Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 2
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31 et 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 12
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Prologus
Distinctio 1
Quaestio 2 : De definitione sacramenti
Distinctio 2
Distinctio 3
Quaestio 2 : De institutione baptismi quantum ad formam, sive de forma eius
Quaestio 3 : De institutione baptismi quantum ad materiam, siue de materia Baptismi
Distinctio 4
Quaestio 2 : De effectu baptismi
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Quaestio 1 : De sacramento eucharistiae, quoad essentialia
Quaestio 2 : De forma sacramenti eucharistiae
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Quaestio 2 : De transubstantiatione in ordine ad subiectum
Quaestio 4 : De transubstantiatione in ordine ad terminum ad quem
Distinctio 12
Quaestio 1 : De entitate accidentium
Quaestio 2 : De accidentium separabilitate
Quaestio 3 : De naturali operatione accidentium in Sacramento Altaris.
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Quaestio 1 : De Sacramento poenitentiae
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28 et 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Pars 1
Pars 2
Distinctio 48
Quaestio 1 : De beatitudine respectu corporis
Distinctio 49
Distinctio 50
Quaestio 1
1 Prima: Vtrum alimentum transeat in virtntem humanae naturae. J3 y 2 Secunda: Vtrum peccatum originale sit culpa, vel pena.
Articulus 1
Utrum alimentum transeat in virtutem humana naturaeARGVO primo, quod alimentum non conuertatur in alimentum naturae humanae, Quoniam alimentum non transi t in carnem secundum speciem, sed secundum materiam, quae quidem fluit & refluit, & per alimentum restauratur: sed caro per materiam non videtur esse de veritate humanae naturae: ergo.
Contra est, quia alimentum conuertitur in carnem veram: sed quaecumque vera caro videtur esse de veritate humanae naturae: ergo.
Confirmo, quia caro, quae resurget in resurrectione, videtur esse de integritate naturae: sed caro in quam alimentum transit, est huiusmodi: ergo.
Respondeo hic primo pono punctum quaestionis: secundo propositiones intentas. De primo sciendum est, quod de illa quaestione sunt quatuor solemnes opiniones: Prima est opinio Magistri & Hugonis, & aliorum Doctorum antiquorum vsque ad tempora modernorum, qui dicta Theologica regulare ceperunt per veram Philosophiam. Dicunt autem isti, quod in Adam fuit creata tota veritas humanae naturae, & quicumque prius generatus est, est generatus ad decisionem portionis illius, & prius per multiplicationem ea est augmentata. Ideo omnis caro, quae est de naturae veritate, fuit in Adam, nec differt, nisi quia in generato multiplicatur, & hoc dicunt non esse impossibile: quia sicut potuit Christus septem panes multiplicare, vt quilibet comedentium vere manducaret de panibus illis: sic etiam potuit multiplicare costam viri, de qua formata est mulier, sic in proposito.
Secunda opinio est, quod tota caro, quae est in homine, puta in augmento, & alimento, non est de veritate humanae naturae, sed tantum illam por tionem, quam traxit a parentibus, quae fuit generata ex commixtione seminum, nam illa, per quam fit post augmentatio, non est aliquo modo de veritate humanae naturae. Et dicunt isti, quod caro illa tracta a parentibus est creata secundum speciem, quae semper manet: illa vero, quae post aduenit, est caro secundum materiam, quia fluit & refluit: & secundum hoc nihil de veritate naturae transit per alimentum. Vnde distingunt isti decarne vera & cibali, & dicunt, quod caro prima non est cibalis, sed ista secunda. Dicunt quidem, quod in resurrectione non resurget caro ista cibalis, sed tantum caro tracta a parentibus, quae secundum eos praecise est de veritate naturae.
Tertia opinio magis Philosophica est, quod non est dare in homine aliquam partem signabilem; ita quod possit dici, haec tracta est a parentibus, & haec ab alimento, vt totum sit, & est indiuisibiliter vna caro: ratio eorum est ex dictis Philosophi & experientia, quod quaelibet pars aucti est aucta, quaelibet enim pars nutriti est nutrita: ergo oportet, quod nihil sit ibi signabile, quod possit dici, haec est a parentibus, haec ab alimento, alias non quaelibet intrinsece pars esset nutrita: ergo oportet, quod in quolibet signabili parte sit caro cibalis, & caro a parentibus tracta, tunc secundum istos patet, quomodo alimentum transit in veritatem naturae humanae.
