Quaestio 2

ARTJCVLVS J. Vtrum in forma mixti remaneant elementa, secundum gradum aliquem, vel totaliter corrumpantur.

QVantum ad primam quaestionem arguo primo, quod elementa manent in mixto secundum gradum aliquem suae formae, saltem in esse remisso, quia Aristoteles 5. physicorum diffiniens elementum dicit, quod est illud, ex quo res est, & manet in re: Sed hoc non esset verum, nisi elementum secundum formam suam maneret in mixto in aliquo gradu: ergo.

In oppositum arguo, quia Aristoteles 6. phys. dicit, quod forma substantialis non suscipit magis, & minus: ergo si formae elementorum in aliquo gradu sunt in mixto, erunt ibi in gradu suo perfecto, & proprio, & tota, cum sint formae substantiales, & per consequens non suscipiant magis & minus: sed impossibile est formas elementorum secundum totalem suum gradum esse in mixto, cum sint contrariae: & praeterea non esset tunc ve ra mixtio, immo mixtum esset praecise quatuor elementa: ergo.

Respondeo, in ista quaestione primo ego ponam punctum quaestionis, & secundo propositiones intentas. De primo sciendum, quod circa hoc sunt tres opiniones. Vna Auicennae, aliae Commentatoris; alia vero quorundam Modernorum.

Opinio Auicennae est, quod elementa manent in mixto secundum suas essentias etiam completas, sed remissas secundum suas qualitates. Vnde actio eorum mutua, & mixtio, atque reductio ad medium est tantum secundum suas qualitates.

Secunda opinio Commentatoris est, quam po nit ibidem, & in 2. de generatione. Dicit autem ille, quod elementa manent in mixto secundum suas essentias non tamen completas, sed in aliquo gradu tantum, scilicet in quadam medietate, vnde aliquo modo, scilicet secundum aliquem gradum, corrumpuntur, & secundum aliquem manent: cum enim sint formae imperfectae, suscipere possunt magis, & minus. Hanc opinionem ponit Commentator, vbi supra. Quod autem non maneant secundum essentias completas (vt dicit Auicenn.) probat Commentator specialiter per hoc, quod tunc esset aceruus, & non mixtio.

Tertia opinio Modernorum, quod non manent secundum essentias incompletas: forma enim sub stantialis in indiuisibili consistit secundum Auctorem sex principiorum: Dicunt ergo isti, quod formae elementorum in generatione mixti totaliter corrumpuntur, sed pro tanto dicitur mixtum esse ex elementis, quia corruptis eis consurgit for ma quaedam simplex, quoad essentiam, aeque simplex, sicut quodcumq. elementorum. Dicitur ta men continere elementa in virtute, quia illa forma consurgens determinat sibi easdem proprietates, quas determinant elementa, licet non insummo, sed in quadam medietate, & per consequens quadam mixtione. Vnde sicut formam ignis consequitur inseparabiliter calor in summo, sic formam mixti consequitur quaedam causalitas proportionalis, quae est qualitas complexionis eius, vnde non est qualitas ignea, sed complexionalis. Dicunt ergo, quod elementa non constituunt realiter formam mixti, cum sit forma simplex; sed pro tanto dicuntur constituere, quia manent in mixto qualitates proportionales qualitatibus eorum.

Nunc secundo pono propositiones duas. Prima est, quod essentiae elementorum secundum nullum gradum formalem retinentem rationem & nomen formae manent in mixto, ita parum in gradu minimo, sicut nec in maximo.

Secunda propositio est, quod essentiae elementorum non corrumpuntur totaliter, sed manent aliquo modo secundum realitates aliquas pernentes ad illas formas elementorum, in quibus tamen non saluantur nomen, ac diffinitio ipsius formae, & hac est opinio Commentatoris, sicut magis videbitur in secunda quaestione.

Primam Propositionem probo sic. Posita forma aliqua in quocumque gradu, & minimo, ponitur effectus eius formalis, & proprietates consequentes formam illam, saltem proportionaliter secundum illum gradum. Hanc probo exemplo, & ratione; exemplo quidem, quoniam videmus, quod minima albedine in quocumque minimo gradu, in quo saluatur ratio albedinis, posi ta in superficie, superficies dicitur alba. Ratio ve ro est, quia formam esse in subiecto non est aliud, quam subiectum actuari per formam. forma. n. est actuatio pura subiecti, vt dictum est supra, & ideo formam impossibile est inesse in subiecto, quin subiectum actuetur per eam: Subiectum autem actuari per formam est recipere effectum formalem eius. Vnde haec tria se habent per ordinem; for ma in subiecto, subiectum per formam actuatum, & effectus formalis in subiecto. Illa. n.tria omni- no idem dicunt, licet diuersis denominationibus. Dicunt etiam, quod in quocunque gradu est forma in subiecto, sunt in subiecto qualitates, & proprietates consequentes formam: quantum enim agem dat de forma, tantum dat de proprietatibus consequentibus propter earum propinquita tem, vt declaratum est in prima quaestione huius distinctionis: ergo si formae elementorum in gra du aliquo fint in mixto, in gradu proportionali erunt ibi eorum proprietates: sed effectus formalis, nec proprietates formarum elementorum secundum similem omnino gradum sunt in mixto: ergo nec formae elementorum secundum gradum aliquem erunt in eo. Minorem probo. Da enim oppositum, sequitur, quod esset vera illa propositio, lapis scilicet est ignis in aliquo gradu consimiliter proprietates inerunt in aliquo gradu; vnde ascendet lapis sursum, & descendet ignis deorsum in aliquo gradu. Similiter erit ibi propria quantitas cuiuslibet in aliquo gradu; similiter erit ibi propria quantitas cuiuslibet in aliquo gradu, & erunt ibi per consequens quatuor quanta, & quatuor corpora in aliquo gradu. Similiter cum materia, & forma constituant suppositum, erunt ibi quatuor supposita in aliquo gradu, quae omnia sunt impossibilia omnino.

Item virtutes quatuor elementares erunt in mix to in aliquo gradu, & breuiter redibunt omnia inconuenientia, quae Comment. adducit contra Auicen. vbi supra, & per consequens patet, quod non est intellectus Auicen. quod remaneant elementa in aliquo gradu retinente rationem formae, quia sua argumenta manifeste cogebant eum hoc negare, specialiter ratio illa de aceruo. Nec valet fugere, quod intelligit Commentator, quod erat ibi secundum esse remissum, quia in quocunq. gra da ponitur forma aliqua, ponitur effectus sormalis, & eius proprietates in eodem gradu. Secundam Propositionem videlicet, quod elementa in mixto non totaliter corrumpantur, sed maneant secundum realitatem aliquam pertinemtem ad rationem formae, ita quod in forma lapidis est aliqua realitas, quae fuit formae ignis, & ali qua, quae fuit formae terrae, & sic de alijs, quae quidem propositio est contra opinionem tertiam, & est opinio Philos. & Comment. Hanc (inquam) pro pofitionem probo rarionibus aliquibus, & primo ex natura propriae resolutionis. Sicut mixtum resuluitur in quatuor elementa, non secundum alias, & alias partes signabiles, sed secundum eandem partem quantumcunq. minimam, & signabilem, ita quod non est dare partem signatami, quae non resoluatur in quatuor elementa: ergo in mixto sunt realitates aliquae pertinentes ad rationem, & formam dlementorum. Antecedens patet ad sensum: com buratur enim lignum, ad sensum patet, quod resoluitur in partes quasdam igneas, & quasdam fumales, quasdam vero aqueas, quasdam vero cine tales, & hoc idem patet de corpore proiecto in aqua. Consequentiam probo sic: Aut mixtum re soluitur in quatuor elementa, siue in realitates quamor elementorum propter inexistentiam illarum in illo: aut propter conditionem agentis: aut propter conditionem materiae: aut propter conditionem qualitatum, aut propter ordinem na turalem, sicut vinum resolnitur, & conuertitur quandoq. in acetum: sed nullus illorum modorum potest dari, nisi primus: ergo. Maior patet a sufficienti diuisione, sed minorem probo inducen do; quando enim lignum resoluitur in praedicta. non potest illa resolutio esse ratione agentis, puta ignis; quia idem, vt idem, semper facit idem: Jgnis autem ex natura sua, in quantum generans est, ha bet, quod faciat ignem non aquam; ergo agendo semper causabit ignem; quod lignum combustu, quantum est ex parte ignis, resoluetur tantummodo in ignem, & non in aquam.

