P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Causa 17

Initium

Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?

Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?

Quaestio 3 : Si contigisset eum se et sua monasterio tradidisse, an licentia abbatis liceret ei ad propria redire?

Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?

Causa 18

Initium

Quaestio 1 : An monasterium possit petere quae ab episcopo quaesita sunt? an episcopalis ecclesia possit sibi vendicare quae monasterio fuerunt tradita?

Quaestio 2 : An per episcopum abbas sit eligendus et ordinandus, an tantummodo a propriis fratribus sit instituendus?

Causa 19

Initium

Quaestio 1 : Si episcopus debeat permittere, ut relicta propria ecclesia clericus monasterium ingrediatur?

Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?

Quaestio 3 : Si contigerit ipsos regulares canonicos fuisse, utrum concedendus esset eis monasterii ingressus?

Causa 20

Initium

Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?

Quaestio 2 : Si praeter voluntatem parentum tonsuram vel religionis vestem quis in pueritia accipiat, an possit sibi detrahi, an non?

Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?

Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?

Causa 21

Initium

Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?

Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?

Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?

Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?

Quaestio 5 : An ab episcopo correpti suum officium relinquere, et ad saecularem judicem confugere valeant?

Causa 22

Initium

Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?

Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?

Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?

Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?

Quaestio 5 : Si constiterit illud servandum esse, an episcopus sit reus perjurii, qui contra juramentum archidiaconum suum ire compellit?

Causa 23

Initium

Quaestio 1 : An militare peccatum sit?

Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?

Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?

Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?

Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?

Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?

Quaestio 7 : An haeretici suis et ecclesiae rebus sint exspoliandi, et qui possidet ab haereticis ablata an dicatur possidere aliena?

Quaestio 8 : An episcopis vel quibuslibet clericis sua liceat auctoritate, vel Apostolici, vel imperatoris praecepto arma movere?

Causa 24

Initium

Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?

Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?

Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?

Causa 25

Initium

Quaestio 1 : an clerici baptimalis ecclesiae auctoritate privilegii decimas suae dioecesis ex integro sibi valeant vendicare?

Quaestio 2 : An subsequenti privilegio monachorum derogetur antiquioribus privilegiis baptismalium ecclesiarum.

Causa 26

Initium

Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?

Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?

Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?

Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?

Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?

Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?

Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?

Causa 27

Initium

Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?

Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?

Causa 28

Initium

Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?

Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?

Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?

Causa 29

Initium

Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?

Quaestio 2 : Si prius putabat, hunc esse liberum, et postea deprehendit, illum esse servum an liceat ei statim ab illo discedere?

Causa 30

Initium

Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?

Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?

Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?

Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?

Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?

Causa 31

Initium

Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?

Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?

Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii

Causa 32

Initium

Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?

Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?

Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?

Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?

Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?

Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?

Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?

Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?

Causa 33

Initium

Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?

Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?

Quaestio 3

Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?

Quaestio 5 : An vir sine consensu uxoris continentiam vovere possit, vel si minis vel terroribus licentiam vovendi ab ea extorquere valeat?

Causa 34

Initium

Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?

Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?

Causa 35

Initium

Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?

Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?

Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?

Quaestio 4 : Quare usque ad sextum gradum consanguinitas computatur, ita quod nec ultra protenditur, nec infra subsistit?

Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?

Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?

Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?

Quaestio 8 : Si ignoranter de consanguinitate vel affinitate aliqua in uxorem ducta est, an ex dispensatione possit viro suo adhaerere?

Quaestio 9 : Si contigerit ecclesiam decipi, et causa consanguinitatis aliquam a viro suo separare, quae post quadriennium nuptiis hinc inde celebratis deprehenditur non fuisse consanguinea prioris, an secunda conjugia sint rescindenda, et priora sint redintegranda?

Quaestio 10 : Si relicta alicujus de propria cognatione ad secundas nuptias transierit, an proles ex eis suscepta possit pertingere ad consortium alicujus de cognatione prioris viri?

Causa 36

Initium

Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?

Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?

Pars 3

How to Cite

DISTINCTIO V.

I. Pars. In penitencia autem, que peccatorem considerareoportet, Augustinus in libro de penitencia docet, dicens:

[C. I.]

