Quaestio 2

ARTICVLVS I. Vtrum essentialia passint appropriare Personis?

AD primum sic proceditur: videtur quod essentialin attributa non possunt appropriari Personis: quia quod est commune omnibus, nulli debet appropriari; sed quodlibet essentiale attribus tum est commune omnibus: ergo &c. Praeterea: cum non magis unum attributum conveniat uni Personae quam aliud: nec uni Personae quam alij, qua ratione unum attributum appropriatur uni Personae, pari ratione omnia attributa ei appropriari deberent. Rursum qua ratione appropriatur uni Personae deberet appropriari omnibus; sed non omnia attributa appropriatur uni Personae, nec quodlibet appropriatur omnibus: ergo appropriatio eo modo quo fit, fieri non debet.

Praeterea: appropriatum secundum rationem suam praesupponit proprium; sed omnia propria praesupponunt communia, ergo nullum commune appropriari debet.

Praeterea: quod est occasio errandi, fieri non debet; appropriare essentialia Personis dat occasionem errandi: cum ex hoc videatur poni gradus in Trin. ergo &c.

In contrarium est: quia Aug 1. de Doctrina Christiana in principio appropriat unitatem Patri, aequalitatem Filio concordiam Spiritui Sancto.

Praeterea: Hilarius appropriat aeternitatem Patri speciem Filio, & usum Spiritui Sancto.

RESOLVTIO. Aliqua essentialia appropriari possunt aliquibus Divinis Personis, etiam si omnium sint propria.

REspond. dicendum, quod Aug. is tam quaestionem pertractat 15. de Trin. cap. 17. ostendens quod ea, quae sunt communia, proprie de Personi dici possunt, accipiens proprie pro appropriate: nam lex communiter sumpta comprehendit totum vetus testame tum, secundum quem modum intelligitur cum dicitur, quod scriptum est in legequod odio habuerunt me gratis. Cum hoc sit scriptum in Psalmo. Aliquando autem lex accipitur proprie pro ea, quae data est per Moysen, sic etiam & per Prophetas. Aliquado intelligimus psalmos; ut cum dicitur: oportet impleri omnia, qua scripta sunt inlege, & Prophetis, & psalmis de me, per haec autem duo similia concludit Aug. quod unum & idem potest sumi communiter, & proprie: & ideo arguit quod ea, quae sunt communia omnibus, possunt dici proprie, idestappro priate de aliquo; nam cum sapientia sit communis omnibus, appropriate tamendicitur de Filio, cum ait Apostolus: Praedicamus Christum Dei virtutem, & Dei sapientiam. Rursum cum charitas sit communis omnibus probat Augustinus ibidem, quod potest dici proprie de Spiritu Sancto. Nam loann. in canonica sua dicit: Charitas est ex Deo, & poste subdit: quod Charitas Deus est; sed cum Pater non sit Deus de Deo, vel accipiibi charitatem pro Filio, vel pro Spiritu Sancto; tamen ut arguit Aug. ibi chatas sumitur pro Spiritu Sancto: quia In Deo manemus, & ipse in nobis, quia de Spiritu Sancto dedit nobis, ut loann. ait; sed manere in Deo per charitatem esse habet: ideo charitatem ibi pro Spiritu Sancto sumpsit: igitur ea, quae sunt communia omnibus, possunt appropriari alicui Personae: ut sapientia, quae est communis tribus appropriatur Filio & charitas Spiritui Sancto.

Sed quare huiusmodi appropriatio nes fiunt, potest assignari ratio, & exparte Personarum, & ex parte nostra. Ex parte Personarum dupliciter, propter positionem, & propter remotionem Propter positionem fit quando attributum essentiale habet maiorem similitur dinem cum proprio unius Personae, quam cum proprio alterius Personae: ut quia potentia dicit rationem principij, & proprium est Patris esse totius Deitatis principium, cum sit fontana Deitas potentia appropriatur Patri: Filius autem quia procedit per modum intellectus, ei appropriatur sapientia: Spiritui Sancto appropriatur charitas, quia procedit per modum voluntatis, & per modum amoris. Possunt enim tales appropriationes fieri propter remot onenut quia patres, & antiqui consueverunt esse impotentes; iuvenes autem & filij insipientes, & Spiritus cum quamdam impulsionem dicat, videtur in quamdam austeritatem sonare: & ideo ne indicet mus de Personis Divinis per omnem modum secundum ea, quae videmus in creaturis, appropriatur Patri potentia ne credatur infirmus: Filio sapientia, ne suspicetur insipiens: Spiritui vero amor & benignitas, ne credatur austerus, Ex parte etiam nostra dupliciter ratiosumi potest. 1. sumitur ex cognitione veritatis. 2. ex vitatione erroris: nam per huiusmodi appropriata, inquantum habent similitudinem cum proprijs, manuducimur in cognitionem propriorum est ergo quaedam utilitas in huiusmodiappropriationibus, videlicet, cognitio veritatis. Vitatur etiam per hoc errores: quia in appropriatis quodammodo includuntur communia & propria: nam ipsa appropriata in se communia sunt,; tamen secundum quod appropriata sunt, & habent simisitudinem cum proprijs, dant intellectum propriorum: secundum autem quod appropriata sunt communia, vitatur error Arrij, qui cum separasset suostantiam, nihil secundum rei ivuieritatem unum & idem posuit commune tribus Personis; ex eo vero quod appropriata secudum quod talia dant intelligere propria, excluditur error Sabellij, qui cum confudisset Personas, non vere poluit propria in Divinis Personis: cum per talia fiat vera & realis distinctio, quam ipse negavit. Etforte propter istam ultimam rationem Magister in littera, cum determinasset de appropriatione Personarum, excludit errorem Arrij & Sabellij, inter quos duos errores natans Fides Catholica eos vitando vitat Charydim, & Scyllam.

Respond. ad arg. Ad 1. dicendum, quod ratio bene arguit, quod nullum commune potest esse proprium, accipiendo proprie proprium; sed non arguit quod non possit esse appropriatum: quia eo ipso quod unum attributum aliquomodo sumptum habet maiorem similitudinem cum proprio unius, quam cum proprio alterius, illi appropriari potest.

Ad 2. dicendum, quod attributa licet sint idem re, differunt ratione: & propter huiusmodi differentiam aliqua habent maiorem similitudinem cum proprio unius Personae, quam cum proprio alterius: non igitur fit appropriatio, quod unum attributum magis conveniat uni Personae, quam alij; sed prout secundum modum intelligendi habet maiorem similitudinem cum proprio unius Personae, quam cum proprio alterius: & ratione huius maioris similitudinis omnia attributa appropriantur uni, nec quodlibet appropriatur omnibus.

Ad 3. dicendum, quod licet commune ut commune non det intelligere proprium; tamem ut appropriatum dat intelligere proprium, ut dictum est.

Ad 4. dicendum, quod non fit huiusmodi appropriatio, ut ponantur gradus in Trinitate, sed propter similitudinem ad propria, & in hoc non est error.

ARTICVLVS II. Vtrum appropriatio Hilarij sit bona?

Ecundo quaeritur: utrum appropriatio Hilarij sit bona?

Et videtur quod non. Nam ipse appropriat aeternitatem Patri, speciem imagini, & usum muneri. Prima appropriatio videtur inconveniens: quia non magis est aeternus Pater quam Filius: cum Pater & Filius sint unus aeternus iuxta illud, Non tres eterni, sed unus aeternus, ergo non magis debet aeternitas appropriari Patri quam Filio.

Praeterea: quod dat occasionem errori fieri non debet; sed appropriare aeternitatem Patri dat fomentum erroriArrij, qui dixit Filium non esse coaeternum Patri: ut narrat Aug. 6. de Trin. in principio.

Vlterius videtur, quod species non debet appropriari imagii sive Filio: quia Filius quidquid habet, habet a Patre: cum nihil habeat nisi natum, sive quod nascendo accepit: & propter quod unum quoque tale, & illud magis, Patri competit magis species & pulchritudo, quam Filio.

Praeterea: si Filio appropriatur species, huiusmodi species erit intelligibilis; sed species intelligibilis differt a Verbo: ergo Filio apropriari non debet: cum sit Verbum Patris.

Praeterea: si species accipitur pro pulchritudine, adhuc non debet appropriari Filio: quia secundum Dionysium 4. de Divinis nominibus idem est pulchrum & bonum. sed bonitas appropriatur Spiritui Sancto, ergo &c.

Vlterius videtur, quod usus non debeat appropriari Spiritui Sancto: quia usus proprie non competit nisi his, quae sunt ad finem, non ipsi fini; sed sicut Spi ritus Sanctus una cum Patre & Filio est, principium omnium, ita & finis omnium, ergo non competit ei usus. Praeterea: usus consistit in referre, relatio est rationis discursus, ubi non est discursus rationis, ibi non est usus; sed in Divinis non est rationis discursus, ergo nec usus,

RESOLVTIO. ppropriatio designata a Hilario sustineri potest, ut eam exponit Pater Noster Augustinus.

REspond. dicendum, quod B. Aug. 6. de Trin. cap. ult. verba Hilari exponit & aptat isto modo: inam aeternitas secundum ipsum competit Patri: quia aeternitas de ratione sui dicit caremtiam principij: & quia Pater est innascibilis, & sine principio: ideo aeternitas Patri appropriatur, non quod aeternitas non conveniat Filio, vel plus conveniat Patri quam Filio; sed quia habet maiorem similitudinem cum proprio Patris, quam cum proprio Filij. Vnde Aug. ait: Vocabulo aeternitatis cum dicitur quod Patri appropriatur aeternitas: non arbitratur intelligere: "Nisi quod Paternon habet Patrem, de quo sit". Est autem alius modus appropriandi aeternitatem Patri: quia aeternum dicit etiam rationem prin cipij: nam ab aeternitate fluit evum, & tempus: & quia Patri potissime competit ratio principij, ideo Patri appropriatur aeternitas. Sed istum modum non tangit Aug. nec etiam est omnino proprius: quia aeternitas de ratione sui non dicit nisi carentiam principij durationis. Species autem appropriatur imagini: nam per speciem, ut idem Aug. dicit, intelligit pulchritudinem. In imagine autem duplex pulchritudo; considerari potest, vel prout res quaedam est, vel prout representat id, cuius est imago. 1. modo in imagine attenditur pulchritudo sicut in ceteris rebus. 2. modo attenditur pulchritudo in imagine prout perfecte imitatur id, cuius est imago: & quia Filius ex suo modo procedendi per omnia imitatur Patrem; propter quod proprium est ilij quod sit imago Patris, pulchritudo, sive species appropriatur Filio: quia habet similitudinem cum proprio Filij propter imitationem dictam. Ista autem imitatio Patris in tribus esse habet, secundum quod tangit Aug. 1. quia Filius perfecte repraesentat ipsum Patrem: unde Aug. ibidem ait: "Iam tanta est congruentia, & prima aequalitas, & prima similitudo, nulla in re dissidens, & null modo inaequalis, & nulla ex parte dissimilis" Rursum quantum ad simplicitatem Patris: quia sicut in Patre non est aliud vivere quam esse, ita nec in Filio est aliud vivere quam esse & intelligere. Vnde idem ibem ait: " ibiest prima, & summa vita, cui non est aliud vivere, & aliud esse, sed idem est esse & vivere. Et primus ac ummus intellectus, cui non est aliud vivere aliud intelligere". Rursum quantum ad perfectam cognitionem & scientiam: unde idem August. ibidem ait: "Est ars quaedam omnipotentis, atque sapientis Dei plena omnium rationum viventium inconmutabilium". Prima repraesentatio est quasi universalis, & in quadam universalitate aliae duae sunt speciales & in quadam specifice dictae; sed secuda est in essentiae simplicitate: tertia est in scientiae naturalitate.

Assignatur tamen ab aliquibus modus alius appropriationis: quia pulchritudo, ut ipsi dicunt, consistit in tribus; scilicet, in commensuratione: ut cum membra sibi respodeant in spledore: ut cum color appareat pulcher, & in imagine: quia parvi homines, proprie loquendo, non sunt pulchri, sed possunt; esse bene proportionati: & secundum hoc adaptant istaFilio, quae diximus. Sec hoc non tangit Aug. nec est per omni modum proprie dictum: quia tota pulchritudo imaginis est in repraesentando id, cuius est imago: & ideo non debemus insistere nisi in eo quod Filius perfecte repraesentat, & imitatur Patrem Et hoc viso habebimus: quare sibi appropriatur pulchritudo. Vsus autem appropriatur muneri, sive Spiritui Sancto quia ut idem Aug. ibidem dicit: "illa dilectio, delectatio, faelicitas vel beatitudo, si tamen aliqua humana voce digne dicitur. usus ab illo appellatus est breviter & est in Trinitate Spiritus Sanctus, non genitus, sed genitoris, genitique suavitas, ingeniti largitate, at que ubertate perfundens omnes creaturas procaptu earum, ut ordinem suum teneant": in quibus verbis duo notare possumus. Primo scilicet quod Spiritui Sancto appropriatur usus sive suavitas ex parte Patris & Filij, & ex parte creaturarum. Ex parte Patris & Filij: quia procedit ab eis, ut dilectio & amor, sive per modum voluntatis, cui appropriatur frui& delecta ri. Ex parte creaturarum: quia est raticiquare creaturae ordinentur in Deum, & pro capacitate earum bono Divino fruantur

Respon. ad arg. Ad 1. dicendum, quod non appropriatur aeternitas Patri: quia magis competat Patri quam Filio, sed quia aliquo modo sumpta habet maiorem similitudinem cum proprio Patris, quam cum proprio Filij.

Ad 2. dicendum, quod non datur occasio erra di; sed removetur. Nam eo ipso quod dicitur, quod aeternitas appropriatur Patri, datur intelligi quod non competiti soli Patri: quia non appropriatur nis quod commune, & ita destruitur erro Arrij.

Ad 3. dicendum, quod pulchritudo appropriatur Filio: quia habet similitudinem cum proprio Filij: nam pulchritudo in commensuratione consistit, & Filio competit commensuratio, prout perfecte repraesentat Patrem. Vnde Aug. 6. de Trin. cap. ult. "Imago enim si perfecte implet id, cuius est imago, ipsa coaequatur ei, non illud imagini": & ideo pulchritudo appropriatur Filio, non quod non conveniat Patri, vel quod magis conveniat Filio: sed quia habet maiorem similitudinem cum proprio Filij, quam cum proprio Patris.

Ad quartum dicendum, quod non accipitur ibi species prospecie intelligibili; attamen & si sic vellemus accipere, Filio appropriari posset sicut idea. Etad modum arguendi dicendum, quod licet in nobis non sint idem idea & verbum; in Deo tamen idem sunt: quia essentia non differt rea liter a Persona.

Ad 5. dicendum, quod non valet, si pulchrum est idem quod bonum, quod ei approprietur puichrum cui ar propriatur bonum: nam & bonum idem est quod unum: cum verum & bonum sint idem enti: & tamem quia a diversit ratio ibus imponutur, bonum est obiectum voluntatis, & verum intellectus: bonum appropriatur Spiritui Sancto: & verum Filio: ita quod pulchrum & bonum non secundum eandem rationem ponuntur, dato quod idem sint, non oportet quod ei npproprietur unum, cui appropriatur aliud.

Ad 6. & 7. patet solutio per iam dicta: quia non accipitur ibi usus proprie, sed pro quadam duicedine & suavitate, quae habent similitudinem cum amore: & ideo usus Spiritui Sancto appropriatur.

ARTICVLVS III. Vtrum sit bona apprepriatio M. P. N. Augustini?

TErtio quaeritur de appropriatione Augustini.

Et videtur quod unitas non debeat appropriari Patri: quia secundum Aug. 6. de Trin. cap. 5. Spiritus Sanctus est unitas, charitas, sanctitas Patris & Filii, ergo ei debet appropriari unitas, non Patri.

Praeterea: ut habitum est, huiusmodi appropriationes non fiunt, ex eo quod appropriata magis conveniunt uni Personae, quam alij; sed propter similitudinem ad propria sive ad notiones; sed cum in Patre sint tres notiones, in Filio duo, in Spritu Sancto una, unitas non debet appropriari Patri propter pluralitatem notionum. Praeterea: videtur quod aequalitas non debeat appropriari Filio: quia aequalitas unitatem importat: cum igitur Filio non approprietur unitas, ei non debet appropriari aequalitas.

Praeterea: communia sunt ea, que appropriatur: quod ergo est appropriatum, cum sit commune, debet convenire omnibus; sed aequalita non convenit omnibus: cum Pater non aequetur alijs; sed alij aequentur ei, igitur aequalitas inter appropriata computari non debet.

Praeterea: videtur quod nexus non debeat appropriari spiritui quia nexus unitatem importat; unitas appropriatur Patri: ergo &c.

Praeterea: non est idem proprium & appropria tum; sed proprium est Spiritui Sancto, quod sit nexus, ut supra ostensum fuit, ergo &c.

Vlterius quaeritur de secunda parte appropriationis. Vult enim Aug. quod Patri appropriatur unitas, Filio aequalitas, Spiritui Sancto nexus, sive unitatis aequalitatisque concordia. Postea subdit: quod onia tria haec unum su propter Patrem, aequalia propter Filium connexa propter Spiritum Sanctum. Videtur quod non omnes tres Personae debeant dici unum propter Patrem: quia ibi, propter, vel denotabit habitudinem. causae formalis, vel causae quodammodo efficientis? Formalis non: quia una Persona non est forma alterius. Si vero dicatur, quod habet habitudinem quasi causae efficienris; tunc sensus est: Filius est quid unum propter Patrem, hoc est, a Patre habet unitatem; sed quidquid habet, a Patre habet: pari ergo ratione est, aequalis propter Patrem, cum & hoc habeat a Patre, quod sit ei aequalis. Praeterea: videtur quod non omnes tres Personae sint aequales propter Filium: quia tunc Pater haberet a Filio, quod esset aequalis, ergo Filius haberet aliquam rationem principij super Personam Patris.

Preterea: si omnia sunt aequalia propter Filium, ergo & Filius est aequalis per se ipsum, ergo habet aliquam rationem principij supra se, quod non est intelligibile.

Praeterea: videtur quod non omnia sint connexa propter Spiritum Sanctum: quia connexio in rebus est propter ordinem, quem in eis aspicimus; sed Omnis ordo est ab unitate incipiens, ut scribitur2 1. propositione Procli, Igitur cum ordo reperiatur in rebus propter unitatem, omnia debent dici connexa propter Patrem, cum ei approprietur unitas

RESOLVTIO Duplex uppropriatio assignata ab Augustino P. N. bona est: in quarum prima appropriatur Patri unitas, aequalitas Filio, & nexus Spinitui Sancto: in secunda omnes tres Personae dicuntur unum propter Patrem, aequales propter Filium, & connexae propter Spiritum Sanctum.

REspond. dicendum, quod appropriatio Augustini bona est quantum ad utraque partem. Ad cuius evidentiam notandum, quod Pater est principiun sine principio: & ideo (ut habitum est, Pater est totius Divinitatis principium propter hoc autem quae de se important rationem principij, Patri appropriar possunt. Vnitas autems. modis habo rationem principij: ut probat Dionysius ulti. de Div. nom. Primo: quia omnia unitate participant: propter, quod Dinonysius ait: Nihil enim est eorum, quuo sunt, quod unius non sit particeps, & quia ea quae participant aliquo modo accipiunt) esse ab eo, quo participant: unum autem habet rationem principij respectu omnium, cum omnia ipso participent. Secundo hoc apparet: quia unum non requirit multitudinem, sed multitudo requirit unum, unde & idem ait: Sine uno non erit multitudo, sine multitudine erit unum: & quia illud, quod ad sui esse non requirit alia; alia autem requirunt ipsum, habet rationem principij respectu aliorum, unum habet rationem principij respectu omnium. Tertio: omnis ordo in entibus est ab unitate: quia secundum Proclum: Omnis ordo ab unitate incipiens procedit in multitudinem: & quia illud, a quo habet esse ordo in rebus, habet rationem principij respectu rerum; igitur unitas habet rationem principij, cum propter unitatem res sint multae, & habeat esse uordo in eis. Est enim unitas ante omnem multitudinem, & omnia sunt unita & ordinata propter unitatem: & hoc est quod Dionysius ait: Vnitas est ante omni numerum, & omnibus omnia unita sunt. Quarto; sicut ars habet rationem principij respectu artificiatorum, prout secundum quandam analogiam ratio artis reperitur in quolibet artificiato: sic unitas habet rationem principij respectu omnium, prout per quadam analogiam natura unius reservatur in omnibus: & ideo Dionysius assimilat unitatem speciei praecognite in mente. Quinto unum habet rationem principij ratione indivisionis, unde & Dionysius dicit: Vnum est elementativum: nam cum de ratione elementi sit esse quid indivisibile, unum habet rationem elementi & principij: cum indivisio sit de ratione unius Haec autem quinque, propter quae dicimus unum habere rationem principij, videlicet, quia alia ipso participant, sine ipso alia esse non possunt, sed ipsum sine alijs, ab ipso habet esse ordo in rebus: & natura unitatis per quandam analogiam reservatur in omnibus, & est quid indivisibile: si non possumus reperire simpliciter in Divinis Personis respectu Patris; possumus tamen ea reperire aliquo modo, quod Patri appropriatur unitas.

