Lectio 20

POSITA impiorum erronea opinione: Hic consequenter agitur de eorum uitiosa conuersatione. Quales enim opiniones habent homines in moralibus, tales sunt electiones eorum in moribus. Electio enim sequitur praeconsiliationem, ut patet. 3. Ethic. cap. 6. 7. & ideo iniquum consilium & super falsis principijs fundatum seu radicatum: sequitur uitiosa electio & peruersa: & ideo in parte ista ponitur conclusio totius negociis praecedentis. Et ista practica & ualde mala secundum quam impii ducunt uitam suam. Et est ista conclusio una conspiratiua conuocatio secundum quam impii alliciunt & inuitant se inuicem ad peccandum. Et diuiditur ista conclusio in multas partes: quia estuna copulatiua ex multis parti bus aggregata. Vnde primo animant seipsos ad peccata lasciuiae corporalis Secundo ad peccata iniusticiae generalis, ibi: opprimamus. Circa primum tria facit: Primo se exhortantur ad peccandum in genere: secundo materiam delectationum enumerant inductiue, ibi: vino precioso: tertio quid hoc expediat, confirmant ratione, ibi: quoniam hec est pars nostra.

Dicunt ergo primo sic: Venite ergo & fruamur bonis quae sunt, quasi dicerent, ex quo sic est quod non restat homini post hanc uitam nec poena nec praemium sed omnis homo pro suo perpetuo corrumpitur in morte, sicut secundum eos superius est probatum. Ergo venite: id est, socia liter & a pari conueniamus, e fruamur bonis, quae sunt: id est, istis bonis temporalibus: quia alia sperare non possumus post hanc uitam, & vtamur sicut nobis placet, creatura: id est, omni re cteata, tanquam in iuuentute: id est, tempestiue & sine fraeno auidem & voluptuose, & hoc celeriter: id est, statim: quia tempus breue est. Haec est conclusio: cum non sit praemium post hanc uitam pro bonis operibus, nec poena pro malis: indulgendum est omni ei quod in hac uita delectat. De ista conclusione primo uidendum est de consequentia, & sine dubio uidetur bona & satis consulte, & prudenter illata: quia si in hac uita tantum sperantes essemus, miserabiliores omnibus homini bus essemus uel sumus, sicut dicit Apostolus 1. ad Corinth.15. Vnde dato quod non foret poena futura uel praemium non uideo quin fruendum esset il lecebris & delectationibus huius uitae: sed hoc antecedens est falsum: & dato uno inconuenienti multa sequuntur, sicut dicit Arist. 1. Physic. Sed quia infa tuati fuerunt in antecedente illius consequentiae, uidelicet imponendo animae humanae mortalitatem, ideo multa inconuenientia concesserunt. Et est illa pars conclusionis plena fatuitatibus.

Primo in hoc dicunt quod debeamus frui temporalibus. Nam sicut dicit August. 1. de doctrina Christiana, cap. 7. "Illae res quibus fruendum est, nos bea tos faciunt", quod non possunt facere temporalia.

Secundo, quia fruitio est inhae rere alicui rei propter seipsam. Sed omne temporale factum est propter aliud, scilicet propter DEVM, Proverb. 16. Vniuersa propter seipsum operatus est Dominus. Fatue ergo dicunt: Fruamur bonis, quae sunt scilicet temporaliter & non permanenter. Et tamen haec consequenter aliquorum malorum hominum sententia est. Hic scimus quid habemus, nescimus quod habebimus in futu ro: & ideo ducamus laetos dies

Tertio fatue dicunt: quia immediate post pri mam propositonem concessam concedunt eius contrariam quando dicunt: Vtamur creatura: Nam uti est aliquod diligendo referre in DEVM, sicut in fi nem: & ideo nullo modo stat quod homo eadem re simul utatur & fruatur, si cut patet, 1. Senten. di. 1. Vnde in hoc quod dicunt respectu eiusdem fruamur & utamur dicunt contradictionem implicite.

Quarto fatue loquuntur in hoc, quod se determinant a iuuentute talibus mancipare: quia hoc nihil aliud est nisi in peccatis perseuerare. Cuius ratio est: quia illud quod homo assuescit in iu uentute, non potest faciliter deserere: & ideo dicit Arist. 1. Ethi. quod non dif fert parum sic Vel sic ex iuuentute assuefieri. Et commentator super prologum 3. Physicorum: Consuetudo habet maximam uim quae a iuuentute contrahi tur. Et Proverb. 21. Adolescens iuxta uiam suam etiam cum senuerit non re cedet ab ea. Vnde conclusio eorum plena est fatuitate.

Super istam literam potest esse dubium: Vtrum homo ex charitate teneatur plus diligere DEVM quam seipsum.

Quod non uidetur: quia diligit se quan tum potest. Ergo non potest DEVM plus diligere quam se. Ergo ad hoc non tenetur. Quod autem homo diligit se quantum potest, patet: quia diligit se naturaliter: sed natura agit secundum ultimum potentiae suae: quia natura agit libere. Ergo si diligit se naturaliter, diligit se quantum potest: praeterea. Illud quod est ratio diligendi alterum plus diligitur illo altero: quia propter quod unumquodque & illud magis, 1. posteriorum. Sed ratio quare DEVS debet ab homine diligi, est: quia est bonum suum proprium. Ergo diligit se magis.

