Quaestio 3

Quaestio III. DE INSTITVTIONE BAPTJSMI quantum ad materiam, siue de materia Baptismi.

AD tertiam Quaestionem arguo primo, quod forma Baptismi, non bene sit quo ad materiam instituta: Quoniam materia illa est magis idonea Sacramento, quae magis significat. quod significat Sacramentum: sed

baptismus per se, & primo significat mortem, & sepulturam Christi, iuxta illud Apostoli ad Rom. 8. Consepulti enim estis per baptismum Christi. Terra vero magis figurat, ac significat Christi sepulturam, quam aqua: ergo.

In oppositum est auctoritas Christl, qui baptismum instituit in materia aquae.

Respondeo in ista quaestione pono duas propositiones, quod baptismus est rationabiliter institutus quo ad materiam remotam. Secundo quod con grue institutus est quo ad materiam propinquam.

Ad euidentiam propositionis primae pono vnam regulam, quod materia remota baptismi est aqua simplex naturalis potens abluere.

In regula ista exprimuntur quatuor conditiones. Dicitur enim primo, aqua, rationaliter propter tri plicem aquae proprietatem, triplicem effectum baptismi repraesentantem.

Primo quidem aqua est naturaliter frigida, refrigerationem, ac repressionem fomitis virtute Baptismi repraesentans.

Secundo, aqua est naturaliter humida ad abstergendum apta, ablutionem in baptismo originalis criminis praefigurans.

Tertio, aqua est clara, siue perspicua vndique, de facili diffusiua, significans charitatem, & illuminationem fidei, quae in Sacramento baptismi principalius, quam in alijs obtinetur.

Posset & ratio alia ad propositum assignari, ex necessitate baprismi, cum enim sit summae necessitatis, ac per consequens oporteat esse communissimum, congruum fuit eius materiam esse vniuersaliter vsui hominum propriatam: ergo materiae baptismi maxime congruebat aqua: nulla enim est homini habitatio carens ea.

Quod vero in nullo liquore alio sit baptisini materia instituta, congruum apparet ex hoc, quod liquores caeteri, siue ratione odoris, siue qualitatis alterius, ex se habent sordidare potius quam lauare

Secunda conditio, est simplex, idest non mixta, per quod soluitur quaestio illa. Vtrum licet baptizare in lixiuio. Dicendum est, quod non; nonest enim aqua simplex, co quod per actionem naturalem caloris existentis in cineribus fit transinutatio aquae in speciem aliam, quam quidem docent operationes oppositae cineris, & aquae.

Hoc idem dico, si fiat admixtio ex aqua, & pinguedine, siue butiro, & ideo in brodio non licet baptizare, quia mutatur species, vt patet ex naturalibus operationibus vtriusque. Similiter quia brodium non est aptum natum lauare, quod requiritur ad materiam baptismi, sed potius sordidare.

Sed nunquid si aquae admisceatur salsedo, eritne materia congrua baptismi.

Respondeo de mari. Dico, quod salsedo ab aqua maris non aufert speciem aquae, licet det sibi aliam naturam accidentalem, vnde & mare ponitur esse sphaera aquae.

Sed nunquid licet baptizare in aqua reliquata a sale; videtur quod sic, sicut de aqua maris. Sed respondeo, videtur mihi, quod maior sit mixtio, quam in aqua maris. Ideo ad hoc, quod esset materia congrua oporteret, quod per eleuationes, & ventositates transmutaretur ad speciem aquae, sicut contingit quandoque nauigantes, per ventationes, & exalationes multas, reducere ad dulcedinem aquam maris, & reddere eam potabilem.

Tertia conditio est, potens lauare, hoc dico propter conditiones quasdam concurrentes cum aqua, quae etsi non mutetur in speciem aliam, non est apta nata lauare, sicut si inbibatur linteum, vel lana in aqua, talis aqua attracta per linteum, vel lanam non est apta lauare, nisi exprimatur. Hoc idem apparet de glacie, etsi enim sit eiusdem speciei cum aqua, non est apta lauare, ideo consulendum est in casu, vbi non haberetur aliter aqua quam congelata, quod prius resolueretur, & sic fieret congua ad baptismum.

Ex eodem apparet, quod lutum non est congrua baptismi materia. non enim habet ex natura propria, quod lauet: sed eius potius est foedare, sic & dicendum est de niue.

Quarta conditio est naturalis, idest non artificialis, ex qua apparet solutio ad quasdam communes quaestiones, nunquid ergo aqua rosacea, vel aqua ardens sunt materia congrua baptisii. Respondeo dico, quod non. Primo de rosacea, non enim est simplex aqua, sed mixta, apparet autem hoc per operationes; habet enim naturaliter exsiccare, propter quod permixta est cum sicco.

Similiter, nunquid aqua supernatans in cruoreputa slegma, est congrua materia, dico quod non, ex eodem, non enim est elementum, sed mixtum.

Sed nunquid licuisset baptizare in aqua, quae exi uit de latere pendentis Christi in cruce. Respondeo, illa fuit vera aqua in specie aquae, vt patet Extra de consecratione, & eius effectu, vbi dicit Alexander, quod illa fuit vera aqua de vero sanguine Christi producta.

