Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 2
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31 et 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 12
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Prologus
Distinctio 1
Quaestio 2 : De definitione sacramenti
Distinctio 2
Distinctio 3
Quaestio 2 : De institutione baptismi quantum ad formam, sive de forma eius
Quaestio 3 : De institutione baptismi quantum ad materiam, siue de materia Baptismi
Distinctio 4
Quaestio 2 : De effectu baptismi
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Quaestio 1 : De sacramento eucharistiae, quoad essentialia
Quaestio 2 : De forma sacramenti eucharistiae
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Quaestio 2 : De transubstantiatione in ordine ad subiectum
Quaestio 4 : De transubstantiatione in ordine ad terminum ad quem
Distinctio 12
Quaestio 1 : De entitate accidentium
Quaestio 2 : De accidentium separabilitate
Quaestio 3 : De naturali operatione accidentium in Sacramento Altaris.
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Quaestio 1 : De Sacramento poenitentiae
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28 et 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Pars 1
Pars 2
Distinctio 48
Quaestio 1 : De beatitudine respectu corporis
Distinctio 49
Distinctio 50
Quaestio 3
De modo existendi corporis Christi in Sacramento in ordine ad agens intrinsecum, siue respectu suarum dimensionum.Quaestio III. De modo existendi corporis Christi in Sacramento in ordine ad agens intrinsecum, siue respectu suarum dimensionum.
Postquam visum est de existentia rei contentae in Eucharistia absolute, videndum est nunc de modo existentiae eius, quoad eius quantitatem, & naturales passiones quantitatis, & quaero circa hoc quatuor quaestiones.
1 Vtrum substantia corporis Domini sit in hoc Sacramento cum suis dimensionibus, siue cum sua quantitate. 2 Vtrum quantitas corporis absoluatur a legibus quantitatis per hoc, quod est in Sacramento non per se & directe, sed per concomitantiam. 3 Vtrum illud, a quo absoluitur quantitas cor poris Christi in hoc Sacramento, sit tantummodo respectus situs & positionis. 4 Vtrum illud, a quo absoluitur quantitas cor poris Christi in hoc Sacramento, sit positio de genere quantitatis.
Articulus 1
Utrum substantia corporis Christi sit in hoc Sacramento cum suis dimensionibus, siue cum sua quantitateARTICVLVUS I. Vtrum substantia corporis Christi sit in hoc Sacramento cum suis dimensionibus, siue cum sua quantitate
QVANTVM ad tertiam quaestionem arguo primo, quod corpus Christi in hoc Sacramento non est secundum suam propriam quantitatem, sic: Secundum August. Donec finiatur Sacramentum, nobiscum est Dominus, & idem quod nobiscum est secundum veritatem, in caelo est secundum corpus, ex quo arguo sic: Domi nus secundum veritatem non est aliud quam corpus secundum suam quidditatem, & veritatem suae naturae, secundum vero corpus non aliud est, quam ipsum secundum suam quantitatem: nunc autem ( secundum ipsum) corpus Domini est differenter in caelo, & in Sacramento, quia est in caelo secundum corpus, idest secundum suam quantitatem; nobiscum secundum veritatem, idest secundum substantiam, & quidditatem: ergo ex intentione eius nobiscum non est secundum suam quantitatem, sed tantũmodo in caelo.
In oppositum, quia corpus Christi in Sacramento est animatum: ergo quantum. Probatio consequentiae, quia anima est actus corporis organici physi- ci 2. de anima tex. 6. & 7. Respondeo, in ista quaestione primo ponam punctum quaestionis: secundo propositiones intentas.
De primo, isam quaestionem moui propter dictum quorundam Docorum, & specialiter vnius Moderni dicentis, quod nulla est contradictio, quod corpus Domini sit in coelo secundum suam quantitatem, & in hoc Sacramento sine sua quantitate; ita quod non sit contradictio, quod corpus sit ibi quantum, hic autem non, & dicunt, quod ita est hodie de facto.
Alij vero Docttores communiter tenent, quod contradictio est, quod ibi sit quantum, hic non, & hoc in primo modo dicendi per se. Punctus ergo quaestionis est videre, quid veritatis sit circa has op positas positiones.
Secundo pono Propositiones intentas. Prima est ista, quod ponere quod corpus Cristi sit quantum per quantitatem inhaerentem absolutam, & quod in caelo sit cum sua quantitate, in Sacramento vero non sit quantum, est contradictio.
Hanc conclusionem probo sic: Quando aliquid sic se habet ad aliquam propositionem siue affirmationem, & negationem de eodem, quod accidit praedicato, & subiecto, & nullam variationem facit in istis, nec scilicet in subieco, nec in praedicato, nec in vnione eorum ad inuicem, illud quantũ- cumque variatum non aufert contradictionem variationis ipsius affirmationis, & negationis de eodem: sed vbi, siue esse in caelo, & esse hic, circa istam affirmationem, & negationem de eodem, puta corpus Domini est quantum; Corpus Domini non est quantum: nullam variationem facit circa subiectum, & praedicatum, puta circa corpus, & circa quantitatem, nec circa vnionem quantitatis ad subiectum: ergo. Maiorem probo exemplo & ratione. Jstae enim duae propositiones, Aethiops est albus secundum dentes, & non est albus secundum pedem, non contradicunt, & ratio est, quia hoc ly secundum, variat subiectum.
