Table of Contents
Compendium moralium notabilium
Pars 1
Liber 1
Rubrica 1 : De religione et superstitione
Rubrica 2 : De magnificentia et potentia dei
Rubrica 5 : De retributione Dei
Rubrica 6 : De iustitia et iudicio Dei
Rubrica 7 : De misericordia et clementia
Rubrica 8 : De iustitia et iudicio Dei
Rubrica 9 : De mundana flagellatione et tentatione dei ad suos dilectos
Rubrica 10 : De charitate hominis ad deum
Rubrica 11 : De verbo dei et exauditione eius
Rubrica 13 : De querendo et adeundo Deum
Rubrica 14 : De spe atque desperatione hominis ad deum.
Rubrica 15 : De oratione religiosa
Rubrica 16 : De ieiunii religione
Rubrica 17 : De voti religione
Rubrica 18 : De iuramenti religione
Rubrica 19 : De charitate religiosa hominis ad proximum
Rubrica 21 : De decimarum et primitiarum religione
Rubrica 22 : De vsurarum prohibitione religiosa et morali
Rubrica 23 : De puritate animi et cogitatione atque voluntate peccati
Rubrica 24 : De vanitate mundi et hominis et humanorum bonorum
Rubrica 26 : De peccatorum conuersione ad religionem.
Rubrica 27 : De penitentia et congtritione peccatorum
Rubrica 28 : De paradiso salute praemio et gloria animarum bonorum hominum
Rubrica 30 : De peccato et peccatoribus consideratione religiosa
Rubrica 31 : De inferno et penis animarum peccatorum
Rubrica 32 : De christo et trinitate diuina
Rubrica 33 : De fide seu firma credulitate religionis christiane
Rubrica 34 : De corporis et sanguis christi religione
Rubrica 37 : De confessione et indulgentia peccatorum
Rubrica 39 : De religione obseruationis sabbatorum et quarumcumque festiuitatum
Rubrica 40 : De iudaica vana religione circumcisionis
Rubrica 41 : De iudaica vana religione prohibitionis quarundam specierum ciborum
Liber 2
Rubrica 2 : De honesto et licito et inhonesto seu turpi
Rubrica 3 : De virtutibus et vitiis
Rubrica 4 : De felicitate et beatitudine et summo bono
Rubrica 5 : De tranquilli et bona vita
Liber 3
Rubrica 1 : De naturalitate consideratione morali
Rubrica 3 : De affectibus et motibus animorum
Rubrica 4 : De naturalitate animi circa se et alium
Rubrica 5 : De moralitate circa se et alium
Rubrica 6 : De naturali errore circa seipsum
Rubrica 7 : De diuersitate moralitatum et naturalitatum diuersorum hominum
Rubrica 8 : De defectu naturali humane moralitatis et naturalitatis
Rubrica 9 : De salute corporis
Rubrica 10 : De viribus corporis
Rubrica 11 : De possibilitate et impossibilitate
Rubrica 12 : De facilitate et difficultate
Rubrica 14 : De crebritate seu frequentia et raritate vsus rerum
Rubrica 15 : De raris naturaliter
Rubrica 17 : De iuuenum moralitate et naturalitate
Rubrica 18 : De senum moralitate et naturalitate
Pars 2
Liber 1
Rubrica 1 : De iustitia equitate et iniquitate
Rubrica 2 : De bonitate et prauitate
Rubrica 3 : De conscientia benignitatis et malignitatis
Rubrica 5 : De iniuria seu contumelia et offensione
Rubrica 6 : De defensione licita
Rubrica 7 : De voluntario et inuoluntario
Rubrica 8 : De intentione et facto
Rubrica 9 : De errore facti et erronea existimatione
Rubrica 10 : De assensu permissione et prohibitione
Rubrica 12 : De violentia et coactione
Rubrica 13 : De culpa et excusatione
Rubrica 14 : De iustitie naturali iudicio
Liber 2
Rubrica 1 : De veritate et falsitate et mendacio
