Quaestio 2

ARTICVLVS VNICVS Vtrum Deus possit quidquid potuit.

DEinde quaeritur: utrum Deus posSit quidquid potuit? Et videtur, quod non: quia quod nullomodo est possibile, no subfacet alicui potentiae: sed aliqua aliquando fuerunt possibilia, quae modo non sunt, sicut omnia praeterita: ergo aliqua aliquando Deus potuit: eo quod possibilia erant, quae nunc non potest, quia possibilia non sunt.

Praeterea: secundum Magistrum in littera, Deus potuit incarnari, & nunc non potest, sed posse incarnari est aliquod posse: non ergo quidquid Deus potuit modo potest.

Praeterea: si dicatur, sicut dicit Magister in littera, videlicet, quod licet Deus non possit incarna ri, vel resurgere, sicut olim potuit: potest tamen modo incarnatus esse & resurrexisse, in quo eiusdem rei potentia monstratur. Contra: caecus, iqui prius vidit, nunc videre non potest: potest tamen vidisse: si ergo hoc sufficit ad hoc, quod aliquid quidquid potuit, pos ut, dicere possumus, quod caecus quidquid potuit, potest, quod nullus concederet.

Praeterea: si Deus aliquem prae¬ destinavit, non potest ipsum non praedestinare, non ergo potest quidquid potuit. In contrarium est Magister in littera qui ait: quod Deus semper potest quae aliquando potuit.

Praeterea:: qui non potest quod aliquando potuit, ejus potentia diminuta est: sed Divinam potentiam diminutam esse impossibile est, ergo quidquid Deus aliquando potuit, modo potest.

RESOLVTIO Deus potest quidquid potuit, si referatur ad Divinum posse: non vero fi, quidquid, referatur ad res possibiles: quia ali¬ quid potuit antea esse possibi. le, quod nunc possibile non est.

REspond. dicendum, quod in Deo non est potentia nisi activa: potentia autem activa & modus agendi se: quuntur modum essedi: quia quidquid agit, agit prout est in actu, & ut habet esse ¬ um igitur Divinum esse contineat omne esse, ut potest haberi a Dionysio 5. de Div. nom. in sua potentia reservatur omne posse. Quia igitur respondet potentia, activa ipsi esse, & alicui competit tale posse, ut ei competit esse: quaerere utrum Deus possit quidquid potuit? Est quaerere: utrum Deus scit quidquid scivit? Et quia Deus semper stat in se ipso, & a suo esse variari non potest, ut dicitur 9. de Div. nom. omne posse, quod prius habuit, nunc habet: sicut omne esse nunc ei convenit, quod prius congruebat. Proprie ergo & per se loquendo potest quidquid potuit, sicut est quidquid fuit,

Tamen, ut magis appareat veritas quaestionis, notandum, quod, ut poteste patere ex dictis, Deus non dicitur omnipotens: quia possit quidquid enuntiari potest, sed quia potest quidquid habet rationem entis. Nam, ut habitum est, exhoc dicitur habere omne posse: quia suum esse continet omne esse. Sic enim videmus in rebus creatis, ut quia quaelibet creatura est contracta ad genus vel ad speciem, & est hoc vel illud, quodlibet creatum habet limitatam potentiam, & potest hoc vel illud: ut quia ca¬ sidum est determinatum tale esse, potest in effectum tali esse correspondentem, quia potest calefacere: & frigidum potest infrigidare. Si ergo est aliquod esse non contractum: ad genus & ad speciem, quod proprie non sit hoc vel illud, sed sit omne esse, tunc in illo esse, quod est omne esse, reservabitur potentia, in quasit omne posse. Sed cum tale omne posse sumatur per respectum ad omne esse, quod effugit omnem: rationem entis, & nullo modo esse potest, nullo modo tali potentiae potest esse subjectum: & quia verificatio contradictoriarum non potest habere rationem entis, quaecumque contradictionem implicant, & si enuntiari possunt, Divinae tamen potentiae non subiacent: nec tamen propter hoc Deus debet dicinon omnipotens: na omnipotens dicit omne posse. Si ergo sit aliquod, quod sub posse non contineatur, hanc propositionem universalem quae est omne posse, non falsificat. Nam sicut omnis homo falsificari non potest. nisi pro his de quibus homo praediea: tur: unde deridendus esset ille, qui volens falsificare, hanc, Omuis, homo currit 1. instaret in alino. Sic omne posse falsifi¬ eari non potest, nisi per ea quae potentiae subiacent: propter quod deridendi sunt illi, qui arguere volunt Deum non esse omnipotentem, dando instantiam in his, quae potentiae subjacere non pos sunt. Est ergo Deus omnipotens, licet contradictoria, verificari, non possint: unde non potest facere, quod aliquid simul sit album & non album, vel quod praeteritum non sit praeteritum. Nam praeteritum non esse praeteritum contradictionem implicat, unde & Philosophus 6. Ethi. commendat Agathen. dicentem Deus hoc solo privatur, infecta facere, quae facta sunt, non enim potest Deus faceret quod facta sint infecta, sive sint non facta: non quod impotentia sit ex parte) Dei, sed quia talia potentiae non sublacent: propter quod, si proprie loqui volumus, non debemus dicere, quod Deus ista non possit facere, sed quod talia non possint fieri. Cum igitur sut impossibile praeteritum non esse praeteritum, & omne quod fieri potest sit futurum: eo quod quod fit, nondum est, nihil praeteritum, secundum quod hujusmodi, fic ri potest. Dicere ergo praeterita. fieri possibilia, secundum quod huiusmodi, est dicere praeterita non esse praeterita. Ideo dicimus Deum non posse incarnari, cum incarnatus fuerit, & non posse resurgere cum resurrexerit. Cum igitur, quaeritur: utrum Deus possit quidquid potuit? Si hoc quod dico, quidquid, referatur, ad Divinum posse, potest quidquid potuit: sicut est quidquid fuit, & convenit ei omne posse quod prius competebat: sicut & omne esse quod antea congruebat. Si vero hoc quod dico, quidquid, referatur ad res possibiles, sic Deus non potest quidquid potuit: quia aliquid fuit antea possibile, quod nunc non est possibile. Verum quia in hac locutione, utrum Deus possit quidquid potuit:

