Quaesito 1

ARTICVLUS I. Vtrum innascibilitas sit notio Patris?

AD primum sic proceditur: videtur quod innascibilitas non sit notificatio Patris: quia quae conveniunt essentiae, non notificant aliquam Personam, cum secundum essentialia non sit distinctio Personarum; sed esse quid innascibile, vel esse quid ingenitum convenit essentiae: quia essentia nec gignit, nec gignitur, nec procedit, ergo &c.

Praeterea: secundum Aug. 5. de Trin. cap. 7. in genitus idem est ac si dicatur non genitus vel non Fi¬ lius: sed omne quod est, vel est genitum, vel non genitum, cum genitum & non genitum dicantur de quolibet: sed fallum est essentiam Divinam esse genitam, ergo verum est esse genitam: igitur non genitum sive in genitum non est notificatio Patris, cum sit quid essertia e, & essentiae conveniat.

Praeterea: in genitum vel innascibile, secundum quod dicitur de Patre, aut dicit negationem, aut privationem? Si negationem: sic non notificat Patrem, cum non dicat quid sit, sed quid non sit. Si privationem. Contra: tunc aliquid di citur esse privatum aliquo, cum non habet illud; est tamen actum natum habere: sed hoc non potest esse in eo quod est aptus purus, ubi nulla potentialitas: sed Persona Patris est ita simplex, ut essentia: & ideo est aptus purus: ergo nomina privationem significantia de eo dici non debent.

In contrarium est August. 5. de Trinit, cap. 6. qui loquens de Deo Patre nait: Alia notio est qua intelligitur genitor, alia qua ingenitus. Igitur esse in genitum vel innascibilitas est notificatio Patris, & distincta a Paternitate.

Vlterius quaeritur: utrum improcessibilitas debeat dici notificatio Patris?

Et videtur quod sic: quia sicut distitiguitur a Filio per hoc, quod est, in genitus: ita distinguitur a Spiritu S. per hoc, quod non procedit: igitur sicut est notificatio in eo esse in genitum sive innascibilitas, ita erit notificatio non procedere, vel improcessibilitas. Praeterea: notificatio dignitatem importat: sed non solum dignitas est in Patre, quia non gignitur, sed etiam quia non spiratur: ergo imprecessibilitas erit notificatio in eo, sicut innascibilitas.

Praeterea: processio est quid commune ad emanationem Filij, & Spiritus Sancti: nam utrumque potest dici processio; verum quia emanatio Filij habet proprium nomen dicta est generatio; sed quia Spiritus non adeo congrue habet nomen proprium, retinuit igitur nomen commune, & dicta est processio: sed cum Pater a nullo ema net, magis convenienter notificatur per negationem cuiuslibet emanationis, quae importatur per improcessibilitatem, quam per negationem unius emanationes, quam dicit innascibili tas: igitur improcessibilitas magis cometenter dicitur notificatio Patris, quam innascibilitas.

In contrarium est: quia communiter assignantur quinque notificationes: si autem improcessibilitas poneretur notificatio Patris, tunc essent sex hotificationes.

RESOLVTIO. Innascibilitas est notio Patris.

REspond. dicendum. Ad primum quaesitum, quod innascibilitas est notificatio Patris: Ad cuius evidentiam notaindum, quod qui dquid notificat aliquid potest dici notificatio eius: nam notificatio, a notificando dicitur; non autem notificatur aliquid nisi per ea, secundum quae ab alijs distinguitur: quodlibet antecedens suppositum dupliciter distingui potest. 1. ab his cum quibus in natura non convenit. 2. ab alijs cum quibus convenit. 1. modo notiones dicuntur ea, quae competunt omnbus habentibus naturam talem. Secudo quae competunt solum, tali supposito, vel saltem non omnibus suppositis habentibus naturam illa1. modo notificatur aliquid sub esse communi, & non quantum ad esse personale: & sic accipiendo notiones, etiam essentialia notiones dici possunt: sed sic de notionibus non loquimur. Si vero accipiatur notio secundum quod distinguitur suppositum a suppositis eiusdem naturae, sic, secundum quod aliquo modo tactum est, no tio dupliciter accipitur. 1. secundum quod non distinguit ab omnibus, & sic communis notio potest dici notio Patris: quia licet per talem notionem Pater non distinguatur ab omnibus Divinis suppositis: quia non distinguitur a Filio; distinguitur tamen ab aliquo, ut a Spiritu Sancto: Alio modo accipitur notio, secundum quod distinguit ab omnibus suppositis, & sic paternitas est notio Patris: quia nullum Divinum suppositum cum Patre in paternitate convenit: ergo tripliciter potest accipi notio: quia quaedam est, quae sepa¬ rat ab omni supposito alterius naturae,