Confirmo, quia oppositum non est per se causa oppositi: ergo ignis non erit causa terrae, cum for ma terrae opponatur formae ignis. Secundo talis resolutio non est ex parte materiae, quia pari ratione, quando corrumpitur elementum, resoluetur in quatuor tales qualitates. Aequaliter enim est materia in vtroque, & immediate sub vtroque: ergo aequaliter vtrumque resolueretur in materiam. Tertio, quod mixtum resoluatur in tales qualitates, non est ratione qualitatum, vt di cunt, qui sunt alterius opinionis. Dicunt enim, quod ignis, qui est idem in ratione qualitatis in Sole, pu ta caliditatis, generat aerem, & quia aer est symbo licus cum aqua in humiditate, generat aquam, & sic de alijs, hoc est ratione qualitatum symbolicarum, quod scilicet resoluendum resoluatur in ea, quorum sint illae qualitates; haec probatio non valet, quia si ignis, & aer habent qualitatem sym bolam, puta caliditatem: aer vero, & aqua humiditatem ergo ignis agens in lignum conuertit vnam partem in aerem, & aliam in aquam: si resolutio fit ratione symboli, quod falsum est, quia ignis per se generat tantum ignem; etiam tunc ignis generaret qualitatem oppositam suae qualitati, & praeterea aqua nullam qualitatem habet symbolicam cum igne: ergo ignis non poterit resoluere partem ligni in aquam; ergo quando ignis agit in mixtum, non corrumpet qualitates oppositas suae qualitati: ergo non generabit formas earum; alias oppositum generabit oppositum; & calor generabit frigiditatem.

Quarto: talis resolutio non est propter ordinem formarum, vt dicunt quidam alterius opinionis: Dicunt enim, quod non quodlibet conuertitur in quodlibet; quodlibet, est quodlibet, sed determinatum in indeterminatum, vnde vinum non corrũ- pitur, nec conuertitur in aquam, sed in acetum, sic dicunt, ordo formarum est, quod mixtum non con uertitur in materiam primam, sed in elementa quatuor. Vnde ita parum realitas aceti est in vino, sicut realitas aquae: & tamen vinum conuertitur in acetum, non in aquam, propter ordinem harum duarum formarum ad inuicem.

Sic dicunt in proposito, quod lignum, & vniuer saliter mixtum omne habet, quod resoluatur in quatuor elementa propter ordinem elementorum ad formam mixti propter vnum mixtum.

Contra: Vnum mixtum potest corrumpi in aliud mixtum: ergo non valet, quod dicitur de ordine formae mixti ad elementa. Dices, quod intelligitur de vltima omnino resolutione, quae proprie dicitur solutio. Aliud enim est corruptio, aliud solutio; mixtum autem bene corrumpitur in mix tum, tamen non soluitur. Contra. Ex hoc habeo pro positum: ex quo enim resolutio non est corruptio, sed solutio; ergo illud, quod resoluitur, continet illa, in quae resoluitur, alias esset corruptio vera.

Item dato, quod sit ordo formarum, illa resolutio fit per agens aliquod vincens, & praedominans, quaero quid sit ille agens: non ignis; quia ignis non generat per se suum oppositum; ergo oportet dare aliud agens, quaero quid est illud, & non potest dari; ergo posito quod sit talis ordo, cum ordo sit relatio, non esset causa talis relationis causando efficiens, & tamen non potest dari causa efficiens aliqua, quia sequeretur, quod oppositum gene raret oppositum. Nec videtur iu uare propositum ordine: nec etiam vltimo, talis resolutio est propter continentiam virtualem, vt ideo ignis resoluat lignum in quatuor elementa; quia lignum continet virtualiter quatuer elementa: quia pari ratione dicam ego, quod intellectiuum resoluitur in vegetatiuum; cum contineat illud virtualiter, vnde nunquam aliquid resoluitur in illud, quod continet virtualiter.

Item per te ideo continet virtualiter elementa, quia determinat sibi proprietates elementorum, & qualitates: sed probatum est, quod ex continentia talium qualitatum non potest oriri talis resolutio; ergo restat primum, vt talis reso lutio in quatuor illa elementa sit propter inexistent iam eorum aliquo modo, quod est propofitum nostrum. Et praeterea: Aliter nunquam saluatur natura resolutionis, vt distinguitur a corruptione, in qua resoluere est rem soluere in existentia in re, ita quod nihil aliud e re, quod illa, quae ante erant confusa, & in potentia fiant in actu, & distantia. Corruptio vero est non in praeexistens: sed est in aliud, ad quod tantummodo materia erat in potentia.

Dices, quod ratio mea concludit contra me, quia quaereretur, per quid tales realitates fiunt in actu, & quicquid detur, oppositum facit in actu oppositum.

Respondeo: non concludit ratio illa contra me. Ignis enim agens in ligno actuat realitatem ignis, quae erat fracta, & confusa, & illam deducit ad actum, & distinctionem per se, & ex hac actuatione sequitur per accidens dissolutio totius, & per consequens actuatio cuius libet realitatis illius est ab igne per accidens. Tunc ad formam dico, quod non est inconueniens, quod per accidens oppositum vnum sit causa actualitatis alterius; tamen impossibile est, quod vnum oppositum generet, & educat ad esse suum oppositum, quia tunc per se esset causa eius, & sic ratio concludit contra opinionem aliam, non contra me. Illa autem est ratio Philosophi 2. generatio. Probat enim, quod mixta componuntur ex elementis, quia resoluuntur in elementa.

Secunda ratio principalis ad illam propositio nem sumitur ex natura nutritionis, & est ratio Philosophi 2. de Generat. Arguo ergo sic. Ex eisdem nutrimur, & sumus: sed non nutrimur ex ali quo simplici, sed ex quatuor elementis: ergo sumus non ex aliquo simplici, sed ex quatuor elementis. Maior patet, minorem probat Philosophus ibidem: Dicit enim, quod nutriuntur omnia mixta multis. Et enim quae vniuersaliter vno nutriuntur, vt plantae ex aqua nuda, iuuatur ex aqua mixta Est enim mixta aqua illa cum terra, vnde rustici contemperant miscentes filmum abundanter, di co, quod ideo nutritur mixtum ex quatuor elementis, quia indiget ad qualitatem suam complexionalem seruandam quatuor elementis proportionalibus; non autem ideo, quia componatur ex quatuor extementis.

Contra: Non apparet, quare in vno simplici eadem virtus non digestiua non possit inducere qualitatem conformem sibi, quae est qualitas conplexionalis absque concursu quatuor elementorum: Arguo enim sic. Agens quantum dat de for ma, tantum dat de qualitatibus consequentibus formam; ergo quod dat formam simplicem, potest dare qualitatem omnem, quae consequitur il lam formam; sed virtus digestiua, & nutritiua dat formam mixti, nec requiritur in hac parte forma elementaris: ergo dabit absq. illa qualitatem complexionalem, quae sequitur formam mixti; & ideo Arist. non attribuit hoc qualitatibus, sed intrinsece compositioni mixtorum. Vnde Commen tator dicit ibi, quod propter necesse est, vt terra sit pars mixtorum, & non dicit, quod qualitas sit pars mixtorum.

Tertia ratio principalis est illa: Secundum enim Arist. Mixtio non est corruptio simpliciter ipsorum miscibilium; sed nisi remaneant realitates aliquae ipsorum miscibilium in mixto, in mixto esset corruptio simpliciter ipsorum miscibilium: ergo. Corruptio enim simpliciter est, quando for ma dans esse simpliciter, corrumpitur.

Dices, quod ibi manent qualitates, & ideo ex hoc tenet Arist. quod non corrumpuntur elemen ta simpliciter, nam manent secundum aliquid, pu ta secundum qualitates eorum reducta ad medium in forma complexionali.

Contra: si ista responsio sit bona, sequitur, quod quanto ignis generatur ex aere non corrumpatur aer, cum maneat qualitas symbola in genera to, & corrupto, Poterit dici secundum hoc, quod aer remaneat in igne, quia remanent secundum qualitatem suam, puta secundum caliditatem, & raritatem, ideo decentio est: quia corru tio & ge neratio non denominantur a formis accidentalibus, & qualitatibus.

Et confirmo hoc, quia secundum Arist. si gutta aquae apponatur medio vini non fit ibi mixtio, sed corruptio, & subdit causam dicens, mutatur enim species.

Ad principale arguo quarto sic. Elementa non sunt in mixto, sicut in potentia materiae: sed si cor rumpatur totaliter, quantum ad omnes suas qua litates, erunt in mixto, sicut in potentia materiae: ergo. Maiorem probo per Philos. Vbi postquam dixerat, quod miscibilia erunt in mixtoin potentia, subdit modo dicens: dico autem in potentia, non sicut in po tentia materiae, & Comm. quod Arist. vocauit subiectum materiam, quae non est ens nisi in potentia, cum sit interminate, & in potentia omne ens generabile & corruptibile, medium autem cum habeant aliquid de actu, & aliquid de potentia, non est in potentia pu ra, sicut est potentia materiae: sed elementa sunt in mixto medio modo inter potentiam, & actum secun dum Arist. & Comment. in pluribus locis: ergo.

Vltimo arguo sic. Mixtio secundum Philos. est mi scibilium alteratorum vnio; haec enim est dissinitio mixtionis Secundo de generatione; sed nisi elementa aliquo modo manerent non esset mixtio vera vnio. Probo, quia ibi non sunt extrema vnio nis vbi non est vnio, & relatio.

Dices, quod vnio potest accipi vel prout inhabitudinem quandam ipsorum vnitorum, Secundo modo potest accipi pro forma continente, in qua dicuntur aliqua vniri, per modum vnionis quae est relatio, sed per modum vnitiuae perfectionis, quia quae sunt in se distincta in illa forma illimitata sunt vnum eo modo quo omnes perfectionis omnium generum dicuntur vnitiue contineri in Deo, quod: ergo modo capiendo vnionem videlicet pro habitudine, & relatione bene concludit ratio, quod oportet extrema aliquo modo essem actu, sed non concludit de vnione. Tertio modo, imo est oppositum, quia si haberent esse in actu in se, quantumcunque imperfectio non dicerentur in forma tertia vnitiue contineri.

