CAUSA I, QUESTIO I.

I. Pars. Quod autem spiritualia emere peccatum sit, probatur multorum auctoritatibus.

Ait enim Leo Papa:

Gratia si non gratis datur uel accipitur, gratia non est. Symoniaci autem non gratis accipiunt: igitur gratiam, que maxime in ecclesiasticis ordinibus operatur, non accipiunt. Si autem accipiunt, non habent; si autem non habent, neque gratis, neque non gratis cuiquam dare possunt. Quid ergo dant? profecto quod habent? quid autem habent? spiritumutique mendatii. Quomodo hoc probamus? quia si spiritus ueritatis (testante ipsa ueritate, de qua procedit) gratis accipitur, proculdubio spiritus mendatii esse conuincitur, qui non gratis accipitur.

Item Gregorius Siagrio Episcopo Augustodunensi, [lib. VII. epist. no.] "Quicumque studet precii datione sacrum ordinem percipere, sacerdos non est, sed concupiscit inaniter tantummodo dici."

Item in Registro . "Presbiter si ecclesiam per pecuniam obtinuerit, non solum ecclesia priuetur, sed etiam sacerdotii honorespolietur, quia altare, et decimas, et Spiritum sanctumuendere uel emere, symoniacam heresim esse, nullus fide-»lium ignorat."

Idem [Gregorius I. dicta epist. no. lib. VII.] "Benedictio illi in maledictionem conuertitur, qui ad hoc, ut fiat hereticus, promouetur."

Idem in eodem . "Quisquis per pecuniam ordinatur, ad hoc, ut fiat hereticus, promouetur. Quisquis ergo contra symoniacam et neophitorum heresim pro offitii sui loco uehementer nonarserit, cum eo se non dubitet habiturum portionem, qui prius commisit hoc piaculare flagitium."

Item Gelasius Papa [ad Episcopos per Lucaniam constitutos, epist. I. cap. 26.] "Quos constiterit indignos meritis, sacram mercatos esseprecio dignitatem, conuictos oportet arceri, non sine periculo facinus tale patrantes, quia dantem pariter et accipientem dampnatio Symonis, quam sacra lectio testatur, inuoluit."

Item Ambrosius in libro pastorali. "Reperiuntur quamplurimi, negotiatione muneris mercari uelle gratiam Spiritus sancti, dum illi precium donant, ut pontificalis ordinis sublimitatem accipiant, obliti uerborum Petri, qui dixit ad Symonem:„ Pecunia tua tecum sit in perdicione, quoniam existimasti donum Dei pecunia possidere/ s Proinde quia et usitatum est tantum malum, et maiorum frequenter extatmucrone succisum, nos quoque huic uulneri cancerosoignitum (quod superest adhuc) inicimus ferrum, decernentes omnino, ut, quicumque deinceps pro accipienda diuini doni dignitate quodlibet premium detectus fuerit obtulisse, ex eodem tempore se nouerit anathematis obprobrio condempnatum, atque a participatione corporis et sanguinis Christi alienum, ex quo illum constat execrabile Christo perpetrasse flagitium. Quod si aliquis eius accusator extiterit, ille, qui hunc ordinem munerum fuerit datione lucratus, et suscepto honoris gradu priuetur, etin monasterio sub perenni penitentia trudatur. Illi uero, qui hac causa munerum acceptores extiterint, si clerici fuerint, honoris sui amissione mulctentur, si uero laici, perpetuo anathemate condempnentur."

Item ex Concilio Calcedonensi, [c. 2.] "Si quis episcopus per pecuniam ordinationem fecerit, et sub precio redegerit spiritus sancti gratiam, que uendi non potest, ordinaueritque per pecuniam presbiterum aut diaconum, uel quemlibet de his, qui cognominantur in clero, promouerit etiam dispensatorem, aut defensorem s, uel quemlibet, qui subiectus est regulae, pro sui turpissimi lucri commodo, is, cui hoc attemptanti probatum fuerit, proprii gradus periculo subiacebit, et qui ordinatus est, nichil ex hac ordinatione uel promotione, que est per negotiationem facta, proficiat, sed sit alienus a dignitate uel sollicitudine, quam pecuniis adquisiuit. Si quis uero mediator tam turpibus et nefandis datis uel acceptis extiterit, siquidem clericus fuerit, proprio gradu decidat, si uero laicus p anathematizetur."

Item ex VIII Sinodo . "Qui per pecunias quemquam consecrauerit, uel ab alio consecratus est, alienus a sacerdotio sit."

Item Calix tus Papa [II.] "Sanctorum Patrum exempla sequentes et offitii nostri debito innouantes, ordinari quemquam per pecuniam in ecclesia Dei uel promoueri, auctoritate sedis apostolicae modis omnibus prohibemus. Si quis uero in ecclesia ordinationem uel promotionem taliter adquisierit, adquisita prorsus dignitate careat."

Item Gregorius Nazanzenus. "Qui studet donum Dei precio mercari, in sacro ordine nulla ratione de cetero permanere aut reuocari posse dubium non est. Talis a communione omnibusmodis abscidatur. Nam Spiritus sancti donum precioconparari quid aliud est quam capitale crimen et symoniacaheresis? quod quam detestabiliter in utroque testamento uindicatum sit, multorum exemplis facile apparet. Giezi gratiam sanitatis Naaman Siro uendidit; eandem gratiam sanitatis Eliseo uindicante leprosus factus amisit.ludas omnium redemptorem uendidit, mox laqueo suspensus eandem redemptionis gratiam non obtinuit, et merito, quia nemo potest retinere quod uendidit. Symon etiammagus cum eandem Spiritus sancti gratiam emere uellet, dampnationis suae sententiam a Petro audiuit: „ Pecuniatua tecum sit in perdicione, quia donum Dei existimasti pecunia possidere.“ Dominus etiam, utuendentes et ementes huius gratiae expertes ostenderet, cunctos peccatores per gratiam in templo dimisit, singulariter uendentes et ementes increpans et flagellans detemplo eiecit, in quo uenditores et emptores suos gratiaSpiritus sancti constat destitutos esse et uacuos. Quos enim Christus eiecit de templo numquid Spiritus Christi facietsibi templum?"

Item Gregorius "Qui sacros ordines uendunt aut emunt, sacerdotes esse non possunt. Unde scriptum est:, , Anathema dandi, anathema accipiendi, hoc est symoniaca here-sis.“ Quomodo ergo, si anathema sunt et sancti nonsunt, sanctificare alios possunt? Et cum in Christi corpore non sunt, quomodo Christi corpus tradere uel accipere possunt? Qui maledictus est quomodo benedicere potest?"

Idem [Gregorius Siagrio, et aliis Episcopis, lib. VII. epist. no.] "Cum liqueat hanc heresim ante omnes radice pestifera subrepsisse, atque in ipsa sua origine apostolicaesse detestacione dampnatam, cur non cauetur? cur nonperpenditur, quia benedictio illi in maledictionem con-uertitur, qui ad hoc, ut fiat hereticus promouetur?"

Item Ambrosius de ministeriis, [seu de dignitate sacerdotali, cap. 5.] "Cum ordinaretur episcopus, quod dedit aurum fuit, quod perdidit anima fuit; cum alium ordinaret, quodaccepit aurum fuit, quod dedit lepra fuit."

Item [ibidem]. "Gratiam, cum ordinareris, non suscepisti, quia gratuito eam non meruisti."

Item de Giezi. Cito turpem sequitur lepra mercedem, et pecunia male quesita corpus animam que commaculat.

§. i. Vides, quia facto auctoris successio dampnatur heredis.Inexpiabilis est enim uenditi culpa ministerii, et uin-dicta gratiae celestis transit in posteros. Denique Moabi-tae et ceteri non intrabunt in ecclesiam Dei s usque interciam et quartam generationem, tamdiu uidelicet, (utsimplicius interpretemur), donec culpam auctorum multiplicis successio generationis aboleret. Sed cum illi, qui inDeum ydololatriae errore deliquerunt, in quartam generationem uideantur esse mulctati, profecto durior uideturesse sententia, qua Giezi semen usque in eternum dampnatur, pro cupiditate habendi prophetica auctoritate presertim cum Dominus noster Iesus Christus per lauacriregenerationem dederit omnibus remissionem peccatorum.Cur ergo Giezi semen in eternum dampnatur, nisi utuitiorum magis quam generis semen intelligas? Sicut enimqui filii promissionum sunt existimantur in semenbonum, ita etiam qui erroris sunt existimantur insemen malum. Nam et Iudei ex patre diabolo sunt p, non utique carnis successione, sed criminis. Ergo omnescupidi, omnes auari Giezi lepram cum diuitiis suis possident, et male quesita mercede non tam patrimonii facultatem 3, quam thesaurum criminum congregarunt eterno supplicio etbreui fructu.

II. Pars. Gratian. Quia ergo auctoritate Leonis Papae symoniaci non nisi spiritum mendacii accipiunt; secundum Grego - rium apud symoniacos sacerdotium non subsistit , benedictioeorum in maledictionem conuertiiur, apud eos manet anathemadandi et accipiendi ^, cum sancti non sint nec in Christi corporeconstituti, cum sint maledicti, nec sanctificare alios possunt, necChristi corpus tradere uel accipere, nec benedicere aliis ualent;secundum Ambrosium uero anathematis obprobrio condempnentur, atque a participatione corporis et sanguinis Christi alienantur, cum accipiatur aurum et lepra detur, cum inexpiabilis sit culpauenditi ministerii ™; secundum Calcedonense concilium ex taliordinatione nichil proficere iudicantur; secundum GelasiumSymonis dampnatione inuoluuntur; secundum Gregorium Nazan-zenum in sacro ordine permanere aut renouari nulla rationepossunt, ab Eliseo lepra perfunduntur, a Petro in per dicionem dampnantur, a Christo uero de templo eiciuntur: quid aliudsymoniacus symoniaco in sua ordinatione potest conferre, nisi quod Innocentius de ceteris hereticis testatur, dicens [epist XVIII.ad Alexandrum, cap. 3.]:

"Qui perfectionem Spiritus, quam acceperant, perdiderunt, non dare eius plenitudinem possunt, que maxime operatur in ordinationibus, quam per suam perfidiam perdiderunt."

Et iterum: §. i. "Qui honorem non habuit, honorem dare non potuit, nec aliquid accepit ille, quianichil erat in dante, sed dampnationem, quam habuit, perprauam manus inpositionem dedit,"

Idem [Rufo, et aliis Episcopis, epist. XXII. c. 3.] Ventum est ad terciam questionem, que pro sui difficultate longiorem exigit disputacionem. Cum nos dicimus ab hereticis ordinatos, uulneratum per illam manus inpositionem habere caput, ubi uulnus infixum est, medicina est adhibenda, qua possit recipere sanitatem. Quesanitas post uulnus secuta sine cicatrice esse non poterit, atque ubi penitentiae remedium necessarium est, illic ordinationis honorem locum habere non posse. Namsicut legitur, qui tetigerit inmundum inmunduserit, quomodo ei tribuetur quod munditia et puritasconsueuit accipere?

§. 1. Sed econtra^ asseritur, eum, qui honorem amisit, honorem dare non posse, nec illum aliquid accepisse, quia nichil in dante erat, quod ille possetaccipere. Acquiescimus, et uerum est certe, quia quodnon habuit dare non potuit. Dampnationem utique, quamhabuit, per prauam manus inpositionem dedit, et quiparticeps factus est dampnati, quomodo debeathonorem accipere inuenire non possum.

§. 2. Sed dicitur uera et iusta legitimi sacerdotis benedictio auferreomne uitium, quod a uitioso fuerat iniectum. Ergo si itaest, applicentur ad ordinationem sacrilegi, atque omniumcriminum rei, quia benedictione ordinationis crimina ueluitia putentur auferri; nullus sit penitentiae locus, quiaid potest prestare ordinatio, quod longa satisfactio prestareconsueuit. Sed nostrae lex ecclesiae est, uenientibus abhereticis, qui tamen illic baptizati sunt, per manus inpositionem laicam tantum tribuere communionem, nec ex hisaliquem in clericatus uel exiguum subrogare honorem.

III. Pars. Gratian. Sed obicitur: Alii heretici a fide exorbitant, symoniaci autem, etsi gratiam Spiritus sancti uenalemputant, tamem a fide non sunt alieni, atque ideo, quod ab Inno-centio de ceteris hereticis decernitur, non ualet consequenter deillis intelligi. His ita respondetur: Symoniaci, etsi fidemtenere uideantur, infidelitatis tamen perdicioni subiciantur.

Unde B. Ambrosius in I. lib. de penit. ad Nouatianum scribens, dixit:

"Petrus, cum Symon magicae artis consuetudine de-prauatus putasset, quod gratiam Christi per inpositionem manus et^ infusionem Spiritus sancti pecunia conpararet, ait: „Non est tibi sors neque pars, in hac fide, quiacor tuum non est rectum apud Deum.“ Vides, quodhunc magica uanitate condempnat apostolica auctoritate blasphemantem in Spiritu sancto, et eo magis, quod & puram conscientiam fidei non habebat."

Item Gregorius in Registro . "Cum omnis auaritia ydolorum sit seruitus, quisquis hanc et maxime in dandis ecclesiasticis honoribus uigilanternon precauet, infidelitatis perdicioni subicitur, etiamsitenere fidem, quam negligit, uideatur."

