Quaestio 1

ARTJCVLVS J. Vtrum peccatum originale traducatur a parentibus.

QVANTVM ad primam quaestionem sine argumentis respondeo, quod loquendo de peccato originali quoad eius materiale non est difficile videre, vtrum possit transfundi a parentibus.

Materialiter autem peccatum originale, vt dictum est, est qualitas morbida subiectiue existens in appetitu sensitiuo: nunc non est inconueniens, quod si in appetitu parentum sit habilitas, & qualitas aliqua inclinans ad actus naturae virilis actus, & circa naturas aliquas, quod consimilis qualitas ibi fiat per generationem in filijs. Vnde videmus quandoque, & saepe filios in quibusdam inclinationibus, & habilitatibus parentibus assimilari, & sic parentes iracundos generare filios naturaliter iracundos, & sic de alijs qualitatibus. Nec videtur esse magis impos sibile de aliqua tali qualitate in appetitu sensitiuo, quam de qualitate in carne, puta colore, figura, quantitate, & huiusmodi, in quibus filij parentibus vt plurimum assimilantur.

Aliqui tamen tenent oppositum istius opinionis, sed ego non video quare habeant dimitti ori ginalia, & dicta Sanctorum, quae videatur sonare expraesse conclusionem illam: Cum enim qualitas illa morbida sit subiectiue in appetitu sensitiuo, quae est pot entia organica resultans ex anima, & corpore, quare non potest transfundi, & fieri consimilis qualitas in propagatis per generationem, sicut accidit de alijs qualitatibus existentibus subiectiue in alijs membris corporis. Et: si dicas, quod talis transfusio, vt sic non sit impossibilis ta men est irregularis, & accidentaria; non enim iracundus necessario generat iracundum, peccatum autem originale necessario est in posteris. Respondeo, possibilitas est ex natura, sed necessitas est ex iudicio Dei diuino, qui statuit hoc in peccati vindictam. Sed de originali, quoad formale, videtur non esse ita clarum. Potest dici, quod cum peccatum hoc modo non habeat esse naturale, sed morale, siue intentionale, quod quanto occurrit intellectui diuino, vt displicens & detestabile, ideoque occurrit sub quadam indecentia, ideo peccatum hoc modo non est aptum natum transsundi per generationem naturalem: posset tamen aliquo modo dici transfundi, sicut dicitur, quod generans attingit animam, quia attingit vltimatam corporis dispositionem, ad quam sequitur ordine naturae necessario illa anima, sic in proposito.

ARTJCVLVS JJ. Vtrum peccatum originale deleatur per baptismum.

QVantum ad quaestionem secundam arguo primo, quod peccatum originale non deleatur per baptismum, Quoniam peccatum originale non est aliud quam rebellio habitualis existens in appetitu sensitiuo: sed rebellio illa, & concupiscentia est in homine post baptismum, patet, quoniam ita post baptismum experitur homo pronitatem ad malum, & difficultatem ad bonum, sicut ante: ergo.

In oppositum est Apostolus ad Rom. 6. quicun que in Christo baptizati estis, Christum induistis; & sequitur, Consepulti cum Christo in mortem: & infra, Destructum est corpus peccati, certum est quod non intelligit de peccato actuali, sed originali. Respondeo in ista quaestione duo sunt videnda. Primum est, quod peccatum originale per baptismum deletur. Secundo videndum est quomodo, & quae iustitia? Quantum ad primum scien dum est, quod tria est considerare in quolibet peccato; aliquid scilicet reale positiuum, & aliquid morale, puta macula, & reatus siue indecen tia: Exemplum de peccato actuali, ibi enim est con siderare actum, qui diciaur a potentia, qui transit, & non manet, postquam autem actus ille transierit, nihil videtur ibi post actum remanere, quod sit reale secundum esse naturae, sed tantummodo remanet macula quaedam, quae magis consistit in esse morali, eo modo, quo infamia dicitur macula, macula autem illa oritur ex deformitate actus quia enim actus est deformis, idcirco quandocun que intellectus concipit hominem fuisse sub illo actu, eo ipso totum hominem concipit, vt maculatum, & detestabilem, ita quod omni intellectui occurrit sub macula quadam, & turpitudine ac deformitate, & indignitate: haec ergo indecentia in esse intentionali est illud, quod relinquitur in anima post peccatum, & nihil aliud rea- le, de quo in Quarto libro.

