Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

In Quartum Sententiarum (Redactio B)

Prologus

Quaestio 1 : An liceat aliqua non theologica in theologia tradere

Quaestio 2 : Quid opus sit facto in contrarietate positionum seu opinionum

Quaestio 3

Distinctio 1

Quaestio 1 : An creatura possit creare

Quaestio 2 : Ad definitio sacramenti quam poni magister sit bona

Quaestio 3 : An sacramenta novae legis causalitatem aliquam habeant respectu characteris vel ornatus in anima

Quaestio 4 : Utrum pro cuiuslibet legis tempore debeant esse alia et alia sacramenta

Quaestio 5 : Quid sit circumcisio, et quomodo obligat

Distinctio 2

Quaestio 1 : Quid sit baptismus: et quae eius materia et forma.

Quaestio 2 : Ad ea quae in priore quaestione de baptismo dicunt sint sufficienter et recte determinata

Distinctio 3

Quaestio 1 : An institutio baptismi circumcisionem et legalia evacuet

Quaestio 2 : An baptismus pro tempore quo erat licitus et institutus, circumcisionem tollebat de praecepto

Distinctio 4

Quaestio 1 : An virtutes infundantur in baptismo

Quaestio 2

Quaestio 3 : An omnes baptizati aequaliter effectum baptismi recipiant

Distinctio 5

Quaestio 1 : An liceat recipere baptismum a ministor malo vito

Distinctio 6

Quaestio 1 : An character sit causa initerationis baptismi

Quaestio 2

Quaestio 7 : An confirmatio sit sacramentum initerabile

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : An sit ponenda forma in sacramento Eucharistiae ut in caeteris

Distinctio 9

Quaestio 1 An omnis mortalis peccator indigne Eucharistiam assumat

Quaestio 2 : An in somno pollutus communicare possit

Quaestio 3 : An non ieiunus possit eucharistiae sacramentum sumere

Quaestio 4 : An sacerdos teneatur ministrare ille eucharistiam quem in mortali novit esse, sive via confessionis sive aliter occultae

Distinctio 10

Quaestio 1 : An corpus Christi et eius sanguis realiter in Eucharistia contineantur

Quaestio 2 : Quomodo corpus Christi sit in Eucharistia

Quaestio 3 : An defendi possit quod corpus Christi sit longum septem pedibus in eucharistia: et sit ordo partium in ordine ad totum, non autem in ordine ad locum

Quaestio 4 : An deus possit aliquod corpus simul ponere in diversis locis separatis circumscriptive

Quaestio 5 : An corpori Christi eaedem proprietates insint in eucharistia quae in caelo

Quaestio 6 : Utrum aliqua creatura possit movere corpus Christi prout existit in sacramento

Quaestio 7 : An sit essentialis ordo inter modum essendi sacramentaliter, et sub modo naturali

Distinctio 11

Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus Christi

Quaestio 2 : An solus panis triticeus et vinum vitis fit conveniens materia huius sacramenti

Quaestio 3 : An corpus Christi sit categorice adorandum in eucharistia, an conditionaliter

Distinctio 12

Quaestio 1 : An omne accidens possit esse sine subiecto

Quaestio 2 : An quantitas distinguatur a re quanta

Quaesito 3 : Quo modo accidentia agant adinvicem et in ordine ad alia accidentia et substantias, tam quo ad generationem quam quo ad corruptionem

Quaestio 4 : An cum omni alteratione accidentium in eucharistia maneat corpus Christi

Quaestio 5 : An pluries in die celebrandum sit

Quaestio 6 : Utrum quilibet clericus quolibet die teneatur dicere horas

Quaestio 7 : An ex inadvertentia dicens horas vel distractus satisfaciat praecepto de dicendis horis

Quaestio 8 : An audiens missam, et interea dicens horas satisfaciat utrique praecepto

Distinctio 13

Quaestio 1 : An sequendo consecrationem Christi debeamus in fermentato, an in azimo pane consecrare

Quaestio 2 : An Christus xiiii luna comederit agnum paschalem

Quaestio 3 : An laicus teneatur sub utraque specie communicare

Quaestio 4 : Quis sit modus celebrandi

Distinctio 14

Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia

Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum quis possit satisfacere seu adimplere poenitentiam iniunctam existendo in peccato

Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit aequae meritorium ac non satsifactorium

Quaestio 3 : An non ieiunantes peccent

Quaestio 4 : An ieiunium quadragesimae sit de iure divino

Quaestio 5 : An consuetudo regionis sufficiat pro observatione tam ieiunii quadragesimalis quam cuiuscumque alterius ieiunii

Quaestio 6 : An tertio comedens frangat ieiunium ut secundo comedens

Quaestio 7 : An quilibet teneatur ad eleemosynam faciendam

Quaestio 8 : An eleemosyna sit opus magnae perfectionis et an quilibet de quolibet bono quod habet possit licite dare eleemosynam

Quaestio 9 : An quilibet non extreme pauper teneatur pauperi exteme eleemoysnam impedere

Quaestio 10 : An rerum dominia iure naturae divino an humano partita sint

Quaestio 11 : Utrum homo teneatur restituere illa quae acquisivit per perscriptionem vel usucapionem

Quaestio 12 : Quomodo conveniant et differeant ususfructus et usus et quomodo finiantur

Quaestio 13 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae, et potissimum in ludis taxillorum

Quaestio 14 : An ludere sit honestum

Quaestio 15 : An bene vivant homines tesseras facientes vel eas vendentes

Quaestio 16 : An proximi lacerans famam teneatur eam restituere

Quaestio 17 : Quomodo mulier possit satisfacere suae famae salva conscientia, quae habet spurium in adulterio genitum: supposito quod hic spurius putetur a marito esse haereses etc

Quaestio 18 : An accusatus de aliquo crimine teneatur illud crimen prodere non obstante fama

Quaestio 19 : An homicidium sit magnum peccatum: et quae restitutio debeatur homicidio

Quaestio 20 : An liceat occidere et rapere in bello

Quaestio 21 : An licitum sit christiano viro vocare in suum auxilium infideles contra Christianos

Quaestio 22 : An homo damnatus ad mortem possit aufugere licite

Quaestio 23 : An duellum sit licitum

Quaestio 24 : An furto aliena subtrahens peccet

Quaestio 25 : An furtum sit veniale, an mortale in casu sequente. Sit unus cumulus granorum: auferat Sortes omnia grana sensim, numquam duo simul, sed semper unicum: habeat tot volitiones distinctas quot sunt grana. et quandocumque aufert unum granum, habeat volitionem particularem cadentem solum super illud granum, numquam habendo volitionem cadentem in plura grana totalia.