Ad propositum dico. quod mixtio non est vnio quae estratio, sed est vnio hoc est, vnitiue continentia illorum elementorum, quae reperitur in forma simplici ipsius mixti: sicut in rationali est vnitiua continentia sensitiui, & vegetatiui.

Contra. Ista solutio non euadit difficultatem sic, aut elementa remanent secundum suas naturas aliquo modo in mixto, & in illa continentia vnitiua, & habeo propositum, quia tunc forma mixti erit vere conflata ex realitatibus ele mentorum inexistentium aliquo modo in actu; aut remanent in forma mixti, sicut in aliquo eminenti, sicut tu imaginaris de sensitiuo, & vegetatiuo in anima rationali, & tunc non erit elementorum vera mixtio, nec forma illa tertia esset forma mixta, nec resolubilis in miscibilia. Di - ces enim, quia eminenter continet perfectiones plures, non dicitur mixtus ex eis, nec anima ratio nalis est mixta ex sensitiuo, & vegetatiuo, nec resolubilis in ipsa.

Confirmo hoc, quia secundum hoc noua mixtio non esset aliud, quam noua generatio illius formae eminentis; sed hoc falsum est, non enim mixtio est generatio, nec corruptio, vt probatPhi losophus, quod specialiter probo: quia postquam Philosophus egit de generatione, & corruptione, agit de mixtione, quasi intendens, quod mixtio sit aliquid aliud ab vtroque.

Ad argumentum in oppositum concedo, quod elementa manent in mixto in gradu aliquo, non tamen manent in gradu formali, hoc est diceresecundum realitatem aliquam, in qua reseruetur ratio ipsius formae; sed illa realitas est realitas imperfecta, & fracta, quae libet est actus formae in obliquo non tamen est forma in recto. Vnde in ar gumento est fallacia consequentis secundum quid ad simpliciter.

Ad argumentum ad partem oppositam, cum dicitur, quod forma substantialis non suscipit magis, & minus. Respondeo, in ista forma aliud est diminutio, & aliud est fractio, diminutio enim non aufert a forma actuationem, & terminationem: sed tantūmodo gradum perfectionis intensiuae: Vnde forma diminuta dicit carentiam alicuius gradus perfectionis, secundum, quod illa forma nata est habere, sed fractio tollit terminationem a forma, & actuationem. Vnde realitas formae fractae caret omni terminatione, & propria actua tione, idcirco talis realitas non est so rma, sed ali⸗ quid formae.

Ad propositum elementa remanent in mixto fracta, hoc est carentia proprijs terminationibus: sicut albedo manet secundum realitatem a materia fracam, pertinentem ad naturam albedinis in medijs coloribus, quae tamen non est albedo, quia albedo inseparabilis est in sua terminatione, & actuatione; De his amplius quaestione sequenti. Tunc ad formam rationis concedo, quod formae elementares non habent gradus, fecundum quos possunt diminui, ac per consequens suscipere magis, & minus, & quae possunt etiam frangi.

ARTJCVLVSJJ. Vtrum forma mixti sit conflata ex qualitatibus elementorum.

QVoad secundam quaestionem arguo primo, quod forma mixti non sit conflata ex qualitatibus formarum elementarium; quia omnis forma est in simplici, & inuariabili esse consistens, vt ait Porph. ergo forma ex propria ratione: habet, quod careat partibus constituentibus, & componentibus: sed forma mixti, puta forma lapidis est vere forma: ergo est simplex non habens partes constituentes: haberet autem partes si essent conflata: ergo.

In oppositum arguo per rationem termini huius, quod est mixtum: Mixtum enim, inquantum est mixtum constat ex miscibilibus, sed forma mi xti puta lapidis est vere mixta: ergo.

Respondeo hic primo ponam duas propositio: nes. Secundo mouebo quaedam dubia, & soluam. De primo pono propositionem istam primo, quod forma mixti est res quaedam constituta exqua litatibus formarum elementarium, non tamen est res constituta ex formis elementorum in quocunque gradu etiam minimo. Hanc propo sitionem probo primo rationibus, & secundo auctoritatibus. Prima ratio dicit quia; Secunda ratio dicit propter quid a causa efficiente, sed tertia dat propter quid a causa formali. Prima ergo dans, quia, est ista: non magis est forma substantialis mixti, quam sit forma istius sillabae. Ba. que est qualitas quaedam, in quantum est sonus. Est. enim, vt communiter dicitur sonus in genere qualitatis: sed ille sonus. Ba. non obstante eius simplicitate, est conflatus ex proprijs realitatibus B. & A. siue ex proprijs sonis. B. & A: nec con flatur tamen ex sonis B. & A. sic quod in aliquo gradu in sono ipso. Ba. maneant realitates A, & B. in quarum qualibet reseruetur integritas soni proprij B. & A. sed conflatur ex qualitatibus sonorum B. & A. ablatis solis terminationibus proprijs B. & A. ergo similiter forma mixti non obstante eius simplicitate constituetur ex qualitatibus elementorum, in quarum tamen nulla saluatur forma, & species, siue diffinitio formae elementaris: sed manent ibi amissis propt ijs terminationibus eorum. & hanc rationem confirmo, quia illa est ratio Philosophi 7. metaph. per quam inuestigat formam mixti, & inde arguit, quod sicut se habent A. & B. ad hanc syllabam. BA. sic se habent elementa ad formam mixti, puta ad formam carnis. Maiorem probo: quia ille sonus Ba, est vna qualitas, non enim capio ibi duos sonus, alias essent duae syllabae, & non esset syllaba vna. Vna enim syllaba est vnus simplex sonus: ergo cum Ba sit vna syllaba, esset vnus simplex sonus, sicut & quaecunque forma mixti, puta lapis, quae est vna forma. Minorem probo, cum enim dico ista in isto sono, quid habeo de sono scilicet, aliquid de sono. B. & aliquid de sono A. sed tamem nihil est in eo, quod sit sonus alicuius eorum. Primum patet, quia dicere oppositum, esset negare sensum, & apparet hoc reducendo ad tactum linguae. Quilibet enim experitur, quod in isto sono. Sta, in eodem instanti tangit aliquid de sono, S, & aliquid de sono T, & aliquid de sono. A. licet non secundum proprias terminationes, sed secundum realitates imperfectas. Probo etiam secundum, quod S, non sit soni illarum literarum, & in quocunque gradu, quia nullus sonus est litterae in quocunque gradu est, quin sonet per se: patet per experientiam, proferas diminute quantumcunque volueris: ergo si in sono illius syllabae. Sta, des sonos literarum cum suis terminationibus in quocunque gradu, iam quaelibet litera sonabit per se, & tunc patet, quod non sit sonus ille discretus, S. T. A. quae nullam habent vnitatem, nisi acerui: ergo ad hoc, quod habeatur vnus sonus. Sta. oportet, quod propriae terminationes sonorum illarum literarum sint ablatae, nec tamen soni illi totaliter corrumpantur, alias nihil remaneret ibi sonorum. S. T. A. quod apparet sensui esse falsum. Haec est ratio Philosophi 7. metaph. per quam probat, quod forma mixti est forma alia ab elementis, alia dico, resul tans, & non constituta, non autem alia addita, alias poneret in numerum, & excluderet illa, & tunc esset quaestio; quomodo fieret vnum ex forma illa, & formis elementorum. Et si diceretur, quod fieret vnum absque hoc, quod resultaret forma alia addita: pari ratione ex elementis fit vna forma, quae non est alia addita. Si diceretur autem, quod fieret vnum, sicut per hoc, quod resultaret alia res tertia addita, quaererem de illa alia, quomodo faceret vnum cum prioribus, & es set processus in infinitum. Vnde Commentator ad istum intellectum exponit Philosophum ibidem. Vbi sciendum est, quod Philosophus ibidem circa formam compositam seu mixtam ponit per ordinem propositiones. Prima est, quod illa est aliquid alterum ab elementis; quoniam elementa manent forma mixta corrupta, & hoc ide dicit de omni forma resultante ex multis, ex quibus fit vnum, ad differentiam compositi ex congregatis tantum, in quibus non fit vnum aliquod aliud a componentibus, vnde dicit ibi, quod Ba. non est B. & A. sed aliquid alterum; & similiter ca ro non est ignis, & terra, sed est alterum aliquid. Secunda conclusio, siue propositio est, quod illud alterum non est elementum, idest, non est res aliqua addita ipsis partibus componentibus, ex qua cum ipsis simul fiat res tertia, quia sic esset abire in infinitum, vt statim adductum est.

Tertia propositio est, quod talis forma mixta non est ex elementis constituta, siue composita.

