Quaestio 1

ARTICVLUS I. Vtrum in Divinis sit generatio?

roD primum sic proceditur. Videtur quod in Divinis non sit genera tio: nam sit esset ibi generatio, esset ibi genitum, sed omne genitum est corrup tibile, ut probabitur, in Divinis non est aliquid corruptibile, ergo &c. Probatio assumptae: regula est Phil. in 2. Prior quod si Aliqua duo dicuntur de quolibet, & alia duo similiter dicuntur de quolibet: & si duo illorum convertuntur, & alia duo conver tuntur, & ponit exemplum: Quia genictum, & ingenitum dicuntur de quolibet, corruptibile, & incorruptibile dicuntur de quolibet: sed omne in genitum est incorruptibile, & omne incorruptibile est in genitum secundum ipsum, ergo omne corruptibile est genitum, & omne genitum corruptibile.

Praeterea: in 1. Cae& Mun. habetur, quod ingenitum, & in corruptibile convertuntur cum aeterno, ergo nullum genitum est aeternum; sed nihiest in Divinis, quod non sit aeternum ergo &c.

Praeterea: non est dare gene rationem sine subiecto generationis, sed subiectum generationis est ens in potentia: quia Proprium subiectum generationis est hole: ut dicitur in 1. de Cen. Deus autem est actus purus, ubi nihil admiscetur de potentia, ergo &c.

Praeterea: probatur in 7. Metaph. quod Non generatur nisi compositum, quia si generaretur forma, forma esset ex forma; & si generaretur materia, esset ex materia: & esset processus in infinitum; sed Deus est summe simplex, ergo &c.

Praeterea: ut scribitur lacobi. 1. Apud Deum non est transmutatio, nec vicissitudinis obumbratio, sed generatio? est motus; in Deo non est motus, ergo &c.

In contrarium est: quia in natura intellectuali oportet dare verbum, sed non est verbum sine generatione: Deus est summe intellectualis, ergo potissime est ibi generatio.

Praeterea: scribitur

in Isa. Si ego qui generationem ceteris tri¬

buo, sterilis ero? Et in Psalm.

Ego hodie genuit te. RESOLVTIO. Vere, in Divinis reperitur qeneratio, quae pro¬ prie est origo per modum materiae.

