Quaestio 1

ARTICVLVUS I. Vtrum in Lege Noua debuerunt institui aliqua specialia Sacramenta.

QVANTVM ad primam Quaestionem arguo primo, quod in Lege Euangelica non fuit conueniens instituere aliqua Sacramenta specialia, sic: Inconueniens es in lege libertatis instituere aliquid, quod habet hominem redigere in seruitutem: sed Lex Euangelica est lex perfectae libertatis, ad Rom. gratia, &c. sed Sacramenta redigunt hominem in seruitutem, vt patet per illud Apostoli ad Galat. 3. Cum essemus paruuli sub elementis huius mundi eramus seruientes, sub elementis inquam, ides sub Sacramentis sensibilibus.

In oppositum est auctoritas Christi, Joannis 3. Nisi quis renatus fuerit ex aqua, & Spiritu sancto, &c. & Matth. cap. vlt. Ite, baptizate eos in nomine Patris, & Filij, & Spiritus sancti. Et de Sacramento Eucharistiae Joannis 6. Qui manducat meam carnem, & bibit meum sanguinem, & c.

Respondeo: In ista quaestione ponam tres propositiones per ordinem.

Prima est ad propositum, quod in Noua Lege debuerunt congrue institui specialia Sacramenta, & hoc quantum ad congruentiam. Secunda est, quod in Lege noua debuerunt constitui specialia Sacramenta, & haec propositio aspicit necessitatem.

Tertia Propositio est, quod Sacramenta Legis Euangelicae instituenda fuerunt, in quanto minori numero institui potuerunt.

Primam Propositionem probo colligendo rationes antiquorum Sanctorum, & Doctorum. Et est: Prima ratio propter maiorem deuotionem, eo quod signa sensibilia habent prouocare ad feruorem & teneritudinem deuotionis, propter quod sunt instituta Jmagines Sancorum, tunsiones pectorum, vocalis oratio. Propter hoc Sacramentum Eucharistiae conficitur concurrentibus multis orationibus, cantibus, & alijs, quae mentalem deuotionem habent efficaciter promouere. Cum ergo ad Euangelicam Legem sit deuotio feruentissima exhibenda, congruum fuit instituere sensibilia signa, per quae haberet fidelium deuotio excitari.

Secunda ratio est: Ex ratione maioris humiliationis, nam sicut homo ceciderat per superbiam; sic oportebat quod releuaretur per humilitatem non fuisset autem perfecta, & condigna humiliatio tantum in mente: ergo oportebat eam foris exhibere effectu sensibili, vt qui per superbiam erexerat se contra superiorem, per humilitatem subderet se creaturae inferiori.

Tertia ratio est, causa maioris exercitationis: multa enim mala docuit ociositas, nunc autem exercitia mentalia non sufficienter mentem occupant in praesenti vita, & hoc propter naturae imperfectionem, in qua sensitiua magis trahit ad se- intellectiuam, quam e conuerso; vt ergo sensitiua, quae vt plurimum in homine dominatur, haberet, vbi posset salubriter exercitari, congruum fuit inuenire sensibilia signa, vnde in talibus sensibilibus signis in Sacramento Eucharistiae consistit hodiepro maiori parte occupatio fidelium spiritualis, propter quod instituta est tanta orationum, & can tus, & ritus in Missa solemnitas, ac etiam in Baptismo; nec statim proceditur ad formam Sacramenti, sed multiplicantur sensibilia signa, vt excluso otio animae inimico populus in talibus spiritualibus actionibus occupetur.

Alia ratio est causa eruditionis, nam Sacramenta significant effectum gratiae interiorem, vnde & multi propter inexperientiam non aliter intellexissent ablutionem interiorem, quae fit per Baptismum, nisi per exteriorem corporis ablutionem.

