QUESTIO II.

Priuilegia ecclesiarum et sacerdotum intemerata et inuiolata decreuimus cunctis manere temporibus. Legesecclesiae apostolica auctoritate firmamus, et peregrina sub-mouemus iudicia.

Item Leo Papa Marciano Augusto, [ep. LII. al. LIV.]

Priuilegia ecclesiarum et monasteriorum, sanctorum Patrum auctoritate instituta, nulla possunt inprobitate conuelli, nulla nouitate mutari. In quo opere auxiliante Christofideliter exequendo necesse est huius sanctae sedis Pontificesperseuerantem exhibere famulatum. Dispensatio enim nobiscredita est, et ad nostrum reatum tendit, si paternarumregulae sanctionum nobis consentientibus uel negligentibusuiolentur.

Item Gregorius Augustino, Anglorum Episcopo, [respons. 9.]

In Galliarum episcopis nullam tibi auctoritatem tribuimus, quia ab antiquis predecessorum nostrorum temporibus pallium Arelatensis episcopus accepit, quem nos priuare auctoritate percepta minime debemus. Si ergo contingat, ut fraternitas tua ad Galliarum prouincias transeat, et aliquid ex auctoritate agendum fuerit, cum predicto Arela-tensi agatur episcopo, ne pretermitti possit hoc, quodantiqua Patrum institutio inuenit. Brittannorum ueroomnes episcopos tuae fraternitati conmittimus, ut indoctidoceantur, infirmi persuasione roborentur.

Idem Felici Episcopo, [lib. XII. epist. 31.]

Si ea destruerem, que antecessores nostri statuerunt, non constructor, sed euersor esse iuste conprobarer, testanteueritatis uoce, que ait: „Omne regnum in se ipsumdiuisum, “ desolabitur et omnis scientia et lex aduersumse diuisa destruetur.

Item Leo Papa [epist. LXXXII. al. LXXXIV. ad Anastasium, c. 2.]

Igitur secundum sanctorum Patrum canones, spiritu Dei conditos et totius mundi reuerentia consecratos, metropo-litanos singularum prouinciarum episcopos, quibus ex delegatione nostra fraternitatis tuae cura pretenditur, iustraditae sibi antiquitus dignitatis intemeratum habere decernimus, ita, ut a regulis prestitutis nulla aut negligentia aut presumptione discedant.

Seruatis priuilegiis metropolitanorum uices uobis apo-stolicae sedis delegamus, ut inspectis istis, siue ea, que a nobis sunt nuper mandata, seruentur, siue, que deecclesiasticis causis tuae reuelationi contigerit, sub tuanobis insinuatione pandantur. Erit hoc studii ac sollicitudinis tuae, ut talem te in his, que iniunguntur, exhibeas, ut fidem integritatemque eius, cuius curam suscipis, imiteris.

Item Gregorius Bonifatio primo Defensori,

[lib. VII. epist. 17.]

Institutionis nostrae decreta, que sunt priuilegiis et ordinatione disposita, perpetua stabilitate et sine aliquaconstituimus refragatione seruari, siue que scripto decreui-mus, seu que in nostra presencia uidentur esse disposita, nec a quoquam pontificum in totum uel in partemea qualibet occasione conuelli decreuimus uel mutari.Nam nimis est asperum, et precipue bonis sacerdotum moribus inimicum, niti quempiam quantacumque rationis excusatione® que bene sunt ordinata rescindere, et exemplo docere ceteros sua quandoque posse s constitutadissoluere.

Idem Dominico, Cartaginensi Episcopo, [lib. II.

'• Indict. 10. epist. 39.JDe ecclesiasticis priuilegiis quod uestra fraternitasscribit, hoc postposita dubitatione teneat, quia, sicut nostradefendimus, ita singulis quibusque ecclesiis sua iura ser-uamus, nec cuilibet gratia fauente ultra quam mereturinpertior, nec ulli hoc, quod sui iuris est, ambitu stimulantederogabo: sed fratres meos per omnia honorare cupio, sicque honore singulos subuehi, dummodo non sit quodalteri iure ab altero possit opponi.

Item^ Vigilio, Arelatensi Episc. [lib. VII. ep. 117.] Cum piae desiderium uoluntatis, et laudandae diffinitionis intentio sacerdotalibus sit semper studiis adiu-uanda, cura est sollicitudinis adhibenda, ut ea, que proquiete religiosae conuersationis sunt disposita uelsordinata, nec dissimulatio negligere, nec quedam ualeatpresumptio perturbare: sed sicut hoc, quod ratio exigebatutiliter, obtinuit diffiniri, ita quod diffinitum estnon debet uiolari.