& a nulio eiusdem. Secunda seperat suppositum ab aliquo eiusdem naturae sed non ab omnibus. Tertia ab omnibus. Per primum modum notionum, cognoscitur suppositum sub esse com muni. Per tertium sub esse distincto & personali. Per secundum medio modo. Primus modus notionum in Divinis non est usitatus. Secundus & ter tius habentur in usu. In tertio autem modo notionam collocatur innascibilitas, sive esse in genitum: quia per hoc separatur Pater ab omni Divino suppo sito: etiam ex hoc distinguitur ab ipsa Divina essentia, ut ab ea est distinguibilis. Quomodo autem in genitum Patrem notificat, cum indignitatem importare videatur? Et quomodo soli Patri convenit, cum nec essentiae, nec Spiritui Sancto competat generatis

Advertendum, quod in genitum in quamdam privationem sonat. Privatio autem dupliciter considerari potest, vel large, vel secundum quod Phil distinguit privationis modos. 1. modo potest dici privatio omnis negatio, quo determinat sibi subjectum, quia secundum Philos. 4. Metaph. Privatio est negatio alicuius in subiesto. Et sic innascibilitas (modo privatio) Patrem notificat: eo quod determinat sibi suppositum Patris. Si autem accipiamus privationem secundum modos privationis tactos a philosophis, in genitum non dicit privationem in Patre. Possunt; enim distingui quatuor modi privationis. Nam quaedam privatio privat aliquid in supposito, quod non est aptum natum esse in eo; est tamen aptum natum inesse rebus alterius generis: & sic plata dicitur carere visu, & caelum senectute. Nam animalia, quibus competit videre, differunt genere a planta: & corruptibila, quae senescunt, genere distinguuntur a Caelo. 2. aliquid priva tur aliquo, quod non est in eo, nec es aptum natum inesse: est tamen in sup positis eiusdem generis, & sic talpaprivatur visu. 3. aliquid privatur aliquo quod non est in eo; est tamen aptum natum inesse, & sic homo privatur auditu. 4. aliquid dicitur privari aliquo eo quod habeat illud imperfecte: & sic dicitur no habere pedem qui debilem habet pedem. Nullus istorum modorum ad Divi¬ na proprie adaptatur. Nam 1. & secundus ibi proprie esse non possunt: eo quod genus & species non proprie accipiuntur in Deo. Nec tertius & quartus: eo quod imperfectionem important. Nam privari aliquid eo, quod est aptum natum habere, vel habere illud non sub esse perfecto, imperfectionem dicit: & licet nullum modum privationis ex modis praetactis proprie inveniamus in Divinis, possumus tamen dicere priva, tionem, quam importat innascibilitas; ut est notio Patris, cum aliquo dictorum modorum similitudinem habere. Nam sicut talpo dicitur privari visu, non quia visus in ea sit aptus natus existere, sed in alio: sic Pater dicitur in genitus, non quia sit aptus natus generari, sed quia aliud generatur, ut Filius: & quia, ut habitum est, relationes, qua plurificantur in Divinis, habent similitudinem cum relationibus diversarum specierum: & Pater & Filius non constituuntur in esse per relationes similes sed dissimiles. Innascibilitas, ut dicit privationem in Patre, assimilatur illi modo privationis, secundum quam aliquid privatur aliquo, quod non est aptum natum esse in illo, sed in alio supposito non eiusdem speciei, sed eiusdem generis: quia tertius modus, & quartus privationis imperfectionem important, non proprie secundus & primus, Pater potestnotificari per ingenitum abisque: eo quod imperfectio ponatur in ipso.

