QUESTIO III

Audiuimus, dilectissimi, quod nos audisse oportuit, sed audisse profecto non libuit, quosdam scilicet esse sacrorum ordinum professores, qui sub munerum datione uelacceptione Dei ecclesias, uel earum beneficia sibi usurpant.Quod quidem scelus uos iam non dudum acriter correxisseuehementer admiramur; iuste enim uterque corripiendusest et a sanctae liminibus ecclesiae submouendus, et qui proecclesiae ambitu munera largitur, et qui ut ecclesiamadeat quicquam presumit accipere. Iste quippe donum Deiemere, hic autem uendere presumit. A sacrilegio quoquehoc facinus non dispar dixerim, cum id, quod sponte et sacrodeliberationis arbitrio gratis fieri debuit, sub pecuniaepactione causatur. Quare, fratres karisisimi, que taliter factasunt curiose refellite, infecta prohibete, uestrisque iussio-nibus resistentes digno anathematis uinculo percutere nondubitate.

Idem Rotomagensi Episcopo et Gallicis omnibus,

Si quis dator uel acceptor Dei ecclesias uel ecclesiastica beneficia (que quidam prebendas uocant) sub pecuniaeinteruentu susceperit, siue dando emerit, siue accipiendouendiderit, a Symonis non excluditur perditione. Sed siperseuerans fuerit, perpetua mulctetur dampnatione. Namqui sub religionis obtentu Deo famulari uoluerit, si quidacceperit», et meritum perdit, et beneficio accepto frustratur. Rationis ergo uigore cogitur quod iniuste recepitrestituere, et quicquid turpis lucri gratia receperat nontenere.

'Item Gregorius VII. Papa [lib. VI. Reg. in Sinodo, cap. 4.]

Si quis episcopus prebendas, archidiaconatus, pre-posituras uel aliqua ecclesiastica offitia uendiderit, uel aliter, quam statuta sanctorum Patrum precipiunt, ordina-uerit, ab offitio suspendatur. Dignum est enim, ut, sicutgratis episcopatum accepit, ita membra eiusdem episcopatus gratis distribuat.

Item ex Concilio Urbani Papae II. habito Aluerniae .

Quesitum est de episcopis, qui altaria monasteriis data frequenter redimi pecunia conpellebant, quia quidam sy-moniacae prauitatis usus in Galliarum partibus iam diutiusinoleuit, ut ecclesiae uel decimae (que uulgari uocabuloapud eos altaria nuncupantur) monasteriis datae sepius abepiscopis sub palliata auarita uenduntur, mortuis nimirumseu mutatis clericis, quos personas uocant. Nos auctoreDeo uenalitatem omnem tam ex rebus quam ex ministeriisecclesiasticis propellentes hoc ulterius fieri auctoritateapostolica prohibemus, sicut etiam prebendas omnesuenundandas interdicimus. Porro quecumque altaria ueldecimas ab annis triginta et supra sub huiuscemodiredemptione monasteria possedisse noscuntur, quiete deinceps et sine molestia qualibet eis possidenda firmamus.§. 1. Saluo utique episcoporum censu annuo, quem ex eisdem altaribus soliti sunt habere.

Idem [in Concilio Placentino, c. 1. et 2.]

Ea, que a sanctis Patribus de symoniacis statuta sunt nos quoque et iudicio, et apostolica auctoritate firmamus. Quicquid igitur in sacris ordinibus, uel inecclesiasticis rebus uel data uel promissa pecunia acquisitum est, nos irritum esse et nullas umquam uiresobtinere censemus.

Item Augustinus de doctrina Christiana. "Totum, quicquid homines habent in terra, omnia, quorum Domini sunt, pecunia uocatur, seruus, uas, ager, arbor, pecus; quicquid horum est pecunia dicitur.§. i.Ideo autem pecunia uocata est, quia antiqui, quod habebant, in pecoribus habebant."

Item Pascalis Papa.

Si quis obiecerit, non consecrationes emi, sed res, que ex consecratione proueniunt, penitus desipereprobatur. Nam cum corporalis ecclesia, ut episco-us, aut abbas, aut tale aliquid sine rebus corporalius in nullo proficiat, sicut nec anima sine corpore corporaliter uiuit, quisquis horum alterum uendit, sine quonec alterum prouenit, neutrum inuenditum derelinquit. Nullus ergo emat ecclesiam uel prebendam, uel aliquid ecclesiasticum, nec pastellum, nec pastum anteauel postea pro huiusmodi soluat.

