Rubrica 7

¶ De masuetudinc ira et furore. Rubrica 7.

IOb hystoria capitulo 5. "Uirum stultum interficit iracundia"

/ 36. capