Quaestio 1

ARTICVLVS VNICVS. Vtrum Deus velit aliquorum salutem, qui non salvantur:

Vaeritur ergo primo: utrum Deus velit aliquorum salutem, qui non salventur: ut utrum velit om nes homines salvos fieri, cum non om nes salvi fiant?

Et videtur quod sic: quia omne agens debet velle effectum suu, finem suum consequi: sed finis cujuslibet hominis est vita aeterna, ergo volum tas Dei est, quod omnes homines salvifiant, & consequantur vitam aeternam

Praeterea: Apost. prima ad Timotheum 2. dicit: Deus vult omnes homines salvos fieri, ergo &c.

Praeterea: si dicatur hoc dictum esse de voluntate conditionata, ut si bene fecerint. Contra: nostrum benefacere dependet ex voluntate Divina, dicere ergo Deum velle me salvare, si bene¬ fecerim, est dicere Deum velle si velit: cum meum benefacere ex sua voluntate existat; sed ratione talis conditionis propositionem illam non simpliciter proferret Apostolus: quia secundum illum modum omnia vera essent. Nam chimera est chimera, si chimaera est: & Sortes sedet, si sedet: ergo oportet simpliciter verum esse, quod Deus vult omnes homines esse salvos fieri.

Praeterea: voluntas conditionata est voluntas imperfecta, sed in Deo non est ponenda imperfectio, ergo &c.

Praeterea: nullus salvari potest nisi ex voluntate Divina, si ergo non vult omnes homines salvos fieri, de his quos salvari non vult, verum est dicere impossibile est eos salvari: sed de eo, quod aliud esse non potest, nullus culpari cebet, ergo damnati non sunt cuipandi, quia damnantur: quod falsum est.

In contrarium est squia ut supra dictum fuit) praedestinare est ipsum Divinum propositum miserendi: si ergo Deus omnes homines salvare proponeret, omnes praedestinati essent, quod talsum est.

Praeterea: secundum Aug. in Enchiridion, rogandus est Deus, ut velit nos salvos facere: quia necesse est fieri, si voluerit, ergo si vult omnes homines salvos fieri, omnes salvi fiunt; sed non omnes salvantur, ergo &c.

RESOLVTIO Deus vult voluntate antecedenti omnes homi¬ nes salvos fieri: sed voluntate conse¬ quenti solos vult salvari, quos salvat.