Quaestio 26 : An fur teneatur ad restitutionem omnium quae furto abstulit

Quaestio 27 : An iuste pro furto infligatur mors

Quaestio 28 : Utrum sicut quilibet damnum vicino praestans tenetur illud damnum vicino praestans tenetur illud damnum resarcire: sic quilibet alienum detinens teneatur illud domino reddere sub poena peccati

Quaestio 29 : An omnis usura sit peccatum

Quaestio 30 : An iste casus sit usurarius. do tibi nunc in Augusto centum scuta mutuo ad natalem domini useque interea temporis venit creditor meus, et petit a me. c. scuta quae cogor illi dare: et propterea vendo res meas minoris quam valeant xv scutis vel non possum habere pecuniam nisi cepero ad usuram; sic ut cogar dare xv ultra sortem

Quaestio 31 : An mutuator possit mutare ad usuram, vel recipere ultra sortem aliquid

Quaestio 32 : An iste casus sit usurarius. Ego habeo unum corum tritici, in festo sancti Martini valentem xx. quem volo servare ad Augustum in quo triticum solet esse carius apud Britannos. accedat ad me Petrus volens emere a corum, petens dilationem solutionis: et ego capio. xxx. pro Augusto

Quaestio 33 : An iste casus sit usuarius. Sortes dat Platoni bis mille libras sterlingorum mutuo, capiens a pagum annue valentem c. sterlingorum libras in pignore. Sortes tenet a. pagum: et fructus eius colligi xx. annos: et demum suas bis mille libras recipit

Quaestio 34 : Utrum civitas indigens pecuniis possit licite compellere cives subiectos ad mutuandum sibi certam quantitatem pecuniae et caetera

Quaestio 35 : An liceat ad usuram capere

Quaestio 36 : An contractus quem cambium bursae dicunt sit licitus

Quaestio 37 : An trapezitae seu campsores permutando et capiendo plusquam debent usuram commitant

Quaestio 38 : An usurarius teneatur restituere lucrum ex usura acquisitum

Quaestio 39 : Quot sint species contractus

Quaestio 40 : Utrum negotiatio proprie dicta lucrativa sit licita

Quaestio 41 : Quae circumstantiae sint considerandae ad hoc ut contractus emptionis aut venditionis sit licitus

Quaestio 42 : An reddituum emptio sit licita

Quaestio 43 : An redditus depraevetur per hoc quod est irredimibilis vel perpetuus

Quaestio 44 : An liceat emere vitalitium, hoc est sustentationem pro vita vel pro victu

Quaestio 45 : Utrum contractus locationis et conductionis sint liciti

Quaestio 46 : An contractus Socidarum quibus rustici in animalibus innituntur sit licitus

Quaestio 47 : An contractus societatis sit licitus

Quaestio 48 : De quodam particulari contractu tanquam societatis an sit licitus

Quaestio 49 : An contractus quem Ioannes Eckius Germanus proposuit: sit aequus et licitus

Quaestio 50 : Utrum in restitutione pluribus facienda aliquis sit servandus ordo, et quis

Distinctio 16

Quaestio 1 : An contritio: oris confessio: et satisfatio sint partes poenitentiae

Distinctio 17

Quaestio 1 : Quo iure confessio vocalis sit introducta

Quaestio 2 : An quilibet adultus teneatur semel in anno confiteri omnia sua peccata sub poena peccati

Quaestio 3 : An quilibet adultus teneatur confiteri omnia sua peccata proprio sacerdoti

Quaestio 4 : An peccatorum circumstantiae sint de necessitate salutis confitendae

Quaestio 5 : An homo habens peccata non reservata cum reservatis teneatur omnia illa curato

Quaestio 6 : An quis licite compelli possit sua peccata bis confiteri

Quaestio 7 : An confessus fratribus mendicantibus sine facultate plebani tenatur illa peccata iterato proprio sacerdoti confiteri, ut satisfaciat praecepto. Omnis utriusque sexus

Quaestio 8 : An furiosi et temulenti ad hoc praeceptum ecclesiasticum de confessione et ad similia praecepta obligentur

Quaestio 9 : An debeat iterare confessionem is qui confessus est et non poenituit

Distinctio 18

Quaestio 1 : An sacerdos evangelicus virtute sacramenti poenitentiae tollat aliquid de culpa

Quaestio 2 : An excommunicatio excommunicatum et alios excludat a communione mutua

Quaestio 3 : An omnis participans cum excommunicato mortaliter peccet

Quaestio 4 : Utrum communio cum excommunicato sit lege divina; an humana prohibita

Distinctio 19

Quaestio 1 : An sacerdos possit uti calve in quolibet

Quaestio 2 : An fraterna correptio sit cuilibet adulto de praecepto

Distinctio 20

Quaestio 1 : An ille sit prorsus liberatus a poena qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote

Quaestio 2 : An indulgentiae vivis et mortuis prosint et ad quid

Distinctio 21

Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantu rpost hanc vitam

Quaestio 2 : An sigillum secret sit omni modo servandum

Quaestio 3 : An sacerdos teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum

Distinctio 22

Quaestio 1 : An quilibet resurgens a peccatis mortalibus resurgat ad priora merita vel gratiam

Quaestio 2 : An in labente in mortale peccatum post gratiam redeant priora peccata

Distinctio 23

Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : An aqua benedicta aliquid in ecclesia valeat

Distinctio 24

Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum movae legis

Quaestio 2 : An summus pontifex possit dispensare cum sacerdote ut contrahat matrimonium

Quaestio 3 : An Petrus et successores eius primatum habeant in terra ex institutione Christi tam in spiritualibus quam in temporalibus

Quaestio 4 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet

Quaestio 5 : An liceat dare beneficium paruulo octo vel decem annorum

Quaestio 6 : Quomodo ab inidoneo idoneus sgregetur

Quaestio 7 : An quis possit petere honorem

Quaestio 8 : An conferens beneficium bono, meliore relicto, peccet

Quaestio 9 : Eadem. An collator beneficii peccet, beneficium bono dando, relicto meliore

Quaestio 10 : An theologus tamquam magis idoneus in cura animarum sit iurisperito seu canonistae praeferendus

Quaestio 11 : An quis possit sana conscientia plura tenere beneficia cum dispensatione eius cuius interest

Quaestio 12 : An quis possit sana conscientia plura tenere beneficia cum dispensatione eius cuius interest

Quaestio 13 : An conclusiones cum suis probationibus in quaestione praecedente positae sint verae

Quaestio 14 : An potius dispensandum sit cum eruditis viris et nobilibus in beneficiorum pluralitate quam cum ineruditis et ignobilibus

Quaestio 15 : An melius faciat beneficiatus suum beneficium resignans alicui probo, servata pensione pro vita si indigeat: an relinquens beneficium post mortem vacare, sic scilicet ut collator possit conferre cui velit

