Quaestio 1

ARTJCVLVS VNJCVS. Vtrum meritum passionis Christi fuerit infinitum.

CIRCA primum arguo quod non primo sic: Meritum passionis fuit nullum: ergo non fuit infinitum. Probatio antecedentis, est, quia sactum facere nihil est facere: ergo quod factum est, debitum fuit.

Item: non fuit debitum, sed Christus ab instanti suae conceptionis fecit sibi debitum praemium: ergo. Et confirmatur ista ratio, quia Christus ab instanti suae conceptionis meruit: tunc autem meruit omne meritum, aut aliquod; non isto secundo modo, quia meritum Christi fuit infinitum: si primo modo, qui dicit omne, nil excludit: ergo. Item in passionibus non meremur, vt Philosophum iustum pati non est iustum. Item secundo sic: Non est possibile in toto vniuerso praemium infinitum: ergo nec meritum. Antecedens patet, quia Deus non potest dare beatitudinem infinitam, quia nec sic in Christi anima. Consequentia probatur, quia meritum, & praemium sibi correspondent. Et confirmatur, quia secundum. hoc plus posset esse meritum, quam Deus posset repraemiare. Dicis, quod Christus habuit meritum infinitum, quia heatificationem infinitorum, si essent infiniti beati.

Contra: Meritum & praemium correlatiua: ergo si vnum & aliud. Item, pono vnum meritum, cui respondebit illud, tunc accipio aliud, & istti vel respondebit illud, vel nihil. & erit otiosum. Item: Meritum est circumstantia actus: sed stante subiecto finito nullum accidens infinitum: sed velle Christi, & actus, quo volebat pati, erat finitus: ergo. Item, meritum non potest excedere principia elicitiua: sed voluntas Christi, & eius electio erant finita: ergo & meritum.

Dicit, quod fuit infinitum ratione personae. Contra: illi non competit mereri, quod potest dare alteri, quod mereatur. Item, nullum creatum est infinitum: meritum est creatum: ergo non est infinitum.

Contra, quod per continuam resecationem & sectionem partis de subiecto non diminuitur, ipsum est infinitum, quia omne finitum per ablationem partis finitae finitur: sed meritum Christi est huiusmodi, patet per baptisma cuiuslibet, & per omnia talia huiusmodi semper accipitur aliquid de merito Christi, & tamen ipsum non diminuitur: ergo. Item: Merito Christi respondent merita infinita, deletio culparum insinitarum, & gratia delens culpas insinitas cadit sub merito. Respondeo, bic quatuor agam, primo de quaesito, secundo de quan to, tertio de quidditate eius, quod nobis meruit. Vtrum meruit nobis omnem gratiam & gloriam, vel: Vtrum gratia, & gloria cadant sub merito, & vtrum ab instanti suae conceptionis, & quarto: Vtrum post. mortem aliquid meruit.

De primo dicit quidam Doctor, quod ex natura rei, & forma, Christi meritum non est infinitum sed bene Deo acceptante, quia res sunt bonae tantum, quantum Deus vult, & sic Deus acceptans in infinitum meritum, facit infinitum, inquantum acceptat pro infinitis hominibus redimendis. Primum autem sic probo, quia actus tantum acceptatur quantum est: sed velle obedire vsque ad mortem non est ex natura rei infinitum: ergo. Item, velle verbi in se est magis infinitum, quam velle naturae humanae existentis in Verbo: sed velle verbi non est formaliter infinitum: ergo.

Item, nullus actus excedit principia elicitiua: sed humana voluntas quae erat eliciens, & charitas, qua informabatur erant finita: ergo. Si dicit, quod erat infinitum ratione personae.

Contra hoc arguo dupliciter. Primo, quod persona Verbi non est apta mereri: sed meritum Christi dependebat ab humanitate: ergo. Sic ergo formaliter, & ex natura rei meritum Christi secundum istum Doctorem non fuit infinitum: sed tamen Deus imponit pretium libere quod vult, & acceptat meritum Christi pro infinitis hominibus redimendis, & quantum ad hoc potest concedi, quod meritum Christi sit infinitum.

