Quaestio 23

⁋ Distinctionis Quadragesimae nonae Quaestio Vigesimatertia. lgesimotertio in ac distinctione, & secun do de aureolis quaeritur: an doctoribus debeatur ireola. Respondetur af matiue. probatur con clusio per glos. Can. vlti. ad Ephe. i. & Danie. xii c dicitur. Qui autem docti fuerint fulgebunt nuasi splendor firmamenti: & qui ad iustitiam eru diunt multos / quasi stellae in perpetuas aeternita tes. Conclusio haec intelligitur de iis qui decedunt in gratia. sed si damnentur meruerunt aureolam quam nunquam habebunt. sicut multi damnati meruerunt vitam aeternam. Nec intelligitur haec conclusio de adeptis gradum in theologia. nam multi horum alios non docent: & multi non habentes gradum alios erudiunt. sed intelligitur de doctoribus qui docuerunt vel efficaciter docere proposuerunt si ue scripto siue verbo.

⁋ Contra conclusionem arumentor. Vel haec aureola datur omnibus doctoribus alios erudientibus in quacunque facultate: vel tantnm iis qui legunt vel scribunt in theologia, vel concio nantur ad populum. si secundum, non dabitur doctoribus qui quaestiones peregrinas scribunt in theologia / & illis insudant: saltem ratione illarum quaestionum. quod videtur absonum: quia contingit tales quaestiones interdum conducere ad ntelligentiam theologiae. Si dicas eis deberi aureolam doctorum: sic regentibus in artibus & in grammatica debebitur: dummodo illam doctrina ordinent ad salutem proximi, nec obstat quod capiant pecuniam pro laboribus: quia sic facit curatus qui capit decimas & oblationes.

⁋ Respondetur. datur omnibus doctoribus ordinantibus doctrinam in proximi aedificationem. alioquin si vnus scriberet vnam breuen quaestionem theologicam in primo vel secundo sen tentiarum / & omnia physica partractaret: illi deberetur aureola doctorum: & non scribenti in physica qui magis theologica forte pertractat. vt an deus pos sit facere vacuum: an possit facere infinitum: quod est pter rationem.

⁋ Sed contra istud argumentor. Vel cui libet docenti respondet haec aureola ad salutem proxi mi. & sic faciens enthymema cum parua doctrina duorum verborum habebit hanc aureolam: & eodem modo faciens vnum argumentum & erudiens alium veritatem huius, non tanten chimaera non est chimaera. Insuper ponatur quod quis ob inanem gloriam praedicet vel doceat: & postea decedat in gratia. petitur an habebit aureolam doctorum.

⁋ Ad primum dicitur quod sicut vnus martyr habebit maiorem aureolam quam alius: & vnus virgo ha bebit maiorem aureolam quam alius: sic erit de aureola doctorum. nam qui multum erudit: magnam aureolam doctorum habebit. qui parum / proportiona biliter habebit aureolam: quia proprie pro opere excellenti debetur aureola.

⁋ Ad secundum. vel in anis gloria cadit in rationem obiecti. & ratione illius actus non habebit aureolam: quia nullus habebit aureolam nisi ratione boni actus. & quamuis de illa praedi catione poeniteat / nihil habebit ratione illius actus mali. si autem fuerit inanis gloria venialis circunstantia solum circunstans: & non cadens in rationem obiecti: ratione illius actus dabitur aureola. sed sem per ratione melioris doctrinae dabitur maior aureola propterea parum aureolae vel nihil dabitur pro eru ditione tricarum homines abstrahentium a solida do ctrina. vt sunt multae quaestiones steriles & variae tra ctatae & in logica & in theologia: quae auditores non erudiunt: sed a veritate vtili auocant. hinc dicit Apo stolus ad Titum. iii. Stultas autem quaestiones & genealogias & contentiones & pugnas legis deuita: sunt eim inutiles & vanae.

⁋ Secundo argumentor. vel soli docenti dabitur aureola doctorum, vel cuilibet volenti docere. Si secundum: dabitur laico: cum is for te libentius velit docere quam homo eruditus. hinc ex lit versiculus plebeius. Cantat qui nescit / qui scit cantare quiescit. Si primum: obiicitur. volenti pati mortem dabitur aureola martyrum: & corruptae vio lente cum facit quod in se est ad habendam virgini tatem / aureola virginum: ergo eodem modo volenti praedicare dabitur aureola doctorum.