Sed sciendum secundum eos, quod veritas naturae potest accipi dupliciter, vno modo corpus, vt est adaequatum perfectibile per animam, quod est in tali quantitate, quae sufficiat ad hoc, quod possit per animam perfici, & hoc adaequate. Et hoc modo caro pueri, vel decrepiti non potest esse adaequatum perfectibile per animam: & hoc quia potest magis perficere, puta corpus viri non est tantum caro tracta a parentibus, sed est tracta ab alimento, & vsque ad statum illum, in quo corpus viri perfectum est, alimentum transiuit in veritatem humanae naturae, & tunc secundum istos caro, quae est de veritate naturae, est caro, quae est vsque ad complementum esse viri, & in carne illa resurget homo, ex tunc autem non est caro adueniens de veritate naturae: Alio modo caro potest intelligi pro adaequato, & inadaequato perfectibi li per animam, & tunc quaelibet portio carnis, quia potest ab anima informari, dicitur caro de veritate humanae naturae.
Haec tamen opinio bisurcatur, quia dicunt quidam, quod alimentum spoliatur totaliter forma sua, & accipit formam carnis, non quidem nouam, ita quod noua forma carnis inducatur, sed eadem forma carnis, quae prius perficiebat materiam carnis praeexistentis, perficit postea ea sibi materiam alimenti; & tunc secundum istos differt caro secundum speciem, & secundum materiam, quia caro secundum materiam est materia sub forma praecedenti, siue materia illa adueniens, quae de nouo accipit formam praeexistentem carnis, sed illa materia, prout est adiuncta formae, quae praeerat, dici tur caro secundum speciem, idest secundum formam.
Alij dicunt, quod noua caro generatur, & est aliquo modo distinguibilis, quia generatur in po ris, & additur alteri carni, cum qua facit vnum forte ratione hominis generantis: Et hinc est, quod nutritio non est proprie generatio, sed ad generationem, quia humidum cibale existens in poris virtute nutritiuae, conuertitur in carnem facientem vnum cum praeexistentia, & ideo fit vere noua caro, sed non est generatio, quia non fit per sesubsistens diuise, sed additur poris. Et si arguatur contra eos, quomodo tunc quaelibet pars nutriti est nutrita. Respondetur, quod verum est de qualibet parte carnis perceptibili sensu, ac sensibili, quia nulla est pars carnis tantae quantitatis, quae sufficiat mouere sensum, quin pateat quod augetur & nutritur, sed hoc non est vniuersaliter verum de omui parte carnis realiter inexistente Jmo realiter est ibi pars aliqua, siue aliquae, quae non intrinsece nutriuntur, quia praeerant, licet non sint partes sensibiles per se; ratio autem, quarenon sunt sensibiles, est, quia caro est porosa, & sunt pori sic spissi, quod non potest distingui pars, inqua. non sit porus: & tuno alimentum distingnitur per omnes poros, & ibi conuertitur in carnem, & per consequens videtur, quod quaelibet pars sit aucta. Et confirmant isti propositum suum, quia alias erunt necessario duo corpora in eodem.
Nunc secundo pono Propositiones, & prima est, scilicet, quod caro de veritate humanae naturae non est caro producta in primo homine tantum, nec illa sola, quae tracta est a parentibus, sed ita veritatem humanae naturae ingreditur aliquid, eo quod conuertitur per alimentum, vt alimentum spoliatur totaliter forma sua, nec alimentum totaliter conuertitur in cainem, & formam carnis praeexistentem. Sic ergo in illam propositione per ordinem ponuntur quinque, vt patet, probo autem ea per ordinem: Primo autem probo, quod caro producta in Adam, non est veritas humanae naturae: primo pono, quod Adam in generatione nihil transfundit in filios, nisi in forma seminis, tunc arguo: Aurper veritatem humanae naturae intelligis materiam nudam, aut materiam cum forma vera carnis, & ossis, si detur primum sequitur, quod in primo homine non fuit ve ritas humanae naturae, quia sola materia prima non est veritas naturae in quocunque generabili, & corruptibili: dico ergo, quod tota naturae humanae veritas, quae est in nobis, fuit in Adam, eo quod ibi fuit tota prima materia, quod non est conuenienter dictum: non enim veritas naturae humanae magis consistit in materia sola sine omni forma, quam veritas rei cuiuscumque alterius generabilis, & corruptibilis. Si detur secundo modo sequitur, quod veritas humanae naturae non sit in propagata ab Adam, quia ab Adam non fuit abscissa materia, nisi sub forma seminis, quae non est forma carnis & ossis. Vnde patet, quod de parentibus non transfunditur, nisi semen, quod quidem continue corrumpitur, donec introducta sit forma carnis; ex quo patet, quod non potest dici, quod illud, quod est de veritate humanae naturae, quod profuit ab Adam, fuerit materia sub forma seminis, quae forma seminum corrumpitur adueniente forma generati: ergo tunc non esset veritas humanae naturae in generato.