Quaestio 16 : An praelatus ecclesiae sit dominus proventuum ecclesiae datorum

Quaestio 17 : An praelatus ecclesiae peccet, prodige ecclesiae bona consumens, et ad prodige consumptorum teneatur restitutionem

Quaestio 18 : Quomodo cognoscatur status et sufficientia viri

Quaestio 19 : An praelatus ecclesiae qui nihil aliud habet nisi patrimonium crucifixi possit dotare sororem. vel si forte tentatus a Sathana genuerit filiam in sacris, vel ante sacerdotium in vero matrimonio: eidem provvidere possit

Quaestio 20 : An clericus possit de rebus suis testari

Quaestio 21 : An habens patrimonium sufficiens ad se alendum possit beneficium capere: et de illius proventibus deserviendo vivere

Quaestio 22 : An peccent praelati ecclesiae in multitudine clientum, vestium sumptuositate, et ciborum superfluitate

Quaestio 23 : Utrum clericus teneatur restituere fructus beneficii quos in mortali recepti

Distinctio 25

Quaestio 1 : Quid sit simonia

Quaestio 2 : Utrum simonia sit grave peccatum

Quaestio 3 : An prece et obsequio committatur simonia

Quaestio 4 : An liceat aliquid accipere ratione consuetudinis, et cogere nolentem ad dandum secundum consuetudinem loci, tam in collatione sacramentorum quam beneficiorum

Quaestio 5 : An simoniace promotus munere a manu iustum titulum in beneficium acquirat

Quaestio 6 : An possit esse pactio in spiritualibus

Quaestio 7 : Quae sit poena simoniacorum

Distinctio 26

Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : An matrimonium ob pulchritudinem vel opes contrahi possit

Quaestio 3 : An matrimonium sit sacramentum univoce cum aliis sacramentis

Distinctio 27

Quaestio 1 : An requiratur et sufficiat consensus mutuus per signa praesentialia explicitus ad verum matrimonium

Quaestio 2 : An matrimonium per sacros ordines et religionis professionem dissoluatur

Quaestio 3 : Quis possit sponsalia contrahere et an sint licita

Quaestio 4 : Quo modo matrimonium conditionale contrahatur

Quaestio 5 : An sponsalia contrahens cum aliqua teneatur de necessitate salutis matrimonium perficere

Quaestio 6 : An maximus pontifex possit cum bigamo dispensare ut ordines suscipiat

Distinctio 28

Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet

Quaestio 2 : An sit tempus aliquod ad sponsalia et matrimonia contrahenda determinatum et quae sit ratio sic statuendi

Distinctio 29

Quaestio 1 : An consensus coactus per metum ad matrimonium sufficiat

Quaestio 2 : An matrimonium contractum inter raptam et raptorem cum utriusque consensu mutuo antequam rapta parentibus restituatur teneat

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum error matrimonium impediat

Quaestio 2 : In quo virginitas consistat; et an sit virtus

Quaestio 3 : An viduitati et castitati coniugali virginitas praestet

Quaestio 4 : An fuerit verum matrimonium inter Mariam virginem et Ioseph

Distinctio 31

Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusent actum matrimonialem ne sit peccatum

Distinctio 32

Quaestio 1 : An alter coniugum semper teneatur alteri petenti reddere debitum et quomodo castitas coniugalis servanda sit

Quaestio 2 : An unus coniugum possit vovere sine consensu alterius

Distinctio 33

Quaestio 1 : An liceat vel licuerit unquam simul plures habere uxores

Quaestio 2 : An libellus repudii in lege Mosaica fuerit licite permissus

Distinctio 34

Quaestio 1 : An impotentia coeundi matrimonium impediat

Quaestio 2 : An maleficiatus possit contrahere

Distinctio 35

Quaestio 1 : An vir possit uxorem ob adulterium dimittere

Quaestio 2 : An aliquis possit mulierem sibi matrimonio coniungere quam per adulterium polluit

Distinctio 36

Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium

Distinctio 37

Quaestio 1 : An sacer ordo impediat matrimonium

Distinctio 38

Quaestio 1 : An expediat vovere

Quaestio 2 : An promissio obliget promittentem absque hoc quod promittens intendat se obligare ad servandum illud quod promissit

Quaestio 3 : An omne votum obliget voventem ad sui observantiam

Quaestio 4 : An opus factum ex voto sit melius quam opus factum sine voto

Quaestio 5 : An status religionis sit vitae saeculari quo ad meritum, et ex consequente quo ad praemium praeferendus

Quaestio 6 : An status religiosorum sit perfectior statu episcoporum saecularium

Quaestio 7 : An curatorum status qui apud Britannos omnes rectores vocantur sit maioris perfectionis quam status religiosorum

Quaestio 8 : An paupertatis votum in communi, in religione expediat

Quaestio 9 : Quomodo dari possit modus cognoscendi quando et quomodo servetur monachus immunis a proprietate

Quaestio 10 : An expediat monachis habere bona in communi in coenobio, et non in proprio

Quaestio 11 : An licite sint aliqui religiosi mendicantes

Quaestio 12 : An mendicantes possint recipere bona immobilia ut agros vel redditus ex quibus vivere possint sine mendicitate

Quaestio 13 : Quis sit dominus bonorum quae habent fratres minores

Quaestio 14 : An Romanus pontifex possit dispensare cum religioso in voto continentiae, ut uxorem ducat in saeculo

Quaestio 15 : An votum obedientiae caeteris votis maius, obliget religiosum in omnibus parere superiori

Quaestio 16 : An quis possit profiteri religionem, relinquendo parentum alterum in extrema necessitate

Quaestio 17 : An gravatus aere alieno possit profiteri religionem

Quaestio 18 : An quis possit servare unum vel plura trium votorum quae religiosi vovent, manendo in saeculo

Quaestio 19 : An transgressio cuiuslibet in regula contenti sit peccatum

Quaestio 20 : An sit meritorium religiosos non religiose viventes reformare

Quaestio 21 : An liceat vel expediat religioso ab una religione in aliam transire

Quaestio 22 : An sit expediens tot religiones habere in mundo

Quaestio 23 : An Carthusia sit religionum optima

Quaestio 24 : An peccent Carthusienses comedendo carnes

Quaestio 25 : An omne scandalum sit peccatum; et propter scandalum omittenda sint aliquam alioquin facienda

Distinctio 39

Quaestio 1 : An dispar cultus impediat materimonium

Distinctio 40

Quaestio 1 : Quomodo cognoscatur gradus consanguinitatis

Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium

Quaestio 3 : An Romanus pontifex possit dispensare ut contrahatur matrimonium in gradibus lege prohibitis

