Quaestio 2

ARTICVLVS I. Vtrum toti Trinitati competat mitti?

AD primum sic proceditur: videtur, quod toti Trinitati competat mitti. Nam in Divinis videmus duos modos actionum. Nam quaedam sunt reciprocae, & tales competunt omnibus active, & passive, iut Pater se intelligit, se amat: intelligitur a se, ama tur a se. Quaedam non sunt reciprocae, nit spirare, generare. Nam de nulla Persona conceditur, quod se gignat vel spiret, & tales non competunt omnibus, nec active, nec passive; sed missio est actio reciproca, ut patebit: quia Persona se ipsam mittit, ergo active, & passive missio competet omnibus. Prae¬ terea: missio dicitur esse in Divinis propter manifestationem: unde secundum Aug. 4. de Trin. cap. 20. Filius mitti dicitur, Eo quod ex tempore cuiusqua mente percipitur, sed manifestari potest competere cuilibet Personae, ergo & mitti.

Praeterea: ex hoc dicitur Persona mitti: quia novo modo inhabitat creaturam; sed hoc competir cuilibet Personae, ergo &c.

Praeterea: sicut sunt aliqua dona appropriata Filio ratione quorum dicitur mitti, & aliqua Spiritui Sancto: ita sunt aliqua dona appropriata Patri: ergo Patri competit mitti, sicut Filio, & Spiritui Sancto.

In contrarium est August. 4. de Trin. cap. 20. qui ait: "Pater cum ex tempore a quoquam cognoscitur, non dicitur missus": prop ter quod non vult quod Patri competat missio, ergo non tota Trinitas mittitur.

Praeterea: videtur, quod soli Filio competat mitti: quia si ratione cognitionis Personis competit missio, cum cognitio approprietur Filio, qui procedit per modum intellectus: ergo &c.

Praeterea: videtur, quod solus Spiritus Sanctus dicatur missus: quia non dicitur missio nisi ratione doni communicati; sed Spiritui Sancto appropriatur tributio donorum, ergo &c.

RESOLVTIO. Mitti solum dicitur de Personis procedentibus? ideo que solum Filio, & Spiritui Sancto convenit.

REspond. dicendum, quod eadem Rest operatio Patris, & Filij, & totius Trinitatis. Nam ut habitum est per Damasc. 3. lib. cap. 14. semper actio designat substantiam, & indivisa sum opera Trinitatis: quia est indivisa sub stantia, vel natura; ex ista tamen una actione resultat alius, & alius respectus. Nam licet sit idem operari omnium trium, aliquis tamen modus respectivus competit uni, qui non competit alij; propter quod in fine 6. de Trinit. concludit Aug. Nec confuse accipiendum esse ex quo omnia, per quem omnia, in quo omnia. Est igitur diversus modus respectivus ex eadem ratione, licet ex tali alietate non fiat diversitas in ratione principij, ut dicantur Pater & Filius ad crea¬ turam relative duo principia. Ista autem alietas respectus ex hoc contingit. Nam illam eandem actionem, quam operatur Pater, operatur Filius; tamen eam operatur Pater per Filium; non Filius per Patrem: quia Filius habet quod operetur a Patre; non Pater a Filio: ideo illud idem opus, quod procedit a Patre & Filio, prout procedita Filio, procedit etiam a Patre; non tamene converso. Nam sicut dicebamus quod Pater spirat per Filium; non Filius per atrem: sic & Pater producit res per ilium; non e converso. Vnde Aug. dicit Filium esse operativam potentiam Patris, per quem produxit omnia. & aquia ex hoc dicitur aliquis mittere alium: quia per illum operatur, sicut Dominus mittit servum ad agendum, cum per servum agit. Sic Pater dicitur mittere Filium: quia per Filium operatur. Vetrum quia non operatur per Filium, nisi quia Filius accipit virtutem a Patre: nec est talis communicatio virtutis, nisi st quia Pater generat Filium, cui per geonerationem communicat quidquid hautbet: sicut dicitur Pater mittere Filium: quia operatur per ipsum, sic dicitur cum mittere, quia genuit ipsum: & ille t dicitur mitti: quia ab illo est genitus; non quia Flius sit minor Patre, vel instrumentum & minister Patris: & istam viam confirmat Aug. 4. de Trin. cap. t2o. dicens: A Patre missum Filium; non quia ille maior est, ille minor; sed quia ille Pater ille Filius; ille genitor, ille genitus: & quia nulla Persona operatur per Patrem: quia Pater a nullo procedit: ideo non competit Patri mitti. Vnde Aug. 4. deTrin. cap. praedicto ait: Pater cum extempore a quoquam cognoscitur, non dicitur missus; & subdit causam: non enim habet, de quo sit, aut ex quo procedat. Ex quo apparet non quamlibet Personam mitti: iquia non quaelibet emanat: quia Pateri ra nullo procedit, & per eum nulla Persona operatur; sed ipse per alias: & secundum quod operatur per alias Personas, eas mittit. Advertendum tamen, quod sicut Spiritus Sanctus non datur in omni dono, licet omnia dona per ipsum dentur, ita nec Filius, nec aliqua Persona mittitur in omni opere, licet omne opus per Filium & per Personam quamlibet fiat.

