Quaestio 1

ARTJCVLVS VNJCVS. Vtrum Christus potuit dici creatura.

ARguo primo, quod sic. Christus humanitate est homo, & est animal, & est corpus, & est substantia: ergo est creatura. An tecedens patet Decretal. Alexandri Papae cap. Cum Christus, extra de Haer. Probo consequentiam Si est substantia, aut creata, aut increata; non est substantia increata, quia sic est per diuinitatem: ergo substantia creata.

Item, ad idem forma, quae dat esse inferius, dat esse superius, vt anima dat esse hominem, & animal: sed humanitas dat Christo esse substantiam: ergo dabit esse creaturam, quia substantia diuidit ex vno latere ens creatum. Secundo arguo ad idem sic. Christus est creator secundum diuinitatem: ergo est creatura secundum humanitatem. Antecedens patet, consequentiam probo, quia proprietas consequens naturam humanam, ita potest attribui Christo, sicut proprietas consequens naturam diuinam.

Contra est Magister in littera. Item, si Christus esset creatura, tunc esset vere filius adoptiuus, quod est in quaestione praecedenti negatum. Respondeo. Sciendum, quidam negant conclusionem sic, licet in supposito Verbi humanato sit communicatio idiomatum, tamen quando sic est, quod vna proprietas vnius naturae, repugnat naturae, & proprietati alterius, secundum talia non fit communicatio idiomatum: sed esse creatum repugnat diuinitati, & eius proprietati: ergo. Probatio istius: proprietas enim & conditio Deitatis est aeternitas, aeternum autem dicit semper fuisse: sed esse creatum repugnat diuinitati, dicit incipere esse, nam dicit esse post non esse: ergo. Sed ista ratio nonconcludit, quoniam mortalitas repugnat immortalitati, quae est conditio Deitatis, & tamen hoc non obstante, dicitur Christus mortalis, secundum quod homo. Item, dicitur passibilis, cum tamen diuinitatis sit impassibilis. Item non dicit desinere esse post esse: ergo repugnat aeternitati, & tamen Christus dicitur mortuus. Jgitur ratio assignata non videtur esse sufficiens.

Ideo alij dicunt aliter, siue dant aliam rationem ad eandem conclusionem, sic: Licet proprietates positiuae naturarum communicentur supposito, tamen non communicantur proprietates negatiuae illarum positiuarum, quia tunc sequeretur, quod opposita essent in eodem, vt dicitur, Christus est creator, non tamen potest dici non est creator.

Ad propositum: Creator dicit positiuam rationem, quia esse ex se; sed creatura dicit negationem istius, scilicet non esse ex se: ergo.

Contra: licet proprietates negatiuae, vt dicit, non communicentur, concedo hoc de illis, quae dicunt, & important formaliter negationem: sed de illis, quae important negationem non formaliter, sed communicantur, non sic, vt patet, quia Christus dicitur aeternus, & temporalis, mortalis, & immortalis.

Ad propositum: Creatura licet dicat non esse ex se, tamen hoc est excommunicatum, nam creatura de suo significato primo dicit positiuum, licet illud positiuum includat non esse ex se: ergo dico, quod pro mortali, & immortali, sed non proprietates positiuae, & negatiuae, vt dico de Creator, & non Creator.

Item dicunt alij tertio, quod proprietates, quae absolute consequuntur naturam vnam, communicantur, non tamen proprietates, quae consequuntur naturam in ordine ad aliud. Exemplum, quia non dicimus, quod Christus sit assumptus, nec diuinitas sic assumpta praedicatur assumpta. Ad propositum; creatura dicit ordinem ad Creatorem

Sed ista ratio non concludit, quia pari ratione creator dicit ordinem ad creaturam: ergo non dicam, Christus est creator. Item, Christus est mi- nor, vt dicit in Ioanne, & tamen minoritas dicit ordinem.

Alius Doctor dat aliam rationem, dicens, quod creatio differt a fieri, nam fieri dicit duplicem respectum, scilicet, ad non esse praecedens, eo quod sit accipere esse post non esse.

Item, ad principium, & agens, quod transfert de non esse ad esse, tunc creatio differt a fieri, quantum ad istos duos respectus, nam per respectum ad agens differt, quia creatio non dicit respectum ad quod libet agens, sed ad primum ens, fieri autem potest dicere respectum ad quodcumque aliud.

