Predestinatio

Redestinatio secundo videlicet quo ad certitudinem. Utrum praedestinatio diuina ponat certitu dinem in euentu. Ita vicem quod nunquam aliter eueni at quam sicut deus praedestinauit vel praesciuit: Arguit quod non quia scribitur Deutr. i. Addat deus ad hunc numerum multa milia. Glo. Addat deus ad hunc numerum praediffinitum in dei praesacia qui nouit quai sunt eius. Item quia praedestinatio est contingens ergo non ponit certitudine.

¶ Sed in oppositum so. iii. Ego scio quas elegeri etc. sed scia dei est infallibilis etc. Respondetur secundum Bonauem. e. dist. xl. arti. i. q. iii. concor. Tho. et alii communiter doc. quod vicem praedestinatio certitudinem ponit. Sed certitudo est duplex. vna a parte rei euenientis. Et quia hec est contra contingentiam. Ideo dico inquit quod non est maior certitudo a parte rei euenientis in numero electorum quam sit in numero aliorum futurorum contingentium: quia euen tus nostre salutis et damnationispendet ex nostri arbitrii lib tate. Alia est certitudo ex parte dei praecogscentis. Et sic certus est euentus salutis nostre vel praedestinatione certitudine infallibilitatis quia diuina praesacia non fallitur. Tertus etiam est certitudie immutabilitatis ex parte dei quia diuina dispositio et ordinatio non variatur vt modo eligat vnum: modo alium. sed qui semel est electus semper fuit et erit electus et non alius. licet ex parte hominis sit contingens et mutabile Unde dicit Ansel. li.o de concordam. proscie et li. ar. Quoniam de non fallitur nec videt nisi secundum veritatem: siue ex libertate siue ex necitate eueniat dicitur constituisse apud se imu tabiliter. quod apud hominem postquam fiat mutari potest Con cor. Boecius. v. consol.

¶ Et per hec patet ad obiecta Ad idem vbi de Prescientia dei. §. ii. et. xxi.

¶ Sed quid ad dictum Augusti ni li. de correctione et gratia dicentis quod cerius est numerus electorum qui non potest minui nec augeri. Et qui saluabuntur: et qui pereunt nouit deus certissime: Respondet Rich. e. dist. xl. arti. ii. q. iii. dicit. quod quamuis iuxta hoc dictum Augusti. et per rationem certi sumus quod plures non praedestinabuntur quam illi qui ab aeterno praedestinati sunt. tamen de hoc non possumus esse certi per rationem si deus pos set plures praedestinare illis qui et quot sunt predestinati ab aeterno. Quia per rationem non possumus est se certi que possibilia sunt fieri a deo et quo non. Hec Rich. secundum quirundam opinionem quam non reprobat etc.

¶ Quare deus sic ordinauit quod vicm homo in hac vita non possit certitudialiter cogscere se fore praedestinatum vel non de communi lege. iuxta illud Eccs. ix. Nescit homo an odio vel amore dignus sit sed omnia in futurum feruantur incerta:

¶ Respondetur recolligendo secundu Bonauem. e. di. xl. et Hentur. de hassia quod vna ratio ac cipitur ex parte electorum vt numquam de certitudie electionis superbiant preferendo se non electis. Ideoque deus nulli hoc reuelat in praesenti nisi tali qui est a deo confirmatus in gratia in tantum quod nunquam superbit nec torpet per negligentiam Unde Apoc. iii. Tene quod habes ne alius accipi. coronam tua.

¶ Sed quomodo coro na perditur et ab alio accipitur vide de hoc vbi Obdura tio. §. viii.

¶ Secunda ratio est ex parte reproborum ne desperationis occansionem habeant et per consequens plura ma la facerent et ampliores penas incurrerent. ac excusationem haberent

¶ Tertia ratio est ex parte omnium hominium vicem vt quilibet voluntate libera ad deum confugiat et ipsum oret ac sue custodie inuigilet et solliciti sint de salute. Unde Aug. vnumquemque hortatur super Ioh. dicit. Si non traheris a deo: ora vt tra haris. Si non es praedestinatus fac vt praedestinerit Denique si sciremus qui saluabuntur et qui non: nec mal adhiberemus correctionem vel disciplinam: nec etiam bonis doctrinam. Et sic omnis ordo in homnibus et in mu do confunderetur et peruerteretur ergo etc

¶ Propterea vt ho mines omnes sint solliciti de salute sua et etiam proxi morum. et fiduciam habeant saluandi: dedit deus certa si gna quibus coniecturam sperent. Primum est fidei veritatem tenere Marci vlti. Qui crediderit et baptieatus fuerit saluus erit. Qui vero etc. Secundum prece pta seruare Matth. xix. Si vis ad vitam ingred ser. mand. Tertium peccata cauere etc. Quartum opermisericordie exercere. Quintum vere penitere. Se xtum verba dei audire. Septimum charitatem dici et ximi habere. Octauum aduersa patienter sufferre. Nonum ecclesie obedire. Decimum finaliter in gratia perseuerare. De quibus omnibus et singulis clare scripture extant etc.

¶ Utrum predestinatio vel presci entia dei ponat cum certitudine necessitatem: Responedetur secundum Bonauem. e. dis. xl. arti. i. q. iii. concor. ThoEt Scotis. ac doc. communiter colligendo quod quamuis predestinatio ponat certitudinem non tamen ponit necessi tatem sicut nec praescia tollit arbitrii libertate.

