Table of Contents
Decretum
Prima pars
Secunda pars
Causa 1
Quaestio 1 : An sit peccatum emere spiritualia?
Quaestio 3 : an ingressum vel praebendas ecclesiae emere sit simoniacum?
Quaestio 4 : An iste sit reus criminis, quod eo ignorante pater admisit?
Quaestio 6 : An illi, qui ab eo jam simoniaco ignoranter ordinati sunt, abjiciendi sint, an non?
Quaestio 7 : Si renuncians suae haeresi sit recipiendus in epicopali dignitate, vel non?
Causa 2
Quaestio 1 : An in manifestis judiciarius ordo sit requirendus?
Quaestio 2 : An exspoliatus ab aliquo sit judicandus?
Quaestio 3 : Qua poena sint feriendi qui in accusatione vel testificatione defecerint?
Quaestio 5 : Si deficientibus accusatoribus sit cogendus ad purgationem?
Quaestio 4 : An duorum testimonio sit condemnandus?
Quaestio 6 : Si remedium sit dandum ei, qui causa dilationis vocem appellationis exhibuerit?
Quaestio 7 : Si laici, monachi vel quilibet inferiorum ordinum in accusatione majorum sint audiendi?
Quaestio 8 : Quomodo debeat fieri accusatio, an in scriptis, an sine scriptis?
Causa 3
Quaestio 1 : An restitutio danda sit quibuslibet exspoliatis?
Quaestio 3 : quo spatio mensium utrique sint concedendae?
Quaestio 4 : An infames et non legitime conjuncti ad accusationem sint admittenti?
Quaestio 5 : An testes de domo accusatorum sint producendi; vel inimicorum vox sit audienda?
Quaestio 6 : An extra provinciam reus sit producendus?
Quaestio 7 : An sit audienda ejus sententia, quem cum reo par inficit malitia?
Quaestio 8 : An ab uno tantum episcopus sit audiendus vel judicandus?
Quaestio 10 : An deficientes in primo capitulo sint admittendi ad sequentia?
Quaestio 11 : An accusato liceat accusationem in accusatorem vertere?
Causa 4
Quaestio 1 : An in excommunicatione constitutus alium accusare valeat?
Quaestio 4 : an idem possit esse accusator et testis?
Quaestio 5 : An die constituta non occurrens a communione sit removendus?
Causa 5
Quaestio 2 : quoties sit vocandus ad causam antequam sententiam damnationis accipiat?
Quaestio 4 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?
Quaestio 5 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?
Quaestio 6 : Qua poena sit plectendus, qui quod intulit probare non valet?
Causa 6
Quaestio 1 : An crimine irretiti vel infamia notati ad hujusmodi accusationem sint admittendi?
Quaestio 3 : Si liceat sibi expetere judicium archiepiscopi alterius provinciae?
Causa 7
Quaestio 1 : Utrum vivente episcopo alius possit in eadem ecclesia ordinari?
Quaestio 2 : An iste valeat reposcere cathedram, quam sua intercessione alter accepit?
Causa 8
Quaestio 1 : Quod autem episcopo successorem sibi instituere liceat
Quaestio 2 : An amicorum patrocinia in electione debeant convalescere?
Quaestio 3 : An sit habendus simoniacus qui post electionem hujusmodi juramentum canonicis praestat?
Quaestio 4 : an liceat clericis ante sententiae tempus ab episcopo suo discedere?
Quaestio 5 : An sine literis apostolicis debeat redire ad propriam ecclesiam?
Causa 9
Quaestio 1 : An ordinatio, quae ab excommunicatis facta est, aliquo modo possit rata haberi?
Causa 10
Quaestio 1 : An basilica cum omni dote sua ad episcopi ordinationem pertineat?
Quaestio 2 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?
Quaestio 3 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?
Causa 11
Quaestio 1 : Utrum clericus ante civilem judicem sit producendus?
Quaestio 2 : Si producendus non est, an haec culpa sit digna suspensione?
