Quaestio 3

ARTICVLUS I. Vtrum Deus fruatur ?

Tvidetur, quod Deus non fruatur: quia frui dicit delectationem; sed lelectatio dicit motum, & generationem: ut probatur in 7. Ethic. in Deo autem non bus quaesivimus, restat quaerere deD ponimus motum: eago &c.

Praeterea: secundum Magistrum, si Deus frueretur nobis, egeret nobis, sed non eget aliquo, ergo Deus non fruitur.

In contrarium est: quia dicitur 12. Metaphys. quod intelligere est voluptuosum, propter comprehesionem intelligibilis ab intellectu, & unionem ad ipsum: unde & ibi dem concluditur, quod intelligere Primi est summe voluptuosum: quia intelligibili maximo, ut sibi ipsi maxime unitur: sed in maxima voluptuositate consistit fruitio, ergo &c.

VIterius videtur, quod inanimata fruam tur: nam fruitio est quietatio appetitus: cum igitur naturalia adepto fine sit eo¬

rum appetitus quietatus, ergo fruuntur

In contrarium est: quia frui est rerum ordinabilium ad beatitudinem, iuxta illudi Aug. de Doctr. Christ. Truimur rebus, quae nos Beatos faciunt, ergo &c.

Vlterius videtur, quod fruantur bruta secundum August. S3. quaest. 0. praedicta Frui quidem cibo, & qualibet corporali voluptate non adeo absurde estimantur & bestiae.

In contrarium est: quia secundum eundem 10. de Trin. Omnis qui fruitur, utitur, sed irrationabilia non utuntur; ut dicitur 83. quaest. q. dicta, ergo &c.

VIterius videtur quod fruantur peccatores: quia secundum Aug. frui utendis est peccatum, & uti fruendis, cum ergo contingat peccatores peccare secundum dicta genera peccatorum, ergo peccatores fruentur.

In contrarium est: quia frui dicit foelicitatem, vel ordinationem ad ipsam, sed peccatores non sunt foelices, nec ad foelicitatem se ordinant, ergo &c.

Vlterius videtur, quod iusti in via non ffuantur: nam secundum Aug. 10. de Trin. Erui est uti cum gaudio, non adhuc spei, sed iam rei.

In contrarium est: quia frui est amore inhaerere alicui propter se, sed hoc faciunt

boni viatores: quia inhaerent Deo propter se, ergo &c.

RESOLVTIO. Deus fruitur plene, perfecte, & per se primo: Beati proprie perfecte, & per se: Sancti Viatores & proprie, non perfecte: peccatores & per se: bruta neque proprie, neque perfecte.