¶ Declaratur primo ex ratione causali. Quia praedestinatio non est causa salutis nostre per necessitatem sed per volunta tem dei quae vult quod praedestinatio sit contingens. Nam secundum Scotorelis. pro generali regula tene quod quicquio deus extra se vult contingenter: vult fieri. Et ergo sequiquod voluntas dei non necessitat praedestinatum saluari etc. Ite quia praedestinatio dei non est tota causa salutis nostre sed cum alia similis causa scilicet contingente vicem cum nostro libe ro arbitrio. Unde Aug. super Iob. dicit. Qui creauit te sine te: non iustificabit te sine te. Hec ille. Sed est generalis regula quod quandocumque aliquis effectus dependet ex causa necia et veli: similis cum variabili particu lari. tunc denominatur a variabili et non a necia. Sicut exemplum. i. lib. praeorum. Conclusio quae infertur ex vna de ne cessario et alia de contingenti non potest esse vera nisi com tingenter. quia conclusio semper sequitur partem praemisse debilioris puta arguendo hominem nee est esse animal. Et animal contingenter est album. ergo sequitur quod homo contingenter est albus et non necio. Sic in proposito praedestinatio dependet ex caus vel scilicet ex praescia dei et similis ex causa particulari contingente scilicet li.o ar. ergo est contigens etc

¶ Ad idem de Prescia. §. vii. et. xx

¶ Alia ratione declaratur ex modo iusto saluandi. Quia deus neminem vult nec facit indigne et iniuste saluar per suam praedestinationem tantummodo: sed per iusta media vicem per gratiam et merita. Nec praesncia dei facit quemquam damna ri nisi per demerita secundum iusticiam: ergo non tollit libertatem arbitrii nec ponit necitatem praedestinatio nec etiam prae sacia: alioquin sequerentur milta inconuenientia erratione et impossibilia Patet vbi Prescia. §

¶ Unde sicut deus npotest esse iniustus ita nec per praedestinatione vel praescien tiam necio saluare.

¶ Tertia ratione sic. quia si praedestinatio imponeret necitate praedestinato: vel si praescia imponeret necitatem reprobato. sequeretur quod non maneret libertas arbitrii in homine ad saluandum vel damnandum. quia necessitaretur. et per consequens praedestinatus nullum glorie primium mereretur: et nullus reprobus peccaret: quia nullus peccat in eo quod non voluntarie facit sed necita ad faciendum et per consequens nec damnaretur iusto iudicio. ergo etc

¶ Exemplu ad hec ex Rich. cum petro praedixit quod eum esset negaturus. Et hoc ex christi veritate fuit necessarium. et tamen ex hoc non sequitur quod petrus christum necsio negauerit sed contingenter alias non peccasset. Similiter est de iu da tradente: cui etiam praedixit christus et quod eum esset traditurus et quod periret in peccato d. Melius illi erat si natus non fuisset etc. Similiter de iudeis christum occidentibus et tamen contingenter fecerunt et non necio. Als nec iudei nec iudas peccassent nec damnari demeruissent etc.

¶ Utrum ergo predestinatum poterit deus non praedestinare vel damnare: Ad hoc respondetur secundum Fran. maro. e. di. xl. q. ii concor. Guill. di. xli. quod Una conclusio est quod praedestinatum ab eterno deus non potest non praedestinare in sensu compositionis. Ratio quia implicat contradictionem Est enim sensus in compositor quod id quod est praedestinatum manens praedestinatum potst esse non praedestinatum. et hoc est falsum. Sicut in sensu compositionis ista est falsa. album potest esse nigrum: quia significat quod ista propoatio album est nigrum est possibilis Similiter ista. sedens potest currere. in sensu composito est falsa: quia implicat condictionem. Unde deus non potest facere in sensu compositionis quod praedestinatus manens praedesti natus sit vel possit esse non praedestinatus sicut. ec album vt sic esse nigrum etc. vel sedentem vt sic currere etc.

¶ Secunda conclusio est quod praedestinatus potest non praedestinari in sensu diuisionis sicut album pat esse nigrum. Et sedens potest currere verificantur in sensu diuisionis quia significat quod illud subiectum quod est album potst esse nigrum quia potest denigrari etc. Sic in proposito praedesti natus potest non praedestinari in sensu diuisionis. sed non in sensu compositionis vt ptactum est.

¶ Ratio conclusio nis est vna scilicet secundum Scotorelis. et Bonaue. quia deus quicquid potuit ab eterno: potest et modo. cum sit causa vniformiter se habens et immutabiliter: sed deus potuit ab aeterno aliquem praedestinare puta petrum: et si deus voluisset potuisset non praedestinare ipsum. Sequitur ergo quod potest et modo deus praedestinare vel non pradestinare ipsum: quia eternitati dei omnia sunt praesentia et nil transit deo in praeteri tum vt dicit Ansel. de concor. praescie et libro ar. Et hoc necesse est poni quamuis plene non possimus intelligere vt ait Bonauem. Unde quia nil fecit deus necio sed omnia contingenter. Sicut ergo possumus cogitare deum potuisse vt non praedestinasset ab aeterno. ita et nunc potest in suo nunc. scilice eternitatis non praedestinasse. vt dicit etiam magister. Amplius secundum Fran. supra. Deus sicut ab eterno contingenter se determinauit praedestinando: ita et modo. vnde et modo hec est contingens Petrus est praedestinatus vel saluandus. Et quia deus potest omnes saluare vel non saluare ergo et praedestinare. vel non praedestinare cum sit contiugens. vt fides dicit et ratio. Sed quoniam contingens quodlibet potest non esse. erg iste qui est prodestinatus potest non esse praedestinatus in sensu diuiso. et sic praedestinatus potest damnari in sensu diuiso etc. non autem in sensu composito. Hec ex Fran. simul cum Bonauem. colligendo.

¶ Sed di Sequitur esgto quod si deus potest praedestinatum non praedestinare erit in deo mutatio. Respondetur secundum Scotorlis. simul et Guil. ibidem. quod non sequitur. quia sicut voluntas crea ta vel humana absque omni sui mutatione: sed eadem volitione qua vult finem: potest de nouo velle aliquid ad finem. Ita voluntas increata vel diuina a for tiori sine sui mutatione potest in proposito. vndiem nulla fierex. mutatio in praedestinatione diuina. sed tantum in praedestinatis. Sicut in exemplo. Si radiis solis afi ferantur diuersa luminaria variatio est in luminaribus stante vnitate radii