Si dicas, quod veritas tota humanae naturae fuit in Adam, non formaliter, sed in virtute: concedo, quod in virtute actiua solum, & tunc nihil ad propositum.
Secundam partem propositionis praecedentis probo, scilicet, quod caro quae praecise est de veritate humanae naturae non sit praecise caro tracta ex parentibus, quod probo sic: Caro illa. quae vere perficitur per animam vere, nihil pertinet ad veritatem humanae naturae, hoc probo, tum quia de decentia hominis videtur esse, vt perficiatur per animam: ratio est, quia homo dicit integratum aliquid ex corpore, & ex perfectibili, & ex anima, vt ex ꝑfectione: ergo quicquid includitur infra perfectibile, videtur esse per se, de veritate hominis: de veritate enim hominis est illud. quod est de essentia hominis: sed perfectibile per animam est de esse hominis; sed non solum idem, quod traducitur a parentibus, est perfectibile per animam, sed etiam illud, quod aduenit ex alimento, persicitur per animam: ergo. Minorem probo, quia id perficitur per animam formaliter, in quo sunt verae operationes animae, puta sensus, & motus, & aliae eiusmodi operationes: sed in eo, quod acquiritur per alimentum, vere apparent operationes animae: ergo.
Tertium probo, licet Doctores solemnes teneant oppositum, tamen videtur mihi, quod eorum opinio sit contra Theologicam, & Philosophicam veritatem.
Arguo enim sic, quaero de actione propria formae nutritiuae, ad quid terminatur: aut terminatur ad solam corruptionem formae elementi, aut ad copulationem formae prioris cum materia, aut ad aliquam formam inductam de nouo: primum non potest dari secundum veritatem philosophi. cam: agens enim non est per se corrumpens, non enim per se corrumpit, sed corrumpit, quia per se generat: vnde agens non inuenit negationes per se 5. Metaphisices, quod Commentator comment. 22. exponit, & probaui etiam alias in 10. quod est repugnan tia dicere actionem priuatiuam tantum secundam: & non potest dari prima, quia illud est relatio, generatio autem non videtur terminari ad relationem.
Secundo, quia talis copulatio, quae ponatur relatio, non cadit inter materiam, & formam, vt alias probaui. Secundo quia agens est extrahens de potentia ad actum, Commentator 5. Metaph. & 12. sed per hoc, quod ageret illam copulationem, non erit vere extrahens de potentia ad actum. Quia ibi nihil esset, quod deduceretur de potentia ad actum, licet forte esset ibi eductum de potentia non vnita ad potentiam vnitam, vnde nihil esset ibi eductum de potentia materiae: ergo.
Tertium etiam non potest dari, quia nouae actionis est nouus formalis terminus. Vnde restat, quod inducatur actione nutritiuae vna forma, vnde Philosophus opinionem illam impugnando reputaret truffam, quod agens spoliet, spoliat, sed trahit ad actum.
Item vniformiter fit nutritio in animalibus, & homine; sed non fit in animalibus, quomodo isti assignant: quaero enim, aut tota forma informans priorem informet illam partem alimenti; aut pars eius: si primum, hoc est impossibile, quia tunc secundum hoc sensitiua brutorum esset indiuisibilis, & inextensa sicut anima, & esset tota in toto, & tota in parte, quod Philosophus improbat, primo de anima, vbi dicit, quod forma huiusmodi est vna in actu, sed multa in potentia ad motum, scilicet continuum; & exemplum ad hoc est manifestum de anulosis.
