DISTINCTIO IV.

Idem super Iohannem . I. Pars. Necessarium est uisibile sacramentum aquae ad ablutionem uisibilis corporis, sicut necessaria est doctrinainuisibilis fidei ad sanctificationem inuisibilis animae. Idem: §. i. Renascitur homo ex aqua, uisibili sacramento, et spiritu,inuisibili scilicet intellectu, ut simbolum baptismi uisibi-liter accipiat, et spiritualem intellectum ipsius simboli percipiat. Vel ex aqua uisibili et Spiritu sancto.

Idem in lib. [I.] de baptismo paruulorum, [c. 39.] Per baptismum Christi id agitur, ut caro peccati euacuetur. Non sic autem euacuatur, ut in- carne concupiscentia innata non sit: sed ne obsit. Nam si post aptismum&, ad etatem naturalem peruenerit, ibihabent cum qua pugnent, eam que Deo adiuuantesuperent, si non gratiam in uacuum susceperint. Namnec adultis id prestatur in baptismo, nisi forte miraculoDei °, ut lex peccatip, repugnans legi mentis, penitus exstinguatur, et non sit: sed, ut quicquid<i ab hominedictum, factum, cogitatum est, cum eidem concupiscentiae subiecta mente seruiret, totum aboleatur, etquasi factum non sit habeatur.

Idem ad Petrum Diaconum, [c. 26.] Firmissime tene, et nullatenus dubites, omnem hominem, qui per concubitum uiri et mulieris concipitur, cum originali peccato nasci, inpietati subditum, mortique subiectum, et obhoc naturaliter nasci irae filium, de qua dicit Apostolus; „Eramus enim natura filii irae, sicut et ceteri.“A qua ira nullus liberatur, nisi per fidem mediatorishominis Iesu Christi. §. i. Firmissime tene, non solumhomines ratione utentes, uerum etiam paruulos, qui siuein uteris matrum uiuere incipiunt, et ibi moriuntur, siueiams de matribus nati sine baptismatis sacramento,quod datur in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, dehoc seculo transeunt, sempiterno igne puniendos; quia,etsi peccatum propriae actionis nullum habent, originalistamen peccati dampnationem carnali conceptione exnatiuitate traxerunt.

Item Iohanne s Crisostomus. Non potest quis gratiam uitae celestis accipere, nisipurgatus fuerit ab omni sorde peccati per penitenciae confessionem, per donum baptismi salutaris Domini et salua-toris nostri Iesu Christi, qui est benedictus in secula secu-lorum.

Item Gregorius in Moralibus, [lib. IV. c. 2.] Quod apud nos ualet aqua baptismatis, hoc egit apud ueteres uel pro paruulis sola fides, uel pro maioribusuirtus sacrificii, uel pro his, qui de stirpe Abrahae prodierunt, misterium circumcisionis.

Item Augustinus ad Valerium contra Iulianum, [lib. II. c. n.] Ex quo instituta est circumcisio in populo Dei (quod erat tunc signaculum fidei iusticiae Dei) ad sanctificationem^ purgationis ualebat paruulis originalis ueterisquepeccati, sicut etiam baptismus ex illo ualere cepitad innouationem hominis, ex quo constitutus est.

Idem de libero arbitrio, lib. III. [c. 23.] Illud perscrutari homines solent, sacramentum baptismi Christi quid prosit paruulis, cum eo accepto plerumquem oriuntur prius, quam ex se quicquam potuerint cognoscere. Qua in re satis pie recteque creditur prodesse paruulo fides eorum, a quibus consecrandus offertur. Ethoc ecclesiae conmendat auctoritas, ut ex eo quis quesentiat quid sibi prosit fides sua, quando in aliorum quoque beneficio, qui propriam nondum habent potestatem, conmoda sit.

Idem de baptismo paruulorum, [lib. I. c. 32. et 33.] Filius Dei carnem peccati suscepit, et penam sine culpa, ut in carne peccati et culpa solueretur et pena. Perfidem ergo et baptismum eius homo a peccato per iusti-ficationem, et a morte liberatur per resurrectionem. §. 1.Paruuli etiam baptizati inter credentes reputantur per sacramenti uirtutem, et offerentium responsionem. Qui uero nonsunt baptizati, inter non credentes iudicantur ex euangelio Iohannis: „Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest introire in regnum Dei.“

Item Ambrosius in lib. [I.] de sacramentis, [c. 4. et 5.] Per aquam baptismi transitus est de terrenis ad celestia. Ideo Pasca, transitus dicitur, hic transitus est de peccato ad uitam, de culpa ad gratiam, de inquinamentoad sanctificationem. Qui per hanc aquam transit, nonmoritur, sed resurgit. §. 1. Non omnis aqua sanat, sedilla, que habet gratiam Christi. Aliud est elementum,aliud est consecratio s. Non sanat aqua, nisi Spiritussanctus descendat, et consecret aquam illam, sicutlegitur», quia, cum Christus formam baptismatis daret, uenit ad Iohannem, et ait illi Iohannes: „Ego a tedebeo baptizari, et tu uenis ad me? respondit Iesus:Sic decet nos inplere omnem iusticiam. Vide, queomnis iusticia sit. Christus p ad baptismum descenditnon ut caro mundaretur, quam suscepit de nostra condicione. Non enim ablutio peccati <1 Christo necessariafuit, qui peccatum non fecit; sed nobis erat necessaria, qui peccato eramus obnoxii. §. 2. Descendit Christus: descendit et Spiritus sanctus. Quare autemprior descendit Christus, postea Spiritus sanctus, cumforma et usus baptismi hoc habeat, ut ante fons consecretur, et tunc descendat baptizandus? §. 3. Christus autem ante descendit, secutus est Spiritus; sanctus°y?ut numquam ipse egere sanctificationis misterio uideretur, sed ut sanctificaret ipse, sanctificaret et Spiritus sanctus.

Item Iohannes Crisostomus . Numquam aquae baptismi purgare peccata credentium possent, nisi tactu dominici corporis sanctificatae fuissent.

Item Siricius Papa Ymerio Terraconensi, [epist. I.] II. Pars. Non ratione auctoritatis alicuius, sed solatemeritate presumitur, ut passim et libere in natiuitate Christi, seu Apparitione, nec non Apostolorum seu martirum festiuitatibus, innumerae plebes baptizenturi, cum sibi hoc priuilegium apud nos, et apudomnes ecclesias dominicum specialiter Pasca defendatcum suo s Pentecosten ^.

Item Leo Papa uniuersis Episcopis per Siciliam constitutis, [epist. IV. c. 5.] Duo tempora, id est Pasca et Pentecosten , fl baptizandum a Romano Pontifice legitima sunt prefixa. Unde, quia manifestissime patet, baptizandisin ecclesia electis hec duo tempora, de quibus locuti.sumus, esse legitima, dilectionem uestram monemus, utnullos alios dies huic obseruantiae misceatis.

Idem [in eadem epistola, c. 3.] Proprie in morte crucifixi, et in resurrectione ex mortuis potencia baptismi nouam creaturam condidit ex uetere, ut in renascentibus et mors Christi operetur, et uita,dicente apostolo: "An ignoratis, quia, quicumque baptizati sumus in Christo Iesu, in morte ipsius baptizati sumus? consepulti enim sumus cum illo per baptismum in morte, ut quomodo Christus surrexit a mortuis per gloriam patris, ita et nos in nouitate uitae ambulemus. Si enim conplantati facti sumus similitudini mortis eius, simul et resurrectionis erimus", et cetera, que latius magister gentium ad conmendandum sacramentum baptismatis dis-putauit, ut appareret, ex huius doctrinae spiritu regenerandis filiis hominum, et in Dei filios adoptandis illumdiem et illud tempus electum, in quo per similitudinemformamque misterii ea, que geruntur in membris, his, quein ipso sunt capite gesta, congruere, dum in baptismatis regula et mors interuenit interfectione peccati, et sepulturam imitatur triduanam trina dimersio, et abaquis eleuatio resurgentis instar est de sepulchro. Ipsaigitur qualitas operis docet, celebrandae generaliter gratiae diem legitimum eum esse, in quo orta est et uirtusmuneris, et species actionis.

§. 1. Ad cuius rei confirmationem plurimum ualet quod ipse Dominus Iesus Christuspostquam s resurrexit a mortuis, discipulis suis (in quibusomnes ecclesiarum presules docebantur) et formam etpotestatem tradidit baptizandi, dicens: „ Euntes doceteomnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti.“ De quo utique eos etiam ante passionem potuisset instruere, nisi proprie uoluisset intelligi,regenerationis gratiam ex sua resurrectione cepisse.

§. 2.Additur sane huic obseruantiae etiam Pentecostes ex aduentuSpiritus sancti sacra solempnitas, que de pascalis festiendet articulo, et, cum ad alios dies alia festa pertineant,ec semper ad eum diem, qui resurrectione Dominiest insiguis, occurrit, porrigens quodammodo auxiliantisgratiae manum, et eos, quos a die Pascae aut molestiainfirmitatis, aut longinquitas itineris, aut nauigationis difficultas interclusit, inuitat, ut quibuslibet necessitatibusinpediti desiderii sui effectum dono Spiritus sancti consequantur.

§. 3. Hoc autem nos non ex nostra persuasione defendere, sed ex apostolica auctoritate seruare, satisidoneo probamus exemplo, sequentes B. Petrum apostolum,qui in ipso die, quo omnem" credentium numerum promissus Spiritus sancti repleuit aduentus, trium miliumpopulum sua predicatione conuersum lauacro baptismatisconsecrauit. Quod sancta scriptura, que Apostolorum actuscontinet, fideli historia docet, dicens: „His auditis con-puncti sunt corde, et dixerunt ad Petrum et ad reliquosApostolos: Quid faciemus uiri fratres? Petrus autemad illos: Penitenciam, inquit, agite, et baptizetur unusquisque uestrum in nomine Domini nostri Iesu Christi inremissionem peccatorum uestrorumP, et accipietisdonum Spiritus sancti.“

Item Si quis autem Epiphaniae festiuitatem (que in suo ordine debito honore ueneranda est) ob hoc estimat priuilegiumhabere baptismatis, quia hoc quidam putant, quod in eademdie Dominus ad baptismum sancti Iohannis accesserit,sciat illius baptismi aliam gratiam, aliam fuisse rationem, nec ad eandem pertinuisse uirtutem, qua per Spiritumsanctum renascuntur de quibus dicitur: „qui non exsanguinibus, neque ex uoluntate carnis, neque exuoluntate uiri, sed ex Deo nati sunt.“ Dominus enim nullius indigens remissione peccati, nec querens remediumrenascendi, sic uoluit baptizari, quomodo et uoluit circumcidi, hostiamque pro emundatione offerri, ut quifactus erat ex muliere (sicut Apostolus ait) fieret s sub lege, quam non uenerat soluere, sed inplere et in-plendo finire, sicut Apostolus predicat, dicens: „Finisautem legis Christus ad iusticiam omni credenti.“ Ba-tismi autem sui in se condidit sacramentum, quia in omnius primatum tenens se docuit esse principium, et tuncregenerationis potenciam sanxit, quando de latere ipsiusprofluxerunt sanguis redemptionis et aqua baptismatis.

Item ex Concilio Gerundensi, [c. 4.] 204 De catecuminis baptizandis id decretum est, utin Pascali festiuitate uel Pentecostes, ad baptizandum ueniant; ceteris solempnitatibus infirmi tantumdebent baptizari.

Item Leo Papa, [epist. IV. c. 6.] Hi qui necessitate mortis, egritudinis, obsidionis, persecutionis, et naufragii urgentur, omni tempore debent baptizari.

Item Gelasius Clero et Plebi Tarentino . Venerabilis baptismi sacramentum nisi in festiuitate pascali et Pentecostes tradere non presumat episcopus;exceptis egritudine laborantibus, quibus urgente mortispericulo talibus oportet, ne in eternum pereant, remediissubueniri.

Idem. Baptizandi sibi quispiam quocumque tempore nullam credat inesse fiduciam, preter pascale festum, et Pentecostes uenerabile sacramentum, excepto dumtaxatgrauissimi languoris incursu, in quo uerendum est nemorbi crescente periculo sine remedio salutari fortassisegrotans exitio preuentus abscedat.

Item Ysido rus de offitiis, l. II. c. 24. Constat, baptisma solis sacerdotibus esse traditumeiusque ministerium nec ipsis diaconibus explere estlicitum absque episcopo uel presbitero, nisi his proculabsentibus ultima languoris cogat necessitas. Quod etlaicis fidelibus plerumque permittitur.

Item Gelasius: §. 1. Diaconos quoque tuncs ut supra in tractatu ordinandorum, ubi de reuerentia diaconorum erga sacerdotes agitur.

Item ex Concilio Cartaginensi V., [c. 99. et 100.] III. Pars. Mulier, quamuis docta et sancta, baptizarealiquos uel uiros docere in conuentu, non presumat.

Gratian. Nisi necessitate cogente. Vnde Urbanus II.: „ Super quibus consuluit etc.“ ut supra in tractatu coniugii, ubi de conpatribus agitur.

Item Augustinus ad Fortunatum. In necessitate, cum episcopi, aut presbiteri, aut quilibet ministrorum non inueniuntur, et urget periculum eius, quipetit, ne sine isto sacramento hanc uitam finiant, etiam laicos solere dare sacramentum, quod acceperunt, solemusaudire.