REspond. dicendum, quod Aug. cirRca finem sui Enchirid. dans intel lectum praedictae auctoritatis dupliciter nexponit eam. Primo: ut sit distributio haccummoda. Nam si solus unus esset Magiste: in aliqua civitate: diceretur ilMde docere oimnes pueros illius villae: non equia omnes docereatur, sed quia nullus doceretur nis per ipsum: ita quod ivomines, non distribuit pro ominibus simpliciter: sed accommodatur ad districbuendum pro his, qui docetur tantum: i sic Deus vult omnes homines salvos fienri, non quia omnes salientur: sed quia nullus salvatur nisi per voluntatem ejus, Vnde ait: sic intelligendum esse quod Deus vult er nes homines salves fieri, tanquam diceretur nullum hominem fieri salvum, nisi quem ipse salvum ficri voluerit: & tunc auctoritas Apostoli non habet calumniam. Secundo exponit eam ibidem, ut sit distributio pro generilus singulorum. Dicitur enim alie quis habere omnes libros logicales, si habet artem novam & veterem, dato quod non omnes logicas habeat. Sic Deus vult omnes homines salvos fieri: uia de omni genere aliqui salvantur., er hoc est quod Aug. ait quod per omnes homines omne genus hominum in telligimus. Nam de omni genere, ut ibidem ipse innuit, aliqui salvantur. Sed licet auctoritas Apostosi posset aliquo modo trahi ad inos sensus, secu¬¬ dum quos nullam habet calumniam; tamem si secundum quod verba sonat, & secundum seriem litterae auctoritatem ejus exponere volumus, de omnibus homini bus universaliter auctoritas intelligeda esse videtur. Persuadet enim Apostolus Timotheo, ut ipse oret pro omnibus hominibus: quia tale bonum acceprum st coram Deo, qui vult omnes homines salvos fieri. Cum igitur debeamus orare pro omnibus universaliter, & habentis charitatem sit optare salutem cuilibet, de quolibet homine universa liter intelligendum est Deum salutem, ipsius velle. Sed quomodo hoc sit, cum non omnes salventur, & voluntatem, Dei non impleri sit inconveniens. Notandum quod Damasc. lib. 2. cap. penult. distinguit duplicem voluntatem, Dei, antecedentem: & consequentem, & quod antaecedenter Deus vult omnes nomines salvos sieri, & Regno ejus potiri & fortunari; sed consequenter non .Et quia voluntas antecedens non sem¬ er impletur, sed consequens: licet Deus velit omnes homines salvos fieri, quia vult voluntate anteccdente non consequente, nen omnes salvantur: ut autem intelligatur quae sit voluntas antecedens, & quae consequens. Advertendum quod in voluntate Divina, cum suum velle sit summe simplex, nulla est diversitas, sed ratione connotati, & propter alias & alias conditiones voliti potest dici voluntas Divina consequens & antecedens: & quia in volito multipliciter diversitas cenditionum considerari potest, multipliciter dici potest voluntas Divina antecedens, & consequens, & quantum ad praesens tripiciter. Nam in huju smodi decursu rerum & ex eo quod ordinantur infinem, tria est ibi considerare. Primo ordinem secundum quem ordinantur in sinem. Secundo ipsas res quae diriguntur, utput? psos homines qui per talem ordinens ordinantur. Tertio auxilia quae super radiduntur hominibus ad consequenidum finem. Ex quolibet istorum sumene possumus voluntatem Divinam antecedentem & consequentem. Nam in ordine est duo considerare, videlicet, ordinis impositionem sive aptitudinem quamdam ad consequendum finem, & etiam ordinis executionem secundum quam res finem consequuntur. Sumetur ergo ex parte ordinis utraque voluntas, si antecedens referatur ad ordinis impositionem, & cosequens ad executionem. Secundo ex ipsis rebus ut ex ipsis hominibus, qui ordinantur utraque volun tas accipi potest: est enim in talibus duo considerare, naturam & personam: sumetur ergo voluntas antecedens per comparationem ad naturam, & consequens ad personam. Sic etiam in ipsi auxilijs duo est considerare: quia quae dam sunt communia: quaedam propria Potest autem sumi antecedens voluntas per comparationem ad auxili communia, & consequens ad specialia. Vult ergo Deus omnes homines salvos fieri voluntate antecedente: ut pecomparationem ad ordinis impositio nem, & ad naturam, & ad auxilia communia; non vult omnes salvos fieri vo untate consequente: ut per comparationem ad ordinis executionem ad personam, & ad auxilia specialia. Haec autem sic declarantur, quod ex eo ipso quod aliquid habet aptitudinem ad aliquem finem, quantum ad ordinis impositionem, ordinatur ad finem illum: & quia omnes homines habent quandam aptitudinem ad consequendam aeterna salutem, quantum ad ordinis impositionem omnibus hominibus debetur vita aeterna; tamen quia in exequendo multi deviant ab isto propter eorum mores corruptos, vel propter aliquam aliam culpam, non omnes vitam aeternam consequuntur, sicut patet per simi le. Nam quia omnes homines aptinatis sunt habere duos pedes, unusquisque quantum ad ordinis impositionem ordinatur ad perfectionem istam: tamen propter aliquam corruptionem seminis, vel indispositionem menstrui aliqui deviant ab hoc ordine: & non omnes habent duos pedes. Et quia tam impositio ordinis quam etiam executio praesupponit voluntatem finis, secundum voluntatem imponentem ordinenDeus vult omnes homines salvos fieri, inquantum fecit eos tales, quod habet quandam aptitudinem ad consequendam salutem aeternam; sed secundum volum tatem ordinem exequentem Deus novult omnes homines salvos fieri: quia non omnes salvantur, & quia prius est ordinem imponere, quam impositum exequi: ideo voluntas, quae respicit ordinis impositionem, secundum quam Deus vult omnes homines salvos fieri, dicitur antecedens. Voluntas autem, quae respicit executionem secundum quam non vult, dicitur consequens. Secundo si consideramus naturam hominum, Deus vult omnes homines salvos fieri: quia omnibus dedit naturam quantum est, de se ordinatam ad vitam aeternam ideo vitium, quod istum ordinem impedit, contra naturam dicitur. Sed si consideramus personam: quia unus bene facit & non alius scum benefaceret nostrum dependeat ex misericordia & voluntate Divina: quia non est volentis velle: neque currentis currere, sed totum miserentis est Dei) non vult omnes homines salvos fieri: quia non in omnibus operatur velle & perficere pro bona voluntate: posset enim si vellet, secundum Aug. in Enchiridion, voluntatem immutare & quamtumcumque pravam, Ait enim: Quis borro tam impie desipiat ut dicat Deum malas hominum voluntates, quod caovoluerit, & quando & ubi voluerit, in bo num non posse convertere. Et quia consideratio naturae secundum ejus ordinem praecedit considerationem personae quantum ad ejus actus, cum prius sit aliquid secundum suam naturam esse ordinatu ad aliquem finem, quam agere, ut finem illum consequatur, voluntas Divina ut respicit naturam, dicitur antecedens; ut personam respicit, dicitur consequens: & quia ut habitum est, per comparationem ad naturam vult omnes homines salvos fieri, non per comparationem ad personam, voluntate antecedente vult omnes homines salvari non consequente. Tertio hoc idem manifestatur considerando auxilia, per quae finem consequuntur. Nam si consideramus auxilia communia, Deus vult omnes homines salvos sieri: quia liberum arbitrium, praecepta, consilia, prohibitiones, & talia auxilia, per quae juvantur ad consecutionem finis, omnibus data sunt. Sed si consideramus auxilia specialia, ut collationem gratiae, resurrectionem a culpa, perseverantiam in bono, & talia, non omnibus dantur: & quia commune ordine naturae praecedit quod est speciale, voluntas Divina prout respicit communia auxilia, dicitur antecedens: prout respicit specialia, dicitur consequens. Ideo Deus omnes salvari vult antecedenter: quia omnibus dat auxilia conmunia: non consequeter, quia non omnibus dat specialia. Apparet igitur tripliciter dici voluntatem antecedentem & cosequentem & secundum quemlibet dictorum mo dorum antecedenter vult Deus omne homines salvo; fieri, non consequenter.

