Quaestio 1

ARTICVLVS I Vtrum sit dare missionem visibilem:

AD primum sic proceditur: videtur, quod in Divinis non sit dare missionem visibilem: quia si hoc esset: tunc Deus in creatura illa, in qua ostenderetur visibiliter, esset alios modo, quam in alijs rebus. Deum autem invenimus quinque modis in rebus esse, per praesentiam, potentiam, & essentiam, & hoc modo est in omni¬ bus, per grat am, & sic est in sanctis, per unionem, & sic est in solo Christo. Si igitur per columbam illam diceretur mitti Spiritus Sanctus visibiliter, tunc Spiritus Sanctus esset in ea aliter, quam in rebus alijs. Sed hoc non potest esse, nisi dupliciter, vel per gratiam, vel per unionem. Per gratiam? Non: quia tunc illud animal esset rationalem. Per unionem? Non: cum in solo Christo sit Deus: nullo ergo modo ex tali apparitione est missa Persona Divina. Praeterea: quod est invisibile visibiliter non mittitur; sed quaelibet Persona Divina est invisibilis, cum sit Deus, qui lucem habitat inaccessibilem: nulla igitur Persona Divina visibiter mittitur.

Praeterea: si tu dicas, quod Deus, qui invisibilis est in se, per illam crea turam, quae apparet in missione visibili, videtur ut in signo. Contra: quia sicut in signo est in qualibet re; nam quaelibet res habet in se Dei vestigium, & est Dei repraesentativa, & signum eius est ex apparitione, igitur cuiuslibet rei poterit dici Divina Persona mit ti, quod est inconveniens.

Praeterea: situ dicas quod in illa creatura, quae apparet in missione visibili, est tanquame in signo gratuito. Contra: quia in om ni Sacramento est tanquam in signo gratuito; sed propter collationem Sacramentorum non dicitur Persona Divina visibiliter mitti, ergo &c.

In contrarium est: quia legitur Spi ritum Sanctum appatuisse in specie columbae super Domino baptizato, & in linguis igneis super Apostolis; sed omnia ista indicant visibilem missionem, ergo. &c.

Praeterea: secundum Aug. 2. de Trin. cap. 5. Filium exire a Patre & venire in hunc mundum, hoc est mitti; sed sic apparuit visibiliter: ergo in Divinis est visibilis, missio.

RESOLVTIO Missio visibilis non solum denotat sicut processio respectum a principio a quo, & ut invisibilis missio respectum id terminum ad quem: sed dicit rem exterius oculis praesentatam efformatam ad missionem interius designandam Personae in gratia existenti, quae missio & si sem¬ per apparitio sit; non valet e converso.

REspond. dicendum, quod si volum mus videre quomodo in Divinis est visibilis missio, oportet nos videre, quae ad visibilem missionem concurrunt, & quomodo per ea ab alijs distinguitur. Nam per ea, quae rem constituunt secundum quae ab alijs distinguitur, res illa cognoscitur. Ad missionem autem visibilem tria concurrunt, emanatio Personae, donum in creatura gratuitum illi Persone appropriatum, & creatura exterius exhibita ipsam repraesentans. Cum igitur non sic processio emanationem importare videatur, & in omni mis sione invisibili sit aliqua collatio doni gratuiti, & in omni apparitione res aliqua exterioribus occulis praesenterur.

Primo videndum est quomodo misio invisibilis differt a processione, a mis sione visibili, & apparitione. Secundo declarabitur quomodo res illa in talimissione exterius praesentata a rebus alijs est distincta. Tertio: quia huiusmonires & signum erat, ostendetur quomodo tale signum a signis alijs differebat.

