Quaestio 1

ARTJCVLVS J. Vtrum Angeli habeant corpora naturaliter sibi vnita.

QVANTVM ad primam quaestionem arguo primo, quod Angeli habeant cor pora naturaliter sibi vnita, quoniam maioris nobilitatis sunt Angeli, qui mouent orbes, quam alij. qui non mouent. Sed Angeli, qui mouent orbes, habent corpora orbium naturaliter sibi vnita, vnde vniuntur eis vt forma, iuxta Commentator de substan. orbis, & 1a. metaph. com. 48. dicit: ergo similiter, & alij Angeli cum non repugnet eis hoc nisi ratione perfectionis. Maior patet, quia nobilior est operatio, quam habent Angeli in corporibus caelestibus, quam illa quam habent alij in corporibus assumptis.

In oppositum est Dam. lib. 2. c. 4. qui dicit, quod Angelus est substantia incorporea. Respondeo, pono Conclusionem negatiuam, quod Angeli non habent corpora naturaliter sibi vnita. Ratio est, quia circa ea, quae in Angelis sunt consideranda, maxime standum est sententiae Dionysij, qui fuit discipulus Pauli, qui naturam Angelorum, & ordinem habuit per reuclatio- nem, quando suit raptus, vsque ad tertium caelum: sed ipse vbi tractat de natura Angelorum ponit, quod Angeli non habent corpora naturaliter sibi vnita. Vnde cap. 2. caelestis hierarchiae dicit, quod Angeli aliquando apparuerunt in similitudine vituli, quandoque in specie hominis, vt ex hoc appareat, quod non sunt secundum suam naturam corporei. Idem de diuin. nom. cap. 2. dicit, quod sunt incorporei, & immortales.

Sed hic faciunt dubium quaedam auctoritates, & prima est Augustini. Videtur expresse dicere, quod sunt corporei. dicit enim quod habent corpora aerea, & lib. de Eccles. dogmatibus dicit, quod habent corpora subtilia. Item idem videtur sentire Gregorius in homilia quadam, vbi dicit, quod Angelus est rationale animal. Jdem dicit Porphirius.

Ad ista respondeo. Quod haec Conclusio Platonica est, nec Augustinus curauit illam improbare, quia nec haec, nec suum oppositum erat fidei tunc motiuum.

Secundo adduco rationes ad praemissam Con clusionem, & primo rationes quorundam, quae videntur mihi parum concludere. Arguunt aliqui, quod non: Quia tunc illa corpora essent nobiliora, quam humana, cum essent nobilioris formae. Hoc autem videtur inconueniens: ergo. Inconueniens consequentis patet, quia corpus humanum est optime complexionatum inter corpora mixta, sed ratio ista non videtur concludere. Non enim haberetur pro inconuenienti, quod esset aliquod corpus simplex nobilius quocunque mixto, & de corpore caeli dicetur hodie a quibusdam, quod est nobilius, quam fit cor pus humanum.

Secunda ratio adducitur a Philosopho, quod virtus mouens caelum non est virtus in magnitudine. Sed haec ratio non plus concludit, nisi quod Angelus non sit forma extensa, sicut anima est forma corporis. Hoc non apparet ex ratione ista, ideo adduco rationes alias. Prima est haec. Regula est Philosophi 8. phys.a tex. 18. & 12. metaph. a text. 36. & infra, quam Commentator exponit, quod quando aliqua inueniuntur coniuncta, si alterum inueniatur separatum, reliquum potest inueniri separatum, nisi alterum sit antecedens; sicut quia inuenitur mouens motum, & inuenitur. motum non mouens: ergo est inuenire mouens non motum. Sic in proposito. Aliqua est substantia intellectualis, quae inuenitur coniuncta substantiae corporeae naturaliter, ita quod est aliqua substantia naturaliter composita ex na tura intellectuali, & natura corporea; & inuenitur substantia corporea sine intellectuali: ergo inuenitur natura intellectualis per se sine substantia corporea.

