P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Causa 17

Initium

Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?

Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?

Quaestio 3 : Si contigisset eum se et sua monasterio tradidisse, an licentia abbatis liceret ei ad propria redire?

Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?

Causa 18

Initium

Quaestio 1 : An monasterium possit petere quae ab episcopo quaesita sunt? an episcopalis ecclesia possit sibi vendicare quae monasterio fuerunt tradita?

Quaestio 2 : An per episcopum abbas sit eligendus et ordinandus, an tantummodo a propriis fratribus sit instituendus?

Causa 19

Initium

Quaestio 1 : Si episcopus debeat permittere, ut relicta propria ecclesia clericus monasterium ingrediatur?

Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?

Quaestio 3 : Si contigerit ipsos regulares canonicos fuisse, utrum concedendus esset eis monasterii ingressus?

Causa 20

Initium

Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?

Quaestio 2 : Si praeter voluntatem parentum tonsuram vel religionis vestem quis in pueritia accipiat, an possit sibi detrahi, an non?

Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?

Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?

Causa 21

Initium

Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?

Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?

Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?

Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?

Quaestio 5 : An ab episcopo correpti suum officium relinquere, et ad saecularem judicem confugere valeant?

Causa 22

Initium

Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?

Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?

Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?

Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?

Quaestio 5 : Si constiterit illud servandum esse, an episcopus sit reus perjurii, qui contra juramentum archidiaconum suum ire compellit?

Causa 23

Initium

Quaestio 1 : An militare peccatum sit?

Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?

Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?

Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?

Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?

Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?

Quaestio 7 : An haeretici suis et ecclesiae rebus sint exspoliandi, et qui possidet ab haereticis ablata an dicatur possidere aliena?

Quaestio 8 : An episcopis vel quibuslibet clericis sua liceat auctoritate, vel Apostolici, vel imperatoris praecepto arma movere?

Causa 24

Initium

Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?

Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?

Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?

Causa 25

Initium

Quaestio 1 : an clerici baptimalis ecclesiae auctoritate privilegii decimas suae dioecesis ex integro sibi valeant vendicare?

Quaestio 2 : An subsequenti privilegio monachorum derogetur antiquioribus privilegiis baptismalium ecclesiarum.

Causa 26

Initium

Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?

Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?

Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?

Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?

Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?

Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?

Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?

Causa 27

Initium

Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?

Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?

Causa 28

Initium

Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?

Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?

Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?

Causa 29

Initium

Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?

Quaestio 2 : Si prius putabat, hunc esse liberum, et postea deprehendit, illum esse servum an liceat ei statim ab illo discedere?

Causa 30

Initium

Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?

Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?

Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?

Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?

Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?

Causa 31

Initium

Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?

Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?

Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii

Causa 32

Initium

Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?

Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?

Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?

Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?

Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?

Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?

Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?

Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?

Causa 33

Initium

Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?

Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?

Quaestio 3

Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?

Quaestio 5 : An vir sine consensu uxoris continentiam vovere possit, vel si minis vel terroribus licentiam vovendi ab ea extorquere valeat?

Causa 34

Initium

Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?

Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?

Causa 35

Initium

Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?

Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?

Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?

Quaestio 4 : Quare usque ad sextum gradum consanguinitas computatur, ita quod nec ultra protenditur, nec infra subsistit?

Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?

Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?

Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?

Quaestio 8 : Si ignoranter de consanguinitate vel affinitate aliqua in uxorem ducta est, an ex dispensatione possit viro suo adhaerere?

Quaestio 9 : Si contigerit ecclesiam decipi, et causa consanguinitatis aliquam a viro suo separare, quae post quadriennium nuptiis hinc inde celebratis deprehenditur non fuisse consanguinea prioris, an secunda conjugia sint rescindenda, et priora sint redintegranda?

Quaestio 10 : Si relicta alicujus de propria cognatione ad secundas nuptias transierit, an proles ex eis suscepta possit pertingere ad consortium alicujus de cognatione prioris viri?

Causa 36

Initium

Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?

Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?

Pars 3

How to Cite

QUESTIO VII.

