Quaestio 1

ARTICVLVUS I. Vtrum claues regni caelorum sint in Ecclesia.

QVANTVM ad primum. arguo, quod non, sic: Cui non committitur maius, nec minus: sed clalues inferni non sunt com missae Ecclesiae, quod tamen minus esset: ergo nec claues regni coe lorum, &c. In oppositum est illud verbum Christi Math. 16. Et tibi dabo claues regni caelorum, &c. Respondeo, quia demonstratio, quae supponitur, vt sciatur, quid nominis de re demonstranda. Ideo primo videndum est, quid importetur per nomen Caluium.

Respondeo ad hoc, quod caluis hic accipitur me- taphorice: dicitur enim clauis a claudendo: est enim instrumentum quo claudimus, & aperimus: Dare ergo claues regni caelorum non est aliud, quam dare potestatem, & vim claudendi regnum caelorum, & aperiendi: regnum enim caelorum in se non dicitur claudi, nec aperiri, quia regnum coelorum est visio beata, quae intra nos est. Clausio ergo non est aliud, quam indignitas quaedam, quae pro tanto claudit, quia ligat istum, ne possit intrare ratione indignitatis.

Dico nunc, quod aperitio per oppositum, non est aliud, quam amotio istius indignitatis impedientis, & per consequens clausio est manutentio istius indignitatis. Probo, quia huiusmodi claues sic aperiendi, & claudendi (vt dictum est) sunt in Ecclesia: hanc probo, sic. Illa potestas, qua aufertur ab homine indignitas ad introeundum regnum caelorum, vel indignitas, manutenetur, & confirmatur, est clauis, quae aperit, & claudit regnum caelorum: sed huiusmodi potestas est in Ecclesia: ergo. Maior patet ex praemissis. Probo minorem, sic: Potestas tollendi indignitatem, non est aliud, quam potestas tollendi culpam: non enim aliud est indignitas huiusmodi, quam culpa ipsa: potestas etiam claudendi non est aliud, quam potestas non remittendi: sed talis potestas est in Ecclesia respectu culpae dimittendae, & detinendae: ergo.

Vbi sciendum, quod respectu culpae dimittendae; quaedam est potestas generalis, & principalis, & talis est Dei solius: alia est commissionis, & haec du plex, vel generalis, quo ad omnem culpam, & omnem modum culpae, & haec potestas data est soli Christo, quia virtus, & potestas Cristi non fuit arctata ad peccatum aliquod, vel aliquod Sacramentum, & potestas haec vocatur communiter potestas excellentiae.

Secunda est commissionis ministerialis, arctata ad certum modum puta, applicando Sacramentum aliquod, quod est applicare actiuum passiuo, ad agere; & talis potestas dimittendi peccatum: patet quod est in Ecclesia: sacerdos enim absoluens Sacramentum confessionis adhibet, quo applicatur principalis auctoritas, scilicet diuina ad delendum culpam, & indignitatem: ergo hoc modo aperit, & claudit regnum. ac per consequens habet clauem.

Secundo videndum est, quot sunt huiusmodi cla ues. Dicunt, quod non sunt nisi vna per essentiam, duae vero per actum: hoc modo, quod character, qui infunditur in Sacramento Ordinis est potestas actiua, & existens vnus, & idem numero per essentiam aspicit duos actus.

Primus quidem est circa corpus Christi verum, & hoc est conficere corpus Cnristi.

Secundus vero circa corpus Christi misticum, & hic est inquirere de culpa, & arbitrari, absoluere, & ligare

Alij dicunt, quod sunt diuersae claues numero, & essentialiter: ratio est, quia potestas ista non est potestas physica, & realis, sed potestas moralis tantum, sicut est potestas Regis, vel Papae, quae non est aliqua qualitas actiua, quae debetur Regi, quando eligitur, aut Papae; sed est tantum potestas moralis, & velle talem potestatem transferre ad realem, est deceptio magna.

Tunc ad propositum dicitur, quod sunt duae claues per essentiam in esse morali.