Nec potest dari secundum, videlicet, quod aliqua pars formae praecedentis informet materiam aduenientem alimenti, quia in talibus formis, sicut totum correspondet toti adaequato; sic pars correspondet parti adaequatae, quod sicut totum non potest esse forma simul alterius totius, sic nec pars partis.
Et confirmo, quia ita est impossibile, quod forma substantialis migret de subiecto in subiectum, sicut est impossibile de forma accidentali: tu autem ponis, quod migret, quia praeexistens venit de nouo ad nouam materiam.
Item secundum istos, materia est causa distinctionis, & multiplicationis: ergo alietas materiae facit alietatem formae: ergo oportet, quod forma inducatur in illa alia materia, sicut alia forma, & hoc vel simpliciter, vel saltem alia pars.
Vltimam partem probo, quod scilicet alimentum non praecise conuertitur in partem signatam carnis, sicut dicit opinio vltima, licet haec via sit multum probabilis eis, qui sequuntur imaginationem: multum enim concordat imaginationi, & saluat Philosophiam magis quam aliae praecedentes viae: dicit enim opinio ista, quod alimentum virtute caloris conuertitur in poros subtilissimos; & deinde virtute nutritiuae conuertitur in carnem in poris illis indistinguibilibus, & adiungitur parti carnis praeexistentis iuxta poros.
Sed illa via repugnat rationi: ponit enim, quod forma vere migrat de subiecto in subiectum: probo: quia per eum anima non respicit illud, quod trahitur ex parentibus, vt perfectibile adaequatum: sed etiam partes carnis subsequentis per eum: ergo anima aduenit sequenti, tam de nouo generatae per alimentum, quae tamen non est aliquid prioris carnis, ergo est ad subiectum: ergo nunc anima informat vnum, & modo aliud, nunc vnum, & aliquid aliud. Quaero enim, aut pars illa adue- niens remanet inanimata, & hoc non conuenit, aut animatur: ergo anima extenditur ad illam, & per consequens ad aliud perfectibile.
Item secundum hoc, non quaelibet pars aucti es set aucta, quod est contra experientiam, & sensum, vt patet de virgula & digito: nihil enim est ibi, quod non nutriatur, & augeatur, quantumcumque minimum; per te autem illud, quod aduenit ex alimento, quod fit augmentum, remanet extra aliam partem: ergo. Item ad illam positionem sequitur, quod possit idem homo alias esse idem, sine aliqua portione carnis, quam traxit a parentibus: posset enim quaelibet pars, quae non est apta nutriri secundum eos, corrumpi. ex longa diuturnitate, & tamen talis non habeat nutriri intrinsece, sed tantum alia sibi apponi. Vltimo: idem homo nihil habebit de eo, quod traxit a pa rentibus, sed totum quicquid in eo esset, in eo esset conuersum per alimentum, & sic esset idem homo cum totaliter noua carne, quod est impossibile. Hoc autem sequitur praecise ex hoc, quod ponitur aliquas esse partes corporis non nutribiles intrinsece, sed extrinsece; talia enim si corrũ- perentur, loco eorum generabitur noua caro: ergo oportet dicere, quod non generetur noua caro, sed quod praecedens pars quaelibet quantumcumque minima augeatur, & nutriatur.
Et confirmo hoc, quia nutritio est deperditi restauratio, sed deperditio facta est a toto, quod exi uit ex vtero, prout apparet ad sensum, quod tota caro intrinsece imperficitur: ergo oportet, quod tota intrinsece restauretur, non tantum altera pars, alioquin cito esset totus homo consumptus. Nunc pono Propositionem aliam affirmatiuam, quod alimentum vere conuertitur in veritatem naturae, & haec est opinio Aristotelis, Auerrois, & Alex. Vnde expreile Aristoteles, & Commentator primo de anima, & a. de generatione dicunt, quod alimsptum conuertiturrin veritatem humanae naturae, & hoc per veram commixtionem alimenti cum forma priori.