Quantum etiam ad secundum respectum differt, quod creatio non est respectu cuiuscumque non esse; sed respectu non esse simpliciter, quod est contradictionis: sed fieri potest dicere respectum a non esse, non simpliciter, sed in susceptiuo. Tunc dicit vlterius, quod quaedam creantur proprie, quaedam communiter. Primo modo creantur illa, quae sunt immediate a Deo, & isto modo Christus non est creatura, etiam in quantum homo, quod sic accipit esse per generationem. Si secundo modo, sic dicitur, vel quod accipiat esse non de esse simpliciter, quod habeat respectum ad non esse simpliciter: sed in aliquo susceptiuo, & sic sunt omnes creaturae inferiores respectu materiae, & sic Christus; sed attendo hic, quod illud, quod creatura accepit esse post non esse, & hoc vel totale vel partiale, vt si dicam, quod totus homo creatur, vel forma hominis. Tunc ad propositum, Christus non fuit creatura primo modo, vt dicum est, nec secundo modo quantum ad primum membrum, vt quod accepit esse tale, vt patet; nec etiam potest dici creatura propter secundum membrum, vt quod accepit esse partiale ratione humanitatis, & hoc quod suum esse suppositi est aeternum, vnde licet natura sit creata, non tamen det Verbo, quod denominetur vt creatura, & hoc probatur duplici ratione. Prima ratio, quia creatura dicit inceptionem esse, & ita repugnat aeternitati, quae est proprietas Filij Dei; sed vbi est repugnantia vnius proprietatis ad aliam, ibi non potest fieri denominatio vnius ab altera, siue ab inferiori ad superiorem. Praeterea: aeternum dicit esse simpliciter, creatura verò dicit esse secundum quid, sed denominatio non potest fieri a secundum quid ad simpliciter: ergo.

Item secundo sic, nulla denominatio, quae consequitur totum, & partem ex aequo, inest solum per naturam, nisi sit a parte suppositi, vt Sortes non dicitur vnus ab albedine, sed ab intelligendo, sed creatum esse est conditio tam naturae, quam suppositi: ergo vbi natura est creata, suppositum increatum, non potest suppositum denominari creatum creatione naturae, sed bene dicitur generatum, quia generatio bene terminatur ad esse simpliciter; sed non oportet quod illud sit esse primum.

Iste modus non placet mihi, nam non capio quod esse primum, & totale sit per creationem semper. Probo: nam gratia creatur in anima, & tamen non capit esse primum, sed primum esse est animae.

Item, albedo dicitur creatura, & tamen non habet esse primum totale, imo per generationem, ita dicam de humanitate, vel in Christo, vel alibi.

Item, quae generantur, per generationem capiunt esse totale, & primum, & tamen sunt creata.

Dico ergo, quod quando aliquid habet in se sormam, per quam denominatur a forma, sic potest denominari a conditione illius: ergo cum huma- nitas dat esse hominem, non video, quare non dat esse creaturam, cum esse creaturam sit propria conditio tam humanitatis, quam effectus eius formalis, quod es esse hominem: ergo non video, quod positio ista sit multum bona. Quare teneo cum Magistro in littera, & ratio est tacta in praecedenti quaestione, quoniam quando est aliquod praedicatum, quod est aptum natum attingere totum, & partem diminuentem, non debet fieri denominatio cum additione partis diminuentis: sed creator dicit esse simpliciter, creatura vero dicit esse secundum quid: non ergo debet concedi, quod sit creatura ratione praui intellectus, quia posset esse motiuum credendi aliquibus, quod esset pure creatura, non creator: sicut si dicerem: iste est albus secundum manum, esset quasi dicere, non est albus secun dum aliam partem. Vnde fuit error Arrij, quod Christus esset pura creatura, propter quod non conceditur, quod Christus dicatur creatura. Et haec est intentio Augustini lib. 1. de Trin. cap. 6. prope finem, quod creator fit creatura, ad excludendum tamen errorem Arrij, est negandum, ad istum dico intellectum. & hoc patet in littera: ergo dico, quod sicut Christus, secundum quod homo est factus, est creatura, quia alias omnes rationes, quas adducis, quod non sit creatura, adducam quod non sit factus: dicam ergo, quod nihil est factum, nisi suum esse totale primum sit factum. Ad primum dico, quod verum est secundum quod homo; sed ideo non conceditur propter malum intellectum.