¶ Quomodo autem euidentius claret quod deus potest praedestinatum non praedestinare: Notat idem Fran. supra. q. penul. signa quattuor in praedestinatione Primo emim deus bonus intelligit petrum in suis na turalibus. Secundo vt potest habere beatitudinem. Tertio dei ipsa voluntas determinat quod habeat et per qut lia media habere beatitudinem contingat vel nonQuarto intellectus diuinus conuertit se super voluntatem et videt illam. Nec imaginandum est falso quod hec successiue sint in deo. sed omnia hec simul vni co acturordine eodem et instanti eternitatis eodem in quo est praedestinatio permanent. ita quod actus diuine vo luntatis secundum se non transit in praeteritum etc. Cum enim vt etiam Tho. di. xliiii. q. vlti. dicit. Actus praedestinatie onis eternitate mensuratur. Et quia idem instans eter nitatis est praesens et semper fuit. patet quod non transit act praedestinationis in praeteritum. Ideo semper eodem modo ra tionem possibilis habet inquantum est ex liberalitate voluntatis dei. quamuis ex parte effectus in praeteritum transeat. et secundum hoc rationem possibilis amittat. vnd sicut ab eterno voluntas dei petrum sibi oblatum potuit praedestinare vel non praedestinare pro tertio signo praedicto. ita et modo potest pro eodem signo. cun talia non fluant ad modum successiuorum que sunt in tempore vel in ordine durationis. eo quod instans eterni tatis non transit in praeteritum sed semper permanet. ad ipsi voluntati dei cucta subiacent. sicut ab eterno ita et modo. Hec ex Fran. insertis paucis ex Thopro intelligentia. Ad hec Guil. §. xxv.

¶ Sed an ergo prodestinatus pos fit damnari. et praescitus saluari; Respondetur secundum Scotorlis. e. di. xl. et. xli. et Guil ac Fran. Mayro. concor. Be nauem. et Rich. aliosque quod loquendo in sensu compositionis huiusmodi propositiones negande sunt. sed in sen su diuisionis concedende sunt vt patuit in praedictis Declaratur secundum eosdem colligendo tali ratione. quia voluntas diuina determinat et praedestinat ad glo riam vel ad penam. non nisi contingenter. quia ad nihil extra necessario se habet. no autem ordinaret praedestinationem contingenter nisi posset praedestinatus non praedestinari. et per consequens damnari. Et sic secundum eundem Fran. deus praedestinat ad gloriam. vel prescit ad penam solum condicionaliter. intelligendo quod condicio est ex parte hominis. sed certitudo ex parte dei. vnde secundum Bona. fides dicit et ratio quod istum vel illum saluari est contingens. et omne contingens potest non esse. ergo predestinatus potest damnari loquendo quantum ad posse. tamen hoc numquam eueniet. Sed non propter defectum ex parte dei. quinpo tius propter defectum hominis est quod quis non saluetur

¶ Nunquid ergo predestinatio di uina est fallibilis. si predestinatus possit damnari vel non predestinari: Respondetur secundum Fran. ea. di xl. q. ii. Quod non. quia quamuis deus determinauit hoc esse volitum. videlicet vt iste saluetur tamen non determinaui ab eterno complete nisi quantum ad esse volitum sed non quantum ad esse reale nisi pro suo tempore. Hoc est ab eter no determinauit quod istu saluari sit volitum a dec ipso. Sed in re iste saluetur pro tali tempore et tali modo. Sicut ab eterno voluit determinare quod creetur anima Petri apostolis sed non in esse reali nisi hoc tempore pu ta aduentus christi et tunc saluari Dico ergo ciniquit Fran. quod diuinum cognoscere est solum condicionali ter secundum nostrum modum intelligendi videlicet suppo sito quod voluntas diuina maneat in illa determinatione. manet autem in illa contingenter Et ideo praes desinere vel desistere si vult. Potest ergo accidere quod deus velit hunc saluare pronunc. Et tantum posset non velle quia contingenter vult et volebat ab eterno et non necessario. Nec ex hoc sequitur mutatio in deo. sed in esse tantum volito in creatura fieret mutatio. Nec decipitur vel falliter in hoc dei praedestinatio vel voluntas. quia cognitio illa non est nisi condicionalis ex perte predestinati hominis. licet deus ex parte sui sciat certi tudinaliter et infallibiliter. quia scit an ipse velit mane re in illa determinatione Et an homo ipse praedestinatus faciet vel non faciet ea media per que contingenter ipsam saluari voluit. Nec necessitat eum ad talia deus. ergo etc.

¶ Utrum predestinatio possit iuuari precibus sanctorum Arguitur quod non quia a deo so lo est et abieterno ergo a nullo potest iuuari. Sed in oppositum est quia si non potest iuuari sequitur quod frustra orarent sancti pro aliquo vt saluetur. vel pro se quod est erroneum. Respondetur ergo secundum Tho. di. xli. primi Guil. similis et Rich. et Bona. quod de praedestinatione est dupliciter loqui. Uno modo quo ad essentiam scilicet inquantum est actus diuine voluntatis ab eterno volitus. et sic a solo deo est. nec ex parte illa habet adiutorium aliquod. quia deus nulla creatura cooperante operatur praedestinando Alio modo possumus loqui quantum ad effectum predestinationis et sic bene iuuatur precibus sanctorum etsi non simpliciter respectu totius effectus praedestinationis commuiunctim eo quod solus deus dat gratiam et gloriam. tamen iuuatur quo ad aliquem effectum particularem illi praediffinitionis quia sepe interueniente alicuius cause cooperatione completur talis effectus praedestinationis Unde Aug. libro de bono perseuerantie. dicit Qui nondum sunt vocati scilicet ad fidem vt vocentur oremus pro eis. fortassis enim sic praedestinati sunt vt nostris orationibus concedantur. Hec Aug. Ex quae patest quod praedestinatio potest iuuari secundo modo vicem quo ad effectum Pluribus autem modis hoc fieri habet. Primo aliquando per modum meritorie cause ex condigno. Sicut cum petrus habens gratiam meretur sibi vitam eternam per sua bomoa opera. Secundo aliquando per modum meritorie cause ex congruo. sic vt aliquis orando pro alio meretur illi primam: gratiam quam ex condigno ille non mereretur pro se cum sit in peccatis. sed deus sancti alicuius praecibus dat ex congruo Congruit enim illum sanctum exaudire. vnde Aug. dicit quod si Stephanus pro persecutoribus non orasset forsitan Paulum ecclesia non habuisset. Tertio modo aliquand uuatur per modum cause inductiue. vt cum quis persuadem do ad bonum inducit aliquem et conuertit a peccatis. Nam r. Corum. iii. Dei adiutores sumus. vnde Grego. iiii. dialis probat quod praedestinatio iuuatur sanctorum praecibus per hoc quod Isaac onione obtinuit conceptum ipsius Iacob quai praedestinatus fuit Et Cacharie omnio exaudita est pro habendo filio Ioanne baptista praedestinato. etciis.

