Quaestio 1

ARTICVLVUS I. Vtrum character sit aliquid absolutum in anima de genere qualitatis, vel relationis tantum

QVANTVM ad primam quaestionem arguo, quod character sit aliquid de genere relationis, siue siue respectus sic: In illo genere est definitum in quo genere est genus, quod ponitur in definitione eius. Probo quia genus, & species pertinent ad idem praedicamentum: sed genus, quod ponitur in definitione characteris, est de genere relationis: ergo.

Probo minorem, quia secundum Magistrum character est sacrum signum communicationis fidelium: signum vero relationem importat.

In oppositum est, quia nulla relatio potest acquiri nisi mediante aliquo absoluto: sed character acquiritur de nouo in anima: ergo vel est absolutum, vel includit aliquid absolutum.

Respondeo in ista quaestione sic procedo. Primo ponam punctum inquisitionis, quare moueo istam quaestionem. Secundo ponam istam propositionem intentam.

Propter primum sciendum, quod moui quaestionem isam, quia circa hoc fuerunt opiniones variae, & antiquorum.

Dixerunt enim quidam, quod character non est nisi relatio, & secundum quosdam relatio rationis tantum: secundum alios autem respectps extrinsecus adueniens.

Et quidam dicunt vlterius, quod inquisitio deisto charactere noua est, & nouella adinuentio, cuius ratio est, quia Magister determinans de Sacramentis nullam sufficienter facit de isto charactere mentionem. Nec Sancti, & Doctores antiqui; sed nec in decret. de consecratione dist. 4. vbi prolixe agitur de baptismo, & eius effectu, nullade isto charactere fit mentio spiritualis, quapropter doctrina de isto charactere omnino videtur noua.

Dicunt ergo isti, quod sicut est in alijs rebus consecratis, pura Ecclesia, vel calice, quod propter consecrationem nullam recipiunt formam absolutam, sed tantum relationem quandam rationis, puta deputationem ad aliquod sacrum; sic Ecclesia per noc, quod consecratur, deputatur specialiter ad diuinum cultum, calix etiam ad diuinorum ministerium: sic est in proposito, quod suscipiens Sacramentum vltra principalem effectum ipsius, scilicet gratiam, nihil recipit absolutum, sed tantummodo sanctificationem, & consecrationem quandam quae est respectus rationis, quia specialis deputatio, & ordinatio ad diuinum obsequium, ac communionem Sacramentorum.

Alij autem dicunt, quod si oportet, quod character sit aliquid reale, non oportet ponere, quod sit, nisi respectus extrinsecus adueniens.

Alij dicunt, quod oportet ponere, quod character sit forma absoluta de genere qualitatis, quae sit fundamentum istius respectus, quem alij ponunt praecipue, quia respectus de nouo non acquiritur, nisi quia acquiritur aliquod absolutum.

Ad videndum ergo quid veritatis sit in opinionibus istis, hanc introduxi specialiter quaestionem. Secundo pono propositionem intentam: tamenpraemitto, quod in talibus quae praecise tenentur propter scripturam & fidem, non possunt haberi rationes philosophicae multum cogentes pro, vel contra; tamen de talibus tenendum est, quod magis accedit ad fidei consonantiam, & scripturae. Quia vero videtur mihi, quod si velimus conformare nos Sanctorum auctoritatibus, & his quae fide tenentur, oporteat ponere, quod character sit forma absoluta, ideo pono propositionem isam, quod character est forma absoluta in anima.

Hanc quaestionem probo procedendo ex dictis Sanctorum quinque, vel sex rationibus. Et prima sumitur ex ratione impressionis, sic. Illud quod vere, & proprie dicitur imprimi, est vere, & proprie aliquid absolutum. Probo, quia respectus quicunque sit, non habet quod dicatur proprie imprimi: Sed secundum determinationem Ecclesiae character debet imprimi vere, & proprie: ergoProbatio minoris. Extra de baptismo, & eius effectu, & dicitur in pluribus locis idem quo ad hoc. Dicitur enim, quod characterem baptismalem imprimit sacramentalis operatio, & infra: qui ficte accedit ad characterem, accipit christtianitas impressionem. Dicetur, quod ratio parum valet, quod impressio ibi accipitur, vt sonat idem quod collatio.