Respond. ad arg. Ad primum di¬ cendum, quod licet missio sit actio reciproca, & Persona se ipsam mittat; non tamen mitti competit omnibus. Causa huius in sequentibus apparebit. Ad 2. dicendum, quod Persona non mittitur, nisi ex eo quod aliqua Persona respectu illius habet rationem principij: propter quod dicitur operari per ipsam: ideo cum efficitur aliquod opus, propter quod ducimur in cognitionem illius Personae, quod sit ab alio, dicitur illa Persona mitti. Non igitur ad missionem sufficit manifestatio Personae per aliquod opus; sed requiritur, uod illa Persona, quae manifestatur, quod cum Pater a quocumque cognoscitur, non dicitur missus: quia non habet, de quo sit.

Ad 3. dicendum, habeat esse ab alio; & ideo dictum est, quod nova hinabitatio non sufficit ad missionem, ut patet per habita.

Ad 4. dicendum, quod per dona appropriata Patri possumus duci in cognitionem Personae eius; sed non propter hoc dicitur missus: quia talis manifestatio ad missionem non sufficit ut ostensum est. Primum argumentum in contrarium concedatur.

Ad 2. dicendum, quod licet Filio approprietur cognitio; non tamen Filio appropriantur omnia dona, per quae venimus in cognitionem Personae.

Ad 3. dicendum, quod licet Spiritui Sancto approprietur quodlibet donum secundum generalem rationem, inquantum omnia dona examore dantur; tamen quaedam dona specialiter appropriantur Filio, ut donum sapientiae, & intellectus, per quae Filio competit mitti.

ARTICVLUS II. Vtrum toti Trinitati competat mittere?

SEcundo quaeritur: utrum toti Trinitati competat mittere? Et videtur quod non: quia sicut Patri non competit mitti: quia non est ab alio, ita Spiritui Sancto non competit mittere: quia ab eo non est alius; non ergo quaelibet Persona mittit.

Praeterea: nunquam Persona mittitur, nisi in ea sit subauctoritas: ergo nunquam Per¬ sona mittit, nisi in ea sit auctoritas; sed aeperitur Persona, quae non habet auctoritatem respectu alicuius Personae: ergo &c.

Praeterea: Persona mittens distinguitur a missa, sed in iis, quae com petunt toti Trinitati, non est distinctio ergo &c.

Praeterea: mittere, & mitti in Divinis esse habent ex producere, &

produci, ut potest patere per Aug. 4. de Trin. cap. 20. sed non omnis Persona producit, nec omnis producitur ergo non omnis Persona mittit, nec omnis Persona mittitur.

In contrarium est: quia si Pater mit tit, & Filius non mittit, vel Spiritus S. aliquid operatur Pater, quod non ope ratur Filius, ut dicit Mag. in littera; sed indivisa sunt opera Trinitatis: ergo &c. Praeterea: missio est idem, quod temporalis donatio, vel datio; sed tota Trinitas dat, ergo tota Trinitas mittit.

RESOLVTIO. Mittere toti Trinitati competit.

REspond. dicendum, quod totiRTrinitati competit mittere; non tamen mitti: quia adhoc, quod Persona mittat sufficit, quod habeat auctoritatem super opus; ised ad hoc quod mittatur requiritur, quod sit ab alio: & quia indivisa sunt opera Trinitatis, tota Trinitas mittit:: quia non quaelibet Persona est ab alio, non tota mittitur. Hoc autem sic ostenditur: nanut habitum est, actio indicat: substantiam: ideo sic loquendum est de actione, sicut de substantia loquimur. Inde est, quod nomina, quae solam actionem dicunt, sunt essentialia, sicut, quae significant solam substantiam; missio tamen, ut habitum est, cum essentia no tionem quodam modo importat. Ideo si bene volumus videre quid sit missio? Declarari potest per nomina, quae cuhoc quod dicunt substantiam, conveniteis aliquis modus respectivus, sicut poten tia generandi, potentia spirandi: ideo notandum, quod sicut habitum est, eadem est potentia generandi, per quam Pater generat, & Filius generatur: quia ipsa natura, quae est potentia ganerandi in Patre, communicatur Filio: ita etiam ipsum intelligere, per quod Pater se in telligendo produxit Filium, ipsi Filio competit; tamen quia competit ei cum opposito respectu, sequitur quod per illud idem intelligere, per quod Pater generat, & producit Verbum, Filius generetur, & emanet: & sicut idem est intelligere, per quod Pater generat, & Filius generatur: ita eadem est operatio, per quam Pater dicitur mit tere, & Filius mittia

