Quaestio 1

ARTJCVLVS VNJCVS. Vtrum aliqua persona diuina posset assumere hominem sine quantitate.

ARGVJTVR quod nonquia quantitas non potest assumi sine subiecto: ergo nec substantia materialis poterit assumi sine quantitate. Consequentia patet, quia id quod frequen tius inuenitur separatum ab aliquo, facilius potest assumi sine eo, quam illud, quod non inuenitur sine eo: sed frequenter inuenitur quantitas sine substantia materiali, sicut patet in Sacramento altaris: Con tra autem materialis nunquam inuenitur a quantitate separata: ergo facilius potest assumi quantitas sine substantia, quam substantia sine quantitate. Antecedens probatur sic, quia accidens nulli potest inhaerere, nisi illud perficiatur, & quia de rationeaccidentis est perficere, & informare illud, cui inhaeret, & a quo dependet: sed impossibile est quod quantitas informata perficiat personam diuinam, quia tunc persona diuina esset in potentia respectu talis accidentis, quod est falsum: ergo nec supposito diuino potest inhaerere, nec ab eodem pendere, & per consequens nec assumi potest a persona diuina.

Si dicatur ad istud argumentum, quod imo quan titas posset ab aliquo dependere, & ei inhaerere, & tamen non perficeret ipsum, nec informaret, quia dependere a subiecto, & perficere subiectum, habent quendam ordinem inter se, ita quod dependere, & inhaerere est prius, & ita sequitur, quod quantitas possit inhaerere supposito, & tamen ipsum non perciet, nec informabit, & per consequens assumi poterit. Contra: Formam dependere a subiecto, & ipsum perficere se habent essentialiter: sed secundum non potest separari a priori, quia impossibile est, quod accidens informaret subiectum, & non dependeret ab eo: ergo eodem modo nec primum poterit a secundo separari. Item: Jmpossibilius est quod accidens subiecto inhaereat, & quod ipsum non perficiat. Sed accidens non potest suppositum diuinum perficere: ergo nec ei potest inhaerere, nec per consequens assumi. Quod autem imposibile sit, quod aliquid perficit subiectum, & ab eo non dependeat, probatur, quia si esset possibilius, Spiritus sanctus posset perficere voluntatem, & tamen ab ipsa non dependere, cuius oppositum communiter dicitur.

Ad aliud argumentum sic: Natura humana depen det verius a suo supposito, & verius facit vnum cum eo, quam substantia cum quantitate: quia natura cum proprio supposito facit vnum per se, & natura suppositi sui est in potentia essentiali ad suppositum; substantia autem & quantitas faciunt tantum vnum per accidens, nec substantia respectu quantitatis est, nisi in potentia accidentali, & natura potest assumi sine proprio supposito: ergo multo magis poterit homo assumi sine quantitate, quia illud melius se habet ad substantiam, quam natura ad suppositum.

Ad istam Quaestionem dicunt aliqui sic, quod non est possibilius, etiam Deo, quod posset assumere hominem sine quantitate, & hoc ipsi multipliciter declarant. Primo sic: Illud quod impossibile est esse in effectu sine alio, impossibile est assumi sine eo: sed impossibilius est hominem esse in effectu sine quantitate: ergo impossibilius est eum assumi sine quantitate. Minor probatur, quia determinata forma, habet esse in determinata materia, quia secundo de Anima dicitur, quod actus actiuorum sunt in patiente recte disposito, & non quaelibet forma recipitur in qualibet materia: sed anima intellectiua est determinata forma: ergo requirit determinatam materiam: sed eius determinata materia est corpus organicum physicum: ergo non potest esse nisi in corpore organico physico. Sed impossibile est corpus organicum esse in effectu sine quantitate: ergo impossibilius est animam intellectiuam esse nisi in materia quanta, & per consequens sequitur, quod impossibilius est ho minem assumi sine quantitate.

Item: De ratione per se hominis est, quod sit animal, & de ratione per se animalis est, quod sit sensibile, & de ratione per se sensibilis, quod sit organicum, quia impossibile est sensum sentire sine organo, & sensibilem hominem complere organum, quod non est sine quantitate: ergo a primo ad vltimum impossibilius est hominem esse in effectu sine quantitate, & per consequens impossibile est ipsum sine quantitate.