Item Urbanus [II.] Episcopus, seruus ^ seruorum Dei, dilecto filio L. Preposito ecclesiae sancti Vincentii apud Ticinum, salutem et apostolicam benedictionem .

Saluator predicit in euangelio, circa finem seculi pseu-dochristos et pseudoprophetas surgere et multos seducere, et fideles suos in mundo multas habituros pressuras, sedtamen portas inferi non preualituras. Proinde (ut aitApostolus, oportet esse hereses, ut qui probati sunt manifesti fiant) oportet nos cum Propheta ex aduerso consurgere, et murum pro domo Israel opponere, et cum Apostolo per multas tribulationes intrare in regnum Dei, quoniam non sunt condignae passiones huius temporis adfuturam gloriam, que reuelabitur in nobis. §. i. Igitur, quia innotuisti nobis, quod tibi obicitur, utrum uendereecclesiasticam rem symoniacum sit, hoc symoniacum essepatenter colligitur ex hoc, quod B. apostolus ait Symoni:„ Pecunia tua tecum sit in perditione s quia existimasti donum Dei pecunia possideri.^ Donum Dei quippe est Spiritus sanctus, et donum Dei est res ipsius ecclesiae oblata.Et, si bene animaduertis, Symon magus, qui ad fidem accessit^ non Spiritum sanctum, quo erat ipse indignus(quoniam, ut scriptum est, Spiritus sanctus disciplinaeeffugiet fictum), sed donum eius emere uoluit, ut ex uen-ditione signorum, que per eundem fierent, multiplicatampecuniam lucraretur. Nec Apostolus emptionem Spiritussancti (quam bene fieri non posse nouerat), sed ambitionemquestus talis et auaritiam, que est ydolorum seruitus, ineodem Symone exhorruit et maledictionis iaculo perculit.Quisquis igitur res ecclesiasticas (que Dei donaa Deo fidelibus, et a fidelibus Deo donantur, queque°ab eodem gratis accipiuntur, et ideo gratis dari debent)propter sua lucra uendit uel emit, cum eodem Symone donum Dei pecunia existimat possideri. Ideoque p, quieas q non ad hoc, quod institutae sunt, sed ad proprialucra munere linguae, uel indebiti obsequii, uel pecuniae largitur uel adipiscitur, symoniacus est, cum principalis intentio fuerit Symonis sola pecuniae causa, auaritiauidelicet, id est ydolatria, ut ait apostolus Paulus.Alioquin cur sinodus Calcedonensis DCXXX. episcoporum procuratorem uel defensorem ecclesiae, uel quemquamregulae subiectum adeo per pecuniam ordinari prohibet, ut interuentores quoque tanti sceleris anathematizet, nisiquod eosdem symoniacos iudicet? Quod si prefati militesecclesiae ob huiusmodi scelus taliter percelluntur, nemosapiens negabit, non militantes ecclesiae multo dampnabiliusob hanc causam, id est uenditionis uel emptionis, deberepercelli. Sed beatus predecessor noster Pascalisde consecratione affirmat, quod quisquis eorum alterum uen-diderit, sine quo alterum non prouenit, neutrum nonuenditum derelinquit, ac per hoc eum, qui rem ecclesiaeuendit uel emit, symoniacum esse intelligit. §. 2.In y nomine uero procuratoris intelligi prefata synodusquemlibet ecclesiasticarum rerum amministratorem, ut, uerbigratia, prepositum, yconomum, uicedominUm; defensorisnomine aduocatum siue castaldum, et iudicem; in subiectoregulae archipresbiterum, archidiaconum, canonicum, monachum uel quemlibet mancipatum ecclesiasticooffitio. §. 3. Quod uero Spiritum sanctum, quantum in seest, uendat uel emat qui preposituram uel huiusmodi aliquid uendit uel emit, audi Augustinum super Iohannem:

„0 quot prepositurasf secernunt! Alterum prepositum habet Cartagini^ Primianus, alterum inMauritania Rogatus, alterum habet in Numidia ille uelille, quos iam nec nominare sufficimus. Circuit ergoaliquis emere columbam; unusquisque laudat prepositumsuumft, quod uendit, etc.™ Ecce uenerabilis Augustinus, de prepositurae distractione agens, in nomine columbaesancti Spiritus uenditionem uel emptionem accipit, sicutet omnes huius euangelici capituli tractatores. §. 4. Pensandum uero est, qua pena mulctentur qui iam Deo et ecclesiaesuae oblata uendunt uel emunt, si cum flagellis eiecti sunt atemplo Dei qui que Deo erant offerenda uendebant uelemebant. Si de offerendorum uenditoribus uel emptoribus dictum est: „Vos fecistis domum patris mei domumnegotiationis et speluncam latronum: ™ quid dicetur de ecclesiae iam oblatorum uenditoribus uei^ emptoribus ?§. 5, Et ne quis insanus obiciat, marito hoc Dominum tamacerbe uindicasse, quia tunc iUa in Dei templo uendeban-tur, ecclesiasticae uero res modo extra templum distrahan-tur 1attende superius Augustinum non terminan

tem locum uenditionis uel emptionis prepositorum, sed tantum indefinite dicentem: „Circuit aliquis emerecolumbam; unusquisque prepositum suum laudat, quoduendit;™ non adiciens, in templum, uel extra templum.Hec contra uenditores uel emptores rerum sacrarumsufficiant.

Item Alexander [II.] Episcopus, seruus seruorum Dei, Lucensis ecclesiae clero et populo in perpetuum .

Ex multis temporibus hoc detestabile malum intra ue-stram ecclesiam inoleuisse cognouimus, ut nulli umquam clerico, quamuis religioso, quamuis scientia et moribus pre-dito, ecclesiasticum beneficium concederetur, nisi ei, quiprofano pecuniae munere illud emere studuisset, fiebatqueecclesia et res eius ita uenalis, uelud quedam terrena et uilismerces a negotiatoribus ad uendendum exposita. Quodmalum quam detestabile, quantum Deo sanctis que sitcontrarium, et sacri canones docent, et fere omnibus manifestum existit. Ista sentencia inuenitur in II. cap. Calce-donensis sinodi. |. 1. Calcedonense concilium naimque, unum ex principalibus, simili pena condempnat eos, qui ecclesiae beneficium interuentu pecuniae acquirunt, et eos, qui sacram manus inpositionem (per quam Spiritussanctus confertur) mercari dinoscuntur. Utros que enimauctoritate inexpugnabili, illos a beneficio, istos a sacroordine iubet expelli. Unde humani generis redemptoromnes ementes et uendentes de templo eiciens cathedrasuendentium columbas euertit, nummulariorum effudit es, precepti sui auctoritate denuncians et dicens: „ Nolitefacere domum patris mei domum negotiationis.™ §. 2. Illudquoque in eodem facto sollicite considerate, quod per totumtextum sancti euangelii nusquam reperitur, Dominum tantaseueritate, tam districta censura iustitiae peccantes corri-uisse, cum non solum eloquio increpans, uerum etiam factoagello de funiculis uerberans omnes eliminauit de templo, aperte demonstrans, quod tales negotiatores non sicut ceteripeccatores sunt corripiendi, sed a templo Dei, id est asancta ecclesia, longius sunt proiciendi. Nam sicut percolumbarum uenditores illi denotantur, qui sacram manusinpositionem uendere conantur, sic per nummularios ecclesiastici beneficii uenditores designantur, qui domum Dei euangelio teste speluncam latronum efficiunt. §.3. Quapropter ego Alexander, sanctae Romanae ecclesiae et apo-stolicae sedis episcopus, imo minister indignus, tot et tantamala in multis ecclesiis et maxime in Lucensi ecclesia exiniqua concupiscentia fieri conspiciens, ne sanguis iniquoruma districto iudice de manu nostra requiratur, illa extirpareet penitus eradicare decreuimus. Constituimus itaque etpresenti decreto firmamus (sicut olim nostri decessoresfecisse noscuntur), nullum deinceps episcoporum beneficium ecclesiae (quod quidam canonicam, uel prebendas, uocant seu etiam ordines) pro aliquo precio uel munere clericis audeant umquam conferre, sed omnes ministroset Seruitores ecclesiae gratis et absque ulla uenalitate insancta ecclesia studeant ordinare. Nec eligant in domoDomini qui maiores sacculos pecuniae conferant, sed eos, qui moribus et scientia diuites pro offitio suo ipsam ualeant sustentare ecclesiam. Constituimus et eodem modofirmamus, ut nullus cuiuscumque gradus clericus pro ecclesiae beneficio audeat aliquid conferre aut fabricae ecclesiarum uel ins donariis ecclesiarum, siue etiam quodpauperibus sit tribuendum, quia (teste scriptura) quialiquid male accipit, ut dispenset bene, grauatur potiusquam iuuatur. Quod si aliquis, diuinorum preceptorumet animarum salutis inmemor, prefatum beneficium ecclesiae iniqua cupiditate ductus emere uel uendere temerarioausu presumpserit, sicut in Calcedonensi concilio diffinitumest, gradus sui periculo eum subiacere decreuimus, necministrare possit ecclesiae quam pecunia uenalem fiericoncupiuit, et insuper terribilis anathematis mucrone perfossus, nisi resipuerit, ab ecclesia Dei, quam lesit, modisomnibus abscidatur.