REspondeo dicendum, quod secundum Aug. in lib. Confes. sicut pondus in corporibus, sic est amor in spiritibus: unde ipse dicebat: Amor meus pondus meum: eo feror, quocumque feror. Nam sicut videmus corpora per sua pondera ad locum suum, tendere, & ibi quiescere; sic & Spiritus per amorem in finem suum tendunt, & ibi quiescunt: & ideo possumus loqui de quiete Spirituum per amorem, sicut loquimur de quiete corporum per pondera. Videmus autem aliquod corpus ponderosum quiescere proprie, perfecte, & primo, sicut ipsa terra, quae immobiliter collocata est in loco suo. Aliqua autem quiescunt: quia in terra sunt, sicut corpora mixta, ubi dominatur terra: & talia non quiescunt primo: quia quies eorum est in eo quod innituntur corporiactualiter immobili, ut terrae: igitur terra quiescit primo: mixta vero quia sunt in terra, non quiescunt primo: quiescunt tamen perfecte, si perfecte adhaerent imt mobili actualiter: quiescunt proprie, quia non moventur, sicut adhaerentia. Aliquando corpus grave non quiescit perfecte, ut si non perfecte adhaereat immobili: aliquando non quiescit proprie, ut quia movetur per accidens, ut cum adhaeret mobili, ut homo in navi existens, cum per se non moveatur, sequitur quod per se quies cat: & quia movetur per accidens, per accidens non quiescit. Oravia ergo adhaeretia mobilibus non quiescunt proprie: adhaerentia immobilibus imperfecte, & siquiescant proprie, non quiescunt plene, Adhaerentia perfecte, & si quiescunt proprie, & plene, & per se, non quiescunt primo: quia non quiescunt propter se, sed quia adhaerent alij. Immobile autem, cui inhaerentia alia quiescunt, quiescit primo per se, proprie, & perfecte. Et ad similitudinem corporum gravium quadruplici ter sic acceptorum sunt quatuor modi spirituum: quia quidam Spiritus est Divinus, quidam sunt Spiritus Beatorum, quidam sunt Spiritus Viatorum vere, quidam sunt spiritus peccatorum, & pecorum Spiritus Divinus est illud bonum immobile, cui Spiritus innitentes quiescunt, & ipse quiescit primo: quia non per aliud, sed propter se ipsum: quiescit per se: quia in se habet unde quiescat, ut bonitatem propriam: quiescit perfecte: quia perfecte continetur sub Primo: nam secundum Phil. 2. Metaph. quod est primo tale est maxime tale: quiescit proprie: quia non movetur per accidens: quia ut pro¬ batur 8. Phys. nec movetur per se, nec per accidens, nec ab intra: propter quod bene dictum est de Deo. 7. Ethic. Quod alicuius natura simplex sit, semper eius actio ea dem delectabilissima erit: unde ibi concluditur, Propter quod Deus semper una, & sim. lici gaudet delectatione. Beati enim sibi innitentes quiescunt per se: quia non moventur per amorem in bonitatem excellentiorem: & quiescunt perfecte: quia secundum eorum proportionem perfecte ei adhaerent: quiescunt proprie; quia non adhaerent bono mobili. Sancti in via minus de quiete participant; quia licet quiescant per se: quia non tendunt in aliud ponum finaliter, & proprie: quia bonum, in quod tendunt, est immobile: tamen non quiescunt perfecte; quia perfecte ipsum non possident. Peccatores autem, & bruta, quae eodem modo fruuntur, ponentes finem suum in bono mobiii, nec quiescunt perfecte: quia in mobili non est perfecta quies: nec quiescunt proprie: quia non adhaerent incommutabili bono. Et ideo improprie eis conceditur frui, inquantum adhaerent bono, quod non referunt in aliud bonum: & quia fruitio importat quietationem, ut patuit, post fruitionem Divinam fruuntur Beati plene & proprie: boni Viatores proprie, sed non plene: bruta, & peccatores nec proprie, nec plene.

Resp. ad arg. ad primum dicendum, quod delectatio non est generatio, neque motus: & probatio ad hoc habita in 7. Ethic. non est probatio Philosophi, sed a Philos. improbata. Ad secundum dicendum, quod auctoritas Magistri non tenet, nisi quando fruens, & fruibile differunt. per essentiam, quod non est reperire in Deo respectu bonitatis suae, qua fruitur.

Ad illud de innanimatis dicendum, quod ad fruitionem non requititur solum quietatio, sed cognitio & delectatio, ut patuit, quae inanimatis non conveniunt: omnes aliae rationes procedunt vijs suis, & solvuntur per dicta in principali solutione.

ARTICVLVS II. Vtrum Deus utatur aliquo 2.

Idest utrum Deus referat aliquid in finem, vel ali¬ cui inhaereat amore non propter se, sed propter aliud.

Ltimo quaeritur de utentibus: & vi4. detur quod Deus non utatur aliquos Quia utimur his, per, quae ad Beatitudinem iuvamur: ut dicitur in 1. de Dectr. Christ sed Deus per nulla iuvatur, ergo &c. Praeterea: Vti est referre aliquid in finem: ut dicitur 10. de Trinit, sed referre videtur importare discursum; Deus non discurrit in intelligendo, ergo &c.

In contrarium est Magister in littera, qui dicit, quod si Deus non uteretur, nec frueretur nobis, non diligeret nos; sed nos diligit, & non fruitur, ergo utitur.