Contra: Ratio videtur apparens, quod vbi conclusio aliqua tenetur ex dictis, & auctoritatibus Scripturae, & Ecclesiae, illud praecise debet teneri. quod habet sensus verborum, nec in talibus licitum est ad placitum vti quacumque vis expositione.

Confirmo hoc, quia iste modus arguendi est Commentatoris 3. de anima comm. 5. vbi volens probare, quod de mente Aristotelis fuit, quod intellectus erat ingenerabilis, & incorruptibilis, dicit quod idem apparet ex proprijs modis loquendi Aristotelis: sic ego in proposito, non intendo demonstrare philosophice, sed probare, quod haec fuit Sanctorum intentio ex modo loquendi proprio corundem

Secundo arguo ex conformitate, sic. Illud quod est fundamentum conformitatis vnius ad alterum, videtur essse absolutum, nam relatio nulla potest ese alteri ratio conformitatis ad alterum: sed ratio. characteris est fundamentum conformitatis animae ad Christum: ergo.

Dicetur, quod bene relatio est sund amentum relationis, sicut proportio est fundamentum proportionalitatis: est enim proportionalitas similitudo duarum proportionum, puta, quando talis est proportio tertij ad quartum, qualis est primi ad secundum. Et potest confirmari, quia duo sedentes habent se conformiter secundum sessionem, in eo quod vterque sedet, tamen sedere non est aliquid absolutum, imo est respectus de aliquo sex principiorum. Sed quicquid sit de assumpto ostendo, quod non iuuat eos in proposito.

Arguo enim sic: Nunquam respectus dicitur esse in aliquo fundamentum similitudinis ad alterum, nisi respectus consimilis sit in illo altero. Exemplum est illud, quod istimet pro se adducunt; nam iste sedens non se habet conformiter ad alterum sedentem, nisi quod respectus iste, quem importat sessio, es in vtroque. Da enim quod sit in altero tantum, iam non se habent conformiter: sed charactter non est in Christo, per characterem enim Chri sus non asimilatur alteri alicui, sed est id, quo alius assimilatur Christo: ergo.

Tertia ratio est ex parte distinctiuae cognitionis sic: Secundum intentionem Sanctorum, & Doctorum characer datur ad distinguendum fideles ab infidelibus, confirmatos a non confirmatis, sacerdotes a non sacerdotibus.

Tunc arguo sic: Nullus respectus, nec realis, nec rationis est proprium signum distinctiuum, ducens in propriam distinctiuam cognitionem rei, relatio enim non mouet de se ad distinctam cognitionem rei, ver bi gratia, habitudo relationis, quae est in calice consecratio, non mouet ad distinctam notitiam eius, per quod possim illum distinguere a non consecrato: sed character in anima secundum Sanctos est signum distinctiuum ducens in notitiam distinctam anima ab anima, nam secundum Sanctos & Fidem, anima Christtiana siue in inferno, siue vbicumque per signum illud characteris distincte cognoscetur ab omni alia anima, quae non fuit de Christi familia: ergo.

Dicetur ad hoc, quod licet relatio rationis non moueat ad notitiam rei distincam, tamen hoc potest relatio realis.

Contra: Relatio realis ex se non mouet intellectum, vel sensum nisi ratione fundamenti. Quod confirmo per hoc, quod vnio naturae ad Verbum erat vnio vere realis, & tamen illa non mouebat ad distinctam cognitionem, etiam angelicum intellectum; vnde nec daemon, nec Angeli naturaliter cognouerunt istam vnionem, imo ab Ecclesia didicerunt, secundum illud Apostoli, vt innotesceret prin cipatibus, & potestatibus.

Quarta ratio est ista: Impossibile est quod aliquid sit respectus, & non contineatur in aliquo generum septem respectiuorum: sed si character ponatur forma respectiua, non apparet in quo genere sit: non enim est in genere relationis, quia dicit quod est respectus extrinsecus: nec in genere actionis & passionis, quia character non est ad terminum, sicut ad productum: nec in genere vbi, quia per hoc, quod habet aliquis characterem non fit in vbi: nec in praedicamento quando, eo quod nonmensuratur tempore: nec in praedicamento. habitus, quia non est ornamentum; similiter nec in- praedicamento situs, quia non per hoc quod res accipit characterem, capit quod situetur: ergo

Dicetur quod praedicamenta non euacuant totum ambitum entis: Vel secundo quod prdicamenta euacuant entia, quae sunt secundum notitiam no stram, quia a rebus notis nobis Philosophi ceperunt praedicamentorum distinctionem; sed quod Deus non possit facere aliquam rem, quae non erat in praedicamento aliquo, hoc impossibile non est, & huiusmodi est character.