Sed si sic dicimus, quae eredimus vera dicta, ut pateat veritas quaestionis duae dubitationes occurrunt. Nam si simile est de operatione quantum ad missionem, & de intelligere quantum ad generationem, cum Sintelligere communicetur Filio cum

opposito respectu, propter quod solum dicitur gigni, & non gignere: ergo secundum operationem illam solum, dicetur mitti, & non mittere, quod est, contra determinata: nam, ut habitum est, ex eo quod Persona operatur, mittere dicitur. Quod si dicatur, quod per illam operationem Filio non solum, competit mitti, sed nnittere, occurrit secunda dubitatio: quare Pater per il¬

am eandem competit mittere, & non mitti?

Propter hoc advertendum, quod Personae producenti, & productae aliquando convenit respectus propter relationem, quae est in ipsis, & tunc quia natura semper habet esse: in producto solum: cum respectu opposito, & quia in eadem Persona nunquam sunt relationes oppositae, verbum designans huiusmodirespectum active, & passive nunquam conveniet eidem Personae, cum per actionem, & passionem designet relationes oppositas: & inde est, quod quia genitus ad genitorem, sive Filius ad Patrem refertur per relationem, quae est in ipso, ut per filiationem, & Pater ad Filium per relationem, quae est in eo, ut per paternitatem, verbum sig¬

nificans generationem, prout includit huiusmodi respectum active, & passive sumptum, non conveniet Patri, neque Filio: & ideo Pater non gignit, & gignitur; sed solum gignit: quia in eonon sunt relationes oppositae, & Filius solum gignitur, & non gignit eadem de causa; sed in missione non sic se habet: nam illa Persona, quae mittitur, etiam mittere dici potest, quod sic est, videre: quia missio cum non conve¬ niat Personis ab aeterno, & dicat quid temporale, novam quamdam relationem importat: nova autem relatio realiter in Divinis Personis esse non potest igitur per novam relationem, quae realiter est in creatura, missio competet Personis Divinis. Si ergo Persona aliqua Divina, utputa Filius, dicetur mitti in aliquid, utputa in rationalem men tem: quia in ipsa rationali mente efficietur aliquod opus a tota Trinitate, appropriatum tamen Filio; ex quo opere consurget quaedam nova relatio realiter in creatura, ex qua nova relatione reali terminabitur quidam respectus secundum modum intelligendi ad Patrem, secundum quem dicetur mittere Filium, & ad Filium, ratione cuius mit tetur a Patre, utputa quia tale opus est a Patre per Filium, & quia Filius est causa illius operis, erit causa relationis realis, quae ex illo opere habet esse: sicut quod esset causa albedinis, esset causa umilitudinis, quae in albedine fundatur. Et quia est causa illius relationis realis, increatura, quae consurgit ex opere; cum ex tali relatione consurgat ille tespectus, qui terminatur ad ipsum, ratione cuius dicitur mitti, faciet ad hoc quod talis respectus habeat esse: & quia dicitur mitti propter talem respectum, cum faciat ad esse illius, respectus erit causa, quare mittatur, sive faciat ad hoc, quod mittatur; sed ex hoc dicitur aliquis mittere: quia est causa quare mittatur, sive quia facit ad hoc quod mittatur: Filio ergo non solum competet mitti; sed etiam mittere. Declaratum est igitur, quod quidquid facit ad esse operis, ratione cuius sumitur missio, mittere dicitur: & quia indivisa sunt opera Trinitatis, tota Trinitas mittit: ex quo apparet, quod licet Personae, quae mittitur, competat mitte re; non tamen oportet Personae, quael mittit, competere mitti. Nam non dicitur Persona mitti ex eo quod aliquis facit, quod ipsa mittat: sicut non diceretur aliquis mittere regem, eo quod regem induceret ad mittendum. licet ergo posset argui, quod sicut Persona missa, eo quod est causa operis, & relationis in creatura, ex qua relatione ter minatur respectus ad ipsam, facit ad hoc, quod mittatur: ita tamen ex illa eadem relatione consurgat respectus, qui terminatur ad Personam mittentem, facit etiam, quod Persona mittens mittat; non tamen potest argui, quod per sona mittens mittatur; sed quod Persona mittit, sicut patere potest per dicta: propter quod inductae dubitationes sive repugnantiae disolvuntur.

