P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Causa 17

Initium

Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?

Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?

Quaestio 3 : Si contigisset eum se et sua monasterio tradidisse, an licentia abbatis liceret ei ad propria redire?

Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?

Causa 18

Initium

Quaestio 1 : An monasterium possit petere quae ab episcopo quaesita sunt? an episcopalis ecclesia possit sibi vendicare quae monasterio fuerunt tradita?

Quaestio 2 : An per episcopum abbas sit eligendus et ordinandus, an tantummodo a propriis fratribus sit instituendus?

Causa 19

Initium

Quaestio 1 : Si episcopus debeat permittere, ut relicta propria ecclesia clericus monasterium ingrediatur?

Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?

Quaestio 3 : Si contigerit ipsos regulares canonicos fuisse, utrum concedendus esset eis monasterii ingressus?

Causa 20

Initium

Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?

Quaestio 2 : Si praeter voluntatem parentum tonsuram vel religionis vestem quis in pueritia accipiat, an possit sibi detrahi, an non?

Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?

Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?

Causa 21

Initium

Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?

Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?

Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?

Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?

Quaestio 5 : An ab episcopo correpti suum officium relinquere, et ad saecularem judicem confugere valeant?

Causa 22

Initium

Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?

Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?

Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?

Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?

Quaestio 5 : Si constiterit illud servandum esse, an episcopus sit reus perjurii, qui contra juramentum archidiaconum suum ire compellit?

Causa 23

Initium

Quaestio 1 : An militare peccatum sit?

Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?

Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?

Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?

Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?

Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?

Quaestio 7 : An haeretici suis et ecclesiae rebus sint exspoliandi, et qui possidet ab haereticis ablata an dicatur possidere aliena?

Quaestio 8 : An episcopis vel quibuslibet clericis sua liceat auctoritate, vel Apostolici, vel imperatoris praecepto arma movere?

Causa 24

Initium

Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?

Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?

Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?

Causa 25

Initium

Quaestio 1 : an clerici baptimalis ecclesiae auctoritate privilegii decimas suae dioecesis ex integro sibi valeant vendicare?

Quaestio 2 : An subsequenti privilegio monachorum derogetur antiquioribus privilegiis baptismalium ecclesiarum.

Causa 26

Initium

Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?

Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?

Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?

Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?

Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?

Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?

Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?

Causa 27

Initium

Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?

Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?

Causa 28

Initium

Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?

Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?

Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?

Causa 29

Initium

Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?

Quaestio 2 : Si prius putabat, hunc esse liberum, et postea deprehendit, illum esse servum an liceat ei statim ab illo discedere?

Causa 30

Initium

Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?

Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?

Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?

Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?

Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?

Causa 31

Initium

Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?

Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?

Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii

Causa 32

Initium

Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?

Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?

Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?

Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?

Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?

Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?

Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?

Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?

Causa 33

Initium

Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?

Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?

Quaestio 3

Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?

Quaestio 5 : An vir sine consensu uxoris continentiam vovere possit, vel si minis vel terroribus licentiam vovendi ab ea extorquere valeat?

Causa 34

Initium

Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?

Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?

Causa 35

Initium

Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?

Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?

Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?

Quaestio 4 : Quare usque ad sextum gradum consanguinitas computatur, ita quod nec ultra protenditur, nec infra subsistit?

Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?

Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?

Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?

Quaestio 8 : Si ignoranter de consanguinitate vel affinitate aliqua in uxorem ducta est, an ex dispensatione possit viro suo adhaerere?

Quaestio 9 : Si contigerit ecclesiam decipi, et causa consanguinitatis aliquam a viro suo separare, quae post quadriennium nuptiis hinc inde celebratis deprehenditur non fuisse consanguinea prioris, an secunda conjugia sint rescindenda, et priora sint redintegranda?

Quaestio 10 : Si relicta alicujus de propria cognatione ad secundas nuptias transierit, an proles ex eis suscepta possit pertingere ad consortium alicujus de cognatione prioris viri?

Causa 36

Initium

Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?

Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?

Pars 3

How to Cite

QUESTIO III.