Distinctio 41

Quaestio 1 : Quid sit affinitas et an impediat matrimonium

Quaestio 2 : An sint aliqui filii illegitimi

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis et legalis impediat matrimonium

Distinctio 43

Quaestio 1 : An idem corruptum possit per naturam redire

Quaestio 2 : An in lumine naturali ostendi possit hominem resurrectionem possibilem esse futuram

Quaestio 3 : An Deus possit reproducere aliquid proprie corruptum

Quaestio 4 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam

Quaestio 5 : An resurrection mortuorum generalis sit futura, et quis sit modus resurgendi

Quaestio 6 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis

Quaestio 7 : An foeminae resurgent in sexu masculino

Distinctio 44

Quaestio 1 : Quoto anno aetatis Christus passus sit

Quaestio 2 : Quoto die Christus resurrexerit a mortuis

Quaestio 3 : An infernus sit sub terra

Quaestio 4 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro

Quaestio 5 : An corpus damnati possit calefieri

Quaestio 6 : Quo modo animae corporibus excute crucientur: et similiter daemones

Quaestio 7 : An tristitia sit magna poena

Distinctio 45

Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae

Quaestio 2 : An sacrificium vel missa dicta pro pluribus tantum cuilibet eorum prosit quantum si pro paucioribus celebraretur

Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosint defuncto

Quaestio 4 : An conducat in loco sacro sepeliri, et an quilibet possit eligere sibi locum sepulturae

Quaestio 5 : An sancti orent pro nobis

Quaestio 6 : An sit aliqua memoria intellectualis sicut sensualis

Quaestio 7 : An maneat habitus memorandi in intellectu separato integer sicut intellectus ipse et an anima separata reminiscetur omnium quae homo acquisit in hac mortali vita

Distinctio 46

Quaestio 1 : An deus servet aequalitatem iustitiae cum dulcedine misericordiae, tam in puniendo quam praemiando

Quaestio 2 : An deus inaequaliter merentes inaequaliter praemiet

Quaestio 3 : An homines pro meritis et demeritis habebunt praemium et supplicium

Quaestio 4 : An aliquod peccatum sit infinitae parvitatis: et similiter omissio

Quaestio 5 : Utrum quilibet sufficienter puniri possit pro suo peccato, vel an dabilis sit aliquis actus culpabilis, pro quo Deus non possit infligere poenam

Distinctio 47

Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis

Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem speciei cum igne praesenti

Distinctio 48

Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii

Distinctio 49

Quaestio 1 : An felicitas sive summum bonum in bonis corporis vel fortunae inveniatur

Quaestio 2 : In quo consistat vera beatitudo

Quaestio 3 : An essentia beatitudinis in uno actu consistat, an pluribus

Quaestio 4 : An homo naturaliter possit Deum videre

Quaestio 5 : An beatitudo principalius consistat in actu intellectus, an voluntatis

Quaestio 6 : An omnes summae appetant beatitudinem

Quaestio 7 : An appetitus liber, ex necessitate appetat beatitudinem

Quaestio 8 : An intellectus clare videns Deum possit non delectari, vel deum non diligere

Quaestio 9 : An voluntas efficientiam habeat respectu suae beatitudinis

Quaestio 10 : An beatitudo partialiter producatur a beato

Quaestio 11 : An omnes beati sint aequaliter beati

Quaestio 12 : An beatitudo sit perpetua

Quaestio 13 : An beatitudo sanctorum post resurrectionem erit maior in anima quam nunc sit

Quaestio 14 : An sensus exteriores beatorum erunt continuo in actibus suis in patria

Quaestio 15 : An videns deum ipsum comprehendat

Quaestio 16 : Quid sit videre in verbo, et an videns verbum omnia quae in verbo relucent videat

Quaestio 17 : Per quid corpora beatorum erunt impassibilia

Quaestio 18 : Unde proveniat agilitas in beatis et an possint in instanti se movere vel mutare quovis locorum

Quaestio 19 : Utrum dotem claritatis habeant beati

Quaestio 20 : Utrum corpora possint naturaliter vel supernaturaliter per dotem subtilitatis se mutuo penetrare

Quaestio 21 : An duo corpora dura possint immediate se tangere

Quaestio 22 : An virginitati debeatur aureola

Quaestio 23 : An doctoribus debeatur aureola

Quaestio 24 : An mors sit de ratione martyrii

Quaestio 25 : Quando quis debeat pati martyrium et pro quibus causis

Quaestio 26 : An actus quilibet cui debetur palma martyrii sit actus magnae perfectionis et sit praeferendus actu cui haec palmam non debetur

Quaestio 27 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel illae cui debetur aureola martyrum

Distinctio 50

Quaestio 1 : An damnati in inferno continuo peccabunt

Quaestio 2 : An poena damni sit magis afflictiva quam poena sensus, et an omnes poenae damni sint aequales

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 9

Quomodo dari possit modus cognoscendi quando et quomodo servetur monachus immunis a proprietate
1

⁋ Distinctionis Trigesimaeoctauae Quaestio Nona. NOno in hac distinctione & secundo de voto paupertatis quaeritur, quomodo dari possit modus cogno scendi: quando & quomodo seruetur monachus immunis la proprietate. Ad hoc responi detur Ioannes Andreas in Nouella in cap. Cum ad monasterium. de sta. monacho. & Panor. in eodem ca. insequitur. Proprium (inquiunt) dicitur quicquid abbati celatur, vel celatur ei vel alteri praelato. Contra hanc rationem soluendi quaestionem sic argu mentor. Ex ea non potest constare quando abbas est proprietarius in coenobio: cum ipse multo plura expendat contra regulam quam duo vel tres: fortassis quam omnes. Si dicas, Ioannes loquitur de aliis monachis fecluso abbate. Contra hoc arguitur. ergo habeo quod non loquitur vniuersaliter de ma ximo proprietario in toto coenobio, qui tantum inu tiliter expendit quantum omnes religiosi. Secundo. illa via euadere non potest. nam pono quod abbas imprudens & opulentus concedat cuilibet monachorum excessiuam pecuniam expendendam ad libitum: iam isti monachi nihil abbatem celant: & tamen sunt proprietarii. gitur. Non valet color quo Panor. hoc roborare nititur de seruo habente pecuniam ex consensu do mini: qui non est proprietarius. quia proprietas illius pecuniae est domini: quam dare potest cuilibet, siue pec cet, siue non. Bona autem coenobii non sunt abbatis: sed est duntaxantur eorunm fidenlis dispensator.