,, Consideret qualitatem criminis in loco, in tempore, in perseuerantia, in uarietate personae, et quali hoc fecerit temptatione, et in ipsius uicii multiplici executione. Oportet enim peni-tere fornicantem secundum exellentiam sui status aut offitii, aut 'secundum modum meretricis, et in modo operis sui, et qualiterturpitudinem suam peregit^, si in loco sacrato, aut cui debuitexellentiam fidei (ut sunt domus dominorum, et aliorum multorum), si in tempore orationi constituto, ut festiuitates sanctorumet tempora ieiuniis Consideret, quantum perseuerauerit, et defleatquod perseueranter peccauit, et quanta fuerit nictus in-pugnatione. Sunt qui non solum non uincuntur, sed ultro sepeccato offerunt, nec expectant temptationem, sed preueniuntuoluptatem, et pertractet s secum, quam multiplici actioneuicii delectabiliter peccauit. Omnis ista uarietas cpnfitendaest et deflenda, ut, cum cognouerit quod peccatum est multum,cito inueniat Deum propitium.

§. 1. In cognoscendo augmentum peccati inueniat se, cuius etalis fuerit, cuius sapientiae, et ordinis, et statum omnem alterius non peccantis. Inmoretur insingulis istis, et sentiat modum criminis, purgans lacrimis omnemqualitatem uicii.

§. 2. Defleat uirtutem, qua inierim caruit.Dolendum enim est, et dolore purgandum, non solum quiapeccauit, sed i quod se uirtute priuauit. Nam, licet speret seconsecuturum ueniam, dolere tamen potest, quia non promeruitunde remunerari confidat.

§. 3. Anxietur et doleat, quod modo effugiens de preteritis penam, miser non inde exspectet gloriam, cuius omne tempus, quoniam breuissimum est,debuit decertauisse ad consequendum premium.

§.4. Defleat etiam,quoniam offendens in uno factus est omnium reus. Ingratusenim extitit qui plenus uirtutibus Deum non omnino timuit. Inhoc enim quisque peccator fit culpabilior, quo est Deo acceptior.Ideo enim Adam plus peccauit, quia omni bono habundauit.Etiam alio modo offendens in uno est omnium reus, quiaomnis uirtus patitur detrimentum ab uno uicio. Nam si quiscadit in auariciam, largitatem destruit, et etiam™ castitatemminorauit. Amore enim pecuniae uel uiolaret castitatem, uelsaltim minus amaret. Si enim tanta propter Deum adhuc castitasinest, ut nolit eandem perdere, tamen saltim minori gaudio, minori affectione ™ tuetur eam, ubi uidet inde procedere dampnum pecuniae, sicque e£ m a&Ys, que, etiamsi non expellantur, tamen perceptione ° unius uicii uel satis uel parum minuuntur, uel intentione deteriorantur. Unde omnis uirtus cuicumque crimini est deflenda, et de omnibus indulgentia est petenda.

§. 5. Animaduertere etiam oportet, et animaduertendodeflere animam proximi, quam fornicator Deo eripuit, uel ereptam in malo confirmauit; etiam quod exemplum extitit mali inoperatione sui criminis; cui magis profuisset, si aliis causa fuissetconuersionis. Gemat itaque aliorum uitam in sua corruptam,uel incorruptam conseruatam^v, et commodum proximi, quoddedisset exemplo boni. Doleat de tristicia, quam bonis peccandointulit, et de leticia, quam eis non adhibuit. Et non solum cogitetquid et qualiter fecerit, sed quam iniuste Deum, ut diximus,peccando offenderit. Timeat illam sentenciam ueritatis: „Nonpotestis duobus dominis seruire^ Immeat ergo, ne omnia bona,que fecit, dum in uno peccato perseuerauerit, excommunica-tione <1 mali perdiderit, ut qui seruiuit diabolo per crimen,Deo, quas obtulit, uirtutes amiserit. Pium tamen est credere,ut recepta gratia Dei, que in eo destruit mala priora, etiam remuneret bona, ut, cum destruxerit quod suum non inuenit, amet et diligat bonum, quod etiam in peccante plantauit.

§. 6. In omnibus dolens aut seculum derelinquat, aut saltim illa,que sine ammixtione mali non sunt amministrata, ut mercatura,et milicia, et alia, que utentibus sunt nociua, ut amministrationessecularium potestatum, nisi his utatur ex obedientiae licentia.Ponat se omnino in potestate iudicis, in iudicio sacerdotis, nichilsibi reseruans sui, ut omnia eo iubente paratus sit facere prorecipienda uita animae, quecumque faceret pro euitanda corporis morte, e£ hoc cum desiderio, quia uitam recuperat infinitam, ut Deus. Cum gaudio enim facere debet inmortalisfuturus que faceret pro differenda morte moriturus. Semperdeprecetur Deum, certus de uenia, qui omnibus modis et sine tedio dubius rogaret potestatem terrenam. Abstineat a multislicitis qui in libertate arbitrii conmisit illicita. Semper offeratDeo mentem, et cordis contritionem, deinde e/ quod potest depossessione; tunc quod o fferat^™ securus offerat. „Respexit^enim Dominus ad Abel, et ad munera eiusSed priusdicit ad Abel, quam ad munera Sumens enim mentem,quam cognouit humilem e/ puram, remunerauit eius largitatismunera. Ad Cayn uero non respexit, neque ad munera eius.Mentem enim eius, quam uiderat, quoniam non cognouit, eiusmunera non recepit, /n iudicio itaque y cordis considerandaest elemosina tribuentis, nec iam considerandum est quantum, sedqua mente, qua affectione dat quod potest. Vidua enim duobus,que habueraU, minutis larga, plus omnibus posuiU. Qui igitur peccata sua redimere uult temporalium oblatione,caueaD prius offerat mentem.

§. 7. Cautus sit, ne uere-cundia ductus diuidat apud se confessionem, ut diuersa diuersisuelit sacerdotibus manifestare. Quedam dd enim uni celantVque alii manifestanda conseruant, quod est se laudare, etad ypocrisim tendere, et semper uenia carere, ad quam per frusta totam putat per uenire.

§.8. Paueat^ift preter eass quemuera delectat penitencia; non prius ad corpus Domini accedat, quam confortet ^ bona^ conscientia. Sed in hac separationetremendum “ iudicium cogitet, ubi kk maius et terribiliusinpenitentes separabit in ignem. Doleat N, quod nondum audet sumere, quem multum desiderat, cibum salutarem. Isti suntdigni fructus penitenciae, animam captiuam elaqueantes et inlibertate seruantes.

§. 9. Cohibeat se preterea a ludis, aspectaculis seculi, qui perfectam uult consequi gratiam remissionis. Nam Dina, si se cohibuisset, si™ inter suos remansisset, ab extraneo raptore corrupta non essef. Tanto itaque magis sibi anima caueat et cohibeat se, que sepe uelsemel rapta est et corrupta; timeat iam docta experimento, quod ignorauit uirgo; eligat quem imitetur; non sequatur quem animus suus dampnat. Se enim iudicat qui penitenciae fructus non habentem a se non elongat. Laudat pp enim et amat quosdigne fructificare non ignorat; querat fructus dignos etsi nondignos penitenciae. Sunt enim digni fructus uirtutum fructus,qui non sufficiunt penitentibus. Penitencia enim grauiores expostulat^, ut sic pacetur ecclesia, ut, pacata dolore et gemitibus, mortuis uitam qq inpetret.

C. II

Penitens negotiationis lucra abiciat.

Item Leo Papa [epist. XC. al. XCII. ad Rusticum Episcopum, c. 9.] II. Pars. "Qualitas lucri negotiantem aut accusat, aut arguit, quia et est honestus questus, et turpis. Verumtamen penitenti utilius est dispendia pati,quam periculis negotiationis astringi, quia difficile estinter ementis uendentisque commercium non interuenirepeccatum."

C. III

Post penitenciam ad miliciam secularem redire non licet.

Idem [ibidem, c. io.] Contrarium omnino est ecclesiasticis regulis, post penitenciae actionem redire ad miliciam secularem, cum Apostolus dicat: "Nemo militans Deo inplicat se negociis secularibus." Unde non est liber a laqueis diaboliqui se miliciae mundanae uoluerit implicare.