I. Pars. De tempore uero satisfactionis, an sit inponen-dum morituris, Theodorus Cantuariensis Archiepiscopus inPenitenciali suo ita diffinit:

C. I

In periculo constitutis penitenciae quantitas non est inponenda, sed innotescenda.

Ab infirmis in periculo mortis positis pura est confessio peccatorum inquirenda, non tamen illis inponenda est quantitas penitenciae, sed innotescenda, et cum amicorum orationibus et elemosinarum studiis pondus penitenciae subleuandum, si forte migrauerint, ne obligati etconmunione et consortio ueniae fiant alieni. A quo periculo si diuinitus ereptus conualuerit, penitenciae modum asacerdote sibi inpositum diligenter obseruet, et ideo secundum auctoritatem canonicam, ne illis ianua pietatis clausauideatur, orationibus et consolationibus ecclesiasticis, .sacra unctione olei inuncti, secundum statuta sanctorum Patrum conmunione uiatici reficiantur.

II. Pars. Gratian. Aliis uero pro qualitate peccati etpresidentium arbitrio tempora penitenciae decernenda sunt.

Unde Leo Papa [ep. LXXVII. al. LXXIX. ad Nicetam Episcopum, c. 6.]:

C. II

Presidentium arbitrio prefigantur tempora penitudinis.

Tempora penitudinis habita moderatione constituenda sunt tuo iudicio, prout conuersorum animos prospexeris esse deuotos, pariter etiam habentes etatis senilis intuitum, et periculorum quorumcumque, autegritudinum respicientes necessitates. In quibus si

quis ita grauiter urgeatur, ut, dum adhuc penitet, de salute. ipsius desperetur, oportet ei per sacerdotalem sollicitudinem conmunionis gratia subueniri.

C. III

Et qualitas criminum^-, et contricio penitentium in satisfactione inponenda a sacerdote consideretur.

Item NyJcolaus Papa.

De his uero, qui pro criminibus penitenciam gerunt, et ad cingulum miliciae reuertuntur, constat eos contrasacras regulas agere. Verum quia crimina non equaliasunt, perhibesque alios horum propter nimiam ebetudinemin desperationem cecidisse, alios ob hoc ad paganos fugisse: tibi hoc conmittimus decernendum, nimirum, quiloca et tempus regionis illius, modum que culpae, nec non et penitenciam, et gemitus hominum ad confessionem uenientium presens positus inspicere uales.

C. IV

De eodem.

Item ex Concilio Laudicensi, [c. 2.]His, qui diuersorum peccatorum lapsus incurrunt, etoratione, et confessione ac penitencia malorum suorum perfectam conuersionem demonstrant, pro qualitatepeccati penitenciae tempus adtribuendum est propter misericordiam et bonitatem Dei. Qui ergo huiusmodi sunt reuo-candi et ad conmunionem sunt applicandi.

C. V

Episcopi arbitrio pro qualitate peccati penitenciae ^tempora distribuantur.

Item ex Concilio Cartaginensi III., [c. 31.] Penitentibus secundum differendam peccatorum episcopi arbitrio penitenciae tempora decernantur.

C. VI

Sine personarum acceptione inploranti penitencia detur.

Item ex Concilio Cartaginensi IV. [c. 74. 75. 80. 82. 81.

64.79.]«

Sacerdos penitenciam imploranti absque personaeacceptione penitenciam secundum leges iniungat. Ne-gligentiores uero penitentes tardius reconcilientur. Omniautem tempore ieiunii penitentibus manus a sacerdotibusinponantur. Diebus etiam remissionis penitentes genuaflectant, mortuos in ecclesiam efferant, et sepeliant.Die autem dominico non ieiunent. Nam qui dominico

die studiose ieiunat non creditur esse catholicus. Peni-tentes uero, qui leges penitenciae attente execuntur, si casu in itinere uel in mari mortui fuerint, ubi eis subuenirinon possit, memoria eorum et orationibus et oblationibusconmendetur.