Item ex epist. Th ara sii Constantinopolitani Episcopi, missa Papae Adriano . "Eos, qui per pecunias manus inposuerunt uel inponunt, Petrus diuinus apostolus (cuius cathedram sortita est sanctitas uestra) tamquam Symonem magum deponit. §. 1.234 aTollerabilior enim est Macedonii et eorum, qui circa ipsumsunt, sancti Spiritus inpugnatorum inpia heresis. Illi enimcreaturam et seruum Dei Patris et Filii 235 Spiritum sanctumdelirando fatentur, isti 236 b suum eundem Spiritum sanctum 237 c efficiunt seruum. Omnis enim dominus quod habet, si uult, uendit, siue seruum siue aliquid 238 aliud eorum, quepossidet. Similiter et qui emit, dominus eius uolens essequod emerit, per precium pecuniae illud adquirit. Ita etqui hanc iniquam actionem 233 operantur, detrahunt Spiritui 24=0 sancto, equaliter peccantes his, qui blasphemauerunt, dicentes, Christum in Beelzebub eicere demonia, atque, utuerius dicamus, Iudae conparantur proditori^ quiludeisDei occisoribus Christum uendidit. Cum ergo Spiritussanctus consubstancialis sit Christo, eiusdem ipsi portionis erunt. Et proculdubio in 6 eis non est gratia Spiritussancti, id est sacerdotii sanctitas. Nam quod non acceperunt non habent 248. Ait enim Petrus Symon:, , Non estpars tibi neque sors in sermone isto, quia existimasti donumDei pecunia possidere. §. 2. Nam et uicesimusnonus canon sanctorum apostolorum, et Actus eorundem, et tercius et quartus liber Regnorum, alienum omnino asacerdotio pronunciant eum, qui aliquando dederit uel acceperit pecuniam in aliquo tempore, siue ante manus in-positionem^, siue post inpositionetn. Accipere enimest quandocumque accipere."

Item ex Concilio Bracarensi II. [c. 3.] Placuit, ut de ordinatione clericorum episcopi munera nulla suscipiant 257 ad sicut scriptum est 58 qod gratisdonante Deo accipiunt gratis dent. Non aliquo precio Dei 9 gratia et inpositio manuum uenundetur, quia antiqua diffinitio Patrum ita de ecclesiasticis ordinationibus statuit, dicens: „Anathema sit danti et accipienti. Propterea, quia aliquanti 264 multis sceleribus obruti, sancto altarioindigne ministrantes, non hoc 265 testimonio bonorum operum 266bd profusione munerum obtinent, oportet268non per gratiam munerum, sed per diligentem discussionem prius, deinde per multorum testimonium clericosordinare.

Gratian. Ex hac$ auctoritate Ambrosii & i Gregorii patet, quod symoniaci sicut et alii heretici) a fide exorbitant, et ideo consequenter de illis intelligitur, quod de aliis decernitur.

IV. Pars. §. 1. Item opponitur, quod prophetia donum Spiritus sancti est, hec autem in ueteri testamento a sanctisprophetis uendi consueuerat. Unde Saul ad Samuelem prouaticinio expetendo non nisi cum munere ire presumpsit. Uxor etiam Ieroboam ad hominem Dei non nisi cum munere accessit. Item Christus a Iuda uenditus auriculam serui sanauit. Exemploitaque Saulis et uxoris Ieroboam patet, quod donum Spiritussancti emere uel uendere non est peccatum. Exemplo Christiliquet, quod Spiritus sanctus, etsi iniuste a symoniacis uenalisputetur, uirtutis tamen suae non obliuiscitur, nec desinit effectumsuae gratiae etiam uenditus prestare. Sed de prophetia B.Ieroni-mus in [c. 3.] Michea conpetenter soluit, malos tantumaccepisse, non bonos denuncians:

„ Duces, “ inquit, „eius in muneribus iudicabant, sacerdotes eius in mercede respondebant, et prophetae eius in pecunia diuinabant, et super Dominum requiescebant, dicentes; Nonne Dominus est in nobis? non uenient supernos mala. Idcirco propter uos Sion quasi ager arabitur, et Ierusalem ut custodia pomerii erit.“ Nemo ambigat, Ierusalem propter scelera, que in hoc capitulo leguntur^ fuisse subuersam.

Et paulo post °s: |. 1. Poterat Petrus Symoni mago uendere quod petebat; imo poterat simulare uendentem, (Spiritus enijji sanctus nec uendi, nec emi potest); sed oblatam pecuniam cum offerente dampnauit.

§. 2. Nec moueat quemquam illud, quodin primo libro Regnorum legimus, Saulem uolentem iread Samuelem dixisse puero suo, ad eum se ire non posse, „ quia precium, non est in manu mea, “ et adiecit: „ quartapars sicli in manu mea est, hanc dabo uiro Dei, etadnunciabit uiam nostram. “ Non enim scriptum est, quod Samuel acceperit, aut quod illi obtulerint, quin potiuspascuntur a propheta. Sed fac eum accepisse: stipes magis estimandae sunt tabernaculi quam muneraprophetae p. Siclus enim uiginti obolos habet. Quarta parsergo q sicli quinque sunt oboli. Nostri igitur sacerdotes, si uolunt uendere prophetiam, et columbam incathedris suis proponere, quas Dominus flagello subuertit, quinque tantum obolorum sint mercede contenti, qui utinam non precium uillarum, sed quinque obolosacciperent.

§. 3. Hoc ipsum sonat in tercio Regnorum libro, de uxore Ieroboam ad hominem Dei, pergente, que non nisi decem panes obtulit et crustulam et uas mellis. Hec magis + in sumptusprophetae reputanda sunt quam muneray prophetiae, licet potuerint hi, qui ad ariolos ire consueuerantex3iiaa mala eorum consuetudine id ipsum existimasse de prophetis, et uoluisse sanctis uiris offerre quod diuinis offerre consueuerant.

§. 4. Unde in quartoft libro Regum legitur: „quod Eliseus uenitDamascum, et Benadad rex Siriae egrotabat, nunciauerunt-que ei, dicentes: Venit uir Dei huc, ait rex adAzahel°gs: Tolle tecum munera, et uade in occursum uiriDei, et consule Dominum per eum, dicens, si euadere dehac infirmitate potero. luit ergo Azahel in occursum eius, habens secum munera, et omnia bona Damasci, onera quadraginta camelorum. “Sed non sunt credendi ac cepisse, sicut de eodem Eliseo legitur, quod Naaman mundatus a lepra obtulit ei munera, dicens: „Obsecro, ut accipias benedictionem a seruo tuo. At ille respondit:Viuit Dominus, ante quem sto, quia non accipiam. Cumqueuim faceret, penitus non acquieuit.“

Idem in eodem "Numquam diuinatio in bonam partem accipitur 326 d. Videbantur sibi quidem esse prophetae, sed quia pecuniam accipiebant, prophetia eorum facta est diuinatio."

Gratian. Cum ergo secundum Ieronimum boni prophetae non munera prophetiae accipiebant, sed stipes tabernaculi, mulis autem, qyi accipiebant, prophetia, que donum Dei uidebatur, in diuinationem, que diabolica est, conuertebatur, quid aliud colligitur, nisi quod symoniacis quod superius dictum est) nulla spiritualis gratia cooperatur ? Cum enim in sacramentis „ neque qui plantat^, neque qui rigat, ests aliquid, sed quiincrementum dat, Deus, quis operatur in m, si Dominus''^,, qui incrementum dat, in eis non lucet, sed est otiosus S®$ Item, quod dicitur de Christo, quod sicut Christus uenditus restituitauriculam Maleo, et fecit miracula, sic et Spiritus sanctus possituendi, et in ipsa uendicione gratiam suam operari, non ualethec similitudo. Non enim hoc operatur Spiritus sanctus spiritualiter in perfidis mercimoniis auaritiae, quod Christus gessit corporaliter certi misterii causa ad exemplum patientiae. Si enimomnifaria est similitudo, cum credatur posse uendi, w£ Christus, credatur etiam Spiritus sanctus posse crucifigi, quod inpos-sibile est. Potest etiam intelligi ut a similitudine non recedamus ), quod sicut Christus uenditus non uenditori uel ementi, sed eis, quinescientes aderant, dona suae gratiae contulit, pro quibus etiamin cruce supplicauit, sic et Spiritus sanctus non uendenti uelementi, sed his, qui de manibus eorum ignorantia ducti sacramentadominica accipiunt, suae gratiae effectum largiri probatur.

§. 1. Item obicitur, quod etsi malum sit ecclesiastica emere, tamen sepe sinistra principia ad felices perueniunt exitus. Ut Iacob per subplantacionem peruenit ad benedictionem, ut seges, que leprosamanu seritur, munda tamen metitur, ut e# adulterino concubitu pulcra soboles nascitur: sic et pecunia, que per symo-niam acquiritur, felicem habet exitum, cum pauperibus profature t erogatur. Sed nichil horum symoniacis patrocinatur.

Ait enim Leo [Episcopus] ad Mauros Episcopos, [epist. LXXXV. al. LXXXVII.]:

"Principatus, quem aut seditio extorsit, aut ambitus occupauit, etiamsi moribus atque actibus non offendit, ipsius tamen uitii sui est perniciosus exemplo. Et difficile est, ut bono peragantur exitu, que malo sunt inchoata principio."

Item Gregorius [Anastasio], Aniioceno Episcopo, [lib. VII. epist. 47. Indict. 2.] Cum Paulus dicat: „Fundamentum aliud nemo potest ponere, preter id, quod positum est, quod est Christus Iesus, “ consequenter probatur, quia ubi Christus non est fundamentum, nullum boni operis est super edificium;

Idem Siagrio Episcopo, [lib. VII. epist. no.] Non est putanda elemosina, si pauperibus dispensetur, quod ex illicitis rebus adquiritur, quia qui hac intentione male accipit, ut bene dispenset, grauaturpotius quam iuuetur.

§. i.369e Unde etiam certumest, quia etsi monasteria uel s xenodochia, uel quidaliud ex pecunia, que pro sacris ordinibus datur, construantur, non proficit mercedi.

§. 2. Ne ergo subobtentu elemosinae cum peccato aliquid studeamus accipere, prohibet scriptura, dicens: „Hostiae inpiorumabhominabiles sunt, que offeruntur ex scelere.“ Quic-quid enim in Dei sacrificio ex scelere offertur, omnipotentis Dei non placat iracundiam, sed irritat. Hincrursus scriptum est: „Honora Dominum de tuis iustislaboribus. Qui ergo male tollit, ut quasi bene prebeat, constat sine dubio, quia Dominum non honorat. Hinc quoque per Salomonem dicitur: „Qui offert sacrificium desubstantia pauperis", ac si uictimet filium in conspectu patris.“ Quantus autem dolor sit patris, perpendamus, si in eius Conspectu filius uictimetur, et hincfacile cognosciturp, quantus ^ apud Deum dolor exasperatur, quando ei sacrificium ex rapina tribuitur. Nimisergo declinandum est, sub obtentu elemosinae peccatasymoniacae hereseos perpetrare. Nam aliud est propterpeccata elemosinas facere, aliud propter elemosinas peccatacommittere

Et post pauca: §. 3. Quisquis igitursacerdotium non ad elationis pompam, sed ad utilitatemadipisci desiderat, prius uires suas cum eo , quod estsubiturus, onere metiatur, ut si est inpar abstineat, etad id cum metu etiam, cui se sufficere existimat, accedat.

Idem Theodorico et Theoberto Regibus Francorum, [libro VII., ep. 114.] "Fertur symoniaca heresis (que prima contra Dei ecclesiam diabolica subplantatione subrepsit, et in ipsoortu suo zelo apostolicae ultionis percussa atque dam-pnata est) in regni uestri finibus dominari, cum in sacerdotibus fides sit eligenda cum uita. Si enim uita deest, fides meritum non habet, B. Iacobo attestante, qui ait:,, Fides sine operibus mortua est.“ Que enim opera esseualeant sacerdotis, qui honores tanti sacramenti con-uincitur obtinere per premium?"

Et post pauca: §. 1. "Hincigitur non solum in ordinatoris et ordinati anima letaleuulnus infigitur, uerum etiam excellentiae uestrae regi-men episcoporum uestrorum^ culpa (quorum magisintercessionibus iuuari debuerat) pregrauatur. Si enim isdignus sacerdotio creditur, cui non actionis merita, sedpremiorum copia suffragatur, restat, ut nichil sibi inecclesiasticis honoribus grauitas, nichil sibi defendatindustria, sed totum auri profanus amor obtineat. Et, dumuitia honor remunerat, in locum ultdris is fortasse, qui fuerat ulciscendus, adducitur, atque hinc sacerdotes non proficere, sed perire potius iudicantur.Vulnerato namque pastore quis curandis ouibus adhi-betk medicinam? aut quomodo populum orationisclipeo tueatur, qui iaculis hostium se feriendum exponit? aut qualem fructum de se producturus est, cuius graui peste radix infecta est? Maior ergo metuendaest locis illis calamitas", ubi tales intercessores ad locum regiminis adducuntur, qui Dei in se magis iracundiamprouocent, quam per semetipsos placare debuerant."

Gratian. Cwm ergo secundum Leonem symonia non bono peragatur exitu, secundum Gregorium nullum boni operis sequatur edificium, nec est^° putanda elemosinas que exprecio symoniae erogatur pauperibus, uulnerato pastoremedicina non adhibetur P curandis ouibus, de infecta radicefructus non producitur, maior etiam calamitas in futurometuitiir q, do tam sinistro principio quis felix exitussperatur ?

Hinc Augustinus ait:

Sicut eunuchus fuit, qui Ioseph conparauit, ita qui gratiam mercatur, uiuum semen non habet siccis genitalibus.Sic quoque ignis sacrificii, qui per septuaginta annosBabilonicae captiuitatis sub aqua uixerat, extinctus est, Antiocho Iasoni uendente sacerdotium, quod significauitignem Spiritus sancti non lucere in symoniacis sacramentis.

Gratian. Quid in his similitudinibus B. Augustinus notare uoluit, nisi quia sacramenta symoniacorum (sicut et ceterorum hereticorum) licet sint uera quantum ad formam, inania tamen etfalsa sunt quantum ad effectum, cum non possint in cordibus hominum gignere uel accendere celestem gratiam ?