De eodem. Item ex Decreto Martini Papae III.

Quicumque presbiter in prouincia propria, uel in alia, uel ubicumque inuentus fuerit, conmendatum sibi infirmum baptizare noluerit, uel pro intentione itineris, uelde alia aliqua excusatione, et sic sine baptismo moritur, deponatur.

Ysidorus Romanus Pontifex non hominem iudicat, qui baptizat, sed spiritum Dei subministrare gratiam baptismi, licet paganus sit, qui baptizat.

Item NyJcolaus ad consulta Bulgarorum, c. 4. 259 a A quodam Iudeo, nescitis utrum Christiano, an pagano, multos in patria uestra baptizatos asseritis, et quid inde sit agendum consulitis. Hi profecto, si in nomine S. Trinitatis, uel tantum in Christi nomine, sicut inActibus Apostolorum legitur, baptizati sunt (unumquippe idemque est, ut sanctus Ambrosius exponit) quianon illorum, sed eius est, rebaptizari non debent.

Item Augustinus contra Crescentium Grammaticum, [lib. III. c. 6.] Si inter bonos ministros, cum sit alius alio melior, non est melior baptismus, qui per meliorem datur, nullo modomalus est, qui etiam per malum datur, quando idem baptismus datur, et ideo per ministros dispares Dei munusequale est, quia non illorum, sed eius est.

Idem super Iohannem part. i. tractat. V. [ad c. i.] 271 a "Baptismus talis est, qualis ille est, in cuius potestatedatur, non qualis ille est, per cuius ministerium datur"

: §. i. "Quid nouerat Iohannes Baptista? Dominum. Quid non nouerat? potestatem baptismi dominici in nullum hominem transituram a Domino, sed ministerium plane transiturum; potestatem a Domino in neminem, sed ministerium in bonos, et malos. Non exhorreat columba ministerium malorum; respiciat Domini potestatem. Quid tibi facit minister malus,ubi bonus est Dominus? Quid te inpedit maliciosus preco,ubi beniuolus est iudex?"

Item: §.2. "Neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus."

Item': §. 3. "Ergo dico, et omnes nos dicimus,quia iustos oportet esse, per quos baptizatur, quia iustos oportet esse tanti iudicis ministros, si ministrare iuste uoluerint. Si autem noluerint esse iusti qui in cathedra Moysi sedent, securum me fecit magister meus, de quo spiritus eius dicit: „Hic est, qui baptizati"

Item: §.4. "Non timeo adulterum, ebriosump, non homicidam, quia columbam attendo, per quam michi dicitur: „Hic est, qui baptizati"

Idem in tractatu VI. [ad c. 1, Iohannis.] "Cum baptizat malus ex aliqua uel ignorantia ecclesiae uel tollerantia (aut enim ignorantur mali, aut tolleratur palea, quousque in ultimo uentiletur area),illud, quod datum est, unum est, nec inpar propter inpares ministros, sed par et equale propter: „Hic est, qui baptizat"

Idem de ecclesiasticis regulis, [c. 52.] Si qui apud illos hereticos baptizati sunt, qui inS. Trinitatis confessione baptizant, et ueniunt ad catholicam> fidem recipiantur quidem ut baptizati, ne S. Trinitatis inuocatio uel confessio annulletur: sed doceantur integre et instruantur, quod S. Trinitatis misteriumin ecclesia teneatur, et, si consentiunt credere, uel acquiescunt confiteri, purgati fidei integritate firmentur manus inpositione. Si uero paruuli sunt et ebe-tes, qui doctrinam non capiant, respondeant pro illis qui eosofferunt iuxta morem baptizandi, et sic per manus inpositionem crismate conmunicati cum s eucharistiae misteriis admittantur.

Idem ad Orosium [in lib. LXV. Quaestionum dialog. quest. 59.] Quamuis unum baptisma sit, et hereticorum, eorumscilicet, qui in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti baptizant, et ecclesiae catholicae: tamen qui forisecclesiam baptizantur, non sumunt baptismum ad salutem,sed ad perniciem, habentes nimirum formam sacramenti,uirtutem autem eius abnegantes. Et ideo ecclesia eosnon rebaptizat, quia in nomine Trinitatis baptizati sunt.Et ipsa est profecto forma sacramenti. Ideo, cumreuersi fuerint, accipiant uirtutem Spiritus sancti,quam, quis foris ecclesiam baptizantur, nondum habent.

Item Pelagius Gaudentio Episc . Si reuera hi de hereticis, qui in locis dilectioni tuae uicinis conmorari dicuntur, solummodo se in nomine Domini baptizatos fuisse forsitan confitentur, sine cuiusquam dubitationis ambiguo eos ad catholicam fidem uenientes S. Trinitatis nomine baptizabis. Sin uero apud dilectionem tuam eorum, qui conuerti uolunt, manifesta confessione claruerit, quod in nomine Trinitatis fuerint baptizati, sola reconciliationis gratia inpensa catholicae fidei sociare maturabis, ut tali dispensatione seruata nichil aliter, quam quod euangelica iubet auctoritas, temeri^tatis cuiusquam spiritu uideatur effectum.

Item Augustinus de unico baptismo, lib. VIII. [c. 53.] IV. Pars. Solet etiam queri, utrum approbandumsit baptisma, quod ab eo, qui non accepit, accipitur, siforte hoc aliqua curiositate didicit, quomodo dandum sit,et utrum nichil intersit, quo animo accipiat ille, cui datur,cum simulatione, an sine simulatione; si cum simulatione,utrum fallens, sicut in ecclesia, uel in ea, que putaturecclesia, an iocans, sicut in mimo.

§. i. Vrum-tamen, si quis me forte in eo concilio constitutum, ubitalium rerum questio uersaretur, non precedentibus,quorum sentencias/ sequi mallem, urgeret, ut diceremquid ipse sentirem, si eo modo affectus essem, quo eram,dums ea dictarem, nequaquam dubitarem, haberebaptismum eos, qui ubicumque et a quibuscumque illud uerbis euangelicis consecratum sine sua simulationeet cum aliqua fide accepissent, quamquam eis ad salutem spiritualem non prodesset, si karitate caruissent, quacatholicae inseruntur ecclesiae. ,,Si enim habeamfidem, ut montes transferam, karitatem autem nonhabeam, nichil sum ;“ sicut iam preteritis maiorum statutis non dubito, illos etiam habere baptismum, quiquamuis fallaciter id accipiant, in ecclesia tamenaccipiunt, uel ubi ab eis putatur esse ecclesia, in quorumsocietate id accipitur; de quibus dictum est: „Ex nobisexierunt.“ Ubi autem neque societas ulla esse itacrederetur, sed totum ludicre, et mimice, et ioculariterageretur, utrum approbandus esset baptismus, qui sic daretur, diuinum iudicium per alicuius reuelationis oraculum, concordi oratione, gemitibus esse inplorandum censerem, ita sane, ut post me dicturos sentencias, siquid iam exploratum et cognitum afferrent, humiliter explorarem p.

Idem in lib. V. Pars. Ostenditur, illos inpie facere, qui rebaptizare conantur orbis unitatem, et nos recte facere, quiD ei sacramenta inprobare nec ipso scismate audemus.In quo enim nobiscum sentiunt, in eo etiam nobiscumsunt. In eo autem a nobis recesserunt, in quo a nobisdissentiunt. 2

Item: §. i. Sacramentum baptismi est, quod habet qui baptizatur, et sacramentum dandi baptismiest, quod habet qui ordinatur. Sicut enim baptizatus,si ab unitate recesserit,sacramentum baptismi non amittit:sic etiam ordinatus, si ab unitate recesserit, sacramentumdandi baptismi non amittit. Nulli enim sacramentoiniuria facienda est. Si discedit a malis, utrumque discedit;si permanet in malis, utrumque permanet. Sicut ergoacceptatur baptismus, quem non potuit amittere qui ab unitate discesserat: sic acceptandus est baptismus, quemdedit ille, qui sacramentum dandi, cum discederet, non amiserat.

item [c. 12.]: §. 2. Si ad baptismum fictusaccedit, dimissa sunt ei peccata, an non sunt dimissa?Eligant quod uolunt: utrumlibet elegerint, sufficit snobis. Si dimissa dixerint, quomodo Spiritus disciplinaeeffugiet fictum, si in isto remissionem operatus estpeccatorum? Si dixerint non esse dimissa, quero, si posteafictionem suam corde conuerso et uero dolore fateretur, denuo baptizandus iudicaretur? Quod si dementissimum est dicere, fateantur, uero baptismo Christi baptizari posse hominem, et tamen cor eius in malicia uelsacrilegio perseuerans peccatorum abolitionem non sinerefieri, atque intelligant, in conmunicationibus abecclesia separatis posse homines baptizari, ubi Christi baptismus eadem celebratione sacramenti datur et sumitur,qui tamen tunc prosit ad remissionem peccatorum, cum,quis reconciliatus unitati sacrilegio dissensionis exuitur, quo eius peccata tenebantur, et dimitti non sinebantur.

Idem in epist. [XXIII.] ad Bonifatium . VI. Pars. Non illud te moueat, quod quidam nonea fide ad baptismum percipiendum paruulos ferunt, utgratia spiritali ad uitam regenerentur eternam: sed hoceos putant remedio temporalem retinere uel recipere sanitatem. Non enim propterea non regenerantur, quianon ab istis hac intentione offeruntur.

Item de unico baptismo, lib. IV. [c. 22.] VII. Pars. Baptismi uicem aliquando inplere passionem, de latrone illo, cui non baptizato dictum est: „Hodie mecum eris in paradyso,“ B. Ciprianus non leuedocumentum assumit. Quod etiam atque etiam considerans, inuenio, non tantum passionem pro nomine Christi id, quod baptismo deerat, posse supplere, sed etiamfidem conuersionemque cordis, si forte ad celebrandummisterium baptismi in angustiis temporum succurri nonpotest. Neque enim latro ille pro nomine Christi crucifixusest, sed pro meritis facinorum suorum, neque quiacredidit, passus est, sed, dum patitur, credidit. Quantum itaque ualeat etiam sine uisibili baptismi sacramentoquod ait Apostolus: "Corde creditur ad iusticiam, ore autem confessio fit ad salutem", in illo latrone declaratum est. Sed tunc inpletur inuisibiliter, cum ministerium baptismi non contemptus religionis, sed articulus necessitatis excludit,

[c. 24.]: §. i. Et sicut in illo latrone quodde f baptismi sacramento defuerat conpleuit omnipotentisbenignitas, quia non superbia, nons contemptu, sea necessitate defuerat, sic infantibus, qui baptizati moriuntur,eadem gratia omnipotentis explere credenda est, quodnon ex inpia uoluntate, sed ex etatis indigentia, nec cordecredere ad iusticiam possunt nec ore confiteri ad salutem.Ideo cum pro eis oratur, ut inpleatur erga eoscelebratio sacramenti, ualet utique ad eorum celebrationem, quia ipsi respondere non possunt.

§. 2, Alienum quippe opus est, cum credit per alterum, sicutalienum opus fuit, cum peccauit in alterum.

Item [eodem lib. 4. contra Donatistas, c. 23.]: §. 3. Sicut autemin latrone, quia per necessitatem corporaliter baptismusdefuit, perfecta salus est, quia per pietatem spiritaliteraffuit: sic, et cum ipsa presto est, si per necessitatemdesit quod latroni defuitp, perficitur salus. Quod traditum tenet uniuersitas ecclesiae, cum paruuli infantes baptizantur, qui certe nondum possunt<1 credere ad iusticiam,et ore confiteri ad salutem, quod latro potuit, quin etiamflendo et uagiendo, cum eis misterium celebratur,ipsi misticis uocibus obstrepunt, et nullus Christianorum dixerit, eos inaniter baptizari.

Item [c. 25.]: §. 4. Quibus rebus omnibus ostenditur, aliud esse sacramentum baptismi, aliud conuersionem cordis: sed salutem hominisex utroque conpleri. Nec si unum eorum defuerit, ideoputare debemus consequens esse, ut et alterum desit,quia et illud sine isto potest esse ut in infante, etistudsine illo potuit esse in latrone, conplente Deo, siue in illo siue in isto, quod non uoluntate defuisset; cumuero ex uoluntate alterum horum defuerit, reatu homineminuolui. Et baptismus quidem potest inesse, ubi con-uersio cordis defuerit. Conuersio autem cordis potestquidem inesse non percepto baptismo; sed contempto baptismo non potest. Neque ullo modo dicenda est conuersio cordis ad Deum, cum Dei sacramentum contempnitur.

Idem contra Iulianum, [lib. VI. c. 6.] Si quicquid in homine est, quando baptizatur et sanctificatur, baptizari et sanctificari credendum est,dicturus es, et ipsa in illo baptizari et sanctificari, que inintestinis et uesica per digestiones corporis digeruntur®; dicturus es, baptizari et sanctificari hominem inmatris utero constitutum, si ad hoc sacramentum accipiendum necessitas cogat grauidam, et ideo baptizari iam quinascitur non debere; postremo dicturus es, baptizari febres et sanctificari, quando baptizantur egroti.

