Quaestio 2

ARTICVLVS Il Vtrum Spiritus Sanctus apparere debuerit in specie rationalis, creaturae::

AD primum sic proceditur: videtur, quod Spiritus Sanctus deabuerit apparere, in specie rationalis creaturae:, quia quod habet potissime rationem intellectualis, naturae, per inte lectualem naturam cognoscitur: cum igitur Spiritus S. qui est ipsesaeus, sit sum me intelligibilis, in intellectuali: natua ra debuit apparere.

Praeterea:: sicut sehabet Filius ad suam missionem visibi lem, sic se videtur habere Spiritus Sanctus; sed Filius apparuit visibiliterio: rationabili natura: quia assumendo nas turam humanam, ergo &c.

In contrarium est Divina Scriptura, quae loquens de apparitione Spiritus Sancti dicit: cum apparuisse non in natura rationali, sed in natura irrationali, vel etiam inanimata, sut in colunba, & in nube lucida, & huiusmodi.

Vlterius quaeritur: utrum plurie sit Spiritus Sanctus missus; visibiliter? Et videtur, quod non: quia unum sig num debet respondere unistignato: cum igitur Spiritus Sanctus situnus, uno signo designari debuit; non ergo pluries fuit mistus visibiliter.

Praeterea: Filius solum semel missus est visibiliter, ut ait Mag. 25. dist, ergo & Spiritus: Sanctus, solum semelvisibiliter mitri debuit. In contrarium est: quia legitur eum descendisse corporali specie sinut columba super baptizato homino, & in linguis igneis super Apostolis, sed hoc non esset; nisi pluries fuisset missus visibiliter, ergo &ohdi Esei. Vlterius quaeritur: utrum species illae, in quibus apparebat, essent species corporales velimaginariae)2. Et vide ur quod imaginariae: quia secundum August. 12. de Trini cap. 3. mis sio visibilis sit. Vt corda hominum commotexterioribus ivisis convertantur, secundum intellectum, ad occultam aeternitatem, sed moventia intellectum sunt phantasmata & spedies imaginaniae, engo secundum tales species apparere debuit Spiritus S. qui corda hominum, sive eorum metes, & intellectus commqvere debebat.

Praeterea: prophetia, distinguitur secundum triplex genus specierum, n tellectualium, imaginatarum, & con¬ poralium. Et quia per missiones vist biles instruuntur astantes propter visa. ut per prophetiam instruuntur illi, ad quos talis prophetia dirigitur, secundum ista tria genera specierum debet fieri missio visibilis,

In contrarium est: quia missio visibilis apparet astantibus; sed si secundum solam speciem imaginatam appareret Spiritus Sanctus ei, ad quem sit missio, cum illud, quod est in imaginatione unius, non appareat alteri, secundum illud non instruerentur astantes. Ad hoc idem facit: quia de columba legitur descendisse corporali specie, non imaginaria, super Domino bap tizato.

RRESOLVTIO. Quare Spiritus Sanctus non appareret in ratio¬ nali creatura sicut Filius, non est assignabilis causa necessitatis, sed solum congruitatis.

REspond. dicendum, quod missit Dvisibilis Spiritus Sancti a missioene Filij multipliciter differt. Nam Fiilius factus est visibilis, ex eo quod tiassumpsit rationalem naturam, ut exeo quod in terris visus est, & cum hominibus conversatus est: quia in simioditudinem hominis factus, & habitu in ventus ut homo, sed Spiritus Sanctus o apparuit visibiliter in creatura irratio;nali, ut in columba, in linguis igneis, ri & in alijs huiusmodi. Secunda diffe¬ rentia est: quia Filius solum semel mit sus est visibiliter: quia solum: semel est incarnatus, sed Spiritus Sanctus missus est pluries, & secundum diversas species, ut in arguendo tangebatur. Tertia differentia est: quia humanitas, in quaapparuit Filius, fuit assumpta in unita tem suppositi eius, sed species illa, inD qua apparuit Spiritus Sanctus, non fuit assumpta in unitatem hypostasis eius. Ex istis differentijs apparet veritas quaest, motarum superius: quia Spiritus Sanctus non apparuit in rationabili natura, ut apparuit Filius, quod quaerebat quaestio prima. Nec missus est tantum semel, ut missus est Filius, de quo dubitabat secunda. Nec cogimur ponere solum apparuisse secundum corporalem speciem, ut apparuit Fi¬ ius, de quo tertia dubitabat; sed quomodo istae differentiae esse habent, advertendum, quod tales differentias po nere inter utramque missionem visibilem non est necessarium; potuit enim Spiritus Sanctus assumere carnem, & apparere in natura rationali, & esse semel missus secundum corporalem speciem, ut Filius: non igitur talium dif ferentiarum causa necessitatis assignare possumus; sed causam congruitatis assignare non est inconveniens.