Advertendum tamen, quod omnesdictae differentiae inter voluntatem an tecedentem & consequentem ad unam differentiam reducuntur. Nam voluntas antecedens accipitur ex ipso Deo: consequens autem ex causa nostra. Nam impositio ordinis, ordinatio naturae, col latio auxiliorum communium totum est ex voluntate Divina, & ad hoc, ut calia existant, nihil operamur: & qui voluntas antecedens sumebatur secundum ista tria, dicitur antecedens vo luntas ex Deo esse. Executio tamen ordinis, ut ex eo quod actualiter dirigimur in vitam aeternam, & actiones personae, & auxilia specialia, ut habere gratiam, & operati secundum ipsam, aliquomodo circumcernunt opera nostra. Nam licet consecutio finis sit principaliter ex gratia, includit tamen ppera nostra: quia in tali consecutione coadjutores Dei sumus, ipsae etiam actiones personales opera nostra sunt. Rursum etiam collatio gratiae requirit motum liberi arbitrij: quia nunquam datur nobis gratia, nisi eam velimus suscipere, licet hujusmodi velle mediante libero arbittio nostro Deus operetur in nobis. Et quia secundum haec tria atten ditur voluntas consequens, cum haed aliquomodo respiciant opera nostra, dicitur voluntas consequens esse excausa nostra. Ex quo etiam apparet: quare hujusmodi voluntas dicitur antecedens, & consequens: quia prius est id quod ex ipso Deo est, quam quod ex causa nostra. Vnde Damasc. qui hulusmodi introduxisse distinctionem visus est: lib. 2. cap. penul. exponens quid sit antecedens voluntas & consequens ait: quod prima quidem antecedens voluntas & acceptatio est ex ipso Deo existens. Secunda autem sequens voluptas & concessio ex nostra causa. Vult ergo Deus omnes homines universaliter salvos fieri, sicut nos pro omnibus hominibus universaliter oramus; differenter tamen: quia nos oramus sim pliciter & absolute pro omnibus, quia ordo Divinae providentiae non est nobis ad plenum notus. Sed Deus non vult omnes homines salvos fieri simpliciter & ab solute sive voluntate consequente, sed antecedente: ut ostensum est.