Secunda ratio addita est ista. Duarum differentiarum sub aliquo genere si imperfectior constituit speciem sub genere, & inuenitur in rerum natura, multo magis hoc est de differentia perfectiori: sed corporeum, & incorporeum sunt differentiae diuidentes genus substantiae, & corporeum secundum Augustinum est ignobilior differentia, quam sit incorporeum, & constituit spe ciem, & inuenitur in rerum natura: ergo. Secundo arguo sic. Philosophus enim ipse 2. de generat. a tex. 16. & infra, per combinationem quatuor qualitatum probat combinationem quatuor elementorum, & ex hoc probat, quod secundum elementum est impossibile, extremum quod calidum, & humidum, frigidum, & siccum. Tunc sic. quando ex quatuor datis aliqua membra inueniuntur possibilia in natura, & aliqua impossibilia, illa possibilia sunt ponenda in natura, sicut ille probat ibi, quod quatuor elementa sunt ponenda in'natura: sed illa possunt combinari per corporeum intellectuale, incorporeum intellectuale, & corporeum non intellectuale. Quartum vero impossibile est, quod nec sit corporeum, nec intellectuale: ergo illa ponenda sunt in natura

Dico ergo, quod licet Angeli possint habere corpora illa, tamen non sunt naturaliter vnita: sed sunt voluntarie assumpta.

Ad ampliorem autem euidentiam circa illam assumptionem duo sunt consideranda. Primum qualia sunt corpora, quae assumunt. Secundum, haec assumptio quid importet. Quantum ad primum dico, quod sunt corpora, quod apparet statim, quia apparent colorata. Color vero non est nisi in corpore mixto. Sed sciendum est, quod mixta sunt in duplici differentia, quaedam sunt imperfecte mixta, quaedam vero sunt perfecte mixta. Perfecte mixta sunt, quae habent formam substantialem specificam in natura, & completam in esse permanentem, quae sunt principium conseruandi actum, & ea quae sunt in eis. Incomplea vero sunt, quae non habent formam specificam in natura, nec possunt esse principium conseruan di actum, & perfectiones suas: sed tunc in via ad completum formae specificae principaliter intentae, nec per se intenduntur a natura, sed tantum in ordine ad aliud, sicutpatet in istis impressionibus.

Nunc secundo nota, quod sunt quaedam corpora, quae Angeli nunquam assumunt, quaedam vero, quae quandoque assumunt, sed raro, quaedam vero frequenter: assumunt enim nunquam corpora animata, & ideo Arepticij non dicuntur assumi a Diabolo. Jmaginantur enim homines, quod tales homines habeant animam, quae mouet eos, & facit omnes illos motus corporis, licet Daemone quasi cogente per affictionem, & & per tractum. Alia autem, quae raro aflumunt, vt illa cadauera ab anima separata, sicut legitur, quod Daemon assumpsit cadauer Regis mortui, & iuit ad totum regnum. Illa vero, quae frequenter assumunt, sunt mixta imperfecta, quae miscent ipsimet Angeli, non imprimendo formam mixtionis, sed applicando actiua passiuis, & sic assu mit corpus canis, & huiusmodi, quae possunt subito misceri: sed perfecte mixta nunquam proprie dicuntur assumere, quae videlicet sunt insua forma substantiali specifica. Ideo nec Angeli, nec Daemones dicuntur assumere lapidem, vel lignum, vel aliquid huiusmodi.

De secundo, quid importet haec assumptio. Dicunt quidam, quod relationem solum, scilicet, vnionem ad corpus, quae est motoris ad mobile. Sed hoc non satisfacit, nec dat causam, quia secundum hoc Arepticij dicerentur assumi, quod non conceditur. Alij dicunt, quod importat praesentiam in hoc, quod est praesens tali corpori: sed hoc etiam non valet, quia secundum hoc assumpsisset caelum empyreum, cui est praesens, vel aliquod aliud caelum. Dico, ergo quod importat aliquid plus, quam vnionem motoris ad mobile: illud autem est vnio similitudinaria materiae ad formam, quia in illis corporibus supplet Angelus omnes operationes, quas natus esset spiritus vitalis exercere, seu forma propria, & ideo videtur constituere vnum per modum formae dantis operationes, & extremas perfectiones. Vndequi imaginantur ipsum, imaginantur quasi vnum suppositum requirens tales perfectiones ad exer cendum tales operationes. Vnde Angelus, qui portabat nubem coram filijs Israel, non assumpsit illam; Angelus autem, qui apparuit Tobiae in forma corporis humani, assumpsit corpus humanum.