Similiter istae duae, linea est dupla ad hoc, & linea non est dupla ad illud, non contradicunt. Ratio est; quia ly ad hoc, & ad illud variant praedicatum: non enim est eadem dupleitas in linea respectu diuersorum terminorum.
Similiter istae duae: Sedet hodie, non sedet cras, non contradicunt: & ratio est, quia hodie & cras, licet non varient subiectum, & praedicatum, tamen variant vnionem eorum, eo quod vnio tempore-- mensuratur, & ideo potest variari tempore variato.
Secundo probo idem ratione: Quia ex quo esse in caelo, & esse hic non variant subiectum nec praedicatum, nec vnionem: affirmatio & negatio erunt eiusdem, & de eodem respectu eiusdem, & erit tota ratio elenchi.
Maioris autem probatio nota est: Esse enim in-- caelo & esse hic, non variat subiectum, scilicet corpus, quia idem corpus est vtrobique, nec variat praedicatum, quia eadem quantitas est hic & ibi, nec variat vnionem, non enim esse in loco mediat inter substantiam, & quantitatem, imo accidit omnino corpori ad hoc, quod sit quantum, quod sit in loco hoc, vel illo.
Secunda ratio principalis ad conclusionem est ista: Nullum posterius tollit contradictionem ab affirmatione, & negatione prioris, quia ex quo aliquid est prius alio, in illo priori afirmatio, & nega- tio de illo contradicunt: ergo posterius adueniens non aufert contradictionem: sed inharentia quan. titatis ad substantiam est prior loco & situ: nonenim per locum & situm inest quantitas substantiaesed magis e conuerso locus, & situs insunt substantiae per quantitatem: ergo.
Confirmo hoc sic: Ex quo quantitas est prior loco: ergo substantia prius est quanta, quam sit in-- loco, vel prius non quanta, quia affirmatio & negatio insunt aliquibus pro eodem signo: ergo in illo priori substantia est quanta, & non quanta, estt contradictio.
Tertia ratio principalis est ista: Quando ex addito affirmationi, & negationi licet inferre affirmationem, & negationem simpliciter, illud additum quantumcumque variatum non tollit contradictionem. Hanc probo per oppositum, ideo enim hic non est contradictio: est albus secundum dentes, & non albus secundum pedem, quia non licet ex hoc addito secundum dentes, vel secundum pedem inferre affirmationem, & negationem simpliciter: Non enim sequitur: est albus secundum den tes: ergo est simpliciter albus: Nec sequitur: non est albus secundum pedem: ergo simpliciter non est albus ex 1. Elech. cap. 4. Si enim liceret ex tali addito inferre simpliciter, esset euidens contradictio: Sed ex isto addito, in caelo, licet inferre absolute affirmationem: puta corpus Christi, quod est quantum in caelo: ergo est quantum simpliciter: similiter ex hoc addito, scilicet in Sacramento, licet inferre negatiuam absolute, cum dicitur, non est quantum in Sacramento: sequitur enim: ergo simpliciter non est quantum: ergo esse in caelo, & esse in Sacramento, addito huic affirmationi, & negationi de eodem, corpus Christi est quantum, corpus Christi non est quan tum, non variant contradictionem. Probatio minoris: Quoniam esse in caelo, vel esse in Sacramento non diminuunt de ratione istius affirmationis: Corpus est quantum, nec similiter de ratione negationis, sicut diminuit ly ad hoc, cum dicitur linea est dupla ad hoc.
Propter istas rationes teneo simpliciter, quod corpus Christi habet easdem partes, & proprietates absolutas in Sacramento, quas habet in caelo: secundo mouebo dubia circa hoc.
Primum est, quoniam sicut substantia corporis Christi, & quantitas sunt vnum subiecto, sic quantitas corporis Christi, & contactus caeli: sed hoc non obstante corpus Christi in caelo est cum contactu caeli, in Sacramento autem est sine contactu caeli: er go a simili non videtur contradictio, quod sit quan tum in caelo, & non quantum in Sacramento.
Item secundo: Sicut se habet substantia ad quantitatem, sic quantitas ad per se passiones suas, & e conuerso: sed quantitas corporis Christi est cum suis per se passionibus in caelo, in Sacramento autem non est cum illis passionibus, cuiusmodi sunt commensuratio, determinatio ad situm, & contactus huiusmodi: ergo a simili poterit esse substantia corporis Christi in caelo cum sua per se quantitate, & sinequantitate in Sacramento.