⁋ Respondetur. aureola doctorum non dabitur cuilibet habenti vo untatem praedicandi: sic enim daretur ignaro & mulier culis: sed dabitur cuilibet habenti scientiam & vo lenti exire in actum exteriorem efficaciter nisi im pediatur, vel quia non permittitur, vt religiosus, cu ius voluntas a superioris voluntate dependet: vel quia impeditur a tyranno vel aliunde. Sed indo ctus forte non potest habere actum voluntatis praedicandi eiusdem speciei cum docto. vt pauper nihil habens non habet simile propositum in pecie ad dandum scutum quale diues. sed habi noc propositum conditionale, si scirem praedicare / ego praedicarem. hoc autem dependet ex his qua in di stinct. vi. secundi ad hanc materiam pono. Et requiri tur quod habeat scientiam praedicandi nunc in poten tia propinqua. alioquin septennis habens propositum concionandi in trigesimo anno aetatis suae habe bit aureolam doctorum. Si autem homo sit eliguis, vel in regione cuius ignorat idioma: idem est ac si non haberet scientiam apud illos inter quos est. sed bona proposita conditionalia praedicandi alibi, non erunt irremunerata. Potes insistere quod mo dica scientia sufficiat. nam interdum aliqui dicunt aliquos sermones memoriter bono animo: qui nesciunt congrue loqui. sed hi non vacabunt praemio aurcolae dummodo vtiliter insistant. Nec semper doctiori dabitur maior aureola: sed plus & vtilius laboranti, siue conuertat aliquos ad fidem & bo nos mores siue non: quia hoc non est situm in facultate eius.

⁋ Tertio arguitur. Vel dabitur au reola pro actu docendi falsum: vel solum pro actu docendi verum, non primum: alioquin pro haeresi da retur aureola: quod est absurdum, nec secundum: quia si vnus in materia probabili credat dicere verum: vt pu ta si Adam non peccasset, Christus fuisset incarnatus: & alter praedicando oppositum: alter praedicat verum & alter falsum: & non est maior ratio quod da bitur aureola pro actu praedicandi verum quam pdicam di falsum: cum non constet vter eorum praedicet verum.

⁋ Respondetur. dummodo homo habeat rationes apparentes pro se, & no constet de opposito: habebit aureolam pro tali doctrina: quia est ignorantia ei inuincibilis. & sic vterque istorum habebit aureolam ratione suae praedicationis: si bono & sim plici animo id faciat. Sed si quis praedicet minus probabile quod pauciores tenent: & minores sint ra tiones, & cum hoc relinquendo certum: non apparet quod ratione talis concionis dabitur aureola. Nec ill dabitur aureola qui plebeculae indoctae proponit sublimia quae a plebe capi nequeunt: quia secundum exigentiam auditoris debet esse sermo docentis: iuxta illud Apostoli. i. ad Corinth. iii. Ego fratres non potui vobis loqui quasi spiritualibus, sed quasi carnalibus. Tanquai paruulis in Christo lac vobis potum dedi, non escam: nondum enim po teratis.

⁋ Quarto arguitur. Ex conclusione sequitur quod ille qui insistit correctioni fraternae ha bebit aureolam doctorum, quod si concedas: infero quod aicus possit habere aureolam, qui nullas vnquam callebit literas. Si dicas. is non habebit aureolam: Contra hoc argumentor. Ratio quare aureola doctorum dabitur alicui, maxime competit huic: ergo habebit aureolam doctorum. antecedens probo. nam docto ri datur aureola, quia daemonem & eius effectus pe niciosos scilicet peccata ab hominum pectoribus fugat. sed ille facit huiusmodi: quia lites & dissidia inter fratres sedat & extinguit: consulit dubiis: malos arguit vt emendentur: & plures filios spiri uales Christo generat quam theologus. ergo si theo logo aureola doctorum detur: & huic dabitur. Quod si concedas, sicut concedendum videtur, infero vlterius. vel ratione cuiussibet actus correctionis fraternae dabitur aureola: vel ratione multorum. si secundum quaero abs te: quot fratrum correctis requiratur ad correctionem fraternam. si ratione cuiustibet: multi sunt laici qui fratres correxerunt decedentes in gra tia: ergo omnes illi habebunt aureolas doctorum. Et ex vtroque infero. si quis laborans pro fratris correctio ne habebit aureolam doctorum: seipsum corrigens habebit doctorum aureolam. & sic quilibet poenitens decedens in gratia, doctorum aureolam habebit: & a fortiori innocens: & ex consequente mulieres. nam licet mulieres non debeant publice docere, iuxta Apostolum: tamen si aliqua bona vidua inter alias mulieres contentiones sedet: tam exemplo quam verbo alias docens: videtur (licet non possit esse sacerdos) habitura aureolam doctorum vel doctricum. Responde tuipse ad formam.

⁋ Dicam aliqua ad materiam ar gumenti. Aureolae proprie dantur actibus heroicis vel vitae heroincae. quo modo diu in carne viuere & nullam carnis illecebram admittere, vel si admittatur poenitere antequam adimpleatur opus: vitam communem hominum exuperat: & talis vltra praemium essentiale habebit aureolam virginum. Sic se honeste ac san cte in via componere, in vtroque homine: homines verbo & exemplo trahere ad Christum, est se & alios lucrari. talibus etiam aureola doctorum debetur. Et concedo quod laicus de quo est facta mentio in argumento, pot excellenter & heroice viuere: se & alios erudiendo: sic vt doctorum aureolam sit habiturus. & vbi proba matrona ita faceret, opinor illud idem. Similiter de eremita, qui accedentibus sana ministrat consilia, dicendum puto. Licet autem ratione cuiussi bet actus quis mereatur aliquid de praemio accidenm tali: non vocatur aureola quousque multi actus ha peantur, quemadmodum quamuis qualibet gutta aliquid a lapide tollat: ante notabilem ablationem partium non vocatur cauatio, nec quaelibet parua nali depressio virum simum denominare sufficit.

