Table of Contents
In Quartum Sententiarum (Redactio B)
Prologus
Quaestio 1 : An liceat aliqua non theologica in theologia tradere
Quaestio 2 : Quid opus sit facto in contrarietate positionum seu opinionum
Distinctio 1
Quaestio 1 : An creatura possit creare
Quaestio 2 : Ad definitio sacramenti quam poni magister sit bona
Quaestio 4 : Utrum pro cuiuslibet legis tempore debeant esse alia et alia sacramenta
Quaestio 5 : Quid sit circumcisio, et quomodo obligat
Distinctio 2
Quaestio 1 : Quid sit baptismus: et quae eius materia et forma.
Distinctio 3
Quaestio 1 : An institutio baptismi circumcisionem et legalia evacuet
Distinctio 4
Quaestio 1 : An virtutes infundantur in baptismo
Quaestio 3 : An omnes baptizati aequaliter effectum baptismi recipiant
Distinctio 5
Quaestio 1 : An liceat recipere baptismum a ministor malo vito
Distinctio 6
Quaestio 1 : An character sit causa initerationis baptismi
Quaestio 7 : An confirmatio sit sacramentum initerabile
Distinctio 8
Quaestio 1 : An sit ponenda forma in sacramento Eucharistiae ut in caeteris
Distinctio 9
Quaestio 1 An omnis mortalis peccator indigne Eucharistiam assumat
Quaestio 2 : An in somno pollutus communicare possit
Quaestio 3 : An non ieiunus possit eucharistiae sacramentum sumere
Distinctio 10
Quaestio 1 : An corpus Christi et eius sanguis realiter in Eucharistia contineantur
Quaestio 2 : Quomodo corpus Christi sit in Eucharistia
Quaestio 4 : An deus possit aliquod corpus simul ponere in diversis locis separatis circumscriptive
Quaestio 5 : An corpori Christi eaedem proprietates insint in eucharistia quae in caelo
Quaestio 6 : Utrum aliqua creatura possit movere corpus Christi prout existit in sacramento
Quaestio 7 : An sit essentialis ordo inter modum essendi sacramentaliter, et sub modo naturali
Distinctio 11
Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus Christi
Quaestio 2 : An solus panis triticeus et vinum vitis fit conveniens materia huius sacramenti
Quaestio 3 : An corpus Christi sit categorice adorandum in eucharistia, an conditionaliter
Distinctio 12
Quaestio 1 : An omne accidens possit esse sine subiecto
Quaestio 2 : An quantitas distinguatur a re quanta
Quaestio 4 : An cum omni alteratione accidentium in eucharistia maneat corpus Christi
Quaestio 5 : An pluries in die celebrandum sit
Quaestio 6 : Utrum quilibet clericus quolibet die teneatur dicere horas
Quaestio 7 : An ex inadvertentia dicens horas vel distractus satisfaciat praecepto de dicendis horis
Quaestio 8 : An audiens missam, et interea dicens horas satisfaciat utrique praecepto
Distinctio 13
Quaestio 1 : An sequendo consecrationem Christi debeamus in fermentato, an in azimo pane consecrare
Quaestio 2 : An Christus xiiii luna comederit agnum paschalem
Quaestio 3 : An laicus teneatur sub utraque specie communicare
Quaestio 4 : Quis sit modus celebrandi
Distinctio 14
Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia
Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quis possit satisfacere seu adimplere poenitentiam iniunctam existendo in peccato
Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit aequae meritorium ac non satsifactorium
Quaestio 3 : An non ieiunantes peccent
Quaestio 4 : An ieiunium quadragesimae sit de iure divino
Quaestio 6 : An tertio comedens frangat ieiunium ut secundo comedens
Quaestio 7 : An quilibet teneatur ad eleemosynam faciendam
Quaestio 9 : An quilibet non extreme pauper teneatur pauperi exteme eleemoysnam impedere
Quaestio 10 : An rerum dominia iure naturae divino an humano partita sint
Quaestio 11 : Utrum homo teneatur restituere illa quae acquisivit per perscriptionem vel usucapionem
Quaestio 12 : Quomodo conveniant et differeant ususfructus et usus et quomodo finiantur
Quaestio 13 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae, et potissimum in ludis taxillorum
Quaestio 14 : An ludere sit honestum
Quaestio 15 : An bene vivant homines tesseras facientes vel eas vendentes
Quaestio 16 : An proximi lacerans famam teneatur eam restituere
Quaestio 18 : An accusatus de aliquo crimine teneatur illud crimen prodere non obstante fama
Quaestio 19 : An homicidium sit magnum peccatum: et quae restitutio debeatur homicidio
Quaestio 20 : An liceat occidere et rapere in bello
Quaestio 21 : An licitum sit christiano viro vocare in suum auxilium infideles contra Christianos
Quaestio 22 : An homo damnatus ad mortem possit aufugere licite
Quaestio 23 : An duellum sit licitum
Quaestio 24 : An furto aliena subtrahens peccet
Quaestio 26 : An fur teneatur ad restitutionem omnium quae furto abstulit
Quaestio 27 : An iuste pro furto infligatur mors
Quaestio 29 : An omnis usura sit peccatum
Quaestio 31 : An mutuator possit mutare ad usuram, vel recipere ultra sortem aliquid
Quaestio 35 : An liceat ad usuram capere
Quaestio 36 : An contractus quem cambium bursae dicunt sit licitus
Quaestio 37 : An trapezitae seu campsores permutando et capiendo plusquam debent usuram commitant
Quaestio 38 : An usurarius teneatur restituere lucrum ex usura acquisitum
Quaestio 39 : Quot sint species contractus
Quaestio 40 : Utrum negotiatio proprie dicta lucrativa sit licita
Quaestio 42 : An reddituum emptio sit licita
Quaestio 43 : An redditus depraevetur per hoc quod est irredimibilis vel perpetuus
Quaestio 44 : An liceat emere vitalitium, hoc est sustentationem pro vita vel pro victu
Quaestio 45 : Utrum contractus locationis et conductionis sint liciti
Quaestio 46 : An contractus Socidarum quibus rustici in animalibus innituntur sit licitus
Quaestio 47 : An contractus societatis sit licitus
Quaestio 48 : De quodam particulari contractu tanquam societatis an sit licitus
Quaestio 49 : An contractus quem Ioannes Eckius Germanus proposuit: sit aequus et licitus
Quaestio 50 : Utrum in restitutione pluribus facienda aliquis sit servandus ordo, et quis
Distinctio 16
Quaestio 1 : An contritio: oris confessio: et satisfatio sint partes poenitentiae
Distinctio 17
Quaestio 1 : Quo iure confessio vocalis sit introducta
Quaestio 3 : An quilibet adultus teneatur confiteri omnia sua peccata proprio sacerdoti
Quaestio 4 : An peccatorum circumstantiae sint de necessitate salutis confitendae
Quaestio 5 : An homo habens peccata non reservata cum reservatis teneatur omnia illa curato
Quaestio 6 : An quis licite compelli possit sua peccata bis confiteri
Quaestio 9 : An debeat iterare confessionem is qui confessus est et non poenituit
Distinctio 18
Quaestio 1 : An sacerdos evangelicus virtute sacramenti poenitentiae tollat aliquid de culpa
Quaestio 2 : An excommunicatio excommunicatum et alios excludat a communione mutua
Quaestio 3 : An omnis participans cum excommunicato mortaliter peccet
Quaestio 4 : Utrum communio cum excommunicato sit lege divina; an humana prohibita
Distinctio 19
Quaestio 1 : An sacerdos possit uti calve in quolibet
Quaestio 2 : An fraterna correptio sit cuilibet adulto de praecepto
Distinctio 20
Quaestio 1 : An ille sit prorsus liberatus a poena qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote
Quaestio 2 : An indulgentiae vivis et mortuis prosint et ad quid
Distinctio 21
Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantu rpost hanc vitam
Quaestio 2 : An sigillum secret sit omni modo servandum
Quaestio 3 : An sacerdos teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum
Distinctio 22
Quaestio 1 : An quilibet resurgens a peccatis mortalibus resurgat ad priora merita vel gratiam
Quaestio 2 : An in labente in mortale peccatum post gratiam redeant priora peccata
Distinctio 23
Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An aqua benedicta aliquid in ecclesia valeat
Distinctio 24
Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum movae legis
Quaestio 2 : An summus pontifex possit dispensare cum sacerdote ut contrahat matrimonium
Quaestio 4 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet
Quaestio 5 : An liceat dare beneficium paruulo octo vel decem annorum
Quaestio 6 : Quomodo ab inidoneo idoneus sgregetur
Quaestio 7 : An quis possit petere honorem
Quaestio 8 : An conferens beneficium bono, meliore relicto, peccet
Quaestio 9 : Eadem. An collator beneficii peccet, beneficium bono dando, relicto meliore
Quaestio 13 : An conclusiones cum suis probationibus in quaestione praecedente positae sint verae
Quaestio 16 : An praelatus ecclesiae sit dominus proventuum ecclesiae datorum
Quaestio 18 : Quomodo cognoscatur status et sufficientia viri
Quaestio 20 : An clericus possit de rebus suis testari
Quaestio 23 : Utrum clericus teneatur restituere fructus beneficii quos in mortali recepti
Distinctio 25
Quaestio 2 : Utrum simonia sit grave peccatum
Quaestio 3 : An prece et obsequio committatur simonia
Quaestio 5 : An simoniace promotus munere a manu iustum titulum in beneficium acquirat
Quaestio 6 : An possit esse pactio in spiritualibus
Quaestio 7 : Quae sit poena simoniacorum
Distinctio 26
Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An matrimonium ob pulchritudinem vel opes contrahi possit
Quaestio 3 : An matrimonium sit sacramentum univoce cum aliis sacramentis
Distinctio 27
Quaestio 2 : An matrimonium per sacros ordines et religionis professionem dissoluatur
Quaestio 3 : Quis possit sponsalia contrahere et an sint licita
Quaestio 4 : Quo modo matrimonium conditionale contrahatur
Quaestio 6 : An maximus pontifex possit cum bigamo dispensare ut ordines suscipiat
Distinctio 28
Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet
Distinctio 29
Quaestio 1 : An consensus coactus per metum ad matrimonium sufficiat
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum error matrimonium impediat
Quaestio 2 : In quo virginitas consistat; et an sit virtus
Quaestio 3 : An viduitati et castitati coniugali virginitas praestet
Quaestio 4 : An fuerit verum matrimonium inter Mariam virginem et Ioseph
Distinctio 31
Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusent actum matrimonialem ne sit peccatum
Distinctio 32
Quaestio 2 : An unus coniugum possit vovere sine consensu alterius
Distinctio 33
Quaestio 1 : An liceat vel licuerit unquam simul plures habere uxores
Quaestio 2 : An libellus repudii in lege Mosaica fuerit licite permissus
Distinctio 34
Quaestio 1 : An impotentia coeundi matrimonium impediat
Quaestio 2 : An maleficiatus possit contrahere
Distinctio 35
Quaestio 1 : An vir possit uxorem ob adulterium dimittere
Quaestio 2 : An aliquis possit mulierem sibi matrimonio coniungere quam per adulterium polluit
Distinctio 36
Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium
Distinctio 37
Quaestio 1 : An sacer ordo impediat matrimonium
Distinctio 38
Quaestio 1 : An expediat vovere
Quaestio 3 : An omne votum obliget voventem ad sui observantiam
Quaestio 4 : An opus factum ex voto sit melius quam opus factum sine voto
Quaestio 6 : An status religiosorum sit perfectior statu episcoporum saecularium
Quaestio 8 : An paupertatis votum in communi, in religione expediat
Quaestio 10 : An expediat monachis habere bona in communi in coenobio, et non in proprio
Quaestio 11 : An licite sint aliqui religiosi mendicantes
Quaestio 13 : Quis sit dominus bonorum quae habent fratres minores
Quaestio 17 : An gravatus aere alieno possit profiteri religionem
Quaestio 19 : An transgressio cuiuslibet in regula contenti sit peccatum
Quaestio 20 : An sit meritorium religiosos non religiose viventes reformare
Quaestio 21 : An liceat vel expediat religioso ab una religione in aliam transire
Quaestio 22 : An sit expediens tot religiones habere in mundo
Quaestio 23 : An Carthusia sit religionum optima
Quaestio 24 : An peccent Carthusienses comedendo carnes
Distinctio 39
Quaestio 1 : An dispar cultus impediat materimonium
Distinctio 40
Quaestio 1 : Quomodo cognoscatur gradus consanguinitatis
Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium
Distinctio 41
Quaestio 1 : Quid sit affinitas et an impediat matrimonium
Quaestio 2 : An sint aliqui filii illegitimi
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis et legalis impediat matrimonium
Distinctio 43
Quaestio 1 : An idem corruptum possit per naturam redire
Quaestio 2 : An in lumine naturali ostendi possit hominem resurrectionem possibilem esse futuram
Quaestio 3 : An Deus possit reproducere aliquid proprie corruptum
Quaestio 4 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam
Quaestio 5 : An resurrection mortuorum generalis sit futura, et quis sit modus resurgendi
Quaestio 6 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis
Quaestio 7 : An foeminae resurgent in sexu masculino
Distinctio 44
Quaestio 1 : Quoto anno aetatis Christus passus sit
Quaestio 2 : Quoto die Christus resurrexerit a mortuis
Quaestio 3 : An infernus sit sub terra
Quaestio 4 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro
Quaestio 5 : An corpus damnati possit calefieri
Quaestio 6 : Quo modo animae corporibus excute crucientur: et similiter daemones
Quaestio 7 : An tristitia sit magna poena
Distinctio 45
Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae
Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosint defuncto
Quaestio 4 : An conducat in loco sacro sepeliri, et an quilibet possit eligere sibi locum sepulturae
Quaestio 5 : An sancti orent pro nobis
Quaestio 6 : An sit aliqua memoria intellectualis sicut sensualis
Distinctio 46
Quaestio 2 : An deus inaequaliter merentes inaequaliter praemiet
Quaestio 3 : An homines pro meritis et demeritis habebunt praemium et supplicium
Quaestio 4 : An aliquod peccatum sit infinitae parvitatis: et similiter omissio
Distinctio 47
Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis
Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem speciei cum igne praesenti
Distinctio 48
Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii
Distinctio 49
Quaestio 1 : An felicitas sive summum bonum in bonis corporis vel fortunae inveniatur
Quaestio 2 : In quo consistat vera beatitudo
Quaestio 3 : An essentia beatitudinis in uno actu consistat, an pluribus
Quaestio 4 : An homo naturaliter possit Deum videre
Quaestio 5 : An beatitudo principalius consistat in actu intellectus, an voluntatis
Quaestio 6 : An omnes summae appetant beatitudinem
Quaestio 7 : An appetitus liber, ex necessitate appetat beatitudinem
Quaestio 8 : An intellectus clare videns Deum possit non delectari, vel deum non diligere
Quaestio 9 : An voluntas efficientiam habeat respectu suae beatitudinis
Quaestio 10 : An beatitudo partialiter producatur a beato
Quaestio 11 : An omnes beati sint aequaliter beati
Quaestio 12 : An beatitudo sit perpetua
Quaestio 13 : An beatitudo sanctorum post resurrectionem erit maior in anima quam nunc sit
Quaestio 14 : An sensus exteriores beatorum erunt continuo in actibus suis in patria
Quaestio 15 : An videns deum ipsum comprehendat
Quaestio 16 : Quid sit videre in verbo, et an videns verbum omnia quae in verbo relucent videat
Quaestio 17 : Per quid corpora beatorum erunt impassibilia
Quaestio 19 : Utrum dotem claritatis habeant beati
Quaestio 21 : An duo corpora dura possint immediate se tangere
Quaestio 22 : An virginitati debeatur aureola
Quaestio 23 : An doctoribus debeatur aureola
Quaestio 24 : An mors sit de ratione martyrii
Quaestio 25 : Quando quis debeat pati martyrium et pro quibus causis
Quaestio 27 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel illae cui debetur aureola martyrum
Distinctio 50
Quaestio 2
An sigillum secret sit omni modo servandum⁋ Distinctionis Vigesimae primae Quaestio Secunda. Ecundo loco in hac distinctione quaero: an sigillum ecreti sit omi modo seruandum. Pro quaestionis solutione scito hoc complexum (sigillum se creti) esse superius ad hoc con quam plexum (sigillu confessionis) nam omne sigillum confessionis est sigillum secreti: & non contra.