Contra: Quicquid sit de potentia Dei, Vtrum possit facere rem quae non sit in praedicamento, tamen in proposito non oportet ire ad ista vana, ex quo ratio characteris potest saluari per ea, quae nqta sunt nobis, ponendo viam per quam saluetur, quod sit in praedicamento. Et probo in speciali, quod sit in praedicamento qualitatis per hoc, quod ad interrogationem sactam per qualis est anima, respondetur characterizata, & confirmata Christo: Omnes enim qui in Christo baptizati estis, Christum induistis, secundum Apostolum.

Quinta ratio sumitur ex similitudine sic: Sicut se habet consecratio in calice ad esse signum corporale sensui, sic se habet dedicatio per characterem in anima ad esse signum spirituale: sed consecratio in Calice non est aliquod signum sensibile, nisi dato aliquo absoluto, puta vnctione, vel aliquo alio: ergo dedicatio in anima per charactterem, non videtur esse signum intellectuale, nisi dato aliquo absoluto.

Vltimo, hoc confirmo auctoritatibus Sanctorum, & prima est Damasceni: Signum datum est nobis in fronte, quemadmodum Jsraeli data estt Circumcisio.

Secunda es Dionysij de E:clesiastica Hierarchia, vbi dicit, quod dato quodam lumine, quasi signo proprio ipsi tradit communicatorem esse in Deo manentium, & ita quorum est sacrum signum a Hierarcha accedenti data significatio, & sacerdotum salutaris descriptio.

Similiter ad hoc sunt auctoritates Augustini. Et quod dicunt aliqui, quod Sancti non faciunt men tionem de charactere, non videtur bene dicum, nam inuenio expressam auctoritatem Augustini contra Donatistas. lib. 6. cap. 1. tom. 7. vbi loquens de Baptismo ab haereticis, & ab eis peruerso: Omnis (inquam) errans charactterem recipit, & eo rediente characterem recognoscit.

Item Augustinus lib. contra Parmenian. si militia characterem in suo corpore non militans pauidus inhorruit, ad clementiam Jmperatoris confugit, ac prece sua veniam impetrat, militare iam cxpit; nunquid homini liberato, atque correcto cha racter ille repetitur.

Sic ergo dico, quod character es aliquid absolutum de genere qualitatis faciens animam Christo conformem, non quod sit ipsa conformitas, sed fundamentum conformitatis: respectu autem cuius, patebit infra.

Ad argumentum in oppositum concedo maiorem. Ad minorem dico, quod signum quod est genus ad characterem, est nomen concretum, non importat autem concretum solam formam, & ideo signum non importat solam significationem, & relationem signi, sed fundamentum cum relatione non enim dicimus, quod relatio est signum, sed ipsum absolutum, super quod fundatur relatio, est signum: relatio autem est ipsa significatio.

ARTICVLVS II. Vtrum character sit de secunda specie qualitatis.

QVantum ad secundam qua stionem arguo primo, quod character sit de alia specie qualiratis, sic: Secunda species qualitatis est na turalis potentia aliquid facile faciendi, vel facile patiendi: sed character non videtur. nisi quaedam potestas, puta baptizandi, conficiendi, absoluendi, & communicandi communione ipsa fidelium: ergo.

In oppositum est, quia idem non est potestas, nec per consequens in secunda specie qualitatis, a quo nulla operatio profluit: sed a charactere nulla operatio profluit, non quidem respectu gratiae, quia illam non attingit virtus creata, nec respectu aliorum actuum, puta baptizandi, absoluendi, & huiusmodi, quia tales actus non eliciuntur a chara ctere, vt manise stum est: ergo.

Respondeo: in ista quae stione primo ponam punctum quaestionis: secundo propositiones intentas-

Propter primum sciendum, quod aliquibus videtur, quod characer sit qualitas de secunda specie, nam omnis potentia, siue natura lis, vt duricies & mollities; siue artificialis acquisita per actus, vt ars in mente artificis; siue sit infusa, vt gratia gratis data, est in secunda specie qualitatis: nunc autem character est potentia quaedam non naturalis, nec artificialis, sed infusa, vt gratia uratis data: character autem aliquis secundum istos, est potentia facile patiendi, vel suscipiendi; aliquis alius vero est potentia actionem eliciendi: character enim baptismi est potentia suscipiendi, quia reddit hominem dispositum ad susceptionem gratiae sacramentalis, & virtutum infusarum in baptismno: reddit enim dispositum ad suscipiendum caetera sacramenta.