REspondeo dicendum, quod ut Rhabitum est superius, Fides nostra subalternata est Sapientiae Divinae: & deo non potest probare, qui credit, si ibi omnia tradita a Divina Sapientiam negarentur: sicut nec perspectivus posset in suis demonstrationibus procedere, si ei negarentur propositiones gcometricae, cui subalternatur. Possumus tamen per scientiam Theologiae ex uno articulo probare alium: vel ex articulis probare, quae sequuntur ex articulis: vel exannexis articulorum probare alia. Cum igitur distinctio in Divinis sit articulus Fidei, vel annexum articulo, ex ipsa distin ctione possumus probare generationem, quod sic est videre. Quia si Person, a Perona distinguitur, hoc non erit per absolum tum: quia secundum August. 6. de Trin. cap. 2. Quidquid ad se dicitur non dicitur de altera Persona sine altera: tota ergo distinctio est per relationem: quia sic debemus ponere distinctionem Personae, ut non derogetur unitati essentiae, relatio autem ut relatio, sive secundum rationem quidditatis semper respicit illud, ad quod refertur secudum oppositionem: udeo dicitur 5. Metaph. quod Scientia refertur ad scibile, non ad scientem, igitur secundum rationem quidditatis relationis, accipienda est distinctio in Divinis: talis autem non est nisi secundum opposita, quia licet relatio secundum esse distinguat disparata; secundum rationem quidditatis non distinguit nisi opposita: oppositio autem relationis distinctivae non potest esse nisi relationis denotantis originem. Et est ratio: quia sicut videmus in his, quae distinguuntur per se per absoluta: quod distinctio naturarum facit distinctionem principalem inter ea; distinctio autem accidentium, sive aliorum a natura, magis est signum distinctionis, quam distinguat: sicut videmus, quod cervus, & seo differunt secundum differentiam, animarum: habere autem cornua, & non habere, magis est signum distinctionis, quam distinguat: propter quod in 1. de Anima. dicitur a Comm. quod Membra leonis, & membra cervi non differunt, nisi quia animae differunt: & sicut est in his, que distinguuntur per absoluta, ita suo modoest in his, quae distinguuntur per relata: quia relationes, quae respiciunt naturam rei, habent distinguere, & hae sunt relationes originis: quia per originem com municatur natura. Alie autem relationes magis ostendunt distinctionem esse quam distinguant: si igitur in Divinis est distin ctio Personarum, erit ibi origo: origo m te n duplex est, una per modum voluntatis, & alia per modum naturae Origo autem per modum voluntatis praesupponit originem per modum naturae: & ideo sicut videmus in animali: quia omnes sensus praesupponunt sensum tactus, optime valet, in hoc animali est sensus, ergo est ibi tactus: ita quia omnis origo, secundum quod hic loquimur de origine, vel est per modum naturae, vel praesupponit, vel praeexigit originem per modum naturae, si in Divinis est origo, est ibi origo per modum naturae; hoc autem idem est quod generatio: quia idem est generari, & oriri naturaliter: propter quod Damasc. lib. 1. cap. 9. loquens de generatione in Divinis ait: Ceneratio quidem principij igna ra, & sempiterna est, ut quae naturae opus sit aique ex ipsius essentia producat. Ergo in Divinis erit generatio.

Propter argumenta tamen notandum quod in Divinis ponimus speciem sine genere, ut sapientia, quae videtur esse species qualitatis, in Deo ponitur sine qualitate, ut potest haberi ex sententia Aug. 5. de Trin. cap. 1. causa huius est, ut superius tractatum fuit, simplicitas Divinae substantie. Nam cum ratio generis ex potentialitate sumatur, in Deo autem ubi nulla est potentialitas non su mitur ratio generis: & ideo sicut est ibi magnitudo sine quantitate, ita est ibi generatio, quae est species motus, sine motu. Vel ut verius dicamus generatio, quae in Divinis nec est motus, nec species motus: & sicut a generatione in Divinis removemus motum, ita debemus inde removere alia imperfectionem designantia, ut materialitatem, corruptionem, innovationem, compositionem &cc.

Respond. ad arg. Ad primum dicendum, quod incorruptibile, & in genitum non convertuntur. Et ad probationem, quae habetur in secundo argu¬ mento, quod in genitum, & incorrup tibile convertuntur cum aeterno. Dicent dum, quod Phil. credidit solum id esse genitum, quod accipit esse post non esse. Et ulterius credidit, quod quidquid non habuit virtutem, ut semper esset in praeterito, non potest habere virtutem, ut semper sit in futuro. Hoc tamen intellexit de his, quae habent esse completum & per se, & ex istis duabus propositionibus concludebat, quod omne genitum sit corruptibile, & quod omne ngenitum semper fuerit, & sic aeternum, & omne incorruptibile etiam. Quibus visis apparet modum Phil. non esse contra nos: quia nos ponimus in Divinis generationem sine innovatione; non ponimus genitum habere esse post non esse, & per hoc patet solutio ad 2.

Ad 3. dicendum, quod in Divinis est generatio sine materialitate, ut patuit; tamen licet ibi non sit materia, est ibi aliquid habens similitudinem cum materia, quia sicut materia est illud, ex quo est generatio, ita substantia Patris est illud, exquo Filius generatur.