Alia ratio est ex ratione compositionis. Cum enim homo componatur ex duplici natura corporali, scilicet & spirituali, vtraque autem natura per peccatum transgressionis erat vitiata, congruum fuit institui medicinam duplicem; Vnam quidem, quae correspondet animae, vt gratia ipsa, quae est effectus Sacramentorum. Aliam vero, quae correspondet corpori, vt signa ipsa sensibilia, cuiusmodi sunt ablutio, tactus, & huiusmodi.

Alia causa est ratione assuefactionis, eo quod ho mo assuefactus est sensibilibus ratione conditionis humanae in acquirendo scientiam; acquirimus enim scientiam per sensus, vnde deficiente sensu deficit scientia, secundum illum sensum: congruum ergo fuit signa aliqua sensibilia instituere, vt per ea sicut per magis nota sensibus, deueniremus facilius ineruditionem, & cognitionem effectus interioris, qui est gratia.

Secunda Propositio est, quod non solum fuit congruum instituere in Lege Euangelica specialia Sacramenta, sed fuit aliqualiter necessarium. Praemitto tamen vnam distinctionem de necessario.

Necessitas enim quaedam est ex parte efficientis, & sic non capio necessitatem in proposito: non enim fuit Deo necessarium talia Sacramenta institueread fundandum Legem Euangelicam, quin aliter potuisset, & aeque bene ex parte sua sine talibus sen sibilibus signis.

Alia vero necessitas est ex parte finis. Finis autem horum signorum sensibilium est gratia, & vltima gloria; nec igitur talem necessitatem capio in proposito, sic quod habeat gratia hanc talem habitudinem necessariam ad haec signa sensibilia, quasi lex Euangelica non aliter perduxisset ad gratiam & gloriam, siue producere potuisset, quam per signa huiusmodi sensibilia.

Alia vero necessitas est ex parte subiecti, & materiae, cuiusmodi est homo ipse, & nec sic accipio necesitatem quasi Sacramenta ista necessario medient inter hominem & gratiam; vel quod sit neces saria habitudo hominis ad haec sensibilia signa.

Alia necessitas est ex parte formae, & haec est duplex: Vel absolute ex parte formae in se; vel ex parte impermanentiae formae, si forma debeat diu permanere, sicut quod dentes anteriores sint incisiui, hoc non est absolute necessarium formae hominis, sed permanentiae ipsius formae hominis, quia aliter non posset homo diu permanere.

Hoc ergo vltimo modo capio necessitatem in proposito. Dico ergo, quod necessarium fuit aliqua Sacramenta instituere in Lege Euangelica, ad hoc quod posset lex diu permanere, & capio hanc propositionem, quod nulla lex de mundo potest diu permanere sine aliquibus sensibilibus signis: ergo necessarium fuit ad permanentiam legis Euangelicae instituere talia sensibilia signa.

Maiorem propositionem, siue antecedens istius rationis probo auctoritate & ratione. Auctoritas est Augustini 19. contra Faustum: In nullum, inquit, nomen religionis, seu verum, seu falsum coadunari homines possunt, nisi aliquo signaculorum, seu Sacramentorum visibilium consortio colligentur.

Secundo probo idem ratione sic: Id quidem videtur esse necessarium, quod sequitur, & infertur ex dictamine recae rationis, eo modo quo r. Ethic. cap. 7. & 10. dicit Philosophus, quod necessarium est, quod beatitudo sit permanens, sicut & ipse homo: sed ratio naturalis dicat in lege qualibet debere institui aliqua sensibilia signa, nam numquam fuit aliqua lex, quae non habuerit saltem duo Sacramenta, sicut sacrificium & sacerdotium, & patet hoc expresse testimonio Philosophorum, nam Aristoteles, & Commentator Eustachius 8. Ethic. dicunt, quod offerre Deo sacrificia est de lege Naturae, sed sacrificare Deae Brasidae, vel sacrificaretantum vel tantum, hoc de iure positiuo. Jdem dicit cap. deMagnificentia: ergo legem quamlibet secundum Philosophum, habere Sacramentum aliquod est de iure naturae, quia saltem sacrificium. Ex quo sequitur, quod de iure naturali sit etiam habere sacerdotium ad offerendum sacrificium nam sicut notum est omnibus, & insitum naturaliter, quod est aliquod diuinum agens homines inbonis, & ideo ipsum honorare debemus speciali sacrificio ad solam Deitatem pertinente, nec debita homini, vel alteri creaturae, sic est notum ac naturaliter insitum, quod sacrificare est res dignissima & sancta, & quod ad hoc deputandus sit specialis minister ab aljs separatus, ac ab immunditijs, quibus solent se caeteri immiscere, aliqualiter segregatus.