⁋ Hoc praemisso respondetur affirmatiue ad quaestionem, & quod tale secretum reuelans, peccat. Pro batur sic. quicumque contrauenit iuri naturae peccat: eruare secretum proximi est de iure naturae, pariter & diuino. nam Matth. vii. scribitur. Omnia quicunque vultis &c. hoc est, nemo debet alteri facere quod no lit sibi fieri. sed nemo vellet peccatum suum secretum alteri detegi. igitur. Praeterea Prouerb. xi. dicitur. Qui ambulat fraudulenter reuelat arcana: qui autem fidelis est, celat amici commissum. & recitatur. v. qui. v. Qui ambulat.
⁋ Ex conclusione sequi tur quod secretu omne fratris cuius reuelatio est in eius dedecus, est seruandum. intelligo secundum dicenda in argumentorum solutionibus. siue dicat, recito ti bi haec sub sigillo confessionis: siue non. sed si sic dicat, reuelando peccatum est maius. nam promisi ei vel verbo tacere vel virtualiter nutu: siue sit vi tium naturae: siue vitium animae ab hominis voluntate dependens: siue verum siue falsum non re fert.
⁋ Secundo sequitur quod si reperiam libellum in quo quis scripsit sua peccata: & illum alicui alteri communicem, pecco: & debeo illum libellum vbi scriptor non occurrit lacerare tamquam famosum: vt C. de libel. famo. l. Si quis famosum. &. v. qi. ca. Si qui. immo si in libelli principio constet de secreto: mortaliter pecco si ipse legam.
⁋ Tertio sequitur quod grauiter peccant illi versipelles curia: les aliorum literas secretas aperiendo: & quiuis aliii nisi habeant consensum interpretatiuum eorum ad quos spectant.
⁋ Quarto sequitur quod nemo debet peccatum suum secretum extra confessionem propalare. probatur: quia nomo debet peccatum proximi secretum reserare: ergo nec suum ipsius. enet consequentia: quia dato opposito cosequen tis cum antecedente: sequitur haec absurditas: quod aliquis plus tenetur diligere proximum quam seipsum. quod est falsum. nam dicitur. ix. Ethicorum. Amicabilia ad alterum, referuntur ad amicabilia in ordine ad nos. & dilectio suiipsius est mensura dilectionis proximi. Hinc praecipit Saluator noster dicens Diliges proximum tuum sicut teipsum. In super peccat qui bona sua propria dissipat: vtpote proiiciens triticum in aquam: vel domum propriam comburens sine necessitate & vtilitate, non licebit ergo famam quae haec bona exuperat, contemne re & eneruare.
⁋ Contra hanc conclusionem arguitur sic. scio in secreto Sortem vrbem hostibus traditurum, vel pestiferam haeresim sparsurum in vu gus. sed si no liceat peccatum occultum istius in secre to acceptum prodere: vrbs tradetur hostibus: & multi innocentes occidentur. contra id quod Prouerb. xxiiii. scribitur. Erue eos qui ducuntur ad mortem: & qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses. castae mulieres stuprabuntur: & multa alia flagitia per petrabuntur. magis autem obligor istis periculis oc currere, quam non reserare secretum istius mali viri. igitur.
