Quaestio 1

ARTICVLVUS I. Vtrum Extrema Vnctio sit Sacramentum Nouae Legis.

QVO ad primam quaestionem arguo primo quod non, sic, om ne Sacramentum nouae legis est /a Christo institutum: Extrema vnctio non es a Christo instituta, sed a Jacobo: ergo. Maior patet, quia solus Chrisus fuit legis nouae lator, ac institutor: ergo & omnium, quae per se pertinent ad Nouam legem, cuiusmodi sunt septem Sacramenta Minor patet, in Canonica Jacobi cap. 6. Infirmatur quis in vobis, &c. Confirmo hoc, quia hoc Sacramentum dicitur vulgariter Sacramentum S. Jacobi.

In oppositum arguo, quia circa Sacramenta Nouae legis tenenda est auctoritas Ecclesiae pro ratione, vt habetur extra de haereticis ad abolendas, vnde qui oppositum teneret, tanquam haereticus est censendus. Respondeo in ista quaestione primo distinguam de Sacramento. Secundo ponam conclusionem intentam: tertio dicam quaedam generalia pertinentia ad hoc Sacramentum.

Quoad primum sciendum, qui secundum Hugonem de Sacram. par. 2. c. 3. Sacramentum est sacrati signum, quia significat gratiam, & sanctificationem animae. Quaedam ergo sunt, quae directe faciunt ad animae sanctificationem, ita quod non tantum significant, sed efficiunt, ac operantur, & hoc non tantum ex merito operantis, sed ex ipso opere operato: quaedam vero huiusmodi sanctificationem non efficiunt ex opere operato, sed ex exercitio meritorio, & opere operantis. Et horum quaedam pertinent ad praeparationem, & hoc dupliciter, vel ad praeparationem ministrorum, cuiusmodi sunt diuersa indumenta, & huiusinodi. Quaedam ad praeparationem materiae, vt fontium benedictio, Crismatis consecratio, & huiusmodi. Alia vero pertinent ad suscipientium praeparationem, sicut Exorcisinus, & Catechismus. Alia autem sunt, quae pertinent ad deuotionis excitationem, sicut campana, candelae, deportatio ramorum, crucesignatio, & huiusmodi; omnia enim ista pro tanto dicuntur Sacramenta, quia sunt sacra signa, licet sint non directe, & effectiue sanctificantia. Ex quo patet, quod triplexest acceptio huius nominis, Sacramentum, in generali, scilicet per modum exercentis, vel per modum praeparantis, vel tertio per modum efficientis rem Sacramenti, & causantis.

Nunc ergo punctus quae stionis non est quaererede Sacramento primo modo, vel secundo, sed tantummodo tertio: Vtrum scilicet Extrema vnctio sit Sacramentum efficiens, quod figurat. Secundo pono propositionem intentam, & est ista, quod Extrema vncttio est Sacramentum proprie sumptum ex

opere operato efficiens, quod figurat, & directe san ctificans per modum causae, sicut & caetera Sacramenta. Hanc conclusionem probo, quia cui conuenit definitio, & definitum: sed Extremae vnctioni conuenit proprie definitio Sacramenti Nouae le gis. Probo: Est enim Sacramentum nouae legis definitiue inuisibilis gratiae visibilis forma, vt similitudinem eius gerat, & causa existat; sed ista competunt Extremae vnctioni: ibi enim est oleum oliuarum, & praescripta verba, vt signum quoddam sensibile, significans gratiam Dei, quae virtutehuius Sacramenti roboratur, cuius etiam virtutedelentur venialia peccata, confortantur infirmi, & excluditur potestas diaboli: ergo.

Sciendum autem, quod hic, sicut in aljs Sacramentis, est considerare aliquid, quod eit Sacramen tum tantum, & non res, scilicet vnctio cum forma verborum praescripta. Aliquid vero, quod est Sacramentum, & res, sicut est interior vnctio, quae significatur per vncionem exteriorem, & ipsa significat spem, & venialium deletionem, per quam quidem spem decedens securus, & cum sacro signo de militanti populo, accedit ad Ecclesiam triumphantem.