Causa autem congruitatis per ea, quae dicta sunt, sic sumi potest. Nam Filius missus est visibiliter, ut esset Dei & hominum mediator: quia Mediator Dei, & hominum homo lesus Christus. Sed Spiritus Sanctus missus est visibiliter, ut creatura visibili exhibita plenitudine gratiae in eo, ad quem sit missio, dessignaret: erat igitur Spiritus Sanctus in creatura illa, in qua apparebat visibiliter, tanquam in signo. Ex his autem apparere potest propositum: nam siFilius factus est visibilis, ut esset mediator, cum medium conveniat in natura cum extremis, oportuit eum apparere in rationali natura, ut in natura cum hominibus conveniret, & quia natura humana: est natura rationalis, in natura rationaliapparuit. Sed quia Spiritus Sanctus erat in exteriori viso tanquam in signo, cum designare possit gratiam ratione carens, in irrationali specie potuit apparere: ex quo appareret ratio differentiae primae. Rursum quia unus Deus erat, cui reconciliari debebamus, & offensa, secundum quam natura nascimur filij irae, & inimici facti sumus Deo, dicatur peccatum naturae, cum per originem, transfundatur, cum secundum naturam omnes homines, sint unus homo propter participationem speciei; non ssolum unus est ille, qui erat offensus, ut unus Deus, sed unus erat ille, qui offenderat. Tum quia ab uno tale peccatum trasfusum est in omnes tum quia omnes homines, ut talem offensam incurrunt, sunt unus homo, cum unam naturam habeant, cui tale peccatum adscribitur: ideo congruum: fuit, ut unus esset mediator, qui unum uni reconciliare debebat. Solum igitur semel Filius missus est visibiliter, ex eo quod non nisi unus esse debuit mediator: Spiritus vero Sanctus: quia in creatura visibili tanquam in signo existebat: cum plura signa repraesentare possint unum, & idem, potissime cum ipsum aliter, & aliter repraesentant, non oportuit Spiritum Sanctum semel tantum visibiliter fore missum. Ex quo secundae differentiae ratio innotescit. Rursum: quia ille, qui mediator existebat pro humano genere, satisfacere debebat, ut ipsum Deo Patri conciliaret; non solum oportuit, ut appareret in homine Dei Filius, sed etiam ut esset homo: quia homo pro tali offensa satis facere debebat; non oportebat tamen Spiritum Sanctum esse columbam, sed sufficiebat eum in columba esse tanquam in signo, ut est superius enarratum. Ex quo ratio tertiae differentiae declaratur.

Vlterius: quia Filius sic apparuit in homine, ut esset homo, cum homo non sit, nisi quod habet speciem corpo ralem, oportuit eum tantum in corporali specie apparere. Spiritus Sanctus sic apparuit in linguis igneis, quod non erat huiusmodi linguae. Sufficiebat, quod tales linguae in imaginatione, quie ¬ secundum organum apparerent; non oportet, quod essent exterius in specie corporali, vel saltem non oportet nos cum tanta pertinacia asserere illas linguas corporales fuisse, ut hominem illum, scilicet, Christum Iesum habuisse corpulentam substantiam affirmamus. Quia igitur ex differentijs, quas habebat missio visibilis Filij ad missionem Spiritus, positarum quaestionum veritates declarabantur, cum illarum differentiarum assignatae sint rationes secundum modum possibilem in talimateria, non restat nisi solvere argumenta.

