Quaestio 1

ARTICVLVUS I. Vtrum solis Episcopis conueniat ministrare hoc Sacramentum Ordinis.

QVANTVM ad primam quaestionem arguo primo. quod non: imo quod possit etiam sacerdotibus simplicibus conuenire, & alijs, sic: Cui communicatur maius, potes etiam communicari minus: sed sacerdoti simplici communicatur maius, quam sit ordines ministrare, scilicet conficere corpus Domini: ergo.

In oppositum est, quia ad solum principem inEcclesia pertinet gradus, & status in Ecclesia disponere, & dispensare, sed soli Episcopi sunt principes in Ecclesia: ergo.

Respondeo hic sunt videnda tria. Primum est de identitate suscipientium. Secundum de idonti- eate ministrorum, & tertio de idoneitate signorum, in quibus imprimitur character.

De primo do istam regulam: Jdoneus suscipiens est vir habens vsum rationis, non vitiatus corpore, natus legitime, non prohibitus excommunicatione, vel irregularitate, liber conditione.

Dico primo vir, vt excludam sexum muliebrem, & hoc ratione immunditiae, & honestatis in circũ- stantibus, & ratione imbecillitatis deliberatiuae ex primo Politicorum.

Secundo dico, habens vsum rationis, vt excludam amentes, fatuos, & insensatos, & pueros.

Sed nunquid posset Papa dispensare in ordinando pueros. Respondeo: Credo, quod peccaret grauiter, non curo modo dicere, si de facto esset puer ordinatus, bene tamen ratione necessitatis, quandoque permittuntur quidam iuuenes ordinari, & potissime in religionibus, & hoc quoad quatuor ordines minores: sed hodie per sacrum Concilium Tridentinum statutum est tempus suscipiendi ordines, quod debet seruari.

Sed quid de ordinibus maioribus? Puto, quod grauiter peccaret, qui talibus sacros ordines ministraret.

Tertio dico, corpore non vitiatus, & intelligo enormiter, sicut mutilatus, & huiusmodi. Ratio est quia minister debet essse in corpore expeditus, & ne sit in turpitudinem, & scandalum circumsantium.

Quarto dixi, natus legitime, & hoc propter honestatem, & decentiam status, & hoc nisi interueniat alia dispensatio.

Quinto dixi, conditione liber, ad excludendum seruum qui non debet ordinari. Ratio est, quia ratione gradus, & status Ecclesiastici, qui ad ordines promouetur aliquo modo, quasi manumittitur, & fit extra Domini potestatem, & ideo committeretur, & fieret iniustitia Domino suo.

Vltimo dico, excommunicatione non prohibitus, vel irregularitate, hoc dico, quia excommunicatus, etsi forte reciperet characterem, non reciperet tamen gratiam, & rem vltimam Sacramenti.

Sed de irregularitate sciendum est, quod irregularitas cum sit poena, quandoque potest alicui aduenire sine culpa. vt propter homicidium iustum sic si Judex puniat, & occidat reum, & Aduocatus, qui aduocat, & Notarius qui scribit, & consimiles: quandoque potest interuenire ex culpa, puta ex simonia. De hoc dico, quod ordinatus scienter a simoniaco non potest ministrare in ordine recepto, sine dispensatione Papae. In similem poenam incidit, qui ponit se furtiue in numero vocatorum. Et consimili poena plectitur, qui ministrat in ordinenon suscepto.

Nunc secundo de ministro do regulam: Minister idoneus est solus Episcopus, licet ex dispensatione possit esse sacerdos. Dico secundo Episcopus quicunque, vt non excludatur malus, siue degradatus, siue excommunicatus: isti enim possunt Sacramentum ordinis ministrare, quoad primam rem, licet non quo ad secundam forte. Est tamen hic opinio quaedam, quod degradatus, siue excommunicatus, quandiu toleratur, potest ministrare ordines: quandiu vero non toleratur, non potest. Doctores tamen communiter hoc non tenent. Ratio est, quia Episcopo in consecratione committitur indelebilis po testas modo dicto questione praecedenti.