Hoc non placet mihi, videlicet sic omnia attribuere voluntati diuinae, vel acceptioni diuinae. Imo ex natura rei ostendo, quod oportet esse rationem acceptationis in re. Arguo primo sic: Tanta, & talis est diligibilitas, & acceptabilitas passionis Chri sti, quantum est odibilitas peccatorum, quod secun dum istos iuste fuit redemptum genus humanum: sed peccata ex natura rei habent odibilitatem, vt patet per illud Psal. 44. Dilexisti iustitiam, & odisti iniquitatem. Item: Ista odibilitas est ex natura rei, quia odire malum est perfectio, & ideo posset Deus dispensare obediendo ei, vt infinito per acceptationem, nec potest dispensare in praeceptis primae tabulae. Item: Peccata habent odibilitatem infinitam, quia peccata possunt esse infinita: sicut ergo peccata ex natura rei habent infinitam odibilitatem; sic passio Christi ex natura rei habet infinitam acceptibilitatem.

Item probo, quod in ordine ad personam possit esse acceptatio infinita. Philosophus 5. Ethic. dicit, quod contra passum non est iustum, nisi persona ponderetur, vt quaelibet persona abstrahens oculum cuius libet personae, non est iustum, quod abstrahatur sibi oculus: ergo conditio personae est, & esse potest intra rationem meriti: sed persona Christi ex natura habuit infinitam acceptationem: ergo potuit elicere actus infinite acceptos, & sic meritorios.

Ad rationes suas, ad primam, dico per interemptionem maioris, quod actus est acceptabilis ex conditione. Ad aliud, quod non est magis acceptum, nec minus, quia nullo modo. In velle enim, vbi non cadit ratio meriti, quia non habet connexionem ad finem, cum sit finis simpliciter. Ad aliud verum dicit. Sed aduertendum ad solutionem argumenti, quod principia non solum sunt agentia, sed suppositum. Nunc ad propositum, persona eliciens actus erat infinita. Et ad confirmationem suam. Re spondeo, quod verum est per modum efficientis, non autem per modum suppositi, quia pater non moriebatur: sed verum est, quod filius Dei moriebatur. Ad aliud dico, quod effectus est infinitus per meritum infinitum; imo est vnum integrum, ita quod vna pars potest esse a principio infinito, & alia a principio finito.

Ideo dicit vnus alius, quod meritum Christi fuit infinitum ex natura rei, & ex se secundum iustitiam commutatiuam. Sed meritum potest dupliciter considerari, vel quantum ad materiale, quod est bonitas; vel quantum ad formale, quod est acceptatio passiua. Si primo modo adhuc, quod est quedam bonitas extrinseca quae est formalis denominatio: aut actus: aut est intrinseca bonitas, quae debetur ex obiecto, & actu, & talis bonitas fuit finita, quia actus voluntatis Christi fuit finitus. Loquendo autem de extrinseca bonitate actus, quae est denominatio, sic dicit, quod quia Verbum eliciebat istum actum, qui denominatur in ordine ad personam, potest dici bonitas actus infinita. Si vero loquamur de formali, quod est in ipso merito acceptatio passiua. Dicit iste Doctor, quod illud formale potest dupliciter considerari, aut quantum sequitur rationem intrinsecam actus secundum iustitiam commutatiuam, & sic est dicendum quod fuit finitum: vel vt sequitur denominationem in ordine ad personam, & tunc dicit, quod fuit infinita actio passiua, quia persona est acceptabilis in infinitum. Non capio istud de acceptatione extrinseca, & intrinseca; ostendo enim, quod acceptabilitas personae sit intrinseca, arguo autem sic. Jlla acceptatio est intrinscca actui, sine qua actus non habet certam acceptationem: sed aliquis actus non habet certam acceptationem, nisi vt est ponderata persona: ergo. Maior patet, probo minorem. Dico enim, quod actus, qui est alicuius, non habet certam acceptationem, nisi consideratione personae, nam potest esse persona, quae sic adsignificat, vt nul la sit acceptabilitas, aut si talis sit vilis: ergo conditio personae est intrinseca. & confirmatur per Philosophum 5. Ethic. Contra passum non est iustum& c. quia intra ipsum oportet includi conditionem personae.