2

⁋ Restat ergo aliter respondere ad quaestionis ti tulum: supponendo quod per abbatem / quemlibet superio rem intelligamus in coenobio: siue sit abbas, siue clusione sequitur quod facultas abbatis facit aliquid non esse proprium, quod sine facultate esset proprium. Secundo sequitur quod abbas potest capere sine alicuius facultate alterius a se, illud qaumguaraegunlae, no. repugnat. nam potest aliis facultantem impartire: ergo illam in se habet. nemo enim dat quod non habet.

3

⁋ Quinta conclusio. Quilibet monachus, siue abbas, siue inferior po test esse proprietarius venialiter & mortaliter: grauis simen & minius grauitetr. honc est sub aliis vocabulis: potest quilibet istorum. contrauenire suo voto pau pertatis per veniale & mortale. Per (grauissime intelligo multum grauiter. Non enim capio suplatiuu affirmatiue vel negatiue / de virtute sermois: sed ad bonum sensum. Probatur haec conclusio quo ad tres partes. quod venialiter peccet patet per motus secundo primos: quia sic peccatur contra praecepta diuina. Secundo etiam de actibus deliberatis: quia si non posset pec care venialiter: hoc esset quia contraueniret suo voto de pauptate: sed hoc non probat intentum, quod sic osten ditur. non magis obligat votum spontanee emissum quam ius diuinum: immo de iure diuino obligat post emissionem. sed aliquis potest peccare venialiter contraueniendo praecepto decalogi: vt furando spin ter vel pomum quod no est notabilis bonitatis. Fodem modo in proposito / celando a superiore aliquid quod non est notabilis bonitatis sine facultate eius comcessa, vel rationabiliter praesumpta. Hinc Innocentius tertius in cap. praefato. Cum ad modonasterium. dicit. Vnde si ocqui alicui fuerit specialiter destinatum: non psumat illud accipe: sed abbati vel priori vel cellerario assignetur. Quia peccet mortaliter grauissime probatur: quia potest capere multa bona coenobii, & con tra intentionem regulae ea expendere: vt abbas vel syndicus pecuniam habens in custodia. & sic erit auarus, proprietarius, retro aspiciens ab aratro / ad quod manum misit: & de itinere ad viam promissionis redibit ad Aegyptum, vel in Babylonem proficisce tur. & sic legem diuinam transgredietur. Refert Cassia nus libro. vii. cap. xix. verbum sancti Basilii epsopi Caesariensis ad virum senatorii ordinis Syncletum nomine: quem cum monachus effectus esset / sic corripuit. Senatorem Synclete perdidisti: & mona chum non fecisti. volens dicere, non esse bonum mona chum qui pecuniam habeat. Et Vrbanus papa. xii. qu. i. c. Scimus. dicit. Quicumque vestrum comunem vitam susceptam habet: & vouit se nihil proprium habere: videat ne pollicitationem suam irritam faciat: sed hoc quod domino est pollicitus fideliter custodiat. ne damnationem sed praemium sibi acquirat. In super arguitur a posteriore, non infligitur magna poena nisi pro magnis peccatis. sed pro talibus peccatis ma gnae poenae infliguntur, probatur haec minor. nam bea tus Gregorius in libro Dialogorum refert se quen dam in sterquilinio sepeliuisse, penes quem mediocris pecunia inuenta est. Et Innocentius tertius in. c prae prior. aliqui namque sunt prioratus adeo pingues vt coenobia. vt videre est de prioratu sancti Andres Per monachum autem / canonicum & quencumque religio sum intelligimus.

4

⁋ Hoc praenotato pono aliquas co ciusiones. Prima est. Nuillus religiosus potest habe proprium de virtute sermodois. Probatur. quilibet religio sus abdicauit dominium omnium rerum a se in prima sua professione. ergo nullus alicuius dominii est capax quamdiu est monachus.

5

⁋ Secunda conclusio. hoc non ob stante loquendo vt plures / aliquis monachus est pro prietarius. nam ita loquuntur omes & bene, de ma lis monachis.

6

⁋ Tertia conclusio. quilibet religiosus est proprietarius: & contrauenit voto pauprtatis suae emissae, quando vtitur pecunia contra suam regulan Probatur sic. aliquo modo religiosus dicitur proprietarius per secundam conclusionem: & non solum per pecuniam abbati celatam, vt contra loannem Andream / & Pa nor. diximus: nec per hoc quod dominium rei habet per primam conclusionem: nec videtur per quid aliud: ergo noc modo est proprietarius. Secundo probatur idem. nam per hanc viam aliis votis suis & constitutioni bus contrauenit: ergo eodem modo suae pauprta ti. Tertio probo idem. Religiosus debet habere ali quem limitem rationis: vel regulam infallibilem per quan possit cognoscere quando male viuat. sed hoc fit per re gulam quam profitetur / quae est rationabilis ab optimo pa tre instituta: & per maximum pontificem admissa & approbata. Sicut enim inter leges vltimata resolutio est reducenda ad legem dei per quam tandem cognoscitur an lex sit rationabilis (& propterea recte dicitur quod volun tas diuina est prima lex obligatoria potissimum in contingentibus) ita inter leges humanas oportet ad legem illam tendere quae est rectior: & de cuius recti tudinem magis constat. sed sic est de regula quam homo profitetur. Et licet voluntas abbatis, religioso sit lex viua & animata: tamen quando constat, vel prima fronte du bitatur: an iuste praecipiat: oportet iacerae fundamentum ex regula per quam id cognoscatur. regula enim non potest deuiare: superior vero plerumque deuiat.