Viso quomodo innascibilitas non dicit imperfectionem in Patre, restat videre quomodo solus Pater in genitus dicitur. Propter quod notandum, quod Filius non dicitur in genitus: eo quod per generationem accipit esse: Spiritus Sanctus non proprie in genitus dicitur? quia emanat a genito, & sua emanatio ordine naturae generationem praesupponit: nec etiam Divina essentia proprie dicenda est in genita, quia per generationem communicatur: & quia in genitum, ut est notio Patris, per om nem modum generationem excludit: quia Pater nec gignitur, in quo separatur a Filio: nec a gignente producitur in quo distinguitur a Spiritu Sancto: nec per generationem communicatur, in quo distinguitur a Divina essentia, ut ab ea est distinguibilis, est innascibilitas notio Patris: quia abique imperfectione Patrem distinguit ab alijs.

Respond. ad arg. Ad primum dicendum, quod esse in genitum non proprie convenit essentiae: nam licet essentia non sit genita, est tamen per generationem communicata: & ad hoc quod aliquid sit in genitum (ut de ingenito loquimur) nec debet esse genitum, nec per generationem communicatum, nec a gignente productum.

Ad 2. dicendum, quod ingenitum, prout tantum valet quantum non genitum, non genitum non solum negat generari, sed per generationem communicari, quod essentiae non convenit: quia licet non generetur, per generationem communicatur.

Ad 3. dicendum, quod (ut patuit, cum modos privationis distin ximus) aliquid dicitur privari quod est aptum natum esse in alio, ut talpa dicitur privari visu: ita in genitum dictum de Patre aliquo modo privative sumitur, non privatione denotante imperfectionem; sed potius dignitatem, ut potest patere per dicta.

Ad id autem, quod ulterius quaeritur: utrum improcessibilitas sit notio

Patris? Dicendum, quod innascibilitas ponitur notio Patris, & non improcessibilitas duplici ratione. Prima ratioest: quia notio debet dicere quid speaciale: eo quod per communia non diistincte aliquid notificatur. Specialita: autem in negatione dupliciter poni potest: nam negatio dupliciter considerrari potest, vel ex eo quod collocatur in genere, vel ex eo quod alia removet. Vnum istorum competit sibi per se: nam removere, vel negare per se negationi rinest. Aliud autem, scilicet, esse in genere per aliud: quia per affirmationem,

Poterit ergo sumi specialitas in negatione, & ex eo quod convenit ei pese, ut ratione remotionis, & tunc quanu to negatio plura removet, tanto speccialior est: eo quod plura removere Pest pauciora ponere: & ex eo quod est, tin genere, ut ratione affirmationis: & li tunc sicut negatio non est in genere nisi per reductionem, ut in genitum non est in genere, nisi quia genitum est in genere: ita non est in specie nisi per reductionem, ut si genitum est in specie, in genitum in specie esse poterit: & sic negatio tanto specialior est, quantom specialior est affirmatio, per quam in genere, vel in specie collocatur. Istis duobus modis in genitum dicit quid speciale. Primo ratione remotionis: eo quod omnem emanationem removet. Nam cum generatio sit prima emanatio secundum modum intelligendi, & remoto primo, removeatur quodlibet aliud, in genitum quantum ad remotionem quid speciale dicet: eo quod omnia removet removendo primum: Dicit etiam quid speciale ex eo, quod in aliquo genere collocatur: nam cum in genitum non sit in genere, nisi quia genitum est in genere: cum genitum dicat quid speciale, & ingenitum ( secundum quod hic consideratur) quid speciale dicet. Sed improcessibilitati non potest competere uterque modus specialitatis praeassignatus: nam processio aut sumitur communiter, ut dicit omnem emanationem: aut sumitur specialiter, ut dicit emanationem per modum voluntatis, & distinguitur contra generationem, vel contra emanationem per modum naturae. Si sumatur generaliter, tunc improcessibilitas dicet quid speciale ratione remotionis: nam omnia removet, cum removeat processionem communiter sumptam, & quanto plura removet, pauciora ponit. bed ex eo, quod collocatur in genere quid speciale non dicet. Nam si est in genere, hoc non est, nisi per processibilitatem: sed cum processibilitas exhypostasi facta non dicat quid speciale, sed quid commune, quantum ad hoc quid speciale non dicet. Si vero processio sumatur specialiter, tunc improcessibilitas dicet quid speciale modo converso: nam ratione remotionis non dicet quid speciale: quia non omnem emanationem removet. Nam cum processio sic sumpta non includat omnem emanationem, nec sit prima secundum modum intelligendi in genere emanationis, quod sic emanationem negat non omnem emanationem exeludit. Sed ex eo, quod collocatur in genere quid speciale dicet: eo quod processic sic sumpta quid speciale nominat. Igitur improcessibilitas, vel dicit quid speciale ratione remotionis, & non exeo quod collocatur in genere: vel e converso, nunquam tamen utrumque modum specialitatis includit. In Divinis autem & si non est genus & species, ut in istis inferioribus; ponuntur tamen ibi duo praedicamenta, substantia & relatio: & secundum quod aliquid ibi est in praedicamento relationis, potest dicere & quid speciale, & quid commune: & quia notio debet dicere quid speciale, cum in genitum sive innascibilitas pluribus modis quia speciale nominat, quam improcessibilitas (ut est per habita manifestum) dicimus innascibilitatem esse Patris notionem, non improcessibilitatem.