Ad 4. patet solutio per iam dicta: quia est ibi generatio sine compositione. Possumus tamen dicere, si volumus, quod aliquid est ibi compositioni respondens: quia proprietas adveniens essentiae constituit Personam secundum modum intelligendi: sicut rotunditas adveniens cupro facit rotundum cuprum, & sicut in istis inferio ribus non generatur cuprum, neque rotundum; sed cuprum rotundum, ita ibi non generatur essentia, neque proprietas, sed hypostasis, sive Persona habens essentiam, & proprietatem.

Ad 5. patet solutio: quia est ibi generatio sine motu.

ARTICVLVS II Vtrum generatio sit in omnibus Personis?

Ecundo quaeritur: vtrum generatio sit in omnibu; Personis Divinis? Et videtur, quod sic: quia generatio, quae ponitur in Divinis denotat perfectionem, sed perfectio ponenda est in qualibet Divina Persona; ergo &c.

Praeterea: per onem processionem in Divinis communicatur natura, sed processio, per quam communicatur natura, videtur esse generatio; ergo non est ibi: Persona, quae non sit gignens, vel genita: sed generatio actio eit in Persona gignente: generatio passio in Persona genita: non igitur erit aliqua Persona, in qua non sit generatio aliquo modo sumpta. Preterera generatio in Divinis est ex eo quod a Persona procedit Verbum; a Persona autem non procedit Verbum, nisi quia se intelligit: cum igitur quaelibet Persona se intelligat, a qualibet Persona procedit Ver bum, & quaelibet generat, sed in omniPersona generante est aliquo modo generatio, ergo &c.

In contrarium est: quia quae in Divinis distinguunt, non sunt in omninibus, sed generatio distinguit in Divinis iuxta illud Damasc. In Divinis omnia sunt unum praeter ingenerationem, generationem, & processionem, ergo &c.

Praeterea: quod procedit ut datum, nec gignit, nec gignitur, sed huiusmodi est aliqua Persona in Divinis; non igitur in omnibus erit generatio.

RESOLVTIO. Qeneratio dari non potest in omnibus tribus Personis.

REspondeo dicendum: quod sicut Rhabitum est, ea, quae sunt Fidei per rationem probare non possumus, ni si ex aliqua suppositione; sed aliqua suppositione facta possumus, unde August. in principio 15. de Trin. ad ostendendam Trinitatem, dicit: Aliqua si possumus ratione iam demostrare debemus. Quod non posset esse si nullo modo ea, quae sunt Fidei, per rationem probari possent, & ideo sicut supponendo distinctionem Personarum (quod est annexum articulo Fidei, vel etiam est articulus probabamus generationem in Divinis, ita supponendo tres esse Personas, possumus ostendere generationem non esse in omnibus Divinis Personis. Hoc autem sic est videre: quia ubi ponimus gene rationem, ibi est dare hypostasim per viam generationis procedentem, quia sicut non est dare motum, nisi aliquid moveatur, nec relationem nisi alialiquid referatur: ita non est dare gene rationem, nisi aliquid generetur. Ponere autem ibi hypostasim per viam generationis procedentem, quatuor mo¬ dis potest intelligi. Primo: quod a pluribus generentur plures. Secundo: quod ab una generentur plures. Tertio: quod a pluribus generetur una. Quarto: quod ab una nna. Omnes tres primi modisunt impossibiles; solus autem, ultimus est possibilis: & si solum ab una Persona generatur una, & est dare ternarium Personarum, ut suppositum est, erit dare Personam, in qua non erit generatio: cum sit dare Personam, quae nec igignit, nec gignitur. set generans & genita: nam cum supQuod autem a pluribus non generemtur plures, sic patet: quia si hoc esset tunc esset dare Personam, quae simul espositum sit tres esse Personas tantum, non est possibile ibi plures esse gignentes & genitae, nisi eadem sit gignens & genita; hoc autem stare non potest quia ea, per quae aliqua distinguuntur principaliter & primo, non reperiuntur plurificata in eodem: sicut apparet in his, quae differunt specie & numero, ut si species animalis distinguuntur per bipes & quadrupes non est possibile reperire idem animai, quod sit bipes & quadrupes. Item si individua eiusdem speciei distinguuntur per esse hic & ibi: non reperitur unum & idem individuum, quod simul & semel sit hic & ibi: cum igitur Personae Divinae principaliter distinguantur per generare & generari: spirare & spirari, sive per relationes consequentes ad ista, non est possibile eadem Personam generare & generari, vel spinon distinguerentur secundum rationem

