Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 2
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31 et 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 12
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Prologus
Distinctio 1
Quaestio 2 : De definitione sacramenti
Distinctio 2
Distinctio 3
Quaestio 2 : De institutione baptismi quantum ad formam, sive de forma eius
Quaestio 3 : De institutione baptismi quantum ad materiam, siue de materia Baptismi
Distinctio 4
Quaestio 2 : De effectu baptismi
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Quaestio 1 : De sacramento eucharistiae, quoad essentialia
Quaestio 2 : De forma sacramenti eucharistiae
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Quaestio 2 : De transubstantiatione in ordine ad subiectum
Quaestio 4 : De transubstantiatione in ordine ad terminum ad quem
Distinctio 12
Quaestio 1 : De entitate accidentium
Quaestio 2 : De accidentium separabilitate
Quaestio 3 : De naturali operatione accidentium in Sacramento Altaris.
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Quaestio 1 : De Sacramento poenitentiae
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28 et 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Pars 1
Pars 2
Distinctio 48
Quaestio 1 : De beatitudine respectu corporis
Distinctio 49
Distinctio 50
Quaestio 1
Articulus 1
Utrum solemnitates Baptismi congrue ordinatae sint.QVANTVM ad primum arguo primo, quod obseruantia quoad solemnitatem Baptismi non sit congrue instituta, sic: Lex maximae libertatis non debuit onerari difficilibus & inutilibus, siue superflluis ritibus, & obseruantijs: sed istae solemnitates, cuiusmodi sunt benedictio fontium, & caetera huiusmodi, sunt (vt videtur) superfluae, nihil enim faciunt ad effectum Baptismi, & videntur etiam esse multum onerosae: ergo talia videtur, quod non debuerunt institui in-- Sacramentis Nouae legis, quae est perfectae libertatis: ergo huiusmodi solemnitates non debuerunt insitui in baptismo, sed absolute statim debuit procedi ad ipsum Sacramentum.
Confirmatur, quia in alijs Sacramentis non fit illa solemnitas. In oppositum est consuetudo Ecclesiae. Respondeo, in ista quaestione ponam aliquas propositiones.
Prima est generalis, & est ista, quod in Sacramento Baptismi debuit aliquis solemnis ritus institui, & obseruantia exhiberi, nec statim absolute debet procedi ad formam Sacramēti, sicut in quibusdam alijs Sacramentis.
Hanc conclusionem probo sic: Illud, quod facit ad deuotionem circumstantium, & auctoritatem ac nobilitatem Sacramenti ostendendam, ac ad eruditionem habendam de effectu Sacramenti, illud inquam est exhibendum circa Sacramentum Baptismi.
Haec maior nota est per se, eo qui magna reueren. tia in Sacramentis est exhibenda, deuotio ad ea habenda, ac vt summe authentica veneranda, eff ectusq. eorum a fidelibus est sciendus: sed solemnitas ritus, qui adhibetur circa Sacramentum Baptis mi, facit ad deuotionem circumstantium: habet enim deuotas mentes fidelium inflammare, sicut est hodie de Sacramento Eucharistiae, vbi non statim ad formam proceditur Sacramenti, sed praemittun tur, ac sequuntur orationes multae Prophetarum, & Apostolorum oracula, ac Saluatoris gesta, caeterae. obseruantiae, quae habent mentes assisteneum inflammare.
Similiter propter talem ritum redditur Baptismus solemnior, ac magis authenticus, eo quod non subito, & statim, sed cum multis praeambulis, ac magnis obseruationibus exhibetur. Similiter omnia, quae in tali solemnitate seruantur, habent significare, ac praesentare effecum aliquem Sacramenci, propter quod non modicum conferunt ad capiendam eruditionem: ergo talis ritus & solemnitas est circa Baptismum congrue adhibenda.
Secunda Propositio est in specia li quo ad ea quae in speciali obseruantur in Baptismo, quod sunt con grue instituta, & hec propositio apparebit, si videa tur de quolibet sigillatim
Vbi considerandum est primo de tmepore. Temp- pus enim solemnis Baptismi est in vigilia Paschae, & Pentechostes, vt habetur de Consecratione. Ratio autem, cur magis in vigilia Paschae, vel Pentechostes, quam alio tempore, puta in Epiphania, vel Circumcisione, est propter significationem specialem: significat enim Baptismus sepulturam, & resurrectionem Christi, & mortem: Nam in trina immersione mors tridui figuratur, ac resurrectio in eleuatione. Propter quod in antiqua Ecclesia tempore Paschae, quando Dominus resurrexit, fiebant solemnia baptismata, & induebant baptizatos vestimentis albis, propter quod Dominicaoctaua Paschae dicitur adhuc Dominica in Albis.