Rubrica 2 : De fidelitate et fide et infidelitate seu perfidia
Rubrica 3 : De proditione exprobanda
Rubrica 4 : De adulatione: blandimento et assentione
Rubrica 5 : De simulatione et dissimulatione
Rubrica 6 : De apparentia: existentia: et hypocrisi
Rubrica 7 : De versutia dolo malo: seu malitia fraude et deceptione
Rubrica 8 : De simplicitate seu puritate et multiplicitate animi
Rubrica 9 : De obliquis actionibus
Rubrica 10 : De confidentia: credulitate et credulis atque incredulis
Rubrica 11 : De suspitione et suspitiosis
Rubrica 12 : De clandestinatione et patulitate
Liber 3
Rubrica 1 : De amore et dilectione
Rubrica 3 : De prediectione suiiipsius
Rubrica 4 : De parentibus et liberis
Rubrica 6 : De vincinis propinquitate et longinquitate
Rubrica 7 : De conuersatione conspectu: societate et sollicitudine
Rubrica 8 : De vera amicitia et amicis veris
Rubrica 10 : De amicorum experientia et cognitione
Rubrica 11 : De acquirendis amicis
Rubrica 12 : De conseruandis et retinendis amicis
Rubrica 13 : De amicorum confidentia
Rubrica 14 : De amicorum constantia et inconstantia
Liber 4
Rubrica 2 : De inuidia: zelo et nemessatione
Rubrica 4 : De inimicitia et inimicis
Rubrica 6 : De susurratione et seminatione discordiarum
Rubrica 8 : De rixis et scandalis
Rubrica 9 : De litibus et iurgiis
Rubrica 10 : De seditionibus ciuium
Rubrica 11 : De tranquillitate populi
Rubrica 12 : De satisfactione illate iniurie
Rubrica 13 : De pace seu concordia
Rubrica 14 : De causis inducentibus pacem et concordiam
Liber 5
Rubrica 1 : De petitionibus et rogationibus beneficiorum: et exauditionibus vel de negationibus
Rubrica 3 : De liberalite et munificentia
Rubrica 4 : De celeri aut morosa prestatione muneris et beneficii
Rubrica 5 : De auxilio et fauore
Rubrica 6 : De vtilitate oblationis munerum et beneficiorum
Rubrica 7 : De nocumento susceptionis munerum et beneficiorum
Rubrica 8 : De credito et debito
Rubrica 9 : De gratia et gratitudine et ingratitudine
Rubrica 10 : De mercede premio et retributione
Liber 6
Rubrica 1 : De politia seu ciuilitate
Rubrica 3 : De principibus: ducibus et regibus
Rubrica 4 : De moribus subiectorum regibus et principibus
Rubrica 5 : De tyrannide et tyranno
Rubrica 6 : De iure et lege et pacto
Rubrica 7 : De licentia facultate et regularitate
Rubrica 8 : De iudicibus et iudiciis
Rubrica 9 : De placiditate et ferocitate regis et iudicis
Rubrica 11 : De legatis et nunciis
Rubrica 12 : De obedientia et contumacia
Rubrica 13 : De facti probatione et testimonio
Rubrica 14 : De naturalibus iudiciis facti
Rubrica 15 : De vulgari seu famosa asseueratione facti
Rubrica 16 : De diuersis penis diuersorum criminum statutis in lege mosayca
Rubrica 17 : De iudiciali vindicta
Rubrica 18 : De iudiciali misericordia: venia et impunitate
Rubrica 19 : De seueritate seu rigore: et crudelitate seu seuitia
Pars 3
Liber 1
Rubrica 1 : De intelligentia: cognitione: ingenio et scientia consideratione morali
Rubrica 3 : De naturali perspicuitate veri
Rubrica 4 : De ratione morali consideratione
Rubrica 6 : De imaginatione: memoria: reminiscentia: et obliuione: consideratione morali
Rubrica 9 : De iudicio et prognosticatione futurorum
Rubrica 10 : De coniectura morum per aspectum et gestus
Rubrica 11 : De coniectura morum per verba