Predestiatio. ten o tio. vicem quo ad causalem rationem.

¶ Utrum praedestinationis causa sit ipsa meritorum praeuisio a deo vel praescientia. et bonus vsus libro ar. praecognitus Ad hoc nota secundum Rich. in primo di. xli. ar. ii. q. i. concor. Fran. et Tho. quod praescien tiam meritorum esse causam praedestinationis potest intelligi dupliciter.

¶ Uno modo sic. quod sit ratio ipsius actus dei praedestinantis. et sic constat esse falsum. quia in deo ille actus realiter idem est quod ipse deus volens destinare: cum omnia que sunt in deo sint idem quod deus. et sic non habet aliam causam quam voluntatem dci eternam: cum praedestinatio sit eterna. Alio modo sic potest itelligi vt praedestinatio se tenet ex parte obiect id est ho minis praedestinati. et sic est querere. Utrum deus praeordiauit se daturum gloriam: propterea quia praeuidit hominis talis merita futura. et bonum vsum libro arb. Et sic adhuc potest dupliciter considerari.

¶ Uno modo sic quod vnus effectus particularis ipsius poatest destinationis puta collatio gratiae in praesenti. sit causa vel ratio quare praeordinauit deus se daturum alium effe ctum particularem praedestinationis alicui. puta gloriam Et sic etiam constat quod deus exquo praesciuit huic se datu rum finalem perseuerantiam in gratia ideo ordinauit da re gloriam in futuro. quia gra finalis perseuerantie est causa meritoria glorie.

¶ Alio modo potest considerari sic quod prae scia meritorum esset ratio et causa quare de us praedestinauit secundum totum effectum praedestinationis comiuncti hunc hominem ad salutem. ita quod propter illa merita prae uisa vocaret talem ad fidem et presnentam. et daret gratiam et gloriam

¶ Isto modo loquendo vna opinio est doc. solenis. vicem Hen. de Ganda. et aliquorum dicentium quod sic. hoc est quod deus ideo hunc: puta Iacob praedestinauit et dilexit eligendo. Esau autem reprobauit vel non elegit. quia scilicet prauidit Iacob bene vsurum libo ar. et Esau non. Sicut rex aliquando dat equum militi quem praescit vel praecogitat equo bene vsurum et sibi fidelit serui turum. Sed salua reuerentia talis doc. hoc dicere non valet. Tum quia quamuis homines vel reges eligant seruos propter idoneitatem. sed deus econuerso faci sailce quod propterea quia eligit aliquem facu idoneum. vt dicit Tho. Tum quia scriptura contrarium dicit. Titum. ii non ex operibus iusticie que fecimus nos. sed secundum suam misus. sal. etc. Tum quia Aug. li. de praedesti. san. dicit expresse. quod non: quia tales nos futuros sciuit ieo elegit. sed vt tales per gra tiam essemus elegit nos id est vt essemus sancti. Tum quia ratio con tradicit secundum Guil. Quero namque ab eo. Unde est quod prae uidet deus hunc bene vsurum lib. arbi. et merita queque adquisiturum. None est donum dei: patet quod sic. quia etiam ola cogitatio boni est a deo vt dicit apostolus. et nil habet homo quod non a deo accepit. Et ita praedestinatus est homo anquam praeuideatur dari sibi ille vsus bonus lib. ar. quia prius vult deus finem tali quam media ad talem finem vt patuit. supra § vi. Unde patet quod de hoc tenenda est Alia opinio. videlicet Scoti quod praedesti nationis ex parte praedestinati nulla est causa vt patebit in sequentibus presertiem. §. xix.

¶ An prodestinatonis causa dica tur esse sola dei voluntas: Arguitur quod sic. quia sacra scriptura tam praedestinationem quam reprobationem videtur referre ad solam dei voluntate iuxta illud Rho. x Cuius vult miseretur et quem vult indurat. et Exo. xxxiii. Miserebor cui misereor et clemens ero sus per quem placuerit mihi ergo etc.

¶ Proinde vna est opeintio vt recitat Scotorlis. in primo di. xli. q. ii. Quam etiam magister tenuit. quod nullu omnino meritum: sit pre destinationis et re probationis ratio. quod probat ex dictis apostolis supra de Iacob et Esau nondum natis i et tamen Iacob ipse fuit a deo dilectus et non Esau. Mal i. Et per extmen quod apstolus ibidem ponit de figulo qui ex eadem massa facit aliqua vasa in honorem. et aliqua in ignominiam vt vult Sed Bonauem. arguit contra Aug. in littera e. di. xli. dicit quod propositum dei eternum et voluntas illa est ronabilissima ergo rationem habet et habuit ab eterno. Item si nulla esset ratio. sequeretur quod voluntas dei esset iniu sta praesertim de reprobatione eius qui nondum est nec ali quid mali egit. Denique iam sic non dicerentur occulta dei iudicia. sed manifesta. cum quilibet hanc rationem capere possit quod deus sic voluit ergo sic fecit.