Respond. ad arg. Ad primum dicendum, quod quia Spiritus Sanctus ab alio mittitur: & quia mittitur, mittit; ut patet: Pater autem, quia non est ab alio, sed alij sunt ab eo, mittit & non mittitur, ut ostensum est.

Ad 2. dam, quod ad hoc quod Persona mittat, sufficit quod in ea sit auctoritas respectu operis, ut diximus; sed ad hoc, quod mittatur requititur quod ab atioprocedat.

Ad 3. dicendum, quod ad hoc, quod Persona mittat, non oportet quod distinguatur a missa, sed sufficit quod distinguatur ab opere, ex quo habet esse realis relatio in creatura, rasione cuius terminatur respectus ad ipsam, propter quod dicitur mittere. Ad 4. dicendum, quod licet non mittatur, isi quod producitur; mittit tamen quod non producit, quod etiam Persona non producens. Personam efficit opus, ratione cuius dicitur mittere.

ARTICVLVS III Vtrum in Divinis aliqua Persona mittat se ipsame

TErtio quaeritur: utrum aliqua Per¬ sona mittat se ipsam? Et videtur, uod non: quia Aug. 4. de Trin. cap. 1 enult. ostendit Spiritum. Sanctum procedere a Filio, eo quod Filius eum misit, si igitur aliqua Persona se ipsam mitteret, posset se ipsam producere, quod est inconveniens.

Praeterea: arguit Magist. 14. dist. viros sanctos non posse dare Spiritum Sanctum: quia non rocedit ab eis; cum igitur nulla Persona, trahat originem a se ipsa, nulla Persona se ipsam dabit; sed si non dat se ipsam, non mittit se ipsam, ergo &c.

Praeterea: mittens habet auctoritatem super misso, & distinguitur ab eo, & habet rationem prin cipij respectu eius; sed Persona a se ipsa non distinguitur, nec habet rationem principij respectu sui, nec auctoritatem suprase ipsam; ergo se ipsam non mittit. Praeterea: ut dictum est, mittens opetatur per missum, ut Pater operatur per Filium, & mediante Filio; sed respe¬ ctu sui ipsius in nullo agente cadit mediatio, ergo nulla Persona se ipsam mittit.

In contrarium est Aug. 2. de Trin. cap. 5. qui concedit Filium se ipsum mittere.

Praeterea: secundum quod dictum est, sufficit ad hoc, quod Persona mittat, quod habeat auctoritatem super effectum; sed super illo opere, propter quod dicitur Persona mitti, auctoritatem habet Persona missa, ergo Persona se ipsam mittit.

RESOLVTIO. Tota Trinitas mittit, & Persona se ipsam, sed quomodo fit explicatur.

REspond. Quidam dicunt istas simDpliciter falsas, Filius se ipsum mittit vel Spiritus Sanctus, dicentes nullam Personam se ipsam mittere: quia nulla Persona super se ipsa auctoritatem habet. Sed quia Aug. simpliciter concedit eas, & Mag. in littera: eas negare non possumus. Propter hoc alij aliter dixerunt, quod huiusmodi propositiones, si verae sunt, sunt tamen impro priae. Sed nec illud tenetur: quia nimis accedit ad primum modum tenendi.¬

Communis autem sententia est propter auctoritates Sanctorum, quod Persona missa se ipsam mittat. Sed quomodo ista communis sententia veritatem habeat, declarare non est facile. Quidam tamen eam sic conantur ostendere, distinguentes de esse, & fieri dicentes: quod quando aliquod