Liber 2
Rubrica 1 : De prudentia et sapientia
Rubrica 2 : De stultitia et insipientia
Rubrica 3 : De prouidentia et premeditatione atque deliberatione
Rubrica 5 : De preeligibilibus
Rubrica 6 : De ordine et ordinatione
Rubrica 7 : De principii qualitate et potentia consideranda
Rubrica 8 : De finis consideratione
Rubrica 9 : De perfectione operis
Rubrica 10 : De cause et effectus consideratione et occasione
Rubrica 11 : De potioritate qualitatis et quantitatis
Rubrica 12 : De cautione: securitate et periculo
Rubrica 13 : De partium morali consideratione
Rubrica 14 : De certitudine et incertitudine
Liber 3
Rubrica 1 : De philosophia et scientia litterarum
Rubrica 2 : De auctoribus scientiarum et libris eorum
Rubrica 3 : De doctrina et doctoribus seu magistris
Rubrica 4 : De admonitione: castigatione seu correctione
Rubrica 5 : De increpatione et reprehensione
Rubrica 6 : De exemplo et imitatione
Rubrica 8 : De etate acceptabili discipline
Rubrica 9 : De studio discipline et continuatione eius
Rubrica 10 : De inuestigatione seu indagatione et inuentione
Rubrica 11 : De curiositate vana
Liber 4
Rubrica 1 : De vtilitate seu proficuo
Rubrica 2 : De effectu verborum et operum
Rubrica 3 : De vanitate et frustratione humanorum actuum
Rubrica 4 : De promotione ingeniositatis et artificiositatis
Rubrica 5 : De artibus et artificiis
Rubrica 6 : De exercitio et vsu exercitii
Rubrica 7 : De cura et intentione animi et negligentia
Rubrica 8 : De labore operatiuo et corpore seu mollitie vel ocio
Liber 5
Rubrica 1 : De taciturnitate et loquacitate
Rubrica 2 : De temperantia locutionis
Rubrica 3 : Quando loquendum sit
Rubrica 4 : De interrogationis et responsionis prudentia
Rubrica 5 : De ennunciatione: iudicatione: affirmatione: approbatione et reprobatione
Rubrica 6 : De premediatione: et temeritate locutionis
Rubrica 7 : De circumspectione prolocutionis aliene malignitatis
Rubrica 8 : De tacendis et celandis propriis et alienis criminibus
Rubrica 9 : De Tacendis secretis et celandis: et propalatione eorum
Rubrica 10 : Cum quibus non sit loquendum
Rubrica 11 : De vaniloquio et multiloquio
Rubrica 12 : De locutione et auditione inhonestarum actionum
Rubrica 13 et 14 : De benigna ac placabili locutione: vel aspersa et rigida
Liber 6
Rubrica 1 : De rethorica et poetria et eloquentia facundia: oratione et oratore atque poeta
Rubrica 2 : De potentia et effectu eloquentie
Rubrica 3 : De necessariis cogitationi oratoris
Rubrica 4 : De exordio et partibus eius
Rubrica 6 : De argumentationibus et argumentis: rethoricis et dispositione eorum
Rubrica 7 : De locutione illatiua passionis animi et electis exemplis huiusmodi
Rubrica 8 : De qualitate verborum obseruanda eloquenti
Rubrica 9 : De iteratione sermonis vitanda
Rubrica 10 : De breuitate atque longitudine orationis et partium eius
Rubrica 11 : De verborum prolatione rethorica
Rubrica 12 : De electis benedictionibus
Rubrica 13 : De electis blandimentis
Rubrica 14 : De electis blasphemiis
Rubrica 16 : De electis rogaminibus et petitionibus miserabilium personarum
Rubrica 17 : De electis locutionibus significantibus miserabilitatem
Rubrica 19 : De scomatibus id est calide dictis conuitiis que vulgo in italia dicuntur moti
Rubrica 20 : De facetis dictis exclusiuis verecundie imminentis