Idem [ad Natalem Episcopum, lib. II. epist. 37.]Quod uero dicitis, nostris temporibus debere seruarique a meis quoque decessoribus tradita uel custoditasunt, absit hoc a me, ut statuta maiorum consacerdotibus meis in qualibet ecclesia infringam, quia michi iniuriamfacio, si fratrum meorum iura perturbo.

Item Iui ius Papa [epist. I. ad Orientales, c. 4.]Amputato totius usurpationis excessu nullus presumat que sibi non uidentur esse concessa. §. i. Ea

que sunt ab Apostolis eorumque successoribus instituta, nulla desidia negligantur, nulla dissensione uiolentur, nullaconcertatione turbentur.

Item Gregorius Papa, [lib. VII. Indict. 2. epist. 60.

Praerecti Illustri].

Ecclesiasticae moderationi est omnino conueniens, ut que ordinata fuerint, uel decisa, nulla in posterum debeant refragatione turbari.

Idem in Registr o, [lib. VII. Indict. 2. epist. 7. Ianuario Caralitano].

Inperiali constitutione sancitum est aperte, ut ea, que contra leges fiunt, non solum inutilia, sed etiam pro infectishabenda sint.

[C. XIV.]

Cod. lib. I. tit. de precibus inperatori offerendis, Inperator Constantinus.

Nec dampnosa fisco, nec iuri contraria postulari oportet.

[C. XV.] Inp. Theodosius et Valentinianus.

Rescripta contra ius elicita ab omnibus iudicibus precipimus refutari, nisi forte sit aliquid, quod non ledat alium, et prosit petenti, uel crimen supplicantibus in-dulgeat.

Item Pelagius Papa Iohanni Comiti ".

Dicenti, sacras iussiones se habere pre manibus, respondimus scire illum oportere, quod ipse clementissimus princeps generalibus legibus constituerit, illa sacra uniuscuiusque supplicantis desiderio concessa preualere eteffectui mancipari, que cum iuris et legum ratione concordant; ea uero, que subreptione uel falsis precibusforsitan inpetrantur, nullum remedium supplicantibus ferre.

Gratian. Rescripta, siue sint adnotationes siue pragmaticae sanctiones, expressam debent habere in se condicionem: Si preces ueritate nituntur. Mendax enim precator debet carereinpetratis, et quibus scripta diriguntur sunt puniendi, si precummendacia uetuerint argui. Unde Inpp. Diocletianus, etMaximianus, et Constantius lib. I. Cod. tit. si contra iusuel utilitatem publicam: §. 1. „ Prescriptione mendaciorumopposita, siue in iuris narratione mendacium reperiatur, siue infacti, siue in tacendi fraude, pro tenore ueritatis, non deprecantisaffirmatione, datum iudicem cognoscere debere, et secundum hocde causa conuenit ferre sentenciamItem Inp. Constantinus:, , Puniri iubemus decem librarum auri mulctaiudices, qui uetuerunt precum argui falsitatemP Inpp.Theodosius et Valentinianus: §.3. „Et si legibus consentaneum sacrum oraculum mendax precator attulerit, careat penitus inpetratis, et, si nimia mentientis inuenitur inprobitas, etiam seueritati subiaceat iudicantis. Item Con-st an tinus: §.4. „Et si non cognitio, sed executio, mandatur, de ueritate precum inquiri oportet, ut si fraus interuenit, de omni negocio cognoscatur .“ Inp. Anastasius^: §. 5.„ Omnes cuiuscumque maioris uel minoris amministrationis uni-uersae reip. iudices monemus, ut nullum rescriptum, nullam pragmaticam sanctionem, nullam sacram annotationem, quegenerali iuri uel utilitati publicae aduersa esse uideatur, indisceptatione i cuiuslibet litigii patiantur proferri; sed generales sacras constitutiones modis omnibus non dubitent obseruan-das. Cod. tit. de diuers. rescript. Inpp. Diocletianus etMaximianus: §. 6. „Sanccimus, ut autentica ipsa atqueoriginalia rescripta, etiam ex nostra manu subscripta, non exempla eorum insinuentur. Inp. Constantinus: 5. 7., , Si qua beneficia personalia sine die et consule fuerint deprehensa, auctoritate careant. Inp. Zeno: §. 8., , Uniuersarescripta, siue in personam precantium siue ad quemlibet iudicemmanauerint, que uel annotatio, uel queuis pragmatica sanctionominetur, sub ea condicione proferri precipimus, si precesueritate nituntur, nec aliquem fructum precator oraculi percipiat inpetrati, licet in iudicio asseueret ueritatem, nisiquestio fidei precum inperiali beneficio monstretur inserta. Namet magnificus uir questor, et uiri spectabiles magistri scriniorum, qui sine prefata adiectione qualecumque diuinum responsumdictauerint, et iudices, qui susceperint, reprehensionem subibunt, et qui illicite dictata ausi fuerint scribere cuiuscumquescrinii memoriales, seu pragmaticarii, uel adiutores primicerii, amissione cinguli ferientur .“

Item Leo Papa [epist. LII. al. LIV. ad Marcianum Augustum].