Tertio, quia ad tollendam contradictionem sufficit tollere simultatem, elenchus enim est affirmatio, & negatio eiusdem de eodem simul, sed per hoc quod dicitur in caelo, & in Sacramento tollitur simultas, variatur enim haec habitudo, in, & per consequens habitudo simul, quia idem dicunt. Respondeo ad ista dubia.
Ad primum, & secundum per idem. Concedo enim quod contacttus caeli inestt corpori Christi incaelo, & non in Sacramento, & tamen nulla est contradictio. Ratio est, quia contactus, commensuratio, & huiusmodi passiones quantitatis insunt inordine ad aliquem terminum, puta contactus inordine ad caelum, caelum enim est terminus contactus corporis Christi in caelo, & aliarum passionum respectiuarum quantitatis. Jmpossibile est enim ponere contactum sine termino, & similiter passiones alias respectiuas, quapropter ad variationem termini, variatur contactus, & huiusmodi pasiones, & ideo variatio termini in talibus variat praedicatum: non enim est idem contactus respecu alterius, & alterius termini. Similiter nec eadem commensuratio respectu termini alterius & alterius, & ideo ad variationem termini tollitur contradictio. Propter quod non est contradictio, corpus Christi in caelo contingit caelum, & commensuratur certae quantitati caeli, & in Sacramento non contingit, nec commensuratur speciebus, eo quod variatur terminus, scilicet caelum, & species. Similiter non licet inferre vniuersaliter: corpus Christi tangit hic caelum: ergo simpliciter tangit caelum: sed quantitas est forma absoluta non aspiciens ter minum, ideo non variatur in caelo, & in Sacramento, propter quod non tollitur contradictio, quae dicit contingere caelum, & non contingere.
Ad secundum dubium dico, quod variatio alicuius non tollit contradictionem, nisi quia variat subiectum, vel praedicatum, vel vnionem; variatio autem loci variat non subiectum quantitatis, nec quantitatem ipsam, nec vnionem eorum, ideo non tollit contradictionem. Quapropter simultas loci si tollatur, non tollitur contradictio, sicut si tollitur simultas temporis. Ratio est, quia tempus variat vnionem, quoniam vnio mensuratur tempore: sed locus non est huiusmodi, non enim mediante loco quantitas inest substantiae, sed potius e conuerso.
Articulus 2
Verum quantitas corporis Christi absoluatur a legibus quantitatis, per hoc quod est in Sacramento non per se, et directe, sed per concomitantiam.ARTICVLVS II Verum quantitas corporis Christi absoluatur a legibus quantitatis, per hoc quod est in Sacramento non per se, & directe, sed per concomitantiam.
QVoad secundam quaestionem arguo primo, quod quantitas corporis Christi absoluitur in Sacramento a legibus quantitatis, eo quod non est in Sacramento per se, sed per concomitantiam, sic: Quando aliquid est per accidens in aliquo, sequitur modum illius, quod inest per se omne enim per accidens reducitur ad per se: verbi gratia quando Policletus est causa aedificandi per accidens, ideo nihil variat, nec facit circa aedificium, quia reducitur ad causam per se, idest ad artem sed quantitas est per accidens in Sacramento: non enim transubstantiatio terminatur ad quantitatem per se, sed per accidens, per se autem terminatur ad substantiam: ergo quantitas non per alium modum est in Sacramento, quam sit substantia: sed substantia est in Sacramento sine contactu & commensuratione: ergo & quantitas, & habetur propositum.
Contra: Passio, quae non dependet nisi a forma, eo modo quo ponitur alicui forma, ponitur passio: sicut quia risibile dependet a forma hominis praecise, & ideo posito homine ponitur risibile: sed passiones quantitatis immediate oriuntur a quantitate: ergo posita quantitate, eo modo quo ponitur quantitas, ponentur eius passiones: sed quantitas vere, & realiter est in Sacramento altaris, licet per accidens: ergo passiones eius ibidem realiter, & per se, licet per accidens: non ergo quantitas, per hoc quod est ibi per accidens, absoluetur a legibus quantitatis. Respondeo, pono hic per ordinem aliquas Propositiones.
Prima est, quod non propter hoc, quod quantitas est per concomitantiam in Sacramento, ex hoc solo absoluitur a legibus quantitatis. Hoc dico propter opinionem communem dicentium, quod ideo quantitas corporis Christi non excedit species panis in Sacramento, propter hoc scilicet, quod non habet ordinem aliquem ad aliquid, quem non habet ipsa substantia, & hoc, quia est ibi tantummodo per concomitantiam, non per se, sed per substantiam, ideo est ibi per modum substantiae, substantia autem talem ordinem non habet ad species: ergo.
