P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Causa 17

Initium

Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?

Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?

Quaestio 3 : Si contigisset eum se et sua monasterio tradidisse, an licentia abbatis liceret ei ad propria redire?

Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?

Causa 18

Initium

Quaestio 1 : An monasterium possit petere quae ab episcopo quaesita sunt? an episcopalis ecclesia possit sibi vendicare quae monasterio fuerunt tradita?

Quaestio 2 : An per episcopum abbas sit eligendus et ordinandus, an tantummodo a propriis fratribus sit instituendus?

Causa 19

Initium

Quaestio 1 : Si episcopus debeat permittere, ut relicta propria ecclesia clericus monasterium ingrediatur?

Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?

Quaestio 3 : Si contigerit ipsos regulares canonicos fuisse, utrum concedendus esset eis monasterii ingressus?

Causa 20

Initium

Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?

Quaestio 2 : Si praeter voluntatem parentum tonsuram vel religionis vestem quis in pueritia accipiat, an possit sibi detrahi, an non?

Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?

Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?

Causa 21

Initium

Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?

Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?

Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?

Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?

Quaestio 5 : An ab episcopo correpti suum officium relinquere, et ad saecularem judicem confugere valeant?

Causa 22

Initium

Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?

Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?

Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?

Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?

Quaestio 5 : Si constiterit illud servandum esse, an episcopus sit reus perjurii, qui contra juramentum archidiaconum suum ire compellit?

Causa 23

Initium

Quaestio 1 : An militare peccatum sit?

Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?

Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?

Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?

Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?

Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?

Quaestio 7 : An haeretici suis et ecclesiae rebus sint exspoliandi, et qui possidet ab haereticis ablata an dicatur possidere aliena?

Quaestio 8 : An episcopis vel quibuslibet clericis sua liceat auctoritate, vel Apostolici, vel imperatoris praecepto arma movere?

Causa 24

Initium

Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?

Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?

Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?

Causa 25

Initium

Quaestio 1 : an clerici baptimalis ecclesiae auctoritate privilegii decimas suae dioecesis ex integro sibi valeant vendicare?

Quaestio 2 : An subsequenti privilegio monachorum derogetur antiquioribus privilegiis baptismalium ecclesiarum.

Causa 26

Initium

Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?

Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?

Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?

Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?

Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?

Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?

Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?

Causa 27

Initium

Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?

Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?

Causa 28

Initium

Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?

Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?

Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?

Causa 29

Initium

Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?

Quaestio 2 : Si prius putabat, hunc esse liberum, et postea deprehendit, illum esse servum an liceat ei statim ab illo discedere?

Causa 30

Initium

Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?

Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?

Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?

Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?

Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?

Causa 31

Initium

Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?

Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?

Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii

Causa 32

Initium

Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?

Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?

Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?

Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?

Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?

Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?

Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?

Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?

Causa 33

Initium

Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?

Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?

Quaestio 3

Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?

Quaestio 5 : An vir sine consensu uxoris continentiam vovere possit, vel si minis vel terroribus licentiam vovendi ab ea extorquere valeat?

Causa 34

Initium

Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?

Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?

Causa 35

Initium

Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?

Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?

Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?

Quaestio 4 : Quare usque ad sextum gradum consanguinitas computatur, ita quod nec ultra protenditur, nec infra subsistit?

Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?

Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?

Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?

Quaestio 8 : Si ignoranter de consanguinitate vel affinitate aliqua in uxorem ducta est, an ex dispensatione possit viro suo adhaerere?

Quaestio 9 : Si contigerit ecclesiam decipi, et causa consanguinitatis aliquam a viro suo separare, quae post quadriennium nuptiis hinc inde celebratis deprehenditur non fuisse consanguinea prioris, an secunda conjugia sint rescindenda, et priora sint redintegranda?

Quaestio 10 : Si relicta alicujus de propria cognatione ad secundas nuptias transierit, an proles ex eis suscepta possit pertingere ad consortium alicujus de cognatione prioris viri?

Causa 36

Initium

Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?

Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?