rare & spirari. Rursum non est possibile plures Personas ab eadem procedere per generationem: quia non est dare pluralitatem genitorum nisi in rebus habetibus naturam.

Praeterea: si essent ibi plures Personae genitae, posset accipi distinctio inter eas quantum ad esse relationum: quia tunc llae plures generationes sive filiationes quidditatis. Tuc igitur, vel illa plura genita essent unus filius, & tunc ponere pluralitatem genitorum esset ponere non pluralitatem, vel si distingueretur esset ibi distinctio secundum esse sed relationes secundum esse transeunt in substantiam & ita esset ibi distinctio secundum absoluta, quod est contra Aug. ode Trin cap. 2. Rursum non possumus dicere a pluribu Personis procedere unam per viam generationis: quia quod procedit per generationis, procedit per modum na turae; a pluribus autem quando procedi aliquid, vel utrumque illorum est insufficiens, sicut videmus in generatione fili ex carnalibus parentibus; vel illud, quod procedit, non procedit per modum naturae: propter quod, 15. de Trin. cap. 26. vult Aug. quod Spiritus Sanctus non est genit is: quia procedit a duobus, scit licet, a Patre, & Filio: nna igitur Persona in Divinis solum ab una procedit per viam generationis. Supporsendo ergo esse tres Personas in Divinis est dare Personam, in qua non est generatio: quia nec gignit, nec gignitur, quod probare volebamus;

Resp. ad arg. Ad 1. dicendum: quod aliquid est perfectionis in uno, quod no est perfectionis in alio: & ideo licet sit perfectionis in Filio, quod generetur, non oportet, quod sit perfectionis, in alijs Personis.

Ad 2. dicendum, quod non omnis processio in Divinis, propter quam communicatur natura, est gene ratio: non enim sufficit communicari naturam; sed oportet quod communi¬

cetur per modum naturae, ut sit generatio, quod non est in processione Spiritus Sancti, ut infra patebit.

Ad 3. dicendum, quod non sufficit Personam se in telligere ad hoc, quod ab ea procedam Verbum: unde se intelligere est causa sine qua non: quia a nullo procedit Ver bum, nisi se intelligat; non tamen est causa de necessitate inferens, quod quaecumque Persona se intelligit, ab ea procedit Verbum.

ARTICVLVS III. Vtrum generatio sit in Filio?

TERtio quaeritur: vtrum in Filio sit generatio? Et videtur, quod non: quia Filius nihil habet, nisi quod nascendo accepit; sed quidquid accepit est in Patre: cum a Patre id accepit, sed in Patre non est generatio passio, ergo nec in Filio nec generatio actio, cum non generet ergo &c.

Praeterea: filiatio est aliquid consequens generationem, sed quan do inest quod consequitur generationem, cessat generatio: cum igitur filiatio sit in Filio, generatio non erit in ipso.

Praeterea: quod generatur non dum est, sed Filio Dei, cum sit Deus, maxime competit esse, ergo &c. Praeterea: secundum Boet, in lib. de Trin. tota ratio relationis sumitur, non in eo, quod est esse, sed in eo quod est, ad aliud esse: tunc arguo: aut generatio dicit relationem; aut non. Si non? Tunc qua ratione est in una Persona, est in omnibus, quod non conceditur. Si est relatio? Tunc cum ratio relationis sit non in eo, quod est esse, non erit in aliqua Persona.

