P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Causa 17

Initium

Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?

Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?

Quaestio 3 : Si contigisset eum se et sua monasterio tradidisse, an licentia abbatis liceret ei ad propria redire?

Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?

Causa 18

Initium

Quaestio 1 : An monasterium possit petere quae ab episcopo quaesita sunt? an episcopalis ecclesia possit sibi vendicare quae monasterio fuerunt tradita?

Quaestio 2 : An per episcopum abbas sit eligendus et ordinandus, an tantummodo a propriis fratribus sit instituendus?

Causa 19

Initium

Quaestio 1 : Si episcopus debeat permittere, ut relicta propria ecclesia clericus monasterium ingrediatur?

Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?

Quaestio 3 : Si contigerit ipsos regulares canonicos fuisse, utrum concedendus esset eis monasterii ingressus?

Causa 20

Initium

Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?

Quaestio 2 : Si praeter voluntatem parentum tonsuram vel religionis vestem quis in pueritia accipiat, an possit sibi detrahi, an non?

Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?

Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?

Causa 21

Initium

Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?

Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?

Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?

Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?

Quaestio 5 : An ab episcopo correpti suum officium relinquere, et ad saecularem judicem confugere valeant?

Causa 22

Initium

Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?

Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?

Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?

Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?

Quaestio 5 : Si constiterit illud servandum esse, an episcopus sit reus perjurii, qui contra juramentum archidiaconum suum ire compellit?

Causa 23

Initium

Quaestio 1 : An militare peccatum sit?

Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?

Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?

Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?

Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?

Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?

Quaestio 7 : An haeretici suis et ecclesiae rebus sint exspoliandi, et qui possidet ab haereticis ablata an dicatur possidere aliena?

Quaestio 8 : An episcopis vel quibuslibet clericis sua liceat auctoritate, vel Apostolici, vel imperatoris praecepto arma movere?

Causa 24

Initium

Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?

Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?

Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?

Causa 25

Initium

Quaestio 1 : an clerici baptimalis ecclesiae auctoritate privilegii decimas suae dioecesis ex integro sibi valeant vendicare?

Quaestio 2 : An subsequenti privilegio monachorum derogetur antiquioribus privilegiis baptismalium ecclesiarum.

Causa 26

Initium

Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?

Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?

Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?

Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?

Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?

Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?

Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?

Causa 27

Initium

Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?

Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?

Causa 28

Initium

Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?

Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?

Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?

Causa 29

Initium

Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?

Quaestio 2 : Si prius putabat, hunc esse liberum, et postea deprehendit, illum esse servum an liceat ei statim ab illo discedere?

Causa 30

Initium

Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?

Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?

Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?

Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?

Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?

Causa 31

Initium

Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?

Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?

Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii

Causa 32

Initium

Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?

Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?

Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?

Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?

Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?

Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?

Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?

Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?

Causa 33

Initium

Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?

Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?

Quaestio 3

Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?

Quaestio 5 : An vir sine consensu uxoris continentiam vovere possit, vel si minis vel terroribus licentiam vovendi ab ea extorquere valeat?

Causa 34

Initium

Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?

Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?

Causa 35

Initium

Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?

Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?

Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?

Quaestio 4 : Quare usque ad sextum gradum consanguinitas computatur, ita quod nec ultra protenditur, nec infra subsistit?

Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?

Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?

Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?

Quaestio 8 : Si ignoranter de consanguinitate vel affinitate aliqua in uxorem ducta est, an ex dispensatione possit viro suo adhaerere?

Quaestio 9 : Si contigerit ecclesiam decipi, et causa consanguinitatis aliquam a viro suo separare, quae post quadriennium nuptiis hinc inde celebratis deprehenditur non fuisse consanguinea prioris, an secunda conjugia sint rescindenda, et priora sint redintegranda?

Quaestio 10 : Si relicta alicujus de propria cognatione ad secundas nuptias transierit, an proles ex eis suscepta possit pertingere ad consortium alicujus de cognatione prioris viri?

Causa 36

Initium

Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?

Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?

Pars 3

How to Cite

Dictum

I. Pars. Quod uero elemosinae non sint faciendae ex fenore uel usuris, nec ex quolibet male acquisito, Augustinus testaturin libro de uerbis Domini, tractatu XXXV.:

C. I

De usuris elemosinae fieri non possunt.

"Nolite uelle elemosinas facere de fenore et usuris."

C. II

Oblatio de rapina reprobatur a Deo.

Item Augustinus. "Inmolans ex iniquo oblatio est maculata. Dona iniquorum non probat altissimus, nec respicit in oblationibusiniquorum, nec in multitudine sacrificiorum eorum propitiabitur peccatis. Qui offert sacrificium ex substantia pau-erum, quasi qui uictimat filium in conspectu patris sui.anis egentium uita pauperis est. Qui defraudat illum homosanguinis est. Qui effundit sanguinem, et qui fraudemfacit necessario, fratres sunt".