Pars 3

How to Cite

QUESTIO V

I. Pars. Deficientibus uero accusatoribus reus non uide-tur esse cogendus ad purgationem. Sicut enim possessor deficiente actore titulum suae possessionis probare non cogitur, itaqui inpetitur ad innocentiam suam purgandam cogendus essenon creditur. Auctoritate quoque Cornelii Papae, et Triburiensisconcilii sacerdotes iurare prohibentur, nisi pro recta fide.

Ait enim Cornelius, [epist. II. ad Rufum, Episcopum orientalem]:

C. I

Iuramentum a sacerdotibus non est exigendum.

Sacramentum hactenus a summis sacerdotibus uel reliqpiis exigi, nisi pro recta fide, minime cognouimusfieri nec sponte eos iurasse reperimus.

[C. II.] 9 a

Item.

Nos, sequentes sanctorum iura apostolorumeorumque successorum firmamus, et sacramenta incautaprohibemus.

[C. iii.p»

Item.

Nos sacramentum ab episcopis nescimus oblatum, nec umquam fieri debet.

C. IV

Si quis presbiter contra laicum, uel laicus contra clericum querimoniam habet.

Item ex Concilio Triburiensi, [c. 21.]

Si quis presbiter contra laicum, uel laicus contra presbiterum aliquam habet querimoniae controuersiam, episcopo precipiente sine personarum acceptione finiatur, laicusper iuramentum (si necesse sit) se expurget; presbiteruero uice iuramenti per sanctam consecrationem interrogetur, quia sacerdotes ex leui causa iurare non debent.Manus, per quam corpus et sanguis Christi conficitur, iuramento polluetur? Absit, cum Dominus in euangeliodiscipulis suis (quorum uicem nos indigni in sancta gerimusecclesia) dicat:, , Nolite omnino iurare; sit autem sermouester: est, est; non, non. Quod autem his habundantiusest a malo est.“

II. Pars. Gratian. Verum his auctoritatibus non omnimoda iuramenta prohibentur fieri a sacerdotibus, sed tantum in - cauta et ea, que pro qualibet causa temporali iudicio offeruntur.Cum autem populari infamia sacerdotes obprimmtur, tunc adinnocentiae suae assertionem iuramenta debent offerre ^.

Unde Gregorius Papa ait [III. ad Bonifacium, ep. I.:

C. V

Sacerdos a populo accusatus iuramento innocentiam suam affirmet.

Presbiter uel quilibet sacerdos si a populo accusatus fuerit, et certi testes inuenti non fuerint, qui criminiillato ueritatem dicant, iusiurandum in medio faciat, et illum testem proferat de innocentiae suae puritate, cuinuda et aperta sunt omnia.

C. VI

De Leone episcopo, quem B. Gregorius fecit purgationem prebere.

Item ex Registro Gregorii, [lib. II. Indict. io. epist. 23.] ad Iustinum Inperatorem capitulo VII .

Habet hoc proprium antiqui hostis inuidia, ut quos inproborum actuum perpetratione (Deo sibi resistente)deicere non ualet, opiniones eorum falsas, ad presenssimulando, dilaceret. Quoniam igitur quedam contra sacerdotale propositum de Leone fratre et coepiscopo nostrosinister rumor asperserat, utrum uera essent districtadiutius fecimus inquisitione perquiri, et nullam in eo culpaminuenimus de his, que dicta fuerant. Sed ne quid uidereturomissum, quod nostro potuisset cordi remanere ambi-

f uum, ad B. Petri sacratissimum corpus districta eum ex abundanti fecimus sacramenta prebere. Quibus prestitismagna fuimuss exultatione gauisi, quod huiuscemodiinnocentia eius euidenter enituit. Pro qua re gloriauestra predictum uirum cum omni karitate suscipiat, et re-uerentiam ei, qualem sacerdotem decet exhibeat, necaliqua cordibus remaneat de his, que iam sunt purgata, dubietas. Et ita suprascripto uos episcopo deuotissimeoportet in omnibus adherere, ut congrue decenterque Deumin eius persona, cuius minister est, uideamini honorare.

C. VII

Quod- B. Gregorius Mennam episcopum iuramento purgari fecit.

