Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Decretum

Prima pars

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14

Distinctio 15

Distinctio 16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23

Distinctio 24

Distinctio 25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38

Distinctio 39

Distinctio 40

Distinctio 41

Distinctio 42

Distinctio 43

Distinctio 44

Distinctio 45

Distinctio 46

Distinctio 47

Distinctio 48

Distinctio 49

Distinctio 50

Distinctio 51

Distinctio 52

Distinctio 53

Distinctio 54

Distinctio 55

Distinctio 56

Distinctio 57

Distinctio 58

Distinctio 59

Distinctio 60

Distinctio 61

Distinctio 62

Distinctio 63

Distinctio 64

Distinctio 65

Distinctio 66

Distinctio 67

Distinctio 68

Distinctio 69

Distinctio 70

Distinctio 71

Distinctio 72

Distinctio 73

Distinctio 74

Distinctio 75

Distinctio 76

Distinctio 77

Distinctio 78

Distinctio 79

Distinctio 80

Distinctio 81

Distinctio 82

Distinctio 83

Distinctio 84

Distinctio 85

Distinctio 86

Distinctio 87

Distinctio 88

Distinctio 89

Distinctio 90

Distinctio 91

Distinctio 92

Distinctio 93

Distinctio 94

Distinctio 95

Distinctio 96

Distinctio 97

Distinctio 98

Distinctio 99

Distinctio 100

Distinctio 101

Secunda pars

Causa 1

Initium

Quaestio 1 : An sit peccatum emere spiritualia?

Quaestio 2 : An pro ingressu ecclesiae sit exigenda pecunia, vel si exacta fuerit, an sit persolvenda?

Quaestio 3 : an ingressum vel praebendas ecclesiae emere sit simoniacum?

Quaestio 4 : An iste sit reus criminis, quod eo ignorante pater admisit?

Quaestio 5 : An liceat ei esse in ecclesia, vel fungi ea ordinatione, quam paterna pecunia est assecutus?

Quaestio 6 : An illi, qui ab eo jam simoniaco ignoranter ordinati sunt, abjiciendi sint, an non?

Quaestio 7 : Si renuncians suae haeresi sit recipiendus in epicopali dignitate, vel non?

Causa 2

Initium

Quaestio 1 : An in manifestis judiciarius ordo sit requirendus?

Quaestio 2 : An exspoliatus ab aliquo sit judicandus?

Quaestio 3 : Qua poena sint feriendi qui in accusatione vel testificatione defecerint?

Quaestio 5 : Si deficientibus accusatoribus sit cogendus ad purgationem?

Quaestio 4 : An duorum testimonio sit condemnandus?

Quaestio 6 : Si remedium sit dandum ei, qui causa dilationis vocem appellationis exhibuerit?

Quaestio 7 : Si laici, monachi vel quilibet inferiorum ordinum in accusatione majorum sint audiendi?

Quaestio 8 : Quomodo debeat fieri accusatio, an in scriptis, an sine scriptis?

Causa 3

Initium

Quaestio 1 : An restitutio danda sit quibuslibet exspoliatis?

Quaestio 2 : De induciis, an post restitutionem tantum, an etiam post vocationem ad causam quibuslibet concedendae sint?

Quaestio 3 : quo spatio mensium utrique sint concedendae?

Quaestio 4 : An infames et non legitime conjuncti ad accusationem sint admittenti?

Quaestio 5 : An testes de domo accusatorum sint producendi; vel inimicorum vox sit audienda?

Quaestio 6 : An extra provinciam reus sit producendus?

Quaestio 7 : An sit audienda ejus sententia, quem cum reo par inficit malitia?

Quaestio 8 : An ab uno tantum episcopus sit audiendus vel judicandus?

Quaestio 9 : An accusatores vel testes in absentem vocem accusationis vel testificationis exhibere valeant?

Quaestio 10 : An deficientes in primo capitulo sint admittendi ad sequentia?

Quaestio 11 : An accusato liceat accusationem in accusatorem vertere?

Causa 4

Initium

Quaestio 1 : An in excommunicatione constitutus alium accusare valeat?