C. III

Non est aliquid rapiendum diuitibus, ut detur egenis.

Item Augustinus in Omelia. "Forte aliquis cogitat et dicit: Multi sunt Christiani diuites, auari, cupidi; non habeo peccatum, si illis abstulero, et pauperibus dedero. Unde enim illi nil boni agunt, mercedem habere potero. Sed huiusmodi cogitatio ei s Diaboli calliditate suggeritur. Nam si totum tribuat quod abstulerit, potius peccatum addit quam minuat."

C. IV

De eodem.

Item Ieronimus "Nemo, qui rapit, moriens, si habet unde reddat, salua-tur. Si eos, quorum fuit, inuenire non poterit, ecclesiae uel pauperibus tribuat".

C. 5

De eodem

Item Ambrosius. "Rapinam emere non licet, nisi ea intentione, ut cui est ablata reddatur."

C. VI

Furtum conmittit qui inuentum non reddit.

Item eiusdem. "Si quid inuenisti, et non reddidisti, rapuisti; quantum potuisti fecisti. Quia plus non inuenisti. Qui alienum negat, si posset et tolleret. §. i. Deus cor interrogat, non manum".

C. VII

Qui de rebus concessis et bene quesitis ele-mosinam inpendit, illa placet Deo.

Item Gregorius [lib. VII. epist. no. ad Syagrium.] "Elemosina redemptoris nostri oculis illa placet, que non ex illicitis et iniquitate congeritur, sed que derebus concessis et bene acquisitis inpenditur".

C. VIII

Peccat qui rem inuentam non reddit.

Item Ieronimus in lib. Leuitici . "Multi sine peccato putant esse, si alienum, quod inuenerint, teneant, et dicunt, Deus michi dedit, cui habeo reddere? Discant hoc peccatum simile esse rapinae, si quis inuenta non reddat".

C. IX

Bonus usus non iustificat iniuste quesita.

Item Augustinus [lib. de bono coniugali, c. 14.] "Neque enim si agris inique ac perperam inuasis itaquisque utatur, ut ex eorum fructibus elemosinas largasfaciat, ideo rapinam iustificat."

§. 1. "Neque si alius ruripaterno, uel iuste quesito auarus incumbat, ideo culpandaest iuris ciuilis regula, qua possessor legitimus factus est."

§. 2. "Nec tirannicae factionis peruersitas laudabilis erit, si regia clementia tirannos subditos tractet."

§. 3. "Necuituperetur ordo regiae potestatis, si rex tirannica crudelitate seuiat. Aliud namque est iniusta potestate iuste uelle uti, et aliud est iusta potestate iniuste uelle uti."

C. X

Cum alterius detrimento alteri subuenire non licet.

Item Ambrosius in lib. [III.] de offitiis, [c. 9.] "Denique, si non potest alteri subueniri, nisi alter leda-tur, commodius est neutrum iuuari quam alterum grauari. Ideoque in causis pecuniariis interuenire non est sacerdotale, in quibus non potest fieri, quin frequenter alterledatur, qui uincitur, quoniam intercessoris beneficio se uictum arbitratur. Sacerdotis igitur est nulli nocere, prodesse uelle omnibus; posse autem solius Dei est."

C. XI

Elemosinae et sacrificia non placent Deo, que offeruntur ex scelere.

Item Gregorius in Registro, [lib. VII. Indict. 2. epist. 126. Reccaredo Regi.] "Scriptum est: "Victimae inpiorum abhominabiles sunt Deo: uota iustorum placabilia;" neque enim inomnipotentis Dei iudicio quid, sed a quo detur inspicitur. Hinc est enim quod scriptum est: Respexit Deus ad Abel, et ad munera eius; ad Cain autem etad munera eius non respexit Dicturus quippe, quia Dominus respexit ad munera, premisit sollicite, quia respexit ad Abel. Ex qua re patenter ostenditur, quia non offerens a muneribus, sed munera ab offerente placuerunt. "Dona quippe iniquorum non probat altissimus, nec respicit in oblationibus s eorum, nec in multitudine sacrificiorum propitiabitur peccatis eorum. Idem: "Longe est Dominus ab inpiis, et orationes iustorum exaudiet""

Dictum

II. Pars. Gratian. Contra™ in Exodo legitur, quod filii Israel, exituri de Egypto, a uicinis suis acceperunt mutuo uasa aurea et argentea, ex quibus postea edificauerunt tabernaculum Domino. His respondet Augustinus in lib. quest. Exod. [quest. 39O]

C. XII

Non licet aliena rapere exemplo Israelitarum spoliantium Egyptios.