Item: Sicut videmus in entibus quod quaedam accidentia sunt determinantia sibi determinatum subiectum, sicut accidentia mathematica, vt quantitas, & talia, possunt a subiectis in quibus sunt separari, sicut patet, quod quantitas est sine subiecto in Sacramento altaris: sicut ergo est de acc identibus, sic est de formis. Nam quaedam est forma, quae determinat sibi in materia determinata accidentia, & talis forma non potest ab illis accidentibus separari, quia inest: sic anima intellectiua determinat sibi in materia determinata accidentia, vt quantitatemi, mpossibile est quod anima intellectiua habeat esse in materia sine quantitate: ergo impossibilius hominem assumi sine quantitate. Quod autem anima intellectiua non determinat aliqua accidentia, vt albedinem, & nigredinem, hinc est quod homo non potestt esse sine albedine, & nigredine

Dicunt ergo isti, quod impossibile est hominem assumi sine quantitate, quia impossibile est eum esse in effectu sine quantitate: sed quia non video, quod illud contradictionem includat, ideo videtur mihi dicendum esse, quod Deus posset assumere sine quantitate hominem. Ad cuius euidentiam, & praedictae opinionis impugnationem.

Est aduertendum, quod de homine possumus loqui dupliciter: Vno modo, vt est ens naturale, & vt est de consideratione naturalis Philosophi, & vt ab eo est definibile. Alio modo possumus de homine loqui, vt ens metaphysicum est, & vt de consideratione eius est, & vt ab eo definibile. De primo dico, quod impossibile est hominem assumi sine quan titate. Et hoc declaro sic: Quando aliquid cadit in definitione alicuius (vt est de consideratione naturalis Philosophi) impossibilius est illud vt sic consideratum reperiri in effectu sine eo, quod in eius definitione cadit, vt de consideratione naturalis Philosophi est: sed in per se definitione hominis, vt ens naturale est, & vt de consideratione naturalis Philosophi est, cadit quantitas: ergo impossibile, vt de consideratione naturalis Philosophi est, reperiri in effectu sine quantitate & qualitate, & per consequens vt ens naturale, non poterit sine quantitate assumi. Minor patet: In hoc differunt naturalis Phi losophus, Metaphysicus & Dialecticus, quod isteabstrahit a quantitate, & qualitate; Metaphysicus autem licet abstrahit a qualitate sensibili, non tamen a quantitate; Naturalis autem non abstrahit a quantitate sensibili, nec a qualitate. & ista possunt elici ex secundo Physic. tex. 16. & infra: in ratione ergo hominis, vt ens naturale est, & vt de consideratione est naturalis Philosophi, cadit quantitas, & per consequens vt sic consideratum, impossibile est ipsum sine quantitate assumi.

Item: Sic se habent actus, & potentia ad considerationem Metaphysici, sicut qualitas & quantitas ad considerationem Naturalis: sed impossibile est aliquid ese de consideratione Naturalis sine qualitate, & quantitate: Impossibilius est ergo hominem, vt de consideratione naturalis est, esse sine quantitate & qualitate, & per consequens sine quã- titate assumi.

Item: Si Philosophus naturalis consideraret de substantia composita praecise, & vt consideratur sine omni accidente, & vt sic consideratam definiret eam, non esset differentia inter naturalem philosophum, & metaphysicum: sed istud est falsum, quia non esset materia concurrens ad compositionem: ergo Naturalis non considerat substantiam compo sitam praecise, sine omni accidente, sed cum quantitate, nec solum cum quantitate, alioquin non disfert a Mathematico, si tantum consideret substantiam cum quantitate: ergo impossibile est hominem, vt de consideratione naturalis est, reperiri sine quantitate in effectu, & per consequens nec assumi.