Propter primum sciendum, quod haec tria se habent per ordinem: nam processio solum dicit respectum ad prin cipium a quo: missio supra processionon addit respectum ad terminum ad quem Sed missio visibilis supra hanc addit renmexterius oculis astantium praesentatam & missionem interius designantem. Apparitio autem est quid communius, quam sit aliquod dictorum. Ista autem maio communitas dupliciter habetur, & per comparationem ad Personam, quae mit itur, & ratione eius ad quem sit missio Nam omnis Persona, quae procedit, & invisibiliter mittitur vel visihiliter, e competit apparere, sed alicui Persona competit apparere, vel potest compe tere, ut Personae Patris, quae non procedit, nec mittitur secundum modum aliquem miisionis. Rursum cuicumqu sit missio visibilis sit apparitio, sed non convertitur. Nam Apostolis, quando fuit facta missio, & si huiusmodi linguae alijs astantibus apparebant; non tamen eis fiebat talis misuo: quia gratiam abundantem, quam designat talis missio, non habebant. Tunc igitur ei, cui apparet, sit missio, quando illi donum superabundantis gratiae est collatum, quod designatur per creaturam illam exterius apparentem. Patet igitur quomodo mis uo visibilis a processione, & apparitione, etiam invisibili missione distinguitur. Restat autem videre quomodo innotescit, & habe: esse distinctum ratione rei, quae exterioribus oculis praesentatur. Propter quod notandum, quod secundum August. 2. de Trin. cap. 6.

quod inter rem illam, quae missionem huiusmodi repraesentat, & res alias, quae ad designandum alia assumuntur, hoc interest: quia cum res illae prius haberent esse, ad significandum talia postmodum sunt assumptae, sicut lapis ille, quem lacob sibi ad caput posuit ad significandum Dominum est assump tus, habuit tamen esse antequam sic assumeretur, nec propter significationem huiusmodi est effectus. Similiter res Sacramentales, ut aqua baptismi, & alia huiusmodi, in quibus gratia tanquam in signo quodammodo continetur, esse habuerunt, antequam ad tale officium essent accepta. Sed columba illa, in qua Spiritus Sanctus apparuit, solum ad hoc facta fuit, ut in Christo gratiae plenitudinem designaret. Vnde August. 2. de Trin. cap. 6. ait: Lapis ille, quem lacob posuit ad caput, etiam in unctione ad significandum Dominum assumpsit, sicut Isaac Christus erat, cum ad se immolandum ligna portabat. Accessit istis quaedam actio significativa iam existentibus: non autem sicut illa, columba & ignis ad haec tantummodo significanda repente extiterunt.

Differt tertio talis missio & innotescit ex eo quod donum gratuitum interius per rem exterius exhibitam tanquam per signum evidens designatur. Nam Personam Divinam esse in n. aliquo tanquam in signo quantum ad

praesens quinque modis esse colligitur. Nam aliquando est in aliquo velut in signo naturali, & sic est in rebus omnibus: quia omnes res naturaliter Deum repraesentant, cum natura, quam habent, sit a Deo producta. Aliquando signum huiusmodi dicitur illuminativum, & sic fuerunt apparitiones in veteri testamento. Nam illi, quibus tales missiones & apparitiones fiebant, per eas mediantibus Angelis in cognitionem alicuius Divini mysterij ducebantur. Tertio huiusmodi signum po test esse gratuitum, quod tribus modis esse convenit: quia aliquando est signum tantum non de necessitate gratiae iam praesentis, & sic Sacramenta veteris legis tantum signa gratuita diceban tur: quia gratiam non causabant, & erant signa gratiae non de necessitate existentis: quia non quicumque circa illa se exercitabat, in eo gratia existepat. Aliquando huiusmodi signum, praeexistens non solum est signum, sed etiam aliquomodo causa, sed non gratiae praeexistentis: & sic sunt signa gratiae Sacramenta novae legis: quia non solum gratiam designant, sed eam aliquomodo causant: cum per ea tanquam per instrumenta Divinae misericordiae efficiatur aliquis ornatus in anima, que consequitur gratia, non tamen sunt, signa gratiae praeexistentis: quia non quicumque huiusmodi Sacramenta sus cipit, de necessitate gratiam recipit: eo quod potest ad illa fictus accedere: Tertio modo sive quinto est signum, gratuitum creatura illa exterioribus oculis praesentata in visibili missione, sed huiusmodi signum est signum tantum: quia gratiam non causat, & est signum gratiae praeexistentis: quia nunquam ad aliquod sit talis missio, nisi in eo gratia praeexistat: huiusmodi ergo est signum, in quo est Persona, quae visibiliter mittitur, a signis alijs est distinctum: quia non est naturale, nec illuminati vum proprie, sed gratuitum, propter quod differt a primis duobus signis, & est signum gra tiae praeexistentis: propter quod a duobus signis alijs gratuitis separatur. Apparet igitur quomodo in Divinis est visibilis missio, & quae ad eam concurrunt, & qualiter per illa, quae concur runt, huiusmodi missio a rebus aliis est distincta. Resp. ad arg. Ad primum dicendum, quod Deus est in huiusmodi creatura aliter, quam in alijs rebus: quia est in ea tanquam in signo.