Respond. ad arg. Ad primum dicendum, quod licet intellectualis natura simpliciter magis repraesentet Spiritum Sanctum; tamen quantum ad aliquos effectus, & quantum ad eius emanationem potest ipsum repraesentare irrationalis creatura, utputa colum, ba ratione foecunditatis, & sic de alijs & quia quantum ad huiusmodi effectus, qui repraesentantur per creaturam exterius visibilem, dicitur mitti Spiritus Sanctus: ideo non concludebat ratio Vel dicendum cum Dionysio, quod melius designatur per huiusmodi creaturas infimas Deus quam per alias; prop ter vitandum errorem, ne crederemus aliquid Divinitatis esse in creaturis excellentibus, si per illas designaretur Deus.

Ad 2. dicendum, quod non est simile de missione Filij visibili, & de missione Spiritus Sancti, ut patuit in sol vendo.

Ad idautem quod ulterius quaeritur, utrum Spiritus Sanctus sit missu pluries? Dicendum quod sic, ut patuit in solvendo. Et ad 1. dicendum, quod si signum perfecte reprae entaret signatum, tunc unius signati esset unum signum, sed si imperfecte repraesentat ipsum, possunt esse plura signa, sicut videmus naturam Divinam diversimode imitari a creaturis, eo quod nulla perfecte imitatur ipsam, sic est in proposito, secundum quod diversimode aliquibus datur plenitudo gratiae possunt; eis fieri diversae missiones visibiles. Ad 2. dicendum, quod, ut patuit in solvedo, non est simile de missione Filij, & missione Spiritus Sancti.

Ad id autem, quod tertio quaeritur, utrum species illa, secundum quam missus dicitur Spiritus Sanctus, fuerit species imaginaria, vel corporalis? Quidam dicunt, quod solum corporalis fuit. Sed quia hoc non videtur concordare cum verbis August. quia ipse non asserit omnem talem visionem corporalem fuisse, dicere possumus, quod secundum diversas missiones Spiritus Sancti est loquendum diversimode de speciebus, in quibus apparuit. Nam ut apparuit in specie columbae, planum est ipsum corporali specie apparuisse, eo quod scriptum est columbam illam descendisse corporali specie. Sed prout apparuit in linguis diversis igneis, magis videtur consonum textui talem vitionem esse factam secundum species. imaginarias, eo quod non dicitur, quod viderint linguas dispertitas; sed quod apparuerunt eis dispertitae linguae. Vel secundum aliam translationem, vilae sunt illis idivisae linguae; & quia sic consuevimus loqui, cum secundum imaginationem aliqua videmus, videtur dicendum esse illas species fuisse in imaginatione, & secundum organum, phantasticum: unde 2. de Trin. cap. 5 August. loquens de illis, linguis, vel d illo igne, qui apparuit in die Pentecostes praedictam quaestionem movet, & eam insolutam reliquit, neutram par tem firmiter asserens ait: Quamquam de illo igne disceptari potest, utrum oculis, an Spiritu visus sit propter verba sic posita: non enim ait viderunt linguas divisas velut ignem sed visae sunt eis; non enim sub eadem significatione solemus dicere, visum est mihi, qua dicimus vidi; & in illis quidem spiritualibus visis imaginum corporalium solet dici, & visum est mihi, & vidi. In istis vero, quae per expressam corporalem speciem oculis demonstran tur, non solet dici visum est mihi, sed vidi. Et subdit: de illa vero columba, quae dicta est corporali specie descendisse, nullus unquam dubitavit quod oculis visa sit. Ex quo apparet, quod, quia Aug. non asserit de linguis alteram partem, sed solum de columba, non est asserenda altera pars cum pertinacia: quia utroque modo esse po tuit.