Secunda ratio ad idem est ista; Nulla lex potest diu permanere, in qua obseruatores legis non possunt a non obseruantibus distingui. Ratio vero istius est, quoniam Philosophus dicit 1O. Ethic. cap. vlt. quod non omnes homines liberales sunt, alias non essent poenae punitionis necessariae: quia ergo in lege qualibet sunt illiberales aliqui, necessarium est, quod dist ingui possint liberales ab illiberalibus, obseruatores a non obseruatoribus, vt non obseruantes ad obseruandum poenis, & terroribus possint trahi, alias impossibile esset legem durare. sicut de facto apparet hodie de multis hareticis, qui obseruationes, ac traditiones Euangelicas, & Sacramenta contemnunt suscipere, vel obseruare, qui si non potuissent discerni a caeteris, puto quod Ecclesia Catholica fuisset olim ante multa tempora exsufflata.

Tertia ratio est ista: Nulla lex potest diu permanere, vbi obseruatores legis non possunt se exenplis mutuis ad deuotiorem, & feruentiorem obseruantiam incitare. Ratio autem huius est, quia natura humana continue tepescit ab incepto arduo bono. Hinc est quod omnis religio a principio suae institutionis fuit in suis obseruantijs magis fer uida, & nedum religio particularis, sed totalis Ecclesia Christi, ac religio Christiana: sed nisi essent sensibilia signa, non possent se homines ad bonum exemplis mutuis exhortari, sicut hodie de facto apparet de Sacramento Eucharistiae, in quo hodie consistit seruor ac deuotio quasi tota fidelium, vnde ad diuinum cultum, & Missarum solemnia, qui non proprio instinctu se mouent, trahuntur exemplis, & quadam verecundia aliorum: & puto, quod nisi esset assidua huius Sacramenti cum solemnitate confectio, Ecclesia fidelium fuisset in errores non modicos deuoluta, sicut hodie apparet de terris, vbi sententia excommunicationis, vel interdicti diu permanserit, quod ibi non paruae haereses pulJularunt.

Et confirmo hoc, quia in Moralibus magis sunt quaerendae persuasiones, quae sunt certae in humanis, quam demonstrationes, tales autem demonsrationes magis signis sensibilibus, quam rationibus exhibentur.

Tertia Propositio est, quod in Lege Euangelica debuerunt institui pauciora Sacramenta, quam potuerunt. haec propositio probatur per Augustinum contra Faustum, qui dicit, quod in Lege Euan gelica debuerunt esse Sacramenta vsu leuiora, numero pauciora, effectu salubriora, tempore diuturniora. Ratio vero huius est, quia lex noua est priuilegiata quatuor priuilegijs, ipsa enim est lex spiritualis, non carnalis, vnde ad Samaritanam illam dicit Jesus: Spiritus est Deus, & eos, qui adorant, in Spiritu & veritate oportet adorare. & sequitur: Venit hora, quando veri adoratores, &c. & Apost. Lex spiritualis est, ego autem venundatus sum peccato. Ex hoc ergo, quod lex est spiritualis, debuit separari a corporalibus ceremonijs, quae in Legeveteri, quae carnalis erat, erant innumerae, & ideo concluditur, quod Sacramenta in Lege noua debue runt ese numero pauciora.

Secundo, est lex libertatis, secundum Apostolũ, & ideo debet esse vsui facillima, & per consequens facillima Sacramenta, quae in Lege veteri erant difficillima, vnde reconciliatio fiebat cum difficultate magis, nam oportebat animalia interficere, & sanguinẽ aspergi in faciem, & alia multa, quae erant grauisima ad seruandum.