Videtur mihi dicendum, quod clauis scientiae non est habitus, sed potestas moralis hoc modo inquirendi de culpa; clauis vero absoluendi est potestas iudicandi, & arbitrandi de inquisita culpa: vtraque ergo clauis potestas quaedam est, quod nec inquirere, nec iudicare pertinet, nisi ad habentem aucto ritatem: tamen non sunt eadem potestas, imo possunt ab inuicem separari. Habēt enim quidam potestatem inquirendi, qui tamen non habent potestatem iudicandi, vt si alicui Iudex committat inquirere in prouincia aliqua de commisso peccato, & illud sibi debere referri iudicandum ab eo: non ergo sunt haec, & illa vna potestas, sed duae, & per consequens duae claues. Clauis autem prima, scilicet auctoritas inquirendi, vocatur clauis scientiae. Alia vero dicitur clauis absoluendi, & est potestas quaedam iurisdictionis. Videtur tamen mihi, quod hae duae claues sint duae potestates per essentiam; sicut relationes, si multiplicentur secundum terminos, nihilominus vnus character, super quem fundantur am bae partes. Probatio primae partis, quod scilicet sint duae potestates per essentiam sic: Relationes mul riplicantur secundum terminos: ergo cum potestates sint relationes quaedam, multiplicantur secundum actus alterius generis: sed inquirere, & senten tiare sunt actus alterius generis, & separabiles vnus ab altero: ergo. Et confirmo, quia non videtur eadem potestas conficiendi, & absoluendi. Et probatur, quia Christus ante passionem dedit potestatem conficiendi, & post passionem dedit potestatem absoluendi. Similiter sic confert Episcopus, quando ordinat huiusmodi potestates separatim, primo cum dicit: accipite potestatem, & c. secundo cum dicit: accipite Spiritum sanctum, quorum remiseritis, &c. Secundam partem illius propositionis probo, scilicet, quod non sit, nisi vnus character. Probatum estt enim in materia de charactere, quod character non est po tentia naturalis actiua, & licet sit qualitas quaedam, non tamen plus est actiua, quam baculus Regis, vel corona, sed sicut baculus, & corona non sunt nisi signum potestatis cuiusdam politicae, & moralis, sic & character: ergo potescas inquirendi, & absoluendi sunt duae, sic in proposito. Jstae ergo potestates, idest inquirendi, & iudicandi sunt duae, & cum potestate conficiendi simul sunt tres potestates, quae non sunt aliud, quam tres habitudines rationis ad actus alterius, & alterius generis.

Nunc videndum est, quorum sunt istae claues. Dico, quod omnis sacerdos ecclesiasticus rite ordinatus habet istas claues in Ecclesia. Et dico quicun que propter haere sim illam, quae ponit, quod existens in peccato mortali, quantumcunque ordinatus, non habet huiusmodi claues, & quia claues huiusmodi fuerunt ablatae ab Ecclesia, quando caepit temporalia possidere tempore Constantini.

Dico secundo, ordinatus, ad excludendum omnem alium quemcunque, & quantumcunque iustum, vnde nec beata Virgo has claues habuit in Ecclesia Dei.

Dico tertio Ecclesiasticus ad differentiam sacerdotis legalis.

Dices: Etiam hostiarias habet claues. Respondeo non claues, de quibus sermo est in proposito. Sed qui habent licite dandum est, quod habeant absolute?

Respondeo, quod licite habet claues has, quicũ- que ab Ecclesia non praecisus iurisdictionem habens, & inquantum iurisdictionem habens. Propter primum excluditur scismaticus, & excommunicatus, & degradatus, nam etsi habent claues, vti tamen non possunt.

Propter secundum excluditur simplex sacerdos, qui etsi habeat claues, tamen priusquam iuriidictionem habeat, vti non potest. Ratio huius est, quia potestas absoluendi est potestas mixta supponens ordinem. Propter quod nullus habet potestatem disponendi super corpus misticum, qui non habet potestatem super corpus verum, quae es potestas conficiendi.