Tertium vero considerandum est, quod in pec cato est obligatio ad paenam apud iustum iudicem, sic ergo illa tria se habent in quolibet peccato actuali per ordinem: Primum est actus naturalis pu ta actus homicidij. Secundum est macula in esse intentionali derelicta in memoria hominum vel Dei ex tali actu, in quantum occurrit omni intellectui sub quadam detestatione, & indignitate: Tertio vero oritur obligatio ad paenam, quaeest reatus. Nec idem est obligatio illa, quod sit reatus, & macula illa in apprehensione, quoniam obligatio pertinet ad iustitiam primã; macula vero magis est aliquid derelictum ex peccato in memoria hominum: sicut dixi de peccato actuali, sic dico de originali. Con siderando enim ibi tria, primum est reale, nec intelligo, quod peccatum priginale sit carentia solum originalis iustitiae, sed concurrit ibi habitualis inclinatio, quae est rebellio, quam Apostolus vocat fomitem peccati, quae quidem subiectiue est in appetitu sensitiuo faciens rebellionem contra rectam rationem. Hoc ergo est primum quod occurrit in peccato originali. Secundum vero est macula illa, quae habens qualitatem illam occurrit intellectui suh quadam indecentia, cum enim puer nascitur cum tali rebellione, statim occurrit prospectui dicino sub macula quadam, & vt indignus amore suo, & filius irae: & in his duobus consistit originale peccatum, in primo quidem vt in materiali; in secundo, vero vt in formali (priuatio enim sola non potest esse forma le in peccato) quia manet post baptismum. Nec satisfacit, si dicatur, quod ibi concurrit debitum habendi primam. Contra, quia tunc formale in peccato originali est relatio, puta obligatio ad poenam damni, quae est carentia diuinae visionis His visis considerandum est vlterius, quod secundum Augustinum contra Julianum lib. primo ordo conuersus est in deletione peccati actualis, & originalis, quia in peccato actuali tollitur posi tiuum, & macula, & reatus, in originali vero, quando deletur macula, remanet positiuum: vnde oritur: Sicut remittit infamiam parcendo, sic Deus dimit. tit originale, quod dimittere non est aliud, quam facere, quod propter habitum anima non sit maculata: ergo remanet positiuum, quod est causa maculae ablata macula; sed in peccato actuali transeunte positiro remanet macula, & illa nunquam deletur stan te positiuo. Sed hic occurrunt dubia. Primum est, quod de illa qualitate, quae ponitur, quomodo po test esse peccatum originale? nam 5. Ethic. ex his quae in sunt a natura, nec laudamur nec vituperamur: sed rebellio est contraria naturali appetitui sensitiuo, quare non laudamur nec vituperamur ex tali rebellione: ergo illa non est peccatum, vt aliquod inde oriatur peccatum. Minorem probo, non enim videtur, quod appetitus per qualitatem aliquam suprauenientem rebellet a se ipso; quod patet multipliciter, primo, quia hoc est conmune animali aestimatum habet appetitum: quae autem eadem sunt apud naturalia, eadem sunt: Secundo, ꝗa appetitus sensitiuus mouetur ab obiectis: obie cta mouent naturaliter, nec est in potentia appetitus intense vel remisse moueri. Confirmatur, ꝗa naturale videtur appetitui sensitiuo ferri in dele. ctabile, & intense in obiectum delectabile est ferre contra rationem. Item, oens habent peccatum origi nale, aequauter illam qualitatem. Item: iste habitus aut est a Deo, & sic Deus est causa peccati; aut na tura appetitus, & sic naturaliter rebellabit, & naturaliter talis habitus poterit acquiri quod videtur inconueniens. Propter has rationes dicitur, quod natu rale est appetitui sensitiuo rebellare, vnde naturalis conditio sua est, quod sit rebellans, sicutequus sine freno, quod probatur in speciali, Quia nisi esset naturalis conditio appetitus, sequeretur, quod Philosophi probassent nos non esse in statu naturali. Sed mihi videtur oppositum specialiter propter hoc, quia videtur mihi, quod sit de inten tione Augustini contra Julianum, vbi ponit Augustinus, quod peccatum illud est qualitas addita, & quod transfunditur a parentibus, vnde in lib. 6. disputat, quomodo non est substantia appetitus, sed est qualitas, & infectio, & quod traducitur a parentibus, & multa alia disputat ibi dialogice de huiusmodi qualitate. Similiter istius sententiae videtur esse Magister in litera expresse. Potest autem hoc probari aliqualiter per rationes, Etsi enim illa rebellio, est naturalis appetitui sensitiuo, ita quod esset eius substantia, & natura, tunc fuiilet in Christo, & in Virgine, licet fuissent sopita. Item Philosophus 2. Ethic. dicit, quod virtutes, & vitia non sunt a natura nisi initiatiue. Item si illa rebellio sit natura appetitus, sequi tur, quod contra naturam erūt in eo virtutes cō- praehendentes illam rebellionem, quia contra eius inclinationem. Item Ar ist. 7. Ethic. dicit, quod in his, qᷓ sunt a natura, non conuenit assuefacere ad oppo situm, & sic nullus virtuosus posset assuefieri ad oppositum. Dico ergo, quod