Causa 12
Quaestio 5 : Si testamenta liceat eis conficere?
Causa 13
Quaestio 2 : An praescriptione temporis jus percipiendi decimas et funerandi tollatur?
Causa 14
Quaestio 1 : An liceat eis sua repetere?
Quaestio 2 : An illi testes sint audiendi?
Quaestio 3 : An illud sit usuras exigere?
Quaestio 4 : An liceat clericis vel laicis a quolibet usuras expetere?
Quaestio 5 : An eleemosynae de usuris fieri possint?
Quaestio 6 : An usurarii poenitentiam agere valeant, nisi quod male acceperunt restituant.
Causa 15
Quaestio 1 : Autem an ea, quae mente alienata fiunt, sint imputanda?
Quaestio 2 : An pro impensis patrociniis liceat clericis munera exigere?
Quaestio 3 : An ex mulieris confessione iste sit condemnandus?
Quaestio 4 : An die dominico ejus causa sit ventilanda?
Quaestio 5 : An sibi neganti purgatio sit deferenda?
Quaestio 6 : An ejus confessio cruciatibus sit extorquenda?
Quaestio 7 : An absque synodali audientia episcopus valeat sacerdotem damnare?
Causa 16
Quaestio 1 : Utrum monachis liceat populis officia celebrare, poenitentiam dare et baptizare?
Quaestio 3 : An jura ecclesiarum praescriptione tollantur?
P. 2, Causa 17, Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?
Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?
P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?
P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?
Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?
Causa 17
Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?
Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?
Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?
Causa 18
Causa 19
Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?
Causa 20
Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?
Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?
Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?
Causa 21
Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?
Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?
Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?
Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?
Causa 22
Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?
Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?
Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?
Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?
Causa 23
Quaestio 1 : An militare peccatum sit?
Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?
Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?
Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?
Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?
Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?
Causa 24
Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?
Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?
Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?
Causa 25
Causa 26
Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?
Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?
Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?
Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?
Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?
Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?
Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?
Causa 27
Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?
Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?
Causa 28
Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?
Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?
Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?
Causa 29
Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?
Causa 30
Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?
Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?
Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?
Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?
Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?
Causa 31
Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?
Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?
Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii
Causa 32
Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?
Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?
Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?
Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?
Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?
Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?
Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?
Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?
Causa 33
Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?
Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?
Quaestio 3
Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?
Causa 34
Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?
Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?
Causa 35
Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?
Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?
Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?
Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?
Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?
Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?
Causa 36
Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?
Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?
Pars 3
QUESTIO I.
I. Pars. Quod uero auctoritate illius priuilegii decimas sibi ex integro clerici uendicare non ualeant, hinc probatur, quiadecimae iuxta decreta sanctorum Patrum quadripertito diuidun-tur, quarum una pars episcopis, secunda clericis, tercia fabricisrestaurandis, quarta uero pauperibus est assignata. Decretauero sanctorum canonum neminem magis quam Apostolicum ser-uare oportet.
C. I
Constitutionem sinodi, quam uniuersalis ecclesiae probauit assensus, Romanam sedem seruare oportet. Confidimus, quod nullus iam ueraciter Christianus ignoret, uniuscuiusque sinodi constitutum, quod uniuersalisecclesiae probauit assensus, nullam magis exequi sedempre ceteris oportere, quam primam, que et unamquamquesinodum sua auctoritate confirmauit et continuata moderatione custodit.C. II
Qui negligenter pascit dominicum gregem sibi conmen-datum conuincitur summum non amare pastorem.Item Leo Papa [epist. IV. Episcopis Siciliae]. Diuinis preceptis et apostolicis monitis incitamur ut proomnium ecclesiarum statu inpigro uigilemus affectu, ac, siquid umquam reprehensioni inuenitur obnoxium, aut ab ignorantiae inpericia, aut a presumptionis usurpatione reuocemus. Ammonente enim diuinae uocis in-perio, quo beatissimus apostolus trina repetitione smisticis sanctionibus inbuitur, ut Christi oues qui Christumdiligit pascat, ipsius sedis, cui per habundantiam diuinaegratiae presumus, reuerentia cohartamur, ut periculumdesidiae, quantum possumus, declinemus, ne professiosummi Apostoli, qua se amatorem Domini testatus est, non inueniatur in nobis, quia qui negligenter pascittociens conmendatum dominicum gregem conuincitur summum non amare pastorem.