Rubrica 21 : De iocali seu faceta excusatione
Rubrica 22 : De electis laudationibus: blandimentis et garulationibus
Rubrica 23 : De electis conclusionibus rethorice orationis
Pars 4
Liber 1
Rubrica 1 : De temperantia modestia: et modo atque nimietate
Rubrica 2 : De medio et extremis
Rubrica 3 : De modo exigentie cuiusque proportionalitatis seu conformitatis
Rubrica 4 : De paucitatis acceptabilitate et reprobatione multitudinis
Rubrica 5 : De paulatinorum potentia
Rubrica 6 : De multitudinis acceptabilitate et reprobatione paucitatis
Rubrica 7 : De acceptabilitate temporis et loci
Rubrica 8 : De modo celeritatis dilationis et more
Rubrica 9 : De serotinis et tempestiuis
Rubrica 10 : De repentinis seu subitis actibus
Rubrica 11 : De sufficientia satietate et insatietate
Liber 2
Rubrica 1 : De diuitiarum proficuo et nocumento paupertatis
Rubrica 2 : De paupertatis proficuo et molestia ac illaudatione diuitiarum
Rubrica 3 : De lucro et acquisitione diuitiarum
Rubrica 4 : De lucri acquisitionis honestate consideranda
Rubrica 5 : De rapina et furto et quacunque ablatione alieni
Rubrica 6 : De rebus propriis communibus et alienis
Rubrica 7 : De conseruatione diuitiarum
Rubrica 8 : De credito et debito maxime vsurario
Rubrica 9 : De damno et amissione diuitiarum
Rubrica 10 : De ludis fortuite amissionis bonorum
Rubrica 11 : De tranquillitate et inquietudinie animi circa diuitias et paupertatem
Rubrica 12 : De exemplis acceptate paupertatis illustrium virorum
Rubrica 13 : De modo diuitiarum cupiendarum et habendarum
Rubrica 14 : De auaritia et cupiditate pecunie
Rubrica 15 : De fruitione pecunie
Rubrica 16 : De parsimonia seu parcitate: largitate: et prodigalitate id est de modo expensarum
Liber 3
Rubrica 1 : De potentioribus et impotentioribus maioribus et minoribus
Rubrica 2 : De imperio et potestate et dominatione priuatorum
Rubrica 3 : De humilitate seu mititate superbia: elatione et fastu
Rubrica 4 : De arrogantia: insolentia: iactantia et vanagloria
Rubrica 5 : De presumptuositate seu fiducia sui falsa
Rubrica 6 : De contemptu seu despectione
Rubrica 7 : De irrisione et illusione
Rubrica 9 : De libertate et seruitute dominis et seruis
Rubrica 10 : De famulis et domesticis
Rubrica 11 : De nobilitate et ignobilitate
Rubrica 12 : De preciositate et vilitate
Rubrica 13 : De laude et commendatione
Rubrica 14 : De fama seu estimatione laudabili et infamia
Rubrica 15 : De gloria: dignitate: ambitione: honore et vituperio
Rubrica 16 : De reuerentia et honorificatione
Rubrica 17 : De obsequio et resistentia
Liber 4
Rubrica 2 : De musicali delectatione
Rubrica 3 : De delectatione variationis vsus rerum et tedio continuationis
Rubrica 5 : De gaudio petulantia et letitia
Rubrica 7 : De riduculis et vtrapelia
Rubrica 8 : De risu apto atque inepto
Rubrica 9 : De ludo et requie seu ocio laudabili
Rubrica 10 : De appetitu et desiderio
Rubrica 11 : De concupiscentia voluptatum
Rubrica 12 : De voluptate seu libidine
Rubrica 13 : De continentia et incontinentia cupiditatum et voluptatum
Rubrica 14 : De oculorum continentia et incontinentia
Rubrica 15 : De fame et siti seu ieiunio morali consideratione
Rubrica 16 : De saturitate: crapula et ebrietate
Rubrica 18 : De mundana pulchritudine et ornatu humani corporis
Liber 5