Item9. Ethi. cap. 4. Amicabilia quae sunt, ad alterum Veniunt ex amicabilibus, quae sunt ad seipsum. Item August. 10. confess. Quicunque aliquid amat, quod non propter te amat, minus te amat: sed qui minus amat DEVM, amat DEVM. Ergo cum amore DEI stat usus DEI.

Ad oppositum est August. 2. de Doctrina Christia na, cap. 7. "Teipsum propter te non debes diligere Vel amare, sed propter ipsum qui dilectionis tuae rectissimus finis est": sed unumquemque propter quod, &c Ergo tenetur magis diligere DEVM, quam seipsum.

Ad quaestionem dicendum, quod sic: Ratio est: quia DEVS est beatitudo non solum propria unius homi nis, sed quoddam totius comunitatis ipsius, & ideo diligi debet propter se tan tum, & per consequens, maxime. Propter rationes est notandum quod dilectio, qua homo diligit aliquid, pesatur ex duobus. Ex feruore seu intentione actus, & ex qualitate boni uoliti illius, quem diligit. Quando ergo dicitur quod ho mo tenetur diligere DEVM plus quam se: non haBet hoc intelligi de intensione uel feruore actus, sed de quantitate boni uoliti. Nam debeo DEO uelle sum mum honorem & summam beatitudinem: non autem hoc mihi. Aliud est notandum quod in homine est duplex dilectio. Naturalis quae non elicitur libere a uo luntate, sed naturaliter, & est semper in uoluntate. Alia est rationalis consequens rationem, & de hac dilectione habet intelligi quaestio, & non prima. Per hoc ad rationes.

Ad primam, minor negatur & est falsa, pensando dilectionem ex bono uolito & loquendo de dilectione rationali. Vnde plus boni posset homo uelle sibi quam facit si rationabiliter diligit se: Nam posset appetere bonum infini tum. Ratio Vero concludit de dilectione naturali.

Ad secundum minor negatur. Non enim qui rationabiliter diligit, DEVM diligit praecise: quia bonum pro prium, sed quia bonum comune est totius uniuersi.

Ad tertium intelligendum est illud de bonis, quae sunt bona particularia, & de illo quod est bonum omnium

Ad quartum dicendum, quod peccans mortaliter DEVM amat, non tamen uir tuose: quia uult eum esse DEVM, sed non sic amat DEVM, quod seruat eius praecepta: nec omnis qui amat DEVM est in charitate: quia qui diligit DEVM propter se amat DEVM, & tamen peccatmortaliter. Venite ergo et fruamur bonis: in actu siue belli siue pacis gerendae: Animatio ducis multum iuuat: quia secun dum uerba sua & consilia totus exercitus regulatur: & ideo omnis ductor sibi prouidet de aliquo inuitatorio suis complicibus faciendo.

Quadruplex igitur inuitatorium inuenio in Scriptura sacra, a quatuor gene ribus cantorum cantatum. Primum cantant uoluptuosi: secundum maliciosi: tertium ambitiosi: & quartum sancti religiosi. Et tres primi cantant in choro Dia boli. Et quarti solummodo in choro CHRISTI. Inuitatorium uoluptuosorum po nitur ibi: Venite fruamur, &c. quando sic est quod homo intrat Ecclesiam cathe dralem, ut audiat matutinas de aliquo sancto statim per inuitatorium potest discer nere in quanta ueneratione sanctus ille habetur ibidem: Quia in ferialibus die bus sufficit tantum unus, & quanto festum celebratus solennius, tanto plures inuitatorio deputantur. Moraliter. Inter nos in Vita praesenti dij multi colun tur. Ad Corinth. 8. Siquidem dij multi & domini multi: mundus, caro, daemonia DEVS. Videamus ergo quis istorum habeat in choro plures ad cantandum inuita torium, & inueniemus quod DEUS habet pauciores. Omnes alij habent inuitato res in magna copia. Si loquamur de mundo. Nonne senes & iuuenes & pueri a cunabulis suis extracti statim alliciuntur, statim inuitantur, & animantur ad co lendum mundum: iste ut fiat mercator, iste ut fiat miles, alius ut fiat diues rector. Et sic de alijs, qui omnes una uoce dicunt: Venite & fruamur bonis, quae sunt: & sicut illi qui sunt magis uicini cantoribus magis excitantur ad cantandum: Ita hominibus accidit qui familiariter magis tractant cum mundialibus uel car nalibus, quod nullo modo possunt euadere quin eis in moribus conformen tur. Vnde Isidor. 3. de summo bono: Rarum est, inquit, ut quisquis inter seculi uoluptates positus: a uitiis maneat illibatus, in quibus et si non cito implice tur, aliquando tamen attrahitur, nec diu potest esse securus qui periculo fuerit proximus. Quot sunt qui his diebus inuitant homines ad mundi contemptum, ad propria relinquendum, ac se pro suis peccatis totaliter contemnendum. Cer te uel nulli, uel pauci, imo tantus strepitus est cantorum mundi, quod illi qui di cunt inuitatorium CHRISTI uix in aliquo possunt audiri