Quantum ad tertium Articulum, videnda sunt quaedam in generali. Primo de materia, vbi dico, quod materia huius Sacramenti. est oleum oliuarum ab Episcopo consecratum. Ad cuius euidentiam sciendum est, quod in Ecclesia sunt tres vnctiones. de quibus loquitur Innocentius Papa de sacra vnctione cap. cum veniset, & vna quidem est infirmorum, alia cathecumenorum, tertia est Chrisma ab Episcopo consecratum: conueniunt autem in hoc, quod omnes sunt vnctiones, & debent ab Episcopo benedici, qua vnguntur in dextro humero, ad significandum gratiam Spiritus san cti ad iustitiam exercendam.

Similiter ad Episcopos, & hoc in vertice, siue capite, quousque descendat in barbam, barbam Aaron. Similiter ad sacerdotes quando ordinantur, & hoc in manibus: sed etiam ad paruulos post Baptismum in vertice; quo ad confirmandos in fronte. Sexto ad Ecclesiam & altaria, quando consecrantur. Similiter ad calices, & pathenas, quando consecrantur. His omnibus applicatur vsus Chrismatis, vt tangitur in praefata Decretali.

Tunc ad propositum dico, quod materia istius Sacramenti est oleum oliuarum. Ratio est, quia Sacramentum hoc est medicatio quaedam vulnerum peccatorum: super vulnera autem oleum oliuarum infunditur, cuius effectus est mitigare, & huiusmodi. Sic in proposito, vulneri qninquesensuum oleum apponitur, quae quidem vulnerainflicta fuerant per peccatum.

Ratio autem quare ab Episcopo debet illud oleum benedici, non autem sic est de materia Baptisini, est, quia Christus tactu suae carnis mundisimae sanctificauit aquas, pro materia perenni ipsius Baptismi:non legitur autem hoc modo oleum consecrasse, propter quod eius consecratio committitur sponso Ecclesiae successori suo. hoc de materia.

De forma verborum. Nota quod haec est: Per istam sacram vnctionem parcat tibi Dominus. Vbi sciendum, quod ista verba septies replicantur, secundum septem vnctiones, quarum sufficientia ista est: dictum est enim, quod Sacramentum istud ordinatur ad vulnerum, sanitatem, vulnera autem peccati habent ortum, vel a cognitiua, vel appetitiua, concupiscibi li, vel a progresssibili, & secundum hoc si considerē- tur, vt ortum habent a cognitiua, fiunt unctiones in quinque sensibus; si vero a concupiscibili fit inrenibus, vbi maxime apparet concupiscentia carnalis. Si ex progressiua sic fit circa pedes, vbi consistit maxime potentia progressiua, tamen in quibusdam Ecclesijs fit vnctio tantũmodo super quinque sensus, & in talibus ybique mos Ecclesiae est tenendus, melior tamen est consuetudo, quod fiat in septem locis, & partibus corporis, vt dictum est.

Sed de forma est dubium, quare estst optatiua. Respondeo, in quibusdam Ecclesijs forma ista est indicatiua, puta per istam sancam vnctionem parcit tibi Dominus. In alijs est imperatiua: sed verba Jacobi videntur habere formam optatiuam, dicit enim: & oratio fidei alleuiabit infirmum, quasi forma sit per modum orationis optatiuae. Ideo dicendum est, quod forma verborum indifferenter potest esse indicatiua & optatiua, sicut de forma verborum Baptismi, quae est apud Latinos indicatiua, sed apud Graecos optatiua, & ideo consuetudo in talibus est seruanda, & peccaret grauiter, qui consuetudinem immutaret.

Nunc dicendum est de suscipiente. Vbi dico, quod suscipiens idoneus est infirmus naturali infirmitate, quae natura liter ducit ad mortem, & adultus, per quos excluduntur paruuli; & mentis compos, ad excludendum amentes, nisi habeant lucida interualla, & quarto in mortis articulo.

De ministrante dico, quod idoneus minister huius Sacramenti est solus sacerdos, & hoc secundum Jacobum: ratio est, quia cum hoc Sacramentum non sit maximae necessitatis, sicut Baptismus, vt quod decedens sine ipso damnaretur, ideo congruum fuit, quod non committeretur nisi sacerdotibus, maxime quia delentur ibi venialia.