⁋ Respondetur. argumentum sufficienter probat, seruare secretum non esse de iure naturae in omnem euentum. immo nullo modo est praeceptum quan do fortius vinculum superuenit ad oppositum obligatorium. vt in proposito. & habetur. xxii. qui. v. caHoc videtur. si tamen possim persuadere ei vt desistat a proposito suo concepto: teneor eius peccatum secretum seruare: nam sic aliis sufficienter succurro: immo sic vtrumque praeceptum seruo. sed vbi non possum: superiorem adibo, & istum sceleratum non minatim manifestabo: etiam si iuteiurando affir massem ei seruare omnia quae mihi dixerit secreta: & postea mihi mentem suam de concepto scelere aperuisset: quia intelligitur iuramentum meum: nisi fortiori vinculo obliger ad manifestandum. sed si iurarem ei post sceleris manifestationem me illud nemini proditurum: incaute iurarem: & per consequens non obligater illud iuramentum seruare. Ex quo patet per locum ab oppositis, quod si religiosus sciat peccatum occultum fratris sui quod nec tendit n damnum corporale nec spirituale aliorum: non debet illud abbati etiam praecipienti sub poena ex communicationis detegere.
⁋ Secundo arguitur. si sim interrogatus super occulto peccato Sortis quod solus scio, a iudice: & iurem dicere veritatem: teneor tunc propalare peccatum occultum Sortis. luxta illud quod scribitur Leuitici. v. Si peccauerit anima, & audierit vocem iurantis, testisque fuerit quod ipse vidit, aut conscius est, nisi indicauerit portabit iniquitatem suam. vbi Nicolaus Lyranus dicit. in Hebraeo habetur. Si audierit vocem iurati: qua scilicet adiuratur dicere veritatem.
⁋ Respondetur sicut dicit Nicolaus: illic est sermo de iudicio exteriori: & per consequens peccatum non est penitus occultum. si enim sit peccatum penitus oc cultum, quod ego sciam solus: dicam iudici quod transcendit rationis limites talia quaerendo. & licet dicam me nihil super hoc scire: intelligens in mente ad ei si gnificandum: non pecco nec mentior: nec proprit fallo. quod non mentiar patet sic: solus ille mentitur qui vnum ore vel scripto enunciat: aliud habens in mente. & vt vulgo dicitur, mentiri est contra mem tem ire. qualiter tamen hoc sit verum, alibi tangitur. sed ille assentitur sicut profert cum expressione quam addit in mente. Et eodem modo potest respondere religiosus patri abbati quaerenti in casu corollarii in fine argumenti praecedentis illati. Quia non fallat proprie, patet: quia fallere vt in primo dixi mus, deformitatem importat: & propterea dicens quod licite dicere potest non fallit. quo modo Iacob non fefellit: sed pater seipsum fefellit.
⁋ Tertio arguitur. vulgariter fertur excommunicatio in omnes. qui sciunt impedimentum affinitatis vel consan guinitatis inter matrimonio coniungendos: vt in ecclesia audis. sed interdum non potest impedimen tum ostendi nisi detegatur peccatum occultum fornicationis sponsi vel sponse: ergo in illo casu teneor peccatum occultum sponsi vel sponsae prodere-
⁋ Respondetur. si sciam tale impedimetum, de beo secrete adire illum qui peccatum commisit: & dicere ei seorsum aliis insciis peccatum illud gratia cuius inter eum & Bertam non potest esse matrimonium ob affinitatem talem vel talem. si Berta crimen commisit: id idem ei in secreto aperiam. forte enim ipsa credit quod hoc matrimonio ante dispensationem non repugnat. quod si a matrimonio desistere nolu erit: crimen occultum dicam superiori vel illi qui potest matrimonium contrahendum impedire. & hoc si probare possim: alioquin quiescam. hoc autem fit ne continuo maneant in peccato. quare rationabilem causam habeo occultu peccatum stantibus his cirrunstantiis detegendi: vt alia peccata impediam.