Character vero ordinis facilitat respectu operationis: est enim specialis potestas, qua sacerdos conficit corpus Christi, & absoluit, vnde secundum istos in actu consecrationis concurrit virtus actiua verbis ipsis infusa, & virtus quaedam existens in ani ma verba proferentis, quae est character ipse, ita quod ex vtraque virtute, tanquam ex duabus virtutibus partialibus integratur vna totalis virtus instrumentalis coagens ipsi Deo, respectu ipsius transubstantiationis, ex quo apparere potest, quare in Sacramento Ordinis dantur distincti characteres, quod est propter distinctas operationes, aliam enim operationem habet subdiaconus, puta Epistolam legere; aliam diaconus puta Euangelium annunciare; aliam vero sacerdos, sicut absoluere, & consecrare. Et similiter hic sundatur tota intentio Doctoris communis in suo quarto.

Post autem haec positio confirmari per illud 2. Ethic. cap. 5. quod ea quae sunt in anima, sunt tria tantum, scilicet, vel potentia, vel habitus, vel passiones: character ergo cum non sit habitus vel passio, sequitur, quod est potentia: ergo de secundaspecie qualitatis: ergo hic est punctus quaestionis, si positio haec contineat veritatem.

Secundo pono propositionem intentam, & est ista, quae non videtur, quod character quantumcunque sit potestas (vt isti dicunt) sit in secundaspecie qualitatis. Ad cuius euidentiam pono primo quoddam notabile. Secundo probabo propositionem

De primo sciendum est, quod potentia ae quiuoce potest sumi; quandoque enim accipitur potentia in naturalibus, vt mollicies, & duricies; quandoque vero in moralibus, & licet in moralibus possit esse qualitas acttiua elicitiua actionis, tamen in moralibus non sic est qualitas actiua, nec potestas ibi nominat principium actionis. Dicimus euim quod Papae, vel Regi collata est magna potestas, sed certum est, quod non datur alicui per hoc, quod eligitur in Papam, vel Regem qualitas aliqua, quae sit fundamentum ipsius potestatis; vnde & Judices, & Rectores dicuntur potestates, non quia detur eis qualitas, quae sit principium operationum: pro tanto autem dicuntur huiusmodi potestates, non quod dent alicui, quod possit agere, sed quia consistunt in quodam gradu, a quo imperatiue sequuntur ope rationes aliquae, ab alio vero executiue.

Ad propositum ergo potestas, quae confertur in baptismo, vel in susceptione Ordinum non est potestas aliqua, quae sit qualitas aliqua, a qua profluat operatio aliqua, sed est potesas moralis, nec acquisita, nec infusa, sed tantum consistit in quodam gradu per mendum signi, vt dicetur infra.

Probo secundo hoc per rationes. Prima est ista. Si character esset potentia actiua, huiusmodi esset character sacerdotalis: sed nulla potentia actiua potest esse in sacerdote respectu ipsius consecrationis: non enim actio aliqua creata attingit terminum ad quem transubstantiationis, vt etiam isti concedunt, quoniam ibi fiunt miracula, puta accidentia sine subieco, & multa, ad quae nullum ordinem potest habere virtus creata: nec attingit virtus aliqua, quae sit in sacerdote, terminum a quo scilicet panem, vel enim attingeret disponendo, vt transeat in corpus facilius, vel faciendo ad ipsius desitionem: sed non primo modo, cum dispositio illainduceretur in fine prolationis: pro illo enim instanti est praecise actio verborum: in illo autem instanti panis non est, & tunc dispositio illa esset in non ente, tum quia dispositio illa, cum sit creatura, aeque distat ab illo transitu in corpus Christi, sicut panis, tum quia non apparet, qualis dispositio esset, vtrum calefactio, vel mollificatio, vel quid.

Similiter nec secundo modo: nulla enim actio creaturae est sine subiecto, nec corruptiua sine panis subiecto: actio enim requirit, & quid agat, & in quid agat, nunc quaero vbi esset actio illa, quae ageret ad desitionem panis, non quidem potest dici quod inpane, quia panis non est, quando actio illa est: nec in corpore Christi, quia corpus Christi non est terminus illius actionis; nec subiectum, cum sit nobilius; nec actio illa secundum opinionem istam attingit terminum ad quem: ergo.