Nam licet in Divinis non reperiamus participationem: quia quaelibet Persona est perfectus Deus: invenimus tamen ibi acceptionem; quia si non est commune creaturis & Personis Divini participare, tamen quodammodo esteis commune accipere: & quia omnes Divinae Personae accipiunt a Patre, ei appropriatur unitas, a quo omnia alia esse recipiunt. Rursu licet non possumus dice re quod aliquid Divinorum possit esse sine alio: quia omne, quod in Divinis dicitur, vel est quid absolutum, vel quid relatum, & in absolutis non possumus dicere hoc esse sine hoc: quia onia unum sunt: nec in relativis, quia relativa poosita se ponunt, & perepta se perimunt. Pos sumus tamen in Divinis dicere hoc esse ex hoc, & quia ex unitate alia sunt, Patri appropriatur unitas, ex qua omnes aliae Personae existunt. Tertioilicet in Divinis non sit ordo, quo unum est prius alio; est tamen ibi ordo, quo unum est ab alio: & quia talis ordo est in entibus ab uniate, Patri appropriatur unitas, a quo aliel Personae existunt. Quarto & si una naitura non reperitur in Divinis Personis secudum analogiam, eo quod non magis illa natura reperitur in una Persona quam in alia, est tamen ibi una natura in pluribus propter originem communicata: & quia Pater est fontana Deitatis, Filius & Spiritus Sanctus Deigenae Deitatis, quasi pullulationes Divine naturae, & sicut quidam slores, Patri appropriabitur unitas, cum ab unitate alia pullulent, & procedant. Quinto & si in Divinis non competit magis Patri, quam alijs, cum indivisio simplicitatem importat: quia omnes Personae sunt aequeumplices; tamen ut indivisio sumatur per comparationem ad numerum, Patri appropriari potest. Vnde & omnes aliae Personae notificantur per notiones importantes pluralitatem Personarum: solus autem Pater notificatur per innascibilitatem, quae secundum quod negationem dicit proprie numerum non importat: appropriatur ergo unitas Patripropter similitudinem, quam habet cum notionibus eius: sed primi quatuor modi accipiendi unitatem videntur habere similitudinem cum notionibus Patris, ut ipse est principium aliorum, unus vero modus appropriat unitatem Patri ratione innascibilitatis secundum quam notificatur, ut ab alio non existit. Filio vero appropriatur aequalitas: quis ex modo suo procedendi aequalitas e competit, unde & in proprijs eius aequalitas importatur; est enim proprium ei quod sit Filius, quod sit imago, & quod sit Verbum: ut potest haberi ab Aug. in multis locis, est enim eo Filius, quo Verbum & imago: & eo imago quo Verbum & Filius. Et de ratione cuiuslibet istorum est aequalitas: nam & de ratione prolis est quod aequetur parenti: aliter enim non esset vera proles, cum univoce reperiatur natura in Patre & Filio: & de ratione imaginis quod aequatur ei cuius est imago, cum imago sit rei ad rem coaequadam indiscreta, & unita similitudo: & de ratione verbi est etiam aequalitas, cum verbum etiam, si perfectum est, sit simillimum ei, cuius est verbum. Nexus autem & concordia conveniunt Spiritui Sancto, cum ipse sit amor, & amor habeat unire & coniunga re, iuxta illud quod scribitur 4. de Div nom. Amorem sive Divinum, sive Angelicum, sive intellectualem, sive animalem, sive naturalem dicamus, unitivam, quamdam intelligimus habere virtutem

Ad primum dicendum, quod unitas dupliciter sumi potest, absolute, & sic appropriatur Patri, & isto modo de ea loquimur. Secundo modo sumitur unitas prout accipitur pro unione plurium in uno amore, & sic convenit Spitui Sancto, & isto modo procedebat ratio.