C. III
Non debent ullo modo uariari que ad perpetuam^ quietem ordinantur.Idem Anatholio Episcopo, [epist. LI.]Que ad perpetuam generaliter ordinata sunt utilitatem nulla conmutatione uarientur, nec ad priuatum trahantur commodum que ad bonum sunt conmune prefixa, sedmanentibus terminis, quos constituerunt Patres, nemoiniuste usurpet alienum, sed intra fines proprios atquelegitimos, prout quisque ualuerit, in latitudine se exerceat karitatis.
C. IV
Diuinas constitutiones et apostolicae sedis decreta nulli temerare licet.Nulli fas sit sine status sui periculo uel diuinas constitutiones, uel apostolicae sedis decreta temerare, quia nos, qui potentissimi sacerdotis amministramus offitia, talistransgressionum culpa respiciet, si in causis Dei desides fuerimus inuenti, quia meminimus, quod timere debemus, qualiter conminetur Deus negligentiae sacerdotum. Siquidem maiori reatu delinquit qui pociori honorefruitur, et grauiora facit uicia peccatorum sublimitaspeccantium.
C. V
In Spiritum sanctum blasphemant qui sacros canones uiolant.Violatores canonum uoluntarie grauiter a sanctis Patribus iudicantur, et a sancto Spiritu (instinctu cuius acdono dictati sunt) dampnantur, quoniam blasphemareSpiritum sanctum non incongrue uidentur qui contra eosdemsacros canones non necessitate conpulsi, sed libenter, utpremissum est, aliquid aut proterue agunt, aut loquipresumunt, aut facere uolentibus sponte consentiunt.Talis enim pre sumptio manifeste unum genus est blasphemantium Spiritum sanctum, quoniam, ut iam prelibatumest, contra eum agit, cuius nisu et gratia sancti canones editi sunt.
C. VI
In quibus liceat Romano Pontifici nouas condere leges.Sunt quidam dicentes, Romano Pontifici semper licuisse nouas condere leges. Quod et nos non solum non negamus, sed etiam ualde affirmamus. Sciendum uero summopereest, quia inde nouas leges condere potest, unde Euangelistaealiquid nequaquam dixerunt. Ubi uero aperte Dominus, uel eius Apostoli, et eos sequentes sancti Patres sententialiter aliquid diffinierunt, ibi non nouam legem RomanusPontifex dare, sed pocius quod predicatum est usque adanimam et sanguinem confirmare debet. Si enim quoddocuerunt Apostoli et Prophetae destruere (quod absit)niteretur, non sentenciam dare, sed magis errare conuincere-tur. Sed hoc procul sit ab eis, qui semper Domini ecclesiam contra luporum insidias optime custodierunt.
C. VII
Contra sanctorum statuta apostolicae sedis auctoritas aliquid concedere non ualet.C. VIII
Stare non ualet quod contra euangelicam uel propheticam doctrinam seu constitutionem factum fuerit.Omne, quod inreprehensibile est, catholica defendit ecclesia. Et infra: §. i. Iniustum iudicium etdiffinitio iniusta, regio metu uel iussu a iudicibus ordinata, non ualeat.Nequaquam quod contra euangelicam, uel propheticam, uel apostolicam doctrinam constitutionemue eorum, siue sanctorum Patrum actum fuerit, stabit, et quod ab infidelibus uel hereticis factum fuerit omnino cassabitur.