Item: Actio illa, cum eset absque termino, ad ipsam sequeretur non esse panis, similiter absque aliquo termino vltra, & sic actio illa esset adnihilatiua, quod non potest competere crcaturae.

Item: Si Deus iufundat partem virtutis in anima, partem in verbis, vt isti dicunt, & quare oportet, quod illa, quae ponitur in anima, sit permanens, & non sufficit, quod sit virtus quaedam transiens? quare etiam ponitur duplex talis virtus, vna immanens, & altera transiens? Si dicas propter nobilitatem Sacramenti.

Contra: Nobilitas instrumenti ponderatur non ex aliquo inhaerente, sed ex termino nobiliori inducto, sicut de medicina dato, quod induceret sanitatem, non a tota specie, sicut alia aeque nobilior, tamen esset, sicut illa, quae ageret a tota specie, si induceret sanitatem aeque perfectam, & aeque per feco modo.

Item: Jsta qualitas in verbis, & in anima, aut est eiusdem rationis, aut est alterius rationis. Dicunt tamen ad hoc, quod est eiusdem rationis. Sed contra: Si sunt eiusdem rationis, ita quod quaelibet sit imperfeca, & ambo constituant vnam virtutem perfectam, contra, quia tunc poterit intantum intendi altera, quod sufficeret per se ad actionem illam. m Jrs quous fpeu? tene posset hoc facere, con-

Item secundo idem apparet de potestate Diaconi, & Subdiaconi, non oportet ponere in eis qualitatem, a qua profluat operatio similiter, quia susficit ad hoc intellectus dictans, voluntas imperans, & potentia exequens. Nec quia faciliori modo cliciatur operatio, quia aeque bene, & faciliter leget epistolam non Subdiaconus sine manipulo, sicut Diaconus cum manipulo.

Similiter probatum est in prima distinctione, quod nulla dispositio est in baptismo respectu gratiae, que sit dispositio ex natura rei.

Item: Si esset character baptismi potentia susceptiua, non deberet dici potentia, sed impotentia, nam potentia facile patiendi, quae ponitur in secun da specie qualitatis in praedicamentis, est impotea tia ad resistendum.

Dico ergo, quod character nullo modo es potestas actiua, a qua e xeat operatio; sed est pote cas sicut in moralibus. In moralibus enim frequenter vtimur verbis quibusdam metaphoricis, sicut dicimus, quod iste purgauit se in iudicio, & quod Papae collata est potestas. Jstae enim potestates omnino dicuntur aequiuoce, & potestates naturales, quae sunt principia operationum.

Postet autem ratio ex hoc formari: Illud, quod non est potestas, nisi moraliter, nec est dispositio ad agem dum, vel suscipiendum nisi ex pacto, illud non est in secunda specie qualitatis: sed character est huiusmodi: ergo. Ad argumentum in oppositum patet ex corpore quaestionis.

ARTICVLVS III J1Vtrum character sit in prima specie qualitatis.

QVoad tertiam quaestionem arguo primo, quod character non sit de prima specie qualitatis, quoniam prima species qualitatis est habitus, vel dispositio per Philosophum in praedicamentis: sed character non est dispositio, quoniam dispositio est de facili mobilis, character non.

Nec est habitus, quoniam per habitus denominatur habens bonus, vel malus, cum sit indifferens respectu bonorum, & malorum; ac per characterem nullus dicitur bonus vel malus, cum sit indifferens respectu bonorum, vel malorum, ita enim habet characterem malus sacerdos sicut bonus: ergo.

In oppositum est, quia character est decor, ornatus, & pulchritudo secundum Sanctos: sed haec omnia important habitum de prima specie qualitatis: ergo.

Respondeo in ista quaestione sic procedam, quia primo ponam vnam distinctionem: secundo duas propositiones.