Priuilegia ecclesiarum, sanctorum canonibus instituta, et uenerabilis Nicenae fixa decretis, nulla possunt inprobitate conuelli, uel nouitate mutari.

Item NgJcolaus Papa, uniuersali Sinodo presidens, dixit [in Concilio Romano, c. ult.]:

Si quis dogmata, mandata, interdicta, sanctiones uel decreta pro catholica fide uel ecclesiastica disciplina, pro correctione inminentium uel futurorum malorum asedis apostolicae Presule salubriter promulgata contempserit, anathema sit.

Item Gelasius Cresconio Iohanni, Mesaliae Episcopis, inter cetera:

Decessorum statuta sicut legitima et iusta successorem custodire conuenit, ita debet etiam male facta corrigere.

Hinc etiam Archadius et Honorius:

[C. XX.]

Quecumque, inquiunt, a parentibus nostris diuersis sunt statuta temporibus, manere inuiolata atque incorrupta circa sacrosanctas ecclesias precipimus. Nichil igitura priuilegiis inmutetur, omnibus, qui ecclesiis deser-uiunt, tuicio deferatur, quia temporibus nostris addipocius reuerenciae cupimus, quam ex his, que olim pre-stita sunt, inmutari. Idem [leg. 30.]: §. i. Non tamnouum aliquid presenti sanctione precipimus, quam illa, queolim uidentur indulta, firmamus. Priuilegia igitur, que olimreuerentia religionis obtinuit, mutilare sub penaeetiam interminatione prohibemus ita, ut hii quoque, quiecclesiae obtemperant, ipsius beneficiis perfruantur. Idem [leg. 34.]: §. 2. Si ecclesiae uenerabilis priuilegia cuiusquam s fuerint uel temeritate uiolata, uel dissimulationeneglecta, conmissum duodecim librarum auri (sicutetiam prius constitutum est) condempnatione plectatur.Ipsaque priuilegia nichilominus plenissimum per omniaobtineant uigorem.

Item Pelagius Armentario, Magistro militum, inter cetera:

Posteaquam ecclesiae iura documentorum quoque intercedentium fuerint auctoritate firmata, nullatenus ab his discedendi liberam Pontifex, uel si uult, permittatur habere licentiam.

Gratian. Si ergo priuilegia monasteriorum uel quarumlibet ecclesiarum auctoritate Leonis, GregoriiGelasii et nonnullorum aliorum Pontificum sanctae Romanae ecclesiae inuiolata seruantur; si ea, que contra leges fiunt, pro infectis habendasunt; si Pontifex non habet liberam licentiam discedendi adocumentis, quibus iura ecclesiae firmantur: patet, quod posteriora priuilegia antiquioribus derogare non possunt, nec eorumauctoritate eis aliqua obicietur exceptio, cum etiam, si contra illaspecialiter fierent, pro infectis essent habenda.

II. Pars. §. i His ita respondetur: Sancta Romana ecclesia sua auctoritate congregata ualet disiungere, et disiuncta congregare; rationis tamen equitate considerata. Unde uel pietatis, uel necessitatis intuitu semel a se concessa ualet uel intotum uel in partem conmutare. Pro necessitate namque corrigendorum uiciorum priuilegia multarum ecclesiarum uel in-minuuntur, uel penitus inmutantur, siue personaliter siue generaliter. §. 2. Personaliter iuxta illud: „ Priuilegium omninomeretur amittere qui permissa sibi abutitur potestate.

Item Siluerius Papa Vigilio Episcopo, [ep. II.]

Sic decet fidem sanctorum Patrum in ecclesia seruari catholica, ut quod habuit amittat qui inprobabili temeritate quod non accepit assumpserit.

Item Simplicius [epist. II.] I oh an ni, Episcopo Rauennati, post pauca, quibus eum ab illicita ordinatione prohibuit.

Denunciamus autem, quod si posthec aliquidtale presumpseris, et aliquem seu episcopum, uel presbiterum, seu diaconem inuitum facere forte credideris, ordinationes tibi Rauennatis uel Emiliensis ecclesiae nouerisauferendas.

Item Leo Papa [epist. LXXXV. al. LXXXVII. ad Episcopos Africanos].