Tunc ad argumentum in oppositum, Aristoteles, & Commentator dicerent, quod non est aliqua substantia separata, & abstracta a corporibus, nisi solum prima, & omnis alia vnitur modo largientis extremas perfectiones exigitiue, non effectiue. Theologus autem diceret, quod non oportet quod sint vnitae, nec sunt secundum fidei veritatem.

ARTJCVLVS JJ. Vtrum Angeli possint vniri corporibus, sicut forma vnitur materiae.

QVoad secundam quaestionem arguo primo, Qquod Angeli possint vniri corporibus, vt foriia vnitur materiae: Quia illud cadit sub diuina omnipotentia, quod non includit repugnantiam in primo modo dicendi per se: sed haec repugnantia non est in proposito, quia si sic esset, seque retur, quod subsistens fieret inhaerens: sed hoc non includit contradictionem, sicut non includit contradictionem, quod inhaerens fiat subsistens, vt patet de accidentibus in Sacramento altaris: ergo.

Contra. Impossibile est, quod species perfecta fiat pars speciei, & illud, quod est directe, & per se in praedicamento fiat ens in praedicamento per reductionem: sed Angelus est perfecta species in vniuerso: si autem fieret forma in materia, esset pars speciei, & esset in genere per reductionem, sicut sunt forma, & materia: ergo.

Nunc primo videndum est, quid faciat hic dif ficultatem. Secundo ponam Conclusionem intentam.

Quantum ad primum videtur hic facere difficultatem vnio naturae humanae ad diuinum suppositum. Arguo enim sic. Non magis dat esse forma materiae, quam quidditas supposito: sed virtute diuina quidditas, quae non est apta nata quiddificare alienum suppositum, concurrit cum alio ad esse quid, quia Christus ita dicitur vere, & quidditatiue homo, sicut Petrus; & Alexander Papa dicit in Decretali, quod Christus est quidditatiue duo, scilicet homo, & Deus: ergo non videtur obstare illud, quod subsistens det esse cor pori, sicut forma materiae. Maior patet 7. metaphys. quia quidditas est, & cuius est idipsum sunt, non sic forma, & materia: ergo quidditas magis intime dat esse supposito, quam forma materiae. Minor autem nota est per fidem.

Secunda ratio, quia si repugnat, aut repugnat sibi, vt natura intellectualis subsistens, aut vt natura intellectualis differens ab anima specifice: non repugnat propter primum: quia anima est naturae intellectualis, & tamen vnitur per modum formae ipsi materiae, nec secundo modo, quia anima separata est aliquod hic subsistens, nec ter tio modo, quia si vniretur, adhuc specifice differret ab anima.

Nunc pono Conclusionem intentam, tamen praemitto vnam distinctionem, secundum enim Philosoph. 2. de Anima c. 2 ibid. & de substant. orbis, & Commentatorem, quaedam est forma, quae non est nisi terminus, & finis, & complementum materiae dans perfectionem non aliam, sed eiusdem rei, & talis forma est inseparabilis, nec potest manere separata, nec ponit numerum cum materia, sed est vnum indiuisum cum materia. Quaedam vero est, quae non est sic perfectio, & finis materiae, sed ponit numerum cum materia, & dicitur forma, in quantum largitur extremas perfectiones exigitiue, & hoc modo secundum Commentatorem intellectus vnitur nobis, & motores orbium vniuntur caelis, excepta prima substantia. Hoc declaratur, quia loquendo de prima forma, non est aliud, formam vniri materiae, quam ipsam effectum suum communicare materiae, & esse exigitiuum postremarum perfectionum ipsius materiae, vt dicatur sibi vniri participatiue: sicut esse rectum non est aliud, quam participatio rectitudinis ipsi lineae; Loquendo autem de forma secundo modo accepta, effectus formalis talis formae non est participatio, & communicatio, siue esse in materia: sed est communicatio postremarum perfectionum, non actiue, sed exigitiue, sicut alias dictum est, sicut dixi de forma triangulari; alias de forma trianguli, quae est causa omnium passionum trianguli, non subiectiua, & materialis, nec efficiens, sed est causa per modum formae, nec exigitiue, siue exigentis necessario tales proprias passiones, & ideo respectu talium passionum dat effectum formalem non participatiue, sed exigitiue: quia quae sunt in tali materia, sunt secundum exigentiam talis formae: sic membra Leonis sunt sic disposita, quia sic exigit sorma eius, & sic intellexit Commentator de substant. orbis, quod motores orbium coniunguntur corporibus orbium, vt forma.