Rubrica 1 : De venerei amoris laude
Rubrica 2 : De eligibilibus personis coamandis amore venereo
Rubrica 5 : De natura venerei amoris
Rubrica 6 : De concupiscentia veneree voluptatis
Rubrica 7 : De amenitate actionis veneree
Rubrica 8 : De meretricio amore
Rubrica 9 : De incestuoso et nephario coitu
Rubrica 10 : De molestia et damno amoris venerei
Rubrica 11 : De exclusiuis et diminutiuis amoris venerei et libinidis eius
Liber 6
Rubrica 1 : De laudibus mulierum et acceptabilitate earum
Rubrica 2 : De vitiis mulierum et reprobatione earum
Rubrica 3 : De laude matrimonii et eius acceptabilitate
Rubrica 4 : De prouidentia contrahendi matrimonii vel non contrahendi
Rubrica 5 : De officio et cura pertinentibus ad vxores et maritos
Rubrica 6 : De mutua dilectione et fide mariti ex vxoris
Rubrica 8 : De castiate et pudicitia atque impudicitia
Rubrica 9 : De custodia et indagatione suspecte impudicitie mulieris
Rubrica 10 : De molestia vxorum et dissuasione vxorationis
Rubrica 11 : De conseruatione aut separatione matrimonii
Pars 5
Liber 1
Rubrica 1 : De fortitudine animi
Rubrica 2 : De patientia et impatientia
Rubrica 3 : De spernendis conuitiis et malis dictis
Rubrica 4 : De animi constantia seu perseuerantia: leuitate: pertinacia et mutabilitate
Rubrica 5 : De spe et desperatione
Rubrica 6 : De magnanimitate et magnificentia et pusillanimitate
Rubrica 7 : De mansuetudine: ira et furore
Rubrica 8 : De vindicta et clementia seu remissione proprie iniuri
Liber 2
Rubrica 1 : Unde oriantur bella
Rubrica 2 : De iustis causis assumendi bellum
Rubrica 3 : De belli pressura periculo et euentu
Rubrica 4 : De eis que prius et potius agenda sunt quam prelium
Rubrica 5 : De militia et officio et laudibus militum et sacramento eorum
Rubrica 6 : De eligendis ad militiam seu officium bellicum
Rubrica 7 : De peritia atque imperitia bellice operationis
Rubrica 8 : De experientia et vsu bellici exercitii
Rubrica 9 : De velocitate atque pigritia bellatorum
Rubrica 10 : De ocio et perpessione bellici operis
Rubrica 11 : De prouidencia et preconsiliatione belli
Rubrica 12 : De preparatione necessariorum belli
Rubrica 13 : De munitione et custodia locorum
Rubrica 14 : De experienda dubia fide suorum
Rubrica 15 : De explorationibus et exploratoribus
Rubrica 16 : De occultandis consiliis initis contra hostes
Rubrica 17 : De modo quantitatis exercitus habendo
Rubrica 18 : De aciebus et ordinibus exeritus disponendis
Rubrica 19 : De modis artificiosis preliandi
Rubrica 20 : De audacia timore spe et desperatione et magnanimitate bellatorum
Rubrica 21 : De aduersis occultandis hostibus
Rubrica 22 : De exhortatione et incitatione suorum ad prelium
Rubrica 23 : De remouendo timore a suo exercitu
Rubrica 24 : De suis cohercendis ad pugnam
Rubrica 25 : De suis infidelibus seu criminosis caute emittendis vel puniendis
Rubrica 26 : De infidelitate suorum eminentium dissimulanda et caute corrigenda
Rubrica 27 : De temerario furore suorum eminentium caute mitigando vel remouendo
Rubrica 28 : De cautelis inducendi suspitiones malignas inter hostes dimicandi
Rubrica 29 : De cautelis tollendi vel minuendi hostibus animositatem
Rubrica 30 : De turbandis hostibus
Rubrica 31 : De cautelis fugandi hostes vano terrore