Item: Actus non plus valet propter denominationem extrinsecam, nisi habet plus de bonitate formaliter: sed conditio personae praecedit valorem actus: ergo conditio personae pertinet ad bonitatem intrinsecam actus. Item: Quando aliquid aspicit actum, fine quo non est talis actus, illud est de intrinseco illius actus: sed actus non elicitur sine persona agen te: ergo conditio personae est intrinseca acceptationi. Hoc autem declaro sic: Sic se habet de acceptabilitate actus, sicut de moralitate eiusdem: sed bonitas moralis in actu non solum est actus, sed integritas om nium circumstantiarum: ergo. Sed integritas circunstantiarum non solum oritur ex intrinsecis actus, sed ex conditione omnium requisitorum, quae sunt quinque, tempus, modus, & c. Item 5. Physic. persona est de circumstantijs: ergo. Sic dicendum est de acceptatione actus, quod non solum erat ex ipso actu: sed ex omnibus exigitis condentibus fiet vna integra acceptatio actus: ergo bonitas speciei in actu est bonitas intrinseca: sed bonitas moralis est ex circumstantijs, inter quas cadit persona: ergo. Confirmatur 5. Ethic. contra passum non est iustum, &c.

Et post dicit, quod est iustum, cuius ratio est, quia quando solum ponderatur actus, non est iustum, nec est contra passum. Quando autem ponderatur malum, quod inde potest elici: puta, si Rex patiatur, tunc si debet esse contra passum, oportet ponderari conditionem personae, & aliarum circunstantiarum, de quibus oritur conditio actus: ita quod omnes circunstantiae faciant vnam bonitatem.

Hic nota, quod acceptabilitas non est nisi bonitas consurgens ex integritate circunstantiarum in ordine ad acceptantem iuste: & ideo bonitas moralis est ilta acceptabilitas, quae non est bonitas infor mans, sed circunstans: ita quod ex hoc, & hoc circunstantibus oritur bonitas, quae est ratio, quod actus acceptetur in infinitum. Secundo dico, quod actus de se non habet acceptabilitatem, sicut nec actus solum ex obiecto habet moralitatem: tunc dico, quod actui, vt sic, nullum praemium debetur, quia non habet bonitatem moralem, & per consequens nec acceptationē. Tunc ad quaestionem dico, quod meritum passionis Christi est infinitum habens infinitam acceptabilitatem ex natura rei, & intrinsece.

Ad maiorem autem euidentiam primo insto, arguo sic: Bonitas meritoria fundatur aeque super connexionem, quae est ad finem, & ipsius finis: sed in actu Christi non erat aliquod infinitum habens habitudinem ad finem. Probo, quia persona non habebat hanc habitudinem ad finem: ergo. Item, quod formaliter non habet ex se rationem meriti, alteri non dat rationem merendi: sed persona non habet ex se rationem merendi: ergo. Item: Ratio meriti fundatur super actum circunstantiarum: sed nullus actus Christi erat infinitus, nec capiens circunstantiam infinitam: ergo meritum Christi non erat infinitum. Respondeo, dico, quod imo, probo sic. Quanta est bonitas actus moralis, tanta est eius acceptabilitas: quantae autem sunt circunstantiae, tanta est bonitas: ergo quantae sunt circunstantiae, tanta es acceptabilitas: sed circunstantiae istius actus erat conditio per quam est diligibilis in infinitum: ergo. Item: In creaturis actus ordinatus personae dat dignitatem, & indignitatem improportionalis, vt patet de moderato oculo, quod in praedicante verbum Dei esset peccatum mortale, quia sic esset generalis in audientibus susceptio, & tamen in alio esset peccatum veniale: ergo conditio personae facit distantiam infinitam, quia vnum peccatum mortale damnat hominem, quem non damnant infinita venialia: ergo sic in proposito, iste actus a tali persona elicitus excederet ratione personae omnem alium actum in infinitum. Exemplum ad hoc, assurrectio Regis in aduentu tuo esset incomparabiliter acceptior, quam socij tui, & Imperatoris acceptior, quam Regis, & maioris maior, & infiniti infinita; sic etiam in proposito, si mereretur maior persona, est maior acceptio, & si infinita persona, est acceptio infinita, quare potuit meritum passionis Christi esse infinitum.