compositum dicitur esse, oportet ipsum secundum quamlibet partem esse tale: ut si aliquid dicitur esse scutum album, oportet, quod sit scutum, & quod sit album; sed in fieri non est sic nam sufficit compositum secundum alteram partem fieri, ut totum fieri dicatur, ut sufficit scutum fieri secundum albedinem, ut dicatur fieri scutum album: nam ista est vera, Hodie factum est scutum aibum, etiam si non sit factum scutum hodie, sed solum sit factum album: & pictor dicitur facere scutum album, retiam si non facit scutum, sed solum inducit albedinem in scuto. Et quia missio quamdam factionem importat, nam mitti Personam nihil est aliud, quam illam Personam novo modo inhabitare creaturam propter opus in ea noviter operatum, sed cum omnis novitas quamdam factionem importet, in ipsa missione intelligitur quaedam factio, & Persona Divina in nobis aliquo modo dicitur fieri: & dico aliquo modo: quia talis novitas, propter quod dicitur missio, quoddam fieri secundum rei veritatem est in crea tura, secundum modum intelligendi in Persona Divina: sed si missio quam dam factionem importat, cum dicatur aliquid facere aliud etiam secundum se totum, si habet causalitatem super eo, quod est noviter operatum, Persona dicitur se ipsam mittere, eo quod se ipsam novo modo in creatura facit, non quia se ipsam producat; sed quia facit se in creatura novo modo. Verum quia hoc etiam Patri competit: qutil as se ipsum novo modo in creatura facit, & novomodo creaturam inhabitat: propter quod posset contra eos concludi Patrem se ipsum mittere, quod est contra Aug. 2. de Trin. cap. 5. & contra veritatem: ut istam obiectionem vitarent simul cumdistinctione de esse, & fieri addiderunt distinctionem de faciente, & facto dicentes: quod ad hoc, quod aliquid faciat aliquod totum sufficit habere causalitatem super eo, quod noviter est inductum. Nam sicut ponebatur exemplum ad hoc, quod pictor faciat scutum album, non, requiritur, quod scutum faciat; sed quod scutum dealbet, sed ex parte facti utrumque requiritur: nam scutum non est factum album, nisi sit scutum, & album. In missione autem est duo considerare, Personam missam, & effectum. Ad hoc autem, quod Persona mittat: active, non prequititur quod producat totum, ut Personam & effectum, sed sufficit quod producat effectum. Sed ad hoc, quod Persona mittatur non solum sufficit, quod effectus sit ab alio; sed etiam requititur ipsam Personam ab alio esse, & quia Pater non est ab alio, non competit ei mitti: & ideo se ipsum non mittit: quia tunc ei passive competeret missio, propter quod sequeretur ipsum habere esse ab alio. Sed illud non est bene dictum: quia si est simile de factione scuti albi, & de factione Personae: ad hoc, quod scutum fiat album etiam ex parte facti, licet requiratur, quod sit scutum, & quod sit album; non tamen requiritur, quod sit scucum ab alio, sed solum quod ab alio habeat esse album, & si scutum se ipsum dealbaret, & non haberet esse ab alio, ista esset vera: scutum se ipsum fecit album: igitur licet Persona Patris non habeat esse ab alio, tamen quia habet auctoritatem super novitatem effectus, & se ipsam in creatura novo modo efficit, sequitur, quod se ipsam mittat: licet ergo verum sit, quod ad hoc, quod Persona mittat, sufficit, quod habeat auctoritatem super effectum; sed ad hoc quod mittatur requiritur, quod sit ab alio: modus tamen habitus hoc declarans: quia perit quod est in contrario argnens oppositum non propositum, non est bonus.

Ideo dicendum est, ut superius dicebatur, quod Persona mitti dicitur eo quod novo modo inhabitat creaturam, quae novitas sion est propter relationem novam, quae sit realiter in Persona Divina; sed in creatura existentem. Nam ex eo quod Persona Patris per Filium producit aliquod opus gratuitum Filio appropriatum, ex ipso opere nova relatio consurgit in creatura, ex qua terminatur quidam novus respectus ad Patrem secundum modum intelligendi, propter quem dicitur mittere, & quidam ad Filium, secundum quem dicitur mitti: & quia Filius est causa illius operis, erit causa relationis realis, quae consurgit ex opere; & quia illius relationis est causa, ex qua terminatur respectus ad ipsum, propter quem dicitur mitti, ipse Filius facit ad hoc quod mittatur. Sed facere ad hoc, quod aliquis mittatur est mittere illum; Filius igitur se ipsum mittit, & sicut Filius facit ad hoc, quod mittatur: ita Pater facit ad hoc, quod mittat: quia cum Pater sit etiam causa illius operis, exquo consurgit realis relatio in creatur ra, ex qua terminatur quidam respectus ad Patrem, secundum que dicitur mit tere, sicut Filius faciebat ad hoc, quod mitteretur, ita Pater facit ad hoc, quod dicatur mittere; sed facere ad hoc, quod aliquis mittatur est mittere illum: ideo Filius se ipsum mittit; Pater autem se ipsum non mittit: qui non facit ad hoc, quod mittatur, sed quod mittat: & facere ad hoc, quod aliquis mittat, non mittit illum. Nam ut dicebatur, non dicitur aliquis Regem mittere, eo quod Regem induxerit ad mittendum: immo si vere loqui volumus, cum ex relatione in creatura secundum intellectum terminatur novus respectus ad Patrem, secundum quem dicitur mittere, & Pater & Filius faciet ad hoc, quod Pater mittat, & Filius mittatur, cum tam Pater, quam Filius sint causa illius relationis ex qua isti respectus consurgunt, ex quo sequitur dupliciter verificari hanc: Filius se ipsum mittit. Nam facere, quod aliquis mittatur est illum mittere: ergo Filius se ip¬