Distinctio est ista, quod in prima specie qualitatis ponitur habitus, & dispositio. Vbi nota, quod in prima specie ponitur etiam actus, cuius probatio est, quia bene, & male congruentia, & incongruen- tia, conueniunt alicui per aliquid, quod est de prima specie qualitatis: ita quod illud secundum quod respondetur bene, vel male, ad interrogationem factam per quomodo se habet, est in prima speciequalitatis. Vnde omnes qualitates perficientes sunt in prima specie, & secundum eas respondetur bene, vel male, sicut sanitas disponit hominem secundum bene; ideo est in prima specie qualitatis. Sunt autem quaedam qualitates, quae sunt perfece in vno, in alio vero sunt imperfecte, sicut qualitas veneni est perfecttionis in serpente, in homine vero imperfectionis, & vtrobique habet rationem qualitatis, quia in vno disponit secundum bene, in alio vero secundum male. Similiter hoc modo calor est in prima specie qualitatis, nam in calore bono consistit congruentia, & perfectio ipsius ignis.

Vlterius autem considerandum est, quod habituum, in quibus consistit bonum, aliqui sunt operatiui, & in talibus bene sumitur in ordine ad operationem, de quibus loquitur Philosophus 2. Ethic. cap. 1. & 2. dicens: habitus est qui habentem perficit, & opus bonum reddit.

Alij vero sunt, qui non sunt operatiui, & in talibus bene accipitur in ordine ad naturam, quam perficiunt, & idem dico de male. Hoc ergo modo habitus multi in homine, qui non sunt principium operandi, nec alicuius operationis, sunt in prima specie qualitatis, sicut sanitas, & pulchritudo, & horum contraria, & ratio est, quia sunt conuenientes, vel disconuenientes naturae.

Secundo pono propositiones, & prima est ista quod necessarium est dicere, quod charactter sit in aliqua determinata specie qualitatis, & quod non est in diuersis speciebus, quantumcunque consideretur secundum diuersas rationes.

Hoc dico propter opinionem quorundam, qui di cunt, quod character potest poni in qualibet quatuor specierum: secundum enim, quod est ornatus est in prima specie: secundum vero, quod est potentia, & principium operationis alicuius determinata, est in secunda specie: secundum vero, quod est lumen quoddam, est in tertia specie: sed secundum, quod est sigillum impressio & figura, sic est in quarta specie

Alij vero dicunt quod non est in aliqua quatuor specierum, sed in alia. E:si dicatur quod Philosophus non posuit speciem aliam, praeter illas quatuor, dicunt, quod famose locutus est de speciebus qualitatis, & quod non negauit esse speciem aliam praeter quatuor. Jmo oppositum innuit per hoc, quod dicit in praedicamentis, forsan apparebit alias esse species, & sic secundum istos character esset in specie alia a speciebus quatuor, quae communiter assignantur, licet species illa sit nobis ignota, & innominata. Isas autem opiniones non bene capio, ideo oppositam propositionem probo.

Primo: Contra primam opinionem, quia Aristoteles dixit quatuor species qualitatis penes opposi tas differentias, puta penes esse illud, in quo consistit ratio ipsius bene, & male, habetur prima species qualitatis. Penes vero esse principium actus consistit secunda species, & sic de alijs.

Sed contra secundam opinionem videtur impro babile, quod si species esset alia, Philosophus de illa non feciset alicubi mentionem: Quod autem dicunt, quod Philosophus ait forsan, &c. hoc non deberet mouere, mos enim Philosophi fuit loqui in talibus cum temperamento philosophico ad eui- tandam pertinaciam.

Secunda propositio est, quod secundum dicta Sanctorum, & circunstantiam Scripturae, character est qualitas quaedam existens in anima, specialis similitudo, & propria species animae Christi. Considero enim, quod sicut anima quae libet habet speciem inte lligibilem, qua mediante potest ab intellectu apprehendi, sicut Michae li occurrit species, quae sic repraesentat suo intellectui animam Christi, quod non repraesentat eidem animam Judae, sic potest esse species aliqua alterius rationis tamen, quae sit propria animae Chrisi similitudo, sic quod nullius alterius essentiae sit similitudo. Quia ergo Christus princeps est, & caput fidelium, placuit Deo instituere chara cterem agni, qui daretur omnibus venientibus ad fraternitatem Christi, & familiam, propter quem quidam appareant filij, & cohaeredes regni. Qualis autem sit character iste, puto, quod non est aliud, quam species quaedam propria, quae est similitudo specialis animae Christi; nec intelligo, quod sit talis species, quae sit principium cognoscendi, sed sicut videmus, quod alia est species coloris in organo, & alia in medio, eo quod illa, quae est in organo, est principium cognoscendi. colorem: nullo autem modo illa, quae est in medio: Sic in proposito videtur, quod possit dari respectu animae Christi duplex spe cies, quarum vna sit principium cognoscendi Christum distincte, alia vero sit tantummodo sic haben ti assimilatiua Christo, & hanc puto in Sacramēto Baptismi, ac Ordinis infundi animae, per quam suscipientes ab alijs distinguantur. Nec curo modovtrum species illa sit eiusdem rationis cum specie, quae est principium distincte cognoscendi Christum, sed tantum dico, quod non est inconueniens talem speciem poni, & quod de facto ita est.