Secunda via ad ostendendum hoc idem esse potest: quia a Patre negatur

emanatio passive, & quod producatur: quia competit ei ratio principij & producere: & licet Pater sit principium utriusque emanationis, generationis scilicet, & processionis: sola tamen relatio, per quam est principium genera tionis, ut paternitas, est proprietas personalis Patris: ideo per negationem dictae generationis convenientius notificatur, quam per negationem processionis. Vnde innascibilitas eius ponitur notio, non improcessibilitas. Prima tamen via melior est: eo quod universalior. Nam prima concludit innascibilitatem magis esse notionem Patris, quam improcessibilitas, sive processio sumatur communiter, sive ut determinatur ad emanationem Spiritus Sanctis sed secunda via solum concludit hoc, prout processio determinatur ad emanationem Spiritus S.

Ad primum & secundum dicendum, quod licet distinguatur Pater a Spiritu Sancto, quia non procedit: sicut a Filio, quia non gignitur: & si est dignitatis in ipso non procedere, sicut non gigni: ponitur tamen innascibilitas notio Patris, & non improcessibilitas propter rationes tactas.

Ad 3. patet solutio per iam dicta.

ARTICVLVS II. Vtrum ingenitus dicatur secundum substan tiam, vel secundum relationem?

SEcundo quaeritur: utrum in genitus dicatur secundum substantiam, vel secundum relationem? Et videtur, quod non dicatur secundum relationem: quia August. 5. de Trin. cap. 7. ait: Ingenitus porro quid est, nisi non genitus? Et go genitus, & ingenitus sic se habent, sicut genitus, & non genitus, sed genitus & non genitus dicuntur secundum affirmationem & negationem: affirma tio & negatio non sunt in eodem genere, ut probabitur, ergo cum genitus dicatur secundum relationem, ingenitus non secundum relationem dicetur. Quod autem affirmatio & negatio non pertineant ad idem genus, sic ostenditur: nam ut scribitur 10. Meta. Contraria sunt quae posita sub eodem genere mil xime distant. Ergo maxima distantia in eodem genere est distantia contrariorum. Quae ergo plus distant, quam contraria, in eodem genere colloeari non poterunt; sed affirmatio & negatio plus distant, quam contraria: eo quod alterum istorum de nihilo verificari potest: & inter nihil & aliquid est maior distantia, quam inter quaelibet duo entia: cum igitur quodlibet contrariorum dicat aliquod ens, plus distabunt affirmatio & negatio, quam contraria. Prae terea: contraria se habent per additionem ad affirmationem & negationem: eo quod in omni oppositione servatur affirmatio & negatio; & non e converso: nam aliqua opponuntur contradictorie, in quibus non reservatur ratio contrarietatis. Cum ergo oppositio affirmationis & negationis excedat omnem rationem contrarietatis, talia in eodem genere non existent, cum non sint aliqua in eodem genere, quae tantum distent, quantum contraria. Praeterea: non sunt aliqua in genere, in quibus non reservetur ratio generis: nam nihil est in genere animalis, quod

non sit substantia animata sensibilis. Quod ergo privat rationem generis, in genere esse non poterit: sed in genitum vel non genitum relationem privat, ergo &c.