V. Pars. §. i. Sed obicitur illud Augustini contra hereticos [tractatu V. super euangelium Iohannis]:

"Si fuerit iustus minister, conputo eum cum Paulo, qui gloriam suam non querit, dicens: „Ego plantaui, Apollo rigauit, Deus autem incrementum dedit.“ Quiuero superbus fuerit minister, cum zabulo conputatur;sed non contaminatur donum Christi, quia per illum purus fluuius transit, et uenit ad fertilem terram. Scio, quia lapis ex aqua fructum ferre non potest, et perlapideos canales transit aqua ad areolas, in canali lapideo nichil generat; sed ortus plurimum fructum affert. Spiritualis enim uirtus sacramenti ut lux puraab illuminandis excipitur; sed per inmundos transiens non coinquinatur."

Item ad Vincentium Donatistam, [ep. XLVIII.] Ex catholica ecclesia sunt omnia sacramenta dominica, que sic habetis et datis, sicut habebantur et dabanturprius, quam inde exiretis.

Item ad Donatistas, [lib. V. c. 19.] "Sic autem Deus adest sacramentis et uerbis suis, per quoslibet administrentur, quorum sacramenta etuerba recta sunt, sicut mali homines, quibtis nichilprosunt, ubique peruersi sunt id est intus et foris."

Item [lib IV. de bapt. contr. Donatistas, c. i2.] "Nec foris ergo, nec intus quisquam, qui ex parte diaboli est, potest in se, uel in quoquam maculare sacramentum, quod Christi est."

Idem [Augustinus] ad Emeritum, [epist. CLXIV .] "Sacramenta, que non mutastis, sicut habetis approbantur a nobis, ne forte, cum uestram prauitatem corrigereuolumus, illis ministeriis, que° in uestra prauitatedeprauata non sunt, sacrilegam faciamus iniuriam. NequeSaul deprauauerat unctionem, quam acceperat, cui unctioni Dauid, pius, exhibuit sepius tantum honorem."

Idem ad Donatistas. "Sicut ficti ueraciter non ficte recipiunt, nec eorum baptisma reprobatur, sic et illa, que scismatici etheretici, non aliter habent, nec aliter agunt quam ueraecclesia, dum ad nos ueniunt, non emendamus, sed potius approbamus."

Idem contra Petilianum, [lib. III. c. 9.] "Neque in homine bono aliquis Dei sacramenta fugiat, neque in homine malo."

Idem in libro de baptismo [contra Donatistas, 1. VI. c. 44.J Nonne Sodomitae ethnici erant, id est gentiles? Peiores ergo Iudei, quibus Dominus dicit: „Tollerabilius erit Sodomis in die iudicii quam uobis, “ et quibus Propheta dixit:, , Iustificastis Sodomam, “ id est, conparatione uestra iusta facta est. Numquid tamen ideo sacramenta diuina, que apud Iudeos talia erant, quales etsipsi erant? que Dominus quoque ipse suscepit, et ad ea celebranda leprosos, quos mundauerat, misit, et eaZachariae ministranti angelus astitit, eumque in templo sacrificantem exauditum esse nuntiauit. Hec eadem sacramenta et in bonis hominibus illius temporis erant, et in mali speioribus quam sint ethnici, quandoquidem in malicia Sodomitis prelati sunt, et tamen illa sacramenta in utrisque erant integra et diuina. Nam et ipsi gentiles, si quid diuinum et rectum in doctrinis silis habere potuerunt, non in-probauerunt sancti nostri, quamuis illi per suas supersticiones, et ydololatriam, et superbiam, ceterosque perditos mores detestandi essent, et, nisi corrigerentur, diuino iudicio puniendi.

Idem [lib. III. cap. i6.] "Multae autem operationes sunt Spiritus sancti, quas idem Apostolus cum quodam loco commemo-rasset, ita conclusit: „Omnia autem hec operatur unusatque idem Spiritus, diuidens propria unicuique proutuult.“ Cum ergo aliud sit sacramentum, quod habere etiamSymon magus potuit, aliud prophetia' que in malis etiamhominibus fieri solet, ut in Saul, aliud operatio eiusdemSpiritus, quam nisi boni habere non possunt, id estkaritas; quodlibet heretici et scismatici accipiant, jjkaritas, que operit s multitudinem peccatorum, “ proprium donum est catholicae unitatis et pacis, nec eiusdonum in omnibus, quia nec omnes sunt eius."

Idem [eodem libro, c. i8.] "Remissionem peccatorum auari non dant, que per orationem, id est per columbae gemitum, datur, quicumque baptizet, si ad eius pacem illi pertinent, quibus datur. Non enim raptoribus et feneratoribus dicit Dominus: „Si cui dimiseritis peccata, dimittuntur 563 f ilii- i i tenueritis, tenebuntur. Foris quidem nec ligari aliquis& potest, nec solui, ubi non sit qui alium ligare possit, aut soluere, sed soluitur qui cum columba fecerit pacem, et ligatur qui cum columba non habet pacem, siue aperte foris sit, siue intus esse uideatur."

Gratian. Si ergo sacramenta in modum lucis ab inmundis coinquinari non possunt, si in morem ^ puri fluuiiper lapideoscanales ad fertiles areolas perueniunt, patet quod symoniaci sacramentum unctionis Sibi quidem inutiliter et perniciose habent, aliisautem utiliter et salubriter eandem unctioriem administrant. Sicutergo sunt uera sacramenta hereticorum quantum ad formam, itasunt uera et non inania quantum ad effectum.

VI. Pars. Sed notandum est, quod sacramentorum alia sunt dignitatis, alia necessitatis. Quia enim necessitasnon habet legem, sed ipsa sibi facit legem, illa sacramenta, quesaluti sunt necessaria, quia iterari non possunt, cum sint uera, auferri uel amitti non debent, sed cum penitentia rata esse permittuntur. Illa uero sacramenta, que sunt dignitatis, nisi dignefuerint administrata, ita ut digni digne a dignis prouehantur, dignitates esse desinunt™, non ut minuatur ueritas sacramenti, sed ut cesset offitium administrandi, uel loco, uel tempore, uelpromotione.

Loco, ut ait Leo [ad Rusticum Narbonensem Episcopum, epistola XC. al XCII. cap. I.]:

Si qui a pseudoepiscopis ordinati fuerint, potest rata haberi talis ordinatio, ita ut in ipsis ecclesiis perseuerent. Aliter^ uana habenda estordinatio talis.

Gratian. Ecce aliquis a pseudo episcopis^ ordinatus, si locum, suae ordinationis mutauerit, uana est et sine ammini-stratione erit talis ordinatio.

Tempore ut ait Innocentius [epist. XXII. c. 5.] de ordinatis a Bonoso:

Quod pro necessitate temporis statutum est, cessante necessitate debet cessare pariter quod urgebat, quia alius est ordo legitimus, alia usurpatio.

Gratian. Ergo aliquis alio tempore ab eo, qui Bonoso sit similis, ordinatus, cessabit ob amministratione, que pro necessitate illius temporis fuit permissa^.

Item promotione, ut ait Leo [epistola III. ad Iulianum Aquilegiensem]:

Si quis hereticae communionis contagione se macularit, hoc in magno beneficio habet, si adempta omni spe promotionis in quo inuenitur ordine permaneat.

Gratian. Ecce si clericus uel ordinatione, uel quolibet sacramento hereticis communicat, cessans a promotione uixin suo ordine perseuerat ° 3. Non est enim de hoc sacramento utde ceteris; cetera enim uel ad culpas abluendas dantur, ut baptismus et penitentia, uel pro culpis non in eternum, sed ad horamnegantur, ut eucharistia, que in articulo mortis penitenti etiamde nefariis peccatis conceditur: hoc solum non solum pro culpa, sed etiam pro infamia interdicitur, etiam pro inminuta mundiciae suae, uel extrinsecae, uel intrinsecae perfectionis prerogatiua, ut bigamis, uel uiduae maritis, uel illiteratis, uelcorporis qualibet parte uitiatis denegatur, quibus tamen baptismusuel eucharistia non negatur °. Potest etiam talis cuncta sacramenta administrare, qui istud solum non ualet conferre.

Unde Leo ait [ad Episcopos Africae, epist. LXXXV. al. LXXXVII. cap. 2.] 6 i 3

Si qui episcopi talem consecrauerinti 5 sacerdotem, qualem esse non liceat, etiamsi aliquo modo dampnumproprii honoris euaserint, ordinationis tamen ius ulteriusnon habebunt, nec illi umquam sacramento intererunt, quod inmerito 6 i 9 c prestiterunt.

Gratian. Ecce ' cum honoris periculum euadant, ut cetera sacramenta sacerdotaliter administrare permittantur, ab hoc solonon modo pro heresi uel qualibet maiori culpa, sed etiam pronegligentia remouentur. In quibus omnibus sollicite notandumest, quod sacramentum sacerdotalis promotionis pre ceteris omnibus magis accurate et digne dandum uel accipiendum est, quianisi ita collatum fuerit, eo desinet esse ratum, quo nonfuerit rite perfectum. Cetera enim sacramenta unicuique propter se dantur, et unicuique talia fiunt quali corde uel conscientia accipiuntur. Istud solum non propter se solum, sed propter alios datur, et ideo necesse est, ut uero corde mundaqueconscientia, quantum ad se, sumatur, quantum ad alios ueronon solum sine omni 630 culpa, sed etiam sine omni infamia, propter fratrum scandalum, ad quorum utilitatem, non solum utpresint, sed etiam ut prosint, sacerdotium datur.

Unde Ieronimus in Michea.

Hii, quoscumque de asseclis 636 suis ordinantes, et 638 d uitam eorum in scandalum populi 639 e exponentes, reisunt infidelitatis eorum, qui scandalizantur.

Gratian. Reuera enim, qui ad hoc eliguntur, ut ceteris presint, sicut preordinantur dignitate, sic preminere debentsanctitate. Alioquin cur ceteris preferuntur, qui nulla meritorumgratia a ceteris assumuntur? Unde Sim acus 644 Laurentio Mediolanensi Episcopo:

Vilissimus conputandus est, nisi precedat scientia et sanctitate 618, qui est honore prestancior.

VII. Pars. Gratian. Patet ergo illud Augustini (sacramenta uidelicet Christi per hereticos ministrata suo non carereeffectu) non de omnibus intelligi generaliter, sed de sacramentobaptismatis.

Unde idem Augustinus ait [tract. V. in Iohannem]:

Dedit baptismum ludas, et non est baptizatum post ludam, dedit Iohannes, et baptizatum est post Iohannem, quia qui datus est a Iuda’, baptismus Christi est5 ia qui a 52 bIohanne, Iohannis 653 c t. Non ludam Iohanni, sed baptisma Christi, etiam per Iudae manus 654 datum, Iohannis baptismo 655 rected preponimus.

Item: §. i. Quos 658 ludas 659 f baptizauito t6ig Christus 662 hj ergo qs baptizat 663 i ebrius 664 homicida 665 k adulter 666F Chri stus 667 m baptizat 668 n. item 669 o §. 2. Sacramentum 670 p ecclesiae 671 q tam magnum 672 r est, ut nec homicida 673 ministrante 674 polluatur.

Item contra Donatistas, [lib. IV. c. 4.] 676 a

Sicut urgeri uideor, cum mihi dicitur: ergo hereticus dimittit peccatum8b? jt go urgeo, cum dico: ergocum iuste baptizat c auarus 80 d religionis simulator 681 edimittit682f peccata? Si 683 per uim sacramenti 684 g sicutille 685 et 686 i ille; i p meritum suum, nec ille, nec ille.Illud enim 687 sacramentum et 688 i 689 malis hominibus 690 Christi esse cognoscitur 69 i in corpore autem unicae columbae, inmaculatae nec ille, nec ille inuenitur 694. Ut si cuius manus esset arida, uerum quidem esset membrum, qamuis sine sanguine inefficax esset, etmortuum, sic et fides, cum sit uera, tamen sine operibusmortua est.

item: §. i. Sic in heresi baptizatusin nomine sanctae Trinitatis non fit tamen templum Dei, siab heresi non recesserit, quomodo neque in auaritia ineodem nomine baptizatus fit templum Dei, si ab auaritia nonrecedat, que est ydolorum seruitus,

VIII. Pars. Gratian. Ex his itaque uerbis apparet, baptisma, quod ab hereticis tribuitur, uirtute sua remissionem conferre peccatorum.

Sed idem Augustinus econtra testatur in libro [VI.] de baptismo [contra Donatistas, c. i.] dicens:

Etiam corde tardiores intelligunt, baptismum Christi nulla peruersitate dantis uel accipientis posse uiolari.Sed quia aliud est sacramentum ab effectu sacramenti, cumeos, qui in ipsa unitate ecclesiae perdite uiuunt, constet remissionem peccatorum nec dare, nec habere posse, quia nonmalignis, sed bonis filiis dictum est:, , Si cui dimiseritispeccata, dimittentur, cui tenueritis, tenebuntur, '“patet ergo hereticos dare tantum uel accipere sacramentum baptismi s.

Item in uerbis Domini, de blasphemia Spiritus, "Corporalia sacramenta, que portant et celebrant etiam segregati ab unitate corporis Christi, formam habere pietatis possunt. Virtus uero inuisibilis et spiritualis ita in eis esse non potest, quemadmodum sensus non sequitur membrum, quando amputatur a corpore."

Item Ambrosius in libro de initiandis rudibus. "Non sanat baptismus perfidorum, non mundat, sed polluit, quia in diluuio aquarum ad Deum non approximabunt», quia, ut per Apostolum dicitur, „quic-quid ex fide non est, peccatum est, “ et ipsis, qui faciunt, et quibus faciunt non solum non prodest, sed ad iudicium est."

Item Leo Papa ad N icet em Episcopum, [epist. LXXVII. al. LXXIX. c. 7.] Hi, qui baptismum ab hereticis acceperuut, cum antea baptizati non fuissent, sola Spiritus sancti inuocatione perinpositionem manus confirmandi sunt, quia formam tantum baptismi sine sanctificationis uirtute sumpserunt. Et hanc regulam, ut scitis, seruandam in omnibus ecclesiis predicamus, ut lauacrum semel initum nulla itera-cione uioletur, dicente Apostolo: „Unus Deus, unafides, unum baptisma, “ cuius ablutio nulla iteracione temeranda est, sed, ut diximus, sola sanctificatio sancti Spiritus inuocanda, ut quod ab hereticis nemo accipita catholicis sacerdotibus consequatur.