Idem ad Fortunatum. Sanctum est baptisma per se ipsum, quod datum est in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, ita ut in eodemsacramento sit etiam auctoritas traditionis per Dominum nostrum ad Apostolos, per illos autem in episcopos,et alios sacerdotes etiam laicos Christianos ab eademorigine ac stirpe uenientes. §. 1. 526 e Nam cum illahistoria narratur, omnes, qui audiunt, ad lacrimas mo-uenturs. Cum in naui quadam nullus fidelis esset preterunum penitentem, cepit inminere naufragium. Erat ibiquidam non inmemor suae salutis, et sacramenti uehe-mentissimus flagitator, nec erat aliquis, qui dare posset, nisipenitens ille; acceperat enim, pro peccato, de quo agebat penitenciam, amiserat sanctitatem, sed non amiseratsacramentum. Nam si hoc amittunt peccantes, cum reconciliantur post penitenciam, quare non iterum baptizantur?Dedit ergo quod acceperat, et, ne periculose uitam finiretnon reconciliatus, petiit ab eo ipso, quem baptizauerat,ut eum reconciliaret, et factum est: euaserunt naufragium.Cognitum habes quod fecerunt. Nemo extitit eorum, quinon pium animum ita crederet, ut consiliis eorum in illopericulo Dominum crederet affuisse. Motus enim animusreligiosus et supplex ab homine exegit sacramentum, aDeo inpetrat sanctitatem. Quod si forte hoc, quodnarraui de his, qui naufragio inminente periclitabantur, nonuult aliquis credere, (non enim hoc diuinarum scripturarum auctoritas, sed incerto auctore fama conmendat), non repugnabo, sed interrogo, si tale aliquid contingat, quidfuturum est? Non enim potest quisquam dicere, relinquendum illum esse, qui morte inminente baptizari desiderat. Quem baptizatum a penitente quisquis non credit contigisse, oportet, ut credat posse contingere.

Idem, Catecuminum, quamuis in bonis operibus defunctum, uitam habere non credimus, excepto dumtaxat nisi martirii sacramentum conpleat. Baptizatus^confitetur fidem suam coram sacerdote, et interrogatusrespondet. Hoc idem martir coram persecutorefacit, qui et confitetur fidem, et interrogatus respondet. Ille post confessionem aspergitur aqua. Hicuero aspergitur sanguine, uel tingitur igne. Illemanus inpositione pontificis accipit Spiritum sanctum; hichabitaculum efficitur Spiritus sancti, dum non est ipse,qui loquitur, sed spiritus sanctus, qui in illo loquiturIlle conmunicat eucharistiae in conmemorationeP mortisDomini, hic ipsi Christo conmoritur. Ille confitetur semundi actibus renunciare Q, hic ipsis renunciat etuitae. Illi omnia peccata dimittuntur; isti exstin-guntury.

Item Leo Papa, [epist. XC. al. XCII. ad Rusticum, c. i6.] VIII. Pars. Hii de quibus scripsisti, qui sebaptizatos sciunt, sed cuius fidei fuerint qui eos baptizauere,nescire se profitentur, quolibet modo formam baptismatis acceperunt rebaptizandi non sunt; sed per inpo-sitionem manus uirtute Spiritus sancti, quam ab here-ticis accipere non potuerunt, catholicis copulandi sunt.

Item Augustinus super Iohan. [tract. V. ad c. i.] IX. Pars. "Aliud est baptizare per ministerium: aliud baptizare per potestatem"

Item: §. i. "Ergo baptizabant discipuli eius, et ibi adhuc erat ludas inter discipulos eius. Si quos autem baptizauit ludas, non sunt iterum baptizati, et quos baptizauit Iohannes, iterum sunt baptizati ? Plane iterum: sed non iterato baptismo. Quos enim baptizauit Iohannes, baptizauit Iohannes: quos autem ludas baptizauit, Christus baptizauit."

Item [tract. 6.]: §. 2. "Per hanc enim potestatem, quam Christus solus tenuitsibi, et in neminem ministrorum transfudit, quamuis perministros baptizare dignatus sit, per hanc inquam s stat unitas ecclesiae, que significatur in columba, dequa dictum est: „Una est columba mea, una est matri suae electa. Si enim, ut iam dixi, fratres mei,transferretur a Domino potestates ad ministrum, tot baptismata essent, quot ministri essent, et iam non staret unitas baptismi." "Intendite fratres. Ante, quam ueniret Dominusnoster Iesus Christus ad baptismum, descendit columbain aquam; cognouit Iohannes quiddam proprium ei,i 606 m dictum est: „Super quem uideris Spiritum descendentem, et manentem super eum, ipse, est, quibaptizat in Spiritu sancto. Nouerat autem, quia ipsein Spiritu sancto baptizabat; sed quia tali proprietate, utpotestas ab eo non transiret in alterum, quamuis eo donantep, ibi didicit."

Item [tract. 80.]: §.3. "„Iam uos mundi estis propter ueroum, quod locutus sum uobis. Quare non ait: mundi estis propter baptismum,quo ablutiq estis, sed ait: „propter uerbum, quod locutus sum uobis, nisi quia et in aqua uerbum mundat?"

Item [tract. 5.]: §. 4. "Si fuerit iustus minister, conputo eumcum Paulo, cum Petro, cum istis conputo ministros iustos. Quia uero iusti ministri gloriam suam non querunt (ministri enim sunt), pro ducibus haberi nolunt, spem in seponi exhorrescunt. Ergo conputo cum Paulo iustum ministrum. Quid enim Paulus dicit? „ Ego plantaui, Apollo rigauit; sed Deus incrementum dedit".

Idem in lib. [I.] de baptismo. Nullus autem negat, habere baptismum etiam apostatas, quibus utique redeuntibus, et per penitenciam conuer-sis, non redditur, quia amitti non posse iudicatur. Sic et illi, qui in sacrilegium scismatisab ecclesiae con-munione discedunt, habent utique baptismum, quem prius, quam discederent, acceperunt. Nam etsis ipsiredeant, non eis iterum datur. Unde ostenditur, illud,quod acceperunt in unitate positi, non potuisse amittere separatos. Quod si haberi foris potest, etiam daricur non potest? Si dicis: non recte foris datur, respondemus: sicut non recte foris habetur, et tamen habetur, sicnon recte foris datur; et tamen datur. Sicut autem perunitatis reconciliationem incipit utiliter haberi quod extraunitatem inutiliter habebatur: sic per eandem reconciliationem incipit utile esse quod extra eam inutiliter datum est.

Item [lib. 3. c. 19.]: §. 1. Heretici sacramenta et scripturas habent ad speciem, non ad salutem.

Item [lib. 4.c. ii.l: §. 2. Perfidus, si in perfidia" permanserit, per baptismum p nec extra ecclesiam% remissionem accipit peccatorum; aut, si propter uim sacramenti ad punctum temporis excipit, et foris et intuseam uim operatur, sicut uis nominis Christi expulsionem demonum etiam foris operabatur.

Item Quomodo exaudit Deus homicidam deprecantem, uel super aquam baptismi, uel super oleum, uel super eucharistiam, uel super capita eorum, quibus manus inponitur? Sue tamen omnia et fiunt, et ualent etiam per homicidas, est per eos, qui oderunt fratres. Etiam in ipsa intus ecclesia, cum dare nemo possit quod non habet, quomodo dat homicida Spiritum sanctum? et tamen intus etiam ipse baptizat. Deus ergo dat etiam ipso baptizante Spiritum sanctum. Quapropter sacramentum gratiae dat Deus etiam per malos; ipsam uero gratiam non nisi per seipsum, uel per sanctos suos, et ideo remissionem peccatorum uel per se ipsum facit, uel per illius columbae membra, quibus ait: „Si cui dimiseritis, dimittentur/Manus autem inpositio si non adhiberetur ab heresi uenienti, quamquam extra omnem culpam esse iudicaretur, propter karitatis tamen copulationem (quod est maximum donum Spiritus sancti, sine quo non ualent adsalutem quecumque alia fuerint sancta in homine) manus hereticis correctis inponitur. Induunt autem homines Christum aliquando usque ad sacramenti perceptionem,aliquando et usque ad uitae sanctificationem; atque illud primum et bonis et malis potest esse conmune: hoc autem proprium est bonorum et piorum.

§. 2. Nonob aliud uisum est quibusdam etiam egregiis uiris antistitibus Christi, (inter quos precipue B. Ciprianus eminebat),non posse esse apud hereticos uel scismaticos baptismumChristi, nisi quia non distinguebatur sacramentum abeffectu uel usu sacramenti, et quia eius effectus atqueusus in liberatione a peccatis et cordis rectitudine apudhereticos non inueniebatur, ipsum sacramentum quoqueillic non esse putabant. Sed conuertentibus oculos adinterioris paleae multitudinem (cum et hi, qui in ipsa unitateperuersi sunt, et perdite uiuunt, appareant remissionempeccatorum nec dare posse, nec habere, quia non malignisfiliis sed bonis dictum est: „Si cui dimiseritis peccata, dimittuntur eis et reliqua, habere tamen, et dare, et accipere baptismi sacramentum); satis eluxit pastoribus ecclesiaecatholicae, etiam ouem, que foris errabat, et dominicumcharacterem foris accipiebat, uenientem ad Christianaeunitatis salutem ab errore corrigi, characterem tamen dominicum in ea cognosci s potius, quam inprobari, quandoquidem ipsum characterem multi et lupi, et lupis infigunt,qui uidentur esse intus, uerumtamen ad illam ouem,que ex multis una est, non pertinent.

§.3. Cummalus tradit baptismum bono, id est in unitatis uinculo,ueraci conuersione mutato, inter bonum sacramentum, quodtraditur, et bonum fidelem, cui traditur, tradentis malicianon separat, et, cum ueraciter illi ad Deum conuerso peccatadimittuntur ab eis dimittuntur, quibus ipse ueraciconuersione" coniungitur, Spiritus sanctus ea dimittit,qui datus est omnibus sanctis sibi karitate coherentibus, siuese nouerint corporaliter, siue non nouerint. Similiter, cumalicuius tenentur peccata, ab eis" tenentur, a quibusille cordis prauitate disiungitur, siue corporaliter notis,siue ignotis.

§.4. Omnes mali spiritualiter a bonis se-iuncti sunt. Si autem corporaliter etiam aperta discessione separentur, peiores fiunt. Sed nichil interestad baptismi sanctitatem, quanto quisque peior id habeat, etquanto peiori tradat. Potest tamen tradere separatus,sicut potest habere separatus. Sed quam perniciosumest habere, tam perniciose p tradereq. Ille autem,cui tradit, potest salubriter accipere, si ipse non separatus acceperit urgente mortis necessitate.

§. 5. Cur heretici foris baptizare non possunt? an quia peiores sunt eo ipso,quod foris sunt? Sed nichil interest ad integritatem baptismi, quanto peior id tradat. Neque enim tantum interest inter malum et peiorem, quantum inter bonumet malum, et tamen, cum baptizat malus, non aliud dat, quam ille, qui minus malus est. An forte non ad hominis meritum, sed ad ipsius baptismi sacramentum pertinet, ut foris dari non possit? Si hoc ita esset, nec haberi forisposset, et tociens baptizari necesse esset, quociens recedensquisque ab ecclesia rursus ad ecclesiam remeasset.

§. 6.His, qui ficto corde baptizantur, aut peccata nullatenusdimittuntur, quia spiritus sanctus disciplinae effugietfictum, aut in ipso temporis puncto per uim sacramentidimissa iterum per fictionem replicantur, ut etiamillud uerum sit: „Quotquot in Christo baptizati estis,“et illud:,, Spiritus sanctus disciplinae effugiet fictum: “id est^, induat eum Christum sanctitas baptismi, etexuat eum Christum pernicies fictionis. Nam rediredimissa peccata, ubi fraterna karitas non est, apertissimeDominus in euangelio docet in illo seruo, a quo Dominus dimissum debitum petiuit, eo quod ille conseruo suodebitum nollet dimittere. Sic non inpeditur baptismigratia, quo minus omnia peccata dimittat, etiamsi fraternum odium in eius, cui dimittuntur, animo perseuerat. Soluitur enim hesternus dies, et quicquid superest, soluitur etiam ipsa hora momentumque ante baptismum, etin baptismo; deinceps autem continuo reus esse incipit non solum consequentium, sed etiam preteritorum dierum,horarum, momentorum, redeuntibus omnibus, que dimissasunt cc.

/dera. X. Pars. Tunc ualere incipit ad salutem baptismus,cum illa fictio ueraci confessione recesserit, que, cordein malicia uel sacrilegio perseuerante, peccatorum ablutionem non sinebat fieri.

Idem ad Donatistas, [epist. XLV 1 II.] Non in uobis mutamus in quibus nobiscum estis, (in multis enim nobiscum estis), nam et de talibus dictum est:,, Quoniam in multis erant mecum;“ sed ea corrigimus, in quibus non estis, et ea uos hic accipere uolumus, que non habetis illic, ubi estis. Nobiscum enim estis in baptismo, in symbolo, in ceteris dominicis sacramentis. In spiritu autem unitatis et uinculo pacis, in ipsa denique catholica ecclesia nobiscum non estis. §. i. Isti autem,cum quibus, uel de quibus agimus, non sunt desperandi,adhuc enim in corpore sunt; sed non querant Spiritum sanctum, nisi in Christi corpore, cuius habent foris sacramentum, sed rem ipsam non tenent intus, cuius est illud sacramentum, et ideo sibi iudicium manducant et bibunt.