Alij dicunt, quod talis Episcopus potest mini- strare ordines, quantum in se est quantum ad vtrũ- que effecum, quia habet indelebilem, & inuariabilem respectu vtriusque potestatem: tamen alij tenentur a tali ministro ordines non suscipere.

Alij dicunt, quod bene habet potestatem, quoad vtrumque effectum, sed non potestt ministrare sine speciali dispensatione.

Nunc tertio videndum est de signis, in quibus imprimitur character. Vbi sciendum, quod facile est hoc videre in illis ordinibus, in quibus non imprimitur, nisi vna potestas: ibi enim character, vel gratia imprimitur in tactu illius materiae, quae significat rem illius Sacramenti, sicut in tacttu clauium in ordinatione Ostiarij, & in tactu libri in ordinatione lectorum. Sed accolito datur duplex potesas, per quam habet acum duplicem, vnum circa ministros, alium circa materiam, vt portare hostias, & vinum.

Circa hoc dicunt Docttores, quod res Sacramenti infunditur in tactu eius, quod est magis principale, puta in tactu vasis, sed non in tactu cerei. Videtur mihi, quod non sit inconueniens, quod detur in tactu vtriusque successiue potestas aliqua, & amba integrent vnam potestatem totalem.

De subdia cono dicitur, quod non datur ei effectus & res, & Sacramentum, quando tangit librumsed quando tangit patenam, & calicem cum pane, & vino.

Videtur mihi, quod totum sit necessarium, vt in ambobus consistat ratio integri Sacramenti, sicut dictum est de Sacramento poenitentiae, quod consistit in confessione, & absolutione.

De Diacono alij dicunt, quod in impositionemanuum, alij aliter. Dico, sicut dixi de alijs, quod totum est necessarium, vt vnum totale integrum signum

De Sacerdote dicunt aliqui, quod potestas conficiendi datur in tactu calicis cum patena: sed potestas absoluendi datur cum dicitur, accipe spiritum sanctum, &c. vnde & omnes illae formae, vt patet, sunt indicatiuae.

Ad argumentum in oppositum, Etsi conficere corpus Christi sit dignius, quam ordines conferre, & hoc sit maius, est tamen difficilius, & ideo ad istum actum requiritur persona non tantum singu· laris, vt electa sicut ad alium actum, quae etsi non sit ita nobilis, tamen es difficilior, & hinc est, quod oportet hunc actum competere singularibus, & electis de omnibus personis.

ARTICULUS II. Verum Simonia sit vitium directe oppositum iustitiae.

AD secundam quaestionem: Vtrum Simonia sit peccatum speciale oppositum iustitiae, arguo, quod non sic: ex prima ad Corinth. 1ο. cap. Si nos vobis spiritualia seminamus, &c. ergo videtur velle Apostolus, quod pro spiritualibus accipere mercedem non sit peccatum.

In oppositum est illud Act. 8. vbi dicit Petrus Simoni volenti emere gratiam Spiritus sancti: Pecunia tua tecum sit in perditionem, & c.

Respondeo primo praemitto aliquas distinctiones. Secundo formabo propositiones. De primo praemitto istam distinctionem. Vbi considerandum est, quod Simonia non est nisi emptio quaedam circa spiritualia: spiritualia autem ista sunt gratia sancti Spiritus, & virtutes, vel potest esse gratia gra tis data, cuiulmodi sunt praedicare, docere, officiare, & huiusmodi. Gratia autem gratum faciens, puta habitus virtutum potest considerari dupliciter, vel formaliter, vel causaliter. Primo modo consideratur gratia illa quo ad substantiam habitus, & hoc modo respectu eius nulla potestt fieri commutatio, nec fit materia, & obiectum commutationis, nec per consequens potest committi Simonia.