¶ Unde alia opinio dicit. vt habetur in eodem Scotorelis. quod actus praedestinationis potest considerari vel vt est a deo agente. vel vt est in subiecto recipiente. Primo mo do praedestinationis nulla est causa nisi voluntas et bonitas sua. Secundo modo autem est assignare aliquam causam vel rationem praedestinationis. quia in rebus omnino equalibus non cadit electio sine rone omnimode. alias esset irrationabilis et iniusta quo ad reprobationem

¶ Item difficultas est quia Ansel. li pro de veritate. c. xii. dicit. Omnis voluntas sicut habet Quid. ita habet Cur. quia sicut vult aliquiud ita vult propter aliquid. ergo deus vult propter rationem. Sed ad hec potest dici quod voluntas dei est pro¬ pter aliquid vel propter rationem saltem in general in cilicet vt appareat dei misercordia in electos et iustitia in reprobos. tamtum in particulari non est ratio danda nisi sola voluntas Sic soluit Rich. Sed Fran. maro. ali ter soluit. dicit quod dictum Ansel. veritatem tenet in creaturis vbi voluntas a ratione regulatur. Sed quia diuina voluntas est prima regula omnino: praesertim in com tingentibus sicut est etiam praedestinatio. ergo non regulatur nec habet Cur nisi ad complacentiam. Unde cum quiritur. Quare sic deus fecit. bene dicitur quia sic ei placuit et hoc sup ficit. nec alia causa est querenda quoniam quicquid deo pla cet rectissimum est eo ipso quod sibi placet. Et eo ipso quod voluit sic fieri. melius fuit ita fieri quam aliter etc

¶ Ter tia ergo opinio est quam sequuntur modemi videlicet quod praedestinationis et reprobationis est aliqua ratio in gene rali sed non est danda in particulari De ista opione ac aliis et quomodo sit sentiendum vide. §. subsequentibus

¶ Utrum predestinatio habeat in deo aliquam rationem motiuam ex parte hominis praedestina ti etsi non causam. quia dicente Guil. temporale non est causa eterni qualis est predestinatio

¶ De questionibus huiusmodi Scotorlis. in primo dis. xl. et. xli. q. ii dicit quod ni mis temerarium est multum loqui. quia vt etiam magiste dicit ibidem in lictera In hoc melior est fidelis ignortiam quam temeraria sancia Et psaeos ait Iudicia dei abys sus multa Ideo est timendum ne curiose querentes hanc abyssum demergamur in abyssum Bo nauen. etiam e. di. xli. arti. i. q. ii dicit Cauendum est inquit ne dum voluntatem dei magnificare volumus potius eidem derogemus. ac sic in errorem incidamus

¶ Circa istam ergo et similes questiones procedo aliorum dicta ponendo nil autem asserendo.

¶ Una emim opieni est vt dictant Bona. Tho. Rich. et plures doctores videlicet quod praedestinatio et reprobatio habent aliquam causam et rationem in generali nobis notam sed particulari nobis ignotam Ideo non possumus in particulari dare rationem.

¶ Declarat Bonauen. quia constat quod in operibus qua a voluntate dei fiunt per naturam: rationem dare possumus tam in generali quam in speciali. Sicut dum queritur. Quare deus vult pluere. dicimus generaliter quod propter nostram vtilitatem. sed dum spalius queritur quare deus magis vult pluere in hyeme quam estate Dicimus specialem rationem quia in hyeme magis abundant vapores aquosi quam in esta te etc. Sed aliter est in operibus qua per gratiam fiunt a dei voluntate concurrente libro arbitrio de quibus lo quitur Aug. super Ioan. dci. Qui creauit te sine te non iustificabit te sine te. quia in huiusmodi habemus rationem nobis certam in generali sed occultam in particulari. Si enim queritur in generali quare deus vult peccatores iustificare. Respondemus generalem causam Hec autem est duplex secundum Scotorlis. Una perfectio vniuer si quia distincti gradus faciunt and maiorem perfectionem vniuersi. Alia est ad manifestandum misercordiam dici in electis et iusticiam in re probis. Ut patet per Aug. xxi. de ciui. dei. c. xii. Sed si queratur in particulari quare deus E duobus similibus istum vult salua¬ re alium non. Tertitudo non est a parte rei ideo non possumus dare rationem in particulari etc. nisi deus reuelaret nobis. Sed hoc non reuelat communiter. quia vtilius est saluti nostre id nescire rationibus tactis supra § ix. vnde nec debemus inquirere sicut Aug. super Ioam. docet dicens Quare deus istum trahat et illum non. noli velle diiudicare si non vis errare. Si non traheris ora vt traharis. Si non es praedestinatus fac vt praedestineris. Hec ille. Proinde etiam apostolus non audens inquirere admirans exclamat. Rho. xi. O altitudo diuitiarum sapi entie et sceitie dei quam incomprs. sunt iud. e. et inuesti. v. illius. Hec ex Bonaue

¶ Item alia opinio est doc. subti. quam sequentur Scotiste. vicem quod praedestinationis in praedestinato nulla est causa vel ratio. Sed reprobatio nis ex parte reprobati est aliqua ratio. Probatur. quia deus ex summa liberalitate diuina de se omnibus praesto est communicare suam bonitatem mere eratis nulla ex parte hominium ratione motus Quemadmodu et sol de se omnibus commuicat suam lucem grgotis vt ait Dio. iiii. de di. no. vnde sicut stens sua bonitate et beneplacito determinat hunc scilicet pe trum ad esse. ita suo benmplacito determinat ad bene esse scilicet gratiae et glorie. Alio quin si deus praedestinaret ex causa in pae destinato vel ex eius merito sequerentur inconuenientia secundum Fran. Primum quod praedestinatio non esset donum gratuitum. quia non esset ex sola gratia nec esset actus summe liberalis cum haberet causam. Secundum quod deus praedestinaret necessario pro debito iusticie nec posset iuste non praedestinare cum praedestinatus meruit praedestinari. ergo etc Sed quod reprobationis ex parte reprobati sit aliqua ratio. hoc exigit diuina iusticia que non condemnat aliquem sine causa. vt latius. §. subsequenti

¶ Sed an reprobationis in reprobato sit aliqua ratio: nam etsi causa proprie capiendo non sit reprobationis in ipso reprobato. vt Guil. dicit eo quod temporale non producit aeternum. et sic non est causa eterni etc. Reproba tum autem est temporale et reprobatio eterna. ergo etc. Sed hic quaritur. an ratio aliqua sit ex parte reprobati propter quam reprobatio terminatur ad ipsum. Et respondetur secundum doctur. subti. ac Scotistas per conclusionem quod sic. probatur pluribus rationibus.