VIterius videtur quod Beati non utantur: quia per utibilia consequimur fine, igitur se habent quasi via; & finis se habet quasi terminus; sed adepto termino cessat via, ergo cum fruantur, non utun¬ E tur.

In contrarium est: quia uti est assumere aliquid in facultatem voluntatis, sed maxime Beati hoc habebunt: quia secundum beneplacitum voluntatis membra, & potentiae animae eis obedient, ergo utentur.

RESOLVTIO ARTICVLI. Deus utitur omnibus propter bonitatem suam conmunicandam; & Viatores rebus utuntur propter eam consequ ndam.

REspondeo dicendum, quod uti est Rassumere aliquid in facultatem voluntatis, & hoc per relationem ad Bonitatem Divinam, & debite: quia si aliter fieret non esset usus, sed abusus: ut vult Aug. 83. quaest. q. 30. Assumere autem aliquid propter bonitatem potest esse tripliciter: vel propter Bonitatem Divinam communicandam, vel propter eam consequendam, vel propter ipsam consecutam habendam, & possidendam. Primo modo utitur ipse Deus omnibus, quae sunt propter Bonitatem suam, non consequendam: quia eam habet, sed tribuedam; quia eam omnibus largitur. Secundo modo utuntur Viatores: nam utuntur rebus, ut Divinam Bonitatem consequantur. Et istam differentiam inter usum Viatorum, & usum Divinum tangit Magister in littera dicens, Ille nostri miseretur, ut se perfruamur, igitur utitur nobis, nostri miserendo, ut nobis suam Bonitatem in fruitionem tribuat: & postea subdit, Nos vero invicem nostri miseremur, ut illo fiuamur: & ideo Viatores utuntur rebus propter utilitatem propriam,, & Bonitatem Divinam; Deus autem modo contrario utitur nobis propter Fonitatem propriam, & utilitatem nostram. Vtendo nobis Deus propter Bonitatem suam, triplex nobis confertur utilitas, sive bonitas, ut Magister tangit. Primo quantum ad bona naturae, & quantum ad hoc dicit: Quia bonus est, sumus. Secundo quantum ad opera misericordiae, & quantum ad hoc dicit: Nostri miseretur ut se perfruamur. Tertio quantum ad opera lustitiae, & quantum ad hoc subdit: Porro etiam quia lustus est, non impune mali sumus, & in quantum non impune mali sumus, & per poenam retrahimur, bonitatem vitae consequimur. Propter bonitatem Dei possidendam, quod fuit tertio dictum, utuntur Beati: nam licet ipsam Bonitatem Divinam habeant, vtuntur tamen rebus reerendo eas in Divinam Bonitatem: nam si res assumptas in facultatem voluntatis ad Divinam Bonitatem non referrent, a fruitione cessarent: & ideo hoc quod dico propter, saltem dicit causam sine qua non: nam sine tali relatione rerum assumptarum in facultatem voluntatis in fruitione durare non possent: quia non vterentur rebus, sed abuterentur; & fruitio secum abusum non compatitur,

Respond. ad arg. ad primum dicendum, quod illud vti est Viatorum: unde bene arguitur, quod non vtitur Deus, vt Viatores; sed non quod nullo modo vtatur. Ad secundum dicendum, quod sicut Deus cognoscendo se, cognoscit omnia, & sine discursu:ita voledo bonitatem suam vult alia, & sine discursu: & quod dicitur, referret dicit discursum, non est verum de necessitate: quia simul aliquid potest ferri in relatum, & in finem.

Ad illud de Beatis dicendum, quod adepto termino cessat via: quia esse in termino non compatitur secum esse in via; sed si compateretur, non esset necesse cessare: & ideo vsus istorum, quae non compatiuntur secum fruitionem: & vsus malorum poenae, & talium cessabit in Patria: non tamen vsus simpliciter; sicut ponitur exemplum: quia licet accidentia sint via ad cognoscendam substantiam, quia conferunt magnam partem ad cognoscendum quod quid est: vt dicitur in 1. de Anim. non tamen habita cognitione substantiae cessat cognitio accidentium, sed augmentatur.