⁋ Quarto arguitur. mulier tenebatur peccatum occultum xelotypiae reserare: vt praecipitur Numeri. v. Nam cum mulier suspecta erat de adulterio, quod non poterat aliunde in foro exteriore probari: maritus eam ad sacerdotem adduxit: offerens pro illa decimam partem sati farinae hordeaceae: nec imponi debuit thus neque oleum: quia sacrificium xelotypiae aest & oblatio inuestigans adulterium: ac debuit sacerdos scribere in libello maledicta in eam si polluta fuisset & commixta viro alieno: vt putrescat fe mur & tumens vterus disrumpatur: vt sit in exem plum populo Israel.
⁋ Respondetur. quia populus ille quibusdam vitiis deditus erat: vt in proposito mu lierum excessiuo amori, & inordinato homicidio: vt ex variis scripturae locis legimus: propterea deus eis quo ad aliqua protempore illius legis condescendit. vt in proposito ne occiderentur vxores: ad quas occidendas ob amorem inordinatum procliues erant: hanc legem seruatam voluit, & miraculose deus illud peccatum detegebat. Nobis autem dedit leges multas, scilicet naturae, quas in cordibus nostris tamquam in silice sculpsit: ac alias positiuas leges: & in starum multis dispensauit: vt in homicidio innocentis Sansonis. ludicum. xvi. Sic in proposito de peccato hoc occulto quod debuit a muliere reserati muliere inquam Hebraea. aliarum enim nationum mulieres etiam illo tempore ad hoc non obligabantur: nec aliquae in mundo hodiemo die.
⁋ Ecce quam graue sit peccatum / occultum fratris prodere: nisi vbi homo habet praeceptum aliunde cui aliud praeceptum cedere debet. Interdum tamen non est facile iudica re quod preceptum alteri cedere debeat: nonnumquam facile. vnde hoc dico: quod vtilitas mea vel proximi non est causa sufficiens ad hoc vt peccatum occultum fratris detegam, quod probo: quia non licet auferre bona fortunae proximi ob meam vel proximi vtilitatem: ergo nec famam. patet consequentia: quia illis bonis praestat fama. antecedens manifestum est ex Augustini xiiii. qui. v. cap. Forte. & ex Grego. i. q. i cap. Non est putanda. Sed si prodere peccatum oc cultum fratris sit necessarium pro salute spirituali vel corporali aliorum innocentum: ne iniuste opprimantur: possum illud reserare: vt in solutione primi diximus. Vlterius ex dictis in xv. distinctione quaestione. xvi. sequitur. si socius meus & ego im posuimus Sorti aliquod falsum crimen: teneor illud reuelare restituendo Sorti suam famam: & per con sequens reuelo occultum peccatum complicis mei. nimirum proprium etiam pando. Praeterea sequitur. si so lus sciam Sortem equum abstulisse: quod Platoni imponitur: & quod occidetur nisi peccatum occultum Sor tis detegam: debeo illud manifestare: vt vitam innocentis & famam protegam. sic enim Daniel vitam Susannae seruauit: occultum crimen sacerdotum reuelando. Danielis. xiii. ratio est. quia plus ponderam da est innocentis vita: vel etiam bona fama, quam nocentis. In super contingit dare occultum peccatorem fama indignum: cuius tamen peccata si detegam: iniu ste ago. vt occultus haereticus est dignus qui bo na perdat: & tamen non possum ante sententiam datam & publicationem, eius bona auferre. Sequitur prae terea ex solutione ad primum: quod si sit vnus vel plua res fures vel latrones incorrigibiles / possum eorum furta & latrocinia occulta reuelare vt innocentum vitas protegam. secus si sint corrigibiles: vel constet de correctione: nisi speciali ordine iuris seruato de illis specialiter & nominatim interroger: quia iam teneor veritatem dicere. Vltimo notadum est quod homo tenetur seruare famam personae cum qua peccauit: nisi illius personae detectio requiratur ad peccati roprii confessionem. Ratio est: nam alioquin reuelabit sine necessitate peccatum occultum proximi quod est vetitum.
On this page