Rubrica 32 : De cautelis inferendi hostibus veras occasiones recedendi ab instanti oppressione
Rubrica 33 : De fatigandis seu inquietandis hostibus ante conflictum
Rubrica 34 : De eligenda commodiori suppetentia incitandi hostes et preliandi
Rubrica 35 : Quod hostes non sunt includendi ad pugnandum sed excludendum
Rubrica 36 : De insidiis disponendis contra hostes
Rubrica 37 : De simulationibus habendis ad decipiendum hostes
Rubrica 38 : De cautelis educendi exercitum de locis periculosis
Liber 3
Rubrica 1 : De aduersitate et prosperitate
Rubrica 2 : De fortuitis aut fatalibus accidentibus aduersitatis vel prosperitatis
Rubrica 4 : De naturali mutabilitate status cuiusque
Rubrica 5 : De pressura temporis
Rubrica 7 : De fletu et lamentatione
Rubrica 8 : De miseria et miseris
Rubrica 9 : De miserabilibus personis
Rubrica 10 : De misericordia et immisericordia
Rubrica 11 : De diuina consolatione miserabilium personarum
Rubrica 12 : De humana consolatione miserorum
Liber 4
Rubrica 1 : De laboriositate et vanitate vite
Rubrica 2 : De vite breuitate et quantitate
Rubrica 3 : De mortis naturalitate
Rubrica 4 : De incertitudine hore mortis et multiplicitate occasionis mortis
Rubrica 5 : De meditatione mortis et vite
Rubrica 6 : De mortis horribilitate
Rubrica 7 : Quid mors non sit metuenda
Rubrica 8 : De turpi et mala vita spernenda et mortis acceptabilitate
Rubrica 10 : De laudabiliter morientibus et laudabili fama mortuorum
Rubrica 1
De prudentia et sapientia¶ Salomon in prouerb. c. i. "Audiens sapiens sapientior erit: et intelligens gubernacula possidebit."
/ 2. c. "Inclina cor tuum ad cognoscendum prudentiam Dominus dat sapientiam. Si intrauerit sapientia cor tuum et scientia: anime tue placuerit: consilium custodiet te: et prudentia seruabit te: vt eruaris de via mala: et ab homine qui peruersa loquitur."
/ 3 c. "Beatus homo qui inuenit sapientiam: et cui affluit prudentia. Melior est acquisitio sapientie negotiatione argenti et auri primi et purissimi. fructus eius praeciosior est cunctis opibus: et omnia que desiderantur: huic non valent comparari. Longitudo dierum in dextera sapientie: et in sinistra illius diuitie et gloria. Uie sapientie vie pulchre: et omnes semite illius pacifice. Gloria sapientes possidebunt."
/ 4. c. "Dilige sapientiam: et seruabit te. Glorificaberis a sapientia cum eam fueris amplexatus: dabit capiti tuo augmentum gratiarum et corona inclita proteget te."
/ 8. c. "Melior est sapientia cunctis opibus preciosissimis: et omne desiderabile ei non potest comparari. Fingitur dicere sapientia: Per me reges regnant: et legum conditores iuste decernunt. Per me principes imperant: et potentes decernunt iustitiam. Ego diligentes me diligo: et qui mane vigilant ad me: inuenient me. Mecum sunt diuitie et glo ria: opes superne et iustitia etcaetera. Beatus homo qui audit me: et qui vigilat ad fores meos quotidie: et obseruat ad postes ostii mei. Qui me inuenerit: inueniet vitam: et hauriet salutem a domino. Qui autem in me peccauerit: ledet animam suam. Omnes qui me oderunt: diligunt mortem."
/ Nono cap. "Da sapientie occasionem: et addetur ei sapientia. Principium sapientie timor domini. Per me multiplicabuntur dies tui: et addentur tibi anni vite. Si sapiens fueris: tibi metipsi eris. Si autem illusor: solus portabis malum."