C. IV

Decennio peniteant qui post penitenciam ad secularem miliciam redeunt.

Item ex Niceno Concilio, [c. ii.] "Si qui uero per Dei gratiam uocati primo quidem ostenderunt fidem suam deposito miliciae cingulo, post hec autem ad proprium uomitum reuersi sunt, ut et pecunias darent, et ambirent rursus ad miliciam, isti decem annis sint inter penitentes post primum triennium, quofuerint inter audientes. Ab omnibus uero illud precipueobseruetur, ut animus eorum et fructus penitenciae attendatur. Quicumque enim cum omni timore, et lacrimisperseuerantibus, et operibus bonis conuersationem suamnon uerbis solis, sed opere et ueritate demonstrant, cumtempus statutum a his fuerit inpletum, et orationibus iam ceperint conmunicare, licebit episcopo etiam humaniuscirca eos aliquid cogitare. Qui uero indifferentem habuerint lapsum, et sufficere sibi, quod ecclesiam introierint, arbitrantur, isti omnimodo tempora statuta conplebunt."

C. V

A conmunione suspendantur qui post penitenciam ad secularia redeunt.

Item ex Concilio Aurelianensi [I., c. 13.] "De his, qui suscepta penitencia religionem suae professionis obliti ad secularia relabuntur, placuit eos et a conmunione suspendi, et ab omnium catholicorum conuiuiisseparari. Quod si post interdictum cum eis quisque presumpserit manducare, et ipse conmunione priuetur."

C. VI

Que sit falsa penitencia.

Item Gregorius [VII. in Sinodo Romana, celebrata anno 1078., c. 6.] III. Pars. "Falsas penitencias dicimus, que non secundum auctoritatem sanctorum Patrum pro qualitate criminuminponuntur. Ideoque miles, uel negotiator, uel alicuioffitio deditus, quod sine peccato exerceri non possit, siculpis grauioribus irretitus ad penitenciam uenerit, uel quibona alterius iniuste detinet, uel qui odium in cordegerit, recognoscat, se ueram penitenciam non posseperagere, per quam ad eternam uitam ualeat peruenire, nisinegotium relinquat, uel offitium deserat, et odium excorde dimittat, bona quidem que iniuste abstulit, restituat, arma deponat, ulteriusque non ferat, nisi consilioreligiosorum episcoporum pro defendenda iusticia. Netamen desperet, interim quicquid boni facere poterit hortamur ut faciat, ut omnipotens Deus cor illius illustret adpenitenciam."

C. VII

Post conuersionem ad negotium redire non licet, quod sine peccato agi non potest.

Item Gregorius in omel. XXIV. [Euangel.] "Negotium, quod ante conuersionem sine peccato extitit,hoc etiam post conuersionem repetere culpa non fuit. Sunt enim pleraque negotia, que sine peccatis exhiberiaut uix, aut nullatenus possunt. Que ergo ad peccatum inplicant, ad hec necesse est ut post conuersionem animus non recurrat."

C. VIII

De eodem

Item Innocentius II. [in Concilio Romano, c. 22.] IV. Pars. "Fratres nostros et presbiteros ammo-nemus, ne falsis penitenciis laicorum animas decipi et ininfernum pertrahi patiantur. Falsam autem penitenciamesse constat, cum spretis pluribus de uno solo penitenciaagitur, aut cum sic de uno agitur, ut ab alio non discedatur. Unde scriptum est: "Qui totam legem obseruauerit, offendat autem in uno, factus est omnium reus;: scilicet quantum ad uitam eternam; sicut enim si peccatis omnibus esset inuolutus, ita si in uno tantum maneat, eternaeuitae ianuam non intrabit. Falsa est etiam penitencia,cum penitens ab offitio uel curiali uel negotiali non recedit, quod sine peccatis nullatenus agi preualet;aut si odium in corde gesserit, aut si offenso cuilibet nonsatisfaciat s, aut si offendenti offensus non indulgeat, aut si arma quis contra iusticiam gerat."

PrevBack to TopNext

On this page