In contrarium est: quia ex eo quod Filius generatur, distinguitur ab alijs, unde dicitur 6. de Trin. cap. 2. quod Papter, & Filius, Non ambo simul Filius: &

ideo in eo quod Filius generatur & est Filius, ab alijs distinguitur. Sed proprietates, per quas aliqua distinguuntur, habent esse in distinctis, ergo &c.

RESOLVTIO. Qeneratio absolute, & simpliciter est in Filio

Espondeo dicendum, quod geneRratio quatuor importare videtur. Primo motum sive mutationem: quia generatio est species motus, ut potest hat beri ex tertio Phys. cap. 4. Secundo importat unitatem in natura, & pluralitatem in suppositis: quia Gignens, & genitum sunt unum in forma, & plura numero, ut vult Comm. in 7. Metaph. cap. 7. Tertio acceptionem esse ab alio: quia genitum accipit esse a gignente. 4. importate communicationem per modum naturae: quia generatio est opus naturae. Et ideo generationem non ponere in aliquo quadruplex potest esse ratio ad praesens. Vna si generatio illa est motus vel transmutatio: quia cum illa generatio sit via in naturam, introducta natura ge, neratio cessat: & ideo vult Phil. quod quandiu aliquid generatur, non est: quia quandiu generatur, caret forma, quae est terminus generationis: & quia a forma, & a natura est esse, propter tale non dicitur esse, & ideo bene arguitur, hoc est ignis, ergo in eo non est generatio ignis. Secunda ratio quare in aliquo non concedimus generationem est: quia nonn plurificantur ibi supposita in unitate na turae. In creaturis autem, ex quibus in Creatoris cognitionem ascendimus, duo plex est causa huius. Vna sumitur ratio¬ ne materiae: quia In eo qued factum est ex. tota materia, impossibile ost reperire duo individua in actu. Vt vult Philos. in lib. Cae& Mun. ut apparet de Sole, & alijs supercaelestibus corporibus. Ista autem implurificatio non convenit ratione formae: quia semper forma, quae in mate ria recipitur, est apta nata de se plurificari, & sub eadem specie; sed causa est: quia constat ex tota materia sua. Secunda causa potest sumi ex ipsa forma: quia forma, quae non est apta nata recipi in materia, secundum eandem speciem non reperitur in pluribus suppositis; sicut sunt formae Angelicae: & ideo talia non progrediuntur in esse per viam generationis: quia in una specie non reperitur pluralitas suppositorum ratione ipsius formae

Ista autem causa assignata licet videatur duplex, secundum radicem est vna: quia in rebus creatis esse distat a natura, non potest ibi esse pluralitas suppositorum, no si sit ibi pluralitas in esse; & quia pluralitas in esse infert pluralitatem in natura, non est pluralitas suppositorum, nisi sit pluralitas naturarum: & quia non est generatio, nisi sit pluralitas suppositorum, ea, in quibus non plurificatur natura, esse per viam generationis non accipiunt: & sideo illae duae cause assignatae, quare aliqua non generantur, in ista causa coniunguntur: quia in eis esse distat a natura. Tertia causa, quare aliquid non generatur, est, quia non habet esse ab asio acceptum; cum omne genitum a generante accipiat esse. Quarta causa huius assignari potest: quia esse, quod habet, non accepit per modum naturae, sed magis per modum liberalitatis. Primo modo non est generatio in aliquo creato, quod habet esse & ut est aliquid in actu, prout generatio importat fieris quia quod fit non est: potest tamen in eis esse progressio in esse per viam generationis. Propter secundum non est generatio in rebus creatis, in quibus esse distat a natura, & eorum naturae repugnat plurificatio; & non solum in istis non est generatio, sed nec per generationem in esse progrediuntur. Propter tertium: generatio passio non est in Patre Caelesti: quia non accipit esse ab alio. Propter quartum non est generatio in Spiritu Sancto: quia per modum naturae non procedit in esse In Filio autem simpliciter debemus concedere generationem esse. Primo: quia generatio, quam in ipso ponimus, non dicit motum: & ideo ipso habem te esse, illa generatio non cessat esse: semper enim gignitur, & semper genitus est. Vnde Origenes super Hierem. ait: Salvator noster est Sapientia Dei: Sapiatia vero est splendor aeternae lucis. Salvator ergo noster sple dor est claritatis. Splendor autem non semel na citur, & desinit; sed quoties ortum fuerit lumen, ex quo splendor oritur, toties oritur etia & splendor claritatis: sic ergo Salvator semper nascitur, quod Magister 1. Sent. dist. 9p. dictum Origenis exponens, & approbans dicit: Filius semper nascitur, non quod