Item Gregorius Quirico Episcopo, et ceteris in Hyberia ' Episcopis, [lib. IX. epist. 6i.] Ab antiqua Patrum institutione didicimus, ut quiapud heresim in Trinitatis nomine baptizantur, cum adsanctam ecclesiam redeunt, aut unctione erismatis, autinpositione manus, aut sola professione fidei ad sinummatris ecclesiae reuocentur. Unde Arrianos per inpositio-nem manus occidens, per unctionem uero sancti erismatisad ingressum catholicae ecclesiae oriens reformat.Monofisitas uero, et alios ex sola confessionerecipit, quia sanctum baptisma, quod apud hereticossunt consecuti, tunc in eis uires emundationis accipit,cum uel illi per inpositionem manus Spiritum sanctum acceperint, uel isti pers professionem ueraefidei sanctaeet uniuersalis ecclesiae uisceribus fuerint uniti.

Item Augustinus. "Ecclesia paradiso conparata indicat nobis, posse quidem baptismum eius homines etiam foris accipere, sed salutem beatitudinis extra eam neminem uel percipere,uel tenere. Non enim in Mesopotamia, uel Egypto, quo illa flumina peruenerunt, est felicitas uitae, quein paradiso conmemoratur. Sic ergo baptismus ecclesiae potest esse extra ecclesiam, munus autem bonae uitae non nisi intra ecclesiam reperitur".

Idem de unico baptismo "Nunc autem non, sicut heresis haereticorum est, sicut error ipsorum est, sicut etiam sacrilegium dissensionis ipsorum est, sic etiam baptisma, quod Christi est, debet dici ipsorum."

Idem lib. V. [c. 13.] "Cum tantum ualeat baptismus per hominem contemptibilem, quantum per Apostolum datus ita nec illius, nec illius sed Christi esse cognoscitur". Item [c. 14.]^ 5 §. 1. "Inuenimus dictum ab Apostolis, et gloriam meam,quamuis utique in Domino, et prudentiam meam, et ministerium meum, et euangelium meum, quamuis utique a Domino inpertitum atque donatum; baptismum autem eorum nemo meum dixit omnino. Neque enim omnium equalis est gloria, nec ministrant omnes equaliter; nec equali prudentia uel scientia omnes sunt prediti, et in euangelizando alius alio melius operatur. Et ideo dici potest alius alio doctior in ipsa salutari doctrina. Alius autem alio maiuss minusue baptizatus dici non potest,siue ab inferiore siue a maiore baptizetur."

Idem in lib. IV. [c. I5.] "Satis ostendimus, ad baptismum, quod uerbis euangelicis consecratur, non pertinere cuiusquam uel dantis, uel accipientis errorem, siue de Patre, siue de Filio, siue de Spiritu sancto aliter sentiat, quam celestis doctrina insinuat."

Idem in libro de baptismo "Est unitas ecclesiae, que late patet, in sacramentorum uidelicet societate et conmunione, que conplectitur cumgranis etiam paleas, quando eas corporaliter mixtas ita patitur, ut neque illas iusti uitent, neque ab illis iusti uitentur. Sic sunt in ecclesia homines mali, ut in corpore humano humores mali, qui interdum exeunt ex corpore."

Idem de unico baptismo lib. F/. Non est aqua profana et adultera, super quam nomen Domini inuocatur, etiamsi a profanis et ab adulterisinuocetur, quia nec ipsa creatura, nec ipsum nomen adulterum est.

Item Beda omelia XXXVI. [ad c. 3. Iohannis]. Siue hereticus, siue scismaticus, siue facinorosus quisque in confessione sanctae Trinitatis baptizet, non ualet ille, qui est baptizatus, a bonis catholicis rebaptizari, neconfessio uel inuocatio tanti nominis uideatur annullari.

Item Gregorius II. Bonifatio Episcopo-. Quos a paganis baptizatos esse asseruisti, si ita habetur, ut denuo baptizes in nomine Trinitatis, mandamus.

Item Celestinus Papa. XI. Pars. Siue paruuli, siue iuuenes ad regenerationis ueniunt sacramentum, non prius fontem uitae adeant, quam exorcismis et exsufflationibus clericorum Spiritus inmundus ab eis abigatur.

Item B ab anus de institutione clericorum [lib. I. c. 25.] Ante baptismum catecizandi debet hominem preue-nire offitium, ut fidei primum catecuminus accipiat rudimentum. Item-: §. 1. Prius ipse Christus ceci nati oculos luto ex sputo facto superliniuit, et sic ad aquas Syloe misit,quia prius debet baptizandus fide incarnationis Christiinstrui, et sic ad baptismum iam credulus admitti, ut sciat,cuius gratiae in eo est particeps, et cui iam debitor fiatdeinceps.

Item ex Concilio Bracarensi //., [c. i.] Ante uiginti dies baptismi ad purgationem exorcismi catecumini currant, in quibus uiginti diebus omnino symbolum, quod est: Credo in Deum Patrem omnipotentem, spiritualiter doceantur.

Item ex Concilio Agat en si, [c. 13.] Symbolum etiam placuit ab omnibus ecclesiis una die, id est ante octo dies dominicae resurrectionis,publice in ecclesia conpetentibus predicari.

Item NyJcolaus Papa. Catecismi baptizandorum a sacerdotibus uniuscuiusque ecclesiae possunt fieri, sicut in sancta hac Romana ecclesia(cui, Deo auctore, ministerium nostri famulatus exhibemus) solempniter fieri conprobantur.

Item ex Concilio Laudicensi, [c. 46.] Baptizandos oportet fidei symbolum discere, et quinta feria ultimae septimanae uel episcopo uel presbitero reddere.

Item ex Concilio Martini Papae, [c. 49.] Non liceat ante duas septimanas Pascae, sed ante tres ad baptismum suscipere aliquem. Oportet autem, ut inhis diebus, qui baptizandi sunt, symbolum discant,et in quinta feria nouissimae septimanae episcopouel presbitero reddant.

Item ex Concilio Cartaginensi IV., [c. 85.] Baptizandi nomen suum dent, et diu sub abstinentia uini et carnium, ac manus inpositionis crebra examinatione baptismum percipiant.

Item Rabanus de institutione clericorum, [lib. I. c. 27.] Postquam se baptizandus per confessionem uerae fidei in alterius conmendauerit dominium, et per abrenunciationema prioris possessoris se alienauerit seruicio, exsufflatur abeo seua potestas, ut per pium sacerdotis ministeriumSpiritui sancto cedat fugiens spiritus malignus.

Item Augustinus de symbolo, lib. I. [c. i.] Sicut nostis, fratres karissimi, paruuli exsufflantur et exorcizantur, ut pellatur ab eis diaboli potestas inimica, que decepit hominem, ut possideret homines. Non ergo creatura in infantibus exorcizatur aut exsufflatur,sed ille, sub quo sunt, qui sub peccato nascuntur.

Item Rabanus de institutione clericorum, [lib. I. c. 27.] Postea signatur baptizandus signaculo sanctae crucis tam in fronte quam in corde, ut ab eo tempore apostata diabolus in uase suo pristino, interemptionis suae cognoscens signum, iam sibi deinceps illud sciat essealienum.

Idem libro eodem. Ex hinc iam dicuntur orationes super eum, ut fiat catecuminus. Tunc datur baptizando sal benedictum in os, ut per sal tipicum, sale sapientiae conditus, fetore careat iniquitatis, ne a uermibus peccatorum ultra putrefiat, sed magis illesus seruetur ad maiorem gratiam percipiendam.

Item Beda super lib. Regum Sal celestis sapientiae, quo initiantur catecumini, in cunctis operum nostrorum sacrificiis iubemur offerre.

Item Rabanus de institut. clericorum, [lib. I. c. 27.] Dehinc iterum exorcizatur diabolus, ut suam nequi-ciam cognoscens, iustum super se Dei iudicium timens, recedat ab homine, nec iam contendat eum arte sua subuertere, ne baptismum consequatur, sed magis honorem Deo creatori suo exhibens reddat opus Deo factori suo.

Item Gregorius in omel. XXIV Sacerdotes, cum per exorcismi gratiam manum credentibus inponunt, et habitare malignos spiritus in eorum mente contradicunt, quid aliud faciunt, nisi demoniaeiciunt?

Item Rabanus de institut. clericorum, [lib. I. c. 27.] Postea tanguntur ei nares et aures de saliua, et dicitur ei uerbum euangelicum, quod Iesus, quandosurdum et mutum sanauit, tangens cum sputo linguam eius,et mittens digitos in auriculas eius, dixit: „Effeta,'“quod est adaperire. Hoc enim sacramentum hic agitur, utper saliuam tipicam et sacerdotis tactum sapientia etuirtus diuina salutem eiusdem catecumini operetur, ut aperiantur ei nares ad accipiendum odorem noticiae Dei, ut aperiantur illi aures ad audiendum mandata Dei, ut aperiantur illi sensus in intimo corde ad respondendum.

Item Ambrosius de sacramentis, [lib. I. c. i.] Propter gloriam muneris et operis non os tangit episcopus, sed nares, ut bonum odorem accipiat pietatiseternae.

Item Rabanus de instit. clericorum, [lib. I. c. 27.] Deinde a sacerdote inungitur, ut sacrum baptismacum accepta fide custodiantur. Ungitur tunc illius pectusde oleo sanctificato cum inuocatione S. Trinitatis, ut nullaereliquiae latentis inimici in eo resideant, sed in fideS. Trinitatis mens eius confortetur. Ungitur interscapulas de eodem oleo, ut undique muniatur, et ad bonaopera facienda per Dei gratiam roboretur.

Idem [c. 28.]: §. 1. Consecratur fons, ut ad ipsum baptismum catecuminus accedat.

Item Ambrosius in lib. [II.] de sacramentis, [c. S»] Venit sacerdos, ad fontem, dicit precem, inuocat nomenPatris, et Filii et Spiritus sancti, utitur uerbis celestibus.Celestia sunt uerba, que sunt Christi. Presentia Trinitatis adest; operatur sermo eternus; et ibi descendit Spiritus sanctus, primo descendit quasi columba, ut increduli uocarentur ad fidem. In principio signum debuitesse: in posterioribus perfectio. Apostolis enimSpiritus sanctus datus est in linguis igneis propter incredulos; nobis autem in plenitudine iam ecclesiae non persigna, sed per fidem ueritas est colligenda.

Item Augustinus de unico baptismo, lib. VI. [c. 25.] XII. Pars. Si non sanctificatur aqua, cum aliquaerroris uerba per inpericiam precator refundit, multi non solum mali, sed etiam boni fratres in ipsa ecclesianon sanctificant aquam. Multorum enim preces emendanturcottidie, si doctoribus fuerint recitatae, et multa in eisrepperiuntur contra fidem catholicam. Numquid, si manifestetur aliquos baptizatos, cum illae preces dictae fuissent super aquam, iubentur denuo baptizari? Quid ita?quia plerumque precis uicium superat precantis affectus,quia illa cetera uerba euangelica, sine quibus nonpotest baptismus consecrari, tantum ualent, ut per illa siceuacuentur quecumque in prece uiciosa contra regulam fideidicuntur, quemadmodum demonium Christi nomine excluditur. Nam utique hereticus, si afferat precem uiciosam,nec bonum habet karitatis affectum, quo possit illasuperari inpericia (et ideo similis est ei, quicumque inipsa catholica inuidus, inmundus^ uel maliuolus est,quales arguit hic Ciprianus), afferat etiam, utfieri solet, aliquam precem, in qua loquatur contra regulamfidei, (multi quippe irruunt in preces non solum ab inperitisloquacibus, sed etiam ab hereticis conpositas, et, per ignorantiae sinplicitatem non ea ualentes discernere, utuntureis arbitrantes, quod bonae sint), nec tamen quod in eis per-uersum est euacuat illa, que ibi recta sunt, sed ab eis potiuseuacuatur.

Item Augustinus ad Neophytos, [hom. III.] XIII. Pars. Prima igitur et secunda predicationede his tantum locuti sumus, que uobis prius, quam ad fontem sanctum ueniretis, iuxta catholicae ecclesiaeinstituta tradidimus. Et quid significaret unctio, quediuersis corporis nostri adhibita partibus diuersum intellectum designat, prout Dominus donare dignatus est,interpretati sumus, cum ostenderemus, uos per oleumsanctificationis ad auditum plenae fidei preparatos, et adbonum Christi odorem uocatos, ex toto corde adabrenunciandum diabolo esse conmonitos. Nuncuero de interioribus iam misteriis locuturi sumus, que inipso sancto fonte celebrata sunt. Emissa enimcertissima cautione, qua uos abrenunciare omnibuspompis diaboli, et operibus eius, et omni fornicationidiabolicae spopondistis, descendistis in fontem, fontem sacrum, fontem redemptionis, fontem sanctificatum uirtute celesti. /fm: In hoc ergo fonte ante, quam uostoto corpore tingueremus, interrogauimus: Credis inDeum Patrem omnipotentem? Respondistis: Credo. Rursum interrogauimus: Credis et in Iesum Christum filiumeius, qui natus est de Spiritu sancto et Maria Virgine? Respondistis singuli: Credo. Items interrogauimus: et in Spiritum sanctum? Respondistis similiter:Credo. Hoc autem facimus iuxta Domini nostri IesuChristi saluatoris inperium, qui, cum ad patrem in celumascenderet, discipulis suis, id est Apostolis, mandauitdicens: „Euntes docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti.“ Item §. i. Quod autem interrogauimus: Credis sanctam ecclesiam,remissionem peccatorum, carnis resurrectionem? noneo modo interrogauimus, ut quomodo in Deum creditur,i 1044 k j ecclesiam sanctam catholicam. Propterea sancta et catholica est, quia recte credit in Deum. Non ergodiximus, ut in ecclesiam quasi in Deum crederetis: sedintelligite nos dicere et dixisse, ut in ecclesia sancta catholica conuersantes in Deum crederetis, crederetis etiam resurrectionem carnis, que futura est.