"Dixit Dominus ad Moysen: „Petat uir a proximo, et mulier a proxima, uasa aurea et argentea, et ues-tem.“ Non hinc quisque sumendum exemplum putaredebet ad exspoliandum isto modo proximum. Hoc enimDeus iussit, qui nouerat quid quemque pati oporteat.Nec Israelitae furtum fecerunt, sed Deo iubenti ministerium prebuerunt."

Dictum

III. Pars. Gratian. Item obicitur: Aliena rapere non est contra preceptum: nullo siquidem Dei mandato rapina uideturprohibita. Sed nomine furti omnis illicita usurpatio rei alienaeintelligitur.

Unde Augustinus in eodem lib. [quest. 71.]:

C. XIII

Maioris penae est uiolenter aliquid eripere, quam furari.

"Penale est occulte auferre: multo maioris penae est uisibiliter eripere. Auferre ergo nolenti, siue occulte siue E alam, habet preceptum suum. Furti enim nomine ene intelligitur omnis illicita usurpatio rei alienae. Nonenim rapinam permisit qui furtum prohibuit, sed utiquefurti nomine in lege ueteris testamenti et rapinam intelligi uoluit. A parte enim totum significauit, quicquidillicite rerum proximi aufertur."

Dictum

Gratian. His auctoritatibus probatur, quod neque ex rebus inuentis, neque ex male conquisitis elemosinam quisquamfacere potest.

IV. Pars. §. 1. Sed Augustinus contra testatur [serm. XXXV. de uerbis Domini] dicens:

C. XIV

De male adquisitis bonum fieri potest.

"Qui habetis aliquid de malo, facite inde bonum. Qui non habetis de malo, nolite acquirere de malo. Esto tubonus, qui facis de malo bonum, et cum ceperis aliquidboni facere de malo, noli remanere tu malus. Nummi tuiconuertuntur in bonum, et tu remanes malus?"

Dictum

Gratian. Sed hoc multipliciter intelligitur. Facit enim de malo bonum qui reddit quod illicite abstulit. Nomine etiam malicura et sollicitudo mortalium exprimitur. De malo ergo bonumfacit qui pauperibus dispensat quod cum labore et sollicitudineacquisiuit, iuxta illud euangelii: „ Facite uobis amicos de mammona iniquitatis. Vel ex malo acquiritur quod ex turpi causapossidetur, ueluii cum mathematicus ex arte, quam docet, uel exfuturis, que pronunciate, nonnulla lucratur. Que uero de malosic acquiruntur in bonum possunt conuerti. De peccato etiamaliqua nonnumquam acquiruntur, que pauperibus iuste erogantur.

Unde Augustinus ad Macedonium, [epist. LIV.]:

C. XV

Que male acquiruntur aliquando bene possunt expendi.

"Non sane quicquid ab inuito sumitur iniuriose aufertur. Nam plerique nec medico uolunt reddere honorem suum, nec operario mercedem; nec tamen hec qui ab inuito accipiunt, per iniuriam accipiunt, que potius per iniuriam non darentur."

§. 1. "Sed non ideo debet iudex uendere iustum iudicium, aut testis uerum testimonium, quia uendit aduocatus iustum patrocinium et iurisperitus uerum consilium. Illi enim inter utramque partem ad examen adhibentur: isti ex una parte consistunt. Cum autem iudiciaet testimonia, que nec iusta et uera uendenda sunt, iniqua et falsa uenduntur, multo sceleratius utique pecunia sumitur, quia scelerate etiam, quamuis a uolentibus, datur. Ille tamen solet male sibi ablatam pecuniam repetere, qui iustum iudicium emit, quoniam uenale esse non debuit. Qui uero pro iniquo iudicio dedit, uellet quidem repetere, nisi timeret uel puderet emisse."

§. 2. "Sunt aliae personae inferioris loci, que ab utraque parte non insolenter accipiunt, sicut officialis, et qui amouetur, et cui admouetur officium. Ab his extorta per inmoderatam inprobitatem repeti solent; magisque reprehendimus qui talia inusitate repetiuerunt, quam qui ea de more sumpserunt, quoniam multae necessariae personae rebus humanis uel inuitantur huiusmodi commodis, uel tenentur."

§. 3. "Isti, si uiam uitaemutauerint, aut excellentioris conscenderint sanctitatisgradum, facilius ea, que hoc modo acquisierunt, tanquamsua pauperibus largiuntur, quam eis, a quibus accepta sunt, tamquam aliena restituant."

§. 4. "Qui uero contra iussocietatis humanae furtis, rapinis, calumpniis, obpres-sionibus, inuasionibus aliqua abstulerit, reddenda potiusquam donanda censemus, Zachei publicani exemplo".

PrevBack to TopNext

On this page