⁋ Quinto argui tur. Si quis praedicet facto in bonitate vitae, cuius exenplaris vita reliquos vicinos ad virtutes accendat, illi debetur aureola: quia bene viuit, & sua exemplari vita intendit alios erudire, & ab eorum animis daemo nes per spiritualia arma effugare.

⁋ Respondet. illi dabitur vltra sua merita aureola doctorum. Nec tamen ex illo sequitur quod melius sit versari in tumultu po pulari bene viuendo quam viuendo seorsum: quia si alios illic non doceat facto: non habebit doctorum au reolam. forte enim in plebe auertetur a bono: & damnabitur: qui in secessu fuisset saluus. multo autem ma gis laborandum est pro bona & secura vita quam pro obtinenda aureola: cuius expectatio frequenter est dubia. & est simile ac si stultus religiosus vagaretur per regiones adipiscendo indulgentias, coenobio dimisso.

⁋ Haec de doctorum aureola dixisse sufficiat: modo paucos manipulos & cum his spicas dimissas ints vnum collegerimus. Aureola voca tur doctorum ab actu se prius, & posterius alios erudiendi in fide & moribus: non a gradu, vt vulgus nunc appellat doctores theologos. quorum aliqui laudabili exercitatione. xiiii. annorum curriculo in palestra literaria respondentes & oppugnantes admissi sunt. Alicubi autem datur doctoratus palma theologiam haurienti instar canis e Nilo bibentis. Sed de neutris loquimur. nam Augustinus / Hieronymus / & alii eruditissimi ac sapientissim patres, hos gradus non suscepere, saltem non constat: qui tamen sunt prcipusintetr eos qui aureola doctorum sunt illustrati. Sed ex hoc non sequitur quod mos iste gradum seu palmam suscipendi sit malus: imo est rei publicae expediens: vt scilicet homines honoribus ad bonas artes & sapientiam sine quibus non regitur mun dus, alliciantur. Non enim valet obiectio Ioannis picleffi dicentis doctoratum esse notam ambitionis. quin immo est initium laboris & docendi in publico id quod homo tot sudoribus & lucubrationibus in scho lis didicit. Sed nec male agunt literati viri non suscipientes hos gradus. volo dicere, aliorum pace: istos minores bullatos, & similes: suos ad vniuer sitates & gradus non admittentes, non imprudenter age re. His enim sufficit exercitatio coenobii, & bona vita alios docendo. Cumque iandiu durarunt sine gra du in religione adepta: insipienter, opinione mea haben do gradui insisterent: & nouitatem in suam viuendi noi mam introducerent. bene viuant, sine aliorum scandalo: & non deerunt eis eruditi viri saeculares suam religionem assumpturi: more illius boni Alexandri Halensis / Alexandro Macedone longe praestantioris

⁋ Quare non omnibus doctoribus theologis ( loquem do vt vulgus) aureola dectorum dabitur quamuis in gra tia decedentibus. ratio est: quia nec legunt, nec praedicant. sed vbi data est eis a cancellario facultas vbique do cendi: & campus laboris aperitur: obmutescunt: & simi les redduntur iis religiosis qui post. lannos in religio ne transactos a cerimoniis re & nomine absoluuntur: cum tamen illi debeant esse speculum & exemplar ob longam exercitationem in palaestra peractam, tyronibus & iu nioribus.

⁋ In super patet non omnibus praelatis in gratia decedentibus aureolam doctorum datu iri. nam multi ex eis non praedicant: cum tamen episcopi & inferioris praelat potissimu munus sit verbum dei in populum spargere. sic enim Augustinus / Ambrosius / Gregorius: & Bernardus fecere. hi autem euangelizare erubescum sed denarios etiam a pauperibus quaestuosissime colligere non negligunt: quos in illos ratione pau pertatis non refundunt. Vbitatur: an futura sint aliqua signa per quae in patria aureolae ldeprehendentur. Vulgo dicitur quod sic: vt do ctor in ore: & martyr in parte corporis qua percussus est, signum habebit: & virgo proportionabiliter. sed non est necesse ita dicere, quod probo. nam aureola est gaudium de creatura & de excellenti victoria in qua homines plurimum succumbunt. sed tale si gnum ab omnibus beatis cognoscitur in mente sicut in corpore, quod ostenditur: quia sicut res se habent ad esse, sic ad cognosci. ii. Metaphysicae. & perfectior res perfectius cognosci potest: potissimum prostatu patriae. illic enim anima intuebitur animam, deu, ange lum, actum, vel passionem in anima propria. quare sic non po terit in alio: & deus haec cognoscit. Quia autem angeius sibi relictus possit cordis secreta rimari. ex. ix. distinct. Secundi relinquo-