Ex vi sermonis y quidquid magis respicit ipsum posse, quam ea quae sunt subjecta potentiae, cum Divinum posse in nullo diminutum sit, dicere debemus, quod Deus potest quidquid potuit. Aliqua tamen antea fuerunt subjecta Divinae potentiae, sive fieri potuerunt, cum fuerunt futura, quae tamen nunc subfecta non sunt, & fieri non possunt: quia sunt, praeterita. Et hoc est, quod Magister ait: Fateamur igitur Deum semper posse quidquid semel potuit. Idest, habere illam potetiam, quam semel habuit. Sed no semper posse omne illud, quod aliquade potuit, sive non omne id, quod aliquando fuit subjectum Divinae potentiae, nunc ficri potest.

Respond. ad arg. Ad 1. dicendum, quod non rarguitur Deum non posse quidquid potuit, vel quod in aliquo Divinum posse sit diminutum: sed solum quod aliqua fuerunt possibilia, quae nunc non sunt possibilia, quod concedimus Et per hoc patet solutio ad secundum: quia non arguitur Divinum posse esse in aliquo diminutum, sed quod aliquid fuit antea possibile, quod nunc, quia est praeteritum, possibile non existit.

Ad 3. dicendum, quod Deus quidquid potuit potest, & potest nunc resurrexisse; licet non possit resurgere: quia illa eadem potentia, per quam resurrexit, est in ipso non diminuta. Sed caecus non potest vidisse, quod sit in eo illa potentia, ut virtus visiva, per quam videbat: & ideo non potest caecus quidquid potuit: quia eius potentia est diminuta: potest tamen Deus quidquid potuit: quia ejus potentia non est immutata: unde non est simi le quod dicebatur simile. Sed si volumus reducere exemplum tactum ad simile dicamus: quod sicut aliquis per virtute visivam determinatur ad aliqua objecta, ut ad visibilia: sic Deus per suam potentiam se extendit ad omnia possibilia. Si esset possibile quod obiectum visus fieret obiectum auditus: ut quod aliquis color desinens esse visibile, fieret sonus, & esset audibile: dicere possemus, quod habens virtutem visivam, potest quidquid potuit, & tamen prius potuit videre colorem illum, quem iam factum sonum videre non potest. Sed hoc non arguit diminutionem potentiae visive, sed variationem visibilis: sic Deus potest quidquid potuit: sed si aliquid fuit prius possibile, & propter ejus praeteritionem desinit esse possibile, non arguitur quod sit diminuta Divina potentia, sed quod ipsa res sit immutata.

Ad 4. dicendum, quod praedestinare dicit actum Divinum, qui non transit in praeteritum: tamen si Deus aliquem praedestinavit, nec potest ipsum non praedestinare, non propter praeteritionem actus, sed propter Divi¬ nam immutabilitatem: sed in hoc non arguitur impotentia Divina vel diminutio potentiae ejus; sed magis comprobatur ejus summa potentia: quia mutari non potest. Argumenta autem in contrarium arguunt Deum posse quidquid potuit, quia ejus potentia non est diminuta, & hoc concedimus.