eius generatio iteretur; sed quia est aeterna, & emper est. Propter 2. non possumus negare generationem esse in Filio: quia licet natura Divina, quam per generationem accipit Filius, sit implurificabilis; tamen propter hoc generatio non tollitur: quia esse a natura non differt in Filio. Nec propter 3. hoc negare poslumus: quia esse, quod habet, a Patre habet, & acceptum habet: quia secundum Hilarium: Nihil habet Filius, nisi quod nascendo accepit: & secundum Aug. Filio esse, est quod a Patre sit. Nec propter 4. quia esse Filio per modum naturae conmunicatur, cum procedat per modum intellectus: procedit igitur Filius per viam generationis in esse, & generatio temper in ipso existit.

Respon. ad arg. Ad 1. dicendum: quod nihil habet Filius, nisi quod a Patre accepit, & quidquid habet Filius, habe Pater: non tamen oportet, quod habeat ea eo modo, ut Pater: quia si nihila dat, quod non habet, dat tamen, ut non habet: ut dat aliquis solum denarium, & si solum denarium non habet: ita Pater dat essentiam Filio, quam essentiam habet, dat tamen eam Filio, ut non habet: quia non habet eam per generationem communicatam, ut habet eam filius: & ideo generatio passio est in Filio, non in Patre.

Ad 2. dicendum, quod habito illo, quod aliquis consequitur per generationem, cessat generatio: verum est prout generatio est motus: quia habitibus praesentibus in materia cessat motus, ut dicitur in 1. de gen. cap. de agere, & pati. Ceneratio autem, quam ponimus inFilio, non est motus, nec mutatio.

Ad 3. dicendum, quod generatur, non dum est pro¬ ut gcheratio dicit fieri; sed generatio, quam ponimus in Filio, non dicit ficri: nam secundum illum modum Filius nunquam geeratur, & secundum istum modum negat Aug. 87. quaest. q. 37. Filium semper nasci: quia qui semper nascitur, non dum est natus: & nunquam natus est, aut natuo erit, si semper nascitur, ut ibidem dicitur. Ad 4. patebit solutio, cum intra disputabitur: utrum relationes sint extrinsecunaffixae, ut posuit Porretanus.

ARTICVLVS IV. Vtrum generatio actio sit in Patre?

QVARto queritur: utrum generatio actio sit in Patre? Et videtur, quod nulla generatio sit in Patre: quia sicut se habet motus ad mobilia, sic se habet generatio ad generabilia; sed non est motus, nisi in eo quod movetur: ut ostem ditur in 3. Phys. ergo non est generatio, nisi in eo, quod generatur: ergo &c

Praeterea: movere, & moveri idem sunt, & non differunt nisi secundum quoddif fiert via, qua itur Athenis Thebas, & Thebis Athenas: & propter istam iden titatem in eodem subiecto sunt movere & moveri, quia in moto: cum igitur sic se habeat generare ad generari, ut mo vere ad moveri, erunt idem, & erunt in eodem subiecto, ut in generato, & non in generante, sive in Patre.