C. X
Profitetur Pelagius thomum sui decessoris se per omnia seruare.Item Pelagius Childiberto Regi. Satagendum est, ut pro auferendo suscipionis scandaloobsequium confessionis nostrae legibus ministremus, quibus nos etiam subditos esse sacrae scripturae precipiunt.Veniens etenim Rufinus uir magnificus, legatus excellentiaeuestrae, confidenter a nobis, ut decuit, postulauit, quatinus uobis aut beatae recordationis Leonis Papae thomuma nobis per omnia conseruari significare debuissemus, aut propriis uerbis nostrae confessionem fidei destinare.Et primam quidem petitionis eius partem, quia facilior fuit, mox, ut dixit, inpleuimus, meque in omnibus Presulisthomum pro catholicae fidei assertione conscriptum, Deopropicio, custodire manus nostrae ad uos professione signi-ficauimus. Ut autem deinceps nullius (quod absit) suspicionis resideret occasio, etiam illam aliam partem, quammemoratus uir illustris ammonuit, facere maturaui, scilicet propriis uerbis confessionem fidei, quam tenemus, exposui.
C. XI
Anathema apud Deum /?a/ qui censuram Romanorum Pontificum uiolat.C. XVI
Contra statuta agit sanctorum Patrum qui non ea seruat intacta.Ideo permittente Domino pastores hominum sumus effecti, ut quod Patres nostri siue in sanctis canonibus siuein mundanis affixere legibus excedere minime debeamus.Contra eorum quippe saluberrima agimus instituta, siquod ipsi diuino statuerunt consulto intactum nonconseruamus.
II. Pars. Gratian. Si ergo primam sedem statuta conciliorum pre omnibus seruare oportet, s/ pro statu omnium ecclesiarum necesse est illam inpigro uigilare affectu; si ea, que
a Romanis Pontificibus decreta sunt, ab omnibus seruari conuenit; si illi, nesciunt sacris canonibus obedire, altaribus
ministrare non debent: patet, contra statuta sanctorum canonum, quibus status ecclesiarum uel confundantur uel perturbantur, priuilegia ab Apostolico concedi non debent. §. i. iifos ita respondetur: Sacrosancta Romana ecclesia ius et auctoritatem sacriscanonibus inpertit, sed non eis alligatur. Habet enim iuscondendi canones, utpote que caput et cardo est omnium ecclesiarum, a cuius regula dissentire nemini licet. Ita ergo canonibusauctoritatem prestat, ut se ipsam non subiciat eis. Sed sicutChristus, qui legem dedit, ipsam legem carnaliter inpleuit, Octauadie circumcisus, quadragesimo die cum hostiis in templo pre-sentatus^, ut in se ipso eam sanctificaret, postea uero, ut sedominum legis ostenderet, contra litteram legis leprosum tangendo mundauit, Apostolos quoque contra litteram sabbatiper sata pretergredientes, spicas uellentes et confricantes manibus suis, probabili exemplo Dauid, circumcisionis, et templiexcusauit, dicens:, , Non legistis, quid fecerit Abimelech, quandouenit ad eum Dauid, et dedit ei panes proposicionis, de quibusnon licebat edere, nisi solis sacerdotibus, et comedit ipse et puerieiusf Item Octaua die secundum legem puer circumciditur, et uos in sabbato circumciditis hominem. Item, cum iuge holocaustum ex lege offeratur, cum masculus quadragesimo S, femina uero octuagesimo die ab ortu suae natiuitatis secundumlegis inperium in templum cum hostiis presentaretur, unde sacerdotes hostias o fferentes in templo litteram sabbati soluunt, et sinecrimine sunt: tunc filius hominis multo magis ualet soluere litteram legis, qui est dominus etiam sabbati. Hinc etiam de eodicitur :, , Erat /esus docens, tamquam potestatem habens, id est tamquam dominus legis, addens moralibus ea, que deerantad perfectionem, umbram figuralium in lucem spiritualis intel-ligentiae conmutans, non tamquam scribae eorum, qui littera legisastricti non audebant aliquid addere uel conmutare. Sic