/ 14. c. "Labia sapientium custodiunt eos. Sapiens timet et declinat a malo. Stultus transilit et confidit. Lingua sapientium ornat scientiam. Cor sapientis querit doctrinam."
/ 16. c. "Posside sapientiam: quia auro melior est: et acquire prudentiam: quia preciosior est argento. Qui sapiens corde est appellabitur prudens: et qui dulcis eloquio maiora percipiet. Cor sapientis erudiet os eius: et labiis illius addet gratiam."
/ 22. c. "Inclina aurem tuam: et audi verba sapientium. Uir sapintens et fortis est: et vir doctus robustus et validus."
/ 7. c. "Utilior est sapientia cum diuitiis: et magis prodest. Sicut protegit sapientia: sic protegit pecunia: hoc autem plus habet eruditio et sapientia: quod vitam tribuit possessori suo. Noli esse plus sapiens quam necesse est."
/ 10. c. "Cor sapientis in dextera eius: et cor stulti in sinistra illius. Uerba oris sapientis gratia."
¶ Aristoteles magnorum moralium libro i. ca. 71. "Prudentia est contra operabilia in quibus electio et fuga. Circa operationem et operabilia est prudentia. Prudentia est habitus electiuus et operatiuus: eorum qua in nobis sunt."
/ 73. c. "Sapientia est ex intellectu et scientia composita: quare erit cir ca hoc: circa que et intellectus et scientia."
/ 74. c. "Circa conferentia est prudentia: sapientia autem non: alterum ergo est sapientia et prudentia."
/ 75. c. "Sapientia quidem est circa perpetuum et diuinum: prudentia autem circa conferens hominum."
/ Libro. 2 c. 7. "Neque absque prudentia alie virtutes fiunt: neque prudentia perfecta est absque aliis virtutibus: sed cooperantur quodammodo ad seinuicem consequentes prudentiam. Sapientia absconsa et thesaurus inuisus que vtilitas in vtrisque"
/ 37. c. "Est sapiens anime sue sapiens. Uir sapientens implebitur benedictionibus: et videntes illum laudabunt."
/ Idem ethicorum libro 6. c. 3. "Necesse est prudentiam esse habitum cum ratione verum circa humana operatiuum."
/ 5. c. "Sapientia est intellectus et scientia honorabilissimorum natura. Prudentia est circa humana: et de quibus est confiliari: prudentis enim maxime hoc opus esse dicimus bene confiliari. Non est prudentia vniuersalium solum: sed oportet et singularia cognoscere actiua enim: actio autem circa singularia Iuuenes non videntur fieri prudentes. Causa autem quoniam et singularium est prudentia que fiunt cognita experientia: inuuenis autem expertus non est: multitudo enim temporis faciet experientiam."
/ 8. c. et pe. "Peruertit malitia et mentiri facit circa practica principia quia manifestum: quoniam impossibile est prudentem esse non entem bonum."
/ Idem retho. li. i. c. 13. "Prudentia est virtus intellectus secundum quam bene consiliari possunt de bonis et optimis dictis ad felicitatem."
/ Idem politicorum libro 7. c. 6. "Aptum natum est potentiam quidem in minoribus: prudentiam autem in senioribus esse."
/ Idem elementorum libro i. "Quibusdam est magis opere precium videri esse sapientes quam esse et non videri. Sophistica est apparens sapientia: non autem existens."
¶ Iesus filius sirach in eccl. c. i. "Omnis sapientia a domino deo est. Deus praebet sapientiam diligentibus se. Concupiscens sapientiam: conserua iustitiam: et deus praebebit illam tibi."
/ 20 c. "Sapiens in verbis: seipsum amabilem factus. Sapiens in verbis: producet seipsum. Homo prudens: placebit magnatis."
¶ Philon vel philemon lib. sapientie. c. i. "Inmaliuolam animam: non intrabit sapientia: nec habitabit in corpore subdito peccatis."