Ad 2. dicendum, quod licet Deus sit in se invisibilis; potest tamen videri in suis esfectibus, & in his potissime, qui eum rebus alijs diversimode repraesentant: & ideo per huiusmodi creaturam exerioribus oculis praesentatam dicitur? Persona Divina visibiliter demonstrari Ad 3. patet solutio per ea, quae sunt, dicta in principali solutione: nam licet sit in qualibet re tanquam in signo naturali, non est tamen in omni re tanquam in gratuito.

Ad 4. etiam patet lolutio per ea, quae in generali solu¬ tione sunt dicta: quia Deus non est eodem modo, ut in signo in Sacramentis quibuscumque, sicut est ut in signo in re illa, quae exterioribus oculis presentatur.

ARTICVLVS II. Vtrum talis missio visibilis facta fuerit ad Patres veteris testamenti?

SEcundo quaeritur: ad quos sit facta talis missio?

Et videtur quod facta fuerit ad Patres veteris testamenti quia Loth, ut videtur, apparuit Filius & Spiritus Sanctus, vel ad eum missi sunt. Nam, ut arguit Aug. 2. de Trin. cap. 12. quod quando Angeli intraverunt Sodomam, & locuti fuerunt Loth, scriptura de eis loquitur tanquam de duobus: postea in exitu loquitur de illis tanquam de uno, unde Dixit autem Loth ad eos: rogo Domine; sed duo sup. posita non sunt unus Dominus, nis supposita Divina, & ita secundum Aug. ibidem per illos duos Angelos duas Personas Divinas intelligere debemus, quae sunt eiusdem substantiae, & naturae, scilicet, Personam Filij & Spiritus Sancti: quia, ut ibidem dicitur, Persona Patris nunquam legitur fuisse ma sa: igitur missio vissibilis facta fuit ad illos de veteri testamento.

Praeterea: legitur Exodi 3. Existens in rubo dixi Mopsi, ego sum Deus Abraham, Deus Isaac & Deus lacob; sed hoc non esset, nisi Deus ei apparuisset, & Deus ad eum missus esset, ergo &c.

Praeterea: videtur, quod ad Beatam Virginem debuerit fieri visibilis missio: quia in ea fuit gratiae plenitudo; sed propter plenitudinem gratiae sit talis missio: ergo &c. Praeterea: videtur quod modo communiter talis missio fieri debeat: quia secundum August. 2. de Trin. cap. 5. propter hoc fit talis missio; Vt exterioribus visis hominum corda commota, a temporali manifestatione venientis, ad occultam aeternitatem semper praesentis, converterentur; sed maxime nunc indigent homines, ut sic convertantur, cum refriguerit charitamultorum, ergo potissime nunc debet fieri talis missio.

In contrarium est: quia videtur, quod etiam ad Christum non debuerit fieri talis missio: quia talis missio seper represetat missionem invisibilem, sed ad Christum nulla missio invisibilis facta fuit nisi in initio suae conceptionis, ut potest patere per Aug. 15. de Trin. cap. 26. ergo &c

Praeterea: videtur, quod ad nullum debeat fieri talis missio: quia quae retrahunt a consideratione aeternorum non debent adduci, ut in consideratione talium per ea aliqui inducantur, sed sensibilia retrahunt a talium consideratione, cum ipsa sint insensibilia nam quae videntur, temporalia sunt, & quae non videntur, aeterna. Non igitur species sensibiles sunt ad effectum huiusmodi inducendae; sed non sit missio visibilis sine talibus speciebus, ergo &c.