Quod uero iniuria sociorum armis 'propulsanda non sit, exemplis et auctoritatibus probatur. Dominus enim, cum abHerode quereretur ad interficiendum, non patrocinium sibi que-siuit armorum, cum occulto instinctu posset in eum conuertissemanus Iudeorum, sed fugiens in Egyptum latuit ibi per septennium. Sic etiam, cum a ludeis lapidibus peteretur, absconditse, et exiuit de templo. Sic etiam, cum duceretur ad crucem, noluit conmouere aduersus seniores Iudeorum turbam, que nuperei obuiam processerat, et cum palmis et laudibus eum receperat.Sic etiam interrogatus a Pilato, an rex esset, ait:, , Regnummeum non est de hoc mundo. Si enim esset de hoc mundo, ministri utique mei decertarent, ut ego non traderer ludeis, insinuansillos ad regnum huius mundi pertinere, qui auxilio humanarumuirium, non diuino presidio ab inminenti iniuria se tueri contendunt. Item, cum discipulis suis ait :, , Si uos persecuti fuerintin una ciuitate, fugite in aliam, “ non arma armis, sed fugampersequentibus docuit obponi. §. 1. Item, sicut in Ysaia legitur, Egyptus a Nabuchodonosor deuastata est, quia filiis Israel contraAssyrios et Chaldeos protectionis et defensionis auxilium promisit.Unde dictum est:, , Baculus harundineus rex Egypti, superquem si aliquis innisus fuerit, confrigetur, et perforabit manuminnitentisP Ipsi etiam ludei captiui ducti sunt, quia spem suaeliberationis non in solo Deo, sed etiam in homine posuerunt.Sic etiam de primis credentibus legitur, quod rapinam suorumbonorum cum gaudio suscipiebant, non querentes sibi aliorumpatrocinia, sed gaudentes, quoniam digni inueniebantur pro nomine Iesu contumeliam pati. Sic et Apostolus in prima epistolapersuadet Chorinthiis, ut iniuriam et fraudem patienter ferantpocius, quam repetendo fratres scandalizent. Sic ab ydolotitiset a qualibet esca censet abstinendum pocius, quam cum scandalofratrum edamus. Sic et a sumptibus abstinet, ne aliquod offendiculum euangelio Christi prestaret. Cum ergo ille, qui ob iniuriaarmis arcetur, non minus scandalizetur quam ille, a quo ablatacoram iudice reposcuntur, patet, quod ad propulsandam iniuriamnon sunt petenda armorum auxilia. Quod autem petendum nonest, illud iure prestari non debet. §. 2. Sed multa rite pre-stantur, que tamen iure non petuntur. Bonus enim non riteiniuriae uindictam peteret quia malum pro malo redderetquam tamen iudex recte infligeret, nec nisi bonum pro maloredderet.

Unde Augustinus in expositione Psalmi CVIII. ait :.

C. I

Quot sint differentiae retributionis.

Sex differentiae sunt: reddere pro malis bona, non reddere mala pro malis; hec bonorum sunt, et priusmelius. Non reddere bona pro bonis, reddere mala probonis; hec duo malorum sunt, et posterius deterius. Reddere pro bonis bona, et pro malis mala; hec duo mediocrium sunt: prius propinquum bonis , quod Christus nonarguit, sed plus oportere dicit, quia et ethnici hoc faciunt;posterius propinquum malis, tamen conuenit et bonis.Unde et lex modum ultionis statuit: „Oculum pro oculo.“Que, si dici potest, iniustorum iusticia est, non quia iniquaest ultio, quam lex statuit, sed quia uiciosa est libido ulciscendi, magisque ad iudicem hoc pertinet inter hominesdecernere, quam bonum hominem sibi expetere. Hic enimmalum pro malo redderet, iudex uero non, sed delectatione iustitiae, iustum iniusto, quod est bonum promalo, quod etiam Deus facit iudex.

Gratian. Item ab aliquo capto iniuste sua exiguntur, pro uita tamen redimenda iuste offeruntur. Item uasa sacra ab aliquo barbaro exiguntur iniuste, pro redemptione tamen captiuorumiuste prestantur. Sic etiam iniuriae propulsatio, licet iniustepostuletur, tamen iuste prestatur, quamquam et ipsa postulationon usquequaque iniusta probetur. §. 1. Aliud est enim iniuriampropellere, ut sibi liceat uoluptuose uiuere, aliud, ut aliorum utilitati libere possit uacare. Sicque aliud est suffragium ab hominetamquam a ministro iusticiae postulare, ut mala uoluntas aduer-santium eius ministerio careat effectu, et bonorum uoluntas eiussuffragio sortiatur effectum; aliud spem suam a Deo in hominemtransferre, ut aduersa, que inferuntur a Deo ad uitae correctionem, humano pellantur auxilio nulla precedente correctione, sicutIsraelitae, qui captiuitatem sibi inminentem Egyptiorum suffragiose putabant posse euadere sine penitencia preteritae uitae, nonreuocantes ad memoriam:, , Da‘ nobis auxilium de tribulatione, quia uana salus hominis. Et item: „ Hii in curribus, et hii ®in equis, nos autem in nomine Dei nostri inuocabimus. Petereergo uel prestare in tribulatione subsidium, ut uoluptuose quis incrimine uiuat, dampnabile est. Petere autem uel prestare solacium, ut malis facultas delinquendi adimatur, ut ecclesia pacemadipiscatur, ut aliquis multorum utilitati seruetur, utile est ethonestum; dissimulare uero est grauissimum. Hinc de Paulolegitur, quod, cum quidam Iudeorum iurassent, se non comesturos panem, nisi eum interficerent, petiit milites a pretore, quorum presidio illesus scruaretur ab iniuria Iudeorum, non suaeuoluptati, sed omnium utilitati uicturus. Hinc in euangelio mercenarius uocatur qui uidet lupum uenientem, et dimittit oues, et fugit. §. 2. Hinc etiam ecclesia auxilium ab inperatore adsui defensionem petere monetur.

Unde Augustinus ad Bonifatium ait, [epist. L.]:

C. II

Ab inperatore ecclesia auxilium postulare debet.