Ad cuius euidentiam pono primo, notabile, distinguo de mixtione: Dico, quod duplex est mix tio secundum Philosophum 2. de generatione, vna in qua non dominatur alterum miscibilium, sed vtrumque corrumpitur simpliciter, & remanet se cundum quid, & ideo forma tertia, quae est forma media, generatur, sicut est de oximelle, quod est forma media ex aqua, & melle, sic quod ibi non remanet vera forma aquae nec mellis, sed vtraque imperficitur, & corrumpitur secundum quid, pro quanto resoluitur ad realitatem, in qua non salua tur ratio formae, & haec est vera mixtio, de qua supra, cum ageretur de mixtione elementorum, & talis mixtio non est generatio nec corruptio, sed distinguitur ab vtraque. Alia es mixtio, in qua alterum miscibilium vincit reliquum, tamen in quantum est agens physicum patitur ab eo, & e conuerso; & quia neutrum corrumpitur, ideo nec generatur forma media tertia, alia ab vtraque ta men ratione pallionis, ex hoc scilicet, quod vnum ab alio patitur, & vnum vincit reliquum, illud quod vincitur, totaliter corrumpitur; illud etiam quod vincit: quod ergo est ageus physicum agendo reparitur, & ratione passionis imperficitur, & tunc ex vincente, & eo quod vincitur resultat sorma me- dia, non quaedam alia ab vtroque miscibilium, sicut erat in primo modo mixtionis, sed alia simpliciter ab eo, quod vincitur, & eadem aliquo mo do cum forma eius, quod vincit, & alio modo non eadem quia secundum speciem, sed eadem, quia imperfectior, & ideo impurior. Exemplum huiusmodi mixtionis, dicit Aristoteles, de vino multum admixto cum modica aqua, ibi fit mixtio, tamen salua forma vini, reducta tamen ad imperfectionem, & impuritatem quamdam respectu prioris.
Nunc ad propositum, nutritio non fit per admixtionem humidi cibalis cum carne praeexistenteprimo modo, quia tunc non generatur caro, sed est mixtio secundo modo, ibi enim vincitur forma humidi cibalis, & per consequens corrumpitur, & forma carnis vincit, tamen repatitur in agendo, ideo ex vtroque generatur forma mixta eiusdem: specici cum carne priore, tamen imperfectior, quam alia eset ratione repassionis, & ideo impurior, & est mixtio ibi humidi. cibalis secundum omnes partes etiam minimas, ita quod nihil ibi remanet, nec aliqua pars ibi assignari potest, quae non sit mixta, sicuti patet de vino aquatico, & lympha ro, & hoc modo fit conuersio alimenti in veritatem: naturae humauae.
Praemisso illo notabili nunc probo conclusionem, quod scilicet hoc secundo modo mixtionis praedicta fiat nutritio, & primo probo hoc ratione, pro bo sic: Per illum modum fit nutritio ex alimento, per quem saluantur omnia, quae de nutritione dicuntur: fed de nutritione dicitur primo, quod ibi sunt quaedam partes secundum materiam, quae fluunt, & refuunt, & quaedam secundum formam, quae manent, & quod caro secundum speciem nutritur, non autem caro secundum materia, hoc ex praedi ctis congrue saluatur: ergo. Vbi sciendum est, quod mixtio fit secundum minima secundum Antiquos, nec in hoc fuerunt improbati ab Aristotele, sed improbantur, quod ibi sistebant, & putabant, quod ibi nihil aliud concurreret a tali mixione; hoc er go improbat Philosophus, quod non sufficit, sed oportet dare mutuam actionem miscibilium ad inuicem, ex qua quidem mutua actione fit forma media mixta ex vtroque eiusdem speciei cum car ne priori, & eiusdem rationis in toto, & partibus, quia nulla ibi remanet pars quantumcumquemodica, quod non sit mixta ex vtroque, ita quod in nullam partem remanet forma alterius miscibilium, & licet non maneant ibi formae per se diuisae ipsorum miscibilium, manet tamen quantitas cuius libet eorum, vt patet in mixtione vini cum aqua, quia manet quantitas vtriusque, licet non maneat forma alterius siue vtriusque. & ratio huiusmodi est, quia mixtio etsi fiat secundum partes formales, non tamen fit secundum partes integrales. Vnde materia substantiae dimensionum interminatae non est aliquo modo miscibilis cum materia altera subtracta quantitate: ergo fit mix tio secundum formas, non tamen secundum materias, & quantitates. Ideo forma corrumpitur, non tamen corrumpitur quantitas illa cum mate ria: si enim materiae subiectae diuisionibus possent misceri resultaret essentia alia, & sic materia cum diuisionibus esset generabilis, & corrupt, bilis: ergo partes materiae cibi, & carnis remanent per quantitatem diuisae, & in qualibet parte ratione- lormarum, fit mutua actio, & ideo secundum quã- libet partem, etiam minimam figurabilem fit for ma mixta, eo modo mixtionis, quo dictum est.
