Quaestio 1

ARTICVLVS VNICVS. Vtrum Divina voluntas semper impleatur?

AD primum sic proceditur: videtur Iquod voluntas Divina non semper impleatur: quia voluntas illa, contra quam multa efficiuntur, non semper impletur, sed contra Divinam voluncatem multa fiunt: quia secundum Ang. 12. de Civit. Dei circa principium: Natura non est contraria Deo, sed vitium. Sed quod est contrarium Deo contrariatur voluntati ejus: cum ipse sit sua voluntas, ergo vitia fiunt contra Divinam voduntatem: non semper ergo Dei voluntas impletur, cum multa, ut peccata & vitia, contra ipsam fiant.

Praeterea: quod producit effectum mediantibus secundis casis impediri potentibus, impeditur in actione sua: sicut videmus Solem producere flores mediante virtute pullulativa: eo quod virtus pullulativa impediri potest, actio Solis respectu talis effectus aliquando impeditur: cum ergo Divina voluntas agat mediantibus secundis causis, quae impediri possunt, timpeditur aliquando in actione sua, & non semper impletur quod Deus vult. Praeterea: causa, quae schabet ad utrumlibet, non semper consequitur effectum suum, sed, ut ostensum est supra, Deus non agit ex necessitate naturae, sed ex libertatis arbitrio, & potest. agere & non agere: non ergo semper voluntas Dei impletur, cum se habeat ad utrumlibet. Peaeterea: causa, quae in effectu suo impediri non potest, producit effectum necessarium. Si ergo voluntas Divina impediri non posset, & semper impletur, omnia, quae Deus per suam voluntatem produceret, necessaria essent; sed hoc est falsum, ergo & primum.

In contrarium est Magister in littera, qui per multas auctoritates ostendit voluntatem Dei semper impleri. Praeerea: cujus voluntas non impletur, tristatur, & diminuitur ejus delectatio: sed secundum Philosom 7. Ethic. Deus, cuius natura simplex est, semper habet delectabilissic tnam actionem, & semper una simplici delectatione gaudet. Si ergo sua delectatio sim plex est & impediri non potest, voluntas ejus semper impletur.

Praeterea: nihil impeditur nisi sa fortiori: sed cum nihil sit efficacius volunt ate Divina, nihil eam impedire poterit, sed semper implebitur.

RESOLVTIO. Quidquid Deus vult simpliciter & secundum omnes suas circunstantias, subiacet Divinae voluntati & est volitum voluntate consequenti, & ita semper impletur.

REspond. dicendum, quod voluntaa Rtem Divinam simpliciter semper impleri duplici via venari possumus. Primo ex ejus omnipotentia. Secundo exipsius immaterialitate. Primum sic ostenditur: nam (ut habitum est) Deus est omnipotens, non quia possit quidquid enuntiari potest: sed quia potentiam activa & modus agendi sequitur modum essendi: & cum esse Dei sit esse, in quo omne esse reservatur, posse suum est illud posse, in quo omne posse continetur. Vnde potest quidquid habet rationem entis: sed quod potest quidquid habet rationem entis, omnibus esse tradit, & omnia in esse conservat. Nam si aliquid haberet esse, vel coservaretur in pesse absque influentia Primi, esset ali¬ quod esse non exemplatum ab esse Divino: propter quod sequeretur, quod in esse ejus non contineretur omnis ratioessendi. Si ergo Deus omnibus tradidit naturam & esse, & omnia in suo esse conservat, omnibus indidit proprium appetitum, eo quod appetitus & inclinativum rei sequitur naturam ejus & modum essendi: & quia similis ratio est de appetitu indito rebus, & de earum esse vel natura: sicut nulla natura est, nec nullum esse quod non congineatur sub esse Divino, & quod non sit tale quale Divina voluntas vult: eo quod esse omnibus creaturis (secundum Hilarium Divina voluntas attulerit, nullus est appetitus qui non inclinetur, secundum quod Divina voluntas eum inclinare voluerit: & quia ea, quae videmus in rebus, ex aliquo appetitu naturali vel voluntatio progrediuntur in esse, dicere Deum velle aliquid & illud non fieri, est dicere aliquem appetitum esse, quem Divina voluntas inclinare non possit vel aliquam creaturam existere, quae suo creatori non obediat: sed cum appetitus & inclinatio sequitur modum essendi, si esset aliquis appetitus, quem Deu secundum suam voluntatem inclinare non pesset, esset aliquod esse, quod a Divino esse non esset productum, & ita in Divino esse non contineretur omne esse. Si ergo Deo non deficit aliquod esse nec aliquod posse, contra voluntate suam nihil inclinatur, & quidquid fieri vult, totum impletur. Ex quo apparet quod dicere non fieri quidquid Deus vult, vel aliqua secundum suum appetitum inclinari contra Divinam voluntatem, est dicere Deum non esse omnipotentem. Et ista est via Aug. in Enchiri qui ait: Cui proculdubio quam facile est quod vult, facere, tam facile est quod vult non esse non sinere. Hoc nisi credamus, periclitatur ipsum nostraeconfessionis initium qua nos in Deum Patrem omnipotentem credere confitemur: quia, ut ait: Nec voluntate cujuspiam creaturae voluntatis omnipotentis impeditur effectus. Secunda via sumitur ex Divina immaterialitate. Nam sicut vir tutes corporales regulantur per primam virtutem in corpore. Propter quod secundum Philosophum in 2. de Anima vel in 3, secundum aliam intitulationem: Dicere hominem talem voluntatem habet re qualem Pater Deorum virorumque sib adducit, hoc est qualem corpora supercaelestia in eo causant, est dicere intellectum ess sensum; vel voluntatem, quae sequitur ad intellectum, esse virtutem in corpore. Ex quo habere possumus, quod virtutes corporales regulantur secundum virtutem primi corporis. Vnde bruta, quae non habent appetitum qui non sit virtus in materia, utpluri mum sequuntur impre siones caelestes, & agunt magis quam agant, & ducuntur magis quam ducant, Sed sicut virtutes organicae & materiales appetitus reducuntur in primam virtutem corporalem: sic virtutes incorporeae & immateriales appetitus reducuntur in primam immaterialem virtutem, ut in voluntatem Divinam. immo multo magis immaterialia reducuntur in voluntatem Divinam, quam materialia in primum corpus: quia nihil est in rebus immaterialibus, quod ab illa voluntate non emanaverit; est tamen aliquid in rebus corporalibus, quod a primo corpore non sumpsit originem. Si ergo habet calumniam, quod virtutes corporales semper inclinetur secundum motum caeli, & nihil sit in eis, quod contrarietur caelesti, influentiae: diceret tamen nihil esse in virtutibus immate rialibus quod contrarietur Divinae voluntati, nullam habet calummam: quia, ut tactum est, omnia spiritualia magis dependent a Primo Spiritu, quam omnia corporalia a primo corpore: erge Divina voluntas secundum suum beneplacitum inclinat virtutes spirituales, & nihil est volitum ab aliqua spirituali sub stantia, quod Divinae voluntati sit contrarium. Et si hoc potest in rebus spiritualibus, multo magis in corporalibus potest, cum spiritualia super corporalia collocentur. Istam autem viam innuit Aug. 3. de Trin. cap. 4. qui ex eo, quod Deus in rebus spiritualibus suam voluntatem exercet, ostendit eum facere quae vult in corporalibus rebus