¶ Prima ro. quia deus promptior est ad miserandum quam ad puniendum. teste Hiero. de pe. di i. ca. Quia deitatis. Nam dicente scriptura punit deus iniquitates patrum in filios vsque in tertia et quar tam generationem. Sed misercordiam facit vsque in milia milium. vt habetur Exo. xx. Secunda ratio. quia nullus iudex iustus sola voluntate sine aliqua ratione aliquem hominem condennat. alias esset crudelis et iniustus. Reprobatio autem est condemnationis via. ergo etc. Tertiam ratio. quia vt Aug. super Gen. dicit. Deus non prius fit vltor quam aliquis sit cactor. ergo pena sequitur culpam. Et per consequens si nulla prius puideretur culpa in reprobandis non deberet eos deus praeuidere damnari etiam pro manifestatione iusticie di vuine. imo si sic faceret de directo non reluceret dei iusticia. sed obtenebresceret. ex hoc eo quod videtur iniustum determinare ad damnationem sine ratione. Unde secundum Scotorlis. alius est ordo in reprobatione quam in praedestinatione. Quia in reprobatione primo oc currit Iudas. in naturalibus. secundo prauidentur mala eius opera vsque in finem. Tertio determinatur ad penam eternam. Sed in praedestinatione alius est ordo de quo tactum est. supra § vi. secundum eundem Scotorlis. et. xii. § secundum Fran.

¶ An dei voluntas per prius ve lit praedestinationem quam reprobationem hominim: Respondetur secundum Guil. e. di. xli. per conclusionem quod in diuina vo luntate praedestinatio praeintelligitur reprobationi. Unod per prius et principalius creat hominem ad beatitudinem et non ad damnationem.

¶ Probatur ergo conclusio Priu mo ratione quia esse per accidens reducitur ad esse per se. ii. physi. ergo semper prius est id quod per se vel quasi per se quae per accidens sed voluntatis divine actus respicit per se in finem et in eum tendit id est in deum et beatitudinem per prodestinationem et per accidens. respicit in punitionem per reprobationem ergo etc.

¶ Unde secundum Scotum in repor tatis et in ordinario praeter esse naturale scilicet quo diuine voluntati praesentantur nude Petrus et Iudas In primo signo deus praeuidet se daturum gratiam et glo riam Petro et nihil de iuda. In secundo puidet quod ipsi embo cadunt in peccatum. In tertio misericorditer Pe trum vult liberari et Iudam reprobari et sic ex parte reprobati est ratio reprobationis scilicet peccatum preuisum i secundo signo. Et in tertio reprobatur Sicut rex videns duos iuuenes vnius militis filios equales in na turalibus Primo vnum eorum mera libalitate eligit in aulam ad sibi seruiendum. et tandem Comitem praeficit. Se cundo tandem ambo peccant contra regem. Et Rex tertio illi percit istum punit. vtrumque iuste etc. Ex his infer tur secundum eundem Guil. quod omnes praedestinati praeintelligum tur in mente diuina anquam aliquis reprobetur. Unde etsi status innocentie mansisset nullus damnatus fuisset.

¶ Secundo dicta conclusio probatur ex scriptura. i. Timo. ii Qui vult omnes homines saluos fieri scilicet voluntate ancedente Ideo sequitur quod deus nullum cre at hominem ad damnationem vel vt reluceat iusticis diuina in illo Non ei clementissimus deus ad tale malum principaliter aspicit. cum damnati in perpetuum blasphement deum. et quia sufficienter diuina iusti tia relucet in demonibus non oportet ergo propter hoc cre ari homines Hec Guil.

¶ Tertio onditur conclusio dicta Exemplo apto. Sicut emim seminator quodlibet granum seminis idcirco seminat vt fructificent et non pereant: licet plurima illorum sciat peritura vel per aues deuorantes vel per alium modum. sic in proposito.

¶ Ad materiam de predestinatione pluram potes videre vbi de Prescia Ibidem de Re probatione.

PRedestinato quan yo scilicet quo ad infestantium dupiorum solutionem Nimirum secundum quod Fran. maro. in consla. primi circa di. xl. q. ii dicit. Et constat quod theolog nimis infestantur a multis naturali ingenio et ra¬ tione vigentibus de variis dubiis circa praedestinatem Ideo ad occurrendum talium dubitationibus secundum mo dum suarum interrogationum In isto capitulo aliqua dubia soluendo prosequimur.

¶ Primum quare deus creauit animam qua puidit in peccato damnandam: Huius dubii Rati est. quia nullus sapiens artifex facit aliquid quid scit omni no non peruenire ad finem intentum et debitum alias face ret frustra. sed finis anime beatitudo est. ergo etc. Respondet Fram mayro. supra dicit. Insipientis est quirere causam vbi non est causa. vt si querat quis. Quare deus est deus. aui ire homo est homo. Nunc autem sic est quod vt Aug. de ciui. dei dicit. Si causa voluntatis diuine queritur non inuenitur. quia voluntas diuina est prima causa omnium. ergo nul lam habet causam. vnde ipsius dei est dicere illud commune Pri sciani. Sic volo sic iubeo sit pro ratione voluntas etc. Cum ergo queritur. Quare hoc fecit deus. sufficienter raspondetur. quia voluit. et ibi est status. nec potest vltra quaeri quare hoc voluit deus. quia diuina voluntas in omnibus contingentibus est prima regula et prima causa. vt per Aug. patet iii. de tri. c. iiii. dicit. Uoluntas inquit dei est prima et summa causa omnium. ergo ibi est status.

¶ Declaratur primo in theologicis. Siquis quirat. Quare fecit deus hunc mundum. vel quare non fecit deus vnum alium mundum similem huic vel meliorem cum potuerit optine Responde tur. quia sic voluit vt huncfaceret et non alium. et ibi est status. Hec ex Bo.