Ad secundum dicendum quod unitas appropriatur Patri pluribus modis, ut dictum est, & ideo tali appropriationi non repugnat pluralitas notionum: cum non uno modo fiat talis appropriatio, sed pluribus. Vel dicendum quod tres notiones in Patre non sunt tres res, sed magis tres rationes innotescendi: & ideo pluralitas notionum non impedit, quod ei unitas appropriari non possit.

Ad tertium dicendum, quod aequalitas non est ipsa unitas, sed est secundum modum intelligendi conseques unitatem, & propter hanc differetiam non oportet, quod cui appropriatur unitas, quod approprietur aequalitas.

Ad quartum dicendum, quod licet Pater non aequetur alijs, ut aequatio dicit unitatem magnitudinis cum imitatione; aequatur tamen, ut aequalitas solam magnitudinem importat: & ideo possumus dicere, quod Pater aequatur alijs, & si non adaequetur: quia imitatio magis expresse importatur per adaequationem, quam per aequationem. Rursum adhuc magis proprie dicitur Pater est aequalis Filio, quam equaturFilio quia imitatio, cum videatur importare motum quendam, magis importatur per verbum quam per nomen.

Ad 5. dicendum, quod nexus non importat unitatem absolure, secundum quod unitas Patri appropriatur; sed importat unionem in aliquo ut in amore.

Ad 6. dicendum, quod non esset magnum inconveniens, si nexus esset proprium Spiritui Sancto: quia cum appropriata sumantur per similitudinem ad propria, non est inconveniens inter appropriata propria numerare. Vel dicere possumus, quod Pater & Filius uniuntur in amore essentialiter sumpto, & talis unio & nexus appropriatur Spiritui Sancto propter similitudinem, quam habet ad proprium eius: quia ipse per modum amoris emanat