sum mittit, quia facit, ut mittatur. Rursum facere, quod aliquis mittat alique est illum mittere, ut si aliquis Regem induceret, ut eum mitteret, eo quod faceretRegem mittere ipsum, diceretur se ipsum mittere, sic & Pater isto duplici modo etiam mittit Filium: nam eo quod facit, ut Filium mittat, eum mittere dicitur, & etiam quia facit, quod mittaturFilius, eum mittere debet dici. Habet etiam terrium modum verificationis, Patermit tit Filium, que habet, Filius se ipsum miutit, ut in solvedo argumeta patebit. Seper ergoFilius erit missus; Pater tamem & Filius eum mittent. Et ista est sententia Aug. 2. de Trin. cap. 5. qui ex eo quod sunt indivisa opera Trinitatis, ostendit Filium a Patre, & a se ipso esse missum, ex quo apparet primum modum declarationis esse incongruum: quia scutum dicitur dealbari per aliquid, quod noviter est iti ipso, quam viam, si vellemus sequi, vel Filius se ipsum non mitteret, vel Pater mitteret se ipsum, cum novomodo inhabitet creaturam. Tota igitur causa quare Persona se ipsam mittat est: quia respectus, qui terminatur ad ad se ipsam, secundum quem mitti dicitur, consurgit ex nova relatione, quae non est in ipsa, sed in creatura, cuius ipsa est causa: quia est causa operis, propter quod talis relatio habeat esse:¬ tota igitur Trinitas mittit, & Persona se ipsam mittit: quia indivisa sunt opera Trinitatis, secundum quod Aug. declarat 2. de Trin. cap. dicto. Respond. ad arg. Ad primum dicendum, quod licet secundum hos res pectus, qui consurgunt ex relatione in creatura realiter existente, & Pater Fi¬ lium mittat, & Filius se ipsum; aliquo tamen modo verificatur, Pater mittit Filium, quo non verificatur, ut Filius se ipsum mittit. Nam Pater prout operatur per Filium, quia dedit virtutem Filio, ut operaretur, dicitur eum mit tere, secundum quem modum Filius seipsum non mittit: quia se ipsum non produxit, ut a se ipso virtutem acciperet: tamen secundum istum modum Filius mittit Spiritum Sanctum, inquantum Spiritum Sanctum producit, ex quaproductione Spiritus virtutem, quam habet, consequitur, & inde est quod Aug. ostendit Spiritum Sanctum procedere a Filio, eo quod mittitur ab ip. E so: quia loquitur de missione secundum istum modum, secundum quem modum bene concludit ratio, Personam se ipsam non mittere.

Ad 2. dicendum, quod licet Persona a se ipsa non procedat aeternaliter; procedit tamen temporaliter: & hoc sufficit, ut se ipsam mittat. Aviris autem Sanctis noc aeternaliter, nec temporaliter procedit aliqua Persona Divina: quia effectum gratuitum, secundum quem Persona mitti dicitur, auctoritative: causare non possunt.

Ad 3. dicendum, quod, ut patet per habita, non oportet Personam mittentem habere auctoritatem super Persona missa, necdistingui ab ea, nec ha bere rationem principij respectueius; sed sufficit hochabere super effectum, ratione cuius consurgit relatio, propter quam ter minatur respectus ad Personam, secundum quam dicitur mitti.

Ad 4. dicendum, quod Persona non mittit se ipsam illo modo, ut, ostensum est.

ARTICVLVS IV. Vtrum Spiritus Sanctus mittat Filium?

Varto quaeritur: utrum Spiritus Sanctus mittat Filium? Et vide¬ tur quod non: quia idem non trahit originem a se ipso, sed, ut dic ium est, Aug. 4. de Trin. cap. penult. dicit Spiritum S. trahere originem a Filio: quia mittitur a Filio: si igitur Filius mit teretur a Spiritu S. Filius procederet at ipso: sed Spiritus Sanctus procedit a Filio: ergo procedit a se ipso. Praeterea: dicebatur, quod licet inmissione non sit subiectio, est tamen ibi subauctoritas; sed in Filio non est sub anctoritas respectu Spiritus Sancti, ergo &c.

