Quaestio 3

ARTJCVLVS VNJCVS. Vtrum lex Noua, & Vetus differant per essentiam

VIDETVR, quod sic, quia quando aliqua sic se habent, quod introductio vnius sit destructio alterius, illa essentialiter differunt, quia introductio vnius indiuidui, quod differt materialiter ab alio, est destructio alterius: sed introductio Nouae legis est destructio antiquae: translato enim sacerdotio oportet, quod translatio legis fiat. Contra est illud Ezech. 1. Quasi dota in medio rotae, & dicit Gregorius quasi lex Noua in medio Veteris.

Respondeo prima Propositio, quod praedictae leges non differunt specie, quia leges, quae pertinent ad eandem politiam, non differunt specie quia leges non diuersificantur penes eos, qui non sunt alij in diuersis politijs, vt patet ex Ethic. Sed eadem politia est, quae regitur vtraque lege, quia eadem est ciuitas secundum Augustinum per totum lib. de Ciuitate Dei ab Abel iusto vsque nunc, & in Angelis, & hominibus eadem patet fides in Noua lege, & antiqua, licet in lege Noua sit magis explicata.

Secundo. Quando aliquae propositiones sic sehabent, quod eadem veritas per illas exprimitur, vel in vna explicite, & in alia implicite, dicuntur habere rationem vnius legis: sed sic est de lege noua, & antiqua: illud enim, quod continebatur in antiqua lege implicite, continetur in Noua explicite.

Secunda Propositio, quod multiplex est differentia inter legem antiquam, & nouam. Prima est difficultas, quae fuit in antiqua lege, & facilitas quae est in noua, & ista differentia attenditur, quia tot fuerunt, qui tulerunt onus importabile, secundum quod dicit beatus Petrus in Actis: nos autem pauca habemus in noua lege. Puta septem Sacramenta facilia, quorum etiam vnum est simpliciter necessitatis, scilicet baptismus, qui est satis facilis. Sed de confessione videtur, quod sit magis difficile, quam aliquod ceremoniale legis antiquae, & potest dici, quod illa quae cadunt in dif- ficultate, amota sunt per sigillum confessionis, nihilominus tamen manet ibi maxima verecundia. & dicendum, quod ista verecundia est de iure naturae, quia rationale est, vt aliquis verecundetur de offensa, qua offendit creatorem suum, & ita tollit magnam partem poenae. Et vlterius contra istam verecundiam, & difficultatem habemus speciale adiutorium gratiae diuinae. Moralia autem praecepta manent eadem. Et si dicatur, quod additum est in Noua lege de diligendis inimicis, quod est valde difficile, dicendum quod ista additio est de iure naturae. Alia autem multa addita non sunt necessitatis, sed supererogationis, & haec quae sunt necessitatis, tamen leues sunt cum adiutorio gratiae, & ideo signanter dicit Christus: Jugum meum leue. Jugum enim est propter difficultatem, sed leue propter auxilium gratiae abundantis.

Secunda differentia est vmbra, & veritas. Ioannis 1. Lex per Moysen data est, gratia, & veritas per Jesum Christum facta est: vmbram enim habebat lex futurorum bonorum, vt dicit Apostolus, & ista differentia accipitur penes intellectum, prima autem penes actum.

Tertia differentia sumitur penes amorem, & timorem, quia lex antiqua fuit data in timore, & ideo data est lex timoris: noua autem in amore, quia fuit a Christo data pendente in cruce, quando inclinato capite emisit spiritum: & iterum fuit scripta in cordibus Apostolorum in diePentecostes, & Christus inducebat semper ad legem suam per amorem, non per timorem: Si diligitis, inquit, me, mandata mea seruate, & similia

Quarta differentia sumitur penes libertatem & seruitutem, quia antiqua fuit seruitutis. Noua dicitur lex libertatis, & illa tractabat hominem, sicut seruum, & ideo deputatus erat seruilibus operibus, vt seruiret sub elementis huius mundi in timoribus. In ista autem est deputatus operibus filiorum, scilicet operibus spiritualibus, & ista differentia seruorum, & filiorum, vnde dicebat Christus Apostolis: Jam non dicam vos seruos, sed amicos.

Quinta sumitur ex fine, quia in antiqua lege expresse promittebantur temporalia: in Noua vero bona spiritualia, & ista fuit occasio erroris Manichaei dicentis, quod antiqua lex fuit a malo Deo, Noua autem a bono, vnde dicit, quod abijciendae sunt tabulae antiquae legis, quia non est curandum de promissione sua temporali.

Sexta differentia sumitur penes poenam, & cohibitionem, quia in antiqua cohibebatur animus, non tamen apponebatur ei poena: sed in Noua apponitur poena, & ideo vocatur cohibitio, quia: Qui dicit fratri suo Racha, reus erit &c.

Septima differentia sumitur penes literam, & gratiam, penes imperium, & auxilium: Antiqua enim imperabat, sed auxilium non praebebat, attendebat literam, quae occidit: Noua spir itum, & gratiam, quae viuificat.

Octaua penes imperfectum, & perfectum penes pedagogum, & Magistrum: vnde sicut quaedam scientiae dicuntur introductoriae, quia disponunt ad illas, in quibus est notitia veritatis; ita antiqua lex ad modum pedagogi introducta fuir ad Nouam legem.

Ad argumentum dicendum, quod Antiqua lex non fuit euacuata totaliter per introductionem Nouae: sed solum quantum ad illud, quod erat imperfectionis, sicut puer euacuatur, quando scit vti, secundum illud Apostoli: Quando eram paruulus, sapiebam vt paruulus; quando autem factus sum senior euacuaui, quae sunt paruuli, &c. sic ad illud.