Nunc pono Conclusiones, & Prima est, quod nulla virtute etiam diuina potest Angelus vniri materiae, vt forma primo modo dicta.

Hanc Conclusionem probo sic. Nulla virtute potest fieri, vt res, quae est hoc aliquid perfecta & terminata in natura, fiat purus modus, seu modificatio, & non hoc aliquid, sed interminata, & imperfecta ( Hoc enim omnino includit contradictoria) sed Angelus est res completa in natura, & est entitas nobilissima in speciebus vniuersi: ergo. Maiorem declaro. Rectitudo enim est non aliud, quam pura modificatio, & terminatio lineae, & hoc, quia quantitas non habet ex se propriam terminationem, quia tunc rectitudo fieret ens terminatum suis terminis, & perfectum in natura. hoc est omnino impossibile. Et confirmo. Non enim minus est impossibile, quod vnum genus conuertatur in aliud, quam de vna specie, quod conuertatur in aliã: sed impossibile vnam speciem conuerti in aliam, sicut quod homo fiat asinus: ergo multo magis erit impossibile, quod vnum genus fiat aliud ge nus sub ente, quod esset ens quoddam natura sua, & hoc aliquid perfectum, & terminatum fieret pars, & modificatio alterius, & per consequens reduceretur ad imperfectum. Minor autem est satis euidens: ergo.

Dices, quod non sequeretur, quod Angelus ex hoc fieret res imperfecta, & interminata, sed pos set esse res perfecta dans materiae perfectum esse, & terminatum.

Contra: hoc est omnino impossibile, quia quaero a te: aut forma, quae vnitur materiae, est mera actuatio, & habeo propositum: aut actuatio illa est aliquid derelictum, & quaeram de illo, aut est aliquid absolutum, aut respectiuum; non absolutum, quia tunc forma per hoc, quod informaret, causaret aliquid in materia, & sic ma gis esset efficiens, quam forma, nec est relatiuum, quia tunc informare non esset aliud, quam relationem imprimere in materia: ergo.

Dices, quod non sequitur ex hoc, quod sit causa efficiens, quia causa efficiens est a materia separata.

Contra: hoc omnino accidit causae efficienti. De ratione autem causae efficientis tantum est, quod aliquid aliud recipiat entitatem aliquam ab ea. Confirmo, quia si illud esset aliquid abso lutum, tunc posset Deus separare formam a ma teria, illo absoluto remanente, & sic esset effectus formalis sine forma.

Secunda Conclusio est haec, quod loquendo de forma dicta secundo modo, non videtur esse repugnantia aliqua, quod Angelus fiat forma in materia, quia hoc modo Commentator posuit Intelligentias esse formas corporum caelestium, quae mouent, tamen posuit eas subsistentes: sed Theologice loquendo, nunquid secundum veritatem hoc posset Deus facere, dicunt quidam quod non, quia non essent in completa specie, eo quod essent pars speciei. Et haec ratio non valet, quoniam posito quod Angelus hoc secundo modo fieret forma materiae, non esset pars alicuius speciei; non enim resultaret hoc modo ex Angelo, & materia numero per se vna in specie perfecta, culus illa esset pars. Posset ergo talis ratio assignari secundum mentem vnius Doctoris Subtilis moderni: quia si Angelus hoc mo do vniretur materiae, talis vnio esset per dependentiam essentialem mutuam, sicut istum modum imaginantur multi in vnione materiae, & formae, quod vnio materiae ad formam sit quaedam intrinseca dependentia, consimiliter facerent ambo vnum secundum essentiam, & hanc vnionem videntur concessisse Philosophus, & Commentator de anima nostra, & corpore, sed non quod talis vnio sit partitio formae. Tunc posset ratio sic formari, quando aliquid fundat aliquam relationem respectu alicuius termini non potest fundare oppositam relationem respectu illius, quam fundat per quantamcumque virtutem: quia non potest etiam Deus facere, quod eadem albedo fundet relationem similitudinis ad aliam albedinem & dissimilitudinis ad eandem: sed Angelus sundat hodic independentiam in ordine ad quamcumque materiam: ergo non potest fundare dependentiam respectu alicuius materiae. Haec ratio non concludit de natura humana respectu verbi:nam natura humana sibi relicta fundat independentiam ad quodcumque aliud suppositum: ergo non poterit fundare dependentiam ad suppositum diuinum. Ratio ergo non concludit, quia independentia est relatio opposita dependentiae: sed inconueniens est, quod aliquid, quod quantum est ex se, fundat negationem dependen tiae alicuius naturae per diuinam virtutem, quod fundet dependentiam, vt patet de natura humana in Verbo.