Praeterea: sicut se hebet superius ad inferius, sic se habet negatio inferioris ad negationem superioris: nam sicut animal est in plus, quam homo: sic non homo est in plus, quam non animal: & de aliquibus verificatur non homo, de quibus non verificatur non animal, & de aliquibus, de quibus no verificatur animal: sed nihil est in genere animalis, de quo non verificatur animal: ergo non homo non est in genere animalis: & per consequens nullum inferius negatum remanet in eodem genere, in quo prius erat, potissime cum suum su perius non ponitur quid transcendens. Cum igitur genitum sit inferius ad relationem, non genitum non erit in genere relationis: cum relatio sit unum decem praedicamentorum. Praeterea: non assignantur nisi quatuor relationes, & quinque notiones: oportet ergo quod sit aliqua notio, quae non sit relatio: sed haec non est nisi innascibilitas, ergo &c.

In contrarium est: quia nihil notificat aliquid, nisi quod illud distinguit ab alijs: sed cum innascibilitas ponatur notio Patris, Pater per innascibilitatem ab alijs distinguetur: sed in Divinis non est distinctio nisi per relata, igitur innascibilitas vel esse in genitum secundum relationem dicitur. Praeterea: 5. de Trin. cap. 7. vult Aug. quod cum dicitur in genitus, non ad se ipsum dicatur, sed relative.

RESOLVTIO Ingenitus de Patre dicitur secundum relatio nem: sive intelligatur secundum quod negat esse genitum, sive secudum quod affirmat, nempe paternitatem, cuius ratione non generari convenit.

REspond. dicendum, quod August. 5. de Trin. cap. 7. istam quaestionem plane determinat, ostendens ingenitum secundum relationem dici: un de ait: quod si dicimus non genitum vel ingenitum, Negativa porro ista particula non efficit id, ut quod sine illa relative dicitur eadem proposita substantialiter dicatur sed id tantum negatur, quod sine illa aiebatur. Quia secundum ipsum ibidem ssii est in conclusione) Sicut in ceteris praedicamus velut cum dicimus: homo est, substantiam designamus. Qui ergo dicit: non homo est non aliud genus praedicamenti enuntiat. Vnde concludit: In eodem tamen praedicamento, quod relativum vocatur, utrumque habet esse. Cenitus scilicet, & in genitus. Nton igitur secundum substantiam dicitur in genitus, sed relative secundum sententiam August. Sed quomodo hoc sit, notandum, quod ea, quae sunt in genere, vel sunt ibi per se, vel per reductionem: quae autem sunt in genere per se, secundum suam quidditatem sunt in genere: nam omnia talia sunt, composita ex genere, & differentia: & ex eo quod sic composita sunt, in genere sunt: & quia talis compositio diffinitionem efficit, quae est sermo expres sivus quidditatis & essentiae, omnia talia secundum suam quidditatem sunt, in genere. Quae vero cadunt a latere, & non sunt ibi secundum rectam lineam, vel aliquo modo reducuntur ad genus: ideo sunt in genere: quia ea quae sunt ibi secundum rectam lineam per se in genere existunt: & quia talia, ut dictum est, sunt in genere secundum suam quidditatem, etiam ea, quae sunt, in genere per reductionem, per quidditatem ibi sunt non propriam, sed aliorum. Quidquid ergo est in genere per quidditatem ibi exiitit, vel propriam, siibi sit secundum rectam lineam; vel per quidditatem aliorum, si ibi existit per reductionem.