IX. Pars. Gratian. Sed notandum est, quod heretici, utArriani et Sabelliani, quorum alii inequalitatem, alii indiscretionempersonarum confitebantur, baptisma non in forma ecclesiae, sedsuae peruersitatis ministrabant. §. 1. De his specialiter Ambrosius locutus est, dicens: „Non sanat baptismus perfidorum, etc. ut etiam^s rebaptizentur et reordinentur, im 7 e inNi ceno Concilio [c. 19.] statutum est:

Si quis confugerit ad ecclesiam catholicam de Paulianistis et Cathafrigis, statutum sit, rebaptizari eos omnino debere. Si qui uero clerici erant apud eos, siquidem inculpati fuerint et irreprehensibiles, rebaptizandisunt, rursus etiam ordinentur ab episcopo ecclesiaecatholicae. Si uero examinati minus apti fuerint deprehensi, deponi eos oportet. Similiter autem et circa diacones, et de omnibus, qui in eodem clero inueniuntur, eadem forma seruabitur.

Item Innocentius [ad Episcopos Macedoniae, epist. XXII. c. 5.] Paulianistae in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti minime baptizant, et Nouatiani iisdem nominibustremendis baptizant, nec apud istos de unitate potestatis diuinae, hoc est Patris, Filii ei Spiritus sancti, questioaliquando commota est etc.

Gratian. Alii ™ formam ecclesiae in baptizando seruant. Sed dum ab eis baptizantur, qui in heresi uel scismate eis communicant, sacramentum quidem baptismi ab eis accipiunt, uirtutem uero non consecuntur, quam sine fide nullus consequipotest. Unde de Domino dicitur, quod in patria sua non poteratfacere signum propter incredulitatem eorum.

Item Augustinus in omelia LXXX.

Detrahe uerbum, quid est aqua nisi aqua? accedit uerbum ad elementum, et fit sacramentum.

§. i. Unde ista tanta uirtus aquae, ut corpus tangat et cor abluat, nisi faciente uerbo? non quia dicitur, sed quia creditur. Nam et in ipso uerbo aliud est sonus transiens, aliud uirtus manens.

Gratian. De his etiam, qui in heresi uel scismate baptizantur, scribit Augustinus, ad Petrum Diaconum, [c. 36.] dicens:

Firmissime tene et nullatenus dubites, extra ecclesiam baptizatis, si ad ecclesiam non redierint, baptismo cumulari perniciem. Tantum enim ualet ecclesiasticae societatis communio ad salutem, ut baptismo non saluetur cui ibi non datur, ubi oportet ut detur.

Idem [tractatu XIII. ad c. 3. Iohannis]. "Teneamus, unitatem fratres mei. Preter unitatem et qui facit miraculum nichil est; in unitate erat populus Israel, et non faciebat miracula; preter unitatem erant magi Pharaonis, et faciebant similia Moysi. Populus Israel, ut dixi, non faciebat miracula. Qui erant saluandi apud Deum, qui faciebant miracula, an qui non faciebant? Petrus apostolus resuscitauit mortuum. Symon magus fecit multa. Erant quidam s Christiani, qui non poterant facere quod faciebat Petrus, nec quod faciebat Symon. Sed inde gaudebant? quia nomina eorum scripta erant in celo."

Item Leo ad N icet em Episcopum, [epist. LXXVII. al. LXXIX. c. 7.] "Hanc regulam seruandam in omnibus ecclesiis predicamus, ut lauacrum semel initum nulla iteracione uioletur, dicente Apostolo: „Unus Deus, una fides, unum baptisma cuius ablutio nulla rei teracione uiolanda est, sed, sola s sanctificatio Spiritus in-uocanda, ut quod ab hereticis nemo accipit a catholicis sacerdotibus consequatur."

X. Pars. Gratian. Nemo in heresi uel® scismate constitutus intelligendus est. Ceterum, si cum fidei integritate etanimi puritate de manu hereticorum aliquis in forma ecclesiaebaptisma acceperit, tunc inpletur illud Augustini: „Perlapideum canalem aqua transit ad areolas .“ Et iterum:

, -, Spiritualis uirtus sacramenti, etc.

Item [Augustinus], de blasphemia Spiritus sancte’. "Spiritus sanctus in sancta ecclesia etiam isto tempore, quo uelud granum attrituratur cum palea,, sic operatur, ut nullius ueram confessionem aspernetur, nullius simulatione fallatur, atque ita reprobos fugiat, ut etiamper illorum ministerium probos colligat."

Gratian. Ecce quando ab hereticis baptisma cum sua uirtute accipitur, cuius tam necessaria amministracio est, ut nec etiam a paganis datum possit reiterari. Unde in ecclesiasticaystoria legitur, quod Alexander episcopus Alexandriae, cumPetri Martiris solempnia celebraret, post expleta missarum sacramenta uidit super oram maris puerorum ludum, imitantium, utsolet fieriepiscopum, et gerentium ea, que in ecclesia geri mosest. Mox eos ad se perduci iubet, et quid egissent percunctatur.Illi rei ordinem, pandunt, baptizatos a se esse quosdam caihecu-minos confitentur per Athanasium puerum, qui illis fuerat episcopus simulatus. Ubi ex responsis eorum uidit secundumreligionis nostrae ritum cuncta constare, statuitis Hiis, quibusintegris interrogationibus et responsionibus aqua fuerat infusa, iterari baptismum non debere, sed adinpleri ea, que sacerdotibus est mos.

Hinc etiam Ysidorus ait :

Si quis per ignorantiam ordinatur antequam baptizetur, debent ab eo baptizati iterum rebaptizari, et ipseulterius non ordinetur. Sed Romanus Pontifex non hominem iudicat, qui baptizat, sed Spiritum Dei subministraregratiam credit baptismi, licet paganus sit, qui baptizat.

Ex Concilio apud Compendium. "Si presbiter ordinatus deprehenderit se non esse baptizatum, baptizetur et ordinetur iterum".

Gratian. Quod autem cetera sacramenta ab hereticis ministrari non possint, testatur leronimus in Aggeo Propheta [cap. 2.J:

Sic populus iste hereticorum omnium est in conspectu meo, dicit Dominus, omne, quod fecerint, quod mihi obtulerint, uel uota, uel pro salute, uel pacifica, uel pro peccato, uel holocaustis, siue elemosinas, siue ieiunia uel corporis castitatem, contaminata erunt in conspectu meo. Quamuis enim sancta uideantur specie sui que offerunturs, tamen, quia tractata sunt ab illo i, qui pollutus est in anima, polluuntur omnia.

Item in Amos Propheta, [c. 5.] "Odit Deus sacrificia hereticorum et a se proicit, et quotiens in nomine eius congregati fuerint, detestatur fetorem eorum et claudit nares suas."

Item in Oseae [cap. 6.] "Illi offerunt panem sacrilegum, et dant elemosinas, et sectari uidentur humilitatem. Que ego, si uere fiant, holocausta interpretor. Cum autem scientiam Dei dereliquerint, frustra truncato capite fidei cetera membra haberese iactant."

"Idem in epistol. ad Galat. [c. i. u. n.]" "Marcion et Basilides, et ceterae hereticorum pestes non habent Dei euangelium, quia non habent Spiritum sanctum, sine quo humanum fit euangelium quod docetur. Nec putemus in uerbis scripturarum esse euangelium, sed in sensu;non in superficie, sed in medulla; non in sermonum foliis, sed in radice rationis."

Idem [ad cap. 5. eiusdem epistolae u. 14.] "Vide, quantum bonum est karitas. Si ita martirium fecerimus, ut nostras uelimus ab hominibus reliquias honorari, et si opinionem uulgi sectantes intrepidi sanguinem fuderimus, et substantiam nostram usque ad mendicitatem propriam dederimus, huic operi non tam premium quam pena debetur, et perfidiae magis tormenta sunt quam corona uictoriae."

I tem ex Concilio Laudicensi, [c. 32.] "Non oportet hereticorum benedictiones accipere, quoniam maledictiones magis sunt quam benedictiones.".

Item ex Concilio Martini Papae, [c. 70.] "Non liceat clericis uel laicis ab hereticis eulogias accipere, quia maledictiones sunt magis quam benedictiones, neque liceat aut cum hereticis, aut scismaticis orare."

Item Leo ad Anatholium Constantinopolitanum Episcopum, [epist. XLVI 1 I. cap. 2.] "In ecclesia Dei, que corpus Christi est, aliter nec rata sunt sacerdotia, nec uera sacrificia, nisi in proprietate suae naturae uerus nos pontifex reconciliet."

Idem Leoni Augusto, [epist. LXXIII.] "Manifestum est, per crudelissimam et insanissimam uesaniam in Alexandrina sede omne celestium sacramentorum lumen exstinctum. Intercepta est sacrificii oblatio, deficit erismatis sanctificatio, et parricidalibus manibus inpiorum omnia sese subtraxere misteria."

Item B. Martir Ciprianus in epistola contra hereticos "Si quis, inquit, de ecclesia heretica presumptione exierit, a semetipso dampnatus est. Cum huiusmodi secundum Apostolum, nec cibum quidem sumere debemus. Declaratur hoc in libro Regnorum, ubi, cum homo Dei ad Iero-boam missus esset, qui peccata sua exprobraret atque ultionem futuram prediceret, panem apud illum edere etaquam bibere prohibitus est. Quod cum non custodisset, diuina sententia inde rediens, morsu leonis in itinere interiit."

§. 1. "An debet quisquam dicere, sacramentum salutare, et gratiam celestem communem cum hereticis esse posse, cum quibus nec terrestris cibus, nec secularis potus debet esse communis? Constat autem oleum, unde baptizati tinguntur, sanctificari, et eucharistiam fieri apud illos omnino non posse, ubi spes nulla est et fides falsa, ubi omnia per mendacium geruntur. Nam hereticus more symiarum, que cum homines non sint, formam humanam imitantur g, uultum ecclesiae catholicae et auctoritatem sibi et ueritatem uendicant, cum ipse in ecclesia non sit. Benedicit cum a Deo sit maledictus, uitam pollicetur cumsit mortuus, Deum inuocat blasphemus, sacerdoti umam ministrat profanus, ponit altare sacrilegus. Ad hec omnia accedit et illud malum, ut antistes diaboli audeat eucharistiam facere, cum nec sanctificari oblatio illic possit, ubi Spiritus sanctus non sit, nec cuiquam Dominus per eius preces et orationes prosit, qui Deum ipse uio-lauit. Si enim qui ecclesiam uiolant ethnici, et publicani habentur, multo magis rebelles p et hostes, falsa altaria, et illicita sacerdotia, et sacrificia sacrilega et omnia q adulteria fingentes, inter ethnicos et publicanos necesse est ut conputentur, quos omnes constat a karitate atque unitate ecclesiae catholicae recessisse. Ergo omnia, quecumque faciunt heretici, carnalia sunt, inania et falsa, ita ut nichil eorum, que illi gesserint, a nobis probari debeat. Non statim suscipienda sunt et assumenda que iactantur in Christi nomine, sed que geruntur in Christi ueritate. Quomodo enim perficereque agunt aut inpetr^re aliquid illicitis conatibus a Deo possunt, qui contra Deum quod eis non licet moliuntur?9.2. Quare, qui hereticis et scismaticis patrocinantur, censura diuina in eorum probantur facinore et penis non solum duces et auctores, sed etiam participes destinari, nisise a communione malorum separauerint, precipiente Domino per Moysen: „Separamini a tabernaculis hominum istorum durissimorum, et nolite tangere de y omnibus, que sunt in eis, ne simul pereatis in peccatis eorum.“ Et quod comminatus Dominus per Moysen fuerat inpleuit, ut, quisquis se a Chore, et Dathan, et Abiron non separasset, penas statim pro inpia communione sol-ueret. Sicut etiam per Osee prophetam Spiritus sanctus testatur dicens :, , Sacrificia eorum tamquam panis luctus;omnes, qui manducant ea, contaminabuntur docens scilicet et ostendens omnes omnino cum auctoribus supplicio coniungi, qui fuerint peccato eorum contaminati."

Item Augustinus [lib. Sententiarum per Prosperum Aquitanicum Episcopum Reg. collectarum c. 15.]: "Extra catholicam ecclesiam non est locus ueri sacrificii."

Item Gregorius in III. lib. Dialog. [cap. 31.] ait de Erminigildo Rege Leouigildi filio: "Superueniente pascalis festiuitatis die intempestae noctis silentio ad eum pater perfidus Arrianum episcopummisit, ut ex eius manu consecrationis sacrilegae communionem perciperet, atque per hoc ad patris gratiam rediremereretur. Sed uir Deo deditus Arriano episcopo uenientiexprobrauit ut debuit, eiusque a se perfidiam dignis increpationibus repulit."

Item Innocentius capitulo F//. Arrianos preterea ceterasque huiusmodi pestes, quia eorum laicos conuersos ad Dominum sub imaginepenitentiae ac Spiritus sanctificatione per manus inpo-sitionem suscipimus, non uidentur clerici eorum cumsacerdotii aut cuiuspiam ministerii suscipiendi essedignitate. Quoniam quibus solum baptisma ratum essepermittimus (quod utique in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti percipitur), nec Spiritum sanctum eos habere ex illo baptismate illisque ministeriis arbitramur, quoniam, cum a catholica fide auctores eorum discederente, perfectionem Spiritus, quam acceperant, amiserunt, nec dare eius plenitudinem possunt, que maximein ordinationibus operatur, qui per inpietatis suae perfidiam fidem domini perdiderunt. Propteruod fieri non potest, ut eorum profanos sacerdotesignos Christi honoribus arbitremur, quorum laicos inper-fectos, ut dixi, ad sancti Spiritus percipiendam gratiam cumpenitentiae imagine recipimus.