Alia ratio assignatur, quia si ita esset, aut Deus praecise imprimeret in esse Angeli relationem, siue respectum ad materiam, & hoc immediate aut causaret in eo absolutum, quo mediante Angelus fundaret respectum ad materiam, non potest dari primus modus, quia tunc motus esset ad relationem primo, & per se, esset enim motus ad illam vnionem, quam ponis immediate impresam Angelo; si detur secundus modus, sequitur, quod Angelus non per essentiam suam informet materiam, sed mediante illo absoluto: non ergo Angelus vniretur vt forma, sed absolutum illud, vt ponis.

Haec ratio si valeat, aeque valet ad probandum, quod Deus non potest naturam humanam vnire diuino supposito.

Alia ratio est fortior, quia non videtur, quod posset aliquod corpus ingeminari exigitiue ad essentiam Michaelis, vel alterius Angeli, ita quod tale corpus, & eius postremae perfectiones essent exigitiue a natura ipsius Angeli. Hoc probatur, quia Angelus quilibet habet perfectiones suas, & proprietates in se omni alio circumscripto, ita quod non exigit perfectiones alias inalio, siue cum alio; aut ergo hodie habet illam naturam, quae exigat perfectiones aliquas cum aliquo, quas non habet in se, & si sic, hodie est vnibilis, imo alias esset vnitus, alias tota multitudo Angelorum careret perfectione aliqua, quam exigit secundum naturam, & esset imperfecta, non habens omnem suam perfectionem, quam exigit in alio, & simul cum illo: aut hodie non habet talem naturam, & habeo propositum, quod per naturam suam hodie caret tali virtute: ergo Deus non potest Angelum vnire materiae manen te eadem natura, quae est hodie. Per hoc ad argumentum in oppositum patet, includit enim contradictionem, quia mutaretur natura in naturam.

ARTJCVLVS III. Vtrum Angelus moueas corpora per intellectum & voluntatem.

AD tertiam quaestionem arguo primo, quod Angelus mouet corpora per intellectum & voluntatem, quia non minoris potentiae est Angelus in mouendo, quam sit anima separata, si non sit corpori coniuncta: sed mouet per intelle ctum, & voluntatem: ergo. Probo minorem per Commentatorem, vbi dicit quod appetitus, & intellectus mouent, & dicit ibi, quod in mouendo sunt vnum mouens. Praeterea, Actus genere differentes reducuntur ad potentias genere differentes: sed intelligere, & velle ex vna parte, & mouere ex alia, sunt actus genere differentes, quia intelligere, & velle sunt actus vitales, mouere non: ergo.

Respondeo primo, pono vnam propositionem, quod in nobis potentia motiua est alia a potentia intellectiua, & voluntate. Hoc dico propter opinionem quandam, quae dicit, quod potentia motiua ad locum non est nisi intellectus ipse, & voluntas, in quantum ambo integrant rationem vnius principij mouentis, quod confirmant per Arist. vbi qua supra, & Commentatorē. Dicit ergo haec opi nio, quod motus corporis ad locum potest esse immediate ab anima, per intellectum & voluntatem absque alia potentia, & uidetur prima facie opinio esse rationalis, quia in motu voluntario videtur, quod voluntas, & intellectus moueant immediate secundum quendam ordinem, ita quod potentia motiua sit immutabilis, quae immediate exequitur motum, tamen motus eius reducitur immediate ad voluntatem, vt ad potentiam motiuam primam, ita quod desiderium est causa motus non tantum per imperium, sed causando motum secundum talem ordinem, ita quod sicut causatur habitus per volitionem, ita causatur motus localis, & ita videtur dicerede causa motus animalium, quod desiderium est virtus motiua in loco, & Commentator in suo Colliget, & dicit, quod in separatis a materia non sunt de potentijs animae nisi duae, intellectus scilicet & desiderium, quae mouent in loco. Sic ergo videtur, quod secundum Commentatorem & Philosophum, quod voluntas suo actu causaret primo motum in potentia motiua, quae est in articulis subiectiue, & illa respicit motum passiue, ita quod potentia motiua brachiorum quando mouetur non elicit motum brachiorum, sed illud, quod elicit est voluntas, non quidem imperando, sed vere causando.