Quinto, videndum est quis institutor: vbi dicitur quod Jacobus, sed Marci c. 7. dicitur expresse, quod Apostoli infirmos vngebant, quod non est verisimile eos fecisse nisi auctoritate instituentis Christi, vel instituendum pronunciantis.

Sexto: Vtrum sit iterabile: dico quod sic, sicut & morbus, illa enim sacramenta praecise iterabilia sunt, quorum morbus est iterabilis, vt de Sacramento Poenitentiae, & huiusmodi.

Sed nunquid iterari potest in eadem infirmitatedico, quod si infirmitas sit continua, & deducens continue ad statum mortis, in tali infirmitate non debet pluries iterari: ratio est, quia non debet ministrari nisi imminente transitu mortis probabiliter, vel ta lis infirmitas est longa & discontinua, & nunc videtur debere mori, nunc conualere, & intali casu puto quod posset iterari. Ratio est, quia censentur plures infirmitates.

Ad argumentum in oppositum patet, quod legitur Mar. c. c. de eius institutione, & dato quod nullicu- bi legeretur. dicit Decretum dist. 17. cap. in nouo Testamento, quod multa Christus fecit & instituit, quae non sunt scripta in Euangelijs. & hoc rationabiliter credi. potest, non enim fides ex Euangeliis, cum fuerit ante Euangelia fides, & Ecclesia, quae magis e conuerso dabat Euangeliis auctoritatem.

ARTICVLVS II Vtrum primus, & proprius effectus extremae Vnctionis sit remissio venialium peccatorum.

CIrca secundam quaestionem arguo primo, quod primus, & proprius effectus sacrae Vnctionis non sit remissio peccatorum venialium, & hoc sic: Duo remedia non sunt instituta in Ecclesia respectu e iusdem morbi: sed Sacramentum Eucharistiae est institutum ad deletionem venialium: ergo non istud: ergo.

In oppositum est illud Jacobi 6. Et si in peccatis fuerit, &c. non loquitur nisi de veniali certum est. Respondeo, pono duas propositiones.

Prima est, quod magni & mirabiles sunt effectus huius Sacramenti, propter quod debet infirmus quilibet illud sollicite, & cum deuotionis affectu maximo postulare.

Sunt autem septem effectus. Primus es deletio venialium, & hoc in toto, vel in parte. Secundus estt diminutio debitae poenae, tam pro mortali, quam pro veniali.

Tertius est gratiae augmentatio, quae vi Sacramenti huius, sicut & aliorum Sacramentorum habet au geri, & hoc non tantum ex deuotione ministrantis, vel recipientis, sed ex opere operato Dei interueniem te misericordia; & si augetur gratia, augebitur per consequens gloria, quia aucta gratia meretur perfici secundum Augustinum.

Quartus effectus est vnctio interius per claritatem quandam, & iocunditatem spiritualem: nam homo in illo articulo est in timore ingenti, & tremore propter daemonis potentiam constitutus, propter quod Dei misericurdia instituit hoc Sacramen tum ad dandum interiorem letitiam, & iocunditatem, robur, & spem contra daemonis tentationes, quas potissime in mortis articulo conatur inferre.

Quintus effectus est arctatio diabolicae potescatis. Credendum enim est, quod daemon post Sacramenti receptionem non sit potens tentare vt prius.

Sextus effectus est corporis sanatio, vbi expediat animae sanitati, vnde & in primitiua Ecclesia multi Sacramento suscepto corporaliter curabantur, de quo Jacobi c. 6. Oratio alleuiabit infirmum.

Septimus effectus est protestatio decedentis infir mi, quod permansit in fide Ecclesiae militantis, & ideo se curus egreditur ad populum triumphantem, sicut sub signo Sacramenti Baptismi ingreditur homo ad populum militantem, sic sub signo extremae Vnctionis ingreditur ad Ecclesiam triumphantem, portans secum testimonium signi, quod fideliter mansit in Ecclesia triumphante.