Maximianus episcopus Vagiensis auxilium petiuit ab inperatore Christiano contra hostes ecclesiae, non tam suiulciscendi causa, quam tuendae ecclesiae sibi creditae.

Quod si pretermisisset, non eius fuisset laudanda patienda, sed negligentia merito culpanda. Neque enimapostolus Paulus uitae suae transitoriae, sed ecclesiae Deiconsuluit, quando contra illos, qui eum occidere con-spirauerant, consilium illorum ut tribuno proderetureffecit. Unde factum est, ut eum ad locum, quo fuerat perducendus, deduceret miles armatus, ne illorum pateretinsidiis.

C. III

Catholici aduersus hereticos a potestatibus ordinatis defensionem postulare possunt.

Item Augustinus ad Emeritum, [epist. CLXIV.]Nostri aduersus illicitas et priuatas uestrorum uiolen-tias (quas et uos ibi, qui talia facitis, doletis et gemitis)a potestatibus ordinatis ultionem petunt, non quodhos persequantur, sed quia se defendant.

C. IV

Quantum interest inter persecutionem hereticorum et catholicorum.

Item eiusdem contra Petilianum [ 1. II. c. 88.]

Pro membris Christi aduersus uos seuiunt, et uobis resistunt, quicumque in ecclesia eo animo sunt, quotunc Petrus fuit, cum ferrum pro Christi nomine strinxit.Sed multum interest inter uestram persecutionem, etistorum. Vos similes estis seruo sacerdotis, quia ser-uientes principibus uestris aduersus ecclesiam catholicam, id est aduersus corpus Christi, armamini. Isti autem talessunt, qualis Petrus tunc fuit, qui pro Christi corpore, id estpro ecclesia, etiam corporaliter pugnauit.

C. V

Iusticia™ plenus est qui patriam bello tuetur a barbaris.

Item Ambrosius libro I. de offitiis, [c. 27.]Fortitudo, que bello tuetur a barbaris patriam, ueldomi defendit infirmos, uel a latronibus socios, plena iustitia est.

C. VI

Prodest latroni uel piratae qui membra eius debilitat.

Item Ieronimus super Sophoniam, [ad c. i.]Si quis fortitudinem latronis, uel piratae eneruat, et infirmos reddit, prodest illis sua infirmitas. Debilitata enim membra, quibus prius non bene utebantur, amalo opere cessabunt.

C. VII

Qui a socio non repellit iniuriam similis est ei, qui facit.

Item Ambrosius libro I. de offitiis, [c. 36.]Non in inferenda, sed in depellenda iniuria lex uir-

tutis est. Qui enim non repellit a socio iniuriam, si potest, tam est in uicio quam ille, qui facit. Unde S. Moyses hincprius orsus est temptamenta inbecillae fortitudinis.Nam cum uidisset Hebreum ab Egyptio iniuriam accipientem, defendit ita, ut Egyptium prosterneret, atque inarena absconderet. Salemon quoque ait: „Eripe eum, qui ducitur ad mortem. “

C. VIII

Malorum inpietati fauet qui eis obuiare cessat.

Item Anastasius et Damasus^-.

Qui potest obuiare et perturbare peruersos, et non facit, nichil est aliud quam fauere inpietati eorum. Nec caretscrupulo societatis occultae qui manifesto facinori desinitobuiare.

IX. Qui diuina mandata contempnunt seueris coherceantur uindictis.

Item Calix tu s [epist. II. ad Episcopos Galliae].

Iustum est, ut qui diuina contempnunt mandata, et inobedientes paternis existunt iussionibus, seuerioribuscorrigantur uindictis, quatinus ceteri talia conmittere timeant, et deus gaudeat fraterna concordia, et cunctisumant seueritatis atque bonitatis exemplum. Nam si (quodabsit) ecclesiasticam sollicitudinem uigoremque negligimus, perdit desidia disciplinam, et animabus fidelium profectonocebitur.

C. X

Inperatores cum episcoporum prouisione ecclesiae defensionem aduersus diuitum potenciam debent suscipere™.

Item ex Concilio Cartaginensi V., [c. 9.]

Ab inperatoribus uniuersis iustum est postulandum propter afflictionem pauperum, quorum molestiis sine intermissione fatigatur ecclesia, ut defensores eis aduersus potentias diuitum cum episcoporum prouisione delegentur.

Gratian. Ecce, quod nonnumquam est obuiandum peruersis, et iniuria sociorum armis est propulsanda, ut et malis ademptafacultas delinquendi prosit, et bonis optata facultas libere consulendi ecclesiae ministretur. Hoc qui non facit, consentit.

Unde Augustinus ait in Psalm. LXXXI .:

C. XI

Non sunt inmunes a scelere qui non liberant eos, quos possunt liberare a facto.

Ostendit Propheta nec illos inmunes a scelere esse, qui permiserunt principibus Christum interficere, cum promultitudine timerentur, et possent illos a facto, et se aconsensu liberare. Qui desinit obuiare, cum potest, consentit.

PrevBack to TopNext

On this page