Nunc ad propositum partes secundum materiam dicuntur partes materiae subiectae quantitati; fecundum enim tales partes, vt sic absolute, non fit mixtio, vt dictum est, & ideo nec nutritio: Hae etiam partes secundum: materiam fluunt, & refluunt, non autem secundum formam, quia in qua libet parte materiae est vera mixtio secundum formam.
Secundo dicitur, quod quaelibet pars nutriti est nutrita, & tameu non sunt duo corpora simul, licet quibusdam videatur, quod necessario oportet ponere duo corpora simul in nutritione, vnde ex mixtione volunt probare duo corpora posse si. mul esse per naturam, & tamen in rei veritate est totum oppositum, quia nunquam hoc modo esset mixtio: ergo nec partes carnis intrinsece nutrirentur.
Dico ergo, quod non sunt duo corpora, & ratio est, quia partes materiae cum quantitate non miscentur, vnde remanent partes mediae humidi cibalis, & carnis cum diuisionibus interminatis in mixto, sed intermiscentur formae, quia in nulla illarum partium remanet propria forma alterius, sed in qualibet ex mutua actione fit forma mixta:ergo saluatur, quod quaelibet pars mixti sit nu trita, quia quaelibet pars mixta secundum formam, secundo, quod duo corpora non sunt simul, quia etsi fiat mixtio secundum formas, non fit tamen mixtio secundum materias, & dimensiones
Tertio dicitur de nutritione, & quod in augme to, & nutritione est quaedam virtus, quae facit extensionem corporis primo, deinde deducit humidum cibale per poros subtilissimos, & ibi commiscetur cum humido carneo, quod est humidum radicale, & tunc ex tali commixtione corruptaforma humidi cibalis simpliciter, remanente tamen realitate aliqua eius imperfecta, in qua non saluatur ratio formae, fit & resultat forma mixti, ex illo scilicet corrupto, & humido carneo non corrupto, sed imperfecto facto. Et hinc est, quod alimentum non est caro in potentia, non por com mixtionem, haec est expressa imaginatio Commentatoris in 2. de generatione, vnde dicit ibi, quod augmentum fit in nutritione per commixtionem, non tamen similium commixtio elementorum, quod est, quia non corrumpitur vtrumque miscibilium secundum formam, vt dictum est, & quod alimentum non est caro in potentia, nisi per commixtionem. Et ex his apparet, quomodo vnum alimentum melius nutriuit, quam aliud, & hoc quia generant meliorem carnem, & eiusmodi quidem ratio est, quia alimentum non corrumpitur totaliter, sed manet aliquo modo secundum realitatem, in quantum non saluatur ratione formae; & sicut ex vino & aqua fit vnum mixtum, quod est vinum aquaticum, sic fit ex humido cibali, & humido carneo, & sic cum fuerit melius vinum, & minor aqua resultat mixtum aquaticum melius. Sic est in proposito, illa opinio est Commentatoris 2. de generatione contra Anmaxandr.
Nunc tertio principaliter moueo dubia quaedam. Et primum est, quod omnes partes nutriun- tur, non tamen omnes commiscentur, quod patet de osse, quod propter sui sodilitatem non est aptum misceri. Secundo, quia forma substantialis non suscipit magis & minus, tunc arguo, aut remanet aliquid de forma alimenti imperfectum, & tunc forma fubstantialis suscipit plus, & minus, aut nihil cemanet, & tunc habeo, quod alimentum non imiscetur: ergo semper incides in alias opiniones, quia forma substantialis habita per nutritionem, vel est forma, vel alia prior generata de nouo.
