P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Causa 17

Initium

Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?

Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?

Quaestio 3 : Si contigisset eum se et sua monasterio tradidisse, an licentia abbatis liceret ei ad propria redire?

Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?

Causa 18

Initium

Quaestio 1 : An monasterium possit petere quae ab episcopo quaesita sunt? an episcopalis ecclesia possit sibi vendicare quae monasterio fuerunt tradita?

Quaestio 2 : An per episcopum abbas sit eligendus et ordinandus, an tantummodo a propriis fratribus sit instituendus?

Causa 19

Initium

Quaestio 1 : Si episcopus debeat permittere, ut relicta propria ecclesia clericus monasterium ingrediatur?

Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?

Quaestio 3 : Si contigerit ipsos regulares canonicos fuisse, utrum concedendus esset eis monasterii ingressus?

Causa 20

Initium

Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?

Quaestio 2 : Si praeter voluntatem parentum tonsuram vel religionis vestem quis in pueritia accipiat, an possit sibi detrahi, an non?

Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?

Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?

Causa 21

Initium

Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?

Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?

Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?

Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?

Quaestio 5 : An ab episcopo correpti suum officium relinquere, et ad saecularem judicem confugere valeant?

Causa 22

Initium

Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?

Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?

Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?

Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?

Quaestio 5 : Si constiterit illud servandum esse, an episcopus sit reus perjurii, qui contra juramentum archidiaconum suum ire compellit?

Causa 23

Initium

Quaestio 1 : An militare peccatum sit?

Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?

Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?

Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?

Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?

Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?

Quaestio 7 : An haeretici suis et ecclesiae rebus sint exspoliandi, et qui possidet ab haereticis ablata an dicatur possidere aliena?

Quaestio 8 : An episcopis vel quibuslibet clericis sua liceat auctoritate, vel Apostolici, vel imperatoris praecepto arma movere?

Causa 24

Initium

Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?

Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?

Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?

Causa 25

Initium

Quaestio 1 : an clerici baptimalis ecclesiae auctoritate privilegii decimas suae dioecesis ex integro sibi valeant vendicare?

Quaestio 2 : An subsequenti privilegio monachorum derogetur antiquioribus privilegiis baptismalium ecclesiarum.

Causa 26

Initium

Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?

Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?

Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?

Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?

Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?

Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?

Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?

Causa 27

Initium

Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?

Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?

Causa 28

Initium

Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?

Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?

Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?

Causa 29

Initium

Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?

Quaestio 2 : Si prius putabat, hunc esse liberum, et postea deprehendit, illum esse servum an liceat ei statim ab illo discedere?

Causa 30

Initium

Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?

Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?

Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?

Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?

Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?

Causa 31

Initium

Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?

Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?

Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii

Causa 32

Initium

Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?

Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?

Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?

Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?

Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?

Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?

Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?

Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?

Causa 33

Initium

Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?

Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?

Quaestio 3

Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?

Quaestio 5 : An vir sine consensu uxoris continentiam vovere possit, vel si minis vel terroribus licentiam vovendi ab ea extorquere valeat?

Causa 34

Initium

Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?

Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?

Causa 35

Initium

Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?

Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?

Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?

Quaestio 4 : Quare usque ad sextum gradum consanguinitas computatur, ita quod nec ultra protenditur, nec infra subsistit?

Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?

Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?

Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?

Quaestio 8 : Si ignoranter de consanguinitate vel affinitate aliqua in uxorem ducta est, an ex dispensatione possit viro suo adhaerere?

Quaestio 9 : Si contigerit ecclesiam decipi, et causa consanguinitatis aliquam a viro suo separare, quae post quadriennium nuptiis hinc inde celebratis deprehenditur non fuisse consanguinea prioris, an secunda conjugia sint rescindenda, et priora sint redintegranda?

Quaestio 10 : Si relicta alicujus de propria cognatione ad secundas nuptias transierit, an proles ex eis suscepta possit pertingere ad consortium alicujus de cognatione prioris viri?

Causa 36

Initium

Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?

Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?

Pars 3

How to Cite

QUESTIO VI.

I. Pars. Nunc queritur, quibus accusantibus uel testifi-cantibus consanguineorum coniunciio dirimenda sit?

De his ita decreuit Fabianus Papa:

C. I

Consanguinei tantum, uel, si progenies defecerit, antiqui et ueraces propinquitatem in Sinodo conputent.

Consanguineos extraneorum nullus accuset, uel consanguinitatem in Sinodo conputet; sed propinqui, ad quorum noticiam pertinet, id est pater et mater, soror, frater, patruus, auunculus, amita, matertera, et eorum procreatio. Si autem progenies tota defecerit, ab antiquioribuset ueracioribus, quibus eadem propinquitas nota sit,episcopus canonice perquirat, et, si inuenta fuerit propinquitas, separentur.

C. II.

Celes tini Papae Decretum Ecclesiae Florentinae missum.