7

⁋ Quarta conclusio. Tenens aliquid temporale sine facultate abbatis concessa in particulari vel vniuersaliiest proprietarius / vbi in casu rationagilifacumltate habita non esset proprietarius. Patet: quia tam regulae quam professioni contrauenit. Secundo, tenet contra voluntatem superioris: cum non habeat facultatem ab eo con cessam: quia si facultatemhaberet: non esset proprieta rius. Exemplum de concessione particulari. cum praesen tatur Petro monacho liber: Petrus habet faculta tem a superiore librum suscipiendi in vniuersali. Ab bas autem videns Paulum bonum religiosum & studiosum / si concedat ei facultatem recipiendi libros & similia quae regulae non repugnant: ipse capiens non contra regulam, non est proprietarius. Ex hac con fato. Cum ad monastcrium. Prohibemus quoquod districte in virtute obedientiae sub obtestatio ne diuini iudicii: ne quis monachorum proprium aliquo modo possideat. sed si quis aliquoid habeat proprii: totum incontinenti resignet. Si vero post hoc proprieta tem aliquam fuerit dephensus habie, regulari moni. prae de monasterio expellatur: nec recipiatur vlterius nisi poeniteat secundum monasticam disciplinam. Quia si propri etas apud quemquam inuenta fuerit in morte: ipsa cum eo in si gnum perditionis extra monasterium in sterquilinio sub terretur: secundum quod btuns Grego. natrat in dialogo se fecisse. Et loanes Cassianus de institutis renunciantium cap. xx. sic recitat. In septimana cuiusdam fratris cum praeteriens oeconomus tria lenticulae grana vidisset iacere in terra: quam hebdomadario festinanti dum ea praeparat concoctioi / inter manus cum aqua qui diluebantur, elapsa sunt: confestim super hoc cosuluit abbatem: a quo velut interuersor, neglectorque sacri peculii iudicatus / ab orone suspensus est. Cuius negligentiae reatus non aliter eiremissus est nisi cum publica poeni tentia diluisset. Non solum enim seipsos non esse suos: sed etiam omnia qua sunt sua, credunt domino consecrata. Propter quod si quid fuerit in monasterium semel illatum: vt sacro sanctum / cum omni decernunt reuerentia debere tractari. Tantaque fide vniuersa procurant atque dispensant: vt etiam ea quae despectui habentur, paruaque reputantur ac vilia, si vel loco mouerint, vel competentius collocauerint: si gillonem aqua impleuerint: si ex eo cuiquam obtulerint ad bibendum: si tenuem festucam de oratorio cella ve submouerint: mercedem se consequuturos a domino tota credulitate confidant. Ex verbis istius eruditissimi religiosi arguitur sic. Religiosi in Ae gypto, Syria, & Scythia credunt se & bona omnia, deo data, & reuera ita est. ergo contra illd / bona coenobii expendens, sacrilegium facit: & quanto plus aufer tur, tanto peccatum est maius. Hoc idem ostenditur per poenam Anantae & Saphyrae inflictam. Actuum. v. & ludae, pecuniam Christo & apostolis datam / furanti. Ex istis patet altera pars: quod aliquando est peccatum mortale / medio cre ac paruum aliquid tenendo. Ecce probatam minorem. & per consequens habetur tota conclusto.

8

⁋ Ex hac conclusione infero quod grauius peccat abbas sinendo religiosos suos esse proprietatios & seipsum, quam feipsum solum. nam secundum faciendo peccat etiam grauiter, scan dalizando alios actiue, quia capite languente, caetera menbra dolent. Sicut enim ex nimiohumore & ceatharro in capite / pleuritis / colica / & ileos / & caetera id genus in corpore vero generantur: sic in corpore mystico scilicet teligione. cum tamen sit caput, magis debet tendere ad caelestia quam aliae partes corporis, vt in homine videmus. sed alios sinendo etiam peccat aliis peccatis, totiquot sunt religiosi in domo: & pluries ex parte temporis / proprietatem non relegando. Ab bas nanque ad duo tenetur: & seruare regulam in se: & aliorum vitia cohibere.

9

⁋ Contra primam conclusionem arguitur sic. Religiosus habet vsum licitum omnium rerum quibus vtitur licite. sed aliqua est res cuius proprietas nodistinguitur ab eius vsu. vt patet in rebus vsu consumpti bilibus: quemadmodum sunt panis, vinum / & cibus. quia siquis vtatur eis: ad earum vsum / earum transmutatur dominium. Respondetur. religiosus habent dominium talis rer & proprietatem in actuali vsu: sed non propterea ditur proprietarius: quia dominium rei identificatum cum eius licito ysu non sufficitur denominare vtentem proprietarium. sicut albedo in dente Aethiopis non sufficit eum denomninare album. Etiam non potest rem illam alienare ad nutum sed potest non dari ei vnqui: quod in proprietario non con tingit. nam proprietarius dniunimn reni ante vsum dat cui vult. hoc autem non potest religiosus.

10

⁋ Secundo argui tur. ponatur quod aliquis relinquat in testamento suo aliquid religioso: illius rei religiosus habebit dominium. Sed ditis & bene. illud acquiritur monasterio. xviii. qui. .c. vnico. vt si quid reliquatur seruo / ius acquiritur dominoita quod per momentum ius no consistit in persona serui. vt in l. Placet.litutr. de acquirem. haeredi. cum religosus sit magis coenobio astrictus quam seruus domimno. Seruitus enim spi ritualis est strictior. liiii. dist. ca. Multos. Contra hoc pono quod relinquatur consanguineo hac conditione adiecta, vt nihil acquiratur monasterio. Respondetur sufficienter ad argumentum vsque ad obiectionem, quae non con cludit. vt patebit ex proximo argumento.

11

⁋ Ter tio. ponatur quod aliquis profiteatur tria vota religionis ea conditione vt in domo sua maneat / tenendo rerum suarum proprietatem. tunc sic arguitur. lste est religiosus: & tamen est proprietarius licitus: cum nemo obli getur ad paupertatem nisi volens. modo iste vult& patet casus argumenti in cap. Insinuante. quicle. vel vouen. de illa muliere nobili quae emisit votum sancti Augustini in propria domo.

12

⁋ Respondetur. si aliquis profiteatur vt in domo sua cum omnibus bonis suis moretur: aut ex certis redditibus viuat: hoc non est contra substantiam monachatus. nam superior potest hoc concedcre cap. Cum inter. de elect. & potest talem amouere si velit: licet non debeat nisi pro iusta causa. Si au tem fiatur reseruatio per viam conditionis resolutiue vel suspensiue: vt dicendo / aliter non intendo profiteri / nec alio modo: tunc non est locus in terpretationi: sed vitiatur actus & non conditio. & sic non erit religiosus vllo modo. vt in cap. fina. de condi. apposi. Ista autem nobilis mulier suscepit religionem in propria domo. Si vero fiat alius contractus / vt dicatur oblatus monasterio nihil ad a. ls enim non est religiosus. & sic nihil contra conclusionem. Cum enim inter haec vota non sit essentialis dependentia: potest quis duo eorum vouere / & non tertium: puta castitatem / & obedientiam absque pauprtate: sed manca erit haec non religiosus. & si tot habeat / est duntaxat mathematica pauprtas & nomine: nec est gloria religionis, sed ignominia & dedecus: & religionis exitium. Tertio quando dat suis consanguineis diuitibus aliquid puro dono, est proprietarius. Si dicas. pluribus egent pro sua conditione. hac via concludens eum licite posse dare haec bona regi vel duci ditissimo, quod est absurdum, contra regulam & intentionem fundatorum. Quarto quando abbas est profusus in vesti bus vel in cibo. Quinto quando se confert ad cu rias principum, sine rationabili causa multa expen dendo. Si quis dicat eum peccare sic pecuniam pro dige expendendo: & non esse proprietarium: eadem est sententia: & verbale solum discrimen. Sed cum religiosus non possit habere dominium rei vsu non consumptibilis, quando prodige aliquid expen dit contra regulam: melius est dicere quod semper est proprietarius. nam in aliquibus talibus est proprietarius: vel nunquam eum proprietarium dabis, nec est maior ratio in vno quam alio: ergo in quolibet tali. vnus tamen actus proprietatis erit alio multo mi nor. Et breuiter vbi expendit conformiter ad in stitutionem seum regulam suam, non peccat contra votum paupertatis: vbi contra regulam, est proprietarius. Er pro illo dignoscendo / consideret abbas intentionem fundatorum & religionis institutoris: & conetur illam imitari quantum potest. & si parum ab illo fine dis cedat: paruum est peccatum. si multum, plurimum pec cat: & plagis vapulabit multis. At si abbas indo ctus fuerit: asciscat sibi vitum sapientem & deum timentem qui regulam explanet. vbi autem occurret dubium, an in aliquo contraueniat voto pauprtatis: consulat illum: vel plures vbires erit implicita. eorum enim vtendo consilio / nullo modo erit proprie tarius: & omnis conscientiae scrupulus ab eo auferetur.