Quarta propositio est, quod illa est causa formalis scilicet, & causa eius, quod est per essentiam, & est prima forma, idest forma totius adaequata. Primam harum propositionum Commentator primo complet dicens, quod forma mixta non est illa elementa, nec illa congregata, sed est aliud quod fit ex ipsis, & ex congregato, idest ex ipsis congregatis: ex quo patet, quod forma totius nec est illae partes absolutae, nec ipsae etiam partes vnitae, cum dicat Commentator, quod ex ipsis, & congregato fiat vnum aliquid. Alteram propositionem autem probat Commentator per. signum; quia cum syllaba resoluitur, non resoluitur in syllabas, nec caro in carnes eo modo, quo resoluuntur congregata in illa, ex quibus. congregantur, in quibus congregatis non fit vna res tertia alia ab ipsis.

In secunda propositione dicit Commentator, quod forma mixta est aliud additum, sed tantum dicit, quod illud additum non est elementum. Si enim esset elementum, cum elementum sit illud, ex quo componitur res, tunc sequitur, quod illud elementum intrabit constitutionem totius, & per consequens non esset ipsum totum constitutum, sed constitutum esset aliquid ab ipsis; & de illo constituto quaeretur, si est clementum, aut non: si non, idem dicendum erat de primo. Si sic, sequitur, quod ipsum intrabit constitutionem totius, & non esset per consequens ipsum constitutum, sed constitutum esset aliud aliquid, & de illo idem quaereretur, & sic in infinitum. Haec est deductio Commentat. ibi, Vnde dicit, quod si illud additum elementis fuerit elementum, necesse est, vt illa elementa cum hoc elemento habeant aliquid additum &c. & tunc concludit ex impossibilitate processus in infinitum, quod impossibile est, quod additum illud, idest compositum, sit aliquid commune elementum ignis, &c. & istius elementi, idest aliquid constitu tum ex igne, & terra, & illo elemento, quod po neretur esse forma mixta; cuius tamen oppositum sequitur, si forma mixta sit addita elementis per modum elementi. Vnde patet, quod Com mentator hic, & Philosophus non negant, quin absolute loquendo forma totius sit aliquid aliud a componentibus, & a partibus; imo expresse dicunt oppositum, vt patet ex prima propositione, sed hoc volunt secundum quod scilicet illud additum non sit elementum, idest, quod ipsum cum elementis sit ipsum totum. Et hoc est, quod aliqui dicunt, quod forma totius est alia a partibus, sicut res alia resultans, non sicut res alia addita hoc est, excludens illa, quia hoc importat additum; tunc enim illa addita cum prioribus constituunt ipsum totum, & per consequens non esset ipsum totum, quod falsum est. Non ergo forma carnis est aliquid excludens elementa, & ponens in numerum cum eis proprie; & ideo, sequitur, quod non est res addita, sed intrinsece includit elementa, & tamen non est illa elementa absolute, nec vt vnita: ergo est res alia resultans, & hoc intendit Commentator, cum dicit in declaratione huius propositionis secundae, quod caro est vnum congregatum ex obiectis, & hoc est, quod Doctor Subtilis dicit, quod forma est forma alia a partibus, non quidem infor- mans, siue constituens, sic, quod illa cum ipsis partibus sit causa totius ipsius constitutiua: sed est ipsum totum praecise consideratum secundum suam rationem formalem, vnde est forma non constituens secundum eum; & hoc idem est dicere cum eo, quod dicunt Philosophus, & Commentator, quod non elementum. Elementum enim est illud, ex quo res est, & manet in re; est tamen forma, quia compositum est ens quidditatiue, & hoc est, quod dicit Philosophus in quarta Propositione.

In tertia vero propositione, quando dicit Philosophus: quod forma mixti non est composita ex elementis: Intelligendum est, quod non intendit Philosophus, quin forma mixti sit forma consti tuta, & conflata ex realitatibus elementorum: sed intelligit, quod non est conflata ex formis elementorum, ita quo realitates componentes, siue conflantes compositum non retinent nomen, & diffinitionem formae elementi, & ratio est, quia vt dictum est, concurrunt elementa in mixto ablatis eorum terminationibus pro riis, & actuationibus: & ideo perdunt diffinitionem, & nomen suae formae, vnde realitas formae ignis con currens ad cōstitutionem mixti non est ignis, licet sit aliquid ipsius ignis, & hoc, quia est pars ignis, in qua non saluatur ratio formae. Si. n. elementa concur rerent suis proprijs terminationibus, & retinentia rationem, siue diffinitionem & nomen suae formae, non essent in mixto, nec reducta ad medium, si esfent ibi distincte, & per consequens non conflarent aliquam rem vnam, sic essent, sicut acer uus, & hoc intendit Aristoteles, cum dixit; quod forma mixti non componitur ex elementis per hoc excludens rationes elementorum completas retinentes nomen, & diffinitionem elementi tantum: hoc est, vera, quod elementa, in quantum elementa, nunquam constituunt rem vnam, nisi sicut aceruus, & ratio est, quia vt elementa sunt retinent proprias actiones, nomen, & diffinitionem formae, & propriam terminationem, & actuationem: ex pluribus autem in actu hoc modo non fit vnum; ergo forma mixti conflata est ex aliquibus pertinentibus ad elementa non autem ex elementis. & quod sit intentio Aristotelis in illo passu patet, quia, Commentator exponit eum directe ad hanc inrentionem, Vnde dicit, quod si illud additum elementis, si esset compositum ex elementis, cougregatum ex elementis non erint vnum, vel plu ra, & non est vnum sed plura, & non fit ex eis aliquod additum: ergo ille intendit, quod ex elementis fiat additum aliquod, quia oppositum istius est inconueniens, ad quod ratio sua deducit: ergo intendit, quod illud additum fit aliquo modo ex elementis. Dicit tamen, quod non est compositum ex elementis, quasi elementa, in quantum elementa, intrent compositionem suam; quia tunc illud additum non esset vnicum; imo nec additum, quia ex aggregatis non fit aliquid additum. Vnde in principio istius perscrutationis dicit Commentator, & cum declaratum sit esse aliqua composita ex rebus, ex quibus congregetur vnum in actu, non sicut composita, ex quibus non fit vnum in actu, sed per contactum, vt aceruus, sed ex ipsis vnitis fit ali- quod additum, haec ille. Ex quo patet, quod secundum eum mixtum siue forma mixti est constituta ex realitatibus componentium, tamen illa non est constitura ex talibus realitatibus retinen tibus nomen, & diffinitionem elementi. & hoci est, quod dicit infra in tertia propositione, quod non est composita ex elementis. Per hanc viam patet concordia diuersorum, & contrariorum verborum, quae videntur in fine 7. metaph. includi tam in textu, quam in comm. Haec sunt dicta ad declarationem rationis istius primae, quae non tantum est Fratris Petri, sed est Philosophi, & Commentatoris sui. Dicitur tamen ad illam rationem, quod non valet, & hoc propter duo. Primo ex hoc, quod non est simile de sono, & forma mixti, puta carne; quia forma carnis est magis simplex, quam formae syllabae, vt est sonus quidam; vt sic enim, illa est qualitas quaedam habens partibilitatem quandam & ideo possibilem truncari, & frangi. Formaautem substantialis est simplex in se, non potens sic truncari. Secundo dicitur quod Maior est falsa, quia Aristoteles 7. metaph. dicit oppositum: dicit enim, quod forma carnis non est elementum, nec compositum ex clementis.

Ad primum respondeo, quod forma substantialis non excedit formam accidentalem, quoad esse simplex, & vnum; licet bene excedat eam, quoad dare esse, quia dat esse simpliciter; alia autem secundum quid dat enim forma substantialiter nomen, & diffinitionem, forma autem actualis non, sed loquendo de simplicitate, non apparet difficultas, non enim est, quoad hoc differentia magna inter formam substantialem, & actualem: sicut enim aliquae sunt qualitates simplices extremae, & aliquae mixtae, & mediae: sic omnino intelligendum est de formis substantialibus. Et quod dicitur, quod forma actualis est forma quanta habens partes. Respondeo, nulla forma nec substantialis nec actualis habet partes qualitatiuas, & formales, in quibus scilicet saluetur ratio alicuius formae; Vnde hoc modo sonus syllabae est sonus fimplex indiuisibi-: lis, & plures sonus; aliqua tamen forma bene habet partes materiales, & potest esse diuisibilis, & acquiri successiue, & tales partes habent so nus vnius syllabae cum successiue proferatur: sic etiam dico de forma accidentali, quia omnis talis habet partes, non quidem formales, in quibus saluetur ratio formae, sed materiales. & ideo forma mixti est vna simplex qualitas substantialis formaliter, & quidditatiue; & tamen diuisibilis materialiter, & per hoc habens partes materiales, in quibus ratio nulla formae saluatur.