Item Gregorius Tiomelia XIII.

Vendentes et ementes de templo eliminauit Christus, quia uel eos, qui pro munere inpositionem manuum tribuunt, uel eos, qui donum Dei emere nituntur, dam-pnat. /tem: §. 1. In templo uendentes sunt, qui hoc, quod quibusdam iure conpetit, ad premium largiuntur.Iustitiam enim uendere est hanc pro premii acceptione

seruare. Ementes uero in templo sunt, qui, dum hoc quod iustum est, proximo persoluere nolunt, dumque remiure debitam facere contempnunt, dato patronis precioemunt peccatum.

Item Beda [ad cap. 2. Ioannis]°.

Non solum uenditores sunt columbarum, et domumDei faciunt domum negotiationis, qui sacros ordines, largiendo precium pecuniae, uel laudis, uel etiam honoris inquirunt; uerum hi quoque, qui gradum uel gratiam inecclesia spiritualem, quam Domino largiente perceperunt, non simplici intentione, sed cuiuslibet humanae causa retributionis exercent contra illud Petri apostoli: „Qui loquitur, quasi sermones Dei; qui ministrat, tamquam ex uirtute, quam administrat Deus, ut in omnibus honorificeturDeus.“ Quicumque ergo tales sunt, si nolunt uenienteDomino de ecclesia auferri, auferant ista de actibus suis, ne faciant domum Dei domum negotiationis.

Gratianus. Res ecclesiae, que uel ex consecratione proueniant, in suum ius uel ui, uel aliquo munere aliquem conuertere non debere, docens sanctus Urbanus ait.

Quisquis res ecclesiasticas (que dona Dei sunt, quoniam a Deo fidelibus, et a fidelibus Deo donantur, queque ab eodem gratis accipiuntur, et ideo gratis dari debent)propter sua lucra uendit uel emit, cum eodem Symonedonum Dei pecunia possideri existimat.

Item Gregorius VII.

Peruenit ad nos fama sinistra, quod quidam episcoporum non sacerdotibus propriae diocesis decimas atque Christianorum oblationes conferant, sed potius laicalibuspersonis, militum uidelicet siue seruitorum, uel (quod grauiusest) consanguineis. Unde si quis amodo episcopus inuentusfuerit huius diuini precepti transgressor, inter maximoshereticos et antichristos non minimus habeatur, et, sicut Nicena sinodus de symoniacis censuit, et qui dat episcopus, et qui recipiunt ab eo laici, siue precio, siue beneficio, eterni incendii ignibus deputentur.

Item Pascalis 7 /.

Altare et decimas per pecuniam dare, et Spiritum sanctum uendere symoniacam heresim esse, nullus fidelium ignorat.

Item Innocentius Papa [II. in Sinodo Romana, cap. 2.]

Si quis prebendas, uel prioratum, seu decanatum, aut honorem, uel promotionem aliquam ecclesiasticam, seu quodlibet sacramentum ecclesiasticum, utputacrisma, uel oleum sanctum, consecrationes altariumuel ecclesiarum, interueniente execrabili ardore auariciae perpecuniam acquisiuit, honore male acquisito careat, etemptor atque uenditor, et interuentor nota infamiae percellantur, et nec pro pastu, nec sub obtentu alicuius consuetudinis ante uel post aliquid exigatur, uel ipse darepresumat, quoniam symoniacum est; sed libere absque s diminutione aliqua collata sibi dignitate atque beneficio perfruatur.

Gratian. De secunda questione et tertia quid sacri canones diffiniant, auctoritatibus hinc inde in medium deductis patefactum est.