Item ex eodem ad Brunichildam Reginam Francorum, cap. CCXXXVII

Mennam uero reuerentissimum fratrem et coepiscopum

nostrum, postquam ea, que de eo dicta fuerant, requirentes, in nullo inuenimus esse culpabilem, qui insuper ad sacratissimum corpus B.Petri apostoli sub iureiurando satisfaciens, ab his, que obiecta fuerant eius opinioni, se demonstrauitalienum, reuerti illum purgatum absolutumque permisimus, quia, sicut dignum erat, ut, si in aliquo reus existeret, culpam in eo canonice puniremus, ita dignum non fuit, uteum adiuuante innocentia diutius retinere uel affligere inaliquo deberemus. §. i. Purgationem tamen ante teduobus sacerdotibus sibi iunctis, ubi accusator cessauerit, eundem hoc ex se prebere tuo committimus arbitrio.Vulgarem denique, ac nulla canonica sanctione fultam legem, feruentis scilicet siue frigidae aquae, ignitique ferri contactum, aut cuiuslibet popularis inuentionis (quia fabricantehec sunt omnino ficta inuidia), nec ipsum exhibere, necaliquo te modo uolumus postulare, imo apostolica auctoritateprohibemus firmissime.

C. VIII

De Maximo Salonitano episcopo, ut" sacramento semet ipsum expurget.

Idem Castorio Notario Rauennae [lib. VII. Indict. 2. epist. 8o.]

Quanto a nobis creditur, et necessarias uides causas iniungi, tanto strenuum debes te et sollicitum exhibere. Proinde, si Maximus Salonitanus prestito sacramentofirmauerit se symoniaca heresi non teneri, atque de aliisante corpus sancti Apollinaris tantummodo requisitus, innoxium se esse responderit, et de inobedienta sua (sicut de-putauimus) egerit penitenciam, uolumus, ut ad consolandum illum epistolam, quam ad eum scripsimus, qua eiets gratiam nostram, et communionem reddidissesignauimus), experientia tua dare debeat; quia sicut incontumacia persistentibus seueros esse nos conuenit, sichumiliatis et penitentibus locum ueniae negare nondebemus.

C. IX

De eodem.

Idem Mariniano Episcopo Rauennae, [lib. VII. ep. 79.]

Que de causa Maximi sint agenda, ex epistolis, quas ad uos transmisimus, agnouistis. Sed quia, qualis dehac re fraternitatis uestrae uoluntas sit magis apresentium latore Castorio cartulario nostro renunciantecognouimus, ideo, si idem Maximus coram uobis et predicto cartulario nostro de symoniaca heresi se sacraemento purgauerit, atque de aliis ante corpus sancti Apollinaris (ut scripsimus) tantummodo requisitus, liberum seesse responderit, causam ipsius fraternitatis uestrae iudicio, de eo, quod excommunicatus missarum solempniaagere presumpserit, committimus, qua debeat peni-tentia talis culpa purgari. Et ideo quicquid uobis secundumDeum placet securiters disponite, nec aliquid de nobisdubium habeatis. Nam quicquid a uobis hac de causaordinatum fuerit nos et gratis suscipimus, et libenteradmittimus.

C. X

Qualiter Sixtus semetipsum purgauit.

Item Sixtus Papa [III.] omnibus Episc ., [c. i.]Mandastis, ut scriberem uobis, qualiter instans iur-gium contra me suscitatum sit, uel a quo, ut uestro aminiculppelleretur, et causa mea firmaretur. Scitote me criminaria quodam Basso, et iniuste persequi. Quod audiens Valentinianus Augustus nostra auctoritate sinodum congregari iussit. Et facto concilio, cum magna examinationesatisfaciens omnibus, (licet euadere aliter satis potuissem, suspicionem tamen fugiens, ) coram omnibus me purgaui, mescilicet a suspicione et emulatione liberans; sed non aliis, qui noluerint aut sponte hoc non elegerint, faciendiformam dans.

C. XI

De causa Gillandi presbiteri.