Tertio, quia in Baptismo infunditur Spiritus sanctus, iuxta illud: Vos autem baptizabimini Spiritu sancto, ideo congruebat ad Baptismum tempus Pentechostes, quando Spiritus sanctus credentibus est missus. Sciendum tamen, quod licet hoc tempore fuerit in primitiua Ecclesia institutum, tamen hodie immutata est haec consuetudo antiqua propter multitudinem populi Christiani, ac periculum mortis, licet in quibusdam Ecclesijs solemnibus adhuc consuetudo illa hodie obseruetur.
Est etiam sciendum, quod tribus temporibus, quibus Ecclesia trium temporum distinguitur, in conferendo Baptismo, modus alius & alius seruabitur.
In primo enim Ecclesiae persecutionis temporeBaptismus paruulis non dabatur, & hoc propter apostasiam, ne baptizati coaci postmodum a prin cipibus, vel nutriti a patribus in errore ipsorum in Fidei contumeliam apparerent.
Deinde post Constantinum data per totum orbem Ecclesiae libertate, licitum fuit parentibus filios baptizare, tamen adhuc permanebant vsque ad perfectam aetatem, & tunc ponebatur in optione eorum, vtrum placeret eis Baptismus; quod si acceptabant, tenebantur adhuc multo tempore in statu probationis, quo tempore dicebantur Cathecumeni, & hoc quia nondum plene erat Ecclesiaconfirmata, & multiplici de causa erant apti homines ad apostasiam. Vltimo vero tempore, quando fuit plene Ecclesia confirmata, ac aposasia exclusa, statutum est quod paruuli baptizarentur.
De loco autem habetur de Consecratione dist. 4. cap. Omnis sacerdos, vbi praecipitur sacerdotibus, quod habeant vas lapideum erectum, & ad hoc quia significatur, quod ille, qui interius baptizat, est lapis angularis, scilicet Cristus, quia Petra erat Christus: vel vbi tale vas haberi nou posset, praecipitur ad minus haberi vas aliud ad illud officium singulariter, ad nihil aliud deputatum.
Tertio restat videre de benedictionis processu, de quo habetur complete de Consecrat. dist. 4. cap. Postquam, & cap. Venit sacerdos: haec autem benedictio fontium fit per orationes multiplices, ad denotandum quod Spiritus sanctus delcendit in speciali effectu Baptismi, quando immergitur baptizandus.
Quarto, de patrino suscipiente habetur expresse de Consecratione dist. 4. cap. de Catechumenis, vbi ponuntur conditiones exigitae ad verum patrinum. Sciendum tamen, quod secundum capitulum illud non deberet esse nisi vnus patrinus, licet hoc non ponatur ibi vt praeceptum, ideo potest ex causa rationabili, & consuetudine aliter fieri: ergo prima conditio est, secundum quod tradit illud capitulum, quod sic patrinus sit vnus.
Secunda conditio est, quod non sit religiosus vel monachus, & ista conditio ponitur de Consecr. distt. 4. cap. Non licet.
Tertia conditio est, quod scilicet est obligatus ad instruendum baptizatum, saltem quando venerit ad annos perfectae aetatis, si fuerit paruulus, & conditio haec probatur de Consecr, dist. 4. per illud cap. "Vos autem ante omnia."
Ratio autem, quare requiritur patrinus, est, quia in generatione spirituali, sicut & in carnali debent esse pater & mater: modo mater est ipsa Ecclesia: ergo requiritur alius qui sit pater, & ad hoc videtur institutus esse patrinus.
Quinto, principaliter concurrit nominis titulus eius, qui baptizatur, puta Petrus, vel Stephanus: ratio istius conditionis est, quia, qui non habet proprium nomen, ascribi non potest in libro familiae viuentium.
Vbi considerandum, quod in Baptismo primo adhibetur linitio in scapulis ex oleo, & haec vnctio ratione olei significat descendere in animam suscipientis baptismi gratiam.
Secundo, postquam leuatus de fonte fuerit baptizatus, inungitur Chrismate in vertice, & hoc ad denotandum, quod iam effectus est Christtianus, & appostiu culilas. tas ala, ad sienisicandum quod omnino restituta est eidem originalis innocentia, quam abstulerat peccatum originale.
Quinto, praebetur candela in manibus accensa, ad praefigurundum quod anima est iam interius cae lesi lumine fidei illuminata, & hoc sit dictum circa totam quae stionem.
Ad argumentum in oppositum concedo maiorem de obseruantijs, & ritibus irrationalibus, quales non sunt illae, quae circa baptismum exhibentur, vt apparet ex corpore quaestionis; nec est imaginandum, quod istae obseruantiae sint institutae ab Ecclesia moderna, imo ab Ecclesia antiqua tempore Apostolorum, sicut expresse patet per Dionysium de Ecclesiastica Hierarchia cap. 3. & 4.