Quod autem sic sit de facto, probo secundum quod tenent Doctores, quod si essent infiniti mundi, & infiniti homines, sufficeret, quod semel oblatus est in conseruationem seculorum. Tunc arguitur sic: Omne acceptans aliquid pro aliquo, illud, quo acceptat, vel aequatur, vel excedit illud, quod acceptat: sed Christus pro nobis acceptauit, siue acceptam fecit infinitam acceptionem, quia remissionem infinitae odibilitatis, & hoc ratione suae diligibilitatis passiuae, vt quo: ergo sicut diligibilitas fuit infinita, sic acceptabilitas, & meritum fuit infinitum.

Ad primum contra istum articulum dico, quod persona, Verbi non est ad finem, sed differt persona, vt persona autem nunquam dat rationem meriti, sed bene inquantum circumstantia, inquantum actus acceptatur infinite, non quod persona imprimat infinitatem in actu, quia aut est de agente naturali, & intellectuali, quod sufficit in ordine ad intelligentem, quod infinitas sit ab alio, sicut a circumstantia, & dico quod hoc est connexio, & ordo ad infinitum meritum. Ad aliud dico, quod licet verum est, vt in se, non tamen est verum, vt actus erat ab illo, diligere autem est actus infinitus, sicut & ipsum est infinitum. Verum est autem, quod est alia diligibilitas actus, vt ad finem.

Ad aliud dico, quod actus vt actus est, finitur realiter, & naturaliter: sed in ordine moralis bonitatis, quae non est intrinseca, sed circunstans, non est sic. & hoc de isto articulo.

Sed hic est dubium: Vtrum quodlibet meritum Christi fuerit infinitum, & videtur, quod sic. Dicunt enim Sancti, quod minimus sudor, & huiusmodi suffecisset ad redemptionem: ergo in quolibet actu Christi fuit meritum infinitum. Contra, tunc sequitur, quod frustra voluerit pati. Videtur mihi dicendum, quod meritum passionis fuerit maius merito omnium aliorum actuum: sed hoc est difficile, cum omnia alia sint infinita. Probo de passione, quoniam Sacramenta, & omnia alia attribuuntur passioni: ergo miracula, & passio sunt pondus omnium. Item: Conditio actus, & modus multum faciunt ad acceptationem, esto quod sit eadem persona, vt si Rex veniat ad te, & vocet te, hic est eadem persona, sed acceptabilitas ponderatur humiliatione.

Ad propositum, maior fuit humilitas Christi, qua se humiliauit vsque ad passionem, & mortem, quam vigilia & huiusmodi, & sic ratione maioris humilitatis debuit actus ent magis esse acceptus, & sic credo, quod pondus totius meriti sit passio. Sed de alijs meritis aliorum actuum. Dico, quod sunt infinita: sed quomodo est possibile, quod dictum est, quia infinito non est maius? Respondeo, dico, non est maius entitatiue, sed voluntate acceptante actu intellectus, & voluntatis potest esse magis acceptus. Vel posset dici, quod meritum passionis cum omnibus alijs fuit vnum, quia totum ordinatur ad passionem, & ideo talis actus passionis, & huiusmodi, non deberet distingui, quia tota vita Christi fuit vna potentia habens rationem vnius meriti. Dico ergo, quod meritum Christi ex natura rei est infinitum; ita quod iustitia commutatiua debet infinite acceptari.

De secundo articulo videtur, quod non, quia quando aliquid est infinitum, non compatitur aliquid aliud secum, vt si esset vnum corpus infinitum, non esset aliud corpus: si ergo meritum Christi fuit infinitum, non compatitur aliud meritum, & sic San cti non meruerunt. Item: sic meruit omnem gratiam omnium simpliciter, & hoc non est verum quia non meruit Antichristi, nec Adae, aut omnium, qui modo sunt, & non sunt, quia eiusdem rationis est gratia ista cum illa: si ergo non illam, nec istam: tunc si non meruit omnem gratiam, non fuit meritum Christi infinitum.