Negatio autem non potest esse in genere directe: eo quod quidditatem non habet ergo est ibi per reductionem & per quidditatem affirmationis: namque quid rei nominat rem in comparatione ad intellectum, & quia negatio constituit intellectum per affirmationem, iuxta illud quod scribitur circa finem 2. Elenchorum: semper in non facere intelligitur facere, & omnino in negatione dictio, sive in negatione affirmatio: si negatio erit in genere, hoc erit per quidditatem affirmationis, sive per affirmationem ratione cuius intellectum constituit. Ne gatio autem duplicem affirmationem dat intelligere, unam quam privat, aliam quam ponit. Nam si de homine verifi catur non leo, propter talem negatio nem duplex affirmatio secundum intel ectum praeintelligitur, una quae privatur, ut esse leonem, alia quae ponitur:a nam nunquam verificatur aliquid de aliquo existente negative, nisi quia de illo secundum rei veritatem aliquid affirmatur. Vnde nisi de homine verificaretur aliquid, quod non compateretur secum leonitatem, non verificaretur de ipso non esse leonem. Vnde quia homo est homo, & humanitas in eodem supposito leonitatem non com patitur, verificatur hominem non esse leonem. Has autem duas affirmationes non pariformiter negatio dat intelligere: nam id quod negat, dat intelligere per se; sed affirmationem, quam po nit negatio, non dat intelligere per se, sed ex eo quod negat aliquid ab aliquo, quod est aliquid in rerum natura. Nam ex eo quod ista negativa, homo non est leo, dat intelligere quamdam affirmationem, ut esse leonem, quam removet ab homine, hoc competit ei per se: sed ex eo quod ponit aliquid in homine, ut humanitatem, ratione cuius negativa praedicta verificatur, hoc non convenit negationi, unde negatio est; sed ex eo quod negat aliquid ab homine, quod est aliquid in terum natura. Nam & de nihilo verificari posset, quod non est leo; sed ex hac negatione ita praeintelligeretur affirmatio quae removetur, quod tamen in nihilo non poneretur aliquid positive.

Hoc etiam alia via patet. Nam sicut trigidi est infrigidare, calefacit tamen per accidens: sic negationis per se est negare, ponit tamen per accidens. Et licet negatio praedictas duas affirmationes non pari modo respiciat; secundum tamen utramque affirmationem aliquo modo in genere collocatur: nam secundum affirmationem quam negat: sic ollocat negationem in genere August. 5. de Trin. cap. 7. ubi vult quod esse hominem & non esse hominem pertitineant ad idem genus, ut ad substantiam: & esse armatum & non esse armatum ad idem genus, quia ad habitum: & sic discurrit per singula praedicamenta. Sed de collocatione negationis ingenere, quantum ad affirmationem quam ponit, loquitur Philosophus 10. Meta. cum ait: Corruptibile & in corruptibile su, genere diversa. Quod si tamen vellemus oqui de incorruptibili, prout est in genere per affirmationem quam privat ut per esse corruptibile: tunc incorruptibile esset in eodem genere cum corruptibili, sicut non homo cum homine. Ingenitus autem, ut dicitur de Patre, utroque modo ad predicamen tum relationis reducitur. Nam si de eo loqui volumus ut negat esse genitum a Patre, sic est in genere relatio¬ nis: quia genitum ad relationem pertinet: & secundum istum modum loquitur August. 5. de Trinit, capit. 7. qui vult, non genitum ad relationem pertinere: eo quod generationem negat. Rursum si loqui volumus de eo ratione eius quod ponit, sic etiam ad relationem pertinet. Nam quia homo per humanitatem constituitur, ea, quae negantur de ipso, ut non esse leonem, vel non esse cervum, si verificantur de eo ratione alicuius positivi, hoc est, ratione humanitatis, quae constituit hominem: & potissime cum negata sunt, talia, per quae alia animalia ab homine in esse constituuntur: & quia per esse genitum alia Persona a Patre constituitur in esse personali, si non esse genitum verificatur de Patre ratione alicuius positivi, hoc erit, ratione paternitatis, quae Patrem constituit; & quia paternitas ad relationem pertinet, etiam si loqui volumus de ingenito, ut reducitur ad aliquod praedimentum ratione eius quod ponit, sic etiam, ut spectat ad praesens negotium, ad relationem pertinet: eo quod relationem ponit. Dicamus ergo negationem non esse in genere per se: eo quod intellectum non constituit: nam sicut rectum est index sui & obliqui, & per habitum cognoscimus habitum & privationem, sic per affirmationem intel ligimus affirmationem & negationem Est autem duplex affirmatio, quam, modo quo patuit, negatio dat intelligere, una quam removet, & alia quam ponit: & ratione utriusque prout ingenitum de Patre dicitur ad relationem pertinet

Et per hoc solvuntur rationes ad utramque partem: quia primae arguebant in genitum non per omnem modum & directe relationem dicere. Aliae autem concludebant ipsum aliquomodo ad relationem pertinere.