Ad primum dicendum, quod non solum consurgimus ad intelligendum ex speciebus imaginatis, sed etiam excorporalibus, cum ex talibus in nobis siant intentiones imaginatae. Vel dicendum, quod non mittitur Spiritus Sanctus principaliter secundum signum, imaginativum, & illuminativum; sed secundum gratuitum.

Ad 2. dicendum, quod & missio potest fieri illis tribus modis; tamen si in missione non sunt, species, nec imaginatae, nec corporales, non dicetur missio visibilis, cum non sit talis missio, nisi sit aliquo modo apparitio exterior: potest ergo esse missio invisibilis secundum cognitionem interiorem, & intellectualem, sed non visibilis. Ad illud in contrarium dicendum, quod si missio illa facta fuit secundum imaginarias species, cuicumque apparuit talis species, in imaginatione eius formatum fuit idolum illius speciei: ideo non oportebat, quod appareret uni talis visio per illud, quod erat in imaginatione alterius, ut ratio arguebat.

ARTICVLVS I. Vtrum tales species essent effectae ministerio. Angelorum:

SEcundo quaeritur: utrum tales speScies essent effectae ministerio Ange. lorum?

Et videtur quod non: quia caro illa, in qua apparuit Filius, dicitur esse formatae: a Spiritu Sancto, unde dicitur de Spiritu Sancto conceptus, pari ergo ratione ab aliqua Persona Divina tales species formatae sunt, & non ministerio Angelorum.

Praeterea: illud, quod formatur per Angelum, unitur An gelo, sicut motor mobili; & talibus dicuntur Angeli uniri, eo quod assumunt corpora, sed per assumptionem corporum dicuntur Angeli mitti; non igitur essent missiones Divinarum Personarum, sed Angelorum.

Praeterea: secundum Aug. 3. de Trin. cap. 11. illa natura corporalis praesentata oculis antiquorum Patrum fiebat ministerio An o gelorum: cum igitur antiquis Patribus mitterentur Angeli, qui species corporales formabant: cum nunc mit tantur Divinae Personae, ipsae Divinae Personae tales species formabunt.

In contrarium est: quia secundum Dionys. lex Divinitatis est infima per media reducere; sed inter naturam corporalem, & Deum est media natura Angelica, igitur ministerio Angelorum talis natura formabitur. Vlterius quaeritur: utrum tales species secundum veritatem essent talia, ut ostendebant?

Et videtur quod sic: quia plenitudinem gratiae Christi designabat columba, quae super ipso descendit ratione foecunditatis; sed non est quid foecundum, quod habet similitudinem columbae, nisi sit vera columba, ergo &c.

Praeterea: Spiritum veritatis non decet aliqua fictio: si igitur apparebat in specie columbae, vel in igne, oportebat id, quod apparebat, esse verum ignem, & veram colum bam.

In contrarium est: quia ignis ille non comburebat, & columbam illam non oportuit esse columbam veram: quia secundum August. 2. de Trinit, cap. 6. species illae corporales, secundum quas dicitur mitti Spiritus Sanctus, ad demonstrandum, quod opu¬ fuit, ad tempus apparuerunt, & esse postea destiterunt: quod non esset, si fuissent ta¬ lia vere: er¬ go&c

RESOLVTIO. Signum exterius visum in missione Divinae Personae & Angelorum, horum ministerio formatur, sed in illius est gratuitum, in horum vero missione illuminativum, & ductivum in alicuius rei cognitionem.

REspond. dicendum, quod de primo quaesito sunt diversae sententiae. Nam quidam dixerunt hanc esse udifferentiam inter ea, quae apparuerunt in veteri testamento, & ea, quae apparuerunt in novo: quia illa formata erant ministerio Angelorum; ista autem immediate ab ipsis Personis Divinis: & ideo secundum illas dicebantur mitti Angeli; sed secundum istas ipsa Perso na Divina mittitur. Sed illud non est bene dictum: quia inter missiones Angelorum, & missionem Personae Divinae non est differentia, ex eo quod exterius visum ab alio & alio sit formatum, sed ex eo quod ex tali & talimissione intrinsecus in mente hominis aliud, & aliud efficitur, vel designatur,