13

⁋ Secundo arguitur. Religiosi in aliquibus coenobiis habent decem ducatos pro vestibus ex consensu abbatis: & tamen non sunt proprietarii, quod probo: quia vnus potest seruare totam pecuniam com munitatis pro vestibus & aliis necessariis emendis. sed quia ille erit pecuniae administrationi nimis implicitus in suam iacturam spiritualem: nam quid tetigerit picem inquinabitur ab ea. Ecclesiastici. xiii. i vtilius fuerit illud onus duobus impartiti: & qua rati ne duobus / eadem ratione vel maiore / tribus: & cuilibet reliquatur sua portio decem ducatorum / ab officio non praepediens. & exonerabitur vnus procurator communis per multorum paruam sollicitudinem.

14

⁋ Et confirmatur haec ratio. si oporteret abbatem in singulibus necessariis expendendis adire: inuerecundi & effrontes continuo eum pro necessariis adirent: verecundi autem etiam in necessitate non exigerent. Item contingit abbatem crebro aliis esse inuolutum: vel aliumlab eo substitutum: & superuenientes cognatos religiosi pro sua obedientia & crebro inutilis, nec ille erit religiosus & mortuus ciuiliter. si tamen verbis impropriis vtatur dummodo non constat expresse de opposito: pro religione est interptandum, vt res potius valeat qua pereat.

15

⁋ Quarto arguitur. Pontifex potest disper sare cum religioso vt egrediatur coenobium & ducat vxorem: vt dicemus in voto continentiae. ls igitur potest habere proprium: & est religiosus. igitur. Respondetur negan do quod vllo modo sit religiosus: cum a morte ciuili sit resuscitatus ad vitam ciuilem. sicut religiosus resuscitatus a morte naturali, non est amplius mona chus: sed potest vxorem ducere si non fuit sacerdos: & esse proprietarius sine peccato, nec est concedendum cum aliquibus quod ille non teneatur ad continentiam sed ad pauptatem: quia nullo modo amplius est religiosus, perinde ac si non vouisset vnquam.

16

⁋ Quin to arguitur. Si quis per metum vouit religionem est religiosus. cap. Porrectum. de regula. & tamen potest habere proprium ex cap. Perlatum. quod me tus causa. Respondetur: si metus sit ab homine vt quis profiteatur: non tenet professio, ex cap. Perlatum, nec mirum quod habeat proprietatem. si vero metus aliunde proueniat: puta ab infirmita te, periculo mortis, in mari, inter latrones, vel hu iusmodi: non impedit votum religionis, dummodo caetera quae ad votum sufficiant ponantur. praesumitur enim talis metus a deo incuti.

17

⁋ Contra sextam conclusionem ar gumentor. Habeat abbas mille scuta, quorum ducenta vel trecenta sufficiant religiosis nutrien dis. Templum autem & domus non egeant reparatione. hic abbas potest reliquam parte pecuniae ex pendere vt volet: & tamen non erit proprietarius. igitur.

18

⁋ Intendimus hic paucis attingere illud quod prin cipaliter in quaestione quaeritur. Dico ergo primo. quam do abbas expendit secundum rationem: vtpote aedificando templum & coenobii muros ad includendos fratres: in hoc non est proprietarius. Quo ad mensam vero & famulos, quia mundum reliquit per profes sionem suam: tametsi quinquies mille ducatos po test expendere annue: sufficit aei habere consucium religiosum cum vno, duobus: vel tribus famulis: & men sae ac vestium mediocritatem: famulis soluendo pro laboribus. eo namque modo certum est eum non esse proprie tarium. Non asciscat sibi famulos consanguineos qui eum ad mala impellant: sed ex toto conuentu deligat religiosissimum fratrem consocium: & famulos probatae vitae in castitate & sobrietate. Certum autem est ipsum esse proprietarium, si reliquam partem pecuniae nominatae expendat in multitudine clientum, & potissimum diuitum in mensa. Secundo proprietarius est, si tot nutriat quot multi iam epscop non potentes plura expendere quam iste abbas. Ille enim votum pauptatis emisit: non aut alter episcopus probitate non excipi, siue tractari. ergo expedit quod uilibet habeat sua pecuniolam expendendam.

19

⁋ Responde, tur. hic tangitur casus sicut in priori argumento ambiguus, ansciliet liceat & expediat religiosum conventua lem hatre certam pecuniae summam pro vestibus & aliis necessariis expendendam. In primis suppono quod mu ta licent quae non expediunt. Secundo dico non expedire quod religiosus habeat certam quotam pecuniae sic expendendam, vt tangit argumentum / immo est valde periculosum: quia est cuilibet religioso dare occasionem redeundi ad vomitum & ad Aegyptum. id est ad sae culum quod deseruit. nam opinione mea quilibet hoc in se experitur: cum aliquam pecuniam habet: sollicitior est ad pecuniam colligendam quam cum nihil habet: & ad temporalia distrahitur. Secundo dabitur ei occasio mediante pecunia de inquendi: quia si pecunia non esset occasio peccandi stulti fuissent omnes religionum institutores / sic arctis sime pecuniae vsum prohibentes, quod nefas est dice re. Tertio dico. possent aliqui tales esse in via sa lutis, dummodo pecuniam illam capiant distribuendam so lum, sicut prudens oeconomus sibi distribueret: nisi sic via obliqua aliis detegeretur. sed multi non sic ex pendunt: quare ipsis aperitur fenestra ad vitia. Pro regula itaque habeto. Nullus religiosus potest pecuniam data expendere nisi cum licite potest petere pecuniam a superiore / & omnino in tales vsus. Si igitur sit prudens religiosus in coenobio qui nouit suam regulam: & nolit aliter expendere pecuniam / quam regula patiatur: debet debito congiuitatis / vel necessi tatis non capere illam quotam pecuniariam ne via reliquis imprudentibus aperiatur. Crebto enim homo abstinere debet a licito etiam si nihil mali sequaeretur, propter sequalam. propterea ex Cassiano allegauimus publicam poenitentiam hebdomadatio iposi tam pro ablatione trium granorum solum ob sequalam mali: ne parua audentes sensim procederent ad maiora.