Item: §. 1. Legitur,, Qui tetigerit inmundum inmundus erit, “ quomodoergo ei tribuetur qui inmunditiamP et spurci-tiasi consueuit accipere?

Et infra: §. 2. Qui particeps factus est dampnati, quomodo honorem debeat accipere, inuenire non possumus.

Gratian. Ex eo autem, quod manus Inpositio iterari precipiti, sacramentum non esse ostenditur.

Unde Augustinus de baptismo lib. III. [contra Dona-tistas, c. 16.].

Manus inpositio non, sicut baptismus, repeti non potest. Quid enim est aliud, nisi oratio super hominem?

Gratian. Cum ergo Innocentius solum baptisma hereticis ratum esse permittat; cum Gregorius sacrilegam uocet consecrationem Arrianorum; cum Ciprianus quecumque ab hereticis fiunt carnalia, inania, et falsa iudicet; cum Ieronimusomnia, que ab eis offeruntur, contaminata in conspectu Do- mmi asserat; cum Leo extra ecclesiam nec rata esse sacerdotia, nec uera sacrificia testetur: patet, quod sacramentaecclesiastica preter baptisma (ut supra dictum esi) ac hereticisministrari non possunt.

Item obicitur illud Ieronimi ad Luciferianum :

Sicut Christus est qui baptizat, ita ipse est qui sanctificat. Unde oro te, ut aut sacrificandi licentiam ei tribuas, cuius baptisma probas, aut reprobes eius ba-tisma, quem non putes esse sacerdotem. Neque enimeri potest, ut qui in baptismo sanctus est sit ad altarepeccator.

Gratian. Sed hoc de peccatore tantum catholico ", non heretico intelligendum est. Qui quicquid cum fide S pro offitio suo facit licet indignus, tamen diuina gratia cooperante ratum esse creditur'. Alioquin si de hereticis dictum intelligitur^, ipse sibi contrarius esset, cum dicat in Oseae: „ Sacrificia eorum etc “. Et alibi in persona Domini:

„ Maledicam benedictionibus uestris“: hoc est, quicquid a uobis benedicetur per me erit maledictum.

XI. Pars. Gratian. Hoc igitur intelligendum est 1015 d de heretico, illud autem ad Luciferianum de peccatore ecclesiastico. De quo Augustinus ait in libro decorpore Domini.

Intra ecclesiam catholicam in ministerio corporis et sanguinis Domini nichil a bono maius, nichil a malo minus perficitur sacerdote, quia non in merito consecrantis, sed in uerbo perficitur creatoris et uirtute Spiritus sancti. Si io$J2b enim in merito sacerdotis, nequaquam ad Christum pertineret. Nunc autem sicut ipse est qui baptizat, ita ipse est qui per Spiritum sanctum hanc suam efficit carnem et transfundit in sanguinem. Credendumest enim, quod in uerbis Christi sacramenta conficiantur. Cuius prius creantur inperio, eius utique uerbo recreantur ad melius.

Idem in lib. II. contra epistolam Parmeniani, [c. io.] "Omnia sacramenta cum obsint indigne tractantibus, prosunt tamen per eos digne sumentibus, sicut et uerbum Dei. Unde dictum est: „Que dicunt facite, que autem faciunt facere nolite.“"

Idem tractatu epistolae Iohannis "Prophetauit Saul malus rex, cum etiamsanctum Dauid persequeretur. Non ergo se iactent quiforte sine karitate habent munus s Dei sanctum, sed uideant, qualem rationem habituri sintcum Deo, qui sanctis non sancte utuntur. Ex his erunt, quidicturi sunt in iudicio:, , In nomine tuo prophetauimus.“Quibus non dicetur: Mentimini, sed: „Non nouiuos, etc.“"

Gratian. Spiritum ergo prophetiae dicendi sunt habuisse, non meritum.

Item Ieronimus in [cap. 2.] Aggeo 5 ib "Propheta, qui altari extructo tantum et domo mea diruta hostias mihi offers in altari, et uictimis eius sanctificari te putas, scito, quoniam sanctum est quidem quod offertur in altari, sed non tam sanctificaris ex hostiis, quam ex operibus mortuis pollueris."

Item Augustinus in lib. de uerbis Domini, [serm. XI. circ. fin.] "Ita fit uerbum contra Spiritum sanctum, cum ex dispersione ad congregationem numquam uenitur, que ad remittenda peccata accipit Spiritum sanctum. Ad quam congregationem etsi per malum clericum, sed tamen catholicum ministrum, reprobum et fictum, si aliqui saccesserit corde non ficto, in ipso Spiritus sanctusoperatur remissionem peccatorum, qui in sancta ecclesia ita operatur, ut reprobos fugiat, et tamen per eorum ministerium probos colligat."

Idem in sermone de remissione peccatorum. "Ut euidenter ostenderet Dominus, a Spiritu sancto, quem donauit suis fidelibus, dimitti peccata, non meritis hominum, quodam loco sic ait: „ Accipite Spiritum sanctum et continuo subierit: „Si cui dimiseritis peccata, remittentur ei:“ hoc est, Spiritus dimittit, nonuos. Proinde sicut is, quem sacerdos in ecclesia tollit, est tamen extra ecclesiam, et extra corpus, cuius caputest Christus, si ei ostiarius non aperit, ita non ideoextra ecclesiam est, et non est de corpore, si quis pastoris preiudicio conpellitur foris esse."

Item Ambrosius de sacramentis . Cum scriptura testetur, quod ad preces Ieroboaignis descendit de celo, et rursus precante Heliaignis missus est, qui sacrificia consumeret, daturintelligi, quod Deus non merita personarum considerat, sed offitia sacerdotum.

§. i Ille ignis uisibilis mittebatur, ut crederent: nobis inuisibilis operatur, qui credimus.

§. 2. g Crede ergo, aclesse Dominum Iesuminuocatum precibus sacerdotum, qui ait: „Ubi fuerintduo uel tres, ibi sum in medio eorum.“

Item Gregorius Papa. Multi secularium hominum, cum plus sacerdotum uitam quam suam discutiunt, in magnum contemptionis diuinorum sacramentorum crimen incurrunt. Magna enim trabeuulneratos habentes oculos, eamque negligentes festucamtenuem in aliorum conspiciunt oculis, quam dum incautefestinant auellere, erroris in foueam dilabuntur, minusuidem considerantes, quod non eos sacerdotum uita le-eret, si ipsi humiliter bonis sacerdotum admonitionibusaurem accommodarent. Sed dum ypocritarum more plusillorum famam quam propriam uitam uel uitae negligen-tias diiudicant, spernunt sancta monita et spiritualiadona. Unde fit, ut non solum ab eis dicta respuant, sed(quod est deterius) diuina etiam misteria contempnant, utnec corporis communionem aut sanguinis Domini nostriIesu Christi eorum ministerio confectam assumant, putantes, hanc minus esse sanctificatam, si illorum fiat offitio., quorumuita eorum oculis uidetur ignobilis.

§. i. Heu in quammagnum laqueum incidunt, ut diuina et occulta misteria plusab aliis sanctificata posse fieri credant, cum unus idemqueSpiritus sanctus in ecclesia diffusa per totum orbem terrarum inconprehensibiliter ea misteria et occulte atqueinuisibiliter et operando sanctificet et benedicendo benedicat.

§.2. Misterium itaque, fratres, ob hoc dicitur, quod secretam et reconditam habeat dispensationem; sa-crifitium autem, quasi sacrum factum, quia prece misticaconsecratur pro nobis in memoriam dominicae passionis.

§. 3. Sacramentum uero est in aliqua celebratione, cumres gesta ita sit, ut aliquid significare accipiamus, quod sancte accipiendum est. Sunt autem sacramenta:baptisma, crisma, corpus et sanguis, que ob id sacramenta dicuntur, quia sub tegumento corporalium rerum diuina uirtus secretius salutem eorundem sacramentorum operatur. Unde a secretis uirtutibus uel sacris sacramentadicuntur. Que ideo fructuose penes ecclesiam fiunt, quia sanctus in ea manens Spiritus eundem s sacramentorum latenter operatur effectum. Cuius panis et calicis sacramentumgrece eucharistia dicitur, latine bona gratia interpretatur.Et quid melius corpore et sanguine Christi?

§. 4. Siueergo per bonos, siue per malos ministros intra ecclesiam» dispensetur, sacrum tamen est, quia Spiritus sanctus mistice ille uiuificat, qui quondam apo-stolico in tempore uisibilibus aparebat operibus. Necbonorum meritis dispensatorum ampliantur, nec malorum attenuantur, quia, , neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus.“Hoc de corpore et sanguine Domini nostri Iesu Christi, hocetiam de baptismate et crismate sentiendum est ettenendum, quia uirtus diuina secretius operatur in eis, et diuinae solummodo est hec uirtus siue potestas, nonhumanae efficaciae. Polluimus itaque panem, id estcorpus Christi, quando indigni accedimus ad altare etsordidi mundum sanguinem bibimus.

Et infra: §. 5. Maledicam f, inquit, benedictionibus uestris, hoc est, hisp, que nunc meis benedictionibus possidetis, seu quicquid benedicitur a u obis i, uel quoniam ++ non benedicunt sanctis ex uero corde, uel quia qui inique agunt benedicuntur ab eis, adulanturque peccatoribus, dummodo diuitessunt.

Item Fabianus Papa Episcopis Orientalibus, [epist. II.] Significastis insuper plerosque attendere, multos in ipsis honoribus ecclesiasticis non congruenter uiuere sermonibus et sacramentis, que per eos populis ministrantur. O miseros homines, qui hos intuendo Christum obliui-scuntur! qui et multo ante predixit, ut legi Dei potiusobtemperetur, quam imitandi uideantur illi, qui ea, quedicunt, non faciunt, et traditorem suum tolerans usque infinem etiam euangelizaturum cum ceteris misit. Nam apostoli talem consuetudinem non habuerunt, nec habendam docuerunt.

Item Nicolaus Papa Michaeli Inperatori, [in epist. que incipit: „Proposueramus. “] Non quales sacerdotes Domini, sed quid deDomino loquantur, est uobis magnopere preuidendum, nec in uicariis B. Petri apostoli uobis est attendendumquid sint, sed quid pro correctione ecclesiarum, quid pro salute uestra satagant. Nec enim illos inferioresdicetis scribis et phariseis sedentibus super cathedramMoysi, de quibus Dominus precepit, dicens: „Quecumque dixerint uobis facite, secundum opera eorumnolite facere.“ Ergo, inperator, considera, si illos dixitaudiendos, qui super cathedram Moysi sedebant, quantopotius, qui super cathedram Petri resident, esse existimatis obaudiendos g?

Item Augustinus contra Petilianum, [lib. II. c. 22.] Dominus declarauit in uno cetu hominum eadem sacramenta sumentium, non obesse mundis aliquorum in-munditiam.

§. i. Petilianus dixit: At si quisquam carmina sacerdotis memoriter teneat, numquid inde sacerdos est, quod ore sacrilego carmen publicat sacerdotis?Augustinus respondit: Ita istud dicis, quasi modo queramus, quis sit uerus sacerdos, et non quid sit uerum baptisma. Ut enim quisque uerus sit sacerdos, oportet, ut non solum sacramento, sed iustitia quoque induatur, sicut scriptum est: „Sacerdotes tui induantur iustitia. “Qui autem solo sacramento sacerdos est, sicut fuit pontifex Caiphas, persecutor unius et uerissimi sacerdotis, quamuis ipse uerax non est£, quod, dat tamen uerum est, si nondet suum, sed Dei.

item: §. 2. „ Cretenses i, malae bestiae, pigri corde.“ Si ergo apostolus nescio cuius alienigenae testimonium, quia uerumconperit, etiam ipse attestatus est, cur nos, apud quemcum-que inuenerimus quod Christi est et uerum est, etiamsiille, apud quem inuenitur, peruersus et fallax est, nondiscernimus propter uicium, quod homo habet, uerita-temP, quam non suam, sed Christiq habet, et dicimus, sacramentum hoc uerum est, sicut ille ait: „Testimonium hoc uerum est?“ Numquid ideo dicimus: etiam ipsehomo uerax est, quia dicimus: sacramentum hoc uerum est?

§. 3.1168r Vos autem necesse est ut semper erretis, quamdiu propter hominum uicia Dei sacramenta uiolatis, aut nospropter Dei sacramenta, que in uobis uiolare nolumus, etiam uestri scismatis sacrilegium assumere putatis.

item: §. 4. Baptismi ergo puritas a puritate uel inmunditia conscientiae siue dantis siue accipientis omnino distincta est.

Item: §. 5. Memento sacramentis Deinichil obesse mores malorum hominum, quo illa uel nonsint, uel minus sancta sint.

Item: §. 6. Si non habebat Saul sacramenti sanctitatem, quid in eo Dauid uenera-batur? Si autem habebat innocentiam, quare innocentempersequebatur? Nam eum propter sacramenti unctionem et honorauit uiuum, et uindicauit occisum. Et quia uelpanniculum ex eius ueste abscidit, percusso corde tre-pidauit. Ecce Saul non habebat innocentiam, et tamen habebat sanctitatem, non uitae suae, (nam hoc sineinnocentia non y potest), sed sacramenti Dei, quodet in malis hominibus sanctum est.

Item: §. 7. Nosdicimus tale cuique sacrificium fieri, qualis accedit ut offerat, et qualis accedit ut sumat, et eos de sacrificiis taliummanducare, qui ad illud tales accedunt, quales et illisunt. Itaque si offerat Deo malus, et accipiat inde bonus, tale cuique est, qualis quisque fuerit, quia et illudscriptum est:, , Omnia munda mundis.“ Per hanc sententiam ueridicam et catholicam etiam uos Optati sacrificionon estis polluti, si facta eius displicebant uobis. Namutique panis illius panis luctus erat, sub cuius iniquitatibus Africa tota lugebat, sed panem luctus omnibus uobisesse communem omnium uestrum malum scismatis facit,

Item: §.8. Gratias Deo, quia tandem confessuses, posse ualere inuocatum nomen Christi ad aliorum salutem, etiam si a peccatoribus inuocetur. Hinc ergo intelligite, cum Christi nomen inuocatur non obesse aliorum saluti aliena peccata.