Dicendum ergo, quod secundum quod tenetur communius, omnem creaturam corporalem adminustrati per Angelos, cum lex Divinitatis sit infima per media reducere, nisi natura illa corporalis in unitatem Personae Divinae assumeretur, ratione cuius ex dig. nitate eius ad eam formandam Deus immediate operaretur. Non est ergo differentia inter missionem Spiritus Sancti & Angeli ex forma ratione eius, quod videtur exterius. Sed qualiter habetur talis differentia. Advertendum quod in homine quantum ad eam partem, in qua non communicat cum brutis, duo est considerare, intellectum, & voluntatem, secundum quae aliter, & aliter ordinatur in Deum. Nam ut ordinatur in ipsum secundum voluntatem, inter ipsum, & Deum non est na tura media: quia liberum arbitrium sub Deo est potentissimum, & nulla creatura directe in ipso aliquid efficit: Nam solus Deus est qui voluntatem immutare potest, licet non possit eam cogere: est enim solus Deus, in cuius manu est eor hominis, & quocumque voluerit vertet illud: & inde est quod dona gratiarum, & quae voluntatem perficiunt, descendunt in nos a Deo immediate; non per naturam aliquam mediam. Sed secundum intellectum ordinamur in Deum mediantibus Angelis: eo quod illuminationes descendunt a Deo in nos per Angelos. Nam secundum istum modum non solum, homo ordinatur in Deum per Angelos; sed etiam unus Angelus per alium ordinatur, ex eo quod inferior per superiorem illuminatur, ut narrat Dionys. in multis locis de Angelica Hiet, & quia missiones illae visibiles, quae fiebant antiquis Patribus, erant signa illu minativa, cum secundum illuminatio¬ nem reducamur in Deum perAngelos, missiones illae Angelorum dicebantur, eo quod operatum ab Angelo designa bant: verum quia illud idem opus, quod operatur Angelus, operatur & Deus, cum antiqui Patres tales visiones videpant, Deum vidisse dicebantur. Inde est, quod Aug. 3. de Trin. cap. 10. ait: in talibus apparitionibus Deum per Angelum fone locutum: missiones autem visibiles. factae, in novo testamento, ut dictum est, sunt signa gratuita: & quia talia immediate Deus in nobis operatur, secundum talia Divina Perona mitti dicitur. Possumus ergo dis cere, quod illud exterius visum, quod apparet in, missione Divinae Personae convenit, & differt cum eo, quod apparet in missione Angeli. Covenit: quia utrumque formatur ministerio Angelorum. Differt: quia quod apparet in missione Angeli est signum illuminatis vum; sed quod apparet in missione Divinae Personae est signum gratuitum, Et inde est, quod visum in nussione Personae Divinae est signum eins, quod existit in eo, ad quem sit missio, utputa gratiae plenitudinis, quae in ipso esse habet; sed visum in missione Angelorum non directe est signum eius, quod existit in eo, ad quem sit missio; sed magis ducit in cognitionem alicuius alterius, Nam per ea, quae antiqui Patres videbant, aliquid eis de Dei invisibilibus, & ministerijs ostendebatur: ex quibus tertia differentia colligitur. Nam quod apparet in missione Divinae Personae so dlum est signum eius, quod existit in eo, ad quem sit missio, & nihil causat in illo; sed antiqui Patres inquantum per ea, quae eis apparebant, in cognitionem alicuius Divini mysterij ducebantur, per tale exterius visum aliquid esficiebatur in ipsis. Respond. ad arg. Ad 1. dicendum, quod non est simile de corpore Christi, quod fuit assumptum in unitatem hypostasis Verbi, propter cuius dignitatem immediate a Deo formari debuit, & de speciebus illis exterius visis, in quibus tanquam in signo Spiritus S. existebat.

Ad 2. dicendum, quod licet Angeli habeant causalitatem super pso effectu exteriori, sive super illa pecie visibili; tamen: quia non cauant gratiam, quae interius efficitur, & per exterius visum designatur, ratione cuius Persona Divina mitti dicitur, non dicitur mitti Angelus, sed potius Divina Persona.