Respond. ad arg. Ad 1. dicendum, quod agens totale, & universale debet velle quemlibet particularem effectum & consequi finem suum: sed hujusmodi consecutio finis & bonitas partis non repugnat perfectioni totius: & quia, ut dictum est, ad perfectionem universi pertinet, ut dictum est, quod aliqui sal ventur, & aliqui damnentur, pertinet ad Deum non infundere culpam, sed indurare aliquos, eos relinquendo propriae voluntatis arbitrio: quo facto sua propria culpa iuste destinantur ad poenam. Vel dicere possumus (ut quidam dicunt) quod pertinet ad artificem sapientem velle opus suum finem attingere, nisi in dispositio materiae prohibeat, & quia aliqui voluntarie se avertunt a tali ordine: ideo non consequuntur vitat nam. Ad secundum patet solutio per iam dicta, quia vel non est intelligenda universaliter auctoritas Apostolis secundum Aug. sed est ibi distributio accommoda: vel verificatur pro generibus singulorum: vel si intelligitur universaliter intelligendum est de volun tate antecedente non consequente. Ad 3. dicendum, quod hoc intelligedum est de voluntate conditionata, prout voluntas antecedens conditionata dicitur: un de hujusmodi conditio non est intelligenda reciproce supra se ipsam, ut Deus vult si velit: quia talis distinctio non attenditur respectu voluntatis Divinae; sed ex parte volitorum. Nam Deus vult omnes homines salvos fieri, non simpliciter; sed considerando impositionem ordinis, naturam, & auxilia communia. Sed si his adduntur opera nostra, quae respiciunt executionem ordinis, & per sonam, & auxilia specialia, ista conditione posita, Deus vult omnes homines salvos sieri: & ideo dicitur illa propositio conditionata, quod vult salutem om nium, si bene fecerint.

Ad 4. dicendum, quod hujusmodi conditio & distinctio voluntatis antecedentis & consequentis attendenda est ex parte volitorum, non ex parte voluntatis: & ideo nulla imperfectio in voluntate Divina arguitur.

Ad 5. dicendum, quod sicut omnia relata ad praescientiam Divinam contrahunt quamdam necessitatem, nihilominus tamen contingentia contingenter eveniunt: sic & relata in Divinam voluntatem consequentem quandam necessitatem contrahunt. Hujus modi tamen necessitas non pervertit, rerum judicia, nec immutat rerum naturas, ita quod peccans libere peccat, & nullus eum ad peccandum cogit: & quia male agens est existens Dominus sui actus, & libere malefaciens est culpandus: ideo iuste punitur. Argumenta autem in contrarium arguum de voluntate consequenti, secun¬ dum quam concessimus Deum non velle om¬ nem hominem salvum, fieri.