Unde in VIII. Sinodo legitur :

C. VII

Tempus penitenciae qualitatem sequitur delicti.

Pro qualitate delicti penitenciae tempus inpendatur.

C. VIII

Tempus et modus penitendi delinquentibus presidentis inponatur iudicio.

Item.

Hoc sit positum in iudicio eorum, qui presunt, uel quanto tempore, uel quali modo penitere debeant quidelinquunt, quia etas ad eruditionem multam facit haberidifferendam penae.

III. Pars. Gratian. Quo affectu penitentem suscipere etinpenitentem abicere debeamus, ex eadem Sinodo euidenterostenditur, dum dicitur.

C. IX

Intimo karitatis affectu penitentem debemus suscipere.

Penitentem ex corde ita oportet suscipi, sicut Dominus ostendit, cum dicit, quia conuocaui amicos meos et uici-nos, dicens: Congratulamini michi, quia inueni ouem meam, quam perdideram.

C. X

Penitentes legem Dei diligant, iniquitatem odio habeant.

Item.

Affectum illum in se recipiat penitens, quem gerebat ille, qui dicebat:, , Iniquitatem odio habui, et abhomina-tus sum;“ secundum ea, que scripta sunt in sextoPsalmo atque in aliis quamplurimis; uel ea, que Apostolus dixit ad eos, qui secundum Deum contristati sunt:,, Quantum operatum est, “ inquit,, , in nobissollicitudinem, sed excusationem, sed indignationem, sedemulationem, sed uindictam. In omnibus exhibuistis uoscautos^ esse negocio. Sed et ipsis in quibusdeliquit, agens multa contraria, sicut et Zacheus fecit.

C. XI

Inpenitentes tamquam ethnici habeantur.

Item.

Erga eum, qui peccata sua non punit, tales esse debemus, sicut Dominus precepit, dicens:, , Sit tibi sicut gentilis et publicanuset sicut Apostolus docuit, dicens: „Subtrahite uos ab omni fratre ambulante inordinate et non secundum traditionem, quam tradidimus uobis.

C. XII

Melius est errare in misericordia remittendi quam in seueritate ulciscendi.

Item Iohannes Crisostomus, [id est auctor operis imperfecti, homilia 43. ad c. 23. Matthaei.]

„ Alligant autem opera grauia et inportabilia, etc.“ Tales sunt sacerdotes etiam nunc, qui omnem iusticiam populomandant, et ipsi nec modicam seruant, uidelicet, non utfaciendo sint, sed ut dicendo appareant iusti.Tales sunt qui graue pondus uenientibus ad penitenciam inponunt, quia dicunt, et non faciunt, et sic, dumpena penitenciae presentis fugitur, contempnitur pena peccati futura. Sicut enim, si fascem super humeros adolescentis, quem non potest baiulare, posueris, necesse habetut aut fascem reiciat, aut sub pondere confringatur: sic ethomos, cui graue pondus penitenciae inponis, autpenitenciam reiciet, aut suscipiens, dum sufferrenon potest, scandalizatus amplius peccat. Deinde, etsierramus modicam penitenciam inponentes, nonne meliusest propter misericordiam rationem dare, quam propter crudelitatem? Ubi enim paterfamilias largus est, dispensator non debet esse tenax. Si Deus benignus, ut quid sacerdos eius austerus uult° apparere?

C. XIII

Kalendarum obseruationes agere non licet.

Item Martinus Papa, [c. 74.]

IV. Pars. Non licet iniquas obseruationes agerekalendarum, et otiis uacare neque lauro aut uiriditatearborum cingere domos; omnis hec obseruatio paganorum est.

Zacliarias Papa [in Concilio Romano, c. 9.]:

C. XIV

Anathema sit qui ritu paganorum kalendas obseruat.