Secunda Propositio est, quis sit primus, & proprius effectus huius Sacramenti. Dicit vnus Doctor, quod per se, & directe deletio venialium. Sed isti labent difficultatem tactam in arguendo ad principale, quod respectu vnius morbi non sunt instituta plura remedia. Ad quod isti respondent, quod hoc Sacramentum non est remedium pro quacumque hora, sed tantum pro hora mortis, vt quando ex opere operantis non possunt peccata deleri, Dominus instituit hoc Sacramentum, quod deleret illa ex opere operato, pro tali enim hora Sacramentum Eucharistiae non posset minisrari.

Sed contra isos videtur esse verbum Jacobi, qui videtur velle, quod Sacramentum ministrandum sit etiam si non suerit in peccatis, vnde ait, & si in peccatis fuerit, vbi administratio Sacramenti absolute inducitur, cum dicit, Et vngant eum oleo sancto. Deletio vero peccati sub conditionali, cum dicit, & si in peccatis fuerit.

Ideo dicunt alii, quod Sacramentum istud datur in medicationem non peccati actualis, nec mortalis, nec venialis, sed reliquiarum peccatorum, quae sunt quaedam ineptitudines, & languores per peccata derelicta. Sed videtur mihi, quod dictum isud sit quoddam vaticinium, quid enim intelligunt per hanc ineptitudinem. Ineptitudo enim, quae est difficultas ad bona ipsa, est ex habitu: ergo incidunt in illud, quod vitant, quia tunc Sacramentum istud ordinabitur ad deletionem habitus vitiosi.

Praeterea experientia docet, quod talis ineptitudo & dispositio non tollitur, nam si inunctus curatur, tan tam difficultatem ad bonum, & inclinationem ad ma lum sentiet sicut prius. Et confirmo ex forma verborum, quae multum dirigit in effectu Sacramēti, quae in hoc sacramento est ista: Per istam sacram vnctionem parcat tibi Deus: parcere autem supponit culpam.

Alij Doctores dicunt, quod primus effectus eius est deuotio, isti autem vadunt ad positiuum, & ex isto possumus venire ad defectum, qui reparatur. Sed quis est ille? Dico, quod ille est defectus poenalis, quem inducit recordatio peccatorum. In mente enim constituti in mortis articulo recogitantis peccata cō- missa, & cum hoc iustitiam iudicis oritur de sententia quidam timor, & tremor de gehenna, & ex consequenti prostratio quedam cordis. Et hoc puto, quod intellexerunt alii reliquias peccatorum ineptitudinem cordis, scilicet quandam intimam prostrationem. Pro tanto ergo diuina misericordia hoc instituere placuit sacramentum, vt esset alleuiatiuum, dando internam quandam hilaritatem, de veniaspem praestando.

Dico ergo quantum ad istum articulum, quod primus effectus, & per se istius Sacramenti, & directe est gratia, vt collatiua spei, & internae hilaritatis, ex hoc autem sequitur posmodum deletio venialium, aliiq. effectus praedicti septem.

Quod autem iste sit effectus principalis, qui dictus est, apparet ex conditione olei, quae est materia Sacramenti, quod quidem specialiter habet laetitiam denotare. Significat etiam oleum lenitatem diuinae clementia in remittendo offensam, & hoc sequitur ad gratiam. Probo, propter quod dicitur per istam sanctam vnctionem parcat tibi Dominus, & hoc in quolibet quinque sensuum. Sicut ergo in Baptismo directius fides insunditur, licet etiam cae terae virtutes infundantur: & in confirmatione directius fortitudo ad sustinendum nomen Christi: sic in hoc Sacramento infunditur directius spes alle. uians infirmum.

Et adhuc videtur ire super bona, cum dicit, quod est deuotio, per deuotionem enim alleuiatur mens, in qua confertur gratia, delens veniale in hoc, quod magis vnitur Deo.

Ad argumentum principale, ad illud Jacobi: Bene volo, quod remissio venialium sit efffectus, non- tamen principalis, sed primus effectus es gratiasanctificans, sed effectus remotus est animae alleuiatio, vt dixi, & vt intellexit Iacobus, cum dixit, & alleuiabit infirmum.