Sed quia non puto quod opinio sit vera, nec de mente Aristotelis, & Commentatoris, vt puto. Ideo ponô oppositam propositionem, quam probo primo sic: accipio quod idem sit motus naturalis, & voluntarius, quod possibile est etiam de facto, sicut motus palpebrarum & cordis, qui est respirare. Potes enim voluntarie respirare, & tamen cogeris necessario respirare: Sunt tamen quidam motus omnino motorij, quidam autem non. Nunc ostendo, quod motus ille qui est naturalis, & cum hoc etiam voluntarius non sit a vo luntate immediate, sic: Cessante potentia agere, cessat necessario effectus, qui attribuitur illi potentiae: sed cessante intellectu, desiderio, & imaginatione non cessat motus respirationis, nec palpebrarum: ergo.

Item primo Ethic. in fine dicit Arist. quod virtus motiua est inobediens intellectui, & voluntati, sicut patet in paralyticis, & comparat illam potentiam motiuam appetitui continentis. Tunc sic: impossibile est quod potentia eliciat actum & quod actus ille non sit in eius obedientia, siue sit totaliter, siue principaliter eliciens.

Item dicit Philosophus, quod operationes intellectus & vo luntatis sunt fines, ita quod ab ipsis non sunt alia operata. Item, potentia motiua ponit obiectum suum in esse reali, ponit enim motum: sed potentia intellectiua siue volitiua non ponit sic obiectum in esse reali: ex hoc enim, quod res est volita, vel intellecta non habet res, quod sit posita in esse reali: ergo.

Propter solutionem autem auctoritatum Philosophi, & Commentatoris, quae videntur esse ad oppositum, sciendum est, quod ad actum, quo homo mouetur ad locum, concurrunt necessario tres potentiae. Vna est per modum dirigentis, & haec est intellectus; altera vero per modum determinationis imperatiue; alia vero per modum exequentis, quae quidem subiectiue est inmusculis, & determinatur ad exercitum actus per voluntatem. Tales enim potentiae motiuae de se sunt indeterminatae secundum Philosophum, & ideo oportet, quod determinentur, ad hoc, quod eliciant actus suos. Et sic intelligitur Arist. & Conmentator, quod intellectus & voluntas sunt causae suae motionis.

Secunda Propositio est, quod in substantijs abstractis & separatis, non solum est potentia intellectiua, & volitiua, sed potentia motiua in loco. hoc patet per Commentatorem de substan. orb. tract. 1. & 12. metaph. commen. 36. & 37. Et potest ratio formari ex intentione eius, quia substantia intellectualis in eo quod substantia intellectualis est, habet desiderium: sed vnde habet desiderium, habet, quod habeat virtutem motiuam ad locum: ergo. Maior patet, quia omnem apprehensionem sequitur desiderium. Minor patet, quia desiderium est ad vniendum cum suo desiderato: ad huius autem vnionem requiritur necessario actus motionis: ergo. Vnde in om nibus substantijs sese mouentibus sunt illa tria, & secundum quod apprehensio, siue imaginatio est perfectior, vel imperfectior, sic desiderium, & motus sunt proportionaliter perfectiora, si autem aliqua haberent desiderium, & non haberent virtutem motiuam, qua possent consequi desideratum, illud esset semper imperfectum, & natura fecisset aliquid frustra, & deficeret in necessarijs: ergo. Ex ijs ergo quae dicta sunt, concluditur, quod in substantijs separatis sit aliqua potentia motiua.