Item Alexander II. Rumaldo Cumano Episcopo. Super causas Gillandi presbiteri tui de morte episcopi sui, predecessoris tui, infamati, in medium consuluimus. Itaque circumstantium fratrum unanimi assensutuae dilectioni referimus, prefatum Gillandum presbiterum ante te representandum, ubi, si certi accusatoresdefuerint, tunc dictante iusticia sine omni controuersia pres-»biter quecumque ob hoc iniuste amisit ac sacerdotiumaccipiat et integra beneficia,

C. XII

De purgatione clericorum, si conuinci non poterunt.

Item ex Concilio Agat en si.

Si legitimi accusatores crimina sacerdotis probare non potuerint, et ipse negauerit, cum septem sociis suis

eius ordinis (si ualet) a crimine semetipsum expurget. Diaconus uero si eodem crimine accusatus fuerit, cum tribus semetipsum excuset.

C. XIII

De eodem.

Item ex Concilio Ylerdensi.

Presbiter si a plebe sibi commissa mala opinione infamatus fuerit, et episcopus legitimis testibus adprobare non potuerit, suspendatur usque ad dignam satisfactionem, nepopulus fidelium in eo scandalum patiatur. Digna uerosatisfactio est (sicut a maioribus constitutum esse docetur), quando siue secundum canones, siue ad arbitriumepiscopi septem sibi collegas adiungit, et iurat in sacro euangelio coram posito, quod crimen sibi illatumnon perpetrauit. Et hac satisfactione purgatus securedeinceps suum exequatur offitium.

[PALEA.

C. XIV. De eodem.

Item Siluester Papa

Accusatum symoniacum necesse habuimus summopere per scripturam prohibere, ne missarum solempnia celebraredebuisset, donec quid esset uerius potuissemus cognoscere.]

[PALE A.

C. XV. Item ex Concilio Triburiensi.

Nobilis homo uel ingenuus si in Sinodo accusatur et negauerit, si eum constiterit fidelem esse, cum duodecimingenuis se expurget; si antea deprehensus fuerit infurto, aut periurio, aut falso testimonio, ad iuramentumnon admittatur, sed (sicut qui ingenuus non est) feruentiaqua uel candenti ferro se expurget.]

C. XVI

De eodem.

Item Igmarus Remorum Episcopus .

Si mala fama de presbitero exierit, et accusatores ac testes legales defuerint, ne, contra Apostolum, infirmorum corda de mala fama presbiteri percutiantur, etne uituperetur ministerium nostrum, neue securiores presbiteri existentes licentius in peccatum 'prolabantur, secundum decreta maiorum cum denominatis sibi uicinispresbiteris, quos scimus se nolle periurare, sacramentofamam suam purget.

[PALE A.

C. XVII. De eodem.

Item Innocentius Aquileiensi Patriarchae et Mantuano Episcopo.

Quoties frater noster Tridentinus episcopus in nostrapresentia de symonia sit inpetitus, prudentiam uestramlatere non credimus, cuius causa tandem in nostra presentiauentilata producti sunt aduersus eum accusatores, uiuauoce et scripto asserentes, quod ecclesiam S. Petri dePado presbitero Paulo dedent pro quatuor modiis frumenti, quos ab eiusdem ecclesiae laicis acceperit. Verumquoniam nec accusatores, nec testes secundum formamcanonum et sanctorum Patrum statuta in causa ipsa procedere potuerunt, communi fratrum nostrorum concilioiudicamus, ut tertia manu sui ordinis et quatuor abbatumet religiosorum sacerdotum de supradicta symonia in uestrapresentia se debeat expurgare. Porro purgationis tenorerit huiusmodi. Idem episcopus super sancta euangeliaprimum iurabit, quod pro ecclesia S. Petri de Pado, presbitero Paulo danda, neque ipse per se, neque per submissampersonam, neque alius pro eo, se sciente, pretium receperit.Deinde uero purgatores super sancta Dei euangeliaiurabunt, quod, sicut ipsi credunt, uerum iurauit. Nositaque causae huius seriem committentes prudentiae uestrae, mandamus uobis, ut congruo loco in unum conuenire curetis, et ita causam ipsam iuxta presentium tenorem prestanteDomino restauretis, quatenus et omnis de cetero huiusquestionis scrupulus auferatur, et utrique parti sua iustitiaconseruetur. Si quis uero de uobis, certa prepediente causa, interesse non poterit, uos, qui adesse poteritis, idemiudicium terminate. Quod si predictus frater noster A.predictam purgationem fecerit, uos ei auctoritate nostra predictum offitium et Tridentinam ecclesiam restituite. Hancautem purgationem ante proximam purificationem B. Mariaeuirginis adinplere iubemus.]