Item Ysidorus de offitiis, lib. II. [c. 24.] XIV. Pars. Paruuli alio profitente baptizantur, quiaadhuc loqui uel credere nesciunt, sicut etiam egri, muti,et surdi, quorum uice alius profitetur, ut pro eis respondeat, dum baptizantur.

Item ex Concilio Cartaginensi IV., [c. 48.] Egrotantes, si pro se respondere non possunt, cum uo-luntatis eorum testimonium sui dixerint, baptizentur. Similiter et de penitentibus agendum est.

Item Augustinus [epist. XXIII. ad Bonifatium]. Nichil est aliud credere quam fidem habere, et per hoc, cum respondetur credere paruulus, qui fideinondum habet effectum, respondetur fidem habere propter fidei sacramentum, et conuertere se ad Deum propter conuersionis sacramentum, quia et ipsa responsio ad celebritatem sacramenti pertinet.

Item: §. 1. Paruulum, etsi nondum fides illa, que in credentium uoluntate consistit,iam tamen ipsius fidei sacramentum fidelem facit,sicut credere respondetur, ita etenim fideles uocantur, non rem ipsam mente abnuendo s, sed ipsiusrei sacramentum percipiendo.

Idem in lib. [IV.] de baptismo, [c. 24.] Cum pro paruulis alii respondent, ut inpleatur erga eos celebratio sacramenti, ualet utique ad eorum consecrationem, quia ipsi pro se respondere non possunt. At sipro eo, qui respondere potest, alius respondeat, nonitidem ualet. Ex qua regula illud euangelii dictum est,quod omnes, cum legitur, naturaliter mouet: „Etatem habet; pro ipse se loquatur.^

Item Augustinus in omel. III. Postquam uos credere promisistis, tertio capita uestrain sacro fonte dimersimus. Qui ordo baptismatis duplici misterii significatione celebratur. Recte enimtertio mersi estis, qui accepistis baptismum in nomine S. Trinitatis. Recte tertio mersi estis, qui accepistis baptismum in nomine Iesu Christi, cpii tertia die resurrexit a mortuis. Illa enim tertio repetita dimersio typum dominicae exprimit sepulturae, per quam Christo consepulti estisin baptismo, et cum Christo resurrexistis in fide, ut peccatis absoluti in sanctitate uirtutum Christum uiuatisimitando.

Item ex Canonibus Apostolorum, [c. 50.] Si quis presbiter aut episcopus non trinam mersionem unius misterii celebret, sed semel mergat in baptismate, (quod dari a quibusdam iubetur in morte Domini), deponatur. Non enim dixit nobis Dominus:in morte mea baptizate; sed: „Euntes docete omnesgentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti.“

Item Gregorius Leandro, Episcopo [lib. I. epist. 41.] XV. Pars. De trina mersione baptismatis nilresponderi uerius potest, quam quod ipsi sensistis,quia in una fide nil officit sanctae ecclesiae consuetudodiuersa. Nos autem, quod tertio mergimus, triduanaesepulturae sacramenta signamus, et, dum tertio abaquis infans educitur, resurrectio triduani temporis exprimitur. Quod si quis forte etiam pro summae Trinitatis estimet ueneratione fieri, neque hoc aliquid obsistit, baptizandos semel in aquis mergere, quia, dum tribus subsistendis£ una substantia est, reprehensibile esse nullatenus potest, infantem in baptismate uel ter, uel semel inmergere, quoniam et intribus mersionibus personarum trinitatis, et in una potestdiuinitatis singularitas designari.

Item Ieronimus super Epistolam ad Philippenses, lib, II. [ad c. 4. v, 5.] 1125a Eodem modo in Patre, et Filio, et Spiritu sancto baptizamur et ter mergimur, ut Trinitatis unumappareat sacramentum. /tera: Licet ter baptizetur propter misterium Trinitatis, tamen unum baptisma reputatur &.

Item Pelagius Gaudentio Episcopo^, Multi sunt, qui in nomine Christi solummodo una etiam mersione se asserunt baptizari. Euangelicum ueropreceptum, ipso Deo Domino et saluatore nostroIesu Christo tradente, nos ammonet, in nomine Trinitatis,trina etiam mersione sanctum baptisma unicuique tribuere,dicente Domino nostro Iesu Christo discipulis suis:„Ite, baptizate omnes gentes in nomine Patris, et Filii, etSpiritus sancti “.

Item Zacharias Papa Bonifatio Episcopo, [in epist., cuius initium: „Sacris liminibus“]. XVI. Pars. In Sinodo Anglorum decretum, et firmissime preceptum, et diligenter demonstratum esse dinoscitur, quod quicumque sine inuocatione Trinitatismersus fuisset, sacramentum regenerationis non haberet.Quod omnino uerum est, quia, si mersus in fonte baptismatis quis fuerit sine inuocatione Trinitatis, perfectusChristianus non est, nisi in nomine Patris, et Filii, etSpiritus sancti fuerit baptizatus. §. 1. Hoc quoque obseruari sacerdotes in supradicta Sinodo uoluerunt,ut qui uel unam de Trinitate personam in baptismo nonnominaret, illud baptisma uerum esse non posset.Quod pro certo uerum est, quia, qui unum ex sanctaTrinitate confessus non fuerit nomen, perfectus Christianus esse non potest. Qui enim confitetur Patrem etFilium, si confessus non fuerits Spiritum sanctum, nequePatrem habet, neque Filium; et qui confessus fuerit Patremet Spiritum sanctum, et Filium non fuerit confessus, nequePatrem habet, neque Spiritum sanctum, sed uacuus est adiuina gratia.

Item Gregorius Quirino, Episcopo in Hyberina, [lib. IX. epist. 6i.] Hi uero heretici, qui in Trinitatis nomine minimebaptizantur, sicut sunt Bonosiaci et Catafrigae (quiaet illi Christum Dominum non credunt, et isti Spiritum S.peruerso sensu esse quendam prauum hominem Montanum credunt, quorum similes multi sunt) alii,cum ad sanctam ecclesiam ueniunt, baptizentur quiabaptisma non fuit, quod in errore positi s S. Trinitatisnomine minime perceperunt.

Item ex Concilio Tollet ano IV. [c. 5.] "Propter uitandum scismatis scandalum, uel heretici dogmatis usum, simplam teneamus baptismi mersionem."

Item Zacharias Papa Bonifatio Episcopo. Retulerunt nuncii tui, quod fuerit in eadem prouincia sacerdos, qui linguam latinam penitus ignorabat, et, dum baptizaret, nesciens loqui latine, infringenslinguam diceret: Baptizo te in nomine Patria, et Filia, etSpiritus sancta. Etper hoc tua reuerenda sanctitas considerauit eos rebaptizare. Sed, sanctissime frater, si ille, qui baptizauit non errorem introducens aut heresim, sed pro sola ignorantia Romanaelocutionis infringendo linguam, ut supra diximus,hocs baptizans dixisset, non possumus consentire, utdenuo baptizentur.

Item Ambrosius de sacramentis, tract. I. [c. 2.] XVII. Pars. Venisti ad fontem: ingressus es;considera quid uideris; quid locutus sis repetediligenter; occurrit tibi Leuita, occurrit tibi presbiter;unctus es quasi athleta Dei, ut ad baptismum catecu-minus accedas.

Item Rabanus in epist. ad Ephesios lib. II. Postquam ascendit baptizatus de fonte, statimsignatur in cerebro a presbitero cum sacro crismate, sequente simul et oratione, ut Christi regni particeps fiat et aChristo possit Christianus uocari.

Item Ambrosius de sacramento, tract. II. [c. 7.] Emersisti: uenisti ad sacerdotem. Quid tibi dixit?„Deus,“ inquit tibi, ,,Pater omnipotens, qui te regene-rauit ex aqua et Spiritu sancto, concessitque tibi peccatatua, ipse te ungat in uitam eternam.“ Vide, ubiunctus es: in uitam, inquit, eternam.

Item [in lib. III. de sacramentis, c. 1. et 2.] Accepisti misterium, hoc est unguentum supracaput. Quare supra caput? quia sapientis sensus incapite eius.

[c. 2.] §. 1. Sequitur spiritale signaculum, quod audistis legi hodie, quod postfontes superest, quo perfectio fiat, quando ad in-uocationem sacerdotis Spiritus sanctus infunditur.

Item Rabanus de institut. clericorum [lib. I. c. 29.] Post baptismum traditur Christiano uestis candida,que significat innocentiam et puritatem Christianam,quam post ablutas ueteres maculas studio sanctaeconuersationis inmaculatam seruare debet ad represen-tandum ante tribunal Christi. Cuncti uero renati albis induuntur uestibus ad misterium resurgentis ecclesiae.

Item: §. 1. Utuntur baptizati albis uestibus, ut quorum primae natiuitatis faciem uetusti erroris pannus fuscauerat, habitus secundae regenerationis s gloriaepreferat indumentum. Tegitur enim post sacram unctionemcaput eius mistico uelamine, ut intelligat, se diademateregni et sacerdotali dignitate potiri.

Item Ambrosius de misteriis, [c. 7 .]! 242 a Accepisti post baptismum uestimenta candida, ut esset indicium, quod exueris uoluptatem peccatorum,et indueris innocentiae casta uelamina.

Item ex Concilio Agat en si, [c. 34.] XVIII. Pars. Iudei, quorum perfidia frequenter aduomitum redit, si ad leges catholicas uenire uoluerint,octo menses inter catecuminos ecclesiae limen introeant, et, si pura fide uenire noscuntur, tunc demumbaptismatis gratiam mereantur. Quod si casu aliquopericulum infirmitatis intra prescriptum tempus incurrerint, et desperati fuerint, baptizentur.

Item ex Concilio Tollet ano V., [c. 5 8.] Plerique ex Iudeis, qui dudum ad Christianam fidem promoti sunt, nunc blasphemantes Christum non solumIudaicos ritus perpetrasse noscuntur, sed etiam abhomi-nandas circumcisiones exercere. De quibus consultu piissimi ac religiosissimi domini nostri Sise-mandi regis hoc sanctum decreuit concilium, ut huiusmodi transgressores pontificali auctoritate correcti adcultum Christianae dignitatis reuocentur, ut quospropria uoluntas non emendat animaduersio sacerdotaliscoherceat. Eos autem, quos circumciderunt, si filiieorum sunt, a parentum consortio separentur; siserui, pro iniuria corporis sui libertati tradantur.

Item Rabanus de instit. clericorum, [lib. I. c. 27.] Primum interrogetur paganus, si abrenunciet diabolo, et omnibus operibus eius dampnosis atque fallacibus cunctis, ut primum respuat errorem, et sic appropinquet ad ueritatem, possitque iuxta Apostolumdeponere ueterem hominem, secundum pristinam conuersationem, qui corrumpitur secundum desideria erroris, abnegans inpietatem et secularia desideria.

Item Augustinus de penitencia, [c. 2.] Omnis, qui iam suae uoluntatis arbiter constitutus est, cum accedit ad sacramentum fidelium, nisieum peniteat uitae ueteris, nouarn non potest inchoare. Abhac penitencia, cum baptizantur, soli paruuli inmunes sunt.Nondum enim possunt uti libero arbitrio.

Idem ad Salectitanum, [epist. CVIII.] Agunt homines ante baptismum penitenciam de prioribus 1287 b peccatis, ita tamen, ut etiam baptizentur, sicut scriptum est in Actibus Apostolorum, loquente Petro ad Iudeos ac dicente: „ Agite penitenciam, et baptizetur unusquisque uestrum in nomine Domini nostri Iesu Christi/

Item Gregorius Faustino Defensori, [lib. VII. epist. 24.] Ne, quod absit, longa dilatio retro possit animos Iudeo-rum reuocare, cum fratre nostro loci illius episcopo loquere, ut, penitencia ac abstinentia quadraginta dierum indicta, aut die dominica, aut si celeberrimafestiuitas occurrerit, eos omnipotentis Dei misericordiaprotegente baptizes.

Item Ambrosius super epistolam ad Romanos, [ad c. ii.] Sine penitencia sunt dona et uocatio Dei, quia gratia Dei in baptismate non requirit gemitum, non requirit planctum, uel opus aliquod, sed solam fidem, et omnia gratis condonat.

Item Yg in u s Papa . XIX. Pars. In catecumino, et in baptismo, etin confirmatione unus patrinus fieri potest, si necessitas cogit. Non est tamen consuetudo Romana,sed singuli per singulos suscipiunt °.