Probo primo auctoritatibus. Primo per Apostolum ad Galat. 3. Omnes inquit, qui baptizati estis Christum induistis: aut ergo baptizatus omnis Chriscum induit, quia induit gratiam, & virtutes, quae in Baptismo infunduntur, & hoc non videtur bene dictum, eo quod multi suscipiunt Sacramentum qui non suscipiunt rem Sacramenti; aut quia induit Christum essentialiter, & hoc est impossibile: ergo non ex alio videtur nisi, quia induit similitudinem ipsius animae Christi.

Item ad Rom. 8. quos praesciuit, hos & praedestinauit conformes fieri imagini filij eius: ergo aliqua imago Christi in nobis deriuatur ex diuinapraedestinatione.

Item: sicut portamus imaginem terreni, sic portemus imaginem coelestids.

Item Dionysius de Ecclesiastica hierarchia, cap. 2. par. 3. parum ante medium, vocat characterem lumen quo signamur: lumen autem istud aliud non videtur, quam pulchritudo, & assimilatio.

Similiter Damasc. lib. 4. de fide cap. IO. vocat characterem sigillum: sigillum autem videtur essequalitas quaedam. Praeter auctoritates autem posset vna ratio talis formari per simile: sicut enim omnes, qui assumuntur ad vnam politiam, & ciuilitatem, omnes quidem assumunt signum politiae, & arma principis, & ciuitatis, vt per hoc se protestentur esse de tali dominio: sic est rationabile, quod in eis, qui assumuntur ad Christi familiam, sit sigillum, & qualitas quaedam conformans Christo capiti, ac principi. Ac sicut in politia exteriori quanto magis quis appropinquat ad principem dignitate, sicut milites, ac barones signis- specialibus distinguuntur; sic infra Christi familiam milites cuiusmodi sunt, qui receperunt Sacramentum Confirmationis, ac principes, cuiusmodi sunt suscipientes Ordinis Sacramentum diuersis similitudinibus consignantur, ac per hoc alius, ac alius character in Sacramentis infunduntur.

Igitur character non aliud est, quam species, & imago praedicta, signumque distinctiuum Cristi familiae, vnde puto quod remanet non solum inbeatis, sed etiam in damnatis, nam & per tale signum cognoscentur in inferno qui fuerunt deChristi familia, vt sit damnatis occasio maioris poenae: beatis vero gaudij incrementum.

Tertia Propositio est, quod huiusmodi qualitas ponenda est in prima specie qualitatis hanc propositionem probo duabus, vel tribus rationibus. Primo sic: Omnis qualitas inducens congruentiam, & condecentiam circa subiecum est in prima specie qualitatis, sicut patet de pulchritudine, quae est congruentia ac decentia faciei: sed si talis qualitas ponatur ipsa erit in magnam congruentiam, ac decentiam ipsius animae, non minus quam pulchritudo faciei: ergo.

Secundo sic. Omnis qualitas, secundum quam subiectum disponitur bene, vel male est in prima specie qualitatis: sed qualitas ista disponit animam secundum bene, nam assimilat perfectissimo, scilicet Christi capiti: ergo ipsa est in prima specie qualitatis.

Confirmatur: quia virtus est in prima specie qualitatis, cum sit dispositio perfecti ad optimum 6. Ethic. cap. 1. & vltimo: ergo a simili, quod disponit animam in ordine ad perfectisimam animarum, est quaedam dispositio secundum bene, qua propter ponetur rationabiliter in prima specie qualitatis.