Ad secundam instantiam contra maiorem, quod intentio Aristotelis, & Commentatoris est recte ad oppositum, vt declaratum est supra, cum dicit in speciali, declaro haec. Intentio enim Aristot. est ibi probare, quod mixta sic sunt composita ex elementis, quae in eis est vna forma substantialis conflata ex elementis, & hoo probat via diuisiua: Quia si non sit vna forma conflata ex elementis, tunc aut mixtum vltra elementa claudit aliquod aliud ab elementis, quod sit elemen tum, hoc est, quid simplex, sicut sunt quatuor elementa, & tunc ex quatuor elementis, & illo simplici, cum resultet compositum: quaerendum est de illa sorma refultanto: Vtrum sit sextum elementum, & si sic, procederetur in infinitum. Si non, eadem ratione standum erat in r. & hoc verbum deducit ibi Commentator exponens verba Aristoteles dicens, quod si illud additum elementis fuerit elementum aliud, continget, vt hoc esse, & alia quatuor habeant aliud additum: & si illud etiam fuerit elementum aliud, continget in eo illud, quod continget de alijs, & sic procederetur in infinitum, & sic impossibile est, vt illud additum sit elementum: haec Commentator. aut illud mixtum praeter illa quatuor elemen ta omnino nihil addit, & tunc non erit vnum: sed esset quatuor elementa, & diuideretur in illa, quod est impossibile, & hoc deducit Commentator ibi, cum ait, cum destruxit Aristot. quod illud, per quod caro est elementum, destruit enim, quod est compositum ex elementis, per hoc, quod congregatum ex eis non esset vnum sed plura, nec fiat ex eis aliquod additum, aut ita est, quod ex congregatione elementorum sit aliquod medium resultans, quod est forma com positi, & hoc membrum eligit Philosophus, vt exponit Commentator. Ait enim, cum fit deolaratum composita, ex quibus congregatur vnum in actu, non ficut composita ex quibus non fit vnum in actu, sicut aceruus, sed ex congregato ex eis fit aliquod additum &c. Et infra: impossibile est; quod illud additum sit elementum; cum caro sit nomen congregatum ex elementis. Et infra: apparet per hanc perscrutationem hoc esse subiectum aliud ab elementis materialibus, quod est propria causa, & causa, quae est forma, quae ali cuius est caro, & alterius, cognoscendum quod quid est, vnde Commentator in com. 11. dicit, quod non praeparatur in nobis cognitio substantiae per cognitionem accidentium, nisi cum sciuerimus omnia accidentia essentialia propinqua, aut plura; tunc enim contingit, vt inducamus meliorem diffinitionem fubstantiae. Secundo sequitur ex hac propinquitate, quod diffinitiones phylosophicae dantur per materiam, idest per qua litates sensibiles; & proprietates materiales. Vnde Commentator 7. metaph. com. 4. dicit, quod non est remotum, vt aliquid de praedicamento qualitatis ponatur in diffinitione eitis, quod est in praedicamento substantiae. Idem dicit a. de cael. & mund, & 8. metaph.

Secundo patet propositio principalis, videlicet propinquitas horum accidentium ad substan tiam ex hoc, quod impossibile est proprias qualitates per aliquod agens induci, nisi simul inducatur forma substantialis sibi conueniens. Vnde causant calorem in summo, generant ignem, propter quod motus localis generat ignem, quia generat calorem, & similiter est e conuerso: generans enim, quantum dat de forma, tantum dat de accidentibus proprijs, Vnde Commentator 4. de cael. & mund. com. 24. dicit, quod sic est demotu locali in igne, sicut de alijs accidentibus inseparabilibus a forma, quae existunt in rerum natura ab agente statim cum ipsa forma: ideoq. cum aliqua pars olei fiat ignis, acquirit statim de motu locali, siout acquirit de alijs accidentibus, & cum completa fuerint talia accidentia, complebitur motus in loco, idem dicit 4. physicorum Idem etiam 2. de caelo, & mundo commento 28.

Nunc secundo principaliter infero ex his con clusiones aliquas, & prima est, quod generatio est finis alterationis: Generans. n. inducit qualitates proprias, & accidentia propria aliter formae, & ex hoc forma illa substantialis inducitur tanquam sequela eius. Vnde Commentator 4. physicorum com. 14. dicit, quod in generatione hominis non cessant partes spermatis recedere, & partes hominis fieri, donec forma hominis perficiatur, & hoc si forma recipiat partitionem termini, aut non, Illud necessario accidit in accidentibus proprijs formae generatae, & ideo sequitur necessario alterationem.

Secunda conclusio est, quomodo in semine den so a generante in his, quae sunt per propagationem vel a colore solis, seu ab orbe decliui inhis, quae sunt per putrefactionem, potest causare animam, & formam vitalem, licet non animatum sit, nec in semine est aliqua forma vitalis; hoc. n. est, quia semen illud habet calorem conuenientem animali, & proportionalem suae formae, & ideo alterat materiam ad illum proportionatum calorem, quo calore completo, necesse est formam illam compleri, sicut posito maximo calore necesse est ponere formam ignis. & haec est expressa intentio Commentatoris 11. metaph. com. 18. cum ait, quod virtutes, quae sunt in seminibus, quae faciunt animam, & habent poten tiam dandi vitam, non faciunt hoc, nisi per calorem, qui est in eis: calor autem iste secundum Philosophum non est calor ignis, nec igneus, ignis enim corrumpit animalia, & non generat, ille autem calor generat, & ideo est similis calori ar tificiali, quem ars mensurat, ad aliquam operationem; ille autem calor habet formam, qua con seruatur in sua mensura, & forma illa est in potentia anima, non in actu, & haec est forma seminis, quam Aristoteles assimilat arti, & intellectui: & ideo istum calorem vocat calorem animae, non animatum: & ille calor fit in seminibus ab habente semen, & a sole, Vnde dicitur a. de generat. quod homo generat hominem, & sol, sicut etiam calor ille in terra, & aqua ex calore solis ad mixto cum calore aliarum stellarum, qui quidem generat alia per putrefactionem, & quae non sint ex semine: ergo calores generati ex caloribus stellarum sunt generantes quamlibet speciem specierum animalium; & habent mensuram propriam illius caloris, & illa mensura proprie prouenit ab arte diuina: haec Commentator. Nec oportet recurrere ad creantem, sicut aliqui Doctores dixerunt, nec ad motores Orbium, vt dicunt Moderni quidam: hoc enim repugnat: ibi Commentator dicit, quod non sit anima quandoque illic inuenta in Orbe deoliui, & sole, sicut narrat Themistius: sed illae propositiones, & virtutes, seu calores proportionales fiunt ex motibus, & qualitatibus motuum solis, & aliarum stellarum, & ex dispositionibus earum ad inuicem in propinquitate, & reniorione. Vnde vinum generari ex non vino, & animal generari ex semine per calorem existentem in eo, est ex hoc sole possibile, quia calor ilie complexi nabilis est proprium accidens animal generandi & habet se ad formam eius, sicut maximus calor ad formam ignis.

Tertium, quod infero ex dictis, est, quod propter potentiam propinquitatem fit, quod genenerans vnum accidens aliter formae propinquum attingit aliud accidens proprium illi formae, sicut videmus, quod causans raritatem in summo, generat proportionalem calorem illi, esto quod non sit eadem, propter hoc ex motu generatur ca lor. Videmus enim, quod calore existente in semine non solum semen paruum calefieri propor tionaliter, sed successiue inducere figuram proportionalem primo cordis, deinde capitis, deinde aliorum membrorum, & ratio est, quia huiusmodi accidentia sunt propinquissima formae substantiali; ideo cum motus sit perfectio corporis calidi, quod patet, quia calor extinguitur non moto corpore; hinc est, quod motus inducit calo rem. Ex hoc patet, quare rarefaciens calefacit, & calefaciens rarefacit, rarefaciens mouet, & mouens rarefacit: quare etiam semen calefaciendo ouum, & maturando ipsum figurat, & organizat; & attribuit formam propriam pullo, & propriam figurationem, & alia propria accidentia eius. Et haec est intentio Commentatoris. 2. de cael. & mum do. vbi quaerit, quomodo motus generat calorem, & respondendo dicit. Videmus, quod Aristoteles dicit; quod motus, ex quo generat calorem, est aliqua vita omnium, quae sunt per naturam; & hoc manifesum est in igne, cum enim non mouetur, extinguitur, & secundum hoc mo tus erit perfectio corporis calidi. Cum ergo cor pus calidum fuit in sua vltima dispositione, & perfectione; sicut in re existunt omnia accidentia consequentia formam eius: si ergo lumen sue rit, & perfectiones ignei, tunc erit de eo, sicut de motu: sicut quod corpus calidum igneum, cum fuerit luminosum eritin calore in sua vltima perfectione: & vniuersaliter erit causa accidentalis: haec Commentator. Vnde patet, quod propter connexionem, quae est inter calorem maximum, dum alterum fuerit in summo, reliquum esset in summo: simlliter inter luminositatem, raritatem, quodlibet enim quantum in summo, arguit reliquum in summo: & similiter illa arguunt formam substantialem in summo, & e conuerso. Vnde patet, quod non oportet dicere; quod calor sit in virtute in motu, sicut quidam imaginantur: non est enim mirabile; si motus generat calorem, cum generet ignem.