Item ex Decreto Leonis Papae. Non plures ad suscipiendum de baptismo infantem accedant, quam unus, siue uir siue mulier. In confirmatione quoque id ipsum fiat.

Item ex Concilio Magontiensi . In baptismate uel in crismate non potest alium suscipere in filiolum ipse qui non est baptizatus uel confirmatus.

Item ex Concilio Autisiodorensi, [c. 25.] Non licet abbati uel monacho de baptismo suscipere filios, nec conmatres habere.

Item ex libro Capitulorum . Monachi sibi conpatres conmatresue non faciant, nec osculentur feminas.

Item ex sermone S. Augustini post Pasca Domini, qui sic incipit: ,, Hodiernus dies . Vos ante omnia, tam mulieres quam uiros, qui filios in baptismo suscepistis, moneo, ut uos cognoscatis fideiussores apud Deum extitisse pro illis, quos uisi estis de sacrofonte suscipere. Ideo semper eos admonete, ut castitatem custodiant, iusticiam diligant, karitatem teneant.§. 1. Ante omnia simbolum et orationem dominicam et uos ipsi tenete, et illis, quos excepistis, ostendite.

Item ex Concilio Ylerdensi . XX. Pars. Omnis presbiter, qui fontem lapideum habere nequiuerit, uas conueniens solummodo adoffitium baptizandi habeat, quod extra ecclesiam nondeportetur. Similiter ad corporale lauandum, et ad pallasaltaris propria habeantur uasa, in quibus nichil aliud fiat.

Item ex Concilio Cartaginensi IV., [c. 38.] XXI. Pars. Non licet fieri rebaptizationes,reordinationes, uel retranslationes episcoporum.

Item ex epistola Augustini [CCIII.] ad Maximinum. Rebaptizare hereticum hominem, qui hec signa sanctae trinitatis perceperit, que Christiana tradiditdisciplina, omnino peccatum est; rebaptizare autem catholicum inmanissimum scelus est.

Item ex Concilio Arelatensi I., [c. 8.] De Arrianis, qui propria sua lege utuntur, placuit, si ad ecclesiam aliqui de hac heresi uenerint, interrogent eos nostrae fidei sacerdotes simbolum, et,si peruiderint, eos in Patre, et Filio, et Spiritu sancto essebaptizatos, manus eis tantum inponatur, ut accipiantSpiritum sanctum. Quod si interrogati non responderint hanc Trinitatem, baptizentur.

Item Gregorius III. B o ni fat io, [epist. IV.] Paruulos, qui parentibus subtracti sunt, et an baptizati sint an non, ignoratur, ut hos baptizaredebeas secundum Patrum traditiones, si non fuerint quitestificetur, ratio poscit.

Item ex Concilio Cartaginensi V., [c. 5.] Placuit de infantibus, quociens inueniuntur certissimitestes, qui eos baptizatos esse sine dubitatione testen-tur, neque ipsi sunt per etatem idonei de traditis sibisacramentis respondere, absque ullo scrupulo eosesse baptizandos, ne ista trepidatio eos faciat sacramentorum purgatione priuari. Hinc etiam legati Maurorumfratres nostri consuluerunt, quia multos tales a barbaris redimunt. Similiter et de ecclesiis, quocienssuper earum consecratione hesitatur, agendum est, id est, utsine ulla trepidatione consecrentur.

Item Leo Papa Rauennae Episcopo Leoni, [epist. XXXV. C. 1.J Cum itaque baptismi sui nichil recordetur qui regenerationis est cupidus, nec alter attestari de eopossit, qui sciat consecratum, nec ille, qili consecratur.Scimus quidem, inexpiabile esse facinus, quociens iuxtahereticorum dogmata contra sanctorum Patrum instituta cogitur aliquis lauacrum, quod regenerandis semeltributum est, bis subire, apostolica reclamante sentencia,que nobis unam predicat in Trinitate deitatem, unam infide confessionem, unum in baptismate sacramentum. Sedin hoc nichil simile formidatur, quoniam non potest initerationis crimen uenire quod factum esse nescitur omnino.Atque ideo, quociens persona talis inciderit, solicitaprimum examinatione discutite, et longo tempore (nisi fortesupremus finis inmineat) indagate, utrum nemo penitussit, qui testimonio suo iuuare possit ignorantiam nescientis,et, cum constiterit, hunc, qui baptismatis indiget sacramento,sola inaniter suspicione prohiberi, accedat intrepidus adconsequendam gratiam, cuius in se nullum scit esse uesti=gium, nec uereamur huic ianuam salutis aperire, quam numquam docetur ante ingressus.

Idem [epist. XC. al. XCII. ad Rusticum, c. 16.] Si nulla extant indicia inter propinquos et familiares, nulla inter clericos aut uicinos, quibus hi, de quibus queritur, baptizati fuisse doceantur, agendum est, ut renascantur, ne manifeste pereant, in quibus, quod non ostenditur gestum, nulla ratio sinit, ut uideatur iteratum. Qui autem possunt meminisse, quod ad ecclesiam ueniebant cum parentibus, possunt recordari, an quodeorum parentibus dabatur acceperint. Sed si hoc etiam ab ipsa memoria alienum est, conferendum eis uidetur quod collatum esse nescitur, quia non temeritas interuenit presumptionis, ubi est diligentia pietatis.

Item Augustinus contra Iulianum, [lib. VI. c. 5.] XXII. Pars. Si ad matris corpus id, quod in ea conditur, pertineret ita, ut eius pars deputetur, nonaptizaretur infans, cuius mater baptizata est aliquo mortis urgente periculo, cum eum gestaret in utero. Nunc uero cum etiam ipse baptizetur, non utique ad maternum corpus, cum esset in utero, pertinebat.

Item Ysidorus sentenciarum lib. 7 . Qui in maternis uteris sunt, ideo cum matre baptizari non possunt, quia qui natus adhuc secundum Adam non est,regenerari secundum Christum non potest. Neque enim dici regeneratio in eum potest, quem generatio non precessit.

§. i.2f Qui scelerate uiuunt in ecclesia, etconmunicare non desinunt, putantes, se tali conmunionemundari, discant, nichil ad emundationem proficere sibi.

Item ex Concilio Martini Papae, [c. 54.] Si qua mulier pregnans desiderauerit gratiam baptismi percipere, quando uoluerit, habeat potestatem. Nam nichil participat in hoc mater infanti, qui nascitur, propterea, quod unicuique propria uoluntas in confessione monstratur.

Item ex Penitenciali Theodori. XXIII. Pars. Quis bis ignoranter baptizati sunt,non indigent pro eo penitere, nisi quod secundum canonesordinari non possunt, nisi magna aliqua cogat necessitas. Qui autem non ignari baptizati sunt iterum, quia quasi iterum crucifixerunt Christum, per septemannos peniteant. quarta et sexta feria, et tres Quadragesimas. Si pro uicio aliquo fecerint, similiter. Si pro mundicia putauerint, tres annos similiterpeniteant.

Item Felix Papa [III., epist. I. c. 2. et seqq.] Eos, quos episcopos, presbiteros uel diaconos fuisse constiterit, et seu optantes forsitan, seu coactos lauacri illius unici claruerit fecisse iacturam, usque ad exitus sui diem in penitencia (si resipiscunt) iacere conuenit,nec orationi non modo fidelium, sed nec catecuminorumquidem omnimodis interesse; quibus laica tantum conmunio in morte reddenda est.

§. 1. De clericisautem, et monachis, et puellis Dei, aut secularibus,seruari precipimus hunc tenorem, quem Nicena sinodusinter eos, qui lapsi sunt uel fuerint, seruandum esse constituit: ut scilicet, qui nulla necessitate, nullius rei timoreatque £ periculo, se,ut rebaptizarentur,hereticis inpiedederunt si tamen eos ex corde peniteat, tribus annisinter audientes sint; septem uero subiaceant interpenitentes manibus sacerdotum; duobus etiam?oblationes modis omnibus non sinantur offerre, sedtantummodo popularibus in oratione socientur, nec confundantur? Deo colla submittere qui eum non timuerunt q abnegare.

§. 2, Pueris autem, quibus, quodadhuc inberbes sunt, a pubertate uocabulum est, seuclericis seu laicis, aut etiam similibus puellis, quibus ignorantia suffragatur etatis, aliquamdiu sub manus inpositionedetentis reddenda est conmunio, nec eorum exspectanda penitencia, quos excipit ad cohercionemcensura.

Item Innocentius Papa Decentio Episcopo, [epist. I. c. 3.] XXIV. Pars. Presbiteris (seu extra episcopum seupresente episcopo cum baptizant) crismate baptizatos ungere liceat, sed quod ab episcopo fuerit consecratum; non tamen frontem ex eodem oleo signare,quod solis debetur episcopis, cum tradunt Paraclitum,

Item ex Registro Gregorii ad Ianuarium, Episcopum Carolitanum, [lib. III. epist. 9.] Presbiteri baptizatos infantes signare in frontibus sacro crismate non presumant. Sed presbiteri baptizatos ungant in pectore, ut episcopi postmodum confirment in fronte.

Item ex Concilio apud Beluacum. Si quis uoluerit crismate pannum iterum linire, et super alium baptizatum mittere, non est absurdum.

Item ex Concilio Lugdunensi . Si quis de alio crismate, quam de illo nouo, quod roprii episcopi largitione uel concessione accepit,aptizare, nisi preoccupante morte, temptauerit, protemeritatis ausu ipse in se suae dampnationis protulissesentenciam manifestatur.

Item ex Concilio apud Valentiam . Presbiteri, qui diocesianas regunt ecclesias, non a quibuslibet episcopis, sed a suo, nec per iunioremclericum, sed per se ipsos, aut per illum, qui eiusdem ordinis sit, ante Pascae solempnitatem crisma petant.

Item ex Concilio Martini Papae, [c. 51. et seqq.] Omni tempore liceat episcopo crisma conficere, et per suas dioceses destinare ita, ut ad accipiendumcrisma diaconus aut subdiaconus ante diem Pascae de singulis ecclesiis ad episcopum destinetur. §. 1. Presbiteruero presente episcopo non signet infantes, nisi forte abepiscopo fuerit illi preceptum. §. 2. Nec liceat presbitero prius episcopo in baptisterium introire, sed cumepiscopo, nisi forte aut absens fuerit, aut egrotus.

Item ex Concilio Aurasico, [c. i.]!56b Nullus ministrorum, qui baptizandi recipitoffitium, sine crismate usquam debet progredi, quia internos placuit semel in baptismate crismari. De eo autem,qui in baptismate, quacumque necessitate faciente, cris-matus non fuerit, in confirmatione sacerdos conmonebi-tur. Nam inter nos crismatis ipsius non nisi unabenedictio est. Non preiudicantes cuiquam hoc dicimus, sed ut necessaria habeatur crismatio.

Item Capitularium lib. VI. c. 77. In sabbato sancto Pascae uel Pentecostes si quisuelit aquam consecratam ad aspersionem in domo suarecipere, ante crismatis infusionem recipiat.

Item Ciprianus [lib. IV. epist. 7. ad Magnum]. Nec quemquam mouere debet, quod aspergi uel perfundi iubentur egri, cum gratiam dominicam con-secuntur, cum sancta scriptura per Ezechielem prophetam loquatur et dicat: „ Aspergam super uosaquam mundam, et mundabimini ab omnibus inmundiciisuestris, et ab omnibus simulachris uestris mundabouos; et dabo uobis cor nouum, et spiritum nouum daboin uobis.“

Item in Numeris: 9. 1. „Qui tetigeritcadauer hominis, et propter hoc septem diebus fuerit in-mundus, aspergatur ex hac aqua die tertia, etseptima, et sic mundabitur. “

§. 2. s Si fide Trinitatis mundatus non fuerit, in resurrectione apud sanctorumcollegium inmundus erit. „Si die tertio aspersus non fuerit,septimo non poterit emundari. Omnis, qui tetigerit humanaeanimae morticinium, et aspersus ex hac conmixtione nonfuerit, polluet tabernaculum Domini, et peribit ex Israel,quia aqua expiationis non est aspersus inmundus erit,et manebit spurcitia eius super eum.“ Et iterum: „Etlocutus est Dominus ad Moisen, dicens: Accipe Leuitas demedio filiorum Israel, et purificabis eos, et ita facies eispurificationem eorum, circum sparges eos aqua purifica-tionis.“ Et iterum: „Aqua asparsionis purificatio est. Unde apparet, asparsionem quoque aquae instar salutaris lauacri obtinere, et, quando hec in ecclesia fiunt ueris-sime scitur per accipientis et dantis fidem, integraomnia stare, et consummari ac perfici posse maiestate Domini, et fidei ueritate.