Praeterea: in trinitate creata am or praesupponitverbum, sed mittens non praesupponit missum, sed e converso: ergo in Trinitate increata Verbum non habet rationem missi respectu Spiritus Sancti, sive amoris.

Praeterea: qui solo verbo omnia posset facere non oporteret, quod aliquem mitteret ad agendum, sed Pater omnia solo Verbo facit: quia Dixit, & factu sunt: non igitur oportet quod mittat Filium adi aliquod opus operandum, sed nunquam Spiritus mit teret Filium, nisiFilius mitteretur a Patre: ergo &c. In contrarium est Aug.iae. de Trin. cap. 5. qui loquens de missione Fili dicit eum mitti a Spiritu Sancto. Praeterea: iut dicebatur, tota Trinitas mit: tit, licet non tota mittatur: quia indivila sunt opera Trinitatis, ergo ipse Spiritus Sanctus mitteret Filium

RESOLVTIO I Duobus modis verificatur Spiritum Sanctum mittere Filium: non tamen eo, in quo denotatur, Personam missam a mittente vintutem acci¬ pere, ratione cuius mittens per rmissam operetur.

REspond. dicendum; quod quidam Dvoluerunt negare Spiritum Sanctum mittere Filium, nisi forte secundum quod shomo: ideo idistinguunt triplicem missionem Filij, quae ut bene intelligatur, notandum, quod Aug. 15. de Trinit, cap. 21. assignat convenientiam inter verbum nostrum, & Verbum Divinum, distinguens dupliciter, ver bum in mobis internum, & in voce prolatum: verbum internum nostrum assimilatur Verbo Divino non incarna to: verbum autem cum voce prolatum Divino Verbo assumenti carnem, ut idem ibidem innuit. Sed in verbo nostro hoc videmus, quod Spiritus non mittit verbum in mente, sed verbum in voce: nam Spiritus est vehiculum verbi non inmente: quia illud non iquie ¬ hitur, sed solum verbi in voce, ergo in Trinitate increata Spiritus non mitte verbum non unitum carni; sed solum Verbum incarnatum. Ideo distinguere possumus secundum modum istorum tres missiones, & duae illarum compe¬ tunt hypostasi Verbi in se acceptae. Ter tia vero ut carnem assumpsit. Mirtitur enim Verbum Divinum in mentem,in carnem, & ad praedicandum; sed in mentem, & in earnem mittitur, quia Verbum: quia ipsa hypostasis Verbi missa est secundum tales missiones: sed ad praedicandum mittitur, quia homo, igitur secundum positionem istorum Filius non mittitur a Spiritu Sancto secundum primas duas missiones, sed solum secundum tertiam inquantum ad praedicandum mittitur, quia homor Sod illud est contra August. 2. de Trin. cap. 5, qui exponit illud verbum Isaiae Missit me Dominus, & Spiritus eins: de adventu eius in carnem; non igitur solum missus est Filius a Spiritu Sancto ad prae dicandum, secundum quam missionem

mittitur ut homo, sed missus est etiam in carnem, quod competit ei, ut est Persona Divina, & pari ratione a Spiritu Sancto mittitur in mentem, cum etiam illa missio ei competat prout est Divina Persona: simpliciter ergo secundum intentionem August, concedendum est Filium mitti a Spiritu S.