Quaestio 2 et 3 : Secundo, an infra decimum quartum annum in criminali causa testari quis possit? Tertio, an ab accusatione prohibitus personam testificantis possit assumere?

Quaestio 4 : an idem possit esse accusator et testis?

Quaestio 5 : An die constituta non occurrens a communione sit removendus?

Quaestio 6 : Si in episcoporum judicio accusatoris persona culpabilis inventa fuerit, an ad assertionem propriae causae de caetero sit admittenda?

Causa 5

Initium

Quaestio 1 : Qua poena sit feriendus, qui, famosum libellum clanculo scribens, probare negligit quae literis mandavit?

Quaestio 2 : quoties sit vocandus ad causam antequam sententiam damnationis accipiat?

Quaestio 3 : An per procuratorem causam suam agere valeat qui per se ipsum causae suae adesse non potest?

Quaestio 4 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?

Quaestio 5 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?

Quaestio 6 : Qua poena sit plectendus, qui quod intulit probare non valet?

Causa 6

Initium

Quaestio 1 : An crimine irretiti vel infamia notati ad hujusmodi accusationem sint admittendi?

Quaestio 2 : Si episcopus in eos accusationem vertere voluerit, an simplici assertioni suae sit fides habenda?

Quaestio 3 : Si liceat sibi expetere judicium archiepiscopi alterius provinciae?

Quaestio 4 : Cujus judicium sibi sit expetendum, si circa suam sententiam episcopos suae provinciae discordare contigerit?

Quaestio 5 : si in probatione deficit accusator, an reus sit cogendus ad probationem suae innocentiae.

Causa 7

Initium

Quaestio 1 : Utrum vivente episcopo alius possit in eadem ecclesia ordinari?

Quaestio 2 : An iste valeat reposcere cathedram, quam sua intercessione alter accepit?

Causa 8

Initium

Quaestio 1 : Quod autem episcopo successorem sibi instituere liceat

Quaestio 2 : An amicorum patrocinia in electione debeant convalescere?

Quaestio 3 : An sit habendus simoniacus qui post electionem hujusmodi juramentum canonicis praestat?

Quaestio 4 : an liceat clericis ante sententiae tempus ab episcopo suo discedere?

Quaestio 5 : An sine literis apostolicis debeat redire ad propriam ecclesiam?

Causa 9

Initium

Quaestio 1 : An ordinatio, quae ab excommunicatis facta est, aliquo modo possit rata haberi?

Quaestio 2 : An liceat episcopo, archiepiscopo, primati vel patriarchae clericos alterius sine propriis litteris ordinare?

Quaestio 3 : An archiepiscopus clericos suffraganei sui illo inconsulto damnare valeat, vel damnatos absolvere.

Causa 10

Initium

Quaestio 1 : An basilica cum omni dote sua ad episcopi ordinationem pertineat?

Quaestio 2 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?

Quaestio 3 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?

Causa 11

Initium

Quaestio 1 : Utrum clericus ante civilem judicem sit producendus?

Quaestio 2 : Si producendus non est, an haec culpa sit digna suspensione?

Quaestio 3 : Si digna non fuerit, an contemtorem sententiae sui episcopi irreparabiliter oporteat deponi.

Causa 12

Initium

Quaestio 1 : Si digna non fuerit, an contemtorem sententiae sui episcopi irreparabiliter oporteat deponi.

Quaestio 2 : An res ecclesiae, quae ab eis datae sunt; possint constare aliqua firmitate eis, qui eas acceperunt?

Quaestio 3 : Si ante tempus ordinationis suae, qui nihil habere videbantur et post ordinationem aliqua invenisse noscuntur, an possint ea relinquere quibus voluerint, an non?

Quaestio 4 : si de suis et ecclesiae rebus aliqua acquisisse noscuntur, an utrique communiter, an singulariter ecclesiae vel sacerdoti jure proveniant?

Quaestio 5 : Si testamenta liceat eis conficere?

Causa 13

Initium

Quaestio 1 : Si illi, quorum domicilia sunt in dioecesi hujus baptismalis ecclesiae, debeant persolvere decimas illi ecclesiae, et celebrare suas exsequias apud eam ecclesiam, in qua quondam haec fiebant a parentibus eorum?