Videtur nobis, quod secunda, quam contra prohibitionem ecclesiae duxit, non sit uxor, etiamsi primam non haberet desponsatam. Nam quod contra interdictum etordinem ecclesiae factum est, tamquam inordinatum ratumnon haberi, tam diuinae quam humanae legis proclamatauctoritas. Quia igitur ea, quam inordinate superduxit,prohibitione renitente uxor non est, cogendus est eamrecipere, quam iurauit et desponsauit, et ex ea prolemgenuit, ut iuramenti religio non uilipendatur, et fides adinuicem promissa seruetur, et proles in cultu Dei nutriaturet educetur, et alii exinde occasionem peierandi et aliosdecipiendi assumere non ualeant. §. 1. Quod autem parentes, fratres et cognati utriusque sexus in testificationemsuorum ad matrimonium coniungendum uel dirimendumadmittantur, tam antiqua consuetudine quam legibus approbatur. Ideo enim maxime parentes, et, si defuerint

parentes, proximiores admittuntur, quoniam unusquisque suam genealogiam cum testibus et chartis, tum etiam exrecitatione maiorum scire laborat. Qui enim meliusrecipi debent, quam illi, qui melius sciunt, et quorum estinteresse, ita ut, si non interfuerint, et consensum non adhibuerint, secundum leges nullum fiat matrimonium? §. 2.Quod uero legitur: „Pater non recipiatur in causa filii,nec filius in causa patris,“ in criminalibus causis et contractibus uerum est; in matrimonio uero coniungendo etdisiungendo ex ipsius coniugii prerogatiua, et quia fauo-rabilis res est, congrue recipiuntur.]

C. III

Qui iurando propinquitatem firmare debeant.

Item Urbanus Richario^b Genuensi Episcopo.

Notificamus tibi, ut post, quam duo aut tres ex propinquioribus iam defunctae uxoris uel uiuae eius, qui accusatur, hanc propinquitatem iureiurando firmauerint, uelsi tres aut duo ex antiquioribus Genuensibus, quibushec propinquitas nota sit, qui bonae famae et ueracistestimonii sint, remoto amore, timore, precio et omnimalo studio, supradicto modo consanguinitatem firmauerint, sine omni mora coniugia dissoluantur. Quod si propinqui uel extranei uerbis tantum propinquitatem testantur, et iuramento probare noluerint s, uel nequiuerint,coniugium nullatenus dissoluatur; sed conpetens eis penitencia propter infamiam uel peccati maculam (si forte inhoc contraxerint aliquam) iniungatur.

C. IV

Suae confessioni relinquitur quorum incestum nullus iurando affirmat.

Item ex Concilio Urbani Papae habito in Apulia.

Si duo uiri uel tres consanguinitatem iureiurando firmauerint, uel ipsi forte confessi fuerint, coniugia dissoluantur. Si uero neutrum contigerit, episcopi eos per baptismum, per fidem Christi, per Christi iudicium in uera obedientia obtestentur, quatinus palam faciant, utrum sesicut fama est, recognoscant consanguineos. Si negaue-rint, sibi ipsis relinquendi sunt; ita tamen, ut, si aliud inconscientia habeant, se a liminibus ecclesiae, a corpore etsanguine Domini, a fidelium conmunione nouerint segregatos, atque infames effectos, donec ab incesti facinore desinant. Si se episcoporum iudicio segregauerint, quiiuuenes sunt, alia matrimonia contrahere non prohibeantur.

II. Pars. Gratian. Ecce, quibus accusantibus uel testi-ficantibus consanguineorum coniunctiones sunt dirimendae. Cuius-modi uero iuramentum ab accusatore sit exigendum, ex RomanoOrdine habetur. Est autem huiusmodi:

C. V

Iuramentum accusatoris.

De parentela illa, quam dicunt esse inter N. et

istam eius coniugem N., quicquid inde scis aut audistia tuis uicinis, aut a tuis propinquis antiquioribus, tu per nullum ingenium, nec propter timorem aut propteramorem, aut propter premium, aut propter consanguinitatem celabis tuo episcopo, aut eius misso, cui hoc requirere^ iusserit, quandocumque te ex hoc interroga-uerit. Sic te Deus adiuuet, et istorum sanctorumreliquiae.

C. VI

Iuramentum testium.

Illud sacramentum, quod iste iurauit de parentela illa, que inter filium et eius coniugem N. conputa-tur, quod tu illud obseruabis, in quantum sapis ° Sicte Deus adiuuet.

III. Pars. Gratian. Hoc iuramentum separationis nonest, sed sinodale, institutum ab Euticiano Papa. Ait enim:

C. VII

Sinodale iuramentum.