Idem in libro Psalmorum . "Christus quid fecit uobis, qui tanta patientia traditorem suum pertulit, ut ei primam eucharistiam confectam manibus suis et ore suo commendatam traderet, sicut ceterisapostolis? Quid uobis fecit Christus, qui eundemtraditorem suum, quem diabolum nominauit, qui antetraditionem Domini nec loculis dominicis fidem potuitexhibere, cum ceteris discipulis ad predicandum regnumcelorum misit, ut monstraret, dona Dei peruenire adeos, qui cum fide accipiunt, etiam si talis sit, per quemaccipiunt, qualis ludas fuit?"

Item Gregorius. "Non nocet malitia episcopi, neque ad baptismum infantis, neque ad consecrationem ecclesiae, quia baptisma a Deodatur, non ab homine uenit; sic et eucharistia, et alia, quecumque in altari pronuntur, non ab homine, sed a Deo sanctificationem accipiunt."

Gratian. Sed obicitur illud Ieronimi in Sophonia,

Sacerdotes, qui eucharistiae seruiunt, et sanguinem Domini populis eius diuidunt, inpie agunt in legem Christi, putantes eucharistiam inprecantis facere uerba, nonuitam, et necessariam esse tantum solempnem orationem, et non sacerdotum merita, de quibus dicitur: „Sacerdos, in (juacumque fuerit macula, non accedat offerre oblationes Domino.“

Item Alexander, [epist. II .] Ipsi sacerdotes pro populo interpellant et peccata populi comedunt, quia suis precibus ea delent atqueconsumunt; qui, quanto digniores fuerint, tanto faciliusin 1226 b necessitatibus, pro quibus clamant, exaudiuntur.

Item Gelasius Elphidio Episcopo . Sacrosancta religio, que catholicam continet disciplinam, tantam sibi reuerentiam uendicat, ut ad eam quilibet nisi pura conscientia non audeat peruenire. Nam quomodoad diuini misterii consecrationem celestis Spiritus in-uocatus adueniet, si sacerdos, et qui eum adesse deprecatur, plenus actionibus criminosis reprobetur?

Item Gregorius in Registro, [lib. I. epist. 24.] Necesse est, ut munda sit manus, que diluere sordes curat, ne tacta queque deterius inquinet, si sordida sequens lutum tenet: scriptum namque est: „Mundamini, qui fertis uasa Domini/ Domini etenim uasaferunt, qui proximorum animas ad interiora perducendasin conuersationis suae exemplo suscipiunt.

Item Augustinus [lib. L. homiliarum, homil. 26.] "Interrogo uos, fratres uel sorores, dicite mihi, quid uobis plus esse uidetur, corpus Christi an uerbum Christi? Siuultis uerum respondere, hoc dicere debetis, quodnon sit minus uerbum Dei quam corpus Christi. Et ideo, quanta sollicitudine obseruamus, quando nobis corpus Christiministratur, ut nichil ex ipso de manibus nostris in terramcadat, tanta sollicitudine obseruemus, ne uerbum Dei, quodnobis erogatur, dum aliud aut cogitamus, aut loquimur, decorde puro depereat, quia non minus reus erit quiuerbum Dei negligenter audierit, quam ille, qui corpusChristi sua negligentia in terram cadere permiserit."

Item "Neque enim id potest rite offerri nisi per sacerdotem iustum et sanctum, nec nisi ab eis accipiatur quod offertur, pro quibus offertur, atque id sine uicio sit, ut pro uiciosis mundandis possit offerri. Hoc certe omnes cupiunt, qui prose offerri sacrificium Deo uolunt."

Gratian. Cum uita sacerdotum eucharistiae necessaria esse dicitur, non consecrationi, sed effectui intelligendum est; nonenim effectum confert salutis ei, quem merita faciunt indignum;potius conpletur in eo illud Apostoli: „ Qui manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Ergo contra eos, qui crebra oblatione sacrificii se putant posse mundari, non cessantes inpie agere in lege De/, intelligitur illud essedictum Ieronimi. Quod uero sacerdos, etiamsi malus sit, tamen pro offitio suae dignitatis gratiam transfundat hominibus, testatur Augustinus in lib. questionum ueteris test. [c. 11.]:

Dictum est a Domino in Numeris ad Aaron: „Vos ponite nomen meum super filios Israel, ego Dominusbenedicam eos, ut gratiam traditio per ministeriumordinati transfundat hominibus, nec uoluntas sacerdotis obesse aut prodesse possit, sed meritum benedictionemposcentis. §. 1. Quanta autem dignitas sit sacerdotalis offitiil 1263 e ordinis, hinc aduertamus. Dictum est autem denequissimo Caipha, interfectore Saluatoris, inter cetera:„Hoc autem a semetipso non dixit, sed, cum esset pontifex s sacerdotum anni illius, prophetavit/ Per quodostenditur, Spiritum sanctum gratiarum non personam sequi digni, aut indigni, sed ordinem traditionis, ut, quamuis aliquis boni meriti sit, non tamen possitbenedicere, nisi fuerit ordinatus, ut offitium ministeriiexhibeat. Dei autem est effectum tribuere benedictionis.

Gratian. Quod uero per hereticos sacramenta dignitatis ministrata dicuntur carere effectu, inprobatur auctoritate Ana-stasii Papae, qui ordinationem Aeacii, quamuis heretici, ita ratamapprobat, ut etiam eis, quos post dampnationem suam baptizauit, uel ordinauit, in nullo ream personam nocuisse asserat. Sedhoc eum illicite, et non canonice, imo contra decreta suorumpredecessorum et successorum fecisse, probat Felix etGelasius, qui Aeacium ante Anastasium excommunicauerunt, etHormisda, qui ab ipso Anastasio tertius eundem Aeacium dam-pnauit. IJnde etiam ab ecclesia Romana repudiatur, et a Deofuisse percussus legitur in gestis Romanorum Pontificum hocmodo: „Anastasius secundus natione Romanus, efc/Require retro in tractatu decretalium epistolarum.

Item obicitur illud Augustini ad Parmenianum de Jiereticis etiam dampnatis:

Quod quidam dicunt, baptisma, quod accepit, non amittit qui recedit ab ecclesia, ius tamen dandi, quod accepit, amittit, multis modis aparet frustra et inaniterdici

§. i. Primo, quia nulla ostenditur causa, cur ille, qui ipsum baptismum amittere non potest, ius dandiamittere possit. Utrumque enim sacramentumest, et quadam consecratione homini datur utrumque, illud, cum baptizatur, illud, cum ordinatur; ideo non licet a» f catholico s utrum que iterari.

§. 2. Namsi quando ex ipsa parte uenientes etiam prepositipro bono pacis, correcto scismatis errore, suscepti sunt, etsi uisum est opus esse, ut eadem offitia gererent, que agebant, non sunt rursus ordinandi, sed sicut baptismus in eis, ita ordinatio mansit integra, quia in precisionefuerat uiciuni (quod unitate pacis est correctum), non insacramentis, que ubicumque sunt ipsa suntEt cumipsi k expedire uidetur ecclesiae, ut prepositieorum, uenientes ad catholicam societatem, honoressuos ibi non administrent, non eis tamen ipsa ordinationissacramenta detrahuntur, sed manent super eos.Ideoque non eis manus inponitur, ne non homini, sed ipsi sacramento fiat iniuria.

§. 3. Sicut autem in baptismo est p quod per eos dari possit, sic inordinatione ius dandi est q; utrumque ad perniciemsuam, quamdiu karitatem non habent unitatis; sed tamenaliud est non habere, aliud perniciose habere, aliudsalubriter habere. Quicquid non habetur dandum est, cum opus est dari, quod uero perniciose habetur, percorrectionem depulsa pernicie agendum est, utsalubriter habeatur.Quod si laicus alicui pereunti necessitate conpulsus baptisma dederit, quod, cum ipse acciperet, quomodoy dandum esset addidicit, nescio, an quisquam dixerit pie esse repetendum. Nulla enim necessitate cogente si fiat, alieni muneris usurpatio est. Si autem necessitas urgeat, aut nullum, aut ueniale delictum est. Sed si nulla necessitateusurpetur, et a quolibet cuilibet detur, quod datum fueritnon potest dici non datum, quamuis recte dici possit illicite datum. Illiciti ergo usurpationem corrigit reminiscen-tis et penitentis affectus. Quod si non correxerit, manebit ad penam usurpatoris quod datum est, uel eius, qui illicite dedit, uel eius, qui illicite accepit: non tamen pronon dato habebitur

§. 4. Si enim aliqui furtimet extraordinarie, non in monetis publicis, aurum uelargentum percutiendo signauerint, cum fuerit deprehensum, nonne illis punitis uel indulgentia liberatis cognitum regale signum thesauris regalibus cogeretur®. Et 1ff paulo post:

§.5. Si forte miliciae^ caracteremin corpore suo non militans pauidus exhorruerit, et adclementiam inperatoris confugerit, et inpetrata ueniamilitare iam ceperit, numquia homine liberato atque correcto caracter ille repetitur, ac non potius agnitus approbatur? An forte minus habent sacramenta Christiana quam corporalis hec nota, cum uideamus, nec apostatascarere baptismo, quibus utique per penitentiam redeuntibusnon restituitur, et ideo amitti non posse iudicatur?

§. 6. De his, qui ab ecclesiae catholicae unitate separati sunt, nulla iam questio est, quin habeant, etdare possint, sed perniciose habeant pp, perniciosequetradant, quia°qq extra uinculum pacis sunt.

§. 7.is&ssNeutri sacramento iniuria facienda est.

§. 8. Sicut nonrecte habet qui ab unitate discedit, sed tamenhabet, et ideo redeunti non redditur, sic etiamnon recte dat qui ab unitate discedit, sed dat tamen, etideo quod ab eo accepit uenienti ad unitatem non iteratur. ira/ra:

§. 9. Sicut redeunti non redditur quodet foris habebat, sic uenienti repetendum non est quodforis yy acceperat. Unde consequenter intelligiturperuersitatem hominum esse corrigendam, sanctitatem autem sacramentorum in nullo peruerso esse uiolandam. Constat enim, eam in peruersis hominibus et sceleratis, siue ineis, qui intus sunt, siue in eis, qui foris, inpol-lutam atque inuiolabilem permanere, et quod dicuntur eam mali polluere, quantum in ipsis est dicuntur, cum illa inpolluta permaneant; sed in bonispermanent ad premium, in malis permanent ad iudicium. /n/ra:

§. 10. Quomodo catholici non clarificantDominum, qui sacramenta eius tam debita uene-ratione prosecuntur, utssg, etiam si ab indignis tractatafuerint, illis sua peruersitate dampnatis, illa intemeratasanctitate permanere demonstrantur?

XII. Pars. Gratian. Ex his uerbis Augustini constat, in omnibus tam apostatis quam hereticis uel dampnatispermanere Christi sacramenta uera, quantum ad se, et sancta, et nisi penitentia uel indulgentia subuentum fuerit, ad dampna-tionem usurpatoris peruenient, uel habentis, uel dantis, uel accipientis. Quid ergo prodest, quod uera et sancta sunt, cum usurpatores suos eque perimant, ac si essent mala et noxia? Crassus aurum sitiuit, aurum !395 iii Mbit; eque periit uero auro, sicut uero ueneno.

§. i. Item aurum eque uerum estin arca furis, sicut in thesauris regis. Sed a fure, quia illicite habetur, illicite datur uel accipitur; a rege autem licite habetur, datur et accipitur; ideo ipse furet communicator furti? (nisi forte de conscientia furti se pur-gauerit ), ut perhibet Gelasius ad Anastasium inperatorem, uterque iuste et digne dampnabitur.

§. 2. Opponitur autem huic sententiae Augustini: Potestas dandi baptismum, et ius consecrandi dominicum corpus, et largiendi sacros ordines, plurimum inter se differunt. Suspenso enim uel deposito sacerdote, nulla ei relinquitur potestas sacrificandi. Sacramentum tamen baptismi non solum a sacerdote deposito uel laico catholico, uerumetiam ab heretico uel pagano si ministratum fuerit, nullareiteratione uiolabitur; nulla autem ratio sinit, ut inter sacerdotes habeantur, qui de manibus laici uel pagani oleum sacraeimo execrandae) unctionis assumunt. Non ergo consequentercolligitur, ut, si recedentibus a fide ius baptizandi relinquitur, potestas etiam distribuendi sacros ordines eis relinquatur, quam-uis utrumque consecratione proueniat. Degradatus enimepiscopus potestatem largiendi sacros ordines non habet, facultatem baptizandi tamen non amisit.

§. 3. Sed ne Augustinum f in hac sententia penitus reprobemus, intelligamus aliud esse potestatem distribuendi sacros ordines, aliud esse executionemillius potestatis. Qui intra unitatem catholicae ecclesiae constituti sacerdotalem uel episcopalem unctionem accipiunt, offitium et executionem sui offitii ex consecratione adipiscuntur. Recedentes uero ab integritate fidei, potestatem acceptamsacramento tenus retinent, effectu suae potestatis penituspriuan-tur 5, sicut coniugati ab inuicem discedentes coniugium semelinitum non dissoluunt, ab opere tamen coniugali inueniunturalieni.

§. 4. De his ergo, qui accepta sacerdotali potestate abunitate catholicae ecclesiae recedunt, loquitur Augustinus, non deillis, qui in scismate uel heresi positi sacerdotalem unctionem accipiunt; alioquin esset contrarius Calcedonensi concilio, in quo ordinati a symoniacis in nullo proficere indicantur, et Innocentio, qui ordinatos a ceteris hereticis per prauammanus inpositionem solam dampnationem et uulnus capitis assecutos testatur.