Sed ad hoc intelligendum praehabita nos inducunt. Nam, ut habitum est, Filius se ipsum mittit inquantum est causa operis, ex quo consurgit relatio in creatura, propter quam relationem quidam novus respectus secundum modum intelligendi terminatur ad Filium, propter quem dicitur mitti, & ad Patrem, propter quem dicitur mittere: & ex hoc dicebamus Filium se ipsum mittere: quia faciebat ad hoc, quod mitteretur; sed cum Spiritus Sanctus sit causa illius operis, erit causa relationis, quae consurgit ex opere, & per consequens faciet, quod respectus ille terminetur ad Patrem, secundum quem ei competit mittere, & ad Filium, secundum quem ei competit mitti. Sic ergo dupliciter verificatur Spiritus Saeactus mittit Filium: sicut dupliciter verificatur: Filius se apsum miitit. Nam Firius se mittebat, eo quod faciebat, quod respectus terminaretur ad Patrem, secundum quem dicebatur mittere, & quod terminaretur ad ipsum, secundum quem competebat ei mitti: & quia huo iusmodi respectus ex opere consurgunt, Spiritus Sanctus, qui est causa operis, dicetur etiam isto modo duplici mitte¬ te Filium ratione auctoritatis, quam habet supra opus. Et ista est sententia Aug. 2. de Trin. cap. 5. qui ait: Quod proinde mitti a Patre Filius sine Spiritu Sancto non potuit: non solum quia intelligitur Pater cum eum misit, id est, fecit ex foemina, non utique sine Spiritu suo fecisse dicitur. Ex quo apparet, quod magis est propria ista: Filius se mit tit, vel Spiritus Sanctus mittit Filium, quam cum inducens aliquem ad mittendum regem mittit illum: quia sic inducens nihil auctoritative facit, propter quod ille dicatur mitti, sed Spiritus Sanctus, sive Filius aliquid auctoritative facit ad opus, ex quo consurgit respectus, qui terminatur ad Filium, propter quem mitti dicitur. Apparet ergo hanc esse veram & propriam: Spiritus Sanctus mit tit Filium. Tamen quia non est tot mo dis propria, sicut ista, Pater mittit Filiu ut sciamus, quando proprie dicitur Persona Personam mittere, & quando non & quomodo. Notandum, quod cum tres sint Personae in Divinis, novem modis potest intelligi missio, quotum tres sunt, falsi & improprij: tres sunt veri & proprij & per omnem modum: reliqui tres sunt, veri& proprij, non tamem eis comnperit omnis ratio veritatis, nec sunt per omem modum proprij. Nam cum Pater non procedat ab aliquo, ei non competit mitti: ideo quotiescunque sic designatur missio, quod ipsa Persona Patris mitt dicatur, locutio non solum erit impropria, sed etiam falsa, propter hoc istae tres propositiones sunt falsae, & impropriae, Pater mittit se ipsum: Filius mittit Patrem: Spiritus Sanctus mittit Patrem: quia in omnibus istis Persona Patris, dicitur missa. Propriae per omnem modum sunt: quando Persona mittens habet auctoritatem supra missam. Nam Persona Personam mittere dicitur, eo quod facit respectum terminari ad Personam, secundum quem dicitur mitti, vel ad Personam mittentem, secundum quam dicitur mittere. Rursum Persona Personam mittit, eo quod per ipsam operatur: & quia omnia ista sunt, in missione, quando Persona missa trahit originem a mittente, ideo tales propositiones per omem modum sunt propriae: propter quod istae tres Pater mittit Filium: Filius mittit Spiritum Sanctum: Pater mittit Spiritum Sanctum: quia in omnibushis Per :nam missa trahit origitem a mittente, habent omnem nmodum veritatis, & sunt omnino propriae. Alis autem tres, Vt Filius mittit se ipsum, Spiritus Sanctus mittit se ipsum, Spiritus Sanctus mittit Filium, verae & propriae sunt, cum in omnibus his Persona, quae dicitur mittens, causet opus, propter quod terminatur respectus ad Personam misiam, ratione cuius mitti dicitur; non tamem eis competit omnis modus veritatis: quia in talibus propositionibus Persona missa virtutem non accipit amittente ratione cuius mittens per Personam missam operetur, propter quod eam mittere dicatur; non tamen propter hoc non sunt dicendae simpliciter verae: non enim hec propositio Persona Personam mittit est simpliciter aequivoca: sed habet plures causas veritatis: unde ad hoc, quod talis propositio simpliciter, vera sit, non oportet eam iverificari omni modo, quo verificari potest; aliter enim, Homo currit, non esset simpliciter vera, nisi omnis ihomo curreret, cum exquolibet homine currente dicta propositio contrahat veritatem. cendum, quod si tot modis verificare¬

Respond. ad arg. Ad primum ditur, Spiritus Sanctus mittit Filium, quot mendis verificatur Filius mittit Spiritum Sanctum ratio veritatem concluderet; sed, ut habitum est, cum dicitur, Filius mitti Spiritum Sanctum, habet omnem modum veritatis; non autem ista, Spiritus Sanctus mittit Filium: ideo non oportet si ex illa propositione arguit August. Spiritum Sanctum procedere a Filio, quod nos ex ista arguamus Filium procedere a Spiritu Sancto, nisi forte temporaliter, secundum quod a se ipso procedit. Ad 2. dicendum, quod non oportet, quod semper in missione sit auctoritas respectu Personae missae, sed sufficit esse auctoritatem super effectum.

Ad 3. dicendum, quod illa similitudo non currit per omnem modum. Adi4. dicendum, quod cum mittitur Filius a Patre, non separatur ab eo. Vnde mittere Verbum nihil est aliud, quam operari per Verpum in operibus gratuitis, & hoc in nis, quae sunt apta nata repraesentare Verbum: ideo licet Pater dicendo, omnia faciat: quia servum dicere est servum facere; non tamen propter hoc talis missio excluditur, sed solum missio, quae separat mittentem a misso.