§. 3. 15781 Spiritus uero sanctus nonde mensura datur, sed super credentes infunditurtotus. Nam si dies omnibus equaliter nascitur, et si solsuper omnes pari et equali luce diffunditur: quantomagis sol et dies uerus in ecclesia sua lumen uitaeeternae pari equalitate largitur? Cuius equalitatis sacramentum nidemus in Exodo esse celebratum, cum de celo mannadeflueret, et futurorum prefiguratione alimentum paniscelestis, et cibum Christi uenientis ostenderet. Illic enimsine discrimine uel sexus uel etatis gomor singuli pequaliter colligebant. Unde apparebat, Christi indulgentiamet celestem gratiam postmodum secuturam equaliter omnibus diuidi, sine sexus uarietate, sine annorum discrimine,sine acceptione personae super omnem Dei populum spiritualis gratiae munus infundi. Plane eadem gratia spiritualis, que in baptismo equaliter a credentibus sumitur, inconuersatione atque actu nostro postmodum uel minuitur,uel augetur, ut in euangelio dominicum semen equaliterseminatur; sed pro uarietate terrae aliud absumitur,aliud in multiformem copiam uel trigesimi, uel sexagesimi, uel centesimi numeri fructum q exuberanscumulatur.

§. 4. Quod si aliquis in illo mouetur, quodquidam de his, qui egri baptizantur, spiritibus adhucinmundis teneantur, sciat, diaboli nequitiam pertinacem usque ad aquam salutarem ualere; in baptismo ueroomnis nequitiae suae uirus amittere. Quod exemplum cernimus in rege Pharaone, qui, diu reluctatuset in sua perfidia demoratus, tamdiu resistere potuit etpreualere, donec ad aquam ueniret, quo cum uenisset, etuictus est et exstinctus. Mare illud sacramentum baptismi fuisse declarat B. Paulus apostolus, dicens:„Nolo enim uos ignorare, fratres, quia patres nostriomnes sub nube fuerunt, et omnes per mare transierunt,et omnes in Moyse baptizati sunt in nube, et in mari,“ etaddidit, dicens: „Hec autem omnia figurae nostraefuerunt.“ Quod hodie uidelicet per exorcistas uocehumana, et potestate diuina flagelletur, et uratur, et torqueatur diabolus, et cum se exire, et homines dimitteresepe dicat, in eo tamen, quod dixerit, fallat, et id,quod per Pharaonem prius gestum est, eodem modoobstinationis et fraudis exerceat. Cum tamen ad aquamsalutarem atque ad baptismi sanctificationem uenitur,scire debemus et fidere, quia illic diabolus opprimitur, ethomo Deo dicatus diuina indulgentia liberatur.

Item Iohannes Crisostomus in epistola ad Ebreos, [homil. XIII. ad c. 7.] XV. Pars. Quando quis propterea peccat, ut sanctum baptisma in nouissima sua expiratione suscipiat, fortassisnon adipiscitur. Et credite michi, non terrens uos dicoquod dicturus sum. Multos noui, qui hoc passi sunt, quispe baptismatis multa peccabant, circa diem autem mortisdiscesserunt uacui; Deus enim propter hoc baptismatribuit, ut soluat peccata, non addat. Si uero quis adhoc utitur baptismo, ut ampliora delinquat, ipsum fitnegligentiae causa.

Item Augustinus ad Bonifatium, [epist. XXIII.] XXVI. Pars. Queris a me utrum parentes baptizatis paruulis suis noceant, cum eos demoniorum sacrificiis sanare conantur, quomodo eis prosit parentum fides,cum baptizantur, quorum non potest eis obesse perfidia?Ubi respondeo, tantam illius sacramenti uirtutem esse, hoc est baptismi salutaris, in sancta conpage corporis Christi, ut semel generatus per aliorum uoluntatem deinceps nonpossit uinculo alienae iniquitatis obstringi, cui nulla sua uoluntate consentit. "Et anima enim patris mea est, inquit, et anima filii. Anima, que peccauerit, ipsa morietur". Non enim peccat ipsa, cum parentes eius s omnino nescienti uel quilibet alius adhibet sacrilegia demoniorum. Sed ideo ex Adam traxit, quod sacramenti illius gratia solueretur, quia nondum erat anima separatim uiuens, id est altera anima, de qua diceretur:,,Et anima patris mea est, et anima filii.“ Iam itaque cum homo in se ipso est ab eo, qui genuit,alter effectus, peccato alterius sine sua conscientia non tenetur obnoxius.

§. i.^ Quomodo itaque inparuulum maiores peccant offerentes eum, obligareconantes demonum sacrilegis uinculis? non est anima utrorumque communis, ut etiam culpam possint habere communem. Non enim sic conmunicatur culpa per alteriusuoluntatem, quemadmodum gratia conmunicatur per S. Spiritus unitatem. Item: Regenerans Spiritus p sanctus <i in maioribus offerentibus et paruulo renatooblatoque communis est. Idem: Per hanc societatemunius eiusdemque Spiritus prodest offerentium uoluntasparuulo oblato. Potest enim et in hoc, et in illohomine unus Spiritus esse, etiamsi se inuicem nesciant, per quem sit utriusque gratia communis; non autem potest spiritus hominis esse et huius, et illius, per quempeccat alter, ut altero non peccante, sit tamen culpacommunis. Ac per hoc potest paruulus ex parentumcarne semel generatus Dei spiritu regenerari, ut ex illisobligatio contracta soluatur. Non potest autem Dei spiritusemel regeneratus ex parentum carne regenerari, ut obligatio, que soluta est, iterum contrahatur. Et ideo semelperceptam paruulus gratiam Christi non amittit, nisi propriampietate.

§. 2. Verum tamen recte dicuntur parentes,uel quicumque maiores, filios seu quoslibet paruulos bapti-zatos demoniorum sacrilegiis obligare conantes, spiritaliterhomicidae. Nam in illis quidem interfectionem non faciunt,sed, quantum in ipsis est, interfectores fiunt, recte ergoillis dicitur, quando ab hoc scelere prohibentur: nolite occidere paruulos uestros. Dicit enim y Apostolus: „Spiritum nolite exstinguere,“ non quia ille exstingui potest,sed, quantum in ipsis est, exstinctores eius merito dicuntur,qui sic agunt, ut exstinctum uelint.

§. 3. Nec illud temoueat etc. Et infra: Celebrantur enim per eos necessariaministeria. Offeruntur quippe paruuli ad percipiendam spiritalem gratiam non tam ab eis, quorum gestantur manibus, (quamuis et ab ipsis, si et ipsi boni fidelessunt), quam ab uniuersa societate sanctorum atque fidelium.Ab omnibus namque offerri recte intelliguntur, quibuslacet, quod offeruntur, et quorum sancta atque indiuiduaaritate ad conmunionem S. Spiritus adiuuantur. Totahoc ergo mater ecclesia, que in sanctis est, facit, quiatota omnes, tota singulos parit.

§. 4. Difficillimamsane questionem tibi proposuisse uisus es in extremo inquisitionis tuae, ea uidelicet intentione, qua soles uehementercauere mendacium. Si constituam, inquis, ante te paruu-lum, et interrogem, utrum, cum ad etatem adultamuenerit, futurus sit castus, uel fur, uel non sit futurus? sinedubio respondebis: nescio; et utrum in eadem par-uula etate constitutus cogitet aliquid boni uel mali? dices:nescio. Si itaque de moribus eius futuris certi nichil audespromittere, et de eius presenti cogitatione, quid estaliud, quod, quando ad baptismum offeruntur,parentes pro eis tamquam fidei auctores respondent, etdicunt illos facere quod illa etas cogitare non potest,aut, si potest, occultum est? Interrogamus enim eos, a quibus offeruntur, et dicimus: Credit in Deum? de illa etate,que utrum sit Deus ignorat. Respondent: Credit,et ad cetera que singula, queruntur sic respondetur.Unde miror, parentes in istis rebus tam fidenter pro paruulorespondere, ut dicant, eum tanta bona facere, que ad horam,qua baptizatur, baptizator interrogat, tamen eadem hora,si subiciam, erit castus qui baptizatur, uel fur, aut nonerit? nescio, utrum audeat dicere aliquis, aliquid horumerit, uel non erit, sicut michi sine dubitatione respondet, quod credat in Deum, aut ss quod se con-uertat ad Deum.

§. 5. Ecce facio, quantum possum. Dominus adiuuet, ut quod postulas possim. Nempesepe ita loquimur, ut Pasca propinquante dicamus crastinam, uel perendianam Domini passionem, cumille ante annos multos passus sit, nec omnino, nisisemel, ipsa passio facta. Nempe ipso die dominicodicimus: hodie Dominus resurrexit, cum ex quo resurrexittot anni transierint. Cur nemo tam ineptus est, utnos ita loquentes arguat esse mentitos, nisi quia istos diessecundum illorum, quibus hec gesta sunt, similitudinemnuncupamus, ut dicatur ipsa dies, que non est ipsa ppreuolutione temporis sed similis eius, et dicaturillo die fieri propter sacramenti celebrationem, quod nonillo, sed iam olim factum est?

§. 6. Itaqueparuulum etc.

Et infra; §. 7. Cum autem homo sapere ceperit, non illud sacramentum repetit, sed intelligi,eiusque ueritati consona“ uoluntate coaptabitur.Hoc quamdiu non potest, ualebit sacramentum ad eiustutelam aduersus contrarias potestates, et tantum ualebit, ut,si ante maioris etatis usum ex hac uita emigrauerit, peripsum sacramentum conmendata ecclesiae karitate abilla condempnatione, que per unum hominem intrauit inmundum, Christiano adiutorio liberetur. Qui hoc non credit, et fieri non posse arbitratur, profecto infidelis est, etsihabeat fidei sacramentum, longeque melior est isteparuulus, qui, etiamsi fidem non habeat in cogitatione, non tamen ei obicere°yy contrariae cogitationisopponit, unde sacramentum eius salubriter percipit.

Idem Bonifatio contra Jieresim Pelagianorum, [lib. I. c. 22.] In ecclesia Saluatoris per alios paruuli credunt, sicut ex aliis, que in baptismo remittuntur, peccata traxerunt; nec illud cogitatis, uitam eos habere nonposse, qui sunt expertes corporis et sanguinis Christi,dicente ipso: „Nisi manducaueritis carnem meam etc.

Idem. Nulli est aliquatenus ambigendum, tunc unumquemque fidelium corporis sanguinisque dominici participemfieri, quando in baptismate membrum Christi corporis efficitur, nec alienari ab illius panis calicisqueconsortio, etiamsi ante, quam panem illum comedat, et calicem bibat, de hoc seculo in unitate corporis Christi constitutus abscedat. Sacramenti quippe illius participatione ac beneficio non priuatur, quando ipse hoc, quod ipsum sacramentum est, inuenitur.

Idem de baptismo paruulorum, [lib. II. c. 25. et 26.] XXVII. Pars. Si baptizata est caro Christi, que sinepeccato erat, propter exemplum imitationis: quanto magisbaptizanda est caro mortis propter euitandum iudiciumdampnationis? Sicut uero in tempore circumcisionis qui decircumciso nascebatur fuit circumcidendus: sic nunc qui debaptizato nascitur erit baptizandus. §. 1. Sacramentum enimbaptismi sacramentum est regenerationis. Quare sicut quinon uixerit non potest mori, ita qui natus non fuerit nonpotest renasci. Ex quo conficitur, neminem in suo parente potuisse renasci cum nondum sit natus. Etquamuis parenti post conuersionem propria peccata non obsint, tamen illis obsunt, qui ab eo generantur. Parentipropter hoc non obsunt, quia renatus est; illis autem, qui deillo nati sunt, nisi eodem modo renascantur, que a parentetracta sunt oberunt, quia etiam innouatus est paternon de nouitate, sed de reliquiis uetustatis carnaliter gignit,et filii ex reliqua parentum uetustate totius uetustatiscarne propagata s peccati dampnationem sacramento regenerationis euadunt.

Item in Enchiridion, [ 52.] Ut ostenderet Apostolus, nos mortuos esse peccato: inquit, „an ignoratis quoniam quicumque baptizati sumus in Christo Iesu, in morte ipsius baptizati sumus ?“ Si ergohinc ostendimur mortui esse peccato, quia in morte Christibaptizati sumus, profecto paruuli, qui in Christo baptizantur, peccato moriuntur, quia in ipsius morte baptizantur.Nullo enim excepto dictum est: „Quicumque baptizatisumus in Christo, in morte ipsius baptizati sumus ,'“ etideo dictum est, ut probaret nos mortuos esse peccato.Paruuli autem renascendo moriuntur illi peccato, quodnascendo contraxerunt? Ets per hoc ad ipsos pertinet quod sequitur: „Consepulti enim sumus illi perbaptismum in morte.“ §. i. Baptizatis igiturin morte Christi, in qua non solum maiores, uerum etiamparuuli baptizantur, ait: „Sic uos existimate mortuosquidem esse peccato, uiuentes autem Deo in ChristoIesu.“

Idem in eodem, [c. 43.] A paruulo recenter nato usque ad decrepitum senem sicut nullus prohibendus est a baptismo, ita nullusest, qui non peccato moriatur in baptismo. Sed paruuli tantum originali, maiores autem etiam omnibus moriuntur peccatis, que male uiuendo addiderunt originali.

Item in eodem, [c. 49.] Non regenerabantur qui baptismo Iohannis baptizabantur. Sed quodam precursorio illius ministerio, qui dicebat: „Parate uiam Domino,“ in quo solorenasci poterant, parabantur. Huius enim baptisma estnon in aqua tantum, ut fuit Iohannis, uerum etiam inSpiritu sancto, ut de illo regeneretur si quis inChristum crediderit, de illo Christus generatur qui regeneratione non eguit. §. i.s In aqua ergobaptizari uoluit non ut eiust iniquitas dilueretur,sed humanitas conmendaretur. Ita quippe nichilbaptismus in eo habuit quod ablueret, sicut morsnichil inuenit quod puniret.