appetitus de natura sua est indifferens ad rebellandum, & obediendum rationi, & ideo aptus natus est recipere qualitates facientes rebellionem, quae est naturale vitium materialiter, & faciens contra concordiam, quae est iustitia originalis; tunc ad rationes alterius opinionis, ad prmiam nego assumptum scilicet, quod rebellare conueniat naturaliter appetitui: & ad probationem, cum dicis, quod mouetur ab obiecto naturaliter ad passiones, Dico quod aliud est moueri ab obiecto, & aliud est esse passiones; & aliud est illa rebellio appetitus: appetitus enim relictus sibi ipsi bene delectatur in obiecto, & intense quantum est ex parte sua etiam naturaliter mouetur ab obiecto, & illa duo sunt contraria nobis, & brutis; sed vltra illa in ho mine est quaedam specialis pronitas non solum ad rem sub ratione delectabilis, sed etiam sub ratione ve titi, & prohibiti, & vt deuiat a recta ratione: vnde experimur, quod appetitus sensitiuus multorum brutorum magis sequitur recttam rationem quam appetitus in nobis, & magis faciliter obedit. Vnde videmus quaedam anmalia nunquam conuenire ad actum venereum, nisi tempore generationis, & propter generationem: ergo aliunde videtur esse improbitas illa, quae apparet in homine respectu illius actus, quam de natura, qua se inclinat, sic superflue, & frenate in delectabile, a bono autem speciali est in homine probabilitas illa, vt illud quod de se non est obiectum delectabile, faciet ipsum potentiae delectabile, vt vnum quando aliud prohibetur. statim illa prohibitio fit ei disconueniens, & fugit eam, ac contra innitatur & effrenate, aut delectabilissime, in quantum fertur in oppositum, ita quod illud de se non esset disconueniens, inquantum vetitum est disconueniens, & oppositum vetiti conueniens. Per hoc patet quoad omnes rationes, & confirmationes illas. Ad aliud autem quod arguitur, quia aut est a Deo, &c. Respondeo qualitas ista potest considerari dupliciter, vel in quan tum est pure inflicta, & sic est a Deo, vel in quantum est macula: & sic extrinsece excitatiue est a Diabolo, consumatiue vero a consensu mentis; alias macula illa non puniretur, & in tantum habet rationem voluntarij, sicut dixi de obstinatione demonis a. libro. Per hoc etiam patet illud, quod ibi dictum est, quod miseria damnatorum consistit in continuo malignari, & tamen quaero, a quo est habitus ille, quo continue malignantur. Respondeo, quod vt paena, est a Deo, vt macula autem est ab homine, & habet rationem voluntarij, & est a demerito praecedente. Nunc quantum ad secundum articulum dico, quod peccatum originale iuste deletur per baptismum. Ratio est quia, quando macula inest aliquibus, non ratione personae, sed ratione naturae, sicut traductio maculae fit in omnes ratio vnius, in quo est tota natura; sic est iustum, quod deletio fiat ratione vnius, in quo similiter sit tota natura: in Adam erat tota natura, & quoad esse naturale, & quoad bona gratuita: statuerat enim ei Deus, quicquid sibi dabat, dare pro tota natura, & sicut acceptabat merita, & bona sua pro tota natura, sic illa demerita; & hinc est, quod peccatum eius transiuit ad totam naturam, & quod erat pars, ac gerens vicem, & procurator pro tota natura: tota autem natura sic vitiata, statuit Deus alium hominem nouum, qui secundum Deum creatus est, Christum, scilicet pro tota na- tura propitiatorem, & procuratorem, vt meritum eius acciperetur pro tota natura, & per hoc redundaret in alios. & quoniam naturam non trahimus a Christo secundum esse naturale, ideo oportet, quod trahamus eam secundum aliud esse, idest, secundum generationem actiuam trahamus naturam a Christo, ad hoc quod in eo fiat tota nostra natura. Ad hoc autem ordinatus est baptismus, qui est regeneratio, siue generatio in Christo vnius hominis noui, & deponere hominem veterem, in cuius signum baptizandus primo immergitur, & consepelitur veteri homini, & peccato, & ibi protestamur nos interficere, & sepelire naturam ab Adam tractam; ideo dicit Apostolus ad Rom. Consepulti enim sumus Christo per baptiimum in morte, & infra: Destructum est corpus peccati: postea autem leuatur de aqua, in signum, quod protestatur se velle consurgere cum Christo, & naturam habere ab eo, & ideo iuste deletur originale, & transfunditur in nobis gratia intrinsece Christi merito, quia meruit, & gratiam accepit pro tota natura, vnde de plenitudine eius nos omnes accepimus, gratiam pro gratia. Ad articulum respondeo, quod bene remanet illud, vnde oriebatur ma cula, tamen transit quoad decentiam & maculam, si quaeratur quare dimittitur illa habitualis rebellio, & non tollitur? Dicit Augustinus, quod hoc est in meritum fidei, & ratione extrinseci meritorum, sicut Apostolus conquerens ad Rom. 7. de huiusinodi stimulo & tiranno, postea consolationem accipit in sequenti capit. dicens; vel damnatum est in Christo Jesu, ac si diceret, & si maneat quoad paenam, tamen quoad culpam totum est deletum.