Quaestio 2 : An praescriptione temporis jus percipiendi decimas et funerandi tollatur?

Causa 14

Initium

Quaestio 1 : An liceat eis sua repetere?

Quaestio 2 : An illi testes sint audiendi?

Quaestio 3 : An illud sit usuras exigere?

Quaestio 4 : An liceat clericis vel laicis a quolibet usuras expetere?

Quaestio 5 : An eleemosynae de usuris fieri possint?

Quaestio 6 : An usurarii poenitentiam agere valeant, nisi quod male acceperunt restituant.

Causa 15

Initium

Quaestio 1 : Autem an ea, quae mente alienata fiunt, sint imputanda?

Quaestio 2 : An pro impensis patrociniis liceat clericis munera exigere?

Quaestio 3 : An ex mulieris confessione iste sit condemnandus?

Quaestio 4 : An die dominico ejus causa sit ventilanda?

Quaestio 5 : An sibi neganti purgatio sit deferenda?

Quaestio 6 : An ejus confessio cruciatibus sit extorquenda?

Quaestio 7 : An absque synodali audientia episcopus valeat sacerdotem damnare?

Quaestio 8 : Si sponte confessus aut ab aliis convictus fuerit, quod ante ordinationem peccaverit, an suscepti ordinis officium exsequi sibi liceat?

Causa 16

Initium

Quaestio 1 : Utrum monachis liceat populis officia celebrare, poenitentiam dare et baptizare?

Quaestio 2 : Si contigerit eos capellas habere episcopali beneficio, an ab eis sint instituendae, an ab episcopis?

Quaestio 3 : An jura ecclesiarum praescriptione tollantur?

Quaestio 4 : Si ecclesia adversus ecclesiam praescribat, an etiam monasterium adversus ecclesiam praescribere possit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?

Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?

P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Causa 17

Initium

Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?

Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?

Quaestio 3 : Si contigisset eum se et sua monasterio tradidisse, an licentia abbatis liceret ei ad propria redire?

Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?

Causa 18

Initium

Quaestio 1 : An monasterium possit petere quae ab episcopo quaesita sunt? an episcopalis ecclesia possit sibi vendicare quae monasterio fuerunt tradita?

Quaestio 2 : An per episcopum abbas sit eligendus et ordinandus, an tantummodo a propriis fratribus sit instituendus?

Causa 19

Initium

Quaestio 1 : Si episcopus debeat permittere, ut relicta propria ecclesia clericus monasterium ingrediatur?

Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?

Quaestio 3 : Si contigerit ipsos regulares canonicos fuisse, utrum concedendus esset eis monasterii ingressus?

Causa 20

Initium

Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?

Quaestio 2 : Si praeter voluntatem parentum tonsuram vel religionis vestem quis in pueritia accipiat, an possit sibi detrahi, an non?

Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?

Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?

Causa 21

Initium

Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?

Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?

Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?

Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?

Quaestio 5 : An ab episcopo correpti suum officium relinquere, et ad saecularem judicem confugere valeant?

Causa 22

Initium

Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?

Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?

Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?

Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?

Quaestio 5 : Si constiterit illud servandum esse, an episcopus sit reus perjurii, qui contra juramentum archidiaconum suum ire compellit?

Causa 23

Initium

Quaestio 1 : An militare peccatum sit?

Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?

Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?

Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?

Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?

Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?

Quaestio 7 : An haeretici suis et ecclesiae rebus sint exspoliandi, et qui possidet ab haereticis ablata an dicatur possidere aliena?

Quaestio 8 : An episcopis vel quibuslibet clericis sua liceat auctoritate, vel Apostolici, vel imperatoris praecepto arma movere?

Causa 24

Initium

Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?

Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?

Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?

Causa 25

Initium

Quaestio 1 : an clerici baptimalis ecclesiae auctoritate privilegii decimas suae dioecesis ex integro sibi valeant vendicare?

Quaestio 2 : An subsequenti privilegio monachorum derogetur antiquioribus privilegiis baptismalium ecclesiarum.