Idem de baptismo paruulorum, [siue de peccatorum meritis, lib. I. c. 15. et 16.] Regenerante autem carne tantummodo trahituroriginale peccatum; regenerante autem Spiritu non solumoriginalium, sed etiam uoluntariorum fit remissio peccatorum. Proinde dici recte potest, paruulos sine baptismodiscedentes in mitissimam omnium futuros penam.Fallit autem et fallitur qui eos in dampnationepredicat non futuros, dicente Apostolo: „Per uniusdelictum omnes homines in s condempnationemetc.“

Idem in eodem, [c. i6.] Quisquis ex obedientia carnis, et lege peccati etmortis carnaliter generatur, regenerari spiritualiter habetopus, ut non solum ad regnum Dei perducatur, sedetiam a dampnatione peccati liberetur. Sicut etiam perprimum hominem in peccato et morte nascuntur, sic etiamper Christum in iusticia et uita eterna in baptismo renascuntur.

Item in eodem, [c. i9]i822a Paruuli fideles recte uocantur, qui fidem per uerbagestantium quodammodo confitentur et per eorumdemuerba diabolo etiam mundo abrenunciant. Et hocfit ui sacramenti et diuinae gratiae, quam dedit Deusecclesiae. Paruulus autem, qui baptizatur, si ad annos rationales ueniens non crediderit, nec ab illicitis abstinuerit,nichil ei prodest quod paruulus accepit.

Item Augustinus in lib. de peccatorum meritis et remissione peccatorum, [c. 25. et i9.] Mater ecclesia os maternum paruulis prebet, utsacris misteriis inbuantur, quia nondum possunt corde proprio credere ad iusticiam, nec ore proprio confiteri adsalutem. Nec ideo tamen eos quisquam fidelium infideles dicere potest, quod a credendo utique nomenest, quamuis hoc non ipsi, sed alii pro eis inter sacramentaresponderint. Si autem propterea fideles recte uocantur,quoniam fidem per uerba gestantium quodammodo profitentur, cur etiam non penitentes habeantur, cum pereorum uerba gestantium diabolo et huic seculorenunciare monstrantur?

Idem [in tract. CXXI. ad c. 20. Iohannis]. "Ecclesiae karitas, que per Spiritum sanctum diffunditur in cordibus eorum, qui participes sui sunt, peccata dimittit; eorum, qui non sunt, tenet."

Idem contra Iulianum, lib. II . Nemo tollit peccata, nisi solus Christus, qui estagnus tollens peccata mundi. Tollit autem et dimittendo que facta sunt, (ubi et originale continetur), et adiu-uando ne fiant, et perducendo ad uitam, ubi omnino fieri nonpossint.

Idem de baptismo paruulorum. Nulla preter baptismum salus promittitur infantibus, quia infantes, si per sacramentum, quod ad hoc diuinitus institutum est, in credentium numerum non transeant, in tenebris manent.

Idem in eodem, [c. 26.] Ad hoc baptismus ualet, ut baptizati Christo incorporentur, ut o membra eius, et consepeliantur, etoblati per sacramentum karitatemque fidelium reconcilientur Deo, ut in eo uiui, salui, liberati, redempti, illuminatifiant.

Idem, [c. 27.] Quis autem nesciat, credere esse infantibus baptizari non credere autem non baptizari?

Idem in libro de libero arbitrio, [c. 14.] Gratia, que per Christum datur, non solum peccatorumremissionem facit sed etiam ut lex inpleatur, ut naturaliberetur, nec peccatum dominetur; Spiritus etiam gratiae dat fidem, que etiam non petita a Deo conceditur, ut homini petenti et alia concedantur. Nam fides non estliberi arbitrii tantum, sed donum Dei.

Idem de baptismo paruulorum, [lib. II. c. 7.]!866a XXVIII. Pars. Non ex quo quisque baptizatur omnisuetus infirmitas in eo absumitur, sed renouatio incipit aremissione omnium peccatofum, et intelligentia, et operatione spiritualium. Cetera uero in spe, donecfiant in re, quod erit in resurrectione. Nam in baptismatequamuis fiat plena peccatorum remissio, tamen nondum estplena nouitas et perfecta mutatio, quia adhuc remanet corruptio non solum in corpore, sed etiam in animo, qui esthomo interior; in quo si perfecta esset nouitas, non diceret Apostolus, quod de die in diem renouatur.

Item [c.27.]: §. 1. Hoc meminisse debemus, omnium peccatorumplenam perfectamque remissionem in baptismo fieri,hominem uero non totum conmutari continuo; sed in beneproficientibus de die in diem crescente nouitate conmutariquod uetustum et carnale est, donec ita renouetur,quod& animalis infirmitas corporis ad firmitatem spiri-

Idem ad Vincentium Victor em. Si eos, de quibus scriptum non est, utrum fuerint baptizati siue non, sine baptismo de hac uita recessissecontendimus, ipsis calumpniamur Apostolis, qui, preter apostolum Paulum, quando baptizati fuerint ignoramus. Sedipsos baptizatos esse per hoc nobis innotescere potuit,quod B. Petro apostolo Dominus ait: „Qui lotusest, non indiget, nisi ut pedes lauet.

Idem in lib. [IV.] de baptismate, [c. 21.] XXX. Pars. Non dubito, catecuminum catholicum diuina karitate flagrantem heretico baptizato anteponere;sed etiam in ipsa intus ecclesia catecuminum malobaptizato anteponimus. Nec ideo tamen sacramentobaptismi, quo iste nondum, ille iam inbutus est, facimus iniuriam.

§. i. 938 d Merito enim centurio nondumbaptizatus Simoni baptizato anteponitur. Iste enim etiam £ ante baptismum S. Spiritu accepto repletus est: illeet post baptismum inflatus est inmundo spiritu. Verum-tamen Cornelius, si Spiritu sancto iam accepto baptizari noluisset, contemptu tanti sacramenti reus fieret.

§. 2. Sicut autem bono catecumino baptismus deest adregnum celorum capessendum, sic malo baptizato ueraconuersio. Qui enim dixit: „Nisi quis renatusfuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest intrare in regnum celorum, ipse etiam dixit: „Nisihabundauerit iusticia uestra plus quam scribarum et Phari-seorum, non intrabitis in regnum celorum.

Idem in libro sentenciarum Prosperi. Verus baptismus constat non tam ablutione corporis, quam fide cordis, sicut apostolica doctrina tradit, dicens: „Fide mundans corda eorum, etalibi: ,,Saluos facit baptisma non carnis depositiosordium, sed conscientiae bonae interrogatio in Deum. tualem incorruptamque perueniat.

§. 2. Hec autem lex peccati, de qua dicit Apostolus: „Non regnetpeccatum in uestro mortali corpore, non sic maneat™ inmembris eorum, qui renati sunt, tamquam non sit eis facta remissio, ubi plena sit omnium peccatorum nostrorum remissio, omnibus inimicis interfectis,quibus separabantur a Deo: sed manet in uetustatecarnis tamquam superatum et peremptum, si non illicito consensu reuiuiscat °P, et in regnum proprium ^ reuocetur. Ab hac autem uetustate carnis et peccati, quod remissum est uita Spiritus usque adeo discernitur, in cuius nouitate baptizati renascuntur, ut talesetiam in presenti non solum in peccato, sed etiamnec in carne esse dicantur, cuius desideria non secuntur,sed in Spiritu. Ipsa uero carne corruptibili bene utiturqui membra eius ad bene operandum conuertit, non secundum desideria carnis uiuens lege peccati, quod, licet iamremissum est, tamen in uetustate carnis manet; beneutuntur fideles coniugati, qui ex eo, quod sunt in nouitateChristi, dominari sibi libidinem non patiuntur; ex eo autem,quod adhuc trahunt Adae uetustatem, filios regenerandos mortaliter generant cum propagine peccati,qua renati obnoxii non tenentur, et qui nascuntur renascendosoluuntur.

Item: §. 3. Sicut dictay facta, et cogitatainiqua animae et corpori pertinent, licet autem quantum ad motus iam preterierunt, et non sunt, tamen eis preteritis reatus eorum manet, nisi peccatum remissionesoluatur: sic non preterita, sed adhuc manentelege concupiscentiae reatus soluitur, et non erit, cumfiat 1913 cc i baptismo plena remissio peccati.

Idem in epistola [CVIII.] ad Seleucianum. XXIX. Pars. Quando ab Iherosolimis exiit IesusCum discipulis suis in Iudeam terram, et ibi morabaturcum eis, baptizabat non per se ipsum, sed per discipulossuos, quos intelligimus iam fuisse baptizatos siue Iohannisbaptismo (sicut nonnulli arbitrantur) siue (quod magis estcredibile) baptismo Christi. Item: §. 1. Respondit Dominus Petro: „Qui lotus est, non indiget, nisi ut pedeslauet, sed est mundus totus. Unde intelligitur, quodiam Petrus fuerit baptizatus.

Idem de baptismo . Sicut in sacramentis uestris testamenti uiuebant quidam spirituales, ad nouum scilicet testamentum, quod tunc occultum erat, occulte pertinentes, sic et nunc in sacramento noui testamenti, quod iam reuelatum est,quidam uiuunt animales, qui proficere scilicet nolunt ad percipienda que sunt Spiritus Dei, quod hortatur sermo apostolicus, ad uetus testamentum pertinebunt. Si autem proficiunt, et ante, quam capiant,ipso &. accessu et profectu ad nouum pertinent, et, si prius, quam spirituales fiant, ex hac uita rapiuntur,custoditi per sacramenti sanctitatem in terra uiuentium conputantur. Nec inuenio quid uerius inueniatur ineo, quod scriptum est: „Inperfectum meum uiderunt oculi tui. Et in libro tuo omnes scribentur/

Item [lib. 3. c. 14.]: §. 1. Non interest, cum de sacramenti integritate tractatur et sanctitate, quid credat, aut qualifide inbutus sit ille, qui accipit sacramentum. Interest quidem plurimum ad salutis uiam, sed nichil interest ad sacramenti questionem.

item: §. 2. Manifestum est fieri posse, ut fide non integra maneat integrum in quoquam baptismi sacramentum.

Item [c. 15.]: §. 3. Si fieriposset ut singuli diligenter interrogarentur, tot diuersitatesopinionum forsitanp, quot homines numerantur q.„ Animalis enim homo non percipit ea, que suntspiritus Dei/ Numquid tamen ideo non integrum sacramentum accipiunt? aut numquid ideo, si profecerint,et opinionum carnalium uanitatem emendauerint, denuoquod acceperant repetendum est? Accipit quisque secundum fidem suam, sed quantum capit, gubernante misericordia Dei.

Item ex Concilio Mileuitano, cui interfuit Augustinus, et Anselmus Romanae ecclesiae Legatus, contraPelagianos, [c. i.] XXXI. Pars. Placuit igitur omnibus episcopis, qui fuerunt in hac sancta Sinodo, constituere hec, que in presenti concilio diffinita sunt: ut quicumque dicit, Adamprimum hominem mortalem factum ita, ut, siue peccaretsiue non peccaret, moreretur in corpore, hoc est, de corpore exiret, non peccati merito, sed necessitate naturae,anathema sit.

Item eiusdem Concilii, [c. 2.] Placuit, ut quicumque paruulos recentes ab uteris matrum baptizandos negat, aut dicit, in remissionem peccatorum eos baptizari, sed nichil ex Adam trahereoriginalis peccati, quod lauacro regenerationis expietur (undefit consequens, ut in eis forma baptismatis m remissionem peccatorum non uera, sed falsa intelligatur), anathema sit, quoniam non aliter intelligendum est quod aitApostolus: „Per unum hominem intrauit peccatum inmundum, et per peccatum mors, et ita in omnes hominespertransiit, in quo omnes peccauerunt, nisi quemadmodum ecclesia catholica ubique diffusa semper intellexit.Propter hanc enim fidei regulam etiam paruuli, quinichil peccatorum in semetipsis adhuc conmittere potuerunt, ideo in remissionem peccatorum ueraciter baptizantur, ut in eis regeneratione mundetur quod generationetraxerunt.

Item [c. 3.] 201.6b Placuit, ut quicumque dixerit, gratiam Dei, qua iustificatur homo per Iesum Christum Dominum nostrum,solam remissionem peccatorum ualere, que iam conmissasunt, non etiam ad adiutorium, ut non conmittantur,anathema sit.

Item [c. 4.] 2022 b Quisquis dixerit, gratiam Dei per Iesum Christum Dominum nostrum propter hoc tantum nos adiuuare ad non peccandum, quia per ipsam nobis reuelatur etaperitur intelligentia mandatorum, ut sciamus, quid appetere, quid uitare debeamus, non autem per illam nobis prestari, ut quod faciendum cognouerimus etiam facere debeamus aut ualeamus, anathema sit.

Item [c. 5.] 2035a XXXII. Pars. Placuit, ut quicumque dixerit, ideo nobis gratiam iustificationis dari, ut quod facere iubemur per liberum arbitrium facilius possimus inplere per gratiam, tamquam etsi gratia non daretur, non quidem facile, sed tamen possimus etiam sine illa inplere mandata diuina, anathema sit.