/ 3. c. "Sapientiam et disciplinam qui abiicit: infelix est: et vacua est spes illorum: et labores sine fructu."
/ 6. c. "Sapientia facile videtur ab his qui diligunt eam: et iuuenitur ab his qui querunt illam. Concupiscentia sapientie deducet ad regnum perpetuum. Multitudo sapientium: sanitas est orbis terrarum. Rex sapiens: populi stabilimentum est."
/ 7. c. "Sapientia est speciosior sole: et super omnem dispositionem stellarum luci comparata prior inuenitur. Sapientia vincit malitiam."
¶ Tullius de officiis li. 2. c. 2. "Sapientia est rerum diuinarum: et humanarum causarum qua quibus he res continentur scientia."
/ Idem tusculanarum quodnum li. i. "Nihil est hominis prudentia dulcius quam vt cetera auferat: affert certe senectus"
/ Idem rethorica artis vereris lib. 2. ca. 9. "Prudentia est rerum bonarum malarumque vtrumque scientia."
/ Li. 2. c. 2. "Prudentia est calliditas: que ratione quadam potest delectum habere bonorum et malorum."
Idem de diuinatione li. 2. "Sapientem esse portentum est: sepius enim in vllam peperisse arbitror quam sapientem fuisse."
¶ Iacobus apostolus epistola vnica. c. 3. "Que desursum est sapientia. Primum quidem pudica est: deinde pacifica: modesta: suadibilis: bonis consentiens: plena misericordia et fructibus bonis: iudicans sine similitudine."
¶ Paulus apostolus epistola ad roma. c. 8. "Prudentia carnis mors est: prudentia autem spiritus vita et pax."
¶ Uegetius de re militari li. i. ti. 2. "Prudentia et modestiam seruat in castris: et non parum prodest in dimicatione consiliis."
¶ Ambrosius de officiis li. i. c. 23. "Prudentia in veri inuestigatione versatur: et scientie plenioris infundit cupiditatem."
¶ Cecilius firmianus de beata vita li. i. "Primus sapientie gradus est falsa intelligere: secundus vera cognoscere."
/ Lib. 3. "Uirtus cum scientia coniuncta sapientia est. Sapientia nisi in aliquo actu fuerit quo vim suam exerceat inanis et falsa est. Nunquam potest esse iustus qui stultus est: neque sapiens qui fuerit iniustus. Calliditas et astutia in multis animalibus sunt: vel cum insidiantur aliis: et dolo capiant et deuorant: vel cum insidias aliorum vario genere deludunt. Sapientia vero in hominem solum cadit."
¶ Augustinus in epigramatibus prosperi. 74 emp. "In magna egestate sunt diuites: sapientie thesauros non habentes."
¶ Fulgentius mitologiarum lib. 2. fabula. 2. "Sapientia etiam in tenebris proprium fulgorem possidet."
/ Capitulo. 3 "Insipiens esto: cum tempus postulat aut res. Stultitiam simulare loco prudentia summa est."
¶ Boetius in arismetrica. c. 2. "Sapientia est earum rerum que vere sunt cognitio et integra compraehensio."
¶ Cassiodorus epistolarum li. 6. e. 10. "Sapientia est que honores meretur. Sola prudentia quae nemo sic assequitur vt eam non necessario et per alios querem videatur. Senes ipsi sapientiam consiliis discunt."
/ Li. 12. et fi. e. 3. "Ubicumque probatur esse necessaria prudentia: quoniam rebus omnibus videtur adhibere accommoda."
¶ Hugo de sancto victore in didascalo li. i. c. i. "Omnium expetendorum prima est sapientia in qua perfecti boni forma consistit. Summum in vita solamen est studium sapientie quam qua inuenit felix est: et qui possidet beatus."
/ Libro. 2 c. 13. "Omnes pene virtutes corporis mutantur in senibus et crescente sola sapientia decrescunt cetera."
On this page