Alio modo potest huiusmodi gratia accipi causaliter pro eo, quod confert quasi effectiue hanc gratiam, & hoc modo Sacramenta dicuntur gratia, quia ipsa conferunt nobis gratiam, pro quanto applicant nobis Deum, vt nobis gratiam conferentem, & hoc modo bene potest gratia esse obiecum commutationis: Sacramentum enim cum non sit aliud, quam signum corporale, potest vtique vendi, & pro alio commutari, sicut Baptismus, Missa & huiusmodi, & ideo ibi habet locum Simonia: imo istud est pessimum genus Simoniae.

Si vero accipimus gratiam gratis datam, putapraedicare, docere, & huiusmodi, aut accipietur quo ad actum intrinsecum, & hic nulla cadit venditio, non enim possum tibi vendere habitum scien. tiae meae; aut accipitur quantum ad actum extrinsecum, puta prolationem vocis, motum corporis, & huiusmodi, sic bene in talibus cadit, & habet locum venditio, & hoc modo venditur doctrina, consilium, testimonium, & huiusmodi, & omnibus istis contingit esse peccatum.

Vlterius autem sciendum est, quod aliqua dicuntur esse spiritualia, non quod sint gratia, sed quaedam emolumenta annexa, & hoc modo redditus pertinentes ad sustentationem sunt spiritualia quedam, quia spiritualibus annexa.

Tunc ergo recolligendo potest tripliciter intelligi committi, vel quia vendatur gratia gratum faciens, non quidem sormaliter, sed causaliter puta Sacramenta, quae habent hanc gratiam infundere: vel quia venditur gratia gratis data non quo ad actum intrinsecum, quia sic vendi non potest, sed quo ad acum extrinsecum: vel tertio modo, quod vendatur non gratia gratum faciens, nec gratis data, sed annexa, puta redditus temporales.

Secunda Distinctio est de Simonia ex parte dan. tis, quia Simonia quaedam est a lingua, quaedam ab obsequio, quaedam pecuniaria.

Ad euidentiam autem istius distinctionis sciendum est, quod emere aliquid spirituale potest esse tripliciter, vel quando illud emitur, vel venditur verbo, puta cum precibus impetratur, & hoc modo Simonia dicitur a lingua, & hoc intelligendum est, quod spirituale illud obtinetur praecibus pro indigno. Alias enim, si pro digno impetretur, & non datur precum gratia principaliter, sed secundario, sic non committeretur Simonia, vnde cautela esset hic adhibenda, quod praeces non tenderent dirccte ad rem obtinendam pro persona, sed ad sufficientiam allegandam. vt sic essent magis illa allegatiua, & testificationis, quam verba praecatoria, & obsecrationis.

Secundo committitur simonia, quando spirituale illud obsequio aliquo praeuio impetratur, & impenditur, & dicitur simonia haec ab obsequio, & intendendum est, quando principalis aspectus dantis esset ad obsequium; si enim esset ad dignitatem & sufficientiam personae, dato quod aliqualiter ab obsequio traheretur, non esset species simoniae.

Tertio modo simonia potest committi pro pecunia, & nomine pecuniae intelligo hic rem quamcumque temporalem, puta si detur ager, domus vel equus.

Secundo pono Propositiones, & est prima propositio, quod loquendo de emptione gratiae gratum facientis causaliter, & gratiae gratis datae, quantum ad actum exteriorem, semper committitur peccatum simoniae: Ratio est, quia quando illud, quod non potest comparari, vel aequari, commutatur in aliquid aliud, committitur peccatum, & peccatum quidem est contra iustitiam: sed quando Sacramenta, vel alia huiusmodi commutantur pro re temporali, datur impreciabile, & inaequabile, pro eo, quod nunquam poterit illud adaequare, puta Sacramentum, quod totus mundus non potest aequare, nec minimum gradum spiritualium. Ideo fit absolute contra naturam contractus, nam quod ex natura sua habet, quod gratis detur, ibi fit venale, ideo est peccatun: contra iustitiam. Sed contraquam speciem iustitiae? Dico, quod contra religionem, & simile est de omni alia gratia, quae appropriatur Spiritui sancto, vnde peccatum istud pote st dici peccatum in Spiritum sanctum.