Nunc ponam tertiam propositionem, quod haec potentia motiua non est ipsum desiderium, & volitio, cum Angelus moueat praecise per intellectum, & voluntatem. Hoc dico propter dictum quorundam, qui dicunt, quod sicut intellectionem sequitur immediate volitio, quam imprimit in voluntate, sic volitionem sequitur immediate positio obiecti voliti, vt sic, quando Angelus vult tale, quod statim ponatur in effectu a voluntate eliciente. Et hunc modum dicendi ful ciunt, quia Arist. & Commentator non ponunt in separatis, nisi duas potentias, intellectum scilicet, & voluntatem; sed in nobis concedunt, quod est alia, & alia potentia. Hanc conclusionem non puto veram, ideo posui oppositam propositionem, quam probo primo per articulum excommunicatum Parisijs, qui dicit, quod Angelus mouet per intellectum, & voluntatem contrarium, est error.

Item secundo arguo sic, quia si motio in loco, qua Angelus mouet corpus, esset a volitione, aut esset a volitione, vt est imperium nullo exequente, aut vt est imperium illamet exequente; vel tertio vt est imperium aliquo exequente. Primus modus est impossibilis, videlicet, quod motus fiat nullo exequente; nec secundus modus, quia velle voluntatis nihil aliud est quam imperium, puta volo, quod festuca moueatur, non est autem idem imperium, & executio: ergo. Quod autem non sit idem imperium, & executio, patet, quia tunc voluntas super seipsam, vt exequens est, erit actiua, & passiua, similiter & mouens, & mota, quod est impossibile. Nec tertium, quod executio sit a mobili illo, quoniam tunc idem moueret se: ergo oportet necessario dicere, quod potentia exequens sit alia a volitione, & mobili. Confirmatur, quia alias actus voluntatis esset productiuus, quod falsum est. Ad argumentum patet, quid dicendum sit, & ad auctoritates etiam Philosophi patet, quomodo sunt exponendae.

ARTJCVLVS IV. Vtrum Angelus in corporibus assumptis possit exercere opera vitae.

AD quartam quaestionem respondeo, quan tum ad opera vitae, quae reducuntur ad potentiam motiuam, dico quod non. Ratio breuis, quia Angelus non potest imprimere formas: sed omnes operationes, quae non profluunt a potentia, quae est motiua in loco, fiunt per impressionem: ergo. Minor patet de potentia vegetatiua, cuius actus sunt digerere, nutrire, & augmentare. Omnes enim istae operationes sunt improsuiue formarum: similiter patet de operationibus sensitiuis approhensiuis, & appetitiuis, quae non suntaliud, quam receptiones formarum.

Secunda ratio est ista. Nul la forma potest exercere operatimes uas in corpore nisi cui v. niatur vt forma, vel cominunicatiue, participatiue, vel exigitiue. Hanc distitictionem in praecet demibus declarani. Sed. Angelus, nec sic, nec su potest vniri porpori, vt ibidem probatum est: ergo.

Ex hoc infero, quod licet Angelus posset in affumptie corporibur quantum ad vegetatiuam, cibum tenere, & ad rentrem transuittare, non cumen potest comedem nam comedere vltra ista includit digestionem fiuri in dentibus, vel stomathos digestioiautum est curruptio praecedenti fortae, scilicet alimendi, & alterius noua gene Eonsimiliter eioo quond generatiuam, quod non potest generare, potest tamen mediante po- tentia motiua ad locum succubus, semen maris recipere, & portare fouendo ipsum in qualitatibus suis, & postea incumbus fieri, & tunc per applicationem actiui ad passiuum potest generatio vera fieri, & hoc ministerio suo. Vnde & ille nouit complexiones hominum, & mulierum, & constellationes, & virtutes stellarum, & corporum superiorum, & ideo potest accipere semen maris proportionatum menstruo mulieris, & tantum, secundum tantam virtutem, vt deueniat ad tantam quantitatem, & qualitatem, & potest illud ponere in materia mulieris ad hoc proportionatae, & in debita influentia constellationis debite aspicientis illum effectum, & hoc modo sunt generati Gigantes aliqui, & aliqui intelligentes, & subtiles, vt dicitur de Merlino.

Quantum vero ad potentias sensitiuas, nonpossunt causare sensationes, possunt tamen motum fauere in potentijs secundum species varias, & hoc modo causare visiones, & illusiones, &c.