Causa 26

Initium

Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?

Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?

Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?

Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?

Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?

Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?

Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?

Causa 27

Initium

Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?

Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?

Causa 28

Initium

Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?

Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?

Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?

Causa 29

Initium

Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?

Quaestio 2 : Si prius putabat, hunc esse liberum, et postea deprehendit, illum esse servum an liceat ei statim ab illo discedere?

Causa 30

Initium

Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?

Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?

Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?

Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?

Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?

Causa 31

Initium

Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?

Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?

Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii

Causa 32

Initium

Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?

Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?

Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?

Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?

Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?

Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?

Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?

Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?

Causa 33

Initium

Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?

Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?

Quaestio 3

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?

Quaestio 5 : An vir sine consensu uxoris continentiam vovere possit, vel si minis vel terroribus licentiam vovendi ab ea extorquere valeat?

Causa 34

Initium

Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?

Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?

Causa 35

Initium

Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?

Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?

Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?

Quaestio 4 : Quare usque ad sextum gradum consanguinitas computatur, ita quod nec ultra protenditur, nec infra subsistit?

Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?

Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?

Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?

Quaestio 8 : Si ignoranter de consanguinitate vel affinitate aliqua in uxorem ducta est, an ex dispensatione possit viro suo adhaerere?

Quaestio 9 : Si contigerit ecclesiam decipi, et causa consanguinitatis aliquam a viro suo separare, quae post quadriennium nuptiis hinc inde celebratis deprehenditur non fuisse consanguinea prioris, an secunda conjugia sint rescindenda, et priora sint redintegranda?

Quaestio 10 : Si relicta alicujus de propria cognatione ad secundas nuptias transierit, an proles ex eis suscepta possit pertingere ad consortium alicujus de cognatione prioris viri?

Causa 36

Initium

Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?

Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?

Pars 3

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Prev

How to Cite

Next

DISTINCTIO XXI

1

I. Pars. Decretis ergo Romanorum Pontificum et sacris canonibus conciliorum ecclesiastica negotia, et supra monstratum

2

est, terminantur. Ministri uero sacrorum canonum et decretorum Pontificum sunt summi Pontifices et infra presules atque reliqui sacerdotes, quorum institutio in ueteri testamento est inchoata, et in nouo plenius consummata. §. i. Summi enim Pontifices et minores sacerdotes a Deo sunt instituti per Moysen, qui ex precepto Domini Aaron in summum pontificem, filios uero eius unxit in minores sacerdotes. Postea Dauid, cum ministeria domus Domini ampliaret, ianitores et cantores instituit. Porro Salomon quendam modum exorzizandi inuenit, quo demones adiurati ex obsessis corporibus pellebantur; huic offitio mancipati exorcistae uocati sunt, de quibus Dominus in euangelio; „ Si ego in Beelzebub eido demonia, filii uesiri (exorcistae uidelicet) in quo eiciunt? Hec omnia in nouo testamento ecclesia imitata habet suos ianitores, quos hostiarios appellamus. Pro cantoribus lectores simul et cantores instituit. Exorcistas autem nomine antiquo et offitio permanente recepit. Pro filiis uero Aaron omnes infra summum pontificem sacerdotium administrantes sunt consecrati. §. 2. Inter eos quedam discretio seruata est, ut alii appellentur simpliciter „ sacerdotes, alii „ archipresbiteri, “ alii „ cor episcopi, “ alii „ episcopi,“ alii ,,archiepiscopi seu$ „metropolitaealii,,primates, alii „patriarchae, alii „ summi Pontifices. §. 3. Horum discretio a gentilibus maxime introducta est, qui smos flamines alios simpliciter flamines, alios archiflamines, alios proto flamines appellabant. Simpliciter uero maiorum et minorum sacerdotum discretio in riouo testamento ab ipso Christo sumpsit exordium, qui XII. apostolos tanquam maiores sacerdotes, eZ LXXII. discipulos quasi minores sacerdotes instituit. Petrum uero quasi in summum sacerdotem elegit, dum ei pre omnibus et pro omnibus claues regni celorum tribuit, a se petra Petri sibi nomen imposuit, atque pro eius fide se specialiter rogasse, testatus est, et ut ceteros confirmaret subiunxit dicens: „Ego pro te rogaui, Petre, ut non deficiat fides tua, et tu aliquando conuersus confirma fratres tuos. Hanc eandem formam apostoli secuti in singulis duitatibus episcopos et presbiteros ordinauerunt. Leuitas autem ab apostolis ordinatos legimus, quorum maximus fuit B. Stephanus: subdiaconos et acolithos procedente tempore ecclesia sibi constituit.