Videtur, quod primum, quod meruit, fuerit deletio culpae, & gratia vt deletiuum culpae, quia fi gratia, vt gratia caderet sub merito, tunc meritum hominis euacuaretur: ergo non aspicit gratiam: sed gratiam, vt deletiuum, quia sua mors fuit ad redimendum ordinata: hoc autem factum est per gratiam: ergo. Et in hoc concordat Ecclesia: Vnde dicimus, quod gratia Sacramentorum cadit sub merito, quia omnis remissio peccatorum fit in sanguine eius, & sic gratia, quae in Angelis, vel in Adam, cadit sub merito Christi; & quia omnis gratia praesupponit gratiam primam, ideo omnes, qui merentur, in virtute datae gratiae merentur, ideo iuste omnis gratia est in virtute passionis Christi. Vnde non video, quod ex hoc fiat aliqua iniuria Christo: ergo acceptatiue, vel meruit omnem gratiam, vel deletiuam culpae, & ista est infinita, quia deletio infinitorum peccatorum.

Dico etiam ad relaxandum poenam, & ideo omnis indulgentia cadit sub merito.

Sed meruitne omnibus? Dicunt quidam, quod non quantum ad efficientiam. Si hoc intelligitur quantum ex parte, est verum; sed propter aliam rationem credo, quod hoc est verum.

Tunc ad primum dico, quod prima gratia cadit sub merito Christi, & omnis gratia, quae ordinem habet ad hoc, vt resistere tentationi, & Daemoni, & huiusmodi, & haec est intentio Magistri: & licet ex merito alterius nempe Christi est gratia; non quod iste habet ibi ius, sed Christus.

De Tertio Articulo dico, quod sicut actus extrin secus non addit nouum meritum ad inferiorem, sic propositum Christi ab instanti suae conceptionis cum actibus exequentibus, & ponentibus postmodum in effectu, totum hoc complet rationem vnius meriti, nec fuit aliquod aliud, sed ex isto, & illo fuit vnum meritum.

De quarto articulo videtur quod sic, quia secun dum Joan. 19. Christus post mortem fuit lanceatus, aut ergo tunc meruit, & habeo propositum; aut non, & tunc sequitur inconueniens magnum, cum Sacramenta fuerint formata de latere Christi. Contra: Nullum meritum est nisi actu viuentis, non autem existentis in termino: ergo. Propter hoc dicunt aliqui, quod Christus viuebat, dum lanceatus fuit: sed hoc est contra textum canonis.

Et ideo hoc arguit, quod Christus non solum meruit in lanceatione, sed etiam in sepultura, non secundum talem actum in se, vt talis actus: sed ex actu voluntatis praeexistente, vnde ab instanti suae conceptionis praeuidit, quod erat sic tractandus post mortem, & tunc voluntas sua acceptauit omnia quae facta fuerunt postmodum post mortem, sicut verus obediens patri, & ratione huius & acceptationis omnia talia fuerunt vere meritoria, ita quod omnia aduenientia non habuerunt rationem alterius meriti, sed vna simul cum illo proposito voluntatis, totale meritum compleuerunt. Tunc ad argumenta.

Ad primum nego antecedens, quia est vnum meritum. Ad aliud dico, quod passio, vt passio non fuit meritoria, sed acceptatio eius. Ad aliud dico, quod meritum, & praemium vniformiter respondent, tunc si accipit vnum actum meriti intrinsecum, sic datur aliud finitum; sed si accipis actum quoad circunstantias, sic datur meritum infinitum, quia persona erat conditio intrinseca, & ideo possibileest, quod detur meritum infinitum, & tamen quod persona erat conditio intrinseca: vnde meritum capit conditionem infinitam, scilicet primam.

Ad aliud dico, quod ibi creatum, & increatum est conditio Personae.