Respondeo, in materia illa omnes viae mediae sunt. ditfficilis imaginationis: viae autom extremae simo faciliores ad imaginandum rationi imaginatio tamen dimittenda est, vbi repugnit rationi.
Tunc ad dubia, ad primum respondeo, sicut Com mentator 1. de generatione, quod humidum cibale non conuertitur immediate in os, sed prius in carnem, de carne in cartillaginem, deinde in os: est ergo processus iste, primo in corpore cuiuslibot ex propria complexione consequitur quaedam vis extensiua corporis secundum lonigum latum & profundum, & rarefactiua illius secundum omnes partes, & secundum hoc sunt in hominibus diuersae quantitates: non est enim imaginandum, quod diuersitas illa in quantitatibus hominum sit ex parte quantitatis alimenti; non enim qui plus comedit, ille est maior, sed diuersitas illa est propter virtutem extensiuam, quae sequitur talem complexionem, Facta ergo tali extensione, & rarefactione, remanent quidem pori, non tamen tota rarefactio in carne hominis inest sibi a principio, sed crescit secundum vigorem illius virtutis; tunc humidum cibale transiens ad poros illos mi scetur cum carne, secundum partes minimas per totum, & mixtae agunt ad inuicem, & tunc eorrumpitur humidum radicale in esse simpliciter talis formae; ita quod non romanet ibi nomen, & diffinitio formae, remanet tamen realitas aliqua pertinens per modum partis ad illam formam humidum autem carnis vincit, & non corrumpitur nec secundum esse totale, nec etiam secundum esse formae: Imo forma manet, licet maneat impurior, quia imperfectior ex repassiono, & mixtio ne. Et ideo ex vtroque fit forma media, quia retinet nomen, & definitionem prioris formae vincentis: licet sit imperfectior, & impurior quam illa ex tunc, & non cessat rarefactio fieri in corpore, & secundum quod fit continue, sic semper fit ex alimento transmisso ad poros mixtio talis, & alias hoc modo semper nutritur, non tamen semper augetur, quia vis illa habet terminum, vltra quem non potest. Sic ergo caro mixta generatur, sed tunc caro huiusmodi partitiatur a calido & sicco, & ex hoc conuertitur in cartilaginem, ac illa demum in os:
Ad secundum respondeo hic, sicut respondi de Elementis: Nam Philosophus, & Commentator habent pro inconuenienti, quod suscipiant magis & minus; & tamen dicit quod miscentur, & in mixtione aliquo modo corrumpuntur, & aliquo modo manent; & licet imaginatio hoc non capiat, tamen ita cogit ratio, & ita apparet per experientiam in sono illo, Ba, vt ibidem dictum est.
Ad formam ergo dico, quod forma substantialis, etsi non suscipiat magis, & minus, recipit tamen fractionem, & multum refert hoc ab illo: in susceptione enim magis, & minus remanet for ma completa, quia nomen, & diffinitio formae, vnde intendas vel remittas millesies sonum. A. semper remanebit sonus proprius.
Secundo vero modo forma non remanet secun dum nomen, & diffinitionē, sed tantummodo ma net fracta eo modo, quo dicimus de circulo, quod ablata vltima curuitate remanet circulus fractus, non retinens nomen, & diffinitionem, quia ibi non omnes lineae ductae a centro ad circumferentiam sunt aequales, & tamen manet aliquid circuli, quia manet curuitas aliqua, quia concernit ad integritatem huiusmodi.
Articulus 2
Utrum peccatum originale dicat culpam, & poenamQVantum ad secundam quaestionem arguo primo, quod peccatum originale non a sit culpa nec paena, quia peccatum originale est in paruulis, qui non demerentur: ergo nec punitione digni sunt.
Respondeo, propositiones aliquas pono, Prima est, quod habitualis rebellio appetitus sensitiui non est in nobis natura appetitus sensitiui tan tum: hoc dico propter opinionem quorundam qui dicunt, quod appetitus relictus purae naturae suae, adhuc haberet in se habitualem illam rebellionem. Ego dico, quod ex se est indifferens ad obediendum vel non obediendun. rationi; per ali quid autem additum; puta per qualitatem morbidam fit inobediens rationi. Et haec coclusio posset probari auctoritatibus, & rationibus, est enim expressa intentio Augustini, de hoc tamen alias.