Secundo supponit iurisdictionem cuius ratio est, quia potestas haec est potestas disponendi corpus Christi misticum; & omnis habens huiusmodi potestatem, oportet, quod habeat in Ecclesia gradum aliquem, & per consequens iurisdictionem. Dices: Ergo monachus, & religiosus non habens subditum non habet claues. & hoc videtur confirmari, quia omni potentiae actiuae correspondet potentia aliqua passiua: respectu autem religiosi, vel monachi nulla est potentia passiua, cum careat iurisdictione. Secundo, quia relatiua posita se ponunt, & perempta se perimunt: sed potestas est relatiuum in ordine ad terminum, sicut ad correlatiuum, hic autem non est terminus potestatis, quia non subditus: ergo.

Respondeo, dico, quod habent potestatem absoluendi. Dicunt tamen quidam, quod potestas ista est remota, sic, quod non potest reduci ad actum, nisi detur subditus: potestas vero conficiendi est potestas propinqua, ideo quando vult, potest conficere: non tamen quando vult, potest absoluere.

Videtur mihi dicendum, quod ista potestas sit potesas mixta, vt dixi de ordine & iurisdictione, & omnis sacerdos habet hanc potestatem, quantum ad primum, quod includit; vel quantum ad ordinem, non autem quo ad secundum, nisi habeat iurisdictionem. Ideo si non detur subditus, non tantum non habet potestatem propinquam, sed dico, quod non habet essentialiter potestatem, nec remotam, nec propinquam, quia deficit sibi alterum, quod essentialiter includit.

Sed ad quid sunt claues istae? Respondeo, dico, quod ad soluendum, & ligandum.

Sed dicunt quidam, solutionem hanc ligandi, intelligi quo ad poenam non quo ad culpam: ratio eorum est, quia culpa deletur in contritione sola interiori. Alij dicunt, quod potestas isa absoluendi, & ligandi non est a poena, nec a culpa causaliter, sed tantum per modum signi ad demonstrandum talem esse absolutum. Haec autem opinio secunda multum derogat efficaciae Sacramenti. Propter quod videtur, quod ista potestas, siue clauis est directe ad soluendum a peccato, & ex consequenti ad commutandum poenam aeternam intemporalem contra opinionem primam, & ad gratiam actiue conferendam per modum applicantis actiua passiuis, vt dictum est in quae stione prima, & alibi, & hoc dico contra opinionem secundam.

Ad illud autem, quod dicitur, quod peccatum in sola contritione deletur.

Respondeo in simili: Baptismus enim ordinatus est ad deletionem peccati, & tamen est possibile quod veniens ad Baptismum sit sine peccato, quia deleri potuit aliter: sic dico in proposito. Dico tũc, quod ex hoc dicitur confessio culpam delere directe, & gratiam conferre, quia de communi lege sunt ad hoc, si culpam inueniant, etsi non inueniant, tunc non causant gratiam nouam, sed priorem augmentant, & ex consequenti diminuunt poenam Haec de esfectu clauium, qui es absolutio.

Respondeo quod Sacerdotes dicuntur ligare per acc idens, quia non remouendo prohibens eo modo, quo Deus dicitur obstinare, non conferendo gratiam: peccatum autem impedit, & ligat pro tanto, quia indignum ad gratiam, vel gloriam facit. Ideo sacerdos absoluens a peccato tollit ligamen; non absoluendo autem, & non remouendo prohibens dicitur ligare: absoluendo autem a peccato, ex con sequenti absoluit a poena.

Ad argumentum in oppositum, dicunt quidam, quod claues inferni sunt aliae a clauibus regni caelorum, & ideo ad solum Deum pertinet infernum claudere, quia ad eum pertinet gratiam infundere, cuius infusio est praeseruatio ab inferno, & per consequens clausio. Sed contra est, quod idem dici posset de aperitione. Alij dicunt, quod sunt claues: eaedem tamen claudunt, & aperiunt opposito modo, nam aperiendo caelum claudunt infernum, e conuerso aperiendo infernum claudunt caelum. Dico tũc, quod sacerilos habet claues inferni hoc modo.