Ad 3. dicendum, quod inter missiones factas in veteri, & in novo non est differentia quantum ad id, quod exterius apparet ex eo, quod est formatum ministerio Augelorum, sed propter alia, ut dictum est.

Ad id, quod secundo quaeritur, utrum ea, quae apparebant exterius, secundum quae dicitur mitti Spiritus Sactus, essent vere talia, qualia demonstrabant. Dicendum quod secundum Aug. 2. deTrin. cap. 6. huiusmodi visa exterius, quae sunt signa interioris gratiae, vel in quibus est Spiritus Sanctus itanquam in ligno, non sic significant sicut lapis ile, quem lacob sibi ad caput posuit, nec sicut Isaac, qui debebat immolari ab Abraham, significabat immolandum Christum: quia talibus accessit quaedam actio significativa iam existentibus: sed magis secundum ipsum ibidem: Ista similia videntur flammae illi, quae in rubo apparuit Mopsi & illi, quam populus sequebatur in eremo. Ex quo apparet, quod res illae exterius visae, secundum quod res sunt, licet non secundum quod signum, assimilantur rebus, quae videntur in missionibus, vel in apparitionibus Angelorum, quod nihil admirationis habet: quia & mysterio Angelorum sunt formata. Ea autem, in quibus apparent An geli, non sunt vere talia, ut apparent: nam cum assumunt corpora humana, non oportet tale corpus oculis exhibitum esse verum & humanum corpus; sed sufficit quod sit simile illi, immo aliquando tales apparitiones solum secundum immutationem phantastici organi habent esse: nam aliquando unum & idem apparet uni, quod non apparet alteri, qui cum illo existit: quod esse non posset, nisi propter immutationem phantastici organi, vel ex eo quod im pediretur multiplicatio speciei eius quod exterius est formatum, quorum utrumque fieri potest, & utroque modo Angeli se demonstrant: & quia exterius visa, secundum quae mittuntur Divinae Personae, sunt similia talibus apparitionibus, non oportet illam colunbam fuisse columbam veram, & illum gnem fuisse ignem verum; sed solum similitudinem talium praetendebant: & ad hoc solum efficiendum fuerunt formata, & esse peracto officio destiterunt, ut satis innuit Aug. 2. de Trin. cap. praallegato.

Ad primum dicendum, quod non oportuit illud animal esse vere foecundum, cum solum foecunditatem, & plenitudinem designaret; sed sufficiebat, quod animali foecundo existeret simile.

Ad 2. dicendum, quod sicut communiter dicitur, & bene, ibi non erat aliqua fictio: quia similitudo illius columbae non ostendebatur ad manifestandam veritatem naturae columbinae; sed ad ostendendas proprietates invisibilis missionis: ideo non fuit ibi aliqua falsitas signum:: quia signato signum respondebat. Nam & aliquis loquens in parabolis non oportet ad evitandum mendacium & falsum, quod sit verum, quod dicitur, sed sufficit esse verum propter quod dicitur; aliter enim multa dicta parabolice in Divina pagina essent falsa

ARTICVLVS III. Vtrum Spiritus Sanctus ratione missionis visi¬ bilis possit dici minor Patre:

TLtimo quaeritur: utrum Spiritus Sanctus ratione suae missionis visibilis possit dici minor Patre? Et videtur quod sic: quia Filius ex eo quod apparuit in specie humana dictus est, minor Patre; sed species columbina & species ignis non sunt adeo dignae, & nobiles, ut species humana, si ergo Filius est minor Patre, multo fortius ppiritus Sanctus erit minor eo, qui non apparuit in tam nobili specie. Praete rea: si dicatur, quod Filius apparuit in humanitate sibi assumpta & unita, ideo potest dici minor Patre; sed Spiritus Sanctus non univit sibi columbam, ratione cuius posset dici minor. Contra: unio non facit ad indignitatem, immo gratia unionis est gratia dignissima, ergo propter talem unionem non debet dici Filius minor; ex sola ergo tali apparitione dicitur minor, sed in hoc convenit cum Spiritu Sancto, ergo &c.