20

⁋ Ex his patet argumentisolutio. Cum enim religiosi illi videantur esse proprietarii: & de proprietate sint vehementer suspecti: quamuis non sit necessarium eis ab hac summa pecuniae abstinere: securum tamen est & consulendum. pot autem non religiosus pecuniam seruare: vel plures vicissim: qui rationem districtam habeant reddere abbati. & melius est religiosis de hoc se non ingerere: quia certe periculosissimum est officium totius coenobii. Et vtilius est quod vnus sit impli citus potissimum prudens circa iliam pecuniam expendendam, quim multum mereatur si bene expendat, quam quis quod religiosorum: quorum nonnulli sunt propest ad malum: & forte omnes erunt infecti. Item potest esse quod vnus sit prudens oeconomus: & non plures: vl duo & non plures. & tunc illic sistendum est. licet autem omnes essent prudentes: propter confequentiam quia non continuatur prudentia: in vno standum est, vel in coenobio vel foris, prout opportunum vi debitur.

21

⁋ Ad confirmationem respondetur quod non oportet adire abbatem / sed procuratorem prudentem qui effronti imponat silentium: & verecundo neget nihil. & si negauerit, quaerimonia est ad abbatem defe renda / qui omnia iudicare debet.

22

⁋ Habes vtcumque ex his quomodo mo nachus quilibet possit deprehendi proprietarius / vel non praecipuus autem proprietarius in coenohio est abbas. nam si cum quinque scutis decedens sepultus est in sterquili nio a bea. Gregorio: iure abbas sub vmbra praeminentiae decem milia ducatorum & amplius sensim profundens meretur iuxta centrum terrae sepeliri. Cui consonat responsio Diomedis piratae capti & Alexandro Macedoni praesentati, dicetis. Quia ego pauca in mari capio / pirata vocor: tu autem qui omnia in terra capis, imperator vocaris. Idem nanque religiosus subditus abbati congnito menalo, mente dicere potest. Ex quo patet quod abbatis officium est in tota religione periculosissimum: quia pecuniam picem manuu denigratiuam tractat. & se in vita cum Augusto censens felicem: in Priami calamitates incidet. Hinc Actuum. vi. de apostolis legimus. Conuocantes autem. xii. multitudinem discipulorum dixerunt. Non est aequum nos derelinquanre verbum deii & ministrare mensis. Vbi glossa iuterlinearis. Meliora sunt fercula mentis qui dapes corporis, quaere of ficium eorum qui temporalibus praesunt est infimum. Si itaque velit se a proprietate seruare immunem / figat se in tuto: in expensione bonorum coenobii dubia prudentes & deum timentes consulat: rato egrediatur coenobium: sed versetur cum aliis in choro. nam praestat. quod aliquam iacturam faciat coe nobium in temporalibus ui abbas, vel aliquis religiosorum periclitetur in anima. Forte enim coenobium nimis abundat. Elonget praeterea se a saecularibus viris. Hinc beatus Antonius ho minum conspectus cum fratribus fugit. & ad Carthusienses difficilis est ingressus. Bernardus vero iussit in nemoribus habitare. Et potissimum fugiat consanguineos / a quibus facilius vincitur prudens: cum religioso cuilibet dictum sit illd Genesis. xii. Egre dere de terra tua / & de cognatione tua, & de domo patris tui: & veni in terram quam mostrauero tibihoc est, relinque terrena id est fortunae bona (& de cognatione tua) hoc est egredere de inclinatione tibi connaturali, id est appetitu illicito carnis (& de domo patris tu). hoc est, procul sis a consanguineis tuis qui animam tuam abs te euellunt. & veni in religionem: & versare cum bonis: & cum iis quorum san cta est conversatio: quia Cum sancto sanctus eris: & cum nnocente innocens eris. Et cum electo electus eris: & cum peruerso puerteris. Psal. xvii. Cum manum ad aratrum miseris: noli retro aspicere. Purgare insuper habet abbas religiosorum vitia, & potissimum religionem tangentia. Dabit eis solum necessaria quae ad salutem conducunt: non ferculorum pluralitatem quam fra- trum sanitati corporali nocet. det eis tamen portionem sufficientem quae corpus enutrire sufficiat: vt fercula bina non sordida nec infecta / & non amplius: cum potu. sic namque fiet ne corpus in animam recalcitret. Non enim opor tet habere oculum ad vitas patrum in Thebaide aegy pti. tum quod homines forte tunc essent robustiores: tu quod multi illorum sensim latitudinem temperantiae arctam in se procreauerant: ad quam nec ipsi, nec alii tenentur. tum quod illic haerbe, aquae, & fructus sint meliores quam In his regionibus septentrionalibus. Non det autem pecuniam religiosis in particulari pro vestibus. Ioannes Ca ssianus cap. xii. loquens de spiritu philargyriae vir tualiter tangit de pecunia in particulari, dicens. Non ignoro quedam qui semetipsum autumat monachum: sibique (quod est deterius) de perfectione blanditur: qui cum admoneretur vt omnia a se relegaret: abbati respodit si tu habes vnde plurimos sustentes: me simiter habe cur prohibebis? illic Ioannes Cassianus reputat illum spiritu philargyriae laborare. sed verum est quod ille iussus erat a superiore pecuniam relinquare. Et forte sunt multi iam vocati religiosi, quibus si abbas praeciperet omnia fradere, no traderent. quicunt tamen se paratos omnia tradere abbati, confidentes in eius humanitate, perqo tius negligentia, quod num quam resignationem petiturus situ. Monachus autem eques vel pedes pro rationabi li causa ad locum aliquem transiens, vel in studio, potest habere pecuniam cum famulo. Nec aliquid potest dare in eleemosynam de sua pecunia extra religionem, ci tra extremam necessitatem. ratio est: quiapecuniae sibi tradi tae, solum habet vsum: nisi super hoc specialem ha beat facultatem a prudente superiore. Diximus etiam monachum, licet rei vsu consumptibilis proprietatem habeat: non tamen esse proprietarium. Vestium enim quas defert, non est dominus, sed earum vsum habquaedam tamen vestes ei committuntur / quia magis conveniunt. nam si breuis / vestes longi viri assumeret, & econverso, esset in religione difformitas. & circa assignatas vestes quilibet est magis sollicitus quam si successiue varias assumeret.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 9