C. I.

Unde nomen ecclesiasticorum graduum sumatur.
3

De his etiam scribit B. Ysidorus lib. VII. Ethimol. cap. 12 nomina illorum et nominum causas exponens, ita inquiens: "Cleros et clericos hinc appellatos credimus, quia Mathias sorte electus est, quem primum per apostolos legimus ordinatum. KItjqos enim grece, latine sors uel hereditas dicitur. Propterea ergo dicti sunt clerici, quia de sorte sunt Domini, uel quia Domini partem habent. Generaliter autem clerici nuncupantur omnes, qui in ecclesia Christi deseruiunt, quorum gradus et nomina sunt hec: Hostiarius, psalmista, lector, exorcista, acolithus, subdiaconus, diaconus, presbiter, episcopus. §. 1. Ordo episcoporum quadripartitus est, id est in patriarchis, archie-piscopis, metropolitanis atque episcopis. §. 2. Patriarcha summus Patrum greca lingua interpretatur: quia primum, id est apostolicum retinet locum, et ideo, quia summo honore fungitur, tali nomine censetur, sicut Romanus, An-tiocenus, Alexandrinus. §. 3. Archiepiscopus greco uocabulo, quod sit summus episcoporum: tenet enim uicem apostolicam, et presidet tam metropolitanis quam ceteris episcopis. §. 4. Metropolitani autem a mensura ciuitatum uocantur; singulis enim prouinciis preminent, quorum auctoritati et doctrinae ceteri sacerdotes subiecti sunt, sine quibus nihil reliquis episcopis agere licet; sollicitudo enim totius prouinciae ipsis commissa est. §. 5. Omnes autem superius designati ordines uno eodemque uocabulo episcopi nominantur; sed ideo priuato nomine quidam utuntur, propter distinctionem potestatum quam singulariter acceperunt. §. 6. Patriarcha Patrum princeps: !Ao%(ov" enim princeps: archiepiscopus princeps episcoporum, metropolitanus£ a mensura ciuitatum. 9.7. Episcopatus autem uocabulum inde dictum est, quod ille, qui episcopus efficitur, superintendat, curam scilicet subditorum gerens: Xxonelv enim grece, latine intendere dicitur. Episcopi autem grece, latine speculatores interpretantur; nam speculator est prepositus in ecclesia dictus, eo quod speculetur atque perspiciat populorum infra se positorum mores et uitam. §. 8. Pontifex princeps sacerdotum est, quasi uia sequentium. Ipse et summus sacerdos, ipse et pontifex maximus nuncupatur. Ipse enim sacerdotes et Leuitas efficit: ipse omnes ordines ecclesiasticos disponit: ipse quid unusquisque facere debeat ostendit. Ante autem pontifices et reges erantNam maiorumhec erat consuetudo, ut rex esset et sacerdos et pontifex. Unde et Romani imperatores pontifices dicebantur. §. 9. Vates a ui mentis appellatus cuius significatio multiplex est: nam modo sacerdotem, modo prophetam significat, modo, poetam. §. 10. Antistes sacerdos dictus est ab eo, quod antestat: primus enim est in ordine ecclesiae; ut supra se nullum habeat. Siue latine sacerdos dux°. §. 11. Sacerdos autem nomen habet compositum ex greco et latino, quod est? sacrum dans; sicut enim rex a regendo, ita sacerdos a sacrificando dictusQ est: consecrat enim et sacrificat. Sacerdotes autem gentilium flamines dicebantur. Hi in capite habebant pileum, in quo erat breuis uirga, desuper habens lanae aliquid, quod cum propter estum ferre non possent, filum tantum in capite religare ceperunt; nam nudis eos penitus capitibus incedere nefas erat. Unde et a filo, quo utebantur, flamines dicti sunt, quasi filamines. Verum festis diebus filo deposito pileum impone^-bant pro sacerdotii eminentia. §. 