Praeterea: videtur, quod illa columba fuerit unita Spiritui Sancto in unitate Personae. Nam in Spiritu Sancto duo est considerare naturam, & Personam: si ergo illa columba speciali quodam modo Spiritum designabat: quamdam specialem relationem & unionem habebat ad Spiritum; sed ista relatio & unio, vel erat ad naturam, vel ad Personam? Non ad naturam: quia cum illa sit communis tribus, non singulari modo designasset Spiritum, ergo ad Personam habebat relationem & unionem.

Praeterea: non praedicatur de aliquo, nisi quod est unitum ei, & est in ipso: quia nunquam albedo praedicaretur de Sorte, nec diceretur albus, nisi albedo esset ei unita. Cum igitur illa columba dicta sit Spiritus Sanctus, ut videtur velle Aug. 2. de Trin. cap. 6. ergo &c.

Praeterea: Remigius loquens de stella, quae apparuit nato Domino ait: Non nulli dicunt illam stellam fuisse Spiritum Sanctum, ut, ipse, qui postea descendit in specie columbae super baptizato Domino, in specie stellae apparuit Magis. Alij dicunt ipsam fuisse Angelum, ergo omnes videntur concedere, quod spiritualis natura apparen in corporali creatura sit illud, in quo apparet: cum ergospiritus Sanctus apparuerit in specie columbae, meruit dici columba; sed hoc non esset, nisiD esset ei unita, ergo &c.

In contrarium est August. 2. de Trin. cap. 6. qui ait: Nunquam scriptum est quod Deus Pater sit maior Spiritu Sancto, vel Spiritus Sanctus minor Deo Patre; unde & ibidem negat ipsum esse minorem Patre.

Praeterea: ex eo quod aliquid est in aliquo ut in signo, non competunt ei, quae signo competunt, unde licet illa columba esset minor Deo Patre; tamen quia in ea non erat Spiri¬ tus Sanctus, nisi ut in signo; non prop ter hoc minor Patre dici debebat.

RESOLVTIO. Spiritus Sanctus ratione missionis visibilis non debet dici minor Patre: quia sibi colum¬ bam non assumpsit in unitate suppositi, ratione cuius menor di¬ ceretur.

REspond. dicendum, quod istam quaestionem satis diligenter pertractat Aug. 2. de Trin. cap. 6. ostendens Spiritum Sanctum non debere dici minorem Patre, ex eo quod visibili ctus est minor. Ad cuius evidentiam notandum, quod nunquam sit comter apparuit, secundum quod Filius di¬