Si qui episcopi talem consecrauerint sacerdotem, qualem esse non liceat, etiamsi aliquo modo dampnum proprii honoris euaserint, ordinationis ius ulterius non habebunt, nec umquam ei sacramento intererunt, quod, neglecto diuino iudicio, inmerito prestiterunt.

Gratian. Generaliter, ueluti dum duitati episcopalis dignitas perpetuo subtrahitur, que suos episcopos interimere consueuit.

Unde Gelasius Papa scribit :

Ita nos Silianorum cedes geminata pontificum horrendi criminis atrocitate confudit, ut diu constitutio nostrae deliberationis hesitaret, dum et ingerere quemquam parricidalibus exemplis detestaremur antistitem, et ecclesiam utcumque destitutam non usque adeoiudicaremus relinquendam. Quapropter iam uelut usumconsuetudinemque sacrilegam declinantes, eatenus duximus religioni consulendum, ut parrochiae uice ab extrinsecus positis sacerdotibus gubernetur, que ibidemconmanentes ferro didicit necare pastores, inauditoquefacinore (quod etiam in illis prouinciis nusquam prorsus legitur accidisse, que bellorum continuis diuersisqueincursionibus affliguntur) ut aliqua reperta sit ciuitas, que presules ministrantes sibi fidei Christianae

sine persecutore prosternat. Curandum est igitur, t 2ior funesta pernicies cessatione propriorum sanetur antistitum, atque ita saltim furoris tanti materia subtrahatur, si in quam hec possit acerbitas perpetrari consistenspersona ibidem defuerit, eoque modo uel illa duitas, dumin quos deseuiat non habebit, ab huiusmodi temeritate desistat, uel aliis imitandi contagia dira nonprebeat. Egeat ergo episcopalibus subsidiis sibimet aliundepensatis£, que sacram in suo gremio collocatam fusocrudeliter maculat sanguine dignitatem, que in utroque hac est ultione plectenda, siue instinctu domesticoseu furiis incitata hoc conmittit externis. Prebeat ergouestra dilectio in hoc statu positae ministerium uisitationisecclesiae, et aut conueniendo pariter, aut uicissim, proutqualitas rerum causaque proposcerit, diuina misteriarepresentet ingratis, ne, cum deuitamus zizania, dominica uideamur preterire frumenta.

III. Pars. Gratian. Hostiliatis quoque uel paupertatis necessitate episcopales sedes uel mutantur, uel duae in wmmrediguntur, sicut sup. in tit. de mutationibus episcoporumB. Gregorius fecisse legitur. Non ergo priuilegia ecclesiarumsic inuiolata permanere censentur, ut quibusdam de causis inter-uenientibus apostolica auctoritate eis derogari non possit; alioquinmultitudo ecclesiarum ad paucitatem redigeretur, cum innumeraeecclesiae in diocesibus aliarum frequenter conditae inueniantur.Seruentur ergo priuilegia ecclesiarum cunctis inconcussa temporibus, ne uidelicet preter eius auctoritatem, a quo data sunt, contra ea liceat ire alicui. §. i. Sed obicitur illud Simaci Papae:,, Possessiones, quas unusquisque ecclesiae suo reliquit arbitrio, etc. que sup. in tit. de alienatione rerum ecclesiasticarum leguntur asscripta. Unde datur intelligi, quod ea, que deiure uniuscuiusque ecclesiae uel necessitatis, sicut peregrinis, uel pietatis intuitu, sicut religiosis domibus conferuntur, non perpetuo, sed temporaliter ab eis, quibus conferuntur, sunt possidenda. Quamquam illud Simaci ad necessitatis intuitum, non adpietatis prospectum possit referri, uidelicet, ut ea, que peregrinisuel captiuis necessitas largiri suasit, non ea, que religiosis domibus ob quietem religiosae conuersationis concessa sunt prohibeantur perpetuo possideri. Vel pocius de utrisque intelligendumest, uidelicet, ut sicut necessitatem patientes cessante necessitatebeneficiis renunciare coguntur, que eis miserationis indulsit intuitus, sic religiose uiuentes, cum a religione cessauerint, priuile - giis exuuntur °, q religiosa conuer satio meruit. Priuilegiaergo, que religiosis domibus conceduntur P, uel in eo casuaccipienda sunt, in quo ita eis consulitur, quod nulli aliquid derogatur, uidelicet ut ex noualibus, quorum decimationes nulli assignatae fuerant, priuilegiorum auctoritate decimas aliquibuspersoluere non cogantur, uel si propter instantem temporis necessitatem eis consuli non poterit, nisi aliis derogetur, ita priuilegiorum auctoritas uideturi esse seruanda, ut eorum subuenia-tur inopiae, non ut suarum diuitiarum augmento, et possessionumnon modica extensione porrecta, baptismales seu parrochianae^ecclesiae penitus destruantur.