§. 5. Quamuis possit generaliter dici, sacramenta, que apud hereticos non aliter quam in ecclesia Deicelebrantur, uera et rata esse quantum ad se, falsa uero et inaniaquantum ad effectum, et in his ppp, a quibus male tractantur, et in illis, a quibus male suscipiuntur. Nec mirum, ipsa enimsalus nostra bucellam Iudae dedit; statim cum bucella nonbonus, sed malignus spiritus intrauit: quare? non quia bonus nondaret bonum, sed quia malus male accepit bonum; sicque bonumeffectum bonum non habuit, quia ubi illud faceret non inuenit.

§. 6. Item Dominus in patria sua presens et uerus affuit; nonper malum ministrum, sed per semet? «m ipsum nichil potuit, quia fidem non inuenit; pro perfidia aliorum non caruit sua ueritate, sed effectus boni uirtute.

§. 7. Quod ut plane in omnibus sacramentis ostenderet, bis est transfiguratus, cumesset in carne. In una transfiguratione sicut sol aparuit mirabilis, ut fides credentium augeretur ad contemplandam celestem gloriam super se eleuatam. In altera ut peregrinuset incognoscibilis de se dubitantibus ire se longius finxit, et, ne agnosceretur, eorum oculos tenuit: ad quid aliud, nisi ut, quia per fidem non erat in cordibus eorum, longius se ab iis recedere ostenderet, et quia ipsum non credebant esse quod erat, uiderent etiam 1433 rrr alium quam eratf Ecce in utraqueuisione sua erat praesentia et ueritas: sed in una exercebatur fides, ut magis crederent quam credebant, in altera tenebatur incredulitas, ne etiam agnoscerent quod uidebant. Sacramentumergo corporis et sanguinis sui aliis est ad salutem, aliis adiudicium. Fides etiam, quamuis sit uera, tamen sine operibus mortua est. Sic et omnes decem uirgines equaliter erant uirgines, sed ex his erant quihque fatuae et quinque prudentes. Equa erat uirginitatis ueritas, sed pro eiusdem uirginitatis intentione non omnibus equa meriti identitas °. Sic etiam estes sonans aut cymbalum tinniens martirium uel elemosina, quam nescit karitas. Si uero cecus ceco lucernae ministret ueritatem, neuter tamen ideo magis suam illuminat cecitatem. Sic et malus ministrat malo uera sacramenta, sed non ideo dona spiritualia, quia malis eorum meritis Spiritus sanctus inpeditur, ne in eis quod suum est operetur. Unde Innocentius, cum hereticorum baptisma concedat esse ratum, nontamen ex illo baptismate concedit haberi Spiritum sanctum. Et Leo hos, qui formam baptismatis acceperunt °, non sinitrebaptizari, sed iubet Spiritum sanctum, quem ab hereticis nemo accepit &, per eius inuocationem et manus inpositionem a catholicis sacerdotibus consequi. Sciendum uero est, quodsacramenta hereticorum dicuntur irrita, uel etiam dampnanda, falsa et inania, non quantum ad se, cum sint sancta et uera etiam ab heretico celebrata, sed quia, cum illicite dantibus perfidis sint ad iudicium, illicite ab eis accipientibus non conferunt Spiritum sanctum. Irrita et non uera dicuntur, quia quod promittunt et conferre creduntur non tribuunt, et ideo dampnanda, ut ea dari uel recipi ab hereticis non approbetur sed interdicatur. Non enim quantum ad se polluta sunt, quamuis ab hereticis pollui dicantur. Unde Gregorius communionem Arii uocat execrationem, et Innocentius uocat Bonosi ordinationem dampnationem, non quod ita in se sint, sed quia maledantibus uel accipientibus id efficiunt. Sic etiam Ieronimus in Osee sacrificia eorum panem luctus uocat non quantum ad se, sed quantum ad effectum, quod ipsemet ostendit, subiungens: „ Quicumque comederint ex eo, contaminabuntur, quia sibi ad iudicium sument.

Hinc etiam Augustinus in lib. II. contra epist. Parmeniani, [cap. 5.]

"Per Ysaiam dicit Dominus: ^Facinorosus, qui sacrificat mihi uitulum, quasi canem occidat, et qui coquit similaginem, cjuasi sanguinem porcinum, et qui offert thus in memoriam, quasi blasphemus."

§. i. i80 d Quilibet ubilibet offert sacrificium tali cordeuel factis, ut hoc mereatur audire, perniciem sibi infert, non illis bonis, qui accipiunt ab eis eadem sacramenta, qui secundum prophetam Ezechielem gemunt et merentpeccata et iniquitates, que fiunt in medio eorum, quamuis non se inde corporaliter separent.

/n/ra: §. 2. Sacrificia inpiorum eis oberunt s, qui offeruntinpie. Nam unum atque idem sacrificium est propter nomen Domini, quod ibi inuocatur, et semper est sanctum, et tale cuique fit, quali corde ad accipiendum accesserit.„ Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibitnon aliis sed sibi.

Infra §. 3. Hocpene in omnibus talibus questionibus intelligendum admonemus, quia scilicet omnia sacramenta, cum obsintindigne tractantibus, prosunt tamen per eos digne sumentibus.

Infra: §. 4. Spiritus sanctus in ecclesiae preposito uel ministro sic inest, ut, si fictus non est, opereturper eum, et eius mercedem in salutem sempiternamet eorum regenerationem uel edificationem, qui per eumsiue consecrantur siue euangelizantur. Si autem fictus est, quoniam uerissime scriptum est:„Spiritus sanctus? disciplinae effugiet fictum, “ desit i quidem saluti eius, et auferat se a cogitationibus eius, quesunt sine intellectu, ministerium tamen eius non deserat, quo per eum salutem operatur aliorum.

Gratian. Constat ergo, ut Innocentius ait, de ceteris hereticis, ordinatos a symoniacis per prauam manus inpositionem symoniacae uulneratum habere caput.

§. 1. Sed obicitur, quodin ordinatione symoniacorum hoc solum reprehensibile inueniatur, quod gratia Spiritus sancti sub pretio redigi putetur, aliorsumautem in omnibus integra forma sacramentorum seruetur. Cumergo illicita sacramenti usurpatio per penitentiam correctafuerit, ut gratia Spiritus sancti gratuita et non uenalis existimetur, integer debet adesse unctionis effectus; imo etiam, si non sequaturpenitentia, licet symoniace, tamen reuera consecratus reputetur, sicut illi, qui quondam nonnisi pretio dato, ad sacri baptismatis regenerationem, nec ad sanctae communionis participationemadmittebantur, licet symoniace, tamen non ideo minus baptizati, uel sacrae communionis participes reputati sunt. Sed hoc tantumsacris canonibus constitutum est, ne de cetero sacramenta Christisymoniace distribuantur.

Unde Gelasius [ad Episcopos per Lucaniam, epist. I., cap. 7.]:

Baptizandis consignandisque fidelibus sacerdotes pretia nulla prefigant, nec illationibus quibuslibet inpositis exagitare cupiant renascentes, quoniam quod gratis accepimus gratis dare mandamur, fet ideo nichila predictis prorsus exigere moliantur, quo uel paupertatecogente deterriti, uel indignatione reuocati redemptionissuae causas iure despiciant, certum habentes, quod qui prohibita deprehensi fuerint admisisse, uel commissa non potius sua sponte correxerint, periculum subeantproprii honoris.

Item de Sexta Syngdo, [c. 23.] "Nullus episcopus, aut presbiter, aut diaconus, qui sacram dispensat communionem, a percipiente gratiam communionis aliquod pretium exigat. Neque enim uenditur gratia, neque pro pretio Spiritus sancti gratiam damus, sed dignis munere sine defraudatione participare concedimus. Si quis uero eorum, qui connumerantur in clero, ab eo, cui sacram communionem dispensat, aliquod pretium exegerit, deponatur, sicut imitator symoniacae fraudis."

Item ex Concilio Tollet ano XI., [c. 8.] "Quicquid inuisibilis gratiae consolatione tribuitur, numquam questibus uel quibuslibet premiis uenundaripenitus debet, dicente Domino:, , Quod gratis accepistisgratis date.“ Et ideo quicumque deinceps in ecclesiastico ordine constitutus aut pro baptizandis consignandisque fidelibus, crismate, uel promotionibus graduumprecia quelibet uel premia (nisi uoluntarieoblata) pro huiusmodi ambitione susceperit, equidem, sisciente loci episcopo tale quicquam a subditis perpetratumfuerit, idem episcopus duobus mensibus excommunicationi subiaceat pro eo, quod inscientia+ mala contexit et correctionem necessariam non acquisiuit. Sin autem suorum quispiam, eodem nesciente, quicquamd 1544 f supradictis capitulis s accipiendum sibi essecrediderit, si presbiter est, quatuor mensium excommunicatione plectatur; si diaconus, trium; subdiaconusuero uel clericus his cupiditatibus seruiens competenti ++pena, et debita excommunicatione plectendus est."

Item ex Concilio Bracarensi II. [c. 4.] "Placuit, ut nullus episcoporum pro balsami modico, quod benedictum pro baptismi sacramento per ecclesiasdatur, quia singuli tremissem pro ipso exigere solent, aliquid ulterius exigat, ne forte quod pro saluteanimarum per inuocationem sancti Spiritus consecratur, sicut Symon magus donum Dei pecunia uoluit emere, ita nos uenundantes dampnabiliter uenundemur."

Item ex eodem, [cap. 7.] Placuit, ut unusquisque episcopus per ecclesias suashoc faciat, ut hi, qui infantes suos ad baptismum offerunt, si quid uoluntarie pro uoto suo offerunt, suscipiatur ab eis. Si uero per necessitatem paupertatis aliquid non habeant quod offerant, nullum eis pignus uiolenter tollatur a clericis. Nam multi pauperes, hoc timentes, filios suos a baptismo retrahunt, qui forte, dum differuntur, si sine gratia baptismi de hac uita recesserint, necesse est, ut ab illis eorum perditio requiratur, quorum spolia pertimescentes a baptismi gratia se subtraxerunt.

Item ex Concilio Eliberitano, [c. 48.] "Emendari placuit, ut qui baptizantur (ut fieri solebat) nummos in coneam non mittant, ne sacerdos quod gratis accepit precio distrahere uideatur. Neque pedes eorum lauandi sunt a sacerdotibus uel clericis."

Item ex Concilio Triburiensi. "Dictum est, solere in quibusdam locis pro perceptione erismatis nummos dari, similiter pro baptismo et communione. Hoc symoniacae heresis detestata est sancta sinodus et anathematizauit, et ut de cetero nec pro ordinatione, nec pro crismate, uel baptismo, uel balsamo, nec pro sepultura, uel communione quicquam exigant, statuit; sed gratis dona Christi gratuita dispensatione donentur."

Item ex Concilio Cabillonensi, [tempore Caroli M. c. 16.] "Statuimus, ut, sicut pro dedicandis basilicis et dandis ordinibus nichil accipiendum est, ita etiam pro balsamo siue pro luminaribus emendis nichil presbiteri crisma accepturi dent. Episcopi itaque de facultatibus ecclesiae balsamum emant, et luminaria singuli in ecclesiissuis."

XIII. Pars. Gratian. Sicut ergo hec sacramenta, licet symoniace ministrentur, tamen effectum benedictionis conferuntaccipienti, sic et sacerdotalis ^ unctio, licet symoniace ministretur, suo tamen non debet carere effectu. Sed, sicut supra dictum est, illa sacramenta sunt necessitatis, hec dignitatis, etideo priuilegia eorum non possunt generare communem legemistorum. Habent ergo symoniaci uulnefratum caput per symoniacae manus prauam inpositionem. Hoc autem de illis intelligitur, quos nec excusat ignorantia, nec attractionis uiolentia, qui ab Hiis ordinantur, quos indubitanter sciunt esse symoniacos, siue symoniace siue non symoniace ordinenturs ab eis. Utenim Nicolaus Papa distinguit, alii symoniace ordinantur a symo-niacis, alii symoniace a non symoniacis, alii non symoniace asymoniacis. Hanc distinctionem innuit cap. II. dicens

Statuimus decretum de symoniacis symoniace ordinatoribus uel ordinatis et de symoniacis symoniace a non symoniacis, et symoniacis non symoniace a symoniacis.

§. 1. Symoniaci symoniace ordinati uel ordinatores secundum ecclesiasticos canones a proprio gradu decidant. Symoniaci quoque symoniaOe a non symoniacis ordinati similiterab offitio male accepto remoueantur.

§. 2. Symoniacos autem non symoniace a symoniacis ordinatos misericorditerper manus inpositionem pro temporis necessitate in offitioconcedimus permanere.

Gratian. Sed hoc intelligendum est de his, qui ordinantur a symoniacis, quos ignorabant esse symoniacos. Hos facit symoniacos non reatus criminis, sed ordinatio symoniaci.

De quibus Urbanus Papa [II. in Concilio Placentino, cap. 3. et 4.] ait:

Si qui a symoniacis non symoniace ordinati sunt, siquidem probare potuerint se, cum ordinarentur, nescisse eos synomiacos esse, et tunc pro catholicis habebantur in ecclesia, talium ordinationes sustinemus misericorditer, si tamen eos laudabilis uita commendat. Qui uero scienterse a symoniacis consecrari (imo execrari) permiserint, eorumconsecrationem omnino irritam esse decernimus.

Item Nicolaus iunior. [Hoc idem Alexander II.] "De cetero statuimus, ut, si quis in posterum ab eo, quem symoniacum esse non dubitat, se consecrari permiserit, et consecrator, et consecratus non disparem dampnationis sententiam subeant; sed uterque depositus penitentiam agat, et priuatus propria dignitate persistat."

Idem [paulo inferius]. "Erga symoniacos nullam misericordiam in dignitate seruanda habendam esse decreuimus, sed iuxta canonum sanctionem et sanctorum Patrum decreta eos omninodampnamus ac deponendos apostolica auctoritate sancimus."