etsummae sedis Pontifices canonibus a se siue ab aliis suaauctoritate conditis reuerentiam exhibent, et eis se humiliando ipsoscustodiunt, ut aliis obseruandos exhibeant. Nonnumquam ueroseu iubendo, seu diffiniendo, seu decernendo seu aliter agendo, se decretorum dominos et conditores esse ostendunt. In premissis ergo capitulis aliis inponitur necessitas obsequendi: summisuero Pontificibus ostenditur inesse auctoritas obseruandi, ut a setradita obseruando aliis non contempnenda demonstrent, exemploChristi, qui sacramenta, que ecclesiae seruanda mandauit, pri-mum in se ipso suscepit, ut ea in se ipso sanctificaret. Oportetergo primam sedem, ut diximus, obseruare ea, que mandauitdecernendo, non necessitate obsequendi, sed auctoritate inper-tiendi. Licet itaque sibi contra generalia decreta specialiapriuilegia indulgere, et speciali beneficio concedere quod generaliprohibetur decreto. §. 2. Quamquam si decretorum intentionemdiligenter aduertamus, nequaquam contra sanctorum canonumauctoritatem aliquid concedere inueniantur h Sacri siquidemcanones ita aliquid constituunt, ut suae interpretationis auctoritatem sanctae Romanae ecclesiae reseruent. Ipsi namque solicanones ualent interpretari, qui • ius condendi eos habent. Undein nonnullis capitulis conciliorum, cum aliquid obseruandumdecernitur, statim subinfertur: „Nisi auctoritas Romanae ecclesiae inperauerit aliter, uel:, , saluo tamen in omnibus iure sanctae Romanae ecclesiae, “ uel: „salua tamen in omnibus apostolica auctoritate. Quecumque ergo de decimis uel quibuslibetecclesiasticis negociis sacris canonibus diffiniuntur, intelligendasunt necessario seruari, nisi auctoritas Romanae ecclesiae aliterfieri mandauerit uel permiserit. Cum ergo aliqua priuilegia abApostolico aliquibus conceduntur, etsi contra generalem legemaliquid sonare uideantur, non tamen contra ipsam aliquid concedere intelliguntur, cum ipsius legis auctoritate priuilegia singulorum penes matrem omnium ecclesiarum reseruentur. Neque enim priuilegia aliquibus concederentur, si preter generalemlegem nulli aliquid speciale indulgeretur. Priuilegia namquedicuntur quasi priuata legia, eo quod priuatam legem singulis generent. Quam distinctionem Gregorius innuens ait :, , Si hoc neque consuetudine generali neque priuilegio uendicas, restat te usurpasse quod fecisti. §. 3, Item Ieronimus in expositione Ionae [ad c. 1.]: „ Priuilegia singulorum non possuntlegem facere conmunemP §. 4. Valet ergo, ut ex premissis colligitur, sancta Romana ecclesia quoslibet suis priuilegiis munire, et extra generalia decreta quedam speciali beneficio indulgere, considerata tamen rationis equitate, ut que mater iusticiae est innullo ab ea dissentire inueniatur, ut priuilegia uidelicet, que obreligionis, uel necessitatis, uel exhibiti obsequii gratiam conceduntur, neminem releuando ita diuitem faciant, ut, multorum detrimenta non circumspiciendo, in paupertatis miseriam nonnullosdeiciant; illud P Apostoli ad memoriam reuocantes, quod adChorinthios scribens ait: „Non enim uolumus, ut aliis sit remissio, uobis autem tribulatio .“ Cui sacra lex principum concordans ait™: „ Rescripta contra ius elicita ab omnibus iudicibusprecipimus refutari, nisi forte aliquid est, quod non ledat aliumet prosit petenti, uel crimen supplicantibus indulgeat. §. 5. Itemconstitutio inperatoris ad populum: „ Nec dampnosa fisco, neciuri contraria postulari oportet. §. 6. Clerici ergo huius baptis-malis ecclesiae priuilegii auctoritate muniti, suae diocesis decimasex integro sibi uendicare ualent, nisi forte summa necessitate episcopi cogantur ad quartam suam accipiendam, et illi superhabun-dare monstrentur.