Tertio, Lex noua est lex veritatis, & ideo Sacramenta eius non possunt esse signa falsa, sed debuerunt habere annexam veritatem, vt non sint signa pronostica tantum, & tenebra futurorum, sed demonstratiua, & quasi effectus praesentium, & ideo fructu saluberrima. Ratio autem huius est, quia Sacramenta efficaciam habent ex Christti passione, quae in Lege veteri figurabatur vt futura; Jnnoua autem Lege est iam exhibita.

Quarto, Lex noua non estt lex instituta ab homine, siue a solo homine, vel a creatura aliqua promulgata, sed a Deo & homine, Christo scilicet, instituta ac pronunciata, & ideo non immerito tempore debet esse diuturnior: sic ergo patet ad quaestionem.

Ad argumentum in oppositum nego minorem. Ad probationem dico, quod Apostolus ibi loquitur de Sacramentis antiquae Legis, quae sine dubio redigebant in maximam seruitutem.

ARAACVLVS II. Vtrum Sacramenta Nouae Legis conuenienter instituta fuerint a Christo in numero septenario.

QVoad secundam quaestionem arguo primo, A quod Sacramenta nouae Legis non congruè fuerunt instituta in numero septenario a Christo, quia non omnia, vt patet de Confirmatione, nonenim apparet ex Euangelio, vbi Sacramentum hoc a Christo fuerit institutum.

In oppositum est auctoritas Ecclesiae, vnde inDecretis 25. cap. in nouo Testa mento dicitur, quod illa, quae tenet Ecclesia de Sacramentis sunt tradita a Christo, & Apostolis.

Respondeo: Primo videndum est de numero Sacramentorum. Vnum est certum, quod sunt septem, ratio vero talis numeri potest esse vna ex partevirtutum, quae dantur in Sacramentis, vel ipsarum augmentum, quae sunt septem: nam in Sacramento Baptismi datur Fides. Jn Extrema vnctione Spes, in Eucharistia vero Charitas, vnde Eucharistiaidem est, quod bona gratia. In Pœnitentia vero iustitia spiritualis. In Ordine vero Prudentia. In Matrimonio vero Castitas. In Confirmatione vero Fortitudo.

Secunda ratio potest sumi ex hoc, quod Sacramẽta sunt quaedam media reparatiua humanorum defectuum. Ad cuius euidentiam sciendũ est, quod defectus quidam sunt defectus culpae, & quidam defectus pœnae.

Culpa vero est triplex, scilicet originalis, quam delet Baptismus: mortalis, quam delet Pœnitentia: venialis, quam delet Extrema vnctio.

Defectus vero pœnales sunt decem. Et quidam quidem est in intellectu, scilicet ignorantia, contra quam est Sacramentum Ordinis, in quo dantur claues Scientiae.

Secunda vero pœna est in voluntate defectus malitiae, contra quam est Sacramentum Eucharistiae, vbi infunditur Charitas.

Tertia pœna est in irascibili, pusillanimitas, contra quam est Sacramentum Confirmationis, vbi datur virtus Fortitudinis.

Quarta pœna est in concupiscibili, concupiscentia mala, contra quam est Sacramentum Matrimo nij, vbi infunditur spiritualis Temperantia.

Alij assignant aliam rationem ex similitudinevitae corporalis ad vitam spiritualem, quae datur per Sacramenta: nam in vita corporali quaedam sunt, quae pertinent ad vitam personae, & ista sunt tria, scilicet generatio, & huic correspondet in vita spirituali Baptismus, per quem omnia regenerantur Christo.

Secundum est nutrimentum, & huic in vita spirituali correspondet Eucharistia, quam qui manducat, habet vitam aeternam. Tertium est augmentum, & huic correspondet Confirmatio. Ex parte vero communicantis requiruntur quatuor.

Primum est propagatio, & huic correspondet in vita spirituali Matrimonium.