Gratian. In premissis auctoritatibus subintelligitur, si reus se purgare uoluerit, ut sacri canones modum, non necessitatempurgandi accusato inponant, sicut aparet ex fine capituliSixti Papae, et auctoritate Leonis, gui data purgatione aitde se ipso:

sacerdotum, nec non etiam nostrorum episcoporum, omniumque ceterorum sacerdotum ac Leuitarum auctoritate et consensu, atque reliquorum fidelium et cunctorumconsiliariorum nostrorum consultu diffinitum est, uosomnes utriusque ordinis ministros scire uolumus. Statutumest namque ratione et necessitate auctoritate s predictaconsultu omnium, ut quotiescumque cuiquam sacerdoticrimen inponitur, si ipse accusator talis fuerit, ut recipidebeat, (quia quales ad accusationem sacerdotum admittidebeant, m canonibus pleniter expressum est;) si autem (utdictum est) ille accusator, qui canonice est recipiendus, eumcum legitimo uirorum numero et bonorum testium approbare in conspectu episcoporum poterit, tunc canonicediiudicetur, et si culpabilis uictus fuerit, canonice damp-netur. Si uero eum suprascripto pretextu minime approbare ipse accusator poterit, et hoc canonice diiuaice-t242 k ipg 243 sacerdos, si suspiciosus aut incredibilissuo episcopo aut reliquis suis consacerdotibus, siue bonis etiustis de suo populo uel de sua plebe hominibus fuerit, nein crimine aut predicta suspicione remaneat, cum tribus, aut quinque, uel septem bonis ac uicinis sacerdotibus, exemplo Leonis Papae (qui duodecim episcopos insua purgatione habuit) uel eo amplius, si suo episcopouisum fuerit, aut necesse esse propter tumultum populiperspexerit, et cum aliis bonis et iustis hominibus sesacramento coram populo super quatuor euangelia datopurgatum ecclesiae reddat. Si quis autem scire desiderat, quales testes ad accusationem sacerdotum recipi debeant, etquid° de accusatore faciendum sit, pleniter in canonibusreperiri p poterit

III. Pars. Gratian. Iuramento uero candentis ferri uel ferventis aquae purgatio non est addenda

Unde Stephanus V. Luiberto Maguntino Episc.:

C. XX

Feruentis aquae et candentis ferri iudicium fieri in ecclesia prohibetur.

Consuluisti de infantibus, qui in uno lecto cum parentibus dormientes mortui reperiuntur, utrum ferro

C. XVIII

De Leone, qualiter semet ipsum purgauit Auditum est, fratres karissimi, qualiter mali homines grauia crimina in me confinxerunt. Quamobrem egoLeo Pontifex sanctae Romanae ecclesiae purifico me inconspectu uestro coram Deo et angelis eius, quia criminosasistas et sceleratas res, quas illi mihi obiciunt, nec perpetraui, nec perpetrare iussi. Hoc autem faciens non legemprescribo ceteris, qua id facere cogantur.

Gratian. Ecce uterque summus Pontifex semetipsum purgat, nec tamen ceteris purgandi necessitatem prescribit. Undedatur intelligi, quod satisfactio purgationis in uoluntate consistitaccusati non in arbitrio iudicis. Sed cum in Ylerdensi conciliopresbiter iubeatur suspendi usque ad dignam satisfactionem, cumetiam decreto Leonis in arbitrio ponitur episcopi, quotamanu sacerdos se purgare debeat, patet, quod ad purgationemcogendus est, nec in sua uoluntate, sed in arbitrio iudicis consistit.