Si 123 qi kalendas Ianuarii ritu paganorum colere, uel aliquid plus noui facere propter nouum annum, aut mensas cum lampadibus uel epulis, in domibus preparare, et per uicos et plateas cantatores etchoros ducere presumpserit s, anathema sit.

C. XV

Infirmitatibus hominum incantationes nichil remedii prestant.

Item Augustinus .

Ammoneant sacerdotes fideles populos, ut nouerint magicas artes incantationesque quibuslibet infirmitatibus hominum nichil posse remedii conferre; non animalibus languentibus, claudicantibusue, uel etiam moribundis quicquam mederi: sed hoc esse laqueos et insidiasantiqui hostis, quibus ille perfidus genus humanum deciperenititur. Et si quis hec exercuerit, clericus degradetur, laicus anathematizetur.

C. XVI

Dies Egipiiaci, et Ianuarii kalendae non sunt obseruandae.

Item Augustinus °.

Non obseruetis dies, qui dicuntur Egiptiaci, aut kalendas Ianuarii, in quibus cantilenae quedam, et comessationes, et ad inuicem dona donantur, quasi in principio anni bonifati augurio, aut aliquos menses, aut tempora, aut dies, et annos, aut lunae et mensis solisque cursum, quiaqui et has, et quascumque diuinationes, aut fata, autauguria obseruat, aut adtendit, aut consentit obseruantibusinutiliter et sine causa, et magis ad sui dampnationemquam ad salutem tendit; siue per quosdam numeroslitterarum, et lunae, per Pitagoricam nigromantiamegrotantium uitam uel mortem, uel prospera uel aduersafutura inquirunt, siue qui adtendunt somnialia scripta, etfalso in s Danielis nomine intitulata, et sortes, quedicuntur sanctorum Apostolorum, et auguria auium, autaliqua pro domo facienda, aut coniugia copulanda, autin collectionibus herbarum carmina dicunt, aut pictatio-las pro quauis infirmitate scriptas, super homines autanimalia ponunt, preter simbolum et orationem dominicam, aut magicis falsitatibus in grandinariis et tempestatibus credunt. Qui autem talibus credunt, aut ad eorumdomos euntes, aut suis domibus introducunt, ut interrogent, sciant, se fidem Christianam et baptismum pre-uaricasse, et paganum, et apostatam, id est retro abeuntem et Dei inimicum, iram Dei grauiter in eternumincurrisse, nisi ecclesiastica penitencia emendatus Deoreconcilietur. Dicit enim Apostolus:, , Siue manducatis, siue bibitis, siue quid aliud facitis, in nomine Domininostri Iesu Christi facite, in quo uiuimus, mouemur, etsumus.

De temporum quoque obseruationibus scribit Augustinus in Enchiridion, [c. 79-];

C. XVII

Graue peccatum est dies obseruare, eJmenses et annos.

Quis existimaret, quam magnum peccatum sit dies obseruare, et menses, et annos, et tempora, (sicut obseruant qui certis diebus, siue mensibus, siue annis uoluntuel nolunt aliquid inchoare, eo quod secundum uanasdoctrinas hominum fausta uel infausta existiment tempora), nisi huius mali magnitudinem ex timore Apostolipensaremus, qui talibus ait: „Timeo uos, ne fortesine causa laborauerim in uobis?“ Idem super epistolamad Galathas [ad c. 4.]: §. 1. Intelligat lector ad tantumpericulum animae pertinere supersticiosas temporum obser-uationes, ut dicat s Apostolus: „Timeo uos, ne fortesine causa laborauerim in uobis.“ Quod quamuis tantacelebritate atque auctoritate per orbem terrarum in ecclesiislegatur, plena sunt tamen conuenticula nostra hominibus, qui tempora rerum agendarum a mathematicis accipiunt.Iam uero, ne aliquid inchoetur aut editiciorum, aut huiusmodi quorumlibet operum, diebus, quos Egiptiacos uocant, sepe etiam nos monere non dubitant.