municatio idiomatum nisi ratione unitatis suppositi: quia nisi musica & ars a. dificatoria essent in eodem supposito, ea, quae competunt alicui ratione musicae, non competerent aedificatori: ideo enim cantare, quod convenit alicui ratione musicae, potest competere aedificatori: ut dicatur aedificator cantat: quia ars aedificatoria, & musica sunt in eodem suppositos sed si non esset eadem Persona aedificator & musicus, nec musicus aedificaret, nec aedificator caneret. Sed propter unitaem suppositi est ibi communicatio proprietatum, absolute loquendo, licet non cum reduplicatione: quia aedificator cantet non in eo quod aedificator., & musicus aedificat non in eo quod musi cus, ut ostedit Philosophus 1. Phys. & sicut cantare competit alicui ratione musicae, & aedificare ratione artis aedificatoriae, ita aequalitas respectu Dei Patris competit alicui ratione naturae increatae, & minoritas ratione creatae: nisi ergo in odem supposito esset natura creata, & increata, unum & idem non posset dici aequale Patri, & minor: & quia in hypostasi Verbi erat & natura Divina, & humana, & idem erat Deus & homo, homo ille erat equalis Patri, & minor: tamen accipiendo cum reduplicatione tales propositiones veritate carent. Nam licet homo ille essetaequalis Deo Patri: quia ille homo Deus erat; non tamen secundum quod homo, sed secundum quod Deus. Patet igitur, quod Filius debet dici equais Patri & minor: quia habet in se¬ Divinam naturam, ratione cuius diciturae qualis, & assumpsit humanam in unitatem supposici, ratione cuius non solum debet dici minor Patre, sed etiam minor se ipso, iuxta illud ad Philip. 2. Exinanivit se ipsum formam servi, accipiens: sed quia Spiritus Sanctus non univit sibi illam columbam in unitatem suppositi, licet ratione Divinae naturae sit aequalis Patri, ratione natur rae columbinae non debebat dici minor eo: & ista est sententia Aug. 2. de Trin. cap. 6. quasi per totum, unde ait: Ideo autem nunquam scriptum est quod Deus Pater maior sit Spiritu Sancto, vel Spiritus Sanctus minor Deo Patre, quia non sic est assump. ta creatura, in qua appareret Spiritus Sanctus, sicut assumptus est Filius hominis, in qua formaipsius Dei Verbi Persona praesentaretur. Et idem in eodem lib. & cap. missus dicitur Spiritus Sanctus propter huiusmodi corporales formas. in quibus apparuit; non tamen minor Patre dictus est, sicut Filius propter formam servi: quia illa forma servi adhaesit ad unitatem Personae, illae vero species corporales ad demonstrandum, quod opus fuit, ad tempus apparuerunt, & esse postea destiterunt: quia sibi illae species corporales Spiritum Sanctum, & eius effectus demonstrabant, & non erant unitae hypostasi, eius propter tales apparitiones dici non potuit minor Patre, quod ostendere volebamus..

Respond. ad arg. Ad primum dicendum, quod aliter apparuit Filius, aliter Spiritus Sanctus: quia illud, in quo apparuit Filius, adhaesit ad unitatem Personae eius, ut patuit, per Aug. non autem id, in quo apparuit Spiritus Sanctus: ideo non est simile hic, & ibi: Ad 2. dicendum, quod unio potest dupliciter considerari, vel ex parte naturae assumptae, vel ex parte Personae assumentis. Ex parte nature assumptael nec facit ad indignitatem, nec ad minorationem. Nam natura humana unita Verbo, ex eo quod unita non competit sibi minoratio nec indignitas: & secundum istam viam intendebat ratio; sed si consideramus unionem ex parte Personae assumentis, si non competit ei indignitas ratione talis unionis, competit tamen ei aliquomodo minoratio, eo quod propter talem assump. tionem minor dici potest.

Ad 3. di¬ cendum, quod non quaelibet unio, & quelibet reiatio reicorporalis, vel rei creatae ad Personam Divinam facit, quod illa Persona minor dici possit, nisi sit talis unio, quod natura illa unita non constituat hypostasim aliam; sicut nec naturae in Verbo non competebat nypostasis praeter hypostasim Verbi. Sed illa corporalia, secundum quae apparuit Spiritus Sanctus, licet aliquam relationem, vel etiam unionem habenent ad Personam Spiritus Sancti, secundum quod signum unitur signato, & refertur ad ipsum: quia tamen prop ter talem unionem non tollebatur, quin illis corporalibus exterioribus sen¬

sibus oblatis responderet propria hypostasis, propter talem apparitionem Spiritus minor dici non debet: Ad 4. & 5. dicendum, quod licet predicatione formali, & per identitatem ad suppositum non praedicetur aliquid de aliquo, nisi quod habet unionem ad hypostasim eius; praedicatione tamen causali, & repraesentativa potest praedicari causa de effectu, & signum de signato: ut odor dicitur fumalis evaporatio praedicatione causali, eo quod no sit sine fumali evaporatione: & quod repraesentat Herculem dicitur Hercu¬

les praedicatione significativa; & quia illa columba erat effectus Spiritus Sancti, & designabat Spiritum Sanctum, dici poterat Spiritus Sanctus; sed prop ter talem praedicationem Spiritus Sanctus minor dici non debet.