Item Leo Papa scribens ad Karolum Regem ait,

C. XIX

Qualiter sacerdotes purgari debeant. Omnibus uobis uisu aut auditu notum esse nondubitamus, quod sepissime suadente antiquo hoste sacerdotibus crimina diuersa obiciantur. Sed qualiter ex eisab his rationabilis examinatio et satisfactio fiat, licettempore bonae memoriae domni genitoris uestri Pipini, siue priscis temporibus a sanctis Patribus et reliquisbonae deuotionis hominibus sepissime uentilatum fuerit, nos tamen pleniter et aliquid inde finitum reperireminime quiuimus. Nostris quippe temporibus id ipsum asanctis episcopis, et reliquis sacerdotibus, ac ceterisecclesiasticae dignitatis ministris, uestris in regnis, seuin aliis Deo degentibus, nobisque una cum eis agentibus, sepissime propter multas et nimias reclamationes, que exhoc ad nos de diuersis partibus uenerunt, uentilatumest. Sed qualiter consultu domni et patris nostri LeonisApostolici, ceterorumque Romanae ecclesiae episcoporum, et reliquorum sacerdotum, siue orientalium et grecorumpatriarcharum, et multorum sanctorum episcoporum et

candente, aut aqua feruente, seu alio quolibet examine parentes se purificare debeant eos non obpressisse. Monendi namque sunt et protestandi parentes, ne tam tenellossecum in uno collocent lecto, ne negligentia qualibet pro-ueniente suffocentur uel opprimantur, unde ipsi homicidii reiinueniantur. Nam ferri candentis uel aquae feruentisexaminatione confessionem extorqueri a quolibet sacri noncensent canones, et quod sanctorum Patrum documentosancitum non est supersticiosa adinuentione non est presumendum. Spontanea enim confessione uel testium approbatione publicata delicta, habito pre oculis Dei timore, commissa sunt regimini iudicare. Occulta uero et incognita sunt illi relinquenda, qui solus nouit cordafiliorum hominum. Hi autem, qui probantur, uel confitentur talis reatus se noxios, tua eos castiget moderatio, quia si conceptum in utero qui per aborsum dele-uerit, homicida est, quanto magis, qui unius saltem diei puerulum peremerit, homicidam esse se excusare nequibit?

Gratian. Hoc autem utrum ad omnia genera purgationis, an ad hec duo tantum, que hic prohibita™ f uidentur, pertineat, non inmerito dubitatur propter sacrificium zelotipiae, et illudGregorii: „ Si uir, qui frigidae naturae esse dicitur, per uerumiudicium probare potuerit, uxorem suam numquam se cognouisse, separetur ab ea.

[C. XXI.]