RESOLVTIO. cum ad missionem visibilem tria requirantur: ratione status temporis plenitudo: ratione eoriad quos fit missio, redundantia gratiarum per doctrinam & Sacramentorum mnisterium. ratione populi, in quem debet, gratia re¬ dundare. Fidei inchoatio: propter primum talis missio non fuit facta Patribus veteris testamenti.

REspond. dicendum, quod quae faciunt dubium in ista quaestione in argumentando sunt tacta. Dubitamus enim quare Patribus, veteris testamenti non fiebat visibilis missio, cum legamus eis Dominum apparuissae. Dubitamus etiam, quare D. Virgini non fuit facta talis missio (& nunc non fit cum in ea fuerit gratiae, plenitudo? Et status Ecciesiae (ut homines revocentur a lascivijs) requirat huiusmodi missionem. Ideo notandum, quod ad constituendum multa requiruntur, sed ad destruendum unum solum sufficit: & quia multa concurrunt ad missionem cum omnia illa non possimus salvare nisi in Christo, & Apostolis; ad illos solum missio visibilis Divinarum Personarum fieri debuit. Requiritur enim ad missionem visibilem gratiae plenitur do, non solum personalis, sed ratione status: & ideo licet Patres veteris testamenti possimus concedere habuisse plenam gratiam personalem; tamer quia status eorum non erat status plenitudinis, cum non esset solutum pretium, ad quod tenebantur universali¬ ter homines ex primi hominis transgressione, huiusmodi apparitiones, quae Patribus veteris testamenti fiebant, si missiones debebant dici, erant missiones Angelorum, & non Divinarum Per sonarum. Et si dicatur Deum eis apparuisse, hoc est intelligendum inquantum eis Dominus per Angelos loquepatur. Et ista est sententia August. 3. de Trin. cap. ult. nam cum scribatur Exodi 3. quod existens in rubo Moysi dixit: Ego sum Deus Abraliam &c. Stephanus in actibus Apostolorum ait: An gelum Domini in flamma ignis apparuisse Moysi dicens: Ego sum Deus &c. Ideo concludit Aug. ibidem sic loquetem fuisse Angelum verum: quia per illum Angelum Dominus loquebatur, eum Deum, & Angelum nominavit. Apparitiones igitur veteris testamentiapparitio nes fuerunt Angelorum, & ipsa Divina Perso naper tales apparitiones misia non fuit: quia tunc status Ecclesiae, eo quod non erat tempus plenitudinis, talem missionem non requirebat.

Et ideo aliqui dixerunt, quod ad hoc quod fiat missio visibilis debet esse plenitudo gratiae secundum statum in eis, ad quos sit missio, a quibus gratia in alios redundare debet per doctriPropter primum non fuit facta missio visibilis sanctis Patribus: quia non erat tunc tempus plenitudinis. Propter: B. Virgini missio visibilis facta non fuit: nam, & Sacramentorum exhibitionem, quia & si erat gratia plena, non erat in statu docentis, & Sacramenta exhibetis. Et ideo missio visibilis solum facta fuit Christo primo & postmodum Apostolis, qui erant huiusmodi. Sed illud, & si est bene dictum; non sufficit: quia nunc temporis fierent missiones visibiles, cum sit tempus plenitudinis, & reperiantur aliqui pleni gratia, qui sunt in statu docentis, & Sacramenta exhibetis, quod non videmus.