Vnde ait: "Deus movet primitus invisibilia ministrorum, sive animas hominum, sive occultorum spirituum sibi subditas servitutres quid mirum, si etiam in creatura caeli & terrae, maris & aeris facit Deus, quae vult", Patet ergo quidquid Deus vult simpliciter impleri totum

Advertendum tamen, quod voluntas comparatur ad res secundum quod habent esse in se ipsis. Illud ergo est sumpliciter volitum, quod sucundum omnes suas circunstantias subjacet voluntati: ideo quod Deus vult voluntate antecedente, cum illud non velit secundum omnes circustantias: ut quia vult ipsum secundum impositionem ordinis non secundum executionem, vel secundum quod ejus voluntas respicit naturam non personam, non vult simpliciter: cum non velit illud secundum omnes particulares circunstantias. Solum ergo illud a Deo est simpliciter volitum, quod Deus vult voluntate consequente: & quia dictum est totum fieri, quod Deus vult simpliciter, nihil fit contra ejus voluntatem consequentem: non est tamen inconveniens aliquid neri contra ejus voluntatem antecedentem.

Respod. ad arg. Ad 1. dicendum, quod vitia non contrariantur voluntati, prout Divina voluntas est ejus beneplacitum, sive est voluntas consequens: cotrariantur tamen ei, prout ejus voluntas est voluntas signi, & potissime cum est signum respondens voluntati antecedenti non consequenti: faciunt enim mali contra Divina consilia vel praecepta. Et ista est intentio Aug. nam in illo capitulo ubi ait: Natura non est contraria Deo sed vitium. Et dicit: malos inimicari Deo, quia adversantur eius imperio.

Ad 2. dicendum, quod non est simile de Sole & devoluntate Divina. quia in voluntate Divina reservatur totus ordo causarum, & voluntati Divinae consequenti subficiuntur effectus cum omnibus causis non impeditis: ideo semper talis voluntas impletur; sed in Sore noreservatur totus ordo secudarum causarum, & potissime prout impeditae non sunt: ideo non est simile quod simile dicebatur.

Ad 3. dicendum, quod Divina voluntas non se habet ad utrumlibet quod sit causa mutabilis. Nam cum hoc quod Deus agit per libertatis arbitrium, agit immutabiliter, & ejus voluntas immutari non potest: ideo semper impletur quod vult: quia quod semel vult semper vult, & ejus voluntati resistere nihil potest: propter quod non fieri quod vult, non est possibile.

Ad 4. dicendum, quod sicut res relatae in Divinam praescientiam contrahunt quamdam necessitatem; non tamen propter necessitatem huiusmodi removetur contingentia a rebus, ut supra ostensum est, sic, prout referuntur in Divinam voluntatem, quamdam necessitatem contrahunt: nec tamen propter hoc contingentia removetur ab eis.