ARTICVLVS III. Vtrum innascibilitas sit constitutiva Personae Patris?

TErtio quaeritur: utrum innascibi¬ litas sit constitutiva Personae Patris, vel sit notio Personalis eius? Et videtur, quod sic: quia secundum August. 5. de Trin. cap. 6. Non est hoc dicere in genitum quod est Patrem dicere: quia & si Filium non genuisset, nihil prohiberet dicere eum in genitum. Sed nihil potest intelligi absque eo quod ipsum constituit: cum ergo possit intelligi Persona Patris in genita, non intellecta paternitate, paternitas non erit proprietas constitutiva eius, sed innascibilitas.

Praeterea: innascibilitas convenit soli Patri, sed quod convenit soli Persone videtur esse proprietas per sonalis eius, ergo &c.

Praeterea: proprietas personalis alicuius est aliquid ade dignitatem pertinens, sed ad maiorem dignitatem in Patre videtur pertinere innascibilitas, quam paternitas: quia paternitas communicatur creaturis, non innascibilitas, ergo &c.

Praeterea: se: cundum Damasc. lib. 1. cap. 2. In Divinis omnia sunt idem praeter ingene rationem & processionem: ergo per nihil aliud distinguitur Pater aijs entitatibs specianisi quia in genitus: sed illa est proprie tas personalis, per quam Persona ab alijs distinguitur; si non distinguitur Pater ab alijs nisi per in generationem, D innascibilitas est proprietas personalieius.

In contrarium est: quia nihil habens esse positivum constituitur per id, quod negationem importat, ergo Pater, quod dicit quid positive, per ingenitum, quod negationem impor tat, constitui non poterit.

Praeterea a sicut habitum fuit supra, paternitas est proprietas personalis Patris, sed uniu Persone est una proprietas per¬ sonalis, ergo innascibilitas non erit proprietas perso nalis eius.

RESOLVTIO. Innascibilitas non est constitutiva Personae Pa¬ tris, sed paternitas ut proprietas eius.

REspond. dicendum, quod Pater tripliciter notificari potest: nam omnem notionem in Divinis oportet aliquo modo ad originem pertinere: ad originem autem pertinere potest aliquid vel quia originem negat, vel quia originem ponit: nam secundum quod vult Philosophus 4. Metaph. Negationes entiunm eo ipso quod entia negant, aliqui modo ad ens pertinent: & negationes relationum aliquo modo relationem dicunt, ut patuit per August. 5. de Trinit, cap. 7. ergo & negationes originum ad originem reducuntur: & sic in genitum est notio Patris, inquantum negat ipsum ab alio esse productum. Si vere notificatur Pater per ea, quae originem ponunt, hoc poterit intelligi dupliciter, active, & passive. Non autem pos sumus dicere, quod Pater notificetur per originem passive: quia, ut dictum est, innascibilitas est proprietas eius, quae negat ipsum ab alio esse productum, ergo hoc non erit per hoc, quod ipse est ab alio; sed quia alij sunt ab ipso. Ab eo autem est aliquis per generationem, ut Filius, & sic notificatur per paternitatem: & aliquis per spirationem, ut Spiritus Sanctus, & sic notificatur per com munem notionem: est ergo triplex no tio Patris, innascibilitas, quae dicit ipsum non esse ab alio; paternitas, & communis notio, quae notificant eum, ut alisunt ab ipso. Haec autem tria licet sint, notiones distinctae & aliae; tamen secur dum modum intelligendi una alique modo presupponit aliam. Nam innas cibilitas, ut dicitur de Patre, praesuppo. nit communem notionem, & paternitatem: communis autem notio pate nitatem praesupponit.