Ideo distinguendum est non solum ex parte eorum, ad quos sit missio, sed etiam ex parte eorum, in quos debet gratia reddundare. Nam missiones huiusmodi fiunt propter astantes, & prop ter populum, in quos debet gratia redundare per eos, ad quos sit missio. Ideo Aug. 2. de Trin. cap. 5. dicit: visibilem missionem fieri, Vt exterioribus visis hominum corda commota a temporali ma¬ nifestatione venientis, ad occultam aeternitatem lemper praesentis convertantur Huiusmodiergo exteriora signa sunt via in manuducendo populum ad intellectualem cognitionem. Sed cum homines sunt; manuducti, signa cessare debent, eo quod postmodum non iuvant, sed impediunt. Si enim aliquis vellet accendere aliquem in amorem Dei, quandiu ille esset in accendi, deberet in exteriora verba prorrumpere, sed possquam esset iam in accenso esse, debet ret a verbis cessare: quia verba postmodum impedimenta tribuerent: sic est ex parte ista, quod quandiu illi de primitiva Ecclesia erant in manuduci, fiebant in exteriora signa, & visibiles missiones: nos autem quia sumus in manuducto esse talibus non egemus; nam impedimenta praestarent: quia cum quis exterioribus sensibus vacat, ab interiori intellectu retrahitur. Dicamus ergo, quod ut fiat missio visibilis, tria requiruntur: ratione status temporis, plenitudo: ratione eorum, ad quos sit missio, per eos in alios per ministerium Sacramentorum & doctrinam.

Redundantia gratiarum ratione populi, in quem debet gratia redanda: re, Fidei inchoatio. Propter quod debet esse talis populus, quantum ad Fidem in manuduci, non in manuducto esse. Propter primum non fuit facta missio Patribus de veteri testamento Propter secundum non fuit facta D. Vi gini Sanctissimae. Propter tertium non sit modo. Fuit autem facta Christo, & Apostolis: quia & ratione Personarum, & ratione status, & populi, tunc temporis in primitiva Ecclesia quantum ad ipsos concurrebant omnia illa tria, quae ad missionem requiruntur visibilem.

Respond. ad arg. Ad primum dicendum, quod pro tanto veritatem habet, Deum apparuisse illis de veteri testamento: quia Deus eis per Angelos loquebatur, ut ostendit August. 3. de Trin. cap. ult. & ideo scriptura narrat aliqua de illis apparitionibus, quae verificantur de Divinis Personis, puta quod duobus loquatur tanquam uni, vel aliquid huiusmodi: quia Persone Divinae per Angelos tunc temporis loloquebantur. Et per hoc patet solutio ad 2.

Ad 3. patet solutio per ea, quae in generali so vtione sunt dicta. Quartum etiam solvi potest per id, quod in communi solutione est tactum. Assignata enim fuit causa, quare non fiunt, modo missiones huiusmodi: quia populus est in manuducto esse respectus Fidei. Et quod dicitur, quod refriguit, charitas multorum. Dicendum, quod missiones visibiles directe & principaliter fiebant, ut manuducerentur homines ad Fidem, & ad credendum, quod Apostoli loquebantur: nunc autem & si refriguit charitas multorum: quia non cessavit Fides: non oportet fieri huiusmodi missiones. Et ideo possumus dicere, ut communiter dicitur, & bene, quod missiones illae erant quaedam probationes Fidei. Sed cum probata est aliqua propositio, ut ex illa propositione arguamus, non oportet probationem iterare; sed sufficit probatam propositionem assumere: ita nunc cum dicta Christi & Apostolorum per missiones vilibiles, & alia miracula sint probata, non oportet talia iterare: sed debemus dictis eorum tanquam veritati assentire. Ad primum in contrarium dicendum, quod missio visibilis semper repraesentat invisibilem, quae facta est tunc, velantea. Ad Christum autem, & si tunc missio invisia bilis facta non fuit, quando missio visibilis, tamen antea facta erat.

Ad 2. dicendum, quod signa dupliciter considerari possunt, vel ut sunt res quaedam, vel ut aliorum repraesentativa existunt: huiusmodi autem signa exteriora licet a consideratione aetersfiorum, retrahunt, si ea consideremus: ut sunt res quaedam, sunt tamen inductiva, ut ea repraesentant