Praeterea: ingeneratio est opposita generationi; sed opposita non sunt in eodem: cum in generatio sit in Patre secundum Damasc. gene ratio non erit in ipso.

In contrarium est: quia generare es proprietas Tatris, sed proprietas est in eo, cuius est proprietas, igitur generatio actio quae est idem, quod generare, erit in Patre.

Praeterea: generare dicit relationem, per quam Pater refertur ad Filium, sed talis relatio est in Patre, erga &c.

RESOLVTIO. Qeneratio actio est in Patre.

REspondeo dicendum, quod per ge¬ Rnerationem, quam videmus in isti inferioribus, oportet nos manu duci in generationem Divinam. In generatione istorum inferiorum duo est considerare. Primo motum ipsum, vel mutationem: quia secundum Phil. generatio motus est, e accipiendo large motum, ut est in 4. generibus, ut dicitur 3. Phys. cap. 4. Vel e mutatio accipiendo stricte motum, prout in substantia non est motus, ut scribitur 5. S. Phy. cap. 8. Secundo, respectum, sive: relationem: quia semper inter agens & paties, inter gignens & genitum est invenire relationem, ut potest haberi ex 5. Meta cap. de relativis: & ex 5. de Trin. cap. 7 Si consideremus generationem inquantum est motus, vel mutatio, sic genera tio solum est in genito, vel in principi passivo, ex quo est generatio: sicut motus solum est in moto. Sed si considera mus eam ratione respectus, sic dicit aliquid in utroque extremorum: nam secundum Philosopm. 5. Meta. tria sunt genera relationum: quia quaedam dicuntur modo numeri, quaedam modo potentiae, quedam modo mensurae. Relativa modo numeri, & modo potentiae ponunt aliquid in utroque extremorum inter quae relativa ponuntur Pater & Etlius: ratione igitur relationis generati non solum dicit aliquid in genito, sed etiam ingignente: & quia generatio in Divinis dicit relationem sine motu, ideo ea, quae competunt ei ratione motus non debemus ponere in Divinis, in quibus non pommus motum; ea autem, quae competunt ei ratione relationis, debe mus ibi ponere: & quia secundum hoc generatio ponit relationem in gignente, & genito, concedere possumus quod non solum generatio sit in Filio, sed etiam quod generatio actio sit in Patre.

Ad cuius evidentiam notandum, quod sicut generari nihil est aliud, quam prouprietas Filij significata per modum passionis; ita generare nihil est aliud, quam proprietas Patris significata per modum actus: & ideo sicut generari est in Filio ita generare est in Patre: & in utroque est generatio, in Filio generatio passioin Patre generatio actio: verum qui generatio absolute supta manis denotat passionem, sive originem per modum passionis dictam, quam actionem: sic simpliciter, & absolute loquendo concedimus generationem esse inFilio; non adeo proprie conceditur, quod generatio sit in Patre, nisi cum additione fa¬ cta dicendo: generatio actio est in Patre.

Respond. ad arg. Ad primum dicendum, quod generatio, prout sumitur in Divinis non dicit motum: & ideo non est comparatio generationis ad generabilia, sicut motus ad mobilia; sed sicut relationis ad relata: & ideo sicut in his, quae referuntur realiter, relatio ponitur In utroque extremorum, sic generatio eo modo, quo dictum est, ponitur in Patre, & Filio.

Ad 2. dicendum, quod patet solutio per iam dicta: quia generatio in Divinis non dicit motum, secudum quam viam procedebat ratio. Ad 3. dicendum, quod in generatio & generatio prout ponuntur in Patre non dicunt opposita: quia in generatio ibi idem sonat, quod non esse ab alio: & genera tio idem, quod aliud esse ab eo. Et non esse ab alio, & producere alium non repugnant: & ideo cum dicitur, in generatio est in Patre, illud negat generationem passivam, quae non est in eo: & cum dicitur generatio est in Patre, inielligendum est de generatione, quae est actio, quae est in ipso.