Quartum, quod elicio, est irrationabilitas modi dicendi quorundam circa generationem formae substant ialis, qui imaginantur, quod in fine alterationis agens per suam formam substantialem in materia ex alteratione disposita inducat formam substantialem, vt per accidentia alteret ma teriam; per formam autem substantialem inducat formam; tunc enim generatio non esset finis alterationis, sed esset motus disparatus; nec calor proportionalis induceret formam substantialem, nisi ad praesentiam formae substantialis agentis, quae sunt improbata superius: & apparet ad sensum de ouis, in quibus generatur pullus ex calore naturali fimi, vel arnae, vel gallinae fouentis. Vnde & mulieres consueuerunt oua talia circumfouere calore sinus sui; non enim forma substantialis in talibus inducitur, nisi sicut sequela, eo modo, quo positio, vel situs non acquiritur, nisi sicut sequela motus localis. Apparet etiam ex hoc falsitas opinionis illius, quae dicit, quod in semine non est virtus actiua, quod improbatum est; cum calor proportionalis sit virtus actiua in semine, cuius virtute generatur in semine, siue in passiuo alio proportionato calor proportionatus eiusdem rationis, quam sequi tur forma substantialis, vt sequela eius. Nec obstat, quod agenti si reseruatur ratio, nomen, & diffinitio formae, esset in minima parte illius latitudinis, & ille ordo partium reperitur in forma, quae recipit magis, & minus. Vnde albedo in quocunque gradu intensa, & remissa est vere albedo. Aliud vero genus partium est, in quibus scilicet in tota latitudine, etiam in maximo, non saluatur ratio, nomen & diffinitio formae illius, sicut curuitas est partes circuli, & tamen in nulla curuitate etiam maxima habetur nomen, & diffi nitio circuli. Vnde nulla curuitas est circulus; sed est bene circulus fractus. Jllud autem duplex genus partium quandoque reperitur in vna, & eadem forma; quandoque alterum sine altero; quandoque neutrum. Exemplum de primo est Commentatoris, & Philosophi, quod magis cō uenit in proposito nostro, scilicet de sono syllabae: certum est, quod est ita vera qualitas in tertia specie, sicut albedo in sono, aut litterae: apparet, quod ibi est duplex partium: nam littera illa A. potest proferri intense, & remisse, etiam multis gradibus, & certum est, quod sonus quilibet, siue prolatio quaelibet in quocumque gra du quandoque per se profertur, retinet, se saluat nomen, & diffinitionem soni litterae. Sonus etiam litterae potest accipi prout cum aliosono alterius litterae componit vnum sonum syllabae, & tunc clarum est, quod subiectum litterarum aliquo modo sunt in sono ipso syllabae, vt patet per expe rientiam, & tamen in nullo gradu saluatur ratio, nomen, & diffinitio soni litterae, sicut saluatur in minimo, quando per se profertur. Si enim ibi esset sonus litterae habens per se nomen, & dif finitionem soni litterae, esset vere ibi in actu distinctio, & tunc pro eodem instanti non formaretur sonus litterae alterius; sed pro alio, & alio instanti: & tunc caderet tempus medium, & non esset sonus continuus, vnde sonus litterae est in syllaba fractus, & habet se ad completum sonum eius, sicut curuitas ad circularitatem. Vnde pa tet ad sensum, quod quaelibet proferens hanc dictionem, Sta, aliquo modo tangit sonum S, T, A, non tamen tangit eum in sua integritate, ita quod sit vere, & distincte, & terminate sonus S, T, A, quia tunc non sormaretur sonus iste Sta, sed ille S, T, & A, ergo non sunt ibi soni litterarum terminati, & distincti: ergo non retinent rationem formae soni illius litterae. & sic patet, quod sonus cuius libet litterae habet partes, in quibus intenditur, & remittitur, dum per se, scilicet profertur, & habet alias partes, secundum quas nec intenditur, nec remittitur, sed frangitur, & truncatur.

Dices: quod illud dictum est friuolum, cum iuuet se de literis, non enim de simile de litte- ris, & formis realibus.

Respondeo. Exemplum non est friuolum, cum eo vitatur Aristot. & Commentator in propositum, nec habent exemplum ita accomodatum ad illud propositum, sicut illud, vt patet. & quod dicis, quod non est simile de literis, & formis realibus. Respondeo. Ego non accipio literas vt sunt in seripto, vel in mente, sed ego capio sonum literae. Certum est quod secundum communiter loquentes, sonus litterae est in tertia specie, cum sit obiectum auditus inferens sensum, & passionem, & tunc habeo intentum; quia cum sonus litterae habeat hoc modo duplex genus partiũ; aliquod, quod est vera qualitas, habet tales partes, & tunc infero, non ergo repugnat in aliqua forma reperiri partes retinentes nomen, & diffinitionem for mae, & alias formas carentes nomine, & diffinitione formae, & per consequens terminatione, & distinctione propria illi formae; quia sola forma terminat, & separat.

Exemplum de secundo est satis accommodatum; quod Philosophus inducit de vacuo, de circulo; cuius partes sunt curuitates, secundum quas contingit circulum frangi, non tamen intendi, nec remitti. Vnus enim circulus non est magis circulus; quam alius circulus, tamen potest esse fractus. Hunc modum partium puto esse in formis elementaribus; quae cum sint sicut formae substantiales, non conuenit eas intendi, nec remitti. Nullus enim ignis est magis ignis, quam alius, tamen ratione imperfectionis eorum habent partes, secundum quas possunt frangi, & imperfici, in quarum nullis saluatur ratio ipsius ormae.

Exemplum de tertio est in formis substantialibus perfectis. Jllae enim nec habent partes, secun dum quas possint intendi, & remitti; nec partes, secundum quas possunt frangi ratione perfectionis eorum. Et sciendum est, quod differt genus partium, secundum quas forma intenditur, a par tibus, secundum quas frangitur, in hoc, quod partes primo modo possunt per se esse, & per se fieri. partes secundo modo, nec possunt per se fieri, nec per se esse. & ratio vtrobique est, quia in pri mis partibus remanet ratio formae, & ideo retinent propriam vnitatem, distinctionem, & terminationem. Partes vero secundo modo non. Nihil autem est per se in rerum natura, quod non. sit in se terminatum, & distinctum; ex hoc sequitur statim, quod partes de secundo genere eo ipso, quod fiunt in rerum natura, eo ipso cum quodam altero vniuntur in tertio; vnde agens, quod frangit formam ignis, non frangit eam in se, sed in aliquo tertio, scilicet in forma mixti. Ex hoc etiam sequitur, quod quando fue rint simul plures tales partes, siue eiusdem formae, siue alterius, nulla earum habet propriam vnitatem, siue distinctionem, & terminationem, sed omnes capiunt vnam terminationem, & vnam indiuisionem in vna tertia forma conflata. Ex hoc etiam sequitur, quod quando fuerint plures realitates tales simul, carentes proprio actu, & terminatione, agens, quod facit alteram illarum esse actu sub propria terminatione, facit per acci dens, & per modum sequelae omnes alias essse sub proprijs terminationibus, per modum tamen se- quelae, & ratio est: quia vna erat omnium indiuisio, & terminatio in vna re tertia in se diuisa. & terminata. Altera autem illarum reducta ad actum, corrumpitur illa res tertia, & tamen aliae partes non possunt carere terminatione, aut propria, aut rei tertiae, ex quo sunt in rerum natura, eo ipso, quo altera facta est in actu; & indiuifio illius rei tertiae transit, necessario aliae redeunt ad proprias vnitates, distinctiones, & terminationes. Hinc est, quod ignis resoluens lignum per se deducit ad actum realitatem ignis; quae erat in ligno, qua reducta ad actum, realitates aliorum elementorum redeunt ad vnitates proprias, & terminationes, & hoc modo resoluitur lignum in quatuor elementa.

His visis, dico, quod elementa, quando veniunt ad compositionem mixti, non diminuuntur in gradu remisso, quia sic numquam possent venire ad vnitatem alicuius tertij, nam sequerentur omnia inconuenientia, quae Commentator addu cit contra Auicen. & etiam quia substantia non suscipit magis, & minus, si veniant ad vnitatem tertiae formae, necesse est, quod frangatur, non in se, sed in tertio conflato: ita quod illa veniunt ad vnitatem alicuius tertiae secundum suas realitates amissa terminatione, & hoc modo conflant vnam rem indiuisam, & terminatam.

His Notabilibus praemissis formo rationem sic: Quando aliquae realitates sunt tales, quod terminatio, vnitas propria, & distinctio eorum ab inuicem fundantur fuper aliqua in eis, quo ablato possunt remanere; si illud tale fundamentum, siue ratio fundandi aufertur, illae realitates eo ipso possunt conflare formam tertiam vnam. Cuius probatio est; quia eo ipso, quod aufertur ab eis illud, quod erat ratio diffinitionis vnius ab altera, necesse est, quod veniant ad vnitatem, vt dictum est in notabili praemisso. Verbi gratia. Si diuidam aliquod lignum, facta sunt statim duo pun cta in actu, quae erant in potentia. Ratio est, quia ante diuisionem carebant proprijs terminationibus, quae dantur eis in diuisione, per hoc, quod datur eis aliquid, quod est fundamentum proximum terminationis propriae, & distinctionis vnius ab alio: & si(puta) illa remanerent in actu, nunquam vnirentur, nisi tollatur a quolibet proprium fundamentum suae terminationis, & distinctionis, & ex hoc statim transeunt in potentiam, & non habent actum, nisi tertij conflati ex partibus sic vnitis, & remanent eorum realitates terminationibus ablatis. Sic etiam dico de albedine. Si enim capiam totam realitatem albedinis, & eius integram rationem, in qua saluatur ratio formae, tunc habeo albedinem, cum illa realitate, quae est fundamentum suae terminationis, & distinctionis a nigredine: tollam illa positiua, per quae fundant proprias terminationes, & distin ctiones, tollitur eorum terminatio, & indistinctio; & manent illis ablatis, non quidem in se, quia impossibile est aliquid tale in se, & per se esse, sed in alia, puta in forma media conflata, quae est color medius; vnde terminatio est negatio quaedam simpliciter. Distinctio & relatio illa in albedine & nigredine non insunt, nisi mediante aliquo positiuo absoluto, quod complet rationem albedinis in albedine, & nigredinis in nigredine, quo posi- to albedo est albedo, & nigredo; quo remoto non remanet albedo, nisi fracta, & nigredo similiter, sicut circulus remanet in semicirculo, & termina tio propria non dabitur albedini, nisi dato illo positiuo, nec auferuntur, nisi illo positiuo ablato. Similiter dico de nigredine. Jllud tamen positiuum in albedine, & illud in nigredine non possunt tolli in se, ita quod in se remaneant illis ablatis, sed tolluntur per hoc, quod realitas haec, & illa ceduot in vnitatem mediam, & constituunt formam mediam, & manent in illa ablatis suis distinctionibus.