Secundum est gradus, in quo necessarium est aliquos promoueri ad actum necessarium communitati, & huic correspondet Ordo.

Tertium est ad remouendum impedimenta vite, cuiuimodi est infirmitas, & ad hoc ordinatum est Sacramentum Paenitentiae.

Quartum est ad remouendum ineptitudinem, & hebetudinem quam homo consequitur ex infirmitate, & huic correspondet in vita spirituali Sacramentum Extremae vnctionis, virtute cuius omnes imbecillitates & ineptitudines, quas homo in vita praesenti contraxit, remouentur.

Vltimo potest sufficientia magis congrua, & con- sequens ad praedeterminata talis assignari, vt accipiatur ex parte necessitatis Sacramenti; dictum est enim quaestione praecedenti, quod necessarium est in omni lege instituere specialia Sacramenta, si lex debeat diutius permanere.

Primum ergo, quod est necessarium in omni lege, & ad quod exhibendum inclinat ius naturae, est sacrificium; vnde nunquam fuit populus, nec lex, quae sacrificium speciale non haberet, & aliquaquidem sacrificia comedebantur a sacerdotibus, & populo illius legis, sicut apud Judaeos tempore legis antiquae, apud etiam Gentiles apparet idem de idololatris: ergo tale Sacramentum necessarium erat in lege noua, ad hoc quod esset perpetuae permansionis, & huic correspondet in lege noua Sacramentum Eucharistiae.

Ex hoc autem Sacramento in omni lege necessarius erat Sacerdos: ergo necessarium est legem nouam excellentibus personis, & ministris sacrificij dignissimi adornari, & ad hoc institutum est Sacramentum Ordinis.

Tertio: In omni lege permansura necessarium fuit semper aliquod signum distinctiuum degentium sub lege illa a caeteris aliarum legum: ergo hoc maxime fuit necessarium in lege noua, & ad hoc institutum est Sacramentum Baptismi, quod est primum signum, per quod fideles ab infidelibus, & qui sunt de Christi familia a caeteris dist inguuntur, quae quidem intrantibus religionem, in ipso religionis introitu adhibentur.

Quarto: In omni lege permansiua necessarij suerunt aliqui defen sores legis, & propugnatores, & per consequens signum erat aliquod, quo pugnatores a non pugnantibus discernebantur: ergo multo magis hoc est necessarium in lege Euangelica, quae est lex veritatis, & ad hoc institutum fuit acramentum Confirmationis, in quo confertur suscipienti speciale robur ad defendendum legem Christi, vnde multi post Confirmationem exponunt se morti propter defensionem Fidei, qui ante Confirmationem trepidassent, nec fuissent confessi ita audacter nomen Christi.

Quinto: Omnis lex habuit ritum aliquem in recon ciliando praeuaricatores legis, & hoc multo magis fuit congruum in lege noua, quae congrue, vel maxime est lex gratiae, & ad hoc institutum est Sacramentum Poenitentiae, per quam cognoscit homo se ese perfecte Deo reconciliatum.

Sexto: De necessitate permansionis cuiuslibet le gis fuit, quod homines permansuri sub lege propagarentur ab hominibus illius legis, vnde & hoc fuit maxime necessarium in lege noua, propter quod erat difficillimum in primitiua Ecclesia conuertere homines ad Fidem propter repulsam parentum; & quia insurrecturi erant haretici, qui omnem propa gationis modum illicitum reputarent, congruum fuit modum aliquem licitum ac virtuosum instituere ad propagationem huiusmodi conseruandam, & ad hoc institutum est Sacramentum Matrimonij.

Septimo, & vltimo, quia haec lex non finitur hic, sed alibi, & habet duplicem populum, militantem, & triumphantem, aliquid fuit necessarium in ista le ge specialius, quod non erat in alijs legibus necessarium, vt sicut in ingressu ad populum militantem adhibebatur signum distinctiuum per Baptismũ; sic in egressu de militanti populo, & in ingressu ad populum triumphantem, necessarium fuit institui signum aliquod sensibile, quod secum deferret, qui patria- ret ad populum triumphantem, vt eset sibi signum, quod mitteretur de militanti populo ad triumphantem, & quod perseuerauit in militanti populo, & nunc venit perseueraturus cum populo triumphante.