Episcopus in Sinodo residens, post congruam allocutionem septem ex plebe eius parrochiae, uel eo amplius, prout uiderit expedire, maturiores, honestiores atque uera-ciores uiros in medium debet aduocare, et allatis sanctorum pignoribus unumquemque illorum tali sacramentoconstringere: Amodo in antea quicquid nosti, autaudisti, aut postmodum inquisiturus es, quod contra uolun-tatem Dei, et rectam Christianitatem in ista parrochiafactum sit aut futurum erit, si in diebus tuis euenerit,tantum ad cognitionem tuam modo quocumque perueniat,si scis, aut indicatum tibi fuerit sinodalem causam esse, administerium episcopi pertinere, quod tu nec propter amorem, nec propter timorem, nec propter precium, nec propter parentelam ullatenus celes episcopum, aut eiusmissum, cui hoc inquirere iusserit, quandocumque te exhoc interrogauerit. Sic te Deus adiuuet, et illae sanctorum reliquiae. Istuds sacramentum, quod iste iUra-uit de sinodali causa, quod tu illud ex te ita obseruabis,in quantum sapis, aut audisti, aut in antea ab hac die inquisiturus es. Sic te Deus adiuuet.

IV. Pars. Gratian. Ab hoc iuramento illud sumptum est,principio paululum deriuato. Porro iuramentum separationisInnocentius Papa II. prescribit Ottoni Lucensi Episcopo, dicens:

C. VIII

Iuramentum^ illorum, qui consanguinitatem probant.

De parentela illa, unde nos consulere uoluisti, pro qua etiam ad nostram audientiam est appellatum, aliorum fratrum scripta suscepimus, qui utique causam ipsam diuersomodo narrabant. Et primo quidem tam in gradibus quamin nominibus personarum discordasse, postmodum uero inaltero eorum conputatores eiusdem parentelae dicunturconuenisse. Ceterum in huiusmodi casibus summopere consideranda est qualitas personarum, que aliquid contra quoslibet astruere uelint, que etiam iusiurandum prestare debent,quod neque gratia, neque precio, uel odio alicuius hocdicunt contra eos, de quibus agitur; sed potius, quia credantita uerum esse, et ita se a suis antecessoribus audiuisse. Inquibus omnibus non debet aliqua uarietas uel contrarietasinueniri.

V. Pars. Gratian. Qui uero separantur ab inuicem, huiusmodi iuramentum prestabunt.

C. IX

Iuramentum separationis.

Ab isto die in antea tu per nullum ingenium sociabis te huic tuae consanguineae, nec in coniugio, nec inadulterio, nec cum illa ad unam mensam manducabiset bibes, aut sub uno tecto manebis, nisi in ecclesia, aut in alio publico loco, ubi nulla mala suspiciopossit esse, ut ibi coram testibus idoneis pro certanecessitate pariter colloquamini; nec aliam coniugem accipies, nisi forte post actam penitenciam tibi licentiadata fuerit ab episcopo tuo, aut eius misso. Sic te Deusadiuuet s.

VI. Pars. Gratian. Occasione uero consanguinitatis uxorem suam dimittere, et aliam ducere non licet alicui, nisi causaprimum fuerit probata.

Unde Alexander II. Guilielmo de Mostorico.

C. X

Nisi coram ecclesia consanguinitate probata uxorem dimittere non licet.

Multorum relatione cognouimus, te propriam uelle abi-cere uxorem, et adherere alteri, pretendentem consanguinitatis occasionem. Unde apostolica auctoritate interdicendo mandamus tibi, ut hanc, quam nunc habes uxorem, nullatenus presumas dimittere, uel aliam ducere, donec apudepiscoporum religiosorum concilium causam iustamexaminaueris.

VII. Pars. Gratian. Recepturus uero eam,, quam iniustedimisit, hoc modo iurabit:

C. XI

Reconciliationis iuramentum^.

Ab isto die in antea istam coniugem N., quam iniuste dimiseras, ita tenebis, sicut maritus suam coniugem debet habere in dilectione et debita disciplina; neceam per ullum malum ingenium a te separabis, nec eauiuente aliam accipies. Sic te Deus adiuuet.

Gratian. Quod autem unius testimonio coniugia apud quosdam dirimuntur, nulla ratione ratum habetur. Cum enim Dominus dixerit: Omne uerbum stabit in ore duorum uel trium testium; item cum in concilio Ylerdensi [c. 20.] dicatur; „ Omnis Controuersias que de ecclesiasticis rebus fit, secundum diuinam legem sub duobus uel tribus testibus terminetur, Dominodicente: „Non imus contra alium, sed m ore duorum uel trium testium stet omne uerbum; item cum alibi dicatur: ,, Nullius personae quantumlibet exercitatae testimonioaliquid credatur :“ euidentissime apparet, unius assertione con-iugia non esse dirimenda.

PrevBack to TopNext

On this page