Gratian. Subaudiendum est, nisi uiolenter attractus fuerit. De his enim et a quibuslibet hereticis uiolenter ordinatis ait ^ Innocentius [ad Episcopos Macedoniae, epist. XXII. c. 5.]::

Constat multos uim passos, atque inuitos attractos, repugnantesque ab hereticis ordinatos; sed huiusmodi aliquis, si post talem ordinationem non interfuit, cum illi conficerent sacramenta, si communioni eorum participatus non est, si statim discedentibus illis pessimo conciliabuloeorum abrenunciauit et ad ecclesiam rediit, iste talis potest habere colorem aliquem excusationis. Ceterum, qui post mensem aut amplius redierunt, cum se considerentab hereticis ordinatos, certe qui nichil ab eis acceperunt, rei sunt usurpatae dignitatis.

Gratian. Tales plerumque ex intuitu pietatis reformat catholicae manus inpositio cum satisfactione et medicina peniten-tiae; sed dampnationem symoniacorum et eorum, qui eisconsenserunt, legimus, medicinam uero autenticam ex hacheresi nominatim non legimus, nisi quod, sicut usurpatumest in Nouacianis uel Donatistis, minoribus utique hereticis, non canonice, sed ex intuitu pietatis, ita etiam ex his posse fieri colligimus, ideo etiam, quia aliorsum per omnia orthodoxam habent fidem, nisi quod Spiritum sanctum credunt esseuenalem. Et, ut ait B. Augustinus, heretici cum redierint, qua parte se sciderint ab ecclesia, curentur, qua uero parte adheserint, cognoscantur.

Hinc ei Leo scribit Ia nuar io Episcopo [Aquilegiensi, epist. III.]:

Omnis cuiuslibet ordinis clericus, qui catholicam deserens unitatem, hereticae uel scismaticae coniunctioniscontagione se maculauerit, si ad ecclesiam redierit cum legitima satisfactione et erroris sui dampnatione, hoc in magnobeneficio habeat, si, adempta spe omnis promotionis, in quo inuenitur ordine permaneat.

Gratian. De his autem, qui ordinantur symoniace a non symoniacis (utpote illi, qui data pecunia archidiacono uel consiliariis episcopi, episcopo ignorante, hoc efficiunt, ut de manueius sacros ordines accipiant) scribit Gregorius VII. [lib. 6. Reg. in Synodo Romae habita, A. D. 1078. die19. Nou., cap. 5.]:

Ordinationes, que interueniente pretio uel precibus, uel obsequio alicui personae ea intentione inpenso, uel quenon communi consensu cleri et populi secundum canonicas sanctiones fiunt, et ab his, ad quos consecratiopertinet, non conprobantur, falsas esse diiudicamus, quoniam qui taliter ordinantur non per ostium, id est per Christum, intrant, sed, ut ipsa ueritas testatur, furessunt et latrones.

XIV. Pars. Gratian. Quia ergo tripliciter symonia in hoc capitulo notatur, uidendum est, quot modis pretium inhac heresi detur.

Hoc^ B. Gregorius in euangeliorum tractatu [hom. 4. in fine] euidenter exponit, dicens:

Sunt nonnulli, qui quidem nummorum premia ex ordinatione non accipiunt, et tamen sacros ordines pro humana gratia largiuntur, atque de ipsa largitatelaudis solummodo retributionem querunt. Hi nimirumquod gratis accipiunt gratis non tribuunt, quia deinpenso offitio sanctitatis nummum expetunt fauoris. Undebene, cum uirum iustum Propheta describeret, ait: „Qui excutit manus suas ab omni iminere.Non enim dixit solum £ a munere, sed ': „ab omni munere, “ quia aliud est munus ab obsequio, aliud a manu, aliud a lingua. Munus ab obsequio est seruitus indebite inpensa. Munus a manupecunia est; munus a lingua fauor. Qui ergo sacrosordines tribuit, tunc ab omni munere manus excutit, quandoin diuinis rebus non solum pecuniam nullam, sed nec petiam humanam gratiam requirit.

Idem in Registro. Si quis neque sanctis pollens moribus, uel neque a clero populoque uocatus uel pulsatione coactus, inpudenter Christi sacerdotium, iam quolibet facinore pollutus, iniusto cordis amore, uel sordidis precibus oris, siue comitatu, siue manuali seruitio, siue fraudulento munusculo episcopalem seu sacerdotalem, non lucro animarum, sedinanis gloriae auaritia fultus, dignitatem acceperit, et in uitasua non sponte reliquerit, eumque inaspera mors penitentia non inuenerit, proculdubio in eternum peribit.

Hinc Gregorius scribit I ob an ni Corinthiorum Episcopo, [lib. IV. ep. 55.]:

De ordinationibus aliquid accipere sub districta interdictione decreuimus. Oportet ergo, ut neque per donum, neque per gratiam, neque per quorundam suplicationem aliquos ad sacros ordines consentias uel permittas adduci.

Idem uniuersis Episcopis per Elladam^ prouinciam constitutis, [eod. lib. epist. 56.] Quibusdam narrantibus agnoui, quod in illis partibus nullus ad sacrum ordinem sine commodi datione perueniat.Quod si ita est, flens dico, gemens denuncio, quia, cum sacerdotalis ordo intus ortus occidit, forisquoque diu stare non poterit. Scimus quippe ex euangelio, quid redemptor noster per semetipsum fecerit, quia ingressus templum cathedras uendentium columbas euer-tit. Columbas enim s uendere est de sancto Spiritu (quemDeus omnipotens consubstantialem sibi per inpositionemmanuum hominibus tribuit) commodum temporale percipere.Ex quo, ut predixi, malo iam euenire crediturquia, qui in templo Dei columbas uendere presumpserunt, eorum, Deo iudice, cathedrae ceciderunt.

§. 1. Qui uidelicet errorin subditis propagatur cum augmento. Nam ipso quoque, quisque ad sacrum ordinem perducitur, in ipsaiam prouectus sui radice uiciatus, paratior est aliis uenun-dare quod emit. Et ubi est quod scriptum est:„ Gratis accepistis, gratis date?“ Et cum primo contra sanctam ecclesiam symoniaca heresis sit exorta, cur non perpenditur, cur non uidetur, quia eum, quem cumprecioquis ordinat, prouehendo agit, ut hereticus fiat? Ideoquehortamur, ut uestrum nullus denuo hoc fieri patiatur, sedneque gratia alicuius neque suplicatione aliquos ad sacrosordines audeat promouere, nisi eum, quem uitae etactionis qualitas ad hoc dignum esse monstrauerit. Nam sialiter factum senserimus denuo, districta et canonicaillud noueritis ultione conpesci.

Item Simacus [ad Caesarium, epist. I. c. 5.] "Nullus itaque per ambitum ad episcopalem honorem permittatur accedere. Nam cum hic excessus in laicaliconuersatione culpetur, quis dubitat, quin religiosis etDeo seruientibus incutiat obprobrium?"

Item Gregorius [Adeodato Episcopo, lib. II. Indict. XI. epist. 48.] "Estote ergo precipue in ordinatione solliciti, et ad sacros ordines nisi prouectiores etate et mundos opere nullatenus admittatis. Eorum enim, qui in sacro ordine suntcollocandi, prius uitam moresque discutite, et ut dignos huicoffitio adhibere possitis, non uobis potentia, aut suplicatioquarumlibet subripiat personarum. Quando igiturde his tractari necesse est, graues expertosque uiros consiliiuestri adhibete participes et cum eis communi hocdeliberatione pensate."

Idem Columbo Episcopo, [lib. II. Indict. XI. ep. 47.] "Pueri ad sacros ordines nullatenus admittantur, ne tanto periculosius cadant, quanto citius conscendere ad altiorafestinant. Nulla sit in ordinatione uenalitas; potentia uelsuplicatio personarum nichil aduersus hec, que prohibemus, obtineat. Nam proculdubio Deus offenditur, si ad sacrosordines quisquam non ex merito, sed ex fauore (quod absit)aut uenalitate prouehitur."

Gratian. Econtra idem Gregorius quibusdam supli-cantibus unum acolitum, et alterum diaconum legitur ordinasse, sicut ipse scribit [lib. VII. Indict. I. ep. 2.] Petro EpiscopoCorsicae inter cetera:

Latorem presentium per intercessionem uestrae sanctitatis acolitum fecimus, quem ad obsequia tua transmisimus, ut, si in lucrandis animabus amplius seruierit, proficere amplius possit.

Idem Heliae Presbitero et Abbati, [lib. IV. epist. 30.] "Filium uestrum Epiphanium mandastis ut ad sacrum ordinem promouere deberemus uobisque transmittere. Sed in unouos audiuimus, in altero minimepotuimus audire. Diaconus quidem factus est; sed quisquissemel in hac ecclesia sacrum ordinem acceperit, egrediendi ex ea ulterius licentiam non habet. Si uerouidere uos non potui, hac ex re consolationem habeo, quiain filio uestro requiesco."

Gratian. Non itaque quorumlibet precibus ordinationes factae falsae diiudicantur, sed liae demum, que precibus ordinandiuel eius amici, non spirituali, sed carnali affectu porrectisfiunt, cum alias futurae non essent; quas non Icar itas inter-ueniens, sed ambitio suplicans extorquet. Non solum autemclericos cuiuslibet episcopi summus Pontifex in ecclesia Romanaualet ordinare, uerum etiam oportunitate exigente monachos etquoscumque 65 clericos conuocare potest et inuitare.

Unde Nicolaus Papa [Michaeli Imperatori in epist., quae incipit:, , Proposueramus “]:

Per principalem beatorum apostolorum Petri et Pauli potestatem ius habemus non solum in monachos, uerum etiam in quoslibet clericos de quacumque diocesi, cum necesse fuerit, ad nos conuocare atque ecclesiasticis exigentibus oportunitatibus inuitare.

XV. Pars. Gratian. Quolibet ergo munere interueniente falsa diiudicatur ordinatio. Sicut autem pretio interuenientesacri ordines non sunt tribuendi, ita nec restituendi. Ut enimait B, Ambrosius, sacri ordines nec sunt pretio emendi, necredimendi.

Hinc etiam Gregorius VII. ait [lib. VI. Reg. in Concilio habito A. D. 1078. Pontificatus sui VI. c. 9.]:

Nullus episcopus grauamen seu seruile seruitium ex usu contra ecclesiasticam normam abbatibus seu clericis suisinponat, uel interdictum sacerdotale offitium pretio interueniente restituat. Quod si fecerit, offitii sui periculum subeat.

Gratian. Qui autem pecuniam accipiunt, ut ordinandis sacros ordines non tribuant, uel ut- canonicae electioniassensum non prebeant, aut ecclesiis edificandis uel consecrandislapidem benedictum uel consecrationem subtrahant, multis argumentis acceptae pecuniae rei et infames esse probantur.

Ait enim Pascalis II.

Sunt quidam, qui uel uiolentia, uel fauore non permittunt ecclesias regulariter ordinari. Hos etiam decernimus ut sacrilegos iudicandos.

Codicis lib. IX. ad legem luliam repetundarum, Imppp. Gratianus, Valentinianus et Theodosius . "Iubemus, hortamur, ut, si quis forte honoratorum, decurionum, possessorum, postremo etiam colonorum, acuiuslibet ordinis iudice fuerit aliqua ratione concussus, si quis scit uenalem de iure fuisse sententiam, si quis penamuel pretio remissam uel uicio cupiditatis ingestam, si quis postremo quacumque de causa inprobum iudicem potueritapprobare, is uel administrante eo, uel post admimstratio-nem depositam in publicum prodeat, crimen deferat, delatum approbet; cum probauerit uictoriam reportaturus, et gloriam."

Item in Digestis lib. III. titulo de calump ni at oribus, Ulpianus lib. X. ad edictum, [ 1 .] 1. "In eum, qui, ut calumpniae causa negotium faceret uel non faceret, pecuniam accepisse dicitur, intra annum in quadruplum eius pecuniae, quam accepissedicitur, post annum simpli in factum actio conpetit."

Ibidem lib. XLVII. tit. [13. 1. 2.] de concussione. Marcellus a /. publicorum iudic .. Concussionis iudicium publicum non est. Sed si ideo pecuniam quis accepit, quod crimen minatus sit, potestpublicum iudicium esse ex senatusconsultis, quibus penalegis Corneliae teneri iubentur qui in accusationem innocentium coierint, quiue ob accusandum uel non accusandum, denunciandum uel non denunciandum testimoniumpecuniam acceperint.

Ibidem lib. XLVIII. tit. 11. de lege Iu lia repetundarum, [ 1. 3.] Marcellus lib. I. pubi. iud. "Lege Iulia repetundarum tenetur, qui, cum aliquam potestatem haberet, pecuniam ob iudicandum uel non iudican-dum decernendumue acceperit, Venuleius Saturninus libro III. publicorum iudiciorum uel quo magis autminus quid ex offitio suo faceret."

Idem [eod. tit. 1. 6.] Eadem lege tenentur, qui ob denunciandum uel non denunciandum testimonium pecuniam acceperint.§. i. Lege Iulia repetundarum cauetur, ne quis ob militem legendum mittendumue es accipiat, neue quis ob sententiam in senatu consilioue publico dicendam pecuniam accipiat, uel ob accusandum uel non accusandum.

§. 2. Marcellus ibidem®! d L Iulia de repetundis precipit, ne quis ob iudicem arbitrumue dandum, mutan-dumue, iubendumue, neue ob non dandum, uel s non mutandum, non iubendum, neue ob litem esti-mandam, iudiciumue capitis pecuniaeue faciendum uelnon faciendum aliquid acceperit.

§. 3. Hodie exlege repetundarum extra ordinem puniuntur, et plerumque uel exilio puniuntur, uel etiam durius, prout admiserint.

§. 4. Hac lege dampnatus testimonium publicedare, aut iudex esse postulareue prohibetur.