Secundus modus est de institutione. Vtrum fuerint haec Sacramenta instituta a Deo solo sine Christo, an aliqua ab ipsis. Ad quod dicunt quidam, quod solus Deus potuit ea instituere inquantum efficientia respectu gratiae: non enim tantummodo signant, sed efficiunt, nunc autem ad nullam creaturam pertinet instituere, quod aliqua res creata habeat effica ciam super gratiam. Sed loquendo de possibilitate, non video, quare institutionem Sacramentorum executiue non potuit Deus alteri committere. Non enim oportet, quod exequutio pertineat ad illum, ad quem pertinet auctoritas, sicut patet de Rege, & si enim solus Rex habeat auctoritatem gratiam aliquam distribuendi, potest tamen executionem distributionis alteri committere: sicut tunc Deus solus potuit facere sistere motum cali, tamen eius executionem commisit Josue, ad cuius verbum stetit sol contra Cabaonitas, ergo quare non potuit Deus instituere, quod creatura aliqua, pura homo vel angelus signum ali quod placitum institueret, quo facto Deus cooperaretur ad gratiam infundendam: sic ergo de possibili non video, quare executiue Sacramenta non po tuerunt ab aliquo institui, quam a solo Deo.

Sed de facto teneo determinationem Concilij vbi supra, arguendo ad principale, quod Sacramenta omnia a Christo fuerunt immediate instituta, tamem aliquae circumstantiae sunt postmodum ab Ecclesia propter causas rationabiles institutae.

Hic tamen est specialis difficultas de duobus Sacramentis, scilicet Extrema vnctione, & Confirmatione, vtrũa Christo fuerunt immediate instituta, sed dicendum est, quod sic: sicut de extrema vnctione patet, quod Apostoli vngebant infirmos oleo sancto, & sanabantur, non faciebant autem hoc nisi in virtute Christi.

De confirmatione Christi similiter patet in impositione manuum, vbi dabatur Spiritus sanctus, & patet ex Euangelio, quod Christus confirmauit pueros, quandoque tangens eos in fronte, & per hoc patet ad argumentum principale.

ARTICVLVS III De Baptismo Joannis, Vtrum fuerit verum Sacramentum.

AD tertiam quaestionem de Baptismo Joannis, vtrum fuerit verum Sacramentum, sine argumentis. Respondeo primo, quae fuit eius materia? & certum est ex Scriptura, qui fuit aqua Jordanis, sed de forma non sic est certum. Dicunt tamen quidam, quod forma erat ista: Ego te baptizo in nomine venturi, sicut legitur in Act. de quibusdam discipulis baptizatis baptismo Joannis, quibus dicit Paulus: Joannes baptizauit populum in eum dicens, qui venturus esset post ipsum.

Sed hoc non videtur bene dictum, quia quomodo baptizauit Christum? numquid in nomine ipsiusmet, vt diceret, Baptizo te in nomine tui venturi: ideo non apparet, quod talis fuerit praetensa forma, nec praetensa forma habetur ex Scriptura; sed puto, q Doctores acceperunt sormam, iuxta praedicationem eius: nam cum baptizaret populum, praedicabut eĩs, & annunciabat venturum, & hoc mouit Doctores ad putandum, qui forma Baptismi ipsius esset in nomine venturi. Ego tamen non video aliquam necessitatem, quare oportuerit, quod loannes baptizaret in forma aliqua.

De suscipientibus vero, fuitne generale quoad omnes. Respondeo, susceptiuum congruum erat so lummodo adultis, non paruulis: & ratio est, quiaBaptismus erat tantum poenitentiae.