Secunda Propositio est, quod non tantum spiritualia praedicta non possunt vendi, sed nec labor, qui acquiritur in ministrando altari. Tamen sciendum est, quod bene potest administrans sustentationem competentem statui suo recipere, & hoc, modo tali, quod non facit per modum obligationis, & contractus, sed solum per modum necessariae subuentionis: & ratio huius decentiae est, quia etsi spiritualia non possunt comparari, tamer. qui occupatus est in eorum ministerio, non potest vacare temporalibus sibi necessariis procurandis. Ea propter secundum rectam rationem recipiens ab isto spiritua lia, est obligatus ad reddendum temporalia, non per modum contractus, sed per modum alterius obligationis naturalis, idest secundum dictamenrationis naturalis, propter quod peccat, qui ministris Ecclesiae non dat decimas, primitias, & alia, quae sustentationi eorum necessaria sunt. Ratio horum est, quia iustitia exigit, quod vnicuique reddatur, quod suum est: sed ministranti spiritualia obligata sunt temporalia, quantum sufficit ad sustentationem suam, vbi non posset aliter sustentari: ergo actus iustitiae habet, quod ministrans spiritualia iuste recipiat temporalia: recipiens vero spiritualia, tempora lia iuste reddat. Ex hoc patet: Vtrum liceat dare, vel recipere aliquid pro Missis cantan dis: si enim aliquid detur titulo contractus venditionis, vel commutationis, expresse committitur Simonia: si autem titulo actus iustitiae, obligatur ad reddendum alteri quod suum est, vt sic pecunia reddatur celebranti ad sustentationem victus, non ad meritum, & recompensationem illius boni spiritualis. Et hoc modo loquitur Apostolus ad Corinth. cap. 10. ex quo patet responsio ad argumentum principale.

ARTICVLVS III Vtrum Dominus Papa possit in aliquo casu committere Simoniam.

AD tertiam quaestionem: Vtrum Dominus Papa in aliquo gradu committere possit Simo- niam? Respondent aliqui Juristae distinguendo, quod Simonia quaedam est, quae ideo prohibita est, quia est Simonia, quaedam vero ideo Simonia, quia prohibita. Simonia primo modo est venditatio spiritualium, puta Sacramentorum, & huiusmodi; sed Simonia secundo modo est venditatio annexorum.

Tunc ad propositum, vendendo spiritualia Papa committeret Simoniam, & ideo talia nullo modo possunt a Papa vendi: sed Simoniam, quae est venditatio annexorum, quae ideo estt Simonia, quia prohibita, non committit Papa vendendo annexa, & ratio est, quia Papa potest super prohibitionem: venditio autem annexorum, ideo est Simonia, quia est prohibita.

Sed ista distinctio non videtur rationabilis. Faciens enim contra prohibitionem non ex hoc dicitur Simoniacus, nisi aliud interueniat, licet tamen indebite agat. Ideo dico aliter, quod vbi est venditio spiritualium directe, non est dubium, quod ibi committitur Simonia; sed vbi est venditio annexorum, quae non possunt sine spiritualibus vendi, semper committitur peccatum simoniae, non tamem incurritur in poenam. Ratio prima est, quia ex quo non potest vendi praebenda, quin vendatur auctoritas, nam separabilia non sunt, per consequens vendendo vnum, venditur aliud, & sic committitur peccatum Simoniae. Ratio secunda est, quia poena est ex iure positiuo, sed sciendum est, quod Papa pote st bene accipere facultates Ecclesiae, & ratio estt, quia auctoritas plenaria, & ius super illas residet apud eum; sed tamen accipere non potest illo intuitu, pro recompensatione videlicet dari beneficij.