12, Presbiter grece, latine senior interpretatur: non modo pro etate uel decrepita senectute, sed propter honorem et dignitatem, quam acceperunt, presbiteri nominantur: ideo autem et presbiteri sacerdotes uocantur, quia sacrum dant, sicut episcopi; qui licet sint sacerdotes, tamen pontificatus apicem non habent, quia nec crismate frontem signant, nec Paraclitum spiritum dant, quod solis deberi episcopis, lectio actuum apostolorum demonstrat. Unde et apud ueteres idem episcopi et presbiteri fuerunt, quia illud nomen dignitatis est, et non etatis. §.13. Leuitate ex nomine auctoris uocati. De Leui enim Leuitae exorti sunt, a quibus in templo Dei mistici sacramenti ministeria explebantur. Hi grece diaconi, latine ministri dicuntur, quia sicut in sacerdote consecratio, ita in diacono ministerii dispensatio habetur. §. 14. Ypodiacones grece, quos nos subaiaconos dicimus, qui ideo sic appellantur, quia subiacent preceptis et offitiis Leuitarum. Oblationes enim in templo Dei a fidelibus ipsi suscipiunt, et Leuitis altaribus superponendas deferunt; hi apud Ebreos Nathinei uocantur. §. 15. Lectores a legendo, psalmistae a psalmis canendis uocati; illi enim predicant populis, quid sequantur; isti canunt, ut excitent ad compunctionem animos audientium; licetquidam lectores ita miserabiliter pronuntient, ut quosdam ad luctum lamentacionemque compellant. Idem etiam pronuntiatores uocantur, quod porro annuntient. Tanta enim et tam clara erit eorum uox, ut quamuis longe positorum aures adimpleant. §. 16. Cantor autem uocatus, quiy uocem modulatur in cantu. Huius duo generadicuntur in arte musica, sicut ea doctissimi homines latine dicere potuerunt, precentor et succentor: precentor scilicet, qui uocem premittit in cantu, succentor autem, qui subsequenter canendo respondet. Concentor autem dicitur, quia consonat; qui autem non consonat nec concinit, nec concentor erit. §. 17. Acolithi grece, latine ceroferarii dicuntur a deportandis cereis, quando legendum est euangelium, aut sacrificium offerendum; tunc enim accenduntur luminaria ab eis, et deportantur, non ad effugandas tenebras, dum sol eodem tempore rutilat, sed ad signum leticiae demonstrandum, ut sub tipo luminis corporalis illa lux ostendatur, de qua legitur in euangelio: ,,Erat lux uera, que illuminat omnem hominem uenientem in hunc mundum.“ §. 18. Exorcistae ex greco in latinum adiurantes siue increpantes uocantur, inuocant enim super cathecuminos, uel super eos, qui habent spiritum immundum, nomen Domini Iesu, adiurantes per eum, ut egrediatur ab eis. §. 19. Hostiarii, idem et ianitores, qui in ueteri testamento electi sunt ad custodiam templi, ut non ingrederetur in illud immundus in omni re. Dicti autem hostiarii, quod presint hostiis templi. Ipsi enim tenentes clauem omnia intus, extraque custodiunt, atque inter bonos et malos habentes iudicium, fideles recipiunt et respuunt infideles."