Ad id autem quod ulterius quaeritur: utrum omnia sint unum propter Patrem, aequalia propter Filium, connexa propter Spiritum Sanctum? Dicendum, quod sic. Ad cuius evidentiam notandum, quod ea, quae sunt ex aliquo principio, propter principium, a quo sunt aliquando habent unitatem, aliquando pluralitatem & compositionem. Nam quando aliquid procedit ab aliquo principio: non simplici, & non habente naturam unam, tunc quod sic procedit de necessitate est con¬ positum: quia nihil, quod procedit ab aliquo, perse loquedo, est simplicius eo, aquo procedit. Nam sicut Quod producitur a pluribus causis est compositius eo, quod producitur a paucioribus: ut dicitur 57. propofitione Procti, sic quod producitur a causa composita compositionem habet, & quod a causa simplici sive a principio simplicitatem habente, simplicitatem habere potest, eo igitur ipso quod in Deo Patre non est aliud essentia, quam esse, cui communicat fuam essentiam, communicat suum esse, & quod ab eoprocedit in unitate essentiae, habet cum eo idem esse: propter quod quaelibet Persona procedens ab ipso non est aliudab eo. Rursum quia in eo est eadem natura & voluntas, Persona, quae procedit per modum voluntatis, non est aliud alea, quae emanat per modum naturae: igitur cum unitas & simplicitas competat rebus ex suo principio, & potissime quando res perfecte suo principio similantur, cum Pater non sit ex alio, propter quod auctoritas principij in eo residet, dicuntur Filius & Spiritus Sanctus esse unum propter ipsum: quia propter simplicitatem essentiae & naturae & voluntatis, quae existunt in Patre, Filius & Spiritus Sactus a Patre procedentes non sunt aliud ab ipso, nec aliud inter se, sed unum cum ipso, & unum inter se. Et ista est sentetia Magistri, quae dicit unitatem attribui Patri, & omnia esse unum propter Patrem: quia ipse non est aliud ab alio, & quia Filium genuit unum secum Deum, & Spiritus ab eo processit unus cum eo Deus. Convenit autem aequalitas Patri & Spiritui Sancto propter Filium. Quod autem Patri conveniat aequalitas propter Filium sic ostendi potest: nam aequalitas quamdam relationem importat; relatio autem (maxime cum est relatio rationis) potest convenire alicui per aliud absq; eo quod illud aliud habeat causalitatem super ipso. Videmus enim quod scibile refertur ad scientiam: quia scientia refertur ad ipsum, loquedo de scientia, quae mensuratur a scibili; nec tamen talis scientia habet causalitatem super scibili; immo e converso: sic etiam quia Filius aequatur Patri, Pater aequatur Filio. Nam in causis & causatis, sive in principio & in eis, quae sunt ex principio, proprie conversionem non suscipimus. Nam imago aequatur ei, cuius est imago; non e converso; iuxta illud Aug. 5. de Trin. cap. ult. "Imago si imperfecte implet illud, cuius est imago, ipsa coaequatur ei, non illud imagini suae": & ideo secundum hoc possumus diceret quod Filius aequatur Patri, non e converso. Pater autem si aequatur Filio, hoc est, quia Filius aequatur ei, sicut scientia refertur ad scibile, non e converso: scibile autem si referatur ad scientiam, hoc est, quia scientia refertur ad ipsum. Convenit etiam aequalitas Spiritui Sancto propter Filium: quia nisi Filius esset perfectum Verbum, & aequalis Patri non spiraret perfectum & aequalem amorem. Possumus ergo concedere omnia esse aequalia propter Filium: quia, modo quo dictum est, Patri & Spiritui S. convenit aequalitas propter ipum: Patrem autem & Filium esse conexos ropter Spiritum Sanctum non hapet dubium: cum ipse sit amor Patris & Filij, & sit communio & charitas utriasque. Manifestatur autem praedicta veritas ab aliquibus & aliter. Nam unitas primo invenitur in Patre, binarius vero in Filio, cum sit media in Trinitate Persona, ternarius vero in Spiritu Sancto: & quia ab eo, quod est primo tale, omnia alia dicuntur talia propter ipsum: omnia sunt unum propter Patrem: quia in eoaliquo modo primo invenitur unitas omnia sunt aequalia propter Filium, cum aequalitas requirat numerum binarium, qui aliquo modo primo reperitur in in so: onia sunt connexa propter Spiritum S. cum nexus requirat numerum ternarium videlicet, duo quae nectuntur, & unum nectens, qui ternarius numerus primo aliquo modo reperitur in Spiritu Sancto.

Ad primum dicendum, quod omnia sunt unum propter Patrem, inquantum Pater est principium omnium habens naturam maxime simplicem D & unam: & ideo habitudo importata per, propter, est habitudo principij ratione suppositi Patris, & aliquo modo habitudo formae rationae naturae.

Ad secundum dicendum, quod non oportet Filium habere rationem principij respectu Patris, licet aequalitas conveniat Patri propter Filium: nam aequalitas, in Divinis est relatio rationis. Vnde vide mus quod quia in scibili est relatio rationis refertur ad scientiam: quia scien¬ tia refertur ad ipsum absque eo, quod scientia respectu scibilis habeat rationem principij.

Ad tertium dicendum, quod per illud, quod est primo tale, omnia alia sunt talia: & quia aliquo modo concedere possumus, quod aequalitas secundum modum intelligendi primo reperiatur in Filio, onia sunt aequalia propter ipsum: nec valet quod Filius habet rationem principij super se ipsum, sed habetur solum quod aliquo modo Filio aequalitas convenit primo: sicut omnia dicuntur calida propter ignem, quia ignis est primo calidus.

Ad 4. dicendum, quod omnia sunt connexa propter Spiritum Sanctum connexione amoris, ut Magister ex ponit in littera: unde talis connexio non accipitur per comparationem ad unitatem absolute sumptam, quae appropriatur Patri, secudum quam verificatur quod omnis ordo est ab unitate incipiens; sed sumitur per comparationem ad unitatem, ut dicit unionem plurium in amore, quae convenit Spiritui Sancto.