Sic ergo patet, quod maior propositio vera est: Nunc pono minorem sic. Sed formae elementares ratione suae imperfectionis sunt tales, quod ab eis potest auferri illud, quod erat fundamentum, & ratio propriae terminationis in eis: ergo illis ablatis necessario venient ad vnitatem mediam alicuius tertij, & illud est forma conflata. Ex quo sequitur, quod manent in forma illa media, quae est forma mixti secundum proprias realitates, non tamen integras, & perfectas, quia ablata est ab eis realitas alia, quae dabat eis com plementum in sua ratione, & per consequens ma nent ablatis distinctione, & terminatione per ionem fundamenti; & per consequens manent in mixto secundum realitates suas non ma nente semper secundum suas formas, quia in eis non saluatur ratio formae.

Ista est Conclusio, quam probaui rationibus, probo auctoritatibus Commentatoris 2. metaph. com. 32. prima est contra Anaxar. vbi dicit, quod natura mixti non fit per commixionem partium. quia hoc est ad sensum tantum, sed per hoc, quod alterantur, donec ex eis fiat forma, & materia. Illud autem alterari non est nisi fran gi, & remittere realitatem aliquam dantem complementum. Alia est 10. metaph. com. 24. vbi dicit, quod in mixto non inuenitur alterum contrariorum magis, & alterum minus in poten tia, & non in actu, & hoc, quia non retinent propriam terminationem, & distinctionem. Vndedicit ibi, quod iauisestum est, quod omnia media sunt composita ex contrarijs. Compo sira vero ex duobus debent habere ex altero magis, ex altero minus, & hoc demonstrat ex suo sermone: quoniam impossibile est, quod in composito ex contrarijs sint duae partes aequales, sed alterum debet esse praedominans, cui attribuitur forma: Partes enim componentes sunt in composito in potentia non in actu, & ideo compositum est vnum in actu, & forma per partem dominantem. Item in tractatu de mortiferis, & venenis dicit, quod primum eorum, quae occidunt, est forma specifica, quia omnia mixta composita sunt ex quatuor elementis, & in mixtione eorum in vnoquoq. est singularis motus, & est resolutum ex elementis secundum quantitatem, donec ex eis est factum quid vnum: ita est ergo in specie eorum, quae occidunt animal ex forma sua, qua adepta sunt formam vnam ex mixtioneelementorum, quae influxa materiae, idest effluxa, facta est contraria vitae hominis, & spiritui eius, ac caloris, qui regit ipsum. Haec ille. Vnde nota, quod non dicit elementa in mixtione corrumpi, sed dicit, quod illud, quod de elementis in mixto remanet, secundum aliquam quantitatem resolui, donec ex eis fiat vna: resolutio enim illius quantitatis non est aliud, quam amisssio illius rea litatis passinae, quae est funda mentum distinctionis, & terminationis eius ab alio.

Item dicit, quod prima materia est medium inter contraria, & dicit hoc Aristot. quia subiectum primi habet similitudinem medij. Est enim. simile ei aliquo modo; quia est in potentia vtrũ- que extremum, sed tantum subiectum est vtrũq. extremum. Potentia vero est medium, & est vtrumque extremum non in pura, sed in aliqua: in medio quidem est vtrumque extremum in actu; sed tamen non in vltima perfectione: ergo in potentia vtrumque extremum quodam modo, & in actu alio modo. Subiectum vero est pura potentia vtrumque extremum. Haec Commentator. Ergo intelligit, quod elementa sunt in mixto secundum aliquid sui, non tamen secundum vltimam perfectionem.

Item in eodem dicit, quod in medio sunt extrema in media dispositione. Verbi gratia, color pallidus: in eo enim est albedo, & nigredo quodam modo in potentia: fecundum ergo illud, quod habet in se de albedine in potentia, est contrarium nigredini medio modo inter actum, & potentiam: secundum vero, quod habet in sede nigredine, est contrarium albedini in actu, quae est secundum extremum: medium enim est quodam modo duo extrema: & intendit Aristoteles medium esse inter actum, & potentiam. haec Commentator.

Item idem assignans differentiam inter illud medium, quo grauitas, & leuitas existunt in aqua, quae est grauis in comparatione ad aerem, & leuis in comparatione ad terram, & inter medium, quo contraria sunt in mixto. Vnde dicit, quod non est intelligendum, quod hae duae potentiae existant simul in elementis medijs, scilicet aqua, & aere, grauitas, & leuitas, quemadmodum contraria existunt in medijs, sicut album, & nigrum in pallido, quoniam tunc aqua & aer componerentur ex igne, & terra: sed est intelligendum, quod existunt in eis secundum comparationem, ex quo non sequitur, vt sint composita: aqua enim non dicitur leuis, nisi in comparatione ad terram, & grauis in comparatione ad aerem cum illa in se habet vnam naturam simplicem, sicut dicitur de aliqua re, ipsam esse dexteram, & sinistram respectu diuersorum, & illa in se habet vnam naturam simplicem non compositam: Media vero sunt composita in extremis contrarijs. haec Commentator ibi. Vnde patet, quod formam aquae dicit esse simplicem, formam vero mediam dicit esse compositam.

Item ibidē. Ait enim, quod si elementa haberent aliquam figuram substantialem, contingeret alterum ex duobus; aut non reciperent figuram aliam: aut si sic, reciperent illam per hoc, quod corrumperetur sua figura; & tunc non remanerent elementa, quoniam quod apud generationem alterius corrumpitur secundum totum, non est ei elementum. Elementum enim est illud, quod ita inuenitur pars elementaris. & infra: necesse est, quod cum ex elementis generatur forma mixta, nec corrumpuntur formae eorum secundum medietatem, quoniam si corrumperentur secundum totum, tunc prima materi a reciperet primo, & essentialiter omnes formas compositorum, mediantibus istis corporibus.

Item, idem Commentator dicit, quod visum est illud, quod generatur ex istis mixtis apud mixtionē, & esse aliud a mixtis in actu, & vtrunque illorum in potentia, & ideo dicimus, quod non corrumpuntur simpliciter, nec remanent, sicut ante fuerunt.

Item dicit, quod mixtio non est generatio sim pliciter, nec alteratio; & secundum hoc non est transmutatio alterius in alterum; nec transmutatio eorum in materia, sed composita fiunt ab eis secundum resolutionem, & ita potentiae sunt in illis; sed non est intelligendum per comparationem in hoc loco primam materiam: tamen compo sita, quae sunt potentia, ignis, aqua, & aer sit in actu, nec caro, & os; nec etiam elementa sunt in potentia, vt partes in continuo, quousque diuidantur, & fiant in actu. Dicunt enim quod illae sunt partes in quantitate, & illae in qualitate: haec Commentator. ergo secundum eum elementa non resoluuntur vsque ad primam materiam; quia tunc mixtio esset simpliciter ge neratio, & corruptio elementorum; sed est com positio partium inexistentium, non quantitatiuarum sed qualitatiuarum, & formalium. Haec enim est intentio Arist. in omnibus locis praedictis, vbi sic exponit eum Commentator.

Item haec est intentio Augustini, vbi ponit exem plum Commentatoris de Oximelle. Ex his potest videri diffinitio mixtionis. Mixtio est alteratorum vnio, vt patet ex praecedentibus.

Secunda Propositio est, quod in mixtis non oportet ponere formam aliam ab ipsa forma eorum, quae est forma conflata. Vnde in lapide non est forma alia; quam lapideitas illa, quae est mix tio, & fractio elementorum in forma vna media; ita quod forma mixti vnitur prima materiae, & eodem ordine, quo immediate primae materiae vniebatur elementa, cum non sit aliud, quam forma conflata ex elementis, & per istam solam formam distinguuntur mixta specifice ab inuicem secundum quod realitates elementorum concur runt in eis aliter, & aliter, sicut ex alijs, & alijs sonis fractis litterarum fit alius, & alius sonus syllabarum.