C. II.

Romana ecclesia a Christo primatum accepit.
4

Item An a cie tu s [ad Episcopos Italiae, epist. II.]. "In nouo testamento post Christum Dominum a Petro sacerdotalis cepit ordo, quia ipsi primo pontificatus in ecclesia Christi datus est, Domino dicente ad eum: ,,Tu es, inquit, Petrus, et super hanc petram edificabo ecclesiam meam, et portae inferi non preualebunt aduersus eam: et tibi dabo claues regni celorum.“ Hic ergo ligandi atque soluendi potestatem primus accepit a Domino, primusque ad fidem populum uirtute suae predicationis adduxit. Ceteri uero apostoli cum eodem pari consortio honorem et potestatem acceperunt, ipsumque principem eorum esse uoluerunt, qui etiam, iubente Domino, in toto orbe dispersi euangelium predicauerunt. §. 1. Ipsis quoque decedentibus in locum eorum surrexerunt episcopi, quorum ordinatio pretaxato fieri debet ordine et modo, quos qui recipit et uerba eorum, Deum recipit; qui autem sperniteos, eum, a quo missi sunt et cuius funguntur legatione, spernit, et ipse indubitanter spernetur a Domino. §. 2. Videntes autem ipsi apostoli messem esse multam et operarios paucos, rogauerunt dominum messis, ut mitteret operarios in messem suam: unde ab eis electi sunt LXXII. discipuli, quorum tipum gerunt presbiteri atque in eorum loco sunt constituti in ecclesia."

C. III.

Primatum Romanae ecclesiae non aliqua sinodus, sed Christus instituit.
5

Item Gelasius urbis Romae Episcopus omnibus orthodoxis. "Quamuis uniuersae per orbem catholicae ecclesiae unus thalamus sit Christi, tamen sancta Romana ecclesia catholica et apostolica nullis sinodicis constitutis ceteris ecclesiis prelata est, sed euangelica uoce Domini et salua-toris nostri primatum obtinuit: ,,Tu es (inquiens dominus) Petrus et super hanc petram edificabo ecclesiam meam.“ Cui data est societas etiam beatissimi Pauli, uasis electionis, qui non diuerso (sicut heretici garriunt) sed uno tempore, uno eodemque die, gloriosa morte cum Petro in urbe Roma sub Cesare Nerone agonizans coronatus est, et supradictum Romanam ecclesiam pariter Christo Domino consecrarunt, eamque omnibus urbibus in uni-uerso mundo sua presentia atque uenerando triumpho pretulerunt. Est ergo prima apostoli Petri sedes Romana ecclesia, non habens maculam neque rugam, nec aliquid huiusmodi."

6

III. Pars. Gratianus. In his omnibus, quanto celsior gradus, tanto maior auctoritas inuenitur. In maioribus siquidem est regendi et iubendi potestas, in minoribus obsequendi necessitas.

C. IV.

Inferiores a superioribus iudicandi®b sunt.
7

Unde Nicolaus Papa [I.] scribit Constantinopolitano episcopo dicens. "Inferior sedes potiorem absoluere non potest. Sola enim potior inferiorem conuenienter absoluit. Hinc liquido prouidetur, quia quem non potest absoluere, nec potest iudicio inferior potiorem ligare. Unde Prophetaait: „Numquid gloriabitur securis contra eum, qui secat in ea? aut exaltabitur serra contra eum, qui trahit eam?“ His ita ex diuina scriptura commemoratis, sole clarius exhibuimus, non posse quemquam, qui minoris auctoritatis est, eum, qui maioris est potestatis, iudiciis suis addicere, aut propriis diffinitionibus subiugare."

C. V.

De eodem.
8

Idem [eadem epistola.]

9

Nolite nos existimare cuiuscumque proximorum nostrorum, ea que sunt digna reprehensione, uelle

10

defendere, sed quod ita uelim filios circa patrem spiritualem, et discipulos erga magistrum deuotos esse ac sobrios, ut nulla penitus temeritate ad eorum uitam, ut non dicamus diiudicandam, sed nec saltem tenuiter reprehendendam prosiliant.

C. VI.

Inferiores maioribus nec benedicere, nec maledicere possunt.
11

Item Nicolaus Papa [eadem epistola.]

12

Denique si in epistola ad Ebreos legimus, quod minor a maiore benedicitur, restat profecto, ut exigente ratione etiam maledicatur. Siquidem prenoscentes hec periculosa tempora illi, qui ante nos fuerunt, prouidam in ecclesiis consuetudinem tradiderunt, hodieque in Romana ecclesia, que magistra est omnium ecclesiarum, impre-termissa seruatur, ita ut nullus sacerdos, maiore suo non innuente consacerdote, cuiuslibet rei benedictionem dare nitatur; sed anterior stans ad pronuntiandam aliquam lectionem, benedictionem quidem postulat, sed ei quilibet inferior non audet benedicere. Cur hoc? numquid benedicere peccatum est? absit. De maledicis enim, non benedicis dicit Apostolus: „quia regnum Dei non possidebunt; “ sed per hoc innuitur, quantae censurae freno inferiores quique a suis prepositis iudicandis cohercendi sunt, si hi s nec etiam benedicendi ius ullum penitus obtineant.