Ad illud de Apoc. quod solus Christus habet illas. Verum est per modum excellentiae, quia sua aperitio, & clausio non limitatur ad Sacramentum, quomodo oportet dicere de sacerdote in Ecclesia Dei.

ARTICVLVS II Vtrum claues iurisdictionis sint in Ecclesia.

QVoad secundam quaestionem arguo primo, Aquod claues iurisdictionis, non sint in Ecclesia Dei, quia-cuius actus est illicitus non videtur esse in Ecclesia Dei: huiusmodi est actus clauium iurisdictionis, cuiusmodi est excommunicare: ergo. In oppositum est auctoritas Ecclesiae.

Respondeo: Sicut in foro poeuitentiali potestas inquirendi secreta dicitur clauis, similiter in publico potestas inquirendi in crimine dicitur clauis iurisdictionis: hanc autem ciauem sequitur mucro sententiae, quacum vna est excommunicatio, de quavidendum est, quid sit.

Dico, quod Excommunicatio est positio extra corpus Eclesiae. Sciendum est autem, quod communicamus in Ecclesia in duobus. Primo, quia sumus vnum corpus in Chriso, singuli vero membra. Secundo communicamus in communione Sanctorum, & in actibus iurisdictionalibus, quae pertinent ad istud corpus.

Excommunicatio ergo duplex est, quaedam minor, & haec diuidit a communione Sacramentorum; quedam maior, & haec diuidita communione actuum prohibitorum, cuiusmodi sunt osculum, communicatio in mensa, salutationes, & huiusmodi. Potestas ergo excommunicandi est potestas separandi altero dictorum modorum.

Secundo videndum est, quis excommunicare pos sit. Dicit vnus Doctor, quod solus Papa: Ratio est. quia Episcopus non potest prohibere isti salutationem fieri, nisi intra suam diocesim: & consimiliter est de alijs actibus. Verum quia Ecclesia aliter vtitur, videtur mihi dicendum, quod quicunque habens iurisdictionem, idest auctoritatem inquirendi in foro Ecclesiae, sicut habet illam, sic habet excommu nicandi auctoritatem; qui de iure, sicut Episcopus; & qui de consuetudine, sicut Archidiaconus, in quibusdam locis, & in alijs sacerdos. Hanc conclusionem probo, quia frustra datur potestas, nisi detur illud, sine quo potestas non valet: sed auctoritas inquirendi, & iudicandi nihil omnino valet, nisi possit innocentem absoluere, non punit autem, nisi excommunicando: ergo.

Sed nunquid potest excommunicare non sacerdos? Dico, quod sic, quia non est potestas ordinis, nec mixta, includens ordinem, sed praecise est potestas iurisdictionis.

Vltimo videndum est, quis possit excommunicari. Respondeo dico personaliter distinctus. Ideo idem se excommunicare non potest. Similiter inferior, ideo non superior ab inferiori. Tertio singularis; ideo vnus totus conuentus, vel communitas, etsi possit interdici, non tamen excommunicari.

Nota tamen, quod differentia est inter excommunicationem, interdictum, & suspensionem: nam excommunicatio est separatio a communione Sacramentorum, siue etiam actuum fidelium, si sit maior. Interdictum vero est prohibitio tantum in ordine ad adminisrationem Sacramētorum respectu recipientium; & suspensio est prohibitio ministrationis in ministrante.

Ad argumentum principale, nego minorem. Ad probationem dico, quod actus excommunicationis non est illicitus, immo licitus: non tamen faciliter, & pro quacunque causa, nec pro re temporali debet inferri, quia si quandoque appareat fieri pro furto, vel debito, semper fit per inobedientiam.

Et quod actus sit licitus habetur ex verbo Christi dicentis de incorrigibili: Si Ecclesiam audire noluerit, sit tibi sicut ethnicus, & publicanus.