Nunc vltimo pono dubia oirca praedicta, & primum est, quia ex duobus entibus in actu non fit vnum: ergo ex duabus realitatibus elementorum non potest fieri forma vna media, cum realitas formae, vbicumq. ponatur, sit actus, eo quod actus, & forma idem sunt, & forma per essentiam est actus.

Confirmo hoc, quia illud, quod essentialiter non est aliud, quam pura formatio, & actuatio, impossibile est, quod remaneat secundum realiratem suam amissa sola terminatione, sed ostensum est supra, cum de forma ageretur, quod ma teria est pura formatio, & actuatio: ergo. Secundo quia nulla forma substantialis accipit magis, & minus: ergo impossibile est, quod frangatur, vt tu dicis.

Confirmo, quia albedo, & nigredo commiscentur in pallido solum; quia intenduntur, & remittuntur.

Tertio, quia omnes Philosophi concedunt, quod forma substantialis est simplex realitas: sim plex autem realitas, si amittitur, totaliter ammittitur: ergo.

Ad hoc idem facit argumentum inductum ad oppositum.

Secundo est dubium contra Propositionem secundam, in qua dicitur, quod in mixtis non est alia forma a forma conflata. hoc videtur non verum. Operatio enim arguit formam. Nunc autem patet, quod mixta aliqua habent operationes aliquas, quae consequuntur ipsas a tota spe cie; quae non videntur posse reduci in elementa, nec in formam conflatam; sicut, quod adamas trahit ferrum, & reubarbarum purgat coleram.

Ad ista respondeo: ad primum cum ille sonus sit vnus sonus tantum, & qualitas, etiam vna realis, est composita ex sonis litterarum, quae non sunt ibi secundum suam vltimam perfectionem, & terminationem, vt probatum est supra.

Respondeo ergo mihi, quomodo tales soni fa ciunt vnum sonum litterae? quomodo etiam manent ibi soni illi, cum sint verae formae in tertia specie qualitatis amissis terminatione propria & distinctione? Responde mihi hic, & ego respondebo tibi. Dico tamen, cum dicitur, quod forma est pura terminatio: per terminationem potest intelligi, aut relatio, siue negatio, quam inportat terminus, aut fundamentum relationis, & negationis illius; hoc modo non intelligo, quando dico, quod forma est pura actuatio, & terminatio: non enim forma est relatio; nec negatio, cum sit vere de genere substantiae. Alio modo dicitur, quod forma est terminatio, & actuatio, & distinctio, pro eo quod est immediatum lundamentum distinctionis, & negationis ab alia forma, eo modo, quo punctus est terminatio lineae, non quod sit negatio sola, sed est illud, quod immediate est fundamentum distinctionis lineae a linea: sic concedo, quod forma est terminatio, & distinctio materiae, quia est fundamentuns terminationis, & distinctionis ipsiuo muteriae.. Vnde Commentator di cit, quod forma est vnitas, & distinctio materiae, & hoc, quia materia secundum veritatem in le non est aliud, quam purum terminabile, & purum distinguibile. Tunc ergo dico; quod in forma, quae hoc modo fundatur est distinctio quaedam, terminatio, & actuatio accipere aliquam entitatem positiuam, quae sit ei imme diata ratio fundandi relationem distinctionis, & negationem ab alio importatam per terminationem, & quod per illud capiat forma suam perfectam rationem, & vltimam perfectionem in actu, & quod illud sit tale, quod possit separari ab aliquo alio ipsius formae, ex quo & illa sit inte gra ratio formae, & quod isto separato iam non maneat, quod relinquitur habens rationem formae, nec habens propriam vnitatem, & terminationem in tertio conflato, in quo frangitur, & hoc quia tollitur, quod erat fundamentum distinctionis & propriae terminationis, & quod compleat nomen, & diffinitionem formae. Exemplum huiusmodi potest dari valde accommodum desono reali vnius syllabae, vt frequenter dictum est: vnde qui vellet improbare hanc opinionem, ipse habet ire ad istum punctum, & improbare quod impossibile sit in vna simplici forma dare aliquam realitatem positiuam, quae tamen non sit tota realitas formae, sed cum alia quadam realitate pertinente ad rationem formae integret perfectam rationem formae, & det ei propriam distinctionem a forma alia, & terminationem. Quod tamen impossibile non apparet. De facili tamen ad oppositum sunt auctoritates Commem tatoris expressae, quae ponūt realitates elementorum esse in mixto, illas tamen non habere rationem formae actu, sed potentia: nec esse formas ele mentorum, sed vltimam, perfectionem formae. Illam enim realitatem vltimam per quam forma habet, quod sit forma in actu, & terminatione, Commen tator vocat vltimam perfectionem, & actum: sunt etiam pro illa via exempla manifesta, quae su perius inducta sunt.

Tunc ad formam instantiae primae patet, cum enim dicitur, quod ex possibilibus in actu, conce do; cum dicitur in minori, quod illae realitates sunt actus, nego.

Ad probationem cum dicitur, quod forma est actus per essentiam: concedo, quod forma vltra realitates, secundum quas fit mixtio, importat illud vltimum, quod est fundamentum terminationis, & distinctionis in actu.

Et cum dicitur: quod vbicunq. est realitas formae, est forma: illam nego, quia realitas illa licet sit aliquid formae, non tamen est illa forma quia caret eo, quod dat rationem, nomen, scilicet & diffinitionem formae.

Et ad confirmationem cum dicitur: Forma est actuatio pura, quam impossibile est, quod remaneat secundum realitatem suam, & non secundum actuationem, & terminationem, concedo consequentiam, ideo dico, quod in mixto non potest remanere realitas antiqua cui conueniat nomen & diffinitio formae, & quod sit in recto forma aliqua, sed quod in mixto possit manere aliquid ipsius formae carens actuatione, terminatione, & distinctione ipsius formae, hoc non probatur. vnde dico, quod impossibile est quod forma elementi remaneat secundum suam realitatem in mixto, quae sit forma quinibi sit terminatio actua tio & distinctio ipsius formae: sed ego non video quin possit in mixto remanere realitas antiqua formae, quae non sit forma ipsa, sed quid formae, quod est pertinens ad formam, in quo forma fractum habeat.

Ad secundum dictum est supra: non enim est idem intendi, & remitti, & ex alia parte frangi: repugnat enim formae substantiali remitti, & intendi, non tamen imperfici, & frangi, sicut superius dicebatur. Ad illud quod dicitur, quod forma omnis est simplex. Respondeo, simplicitas formae potest intelligi dupliciter, vel quia non resoluitur in formas, hoc est in partes, quarum quae libet sit for ma, & hoc modo concedo maiorem, & argumentũ/ non est contra me, quia non pono, quod partes istius mixti, vel etiam simplicis formae retineant solitam rationem formae: vel forma dicitur fimplex, quia excludit realitatem, & gealitatem quarum vna exclusa, prima possit remanere, de tali simplicitate loquendo non reputo inconueniers, quod forma aliqua(quantumcumque simplex) ha beat in se tales realitates, vt habeant io se aliquid, quod cum alio in eodem integret rationem indiuisibilis formae, quod quidem sit vltimata realitas, per quam forma capiat propriam terminationem ab alia forma, qua amota remaneat forma truncata non retinens rationem & distinctionem formae: hoc non est impossibile, nec repugnat simplicitati formae ipsius; & hoc est, quod intelligit ibi Commentator, quod formae substan tiales elementorum propter imperfectionem suscipiunt magis, & minus, non intelligendo secundum gradus in quibus saluatur ratio formae, sed secundum gradus, in quibus frangitur, & est aliquid de integritate essentiali formae in vno magis, quam in alio. Sicut 10. metaph. dicit, quod con traria sunt in medijs, alterum magis altero. Vnde sicut in gradibus accidentalibus potest vnus gra dus fieri siue propria terminatione, & cum alio gradu carente propria terminatione constituere rationem vnius formae: sic est omnino inproposito.

Ad secundam contra secundam opinionem di co, quod in nullo mixto (exceptis viuentibus) potest poni forma alia addita formae mixti, vnde forma illa mera, & mixta in quibusdam estos, in quibusdam caro, in quibusdam lapis, vt dicitur 7. metaph. caro enim est nouum congregatum ex quatuor elementis, vt dicit Commentator ibidem.

Alius vero modus operationis est, quem nonpossumus appropriare virtutibus propriis elemem torum, verbi gratia, attractio, quam facit adamas in ferro, quae quamuis sit appropriata calori, non tantum, quia trahit ferrum, sed quia trahit appro priatione propria, hoc accidit adamanti propter conuenientiam & proportionem, quae est inter ipsam eterrũ; quae conuenientia, & proportio non est nisi ex mensuris mixtionis elementorum, quae est in attrahente, & attracto, & ideo possibile est inuenire in vna proprietate proprietates infinitas, secundum quod est comparatio in entibus, & haec comparatio est quasi accidens in ipsis virtutibus elementorum, quae sunt intensae in re, quae habet hanc proprietatem, & non insunt. substantiahter elementis. & hinc est, quod non est impossibile scire per arbitrium mensuram mixtionum, propter quam sit haec operatio in ipso en te, sicut sciuntur operationes, quae proueniunt a natura, & ideo illud esse vocatur proprietas totius substantiae, & cognitio, & c. haec Commentator. Ad argumentum in oppositum patet ex dictis.