Dico tamen vlterius, quod character in anima est potestas quaedam. Sed sciendum quod potestas quandoque accipitur pro signo, quandoque pro ipsa auctoritate positiua. Primo quidem modo sicut corona in Rege, vel sicut annulus in Episcopo. Secundo vero modo est potentia quaedam, non a qua profluat operatio: sed sicut in moralibus, hoc modo militia est potestas iptrandi bellum sedendi in mensa Regis, ac intrandi palatium. In baptismo ergo quaedam datur potestas talis moralis, puta auctoritas suscipiendi talia Sacramenta: nullus enim non baptizatus habet potentiam com municandi alijs Sacramentis; imo non baptizatus nec reciperet rem Sacramenti, nec Sacramentum ipsum: talis autem potentia non est qualitas aliqua actiua, sed auctoritas a Deo collata, cuius quidem signum est character, qui est qualitas, & similitudo conformans Chriso.

Ex his potest videri, in quotnam Sacramentis datur character: quomodo enim character signum est acceptae potestatis: auctoritas autem datur specialis in tribus tantummodo Sacramentis, nam in Sacramento baptismi datur auctoritas suscipiendi omnia Sacramenta: In Sacramento vero Confirmationis auctoritas bellandi pro Christi nomine, & in Sacramento Ordinis auctoritas regendi popu lum, ac conficiendi corpus Christi, idcirco character in istis tribus tantum infunditur Sacramentis.

Ad argumentum in oppositum patet ex corpore quaestionis.

ARTICVLVS JJJJ. Vtrum character sit in essentia animae, vel in potentiis.

AD quartam quaestionem: Vtrum character sit in essentia animae, vel in potentia. Sine argumentis primo videndum est de definitione characteris. Secundo ad propositum.

De primo sciendum, quod duae definitiones assignantur de charactere, amba acceptae ex dicto Dionysij de Ecclesiastica hierarchia: cap. 2. vna est ista, & est communis: Character est signum sacrum communicationis fidei, & sacrae ordinationis, datum a hierarcha, idest ab Episcopo, vel Sacerdote.

Et per hoc, quod dicitur, signum sacrum, intelligitur formale ipsius characteris, scilicet qualitas, quae est fundamentum ipsius relationis. Per hoc vero, quod dicitur, communionis fidei, datur intelligis specialis potestas, ac specialis character baptismi. Per hoc vero quod dicitur, & sacrae ordinationis, datur intelligi character alius, qui infunditur in Sacramento Ordinum.

Alia vero definitio assignatur talis: Character est signum sacrum communionis fidelium, datum a di uina beatitudine, quod idem est, quod a hierarcha beato.

Sed intuenti dicta Dionysij apparet, quod ponit plus in definitione characteris, quam isti ponant: ponit enim ipsum formale characteris expressius, cum dicit, quod d hierarcha dato quodam lumine, & c. Intelligens per lumen ipsam similitudinem animae Christi, animam illustrantem. Ideo posset aliter definiri character sic. Character est lumen diuinum proprium Dei datum pro signo communionis, & sacrae participationis fidelium, datum a beatitudine, siue a hierarcha, secundum literam aliam, accipitur autem hic lumen proprium pro ipsa qualitate, ac similitudine.

Posset autem assignari definitio alia loquendo conformiter dictis supra: Character est qualitas quaedam assimlans animam essentiae animae Christi propria assimilatione data in signum auctoritatis in Ecclesia, auctoritatis inquam siue communionis Sanctorum, siue Regis, siue militiae.

Quantum ad secundum dicitur diuersimode Dicunt quidam, quod in intellecu, quidam quod in voluntate. Dico tamen, vt mihi videtur, quod est in essentia, & ratio est. Cum enim non ponatur qualitas, quae est principium operationis, nisi moraliter, & ethice, non oportet illam ponere in potentia operatiua. Ex quo vero est pulchritudo quaedam, & ornatus, rationabile est, quod ponatur in illo, quod dicitur adornari, ac pulchrificari, ex quo etiam est assimilatiua, congruum est, quod ponatur in eo, quod assimilatur: sed essentia est ipsum, quod pulchrificatur, ornatur, & assimilatur essentiae animae Christi: ergo.

Sed hic sunt duo dubia. Primum est, quod character est dispositio ad gratiam, dispositio autem est subiectiue in eodem cum eo, ad quod disponit.

Secundum est, quod character es quaedam obligatio respectu mandatorum Dei, sed obligatio est per actum voluntatis.

Respondeo ad primum, nego antecedens, vt supra alibi dictum est. Ad secundum dico, quod non oportet, quod obligatio, & nota siue signum obliga tionis sint in eodem, nam annulus est nota obligutionis, quae est in voluntate.

Ad propositum character non est ipsa obligatio, sed est nota tantum.