¶ Secundo in mechanicis. quia licet figulo facere prout vult de eadem massa facere vas ad homorem. vt scyphos anforas et huiusmodi. vel aliud vas pro immundicia. Sic in proposito patet Rho. ix Tertio in monasticis. puta in actibus humanis perticularibus. Si queratur quare hoc fecisti. Respondetur quoia volui. et iterum quare voluisti. Respondetur quia sic apparuit mihi volendum. Quare autem non statur in prima responsione causa est. quia voluntas nostra non est prima regula actuum nostrorum. Sed ad hoc vt sit recta a ratione recta conformante se diuine voluntati vel legi etc. Uoluntas autem diuina prima regula est circa contingentia. ideo ibi nulla vlterior ratio est quirenda. Sicut et in politicis vt Guil etiam dictat a summo praelato. scilicet papa non est ad quem posset fieri appellatio. ita etiam sume cau se et prime id est voluntati dei non est aliqua causa quarenda. sed standum est semper et in omnibus in ipa scilicet voluntate diuina.

¶ Quarto similiter in phlosophcis. si quaeratur. quare ignis calefacit. Respondetur quia habet calorem. Et iterum quare calor calefacit: non datur alia causa. quia in igne Ista est quama causa. Sic ergo patet quod ad hoc quesitum principaie vicem quare deus creat animam quam scit damnari. Respondetur quia voluit.

¶ Si autem de hoc queratur causa particularis in speciali. Dicendum est quod talis dari non potest a nobis vt patuit. §. ix. Et onditur per similia in creaturl vt sic quaestio talis quaestione repellatur Quero namque cum Aug. de ciui. dei. Unde est quod palee sunt in hyeme tante caliditatis vt poma et oua ac huiusmodi conseruent ne frigore congelentur. Sed in estate sunt tante frigi ditatis vt glacies conseruent ne soluantur

¶ Item cur adamas nec ferro frangitur. nec igne consumitur. et tamen hircino sanguie frangitur. Item cur caltem viuam aqua accendit et oleum extinguit. et plura huiusmodi ibi inducit Aug. Si ergo rationem specialem non possumus redde re de creaturis quanto magis de creatore etc.

¶ Secunda interrogatio vel dubium Quare debeo deo gras agere vel diligere eum pro creatione cum praeuidit me damnandum. Similiter pagant omnes cum sint damnandi quare debent deum laudare et di ligere: Ratio. quia magis expediuisset et vtilius fuit set talibus si non fuisset vnquam creati. iuxta illud Mat. xxvi. de iuda melius illi erat si natus non fuisset Respondet idem Fran. supra.

¶ Primo. quia vt aliqui dicunt Damnati magis volunt sic esse quam non esse. Ideo ma gna gratia nihilo minus eis fit quod creati sunt. Sed hoc forte non valet. quia pena inferni est infinitum malum inquantum pena coniuncta culpe que est infinite transgressionis. et est perpetua. vn secundum Anslm. lib. simul tudinum melius eligendum esset annihilari quam mor taliter peccare. et per consequens in peccato damnari cum in peccato puniri sit perpetuum permanens sed nil fuisse vel fit ri non esset permanens

¶ Secundo ergo aliter est dicendum quod nihilo minus tales anime. licet damnande adhuo deum deberent diligere et laudare propter creationem pro dei beniuolentia quae animas quascumque ex sua bonitate creauit voluntate ancedente ad beatitudinem et non ad damnationem. patet. §. xxi. vnde benficium creationis non tendit in detrimentum rei create. sed per accisens venit ipsi damnatio ex peccato hominis ideo merito est regratiandum Sicut si rex alicui daret castrum sciens quod ille sua culpa illud amissurus esset regrati andum esset regi ab illo pro beniuolentia regis qua donauit. Sic in proposito.

¶ Tertio debet gras agere tles deo et laudare pro diuina iusticia. et eius in mundo relucentia. quia licet homo debet sibi velle et op tare salutem. tamen debet deum laudare quod iustus est et iuste malos damnat ac sic ordinem et decorem vniuersi fuat. vnde si talis anima esset bona gratias ageret deo quod ipse esset obiectum diuine iusticie. vt dicit ibidem Fran. quamuis sibi ipsi non debet velle damnationem inquantum dicit separationem a deo per culpam. sed inquantum dicit solam penam secundum quod ait Alex. de ales.

¶ Quarto debent gratias agere tales etiam damnandi propter creationem pro diuina sapientia qua nouit ex malis elicere meliora bona. Nam si deus nullum hominem damnandum creasset nec christum aliquis occidisset nec martyres forent in ecclesia etc. Item ex paganis e multis malis homnibus progeniti sunt sancti plurimi Sicut de genere Esau sanctus Iob dce acham malo Etechias bonus. et sic de aliis multis. De nique de penis damnatorum augebitur leticia beatorum. et sic patet quod deus meliora elicit. vnde deus semper et in omn bus suis operibus est laudandus et diligendus etc.

¶ Tertia interrogatio. quare de us permittit tantum malum vicem perpetue damnationis in vniuerso cum princeps bonus vitat mala quae potest in suo regno: Sed solutio huius patuit supra. vbi Malum. §. viii. Ideo hic partranseo.

¶ Quarta interrogatio vel dubium quare oportet me laborare in bono opere cum certum est quod si sum praedestinatus quicquid faciam finaliter saluabor:

¶ Respondetur primo praemittendo secundum Bonauem. quod sic arguere stultum est. quia ducit in torporem et impietatis excusationem. Sicut si quis ai gueret. quare comedis et bibis hodie. cum deus prae ordinauit an superuiuas eras vel non. Et sicut deus praeuidit: omnino sic erit. ergo si deus praeuidit te superuicturum superuiues etiamsi nunquam comedas. Sinaunt aliter no superuiues quicquid comedas Stultus esset qui consentiret huic argumentationi. Similiter quare caues ab igne et huiusmodi etc.

¶ Secundo dicendum est secundum Fran. supra. Quod non obstante dictam ratione debet quilibet labora re. Primo ex gratitudie Nam si etiam necessario quis praedestinatus saluaretur ita quod deus non posset eum dannare. nihilo minus propter hoc quod deus eum praedestinauit deberet tanto magis conari ad complacendum deo per omnem modum bonorum operum pro geratitudine Se cundo quia deus non necessario determinat vnumquenque hominim ad saluandum quin damnari possit per peccatum

¶ Sed dic. ergo prius non praecognouit certitudinaliter. Di cendum quod licet certitudinaliter deus noscat me nunc esse. et nouit ab eterno Tamen in hoc eodem nunc: potest facere quod non essem in sensu diuisionis loquendo. Et tunc deus oppositum nosset et ab eterno sciuit se hoc posse.