In libro namque Numerorum™ legitur, Dominus™ prece-pisse Moysi, ut loqueretur filiis Israel et diceret eis: „ Vir, cuius uxor errauerit, maritumque contempnens dormierit cum alterouiro, et Aoe maritus deprehendere nequiuerit, sed latet adulterium, et testibus argui non potest, quia non est inuenta instupro, si spiritus zelotipiae concitauerit uirum contra uxoremsuam, que uel polluta est, uel falsa suspicione appetitur, adduceteam ad sacerdotem, et offeret oblationem pro illa decimam partem sati farinae ordeaceae; non fundet super eam oleum, necinponet thus, quia sacrificium zelotipiae est et oblatio inuestigansadulterium. Offeret igitur eam sacerdos, et statuet coram Domino, assumetque aquam sanctam in uase fictiliet pauxillumterrae de pauimento tabernaculi mittet in eam. Cumque steteritmulier in conspectu Domini, discooperiet caput eius, et ponetsuper manus eius sacrificium recordationis et oblationem zelotipiae. Ipse autem tenebit aquas amarissimas, in quibus cumexeeratione maledicta congessit, adiurabitque eam, et dicet: Si non dormiuit uir alienus tecum, et si non polluta es desertomariti thoro, non tenebunt te aquae istae amarissimae, inquas maledicta congessi. Si autem declinasti a uiro tuo, atquepolluta es, et concubuisti cum altero uiro, his maledictionibus subiacebis: det te Dominus in maledictionem et exemplumcunctorum in populo suo; putrescere faciat femur tuum, et tumensuterus tuus disrumpatur; ingrediantur aquae maledictae in uen-trem tuum, et utero tumescente putrescat fremur tuum. Etrespondebit mulier: Amen, Amen. Scribetque sacerdos in libelloista maledicta, et delebit ea aquis amarissimis, in quas maledictacongessit, et dabit ei bibere; quas cum exhauserit, tollet sacerdosde manu eius sacrificium zelotipiae, et eleuabil illud coramDomino, inponetque illud super altare, ita dumtaxat, utprius pugillum sacrificii tollat de eo, quod offertur ei incendatsuper altare, et sic potum det mulieri aquas amarissimas. Quascum biberit, si polluta est et contempto uiro adulterii rea, per-transibunt eam aquae maledictionis, et inflato uenire conpu-trescet femur, eritque mulier in maledictionem et in exemplumomni populo. Maritus t/ero absque culpa erit, et illa recipiet iniquitatem suam. Quod si polluta non fuerit, innoxia eritet faciet liber os.

IV. Pars. [Gratian.] Sed quelibet huiusmodi purgatio uidetur esse inhibita, cum in premissa auctoritate Stephani Papaedicatur: „Spontanea confessione, etc .“

C. XXII

In nouo testamento monomachia non recipitur.

Item ex decreto Nicolai Papae .

Monomachiam uero in lege non assumimus, quam preceptam fuisse non reperimus, quam, licet iniissequosdam legamus, sicut sanctum David et Goliam sacraprodit istoria, nusquam tamen ut pro lege teneatur alicubi diuina sanxit auctoritas, cum hoc et huiusmodisectantes Deum solummodo temptare uideantur.

V. Pars. Gratian. Contra in Concilio Guarmaciensi, [c. I5.]:

C. XXIII

Si furta in monasterio fiant, monachi iudicio se expurgent.

Sepe contingit, ut in monasteriis monachorum furta perpetrentur C Idcirco statuimus, ut quando ipsi fratresde talibus expurgare se debeant, missa ab abbate celebretur uel ab aliquo ex& presentibus fratribus, et sicexpleta missa omnes communicent in hec uerba: CorpusDomini sit tibi ad probationem hodie.

C. XXIV

Quicumque de adulterio accusatur, probabili se expurget iudicio °.

Item [in Salegustadiensi Concilio, c. 7.]

Interrogatum est, si duo de adulterio inculpati fuerint, et unus profitetur, et alter negat, quid inde agendum sit. Decretum est a sancto concilio, ut ille, qui negauerit, probabili se iudicio expurget, et qui professusfuerit dignam penitentiam agat.

C. XXV

Cum plures de adulterio accusantur, et unus ceteros purgare noluerit, omnes rei habeantur, si ipse iniudicio ceciderit.

" Item [in eodem, c. 14.]

Statuit quoque sancta sinodus, ut, si duo de adulterio accusati fuerint, et ambo negauerint, et orant sibi concedi, ut alter illorum utrosque diuino purget iudicio, si unus inhoc ceciderit, ambo rei habeantur.

C. XXVI

Pro singulis missa celebretur, qui de aliquo crimine accusantur.

Item [in Concilio Wormaciensi, c. 10.]

Si episcopo aut presbitero aliquod maleficium inputatum fuerit, in singulis missam celebraredebet, et communicare, et de singulis sibi inputatis innocentem se ostendere. Quod si non fecerit, quinquennioa liminibus ecclesiae extraneus habeatur.

Gratian. Illud uero, quod Sixius et Leo in fine suae purgationis addiderunt, ex eorum exemplo intelligendum est; exemplo enim suae satisfactionis noluerunt prescribere ceteris legempurgandi.

PrevBack to TopNext

On this page