Item, quod quantitas & qualitas sit de ratione hominis, & impossibile sit ipsum esse sine eis, de consideratione naturalis sine qualitate & quantitate patet per Philosophum 2. de anima tex. 4. vbi etiam definiens animam dicit: Anima est actus corporis organici physici: corpus autem, vt est organicum non potest esse sine quantitate, homo ergo, secundum quod ens naturale, & vt de cō- sideratione naturalis est, non tantum in ratione sua includit materiam & formam, sed & accidens. Ad istud confirmatur etiam per Commentatorem 7. Metaph. commento 37. vbi loquens magis vt naturalis, quam vt metaphysicus dicit sic, quod impossibile est hominem intelligi sine carnibus & ossibus, carnes autem & ossa non sunt sine quantitate, & Commento 39. dicit: Impossibilius est res naturales intelligi sine motibus, & qualitatibus actiuis, & passiuis.

Dico ergo, quod homo vt sub consideratione est Naturalis impossibile est ipsum in effectu sine quantitate reperiri, & per consequens sine quantitate assumi. Sed loquendo de homine, vt ens metaphisicum est, & vt de consideratione metaphisici, dico, quod possibilius est hominem sine quantitate aslumi. Et hoc declaro primo sic: Secundum Philosophum anima duplicem comparationem habet ad corpus, comparatur enim ad corpus: vt forma, & vt motor, sed nunc est ita, quod comparatio animae ad corpus vt forma, est prior, & essentialior, quam comparatio eius, vt motor: ergo anima potest corpus perficere dando ei esse primum, quod dat vt forma, non dando motum, & potest vniri corpori sicut perfectio perfectibili, absque hoc, quod vniatur sibi, vt motor mobili, quomodo vnitur, vt dat ei actus secundos, vt sentire, & similes actus: ergo homo poterit sine omni quantitate assumi, & sine omni actu secundo, qui quiditatem acquirant.

Aduertendum tamen, quod homo sic assumptus penitus an esset homo naturalis, quia esset sine quantitate, esset tamen naturale, & inquantum haberet materiam natam subiici quantitati, & qualitati naturali, nec iste homo esset penitus metaphysicus, sicut Angelus est ens Metaphysicum quia licet in eo nullum accidens esset, haberet tamen inclinationem naturalem, vt eius qualitati vniuersali subiiceretur, sicut nec anima intellectiua separata non est penitus naturalis, quia est sine omni accidente, nec penitus de considerationemetaphysici, quia habet inclinationem naturalem, an perseitet corpus naturale, quod repugnat enti penitus metaphysico. Item, quod homo sic deconsideratione metaphysici consideratus possit assumi, declaro ex dictis eorum, qui hoc negant, nam ipsi in illa quaestione: Vtrum materia possit esse sine omni forma. Dicunt, quod sic, & ratio vna eorum est, quia materia dicit essentiam, & naturam absolutam distinctam ab esse formae.

Si ista ratio valet, sequitur, quod multo formalius homo, qui dicit animam completam distinctam a quantitate, poterit sine quantitate assumi. Probo hoc idem, quia sic materia potest esse sine forma, sicut substantia sine homine, vt de consideratione metaphysici est, secundum quod includit tantum materiam, & formam substantialem poterit sine quantitate; quia quanto aliqua faciunt verius vnum, tanto eorum separatio est magis impossibilis: quia de ratione vnionis est, quod quanto magis sunt vnita, tanto magis sunt indiuisibilia. Sed materia, & forma verius faciunt vnum, quam homo & quantitas, quia materia, & forma faciunt per se vnum, homo & quantitas vnum per accidens: si ergo materia potest esse sine forma, & ab ea separari, multo fortius homo poterit esse sine quantitate, & ab ea separari, & sine quantitate assumi. Item Philosophus 7. metaphisicae dicit, quod substantia prior est accidente definitione, natura, & tempore. & Commentator hoc deducens 4. commento dicit, quod ideo substantia prior accidente definitione, quia substantia ponitur in definitione accidentis: ergo est prior, & ex hoc concludit Cō- mentator, quod substantia potest separari ab accidente, non autem accidens a substantia. Vnde maius inconueniens esset Philosopho, quod accidens esset sine substantia, quam e conuerso: at substantia sine accidente esse potest: ergo homo sine quantitate, & per consequens assumi, vt tantum materiam & formam includit, & vt de consideratione metaphysici est.