Secunda propositio est, quod peccatum originale non est formaliter, & praecise carentia originalis iustitiae, vt quidam dicunt; sed dico, quod est qua litas quaedam morbida existens in appetitu sensitiuo opposita iustitiae originali, sicut in iustitia opponitur iustitiae; itaquod vtrũque est positiuum aliquid, & habitus vitiosus secundum Boetium in Praedicamentis: dixi enim, quod originalis iustitia est qualitas quaedam faciens obedientiam plenam appetitus sensitiui ad rationem, pro nitatem ad bonum, & difficultatem ad malum; & per oppositum dico, quod peccatum originale est qualitas faciens rebellionem appetitus sensitiui ad rationem pro quanto inclinat ad malum, & retrahit a bono, nec illa rebellio, & inobedientia est sola inclinatio appetitus in obiectum delectabile, vt ipsi dicunt, ac per hoc probant, quod non est aliud, quam natura ipsius appetitus; quoniam illud, quod in se non habet rationem delecta- bilem, ex hoc solo, quod habet rationem vetiti, appetitus sensitiuus, fertur in illud, illa ergo qualitas opposita originali iustitiae est materliter peccatum mortale. Tertia Propositio est, quod qualitas illa non est formaliter peccatum mortale, originale, quoniam originale deletur in baptismo, sed qualitas illa manet post baptismum quod patet, quia post baptismum sentit eam rebellionem in appetitu, & difficultatem ad bonum cum pronitate ad malum, sicut ante baptismum. Ex hoc etiam infero, quod peccatum originale non est carentia originalis iustitiae formaliter, quia illa manet post baptismum. Et si dicas, quod est carentia originalis iustitiae cum debito haben di eam. Contra; tunc diceret formaliter illud debitum, debitum autem cum sit relatio, sequitur, quod originalis culpa diceret formaliter relationem. Dico tunc ad secundam propositionem quod peccatum originale est mortaliter qualitas quaedam de tertia specie qualitatis, quam Augustinus dicit morbidam qualitatem: quae dicitur ab Anselmo, carentia originalis iustitiae, non quidem priuatiue tantum, sed contrarie. Dico tūc, quod qualitas illa opposita originali iustitiae contrarie est materialiter, sed peccatum originale est formaliter deformitas illa, quae fuit in peccato in ratione displicibilis Deo. Vbi sciendum est, quod peccatum esse sub ratione peccati, non est aliud quam deformitas quaedam, & defectus; & cum peccatum quoddam sit peccatum in natu ra; quoddam peccatum morale, quod dicitur vitium; quoddam vero peccatum Theologicum, quod dicitur peccatum contra Deum, quolibet istorum modorum peccatum est defectus: peccatum enim in natura est defectus a recto ordine natu rae; peccatum autem morale est deflexio a rectitudine rationis; sed peccatum in theologia est defectus, & obliquitas ac declinatio a voluntate diuina, quae est regula actuum humanorum, & ideo omne illud, quod habet rationem displicibilis formaliter in ordine ad voluntatem diuinam, est formaliter in quantum tale peccatum theologicum. Ratio autem boni pro statu illo erat rectitudo, per actum autem transgressionis facta est obli quitas, & ideo concurrebat in peccatum tertio modo, scilicet theologice, in quantum peruersus est ordo naturae institutae, in quantum obliqua tur a regula diuinae voluntatis, adeo, vt eo ipso fieret Deo displicibilis. Ex his habetur, quod peccatum originale formaliter non est aliquid positiuum reale, nec habet reale esse aliquod, sed tantummodo habet esse intentionale, in quantum intellectus diuinus intelligens personam suisse sub tali actu, occurrit ei vt displicibilis, & deformis; vnde est quaedam indecentia moralis. sicut per oppositionem, actus bonus est decentia moralis, ex eo, quod Deus totam naturam capit sub quadam decentia, quia vero peccatum originale dimittitur, remanet quidem secundum esse materiale, quod est qualitas illa morbida secundum Augustinum contra Julianum; lex membrorum, & stimulus carnis, secundum Apostolum, & transit, quoad formale, scilicet quoad decentiam, in esse intentionali. quia non occurrit amplius diuino intellectui sub priori indecentia. Ad articulum in oppositum patebit infra.