13

C. VII.

14

Idem MicJiaeli Imperatori.

15

Nunc autem diuina inspiratione non nos pigebit, nec nobis impossibile erit, ostendere uobis (si tamen audire uelitis), non posse quemquam rite ab his, qui inferioris dignitatis uel ordinis sunt, iudicialibus submitti diffinitionibus. Siquidem tempore Diocletiani et Maximiani Augustorum Marcellinus episcopus urbis Romae, qui postea insignis martir effectus est, adeo compulsus est a paganis, ut templum eorum ingressus grana thuris super prunas imponeret: cuius rei gratia collecto, numerosorum episcoporum concilio, et inquisitione facta hoc idem Pontifex se egisse confessus est. Nullus tamen eorum proferre sententiam in eum ausus est, dum ei sepissime omnes dicerent: ,,Tuo ore iudica causam tuam, non nostro iudicio/ Et iterum: ,,Noli, audiri in nostro iudicio, sed collige in sinu tuo causam tuam/ Et rursum: ,,Quoniam ex te, inquiunt, ,,iustificaberis, aut ex ore tuo condempnaberis/ Et iterum dicunt: ,,Prima sedes non iudicabitur a quoquam.Jtem in eadem: §. i. Sed et cum quidam tempore quodam contra Sixtum Papam temptassent quedam malirumoris obicere, et in concilio, cui Valentinianus Augustus intererat, dictum fuisset, non licere aduersus Pontificem sententiam dare, surrexit idem protinus imperator, et in arbitrio prefati Pontificis tribuit iudicare iudicium suum. Etenim nullus Pontificum minorum uel inferiorum urbium subactus iudiciis inuenitur.

C. VIII.

Maiores a minoribus iudicari non possunt. % Item, Nicolaus [eadem epistola.]
16

Submittitur Ignatius minorum, inferiorum et subiectorum deliberationibus, sacris canonibus precipientibus et exemplis sanctorum Patrum, semper, ubi est maior auctoritas, eundum esse, et in omnibus controuersiis ad potioris sedis’ iudicia dirigatur. Quod non solum a catholicis, uerum etiam ab ipsis constat obseruatum hereticis. Alioquin acephalum liquet esse concilium, ubi de tanta persona agitur, et maiorum non expectatur sententia, cum nec in causa clericorum inferioris gradus solius episcopi sui iudicium tantummodo postulandum sit.

C. IX.

Minorum sentencia, maiores dampnarenon ualentK
17

Idem Michaeli Imperatori.

18

In tantum hanc presumptionem sancti Patres apud Calcedonem detestati sunt, ut Dioscorum Alexandrinum antistitem inter cetera idcirco potissimum sine ulla restitutione dampnauerint, quia ponens in celum os suum, lingua eius transeunte super terram, excommunicationem in S. Leonem Papam dictauit; ita ut in sententia contra ipsum prolata hoc uideantur memorare precipue, dicentes: „Quoniam secundis excessionibus, priorem iniquitatem ualde transcendit: presumpsit enim et excommunicationem dictare aduersus sanctissimum et beatissimum archiepiscopum magnae Romae Leonem etc/ s Numquid ibi legitur inquisitionem factam fuisse, utrum iuste, Dioscorus ipsam excommunicationem dictasset? Non plane; sed absque omni controuersia hoc in eo ulti sunt, quia cum esset inferior, potiorem quibuslibet conatus est lacessere iniuriis % teste Anatolio Constantino-politano presule, qui dicit: ,,Propter fidem non est dampnatus Dioscorus, sed quia excommunicationem fecit domino archiepiscopo Leoni.

PrevBack to TopNext