Item ipsi in quaestione praedicta de materia faciunt talem rationem, quod materia possit esse sine forma, quia licet forma sit forma materiae, non tamen est causa formalis materiae, quia materia non est materia formae: ergo sic in proposito, haec ratio valet, licet quantitas dat esse substantiae, vt forma accidentalis, non tamen est eius causa formalis, quia substantia non est substantia formaliter ipsa quantitate: ergo substantia poterit etiam sine quantitate assumi. Item alia ratio eorum in eadem quaestione est, quod materia habet vnam ideam in Deo distinctam ab idea formae, ideo potest esse sine forma: ergo cum substantia completa multo magis habeat ideam distinctam in Deo ab idea quantitatis, eo quod sunt res diuersorum generum, poterit substantia a quantitate separari, & per consequens homo, vt de consideratione metaphysici est, assumi sine quantitate.

Item alia ratio secundum eos, quod materia potest esse sine forma, est, quia materia est capax formae, non tamen est ipsa capacitas, quia non est potentialitas tantum: ergo arguitur in proposito, licet substantia sit capax quantitatis, quia tamen substantia non est ipsa capacitas quantitatis, poterit substantia a quantitate separari, & per consequens homo sine quantitate assumi. Et ideo videtur mihi esse possibile, quod homo, vt tantum includit materiam substantialem, & formam, & vt de consideratione metaphysici est, possit sine quantitate assumi; iste tamen homo sic assumptus non erit naturalis penitus, quia non erit sub quantitate, & qualitate naturali, nec erit penitus metaphisicus, quia habebit inclinationem naturalem, quod subiiciatur qualitati, & quantitati naturali. Hoc itaque tenendo restat respondere ad rationes inoppositum.

Ad primum, quando dicitur sic, quantitas nonpotest assumi sine substantia, &c. nego consequentiam, & ratio est, quod licet id, quod non est personale, nec hipostabile non possit ad vnitatem personae, vel hipostasis sine contradictione assumi, cuiusmodi est natura accidentis: natura tamen personabilis, & hyposcabilis, cuiusmodi est homo, cum sit de consideratione metaphysici, ad vnitatem personae, potest assumi, & ista consequentia non valet. Attamen Respondeo quando dicitur, quod quantitas sine substantia non potest assumi, nego istud anrecedens, imo dico, quod accidens potest assumi, & istud probo. Primo sic: Magis dependet quantitas a supposito alieno, quam faciat natura humana, quia quantitas, si per se existat, sicut in Sacramento altaris, semper tamen habet naturalem inclinationem ad subiectum, quam inclinationem non haberet natura humana, si existeret in supposito proprio: si ergo quantitas magis dependet a sup posito alieno, quam natura humana: ergo magis poterit in supposito alieno sustentari, quam natura humana: ergo & quantitas a supposito assumi poterit. Nec tamen dicam conuenienter ad dica quia supra dixi, quod impossibile est, quod natura non personalis assumatur ad vnitatem personae, quia natura irrationalis non est personalis, Ideo ad vnitatem personae non potest assumi, sed, quod est natura irrationalis, potest ad vnitatem hy postasis assumi.

Nunc autem ita est, quod natura accidentis, vt quantitas, vel aliud accidens, nec est natura rationalis, nec hypostabilis a Deo supposito diuino, nec potest ad vnitatem personae, nec ad vnitatem hypostasis assumi. Sed tunc quaeret aliquis, si per te quantitas potest assumi, quia accidens comparatum ad subiectum, illud non perficit, neque informat: Et tu probas, quod accidens non potest assumi, quia accidens non potest alicui inhaerere, nisi ipsum, cui inhaeret, perficiat, nego istud: Imo dico, quod quantitas potest inexistere, & non insormabit, sed proprie non dicetur inexistere, sed existere tantum, sicut videmus, quod quantitas in Sacramento altaris existit, & tamen non informat; sic poterit etiam Deus supponere illam quantitatem, & tamen non informabit eam. Et vt possibilitatem huius clarius videamus, sciendum, quod accidens ad subiectum dupliciter comparatur. Vno modo sicut ad eiusmodi subiectum, quod respectu eius est in potentia, hoc imperfectionis est in subiecto, quod respectu eius est in potentia respectu accidentis. Alio modo comparatur ad subiectum, sicut ad eius causam. Isto modo comparatum accidens ad subiectum non ipsum informat, nec perficit, & isto modo potest Deus quantitatem supportare, & tamen ipsum non informabit, nec perficiet. Isto enim modo omnia dependent ab eo, & omnia sustentat, vt omnium causa sicut dicit Augustinus super Genes. 4.