Hoc autem sic est videre: quia, ut superius tactum est, nunquam de aliquo, quod est aliquid in rerum natura, negatur aliquid, nisi quia de illo aliquid affirmatur: quia negativa ex affirmativa sumit robur. Nisi ergo aliquid affirmaretur de Patre, esse genitum non negaretur ab ipso: iliud autem affirma tum propter quid de Patre, propter quod ipsum esse genitum & esse ab alio. negamus, est: quia alij sunt ab eo. Nam licet in creaturis non sequatur aliquem esse in genitum, si alium per generationem producit: quia eadem Persona creata potest esse gignens & genita. In Divinis autem, ubi relationes similes plurificari non possunt, impossibile est gignentem gigni, & spirantem spirariquia si genitus gigneret, essent ibi plures filij: & si spiratus spiraret, ibi essent plures processiones, accipiendo processionem ut dicit determinatam originem: licet igitur possit esse eadem Persona genita & spirans; non tamen potest esse gignens & genita. Persona ergo illa, quae secundum omnem modum originis possibilem in Divinis Pernsonam producit, secundum nullum modum originis ab aliquo producitur, quod quia in genitum in Patre negaomnem originem passive, si ista negatio ex aliqua affirmatione sequitur, hoc non erit, nisi quia Patri competit om nis productio active. Igitur in genitum praesupponit in Patre paternitatem, secundum quam refertur ad Filium, que producit per modum naturae: & communem notionem, per quam refertur ad Spiritum Sanctum, quem producit per modum voluntatis. Rursum communis notio paternitatem praesupponit: quia secundum ordinem naturae emanatio per modum voluntatis praesupponit emanationem per modum intellectus: & ideo communis notio, quae convenit Patri prout producit Personam per modum voluntatis, praesupponit paternitatem, quae ei convenit prout producit Personam per modum intellectus. Sola ergo paternitas erit constitutiva Personae Patris, vel teius proprietas personalis; & non conmunis notio nec innascibilitas, quae secundum modum intelligendi eam preusupponunt.

Respond. ad arg. Ad primum diacendum, quod si, non intellecta patertnitate, potest intelligi Persona Patris ingenita, & non sequitur Patrem esse ingenitum ex eo quod generat, hoc est secundum eos, qui volunt iudicare de generatione in Divinis secundum ge¬ nerationem in creaturis, ubi eadem Persona. pontest esse gignens & genita. Vel dicere possumus, quod remanet in genitum amota paternitate; sed non eo modo, quo nos in genitum de Patr dicimus. Nam Iudaei & Centiles Trinitatem in Divinis non ponentes ponunt Deum esse in genitum; sed non eo modo, ut de in genito loquimur Nam prout de Patre dicitur in genitu, licet quantum ad sui significationem directe solam negationem importet: tamen secundum modum intelligendi, inquantum omnis negativa ad affirmativam reducitur, sive ex affirmativa robur sumit, esse in genitum paternitatem & communem notionem in Patre dat intelligere, ut patet per habita.

Ad 2. dicendum, quod non sufficit ad hoc, quod aliquid sit proprie tas personalis, quod conveniat soli Per sonae, sed requiritur, quod dicat quid positivum, & eam constituat, quod innascibilitati non convenit.

Ad 3. dicendum, quod dignitas, quae convenit negationi, ex aliqua affirmativa sumit fundamentum: unde innascibilitas non est maioris dignitatis in Patre, quam paternitas. Et quod dicitur quod paternitas communicatur creaturae, non innascibilitas. Dicendum, quod sicut innascibilitas non communicatur creaturae, sic nec paternitas quae convenit Patri, videlicet, paternitas quae non est ex aliquo principio.

Ad 4. dicendum, quod licet innascibilitas sit alia notio a paternitate, secundum modum intelligendi paternitatem prasup ponit; in inferendo tamen se invicem ponunt, & removent. Nam cui non convenit paternitas nec innascibilitas, & e conversosaccipiendo paternitatem & innascibilitatem, ut de eis loquimur) & cui convenit unum, & reliquum: & quia sic se invicem quantum ad illationem ponunt, & removent, ex in generatione datur intelligi distinctio Per¬ sonae Patris ab alijs, non nomina¬ ta paternitate; licet paterni¬ tas tantum sit proprie¬ tas personalis Patris.