¶ Tertio quia scienita dei de futuris contingentibus non est ita determinata sicut de necessariis sed est conditionata Sicut omnes promissiones ve. test ad Abraam et Dauid aliosque fuerunt conditionate et praecognite vt fiant non necessario sed contingenterQuarto. quia tenendum est pro regula quod deus prauidens finem. puta istius saluationem prauidet. et media qui bus deuenitur ad illum finem scilicet omnes actus meritorios et conatus quibus saluabitur. patet per Fran. concor. Rich. e. di. xl. ar. ii. q. i. et Lyram super Matth. vi. ac Grego. xxiiii. q. iii. obtineri dicit quod praedestinatio ita est a deo praeordinata vt electi ad eam non nisi praecibus me ritis prueniant. ergo operari debes vt merearis

¶ Si dicit. Nuquid ergo ds me necessitabit ad talia merita Dicendum quod non sicut etiam non necessitat ad. actum praesentem quem tamen certitudinaliter nouit. Hec Fran.

¶ Quinta interrogatio dici repro bato. Cum enim deus praeuidit me danandum et ita finaliter eueniet. Quare ergo oportet me bene operari. Et Responde detur secundum e. Fran. Primo. quia talis per bona opera. licet indirecte minuit sibi pena futuram. Nam si nil boni. faceret grauius puniretur eo quod non fecit quae tenebatur de praecepto. et quia plura mala faceret. ergo etc. Secundo quia deus diligendus est propter seipsum. vtpote summum bo num. ideoque pure propter deum debet quis etiam reprobatus bona facere. Et propter bonum virtutis peccata cauere. vnde Seneca. Si scirem inquit deos ignoscituros et demones non noscituros adhuc peccare eru bescerem propter peccati vilitatem. Hec ille. Tertio. quia sicut Aug. super Ioam. dicit. Nouit deus mutare decretum si tu velis mutare delictum. patet ex praedictis. quia deus praecognouit non necessario sed contingenter et conditionate.

¶ Ad idem Guil. in primo circa di. xxxviii. xxx ix. xl. similis conclusione prima dicit quod in praedestinatione et reprobatione non est necessitas consequentis sed tantummodo consequentie. quia nec deus necessario praedestinat et praescit fed contingenter. Nec nos sumus necessario praedesti nati vel praesciti aut reprobati sed contingenter

¶ Si dicatur ex quo iam factum est quod praescitus sum. ergo nequit fieri oppositum. nec deus potest facere praeteritum non esse praeteritum. vi. Ethi. Dicit doc. subti. tam in reportatis parisius quam in ordinario quod hic nos excecat imaginatio. quia imaginamur istam praesciam iam transisse in pteritum quod falsum est. quia apud deum nihil praeteriit quoniam instans eternitatis ab omni relegatur mensura temporis ita enim nunc primo praedestinat deus sicut ane mundis constitutionem et contingenter et libere. vnde tantam et non plus rebus contingentibus imponit necessitatem praescien tia dei. sicut vnus homo alteri homini quem aspicit ¬ scit facere rotam. Hec ex Guil.

¶ Quarto additur. quia sicut legitur de sancto Fortunato de qua angelus dici reuelauit quod esset reprobatus a deo. At ipe respondit magis volo pro bonis operibus damnari a deo bono quam damner ait pro malis operibus quibus subiicior diabolo. et sic saluari promeruit. Exemplum Bonus ser uus praelegit vt rex ipse pius verberet illum per se pro pecatis quam per tortorem.

¶ Sexta interrogatio vel dubium. Quare deus ab eterno magis isti praeordinauit praestare hanc gratiam praedestinationis quam illi cum neuter ali quid boni fecisset: Et videtur quod sit personarum acceptor deus quod est contra scripturam Act. x. Nam si ponuntur duo equales per omnia in naturalibus. et vnum praedestinat alterum non. hoc non videtur sine acceptione personarum. Respondetur secundum Fran. supra quod huius interrogate diue sitatis non est alia ratio nisi quia deo sic placuit vt istum eligeret illum non. Nec in hoc est acceptio personarum vt dicit etiam Rich. e. di. xl. quia nullus meruit hanc gratiam praedestinationis. Si ei equaliter meruissent et vn remuneraretur non alius. tunc bene esset acceptio personarum. Nunc autem deus nulli ex merito obligatur Ideo sicut vult vnum potest eligere alio dimisso. Sicut et emplum est Primo in mechanicis vbi vnum lapidem artifex prout vult ponit in altari vel loco altio ri. Alterum per omnia conformemn ponit in via vel in imo ppter quod. ii. Phy. vnus philosophorum dixit quosdam lapi des fore eufortunos etc. Sic in proposito. Scudo exemplum in politicis vbi rex duos filios vnius hominis sibi praesentatos vnum eligit. alio dimisso vt vult. Et in hoc nullam iniuriam facit illi dimisso. quia sibi non tenetur. Tertio in theologicis patet de Iacob electo Esau dimisso. vt docet apostolus Rho. ix. etc.

Septima interrogatio vel du bium. Ane ratio ex parte reprobati. quare vicem diuina repro batio talem damnat perpetuo carceri sit positiua vl priuvatiua. Respondetur secundum Guil. e. di. xli. et .xl vii. quod illa ratio est priuatia prie. Nam secundum doc. subti. e. di. xli. deus praescit damnandum Uel actu omissionis vica quia non seruat praecepta faciendo quod tenetur. sed omittit deo damnabitur. et tunc deus praescit se non concurrere ad actum debitum saluti Ulis actu commissionis praescit istum damnan dum. et sic praescit se non concurrere ad deformitatem peccati quae est priuatio. licet praesciat concurrere ad substratum quod est positiuum. vnde semper in deo praeintelligitur non velle ipsu velle. prius eim habet deus non velle auferre gratiam Iu de quam habeat positiuum aliquem actum.