Ad aliud, quo dicitur, sic dependere ab aliquo, &c. Dico, quod non est verum: sed dependere se habet in plus in accidente, quam informare; sicut patet, nam natura humana assumpta dependet a proprio supposito, & tamen ipsum non informat. Similiter quantitas in Sacramento dependet a subiecto, & tamen ipsum non informat actu: ergo nul lius subiectum format. Et quia dependere se habet in plus, & per consequens est prius, quam informare, ideo dico, quod potest quantitas dependere a supposito verbi, & in ipso supponitur, & tamen ipsum non informabit.

Ad primum pro opinione, quando arguitur: sic finita forma, requirit determinatam materiam, con cedo, & quando assumitur: anima est determinata sorma, verum est: ergo requirit determinatam materiam; bene volo: sed quando additur; determinata materia formae intellectiuae est habere corpus organicum, dico quod verum est. Tamen si dico animam, secundum quod est de considerationenaturalis Philosophi, & isto modo bene dico, quod non est sine quantitate, nec esse potest, sed considerando animam secundum esse metaphysicum, & vt de consideratione metaphysica est, nego: & secun dum illud esse potest homo sine omni quantitate, & sic considerata potest sine omni quantitate assumi natura humana

Ad aliud, quando dicitur, de per se ratione hominis est esse animal, concedo de per se ratione ani malis est esse sensibile. Dico hoc, quod si homo esset sine quantitate, vt homo metaphysicus, dico, quod secundum quod tale ens metaphysicum includit totam quidditatem animalis, sicut facit vt ens physicum consideratum. Cum dicis: de ratione animalis est esse sensibile. Dico, quod verum est non actu, sed in potentia; & secundum naturalem inclinationem. Vnde, quod homo sit animal sufficit, quod sit aptum natum sentire, & talem inclinationem naturalem haberet homo, si esset ens metaphysicum, & sine omni quantitate, nam haberet materiam aptam subijci organis sensibilibus, & tamen dico, quod licet talis homo non actu sentiret, tamen intelligere actu posset, quia actus sentiendi non refertur ad actum intelligendi, tanquam ad actum prius, nisi pro actu, & ordine naturae sic constitutae; hunc autem ordinem posset Deus mutare si vellet, sicut dicit Hugo de de Sanc. Vict. Pro viij. dico, quod si Deus sub ratione obiecti obijceret se tali homini metaphysico, quod eum intelligere posset, nam quod actus sensitiuus requiratur, ratio est animalis, imperfectionis in natura.

Ad aliud, quando dicitur: sicut accidentia, quae determinant sibi subiectum, &c. Dico, quod si ratio valet, sequitur, quod quantitas non poterit a substantia separari, quod quantitas tanquam subiectum proximum, & immediatum determinat sibi subiectum, & tamen hoc non obstante videmus, quod a substantia separatur. & quando affumitur, quod propria passio non potest esse sine proprio subiecto, verum est, quia non dicit aliam naturam absolutam, quia risibile non dicit nisi aptitudinem ad ridendum, & ideo non potest per se esse, quia non potest esse terminus compositi animalis: quantitas autem potest esse sine substantiali, & eam sibi pro subiecto determinaret, quae naturam aptam dicit distinctam a substantia. Quantum tamen ad argumentum dico, quod anima organicum corpus determinat sibi, vt habet esse physicum, & non vt metaphysicum. & sic patet ad obiecta.