Probo ergo Propositionem istam contra opinionem istam. Primo, quia secundum sic ponentes dimensiones non sunt in materia etiam interminate nisi per formam, ita quod concomitantur formam in materia, & generatio quae per se terminatur ad formam, terminatur secundario, & per accidens ad quantitatem; & quantum generans dat de forma, tantum concomitanter de quantitatesed non obstante hoc, quod dimensiones sint in ma teria per concomitantiam, non absoluuntur in se a legibus quantitatis, alias omne corpus erit indiuisibile secundum suam quantitatem: ergo.
Secundo: quia si ratio eorum sit bona, quod quia substantia est ibi sine legibus quantitatis, ideo dimensiones ibi sint sine proprietatibus quantitatis, eo quod sunt ibi per concomitantiam substantiae; per eandem rationem sequeretur, quod dimensiones illae sint reductae ad diuisibilitatem, quia sunt ibi modo substantiae, quae est de se indiuisibilis.
Item tertio, quia omne accidens, etsi sit posterius subiecto, in illo tamen posteriori, quo aduenit subiecto ese album, & disgregare: sed per te inSacramento altaris est vera quantitas corporis Chrisci, & realiter, licet per concomitantiam: ergo in illo posteriori dabit corpori Christi quantum & passiones quantitatis.
Quarto sic: Illud quod concurrit cum subscantia ad fundandum ordinem ad diuisibilitatem, videtur habere per se ordinem ad illud: sed quantitas concurrit cum subscantia ad fundandum ordinem isttum. Probo, ista substantia corporis Christi, aut est indiuisibilis, aut diuisibilis; si, vt fundat ordinem istum partium ad inuicem, sit diuisibilis: ergo per quantitatem, & habeo propositum: si ese indiuisibilis: ergo non habet partes: ergo corpus Domini in Sacramento non habet manus & caput, & caetera membra.
Secunda Propositio est, quod non ideo quantitas communis Christi in Sacramento altaris absoluitur a legibus quantitatis, quia non habet partem extra partem: sed partem intra partem reductam ad minimam quantitatem. Dicunt enim quidam, quod licet partibilitas sit de ratione quantitatis, non tamen habere partem extra partem est de ratione quantitatis, sed est quaedam passio accidentalis; nam eadem quantitas quandoque habet magis partem extra partem, quandoque minus, vt patet in raro & denso: tunc dicunt isti, quod quaelibet pars in Sacramento altaris reducitur ad minimum, & ideo in quolibet est totum, siue quaelibet pars. Opinionem hanc non puto esse veram.
Ideo probo Propositionem oppositam quam accepi, contra eam arguo sic: Minimum corporis organici, & corporis animati, & vniuersaliter minimum corporis heterogenei excedit minimum cuiuscumque homogenei, tunc capio, quod per Phi losophum, & Commentatorem 1. Physic. tex. com. 36. est dare minimum animal, & minimam carnem: ergo est dare minimum caput; minimum autem animalis excedit minimum capitis, quia animal includit partem aliam, quam non includit caput; similiter minimum capitis excedit minimum carnis, eo quod caput excedit vltra minimum carnis, & minimum ossis & nerui: ergo cum minimum hostiae, si detur, sit minimum homogeneum, minimum corporis Christi, qui estt hetherogeneum, excedit minimum hostiae: ergo non quaelibet pars minima potest inesse in parte minima, quia non minimum corpus in capite, nec minimum caput in minimacarne: & ratio estt, quia excedens non estt in excesso.
Arguitur secundo: Corpus Christi in Sacramento, quantumcunque sit minimum corpus, excedit minimum datum hostiae, & sic non saluatur, quod debet saluari, quod quantitas corporis Cristi absoluatur a legibus quantitatis, vel a passionibus quantitatis, quorum vnum est excessus & commensuratio.
Secunda ratio ad idem sit: Vbicumque sunt talia minima, talia possunt essse iuxta se posita, & se contingentia, sicut minima caro potest contingere minimum ossis: sed corpus Domini in Sacramento non potest aliud quodcumque contingere: ergo oportet causam aliam assignare, quam reductionem eius ad minimum.
Tertio sic: Vbi ponuntur talia minima, non propter hoc auferuntur proprietates, quae attribuuntur quanto, puta contingere situm, determinareposse agere, & posse corrumpi, quae tamen non insunt corpori existenti in Sacramento: ergo ex alia causa, quam ex hoc, quod quae libet pars reducitur ad minimam quantitatem. Quod autem dicum est, quod corpus non conuenit contingere, commensurari, siue corrumpi, intelligendum estt actione transeunte in ipsum, vt hic.
Praeterea ista opinio de minimo contento in alio minimo improbatur expresse 4. Physic. a tex. a4. vsque ad 30.
Ad argumentum in oppositum dico, quod licet quantitas corporis Christi sit habere per accidens, eo tamen modo, quo est ibi, ponit effectum suum, & ideo per hoc, quod est ibi concomitanter, non absoluitur a suis passionibus, licet non insint corpori passiones illae nisi concomitanter, sicut & ipsa quan titas materiam concomitatur, vnde licet quantitas concomitetur per accidens, tamen sicut realiter con comitatur, ita dat effectum suum formalem, licet per accidens, puta per esse extensum.
Articulus 3
Utrum illud, a quo absoluitur quantitas corporis Christi in hoc Sacramento, sit tantummodo respectus situs et positionis.ARTICVLVS III. Vtrum illud, a quo absoluitur quantitas corporis Christi in hoc Sacramento, sit tantummodo respectus situs & positionis.
AD tertiam quaestionem arguo primo, quod illud, a quo absoluitur quantitas corporis Christi in hoc Sacramento, sit tantum respecus, qui est situs, & positio, sic: Positio enim praedicamentum est ordo partium in loco, per auctorem sex Principiorum cap. 6. positio vero, quae est differentia quantitatis, est ordo partium in-- toto: sed quantitas in Sacramento altaris nonabsoluitur ab ordine partium in toto, quia sicut nec in caelo, sic nec in hoc Sacramento caput est situatum, vbi situatus est pes; absoluitur autem bene ab ordine, quem partes corporis habent ad locum, quia non habent in Sacramento ordinem ad partes loci, puta ad partes hostiae: ergo positio, a qua corpus Cristi absoluitur in Sacramento altaris, est praecise ordo partium corporis ad partes loci, & per consequens respectus de genere positionis, quod est praedicamentum
In oppositum est, quia corpus absoluitur a contineri: sed contineri est de praedicamento Vbi: ergo.
Pro primo sciendum est, quod modus quidam est hic cuiusdam Doctoris Moderni Subtilis, qui dicit, quod positiò vno modo potest accipi, prout est differentia quantitatis, alio modo, prout est praedicamentum. & primo modo positio est ordo partium intoto, quod non est aliud, quam partem esse extra partem.
Secundo vero modo idem est, quod ordo partium corporis ad partes loci: Tunc positio primo modo est in corpore Christi existenti in Sacramento, talem enim ordinem habent partes adinuicem hic, qualem habent in caelo, nec enim caput est infrapedes hic, sicut nec in caelo. Positio vero accepta isto modo non est in corpore existenti in Sacramen to, licet enim totum corpus habeat ordinem & coexistentiam ad totam hostiam, tamen partes non habent ordinem, & coexistentiam ad partes hostiae, ita quod secunda coexistentia, scilicet partium corporis ad partes hostiae, absoluitur prima remanente, quae est totius ad totum, & hoc secundum eum est bene possibile apud diuinam potentiam.
Et hoc probatur dupliciter. Primo, quia quando aliquid respicit quamlibet formam alicuius ge neris contingenter, totum genus respicit contingen ter. Sicut enim superficies respicit contingenter quemlibet colorem, puta albedinem, nigredinem, & sic de alijs, sic respicit totum genus colorum contingenter; ita quod sicut contingens est. & non necessarium quod sit sub albedine, sic contingens est & non necessarium, quod sit sub colore in genere: sed habens ordinem, & coexistentiam ad totum locum, indifferenter respicit, & contingenter quemlibet determinatum ordinem partium ad partes loci, & accidentaliter. Accidit enim corpori, quod sedeat, vel quod stet, & sic de alijs: ergo contingenter & accidentaliter respicit totum genus, qui est ordo partium ad partes loci, & per consequens poterit absolui generaliter a totali ordine partium ad partes loci.
Tertio; quia Deus per suam omnipotentiam potest absoluere quodcunque absolutum a respecu, & etiam respecum priorem a respecu postetiori: sed respecus corporis totius ad totum locum est prior respectu partium ad partes loci: ergo Deus potest absoluere secundum a primo. Et facere, quod corpus Christi habeat ordinem ad totam hostiam, & tamen, quod partes non habeant crdinem ad partes loci, & hoc posito saluatur bene, quomodo totum corpus Christi est sub tota hoflia, & quod nec excedit, nec exceditur. Punctus ergo quaestionis est videre, quid veritatis contineat praedicta positio.
Secundo principaliter pono propositiones aliquas: & prima est ista, quod respectus siue coexistentia partium locati ad partes loci, non est respectus de genere positionis, quae est praedicamentum, sed de genere vbi. Hanc propositionem probo aliquibus rationibus.
Prima est ista: Respectus totius locati ad totum locum, est de praedicamento vbi: ergo respectus, & coexistentia partium locati ad partes loci est de praedicamento vbi. Antecedens patet per ipsum. Probo consequentiam, sic: Totalis respectus totius locati ad locum, integratur ex partialibus respectibus partium ad partes loci ( sicut enim totum non est aliud a partibus, sed est quoddam integratum ex eis, sic respectus totalis corporis ad totum
locum non est aliud a respectibus partialibus partium ad partes loci, sed integratum aliquid ex eis) ergo si respectus totius corporis ad locum eit depraedicamento vbi, & respectus partium locati ad partes loci erit de praedicamento vbi. Probo consequentiam, quia respectus de praedicamento, vbi, non integratur ex respectibus de praedicamento situs. Probatio huius est, quia prius non integratur ex posteriori. Antecedens principalis rationis, licet sit declaratum aliqua liter videlicet, quod respectus totius locati ad totum locum consurgat & integretur ex respectibus partialibus partium locati ad partes loci, potest adhuc vlterius declarari. Non est imaginandum, quod primo sit respectus totius locati ad locum, & post adueniat respectus partium locati ad partes loci: sed est imaginandum, quod respectus totius non estt aliud, quam integritas omnium talium respectuum partialium: Verbi gratia, si aliquid estt in loco, existentia eius in toto loco est integrata ex respectibus partialibus partium ad partes loci. Probo, sicut enim se habet fundamentuns ad fundamentum, & terminus ad terminum, sic respectus ad respectum: sed sundamenta respectuum partia lium par. tium locati ad locum sunt partes ipsius locati integrantes ipsum locum: ergo respectus partium corporis ad partes loci erunt partes totalis respectus totius ad totum, & integrantes ipsum.
Confirmo hoc, quia si quaelibet pars habet respe cum suum in actu ad aliam partem, sequitur, vel quod erunt infiniti respectus in actu propter infinitas partes; vel oportet dicere, quòd nullus respectus partis ad partem sit in actu, quia qua ratione respectus vnius partis est in actu, eadem rationerespectus alterius partis. Dices non est sic, non enim quaelibet pars habet suum respecum, sed est accipere partes determi- natas, & super illas fundatur respectus.
Contra, quancumque partem signes, eius respectus in aliam partem est constitutus ex partialibus respectibus partium illius partis, sicut dicebatur de toto, vnde in toto respectu totius, siue in partesignata respectu partis signatae non est nisi vnacoexistentia integrata ex coexistentijs partium quae non sunt in actu ibi, sed in potentia, sicut es de ipsis partibus. Confirmo hoc iterum per Philosophum in praedicamentis, vbi docens assignare partes locati, dicit, quod partes situantur secundum partes loci, vbi ipse imaginatur, vt patet ex dictis suis, quod situatio partium loci consttituat ipsum locum.
Respondeo. Ad cuius euidentiam dico, quod positio, quae est praedicamentum, non est aliud, quam qualificatio, & modificatio tota lis coexisten tia locati ad locum, quae est Vbi.
Vbi sciendum, quod locatum coexistit loco vna coexistentia continua: ista autem coexistentia est respectus de praedicamento vbi: potest autem ista coexistentia qualificari, vt sit talis existentia, vel talis, vt coexistere sic, vel sic, puta, sedendo, vel stando, ita quod positio est proprium accidens ipsius, Vbi, sicut qualitas est proprium accidens quan titatis hanc autem conclusionem possumus colligere, ex eo, quod facta interrogatione de, vbi, sequitur quaestio de positione, vt si quaeratur vbi est, respondeatur in theatro; restat tunc quaestio quomodo ibi est, vtrum sedendo, vel stando, vnde positio non est coexistentia partis ad partem locised est modificatio coexistentiae non quidem partis, sed totius.
Secunda Propositio est, quod quantitas corporis Christi in Sacramento altaris non solum absoluitur a respectu, qui est positio: sed etiam a respectu qui est de praedicamento vbi, & consimilium, & hoc per prius quam a respectu positionis. Probo, quia quantitatem supponi quantitati, ac illam tangere, & commensurariilli, & coextendi, non sunt de genere positionis: excedere enim non est positio, sed est relatio, similiter tangere, & coextendi non est positio: sed quantitas corp: ris Christi ab omnibus istis absoluitur in Sacramento altari, & est hoc mirabile, quia quantitas hic absoluitur ab eo, quod inest sibi in secundo modo per se; & quod Deus non posset, quae insunt in secundo modo, separare, reputo praesumptuosum, & contra Basilium cap. 2. in Exameron, & contra Hugonem de Sacramentis parte 2. cap. 2. Vbi dicit Hugo, qui fecit, quod locatum esset in vno loco potuit facere, quod esset in pluribus locis simul: sicut enim secit, quod essse in vno loco esset passio corporis; sic fecit, quod posset absolui, vnde secundum Mathematicum impossibile est a dato puncto ad datum punctum ducere nisi vnam lineam, quod tamen absoluitur, quando ponuntur plures dimensiones simul, quia possunt tunc trahere ab eodem puncto eiusdem situs duas lineas, vnam a puncto vnius corporis correspondentis puncto loci, & aliam a punco alterius corporis correspondentem eidem puncto loci.
Item per se notum est Mathematico, quod omne corpus existens simul cum alio corpore ipsum tangit, quod tamen Deus absoluit in Sacramento altaris, quod non est ex alio, nisi quia Deus potest omne illud, quod repugnantiam includit tantum in secundo modo, licet repugnet intellectui nostro hoc intelligere.
Ex dictis prius Respondeo ad argumentum in oppositum, dico enim, quod est ibi fallacia consequentis: licet enim absoluatur ab illis, non tamen absoluitur ab illis solum.
Sed est dubium hic: Vtrum si Deus sedet in caelo, eo ipso sedeat, vt estt in Sacramento. Et videtur, quod sic, quia si sedet in caelo, caput habet isum ordinem ad pedes: ergo eundem habet, vt est in Sacramento, quia vbi eaedem partes, videtur esse idem ordo.
Respondeo: Aliud est figura, quam habet sedens puta curuitas, aliud est ipsa sessio: figura enim actualis, quam habet sedens, est in quarta speciequalitatis, & ab illa non absoluitur corpus Christi in Sacramento, non tamen sedet, quia sedereillam actuationem dicit modificationem coexisentiae corporis ad locum.
Articulus 4
Utrum illud, a quo absoluitur quantitas corporis Christi in hoc Sacramento sit positio de genere quantitatis.ARTICULUS IIII. Vtrum illud, a quo absoluitur quantitas corporis Christi in hoc Sacramento sit positio de genere quantitatis.
AD quartam quaestionem arguo primo, quod illud, a quo absoluitur dimensio corporis Chri sti in Sacramento altaris, non sit potentia de genere quantitatis, quoniam positio haec est essentialis differentia quantitatis: talis autem non potest absolui a quantitate sine contradictione in primo modo, cum differentia sit pars definitionis.
In oppositum est Philosophus in praedicamentis, de cuius intentione est, quod positio non est aliud, quam assignabilitas partium: est enim quantitas habens positionem quando habes, vnde assignes, & sumas partes: sed quantitas corporis Christi absoluitur a tali assignatione partium in Sacramento altaris: non enim potest assignari, hic est caput, vel hic sunt pedes, & huiusmodi, &c. Respondeo inista quaestione ponam duas propositiones.
Prima est ista, quod quantitas corporis Christi in Sacramento Eucharistiae absoluitur a respectu distantiae, & propinquitatis in ordine ad omne illud, quod est in vniuerso, vnde concipere corpus Christi ibi, vbi distat a te, nec a polis, nec a stellis, nec breuiter est subiectum alicuius distantiae, nisi per dimensiones panis: ipsae enim dimensiones sunt, quo formaliter ibi corpus distat, & est vnum aliquod hoc demonstratum, licet vtrumque concur. rat necessario tam dimensiones, quam substantiaad vnum ese hoc demonstratum.
Hanc conclusionem probo, quia inter me, & corpus Christi, siue inter quodcunque aliud, & corpus Christi non potest cadere, vel imaginari linea, quae terminetur ad corpus Christi. Probatio istius: Jiipossibile est, quod aliquid distet ab alio, nisi sit terminus alicuius distantiae, & hoc vel rcalis, vel imaginariae, & hoc intrinsecus, vel extrinsecus: sed corpus Domini in Sacramento non potest esse terminus alicuius distantiae, nec inter se, vt existens
in caelo, & vt existens hic, nec inter ipsum, & me nec inter ipsum, & calum ergo. Maiorem probo sie, Quicquid distat ab aliquo, distat necessario in ratione alicuius medij interiacentis, cuius termini sunt illa, quae distant; & ideo illa, quae discant, ne- cesario sunt terminantia ipsum medium intrinsece, vel extrinsece in ratione continui, vel contigui: ergo verum est, quod nihil distat ab alio, nisi sit ratio alicuius discantiae intrinsecae, vel extrinsecae, & sic patet illa maior.
Dices: pono, quod Deus absoluat illud medium interiacens, & maneant extrema in eadem dispositione, vt quod destruat totum aerem medium, inter me, & scellam, nonne tunc ego diltabo a scella, & tamen non ero terminus alicuius medij contigui mihi, vel continui.
Respondeo, posito illo casu, etsi nullum sit ibi medium reale, erit tamen medium imiaginarium: Jmpossibile est enim concipere aliqua distare, nisi concipiendo medium aliquod interceptum. Et ratio huius est, quia sicut nunquam ponitur similitudo, quin necessario ponatur fundamentum, & nunquam ponitur paternitas in Sorte, nisi posito generare: sic nunquam potest esse distantia sine medio: fundatur enim in ratione medij interiacentis, quod est ratio fundamentalis, vel saltem necessario praeuia, & concurrens ad distantiam extremorum, eo modo quo se habet generare in Sorte respectu paterni tatis Sortis ad filium. Ex quo apparet, quod Angelus, qui est in caelo, non discat ab Angelo, qui esc in terra: bene enim loca distant, ipsi tamen nullo modo distant, & hoc quia non posssunt esse terminus continui, vel contigui intercepti, eo quod quae sic sunt terminus contigui, possunt fundare contactum, quod est conditio propria quanti: quae etiam sunt terminus continui, sunt, siue essse possunt aliquid intrinsece ipsius continui, quorum vtrumque repugnat Angelo. Sic ergo patet illa maior propositio principalis rationis.
Sed probo nunc minorem, scilicet, quod corpus Domini non possit esse terminus medij interiacentis, nec per modum contigui, nec continui: Quia si per modum continui, sic esset aliquid intrinsece eiusdem medij: si vero per modum contigui, contin geret illud, vt ante est in Sacramento, tangi non po test: nullum enim quantum tangit nisi quantum, & coextensum: sic ergo corpus Domimi in Sacramento nullam penitus fundat distantiam, nisi ratione dimensionum panis, quarum distantia communicatur corpori Christi, quod per ipsas trahitur ad esse hic. Nec sua existentia in Sacramento est prae sentia ad species, sed est concurrere cum ipsis dimensionibus ad vnum hoc sensibile demonstratum: vnum enim, & idem sensibile demonstratum est modo corpus, quod quidem ante erat panis, quod non esset verum, nisi concurreret corpus Domini ad illud hoc sensibile demonstratum, co modo quo prius concurrebat panis.
Secunda Propositio est, quod impossibile est, quod corpus Domini sit fundamentum assignabilitatis partium, quae est potentia de genere quantitatis, vt habet esse in Sa cramento: positionem enim illam notificat Philosophus, cum dicit: quantitas habens positionem est, cuius partes possunt alicubi assignari: sed corpus Christi non potest sic alicubi assignari: nullus enim intellectus etiam Angeli potest dicere corpus Christi esse hic, nisi sumendo simul dimensiones.
Hanc conclusionem probo specialiter sic. Impossibile est partes alicuius quanti esse assignabiles, nisi sint terminus, & fundamentum distantiae: probo: Esse enim hic, vel esse ibi nulli conuenit, quod non est fundamentum, vel terminus distantiae important enim hic, & ibi determinationem ad certum situm, quem necessario concomitatur certa distantia: ergo bene dictum est, quod partes continui non possunt assignari, nisi sit fundamentum, vel terminus distantiae: ergo quod absoluitur a disantia, necessario absoluitur ab assignabilitate, per quam aliquid dicitur esse hic, & esse ibi: sed corpus Christi in Sacramento altaris, secundum se, & secundum suas partes absoluitur a distantia, vt probatum est supra: ergo.
Sed insurgit hic dubium, quare negatum est, quod positio praedicamentum non est ordo partium locati ad partes loci, sed es modificatio ipsius vbi, sicut qualitas est modificatio quantitatis. Quid ergo est positio de genere quantitatis.
Aliqui tamen dicunt, quod positio est ordo partium in toto. Sed hoc non videtur conuenienter dictum: ordo enim est relatio, & respectus: respectus autem non est differentia alicuius absoluti.
Alij dicunt, quod est ordo partium permanentium adinuicem. Contra, quod arguo per idem, per quod argutum est immediate contra alios, scilicet, quia totum hoc est de genere quantitatis. Dico ergo secundum mentem Symplicij: Positio non est aliud, quam extensio quaedam partium.
Sed contra: Per te corpus Christi absoluitur in Sacramento a positione: ergo absoluetur secundum hoc ab extensione: ergo a quantitate, quiaextensio est quantitas formaliter.
Respondeo: Non est intentio Symplicij, quod quantitas sit formaliter extensio praecise, sic enim, vt ipse facit, modo arguere esset nugatio dicendo, quantitas posita: omnis enim quantitas dicit extensionem, similiter vniuersum est extensum, non tamen est positum: non enim est assignabile hic, vel ibi: nihil enim assignari potest esse hic, nisi in ordine ad aliud vbi, extra vniuersum autem nullum est vbi-
Dico ergo, quod positio non est praecise extensio, sed est aliquid extensionis per modum termini, vel per modum contigui: sic ergo haberepositionem est consurgere ex eis vnum extensum per modum continui, vel contigui. Ideo positio non tantum dicit extensionem absolutam; sed vt consurgit ex pluribus se habentibus continue, vel contigue.
Et quia corpus Domini in Sacramento comparatum ad acrem circunstantem, vel ad dimensiones, cum eis non constituit contiguum, quia sic fundaret verum contactum respecu illorum, ideo absoluitur a positione, quae est differentia quantitatis, ac per consequens ab omnibus respectibus, qui consequuntur hanc positionem.
Sed quando ista stant simul? Dictum enim est supra, quod corpus Christi est hic per dimensiones, & cum hoc, quod non sit pars vniuersi, alias si esset pars vniuersi, constitueret cum vniuerso aliquod vnium continuum, vel contiguum extensum, & sic esset positum. Re spondeo: licet ita appareat repugnantia intellectui, non tamen es repugnantia aliqua respectu Dei, qui potest absoluere omne illud, quod respicit rem in secundo modo dicendi per se