Secundum inuitatorium cantant maliciosi ut scribit Hiere. 18. Venite cogi temus contra Hieremiam cogitationes: non enim peribit lex a sacerdote: neque consilium a sapiente, neque sermo de propheta. Et notate quales homines mali ciosi ponunt pro parte sua, videlicet sacerdotes, sapientes & prophetas. Sacerdo tes sunt magni praelati moraliter, sapientes iusticiarij, prophetae sunt religiosi Et nunquam uidebitis in Republica magnam iniusticiam seu maliciam fieri, nisi uel ab omnibus istis, uel ab aliquo istorum procedat. Vnde isti tres perfecte cantant inuitatorium maliciosorum: & isti sciunt facere conspirationem con tra optimum hominem, dicentes illud Hiere. 18. Venite percutiamus eum lingua, & non attendamus ad uniuersos sermones eius. Percutere hominem lingua, est praecludere ei uiam respondendi, ut nihil possit dicere pro seipso. Vel percute re hominem lingua est falsum conspirare, falsum testimonium contra hominem perhibere. Et nota, quod isti maliciosi triplex habent inuitatorium, scilicet pro prium, quo seinuicem ad maliciam animant & instigant. Primo enim se colligunt ad conspirandum subtiliter, dicentes illud Hierem. 18. Venite cogitemus con tra Hieremiam cogitationes. Secundo recolligunt se ad accusandum ciuiliter & sub iuris colore, dicentes illud Hiere. 18. consequenter: Venite percutiamus eum lingua, & non attendamus ad uniuersos sermones eius. Tertio, recolli gunt se ad occidendum hostiliter, dicentes illud Matth. 21. Venite & occida mus eum, & nostra erit haereditas. Et haec est conclusio maliciae ultima.

Tertium inuitatorium quod ponitur in Scriptura: Cantant isti ambitiosi, & scribitur Genes. 11. Venite faciamus nobis ciuitatem & turrim, cuius culmen pertingat ad coelum, & celebremus nomen nostrum.

Et notandum quod omnes ambitiosi exponunt se maximis periculis & laboribus pro honoribus consequendis in tantum, quod si tertiam partem labo rum facerent propter DEVM, maximi meriti essent. Vnde isti ad aedificandum, ad fodiendum & construendum se applicant & exponunt. Quantam aestimatis uexa tionem sustinent, qui curijs Papae, regum & episcoporum se mancipant. Dant mune ra, dissimulant, adulantur, mentiuntur, & se nequiter humiliant quibuscunque. Vn de Innocentius de uilitate humanae conditionis sic dicit: Ambitiosus semper esi pauidus, semper attentus, ne dicat quod displiceat, & humilitatem simulat, ho nestatem mentitur, affabilitatem exhibet, benignitatem ostendit, subsequitur & obsequitur, cunctos honorat, uniuersis inclinat, frequentat curias, uisitat opti mates, assurgit & amplexatur, applaudit & adulatur: & bene novit illud poe ticum Ouidij de arte Amandi primo: Et si nullus erit puluis tamen excute illum Haec ille. Et ideo talibus curialibus, qui castra regum sequuntur, dixit qui dam. Sunt, non dicuntur miseri qui castra sequuntur.

Quartum inuitatorium quod ponitur in Sacra scriptura, cantant boni Chri stiani & religiosi, & ponit in Psal. Venite exultemus Domino, iubilemus, &c & istud inuitatorium cantant ualde ferialiter his diebus, imo tantus est strepitus in choro mundi, quod istud inuitatorium non auditur in choro CHRISTI, quod do lendum est. Sed qualiter isti inuitatores se expediunt, satis declaratur Matth. 22. Vbi habetur de homine rege, qui fecit nuptias filio suo, & misit feruos suos di cere inuitatis: Omnia sunt parata, uenite ad nuptias. Quod cum factum fuisset, inuitati totaliter neglexerunt, & abierunt, alius in uillam suam, alius ad negociatio nem suam. Sed caueant sibi. Contingit autem aliquando que faciens festum magnum inuitat multos: diu ante ordinat ut illis ordinate seruiatur & sine pressura. Ha bet fortes custodes in ingressu portarum, qui deuote recipiant inuitatos, qui pro miserunt uenire, qui sunt amici facientis festum, & alios non inuitatos excludant. Isto modo facit CHRISTVS. Modo mittit seruos suos praedicatores ad inui tandum ad coenam agni: sed in die iudicij soli illi recipientur, qui suam inuitatio nem admittunt, & alij excludentur, dicente Domino, bonis illud dulce inuita torium: Venite benedicti Patris mei, percipite regnum quod uobis paratum est ab origine mundi. Et dicit reprobis: Ite maledicti in ignem aeternum, qui paratus est Diabolo & angelis eius. Et ideo dum tempus habemus, uenite, adoremus & procidamus ante DEVM, ploremus coram Domino, qui fecit nos, in Psal.