Sed hic occurrit dubium, quomodo perpendi potest, quod nix sit magis in specie aquae, vel glacies, quam aqua rosacea: & videtur, quod nix non sit in specie aquae, cum habeat proprietates oppositas, nam aqua grauis est, nix vero leuis. Similiter videtur esse mixtum, nam multum habet deterreo, cuius signnm, quia multum spongiosa. Tertio per signum, quia quando reliquatur, apparet in resolutione materia terrea: ergo videtur, quod sit mixtum quoddam, non ergo simplex aqua.

Respondeo ad ista dubia.

Ad primum dicendum, quod Commentator inprincipio de substantia orbis, & 1. Phys. com. 2.dat quandam regulam ad cognoscendum transmutationem secundum substantiam, & secundum accidentia, quoniam transmutatio secundum substantiam secundum eum adimit nomen, & definitionem, sicut quando aliquid transfertur de carneitate interrestreitatem: ibi enim non remanet definitio, nec nomen, quod prius. Cuius probatio est, quia non respondetur ad interrogationem factam per quid, eadem definitio. Similiter nec idem nomen quod prius. In accidentali vero transmutatione manet eadem definitio, ac idem nomen post transmutationem, quae prius, vt si lignum mutetur ab albedine in nigredinem. Sed tunc restat dubium; potest ne per hanc regulam perpendi, quod nix sit in specie aquae, vel non.

Et secundum istam regulam videretur, quod non sit in specie aquae, ita quod transmutatio ab aqua in niuem sit substantialis, & non accidentalis, cum enim remota niue quaeritur, quid est hoc, non respondetur aqua, sed nix: ergo mutatur natura, & similiter definitio, vt videtur.

Dices, respondebitur, quod nix est aqua congelata. Contra: sic possem dicere, quod vinum est aqua putrefaca in vite, quod dicit Phylosophus 6. Topic. Quid ergo dicendum circa hoc?

Dico, quod mutatio figurae multum probabiliter arguit mutationem substantialis formae: cuius ratio est, quia figura, quae estt qualitas de quartaspecie, secundum Commentatorem est multum propinqua formis substantialibus, cuius ratio apparet, quia forma substantialis quaelibet determinat sibi necesario certam figuram, quam amitten do amitteret esse talis forma. Tamen licet haec videantur esse vera, tamen actiones, & operationes magis arguunt, & faciunt scire formam, propter quod ex distinctis operationibus potissime cognosci habet formarum subsantialium alietas, si operationes propriae essent notae.

Secundo pono propositionem secundam de materia propinqua. Dico autem, quod materia propinqua baptismi est ablutio immersiua trina. Hic sunt tres conditiones.

Prima est, ablutio: non enim debet esse fricatio, vel tinctio, vel vnctio, per quod soluitur casus quidam: Si volens puerum baptizare non haberet aquam nisi in puteo, nec haberet, vnde aquam hauriret; vtrum si deponeret puerum, & immergeret in puteum, nec leuaret, vtrum puer ille esse baptizatus: & dicendum est, quod iuxta regulam isam, quod non, quia talis actus non est ablutio, sed magis mersio.

Secunda conditio est, immersiua: oportet enim, quod vbi potest fieri, qui baptizat, immergat, & hoc ratione significationis: significat enim immersio, quod immersus protestatur se mori cum Chrisco, & per eleuationem resurgere cum eo, vt sic in mor te Chrisi sepeliat veterem hominem, quem secum detulit, scilicet Adam, & resurgat nouus homo, qui secundum Deum creatus est in Christo. Haec habentur de consecratione dist. 1ο. cap. postquam vero. Dico autem notabiliter, vbi fieri potest, quia in casu necessitatis sufficeret sola intinctio, vel aspersio, vnde si puer appareret in tali periculo, quod propter motum immineret mors, non esset tunc mergendus, sed sufficeret aspersio sola, sicut forte factum est tempore Apostolorum, vbi multi simul suscipiebant baptismum.

Tertia conditio est, trina, hanc apposui propter hoc, non quia sit de forma Sacramenti absolute, sed oportet talem modum seruare ministrum, & hoc in Ecclesijs, vbi fuerit consuetum trina vti immersione, alias peccaret grauiter, qui existens in aliqua, quae consueuerat trinam facere immersionem, consuetudini illius Ecclesiae obuiaret.

Ista potest probari per illud, quod habetur deconsecratione dist. 4. cap. de Trina immersione, vbi dicitur; In vna fide nihil officit Ecclesiae consuetudo diuersa, vbi dicit, quod baptizantes trina immersione Trinitatem significant personarum; qui vero vna vtuntur immersione, vnitatem essentiae protestantur.

Sed circa conditionem primam, vbi dicitur, quod baptismus est ablutio, consurgit dubium: Vtrum sit ablutio actio, vel passio. Ad quod dicendum est, quod sicut baptismus potest accipi actiue, vel passiue: sic materia eius propinqua est ablutio proportionabiliter actiue, vel passiue.

Sed quid de Sacramento? Vtrum baptismus, inquantum Sacramentum, dicat ablutionem actiuam, vel passiuam. Respondeo, dico, quod includit vtrũ- que, quod probari potest ex hoc, quod necessario in baptismo requiritur distinctio baptizantis a baptizato, vt requirantur & baptizans, & baptizatus, & hoc distincte.

Ad argumentum in oppositum respondeo, dico, quod aqualmagis proprie significat, quod baptismus figurat; significat enim & sepu lturam, quia apta est ad mergendum, & deletionem culpae in eoquod apta est ad abluendum, quorum praecise alterum significit terra.