Sed nunquid Christus fuit congruum susceptiuum. Respondeo: Christus baptizari voluit ex duplici cau sa; & ad dandum humilitatis exemplum, & secundum Bedam ad aquas sanctificandum, vt conserret aquis vim regeneratiuam, quod mouet aliquos ad ponendum in Sacramentis virtutem infusam. sed motiuum non est congruum, quia concluderet, quod in omni aqua esset virtus talis infusa.

Secundo propter exemplum praebendum poe nitentiae, sicut & ob hoc ieiunare voluit in deserto.

Sed quid de efficacia, nunquid conferebat gratiam? Respondeo, aliqui dicunt quod sic, alii vero tenent oppositum, cuius opinionis videtur esse Magister, sed concordando opiniones distinguo, quia baptismum Joannis conferre gratiam, potest intelligi vel ratione operis operati, vel ratione deuotio nis. Primo modo non puto, quod gratiam conferret: secundo vero modo, puto quod gratiam conferebat: cuius probatio est, quia secundum Augustinum delebat culpam: culpa autem non deletur sine gratia.

Sed quid de sufficientia? nunquid baptizati baptismo Joannis tenebantur baptizari possea baptis mo Christi. Respondeo, haec est opinio Magistri, quae videtur fundari super dicta Hieron. super Joel.

Distinguit autem Magister de baptizatis baptis mo Joannis, quia aut ponebant spem in baptismo Joannis, nihil scientes de Spiritu sancto, & Fide Chri sti, & tales fuerunt rebaptizati baptismo Cristi, vt expresse habetur Act. vbi dicitur, quod Paulus veniens Ephesum, & inueniens quosdam discipulos baptizatos baptismo Joannis, qui nec si Spiritus sanctus esset audierant, dicit eis: Joannes baptizauIt populum, & c. & sequitur: his auditis baptizati sunt in nomine Domini sesu.

Si vero baptizati baptismo Joannis non figebant spem ibi, sed fidem habebant in Patre, & Filio, & Spiritu sancto, non oportebat eos rebaptizari baptismo Christi, maxime quando recipiebant Spiritum, vnde Act. Cum audissent Apostoli, & c. sequitur, miserunt ad eos Petrum, & Joannem, &c. sequitur: nondum enim acceperant Spiritum sanctum, nec tamen sequitur, quod fuerunt rebaptizati baptismo Christi.

Sed Magister communiter in hoc non tenetur. Ideo dicunt alij, quod baptismus Joannis fuit in forma baptismi Christi, quam potuit audire a discipulis Christi, & tunc proprie non esset baptismus Joannis, sed Christi, & sic certum est, quod non oportuisset tales rebaptizari baptismo Chrisi.

Vel Joannis baptismus potuit fuisse in alia forma,puta in nomine venturi, vel quadam alia, vel sine forma aliqua, & de tali dicunt, quod oportebat eos rebaptizari Christi baptismo; tum quia in tali baptismo non imprimebatur character, nec gratia sacramentalis, nec integrabat rationem vnius integri baptismi, baptismus ille, & baptismus flaminis, tamen quia fuit mandatum generale de baptismo Christi, videtur obligasse vniuersaliter omnes.

Sed iste habet contra se auctoritatem Act. cap. 8. quam Magister adducit pro se in littera. Ideo di- cit vnus Magister antiquus aliter, & videtur quod dictum suum possit concordare opiniones illorum oppositas.

Dicit ergo Doctor ille, quod aut post haptismum Joannis receptum sequebatur manuum impositio Apostolorum, vel non: si sic, hoc conurue dicitur, vel enim impositio manuum erat Baptismus flaminis, vel erat sola confirmatio (& erat secundum istos Baptismus slaminis, quando ad impositionem manus descendebat Spiritus sauctus in signo sensibili aliquo, sicut descendit in forma ignis ad impositionem manus a Paulo & larnaba: quando vero nullum tale apparebat signum, erat sola confirmatio.) Tunc dicunt, quod si ad impositionem manus apparebat signum sensibile, erat baptismus flaminis, & ex tali baptismo flaminis, & baptismo Joannis praecedenti consurgebat vnus integer baptismus Christi: nam baptismus Christi integratur ex aqua, & spiritu, quod bene protestabatur Joannes, dicens: Ego baptizo in aqua, ille autem baptizabit in Spiritu sancto: de tali autem, qui sic esset baptizatus baptisino Joannis, & postea baptismo Christi, tenendum est secundum istos, quod non esset postea baptizandus baptismo Christi.

Si vero ad impositionem manus in baptizatis ba ptismo Joannis non apparebat sensibile signum, tunc talis impositio manuum erat tantum confirmatio, & de talibus oporteret dicere, qui oportuit eos rebaptizari. Alij tenent, quod quomodocunque contin · geret baptizatos Joannis baptismate postea baptizari famine, vel confirmari solum, necessario erant rebaptizandi baptismo Christi, & hoc specialiter propter auctoritatem quandam Canon. quae multum videtur expressa, & est de Consecr. Dist. 3. cap. aliud, vbi dicitur, si quos baptizauit Joannes, iterum sunt baptizandi, & infra: Quos enim baptizauit Judas, baptizauit & Christus, &c. quos vero baptizauit Joannes, & c.

Quicquid sit de istis opinionibus videtur mihi, quod multum probabiliter posset teneri opinio illius antiqui Doctoris, & apparenter exponi ea, quae videntur facere in contrarium, & hoc modo, quo statim dictum est, cum opinio recitaretur.

Sed quid dicendum de auctoritate: Vtrum baptismus ille haberet auctoritatem a Joanne, ita qui loannes auctoritatiue instituisset illum baptismum. Respon deo, dicunt quidam quod sic; alias non bene diceretur baptismus Joannis. Et confirmatur per hoc, quod Aposcolus i. Corinth. reprehendit eos qui se dicebant baptizatos baptismo Pauli, siue Cepliae, eo qui auctoritas sola erat Christi: sed contra hoc est illud Joannis 1. Qui miisit me baptirare, &c. Sed quaredicebatur baptismus Joannis?

Dicunt quidam, quod ideo, quia soli Joanni datum fuit tanquam ministro, quod baptizaret. Sed istud est expresse contra textum Act. vbi dicitur, qui Corinthij erunt baptizati baptismo Joannis, qui tamen nunquam viderant Joannem. Et ideo posset di ci, quod ideo dicebatur Joannis, quia Joannes fuit mediator illius baptismi, ita vt dicatur, quod Baptismus ille fuerit auctoritatiue a diuina voluntate, sed tamen mediante Joanne ipso, executiue.

Vltimo quo ad propositum, Vtrum baptismus Joannis fuit Sacramentum, hoc certum est, quod fuerit praeuium ad Sacramentum, scilicet ad baptismum: sed vtrum significaret rem sacram, & causa existeret. Dicendum est, quod non, non enim conserebat gratiam ratione operis operati. Sed vtrum saltem significaret rem sacram, vt esset signum, licet non causa. Dicitur communiter, quod tantum significabat baptismum Christi.

Sed vtrum significabat baptismum fluminis, vel flaminis. Dicunt quidam, quod baptismum fluminis. Sed hoc videtur irrationabile, quia signum & signatum non sunt eiusdem rationis. Ideo dico, quod significabat Baptismum flaminis, & hoc videtur sonare illa litera Act. 1. Ioannes quidem baptizauit aqua, nos autem baptizamus in Spiritu sancto.

Potest ergo dici, quod haptismus Ioannis aliter se habebat, & cooperabatur ad Baptismum fluminis, & aliter ad baptismum flaminis: quoniam ad baptismum fluminis cooperabatur vt dispositio, siue vt praeparatio, & hoc vt baptisma Christi non appareret nouitas aliqua in populo, & ex hoc dicitur bene communiter, quod non erat Sacramentum, sed sacramentale; sicut catechismus & exorcismus sunt sacramentalia, quia sunt praeparatio ad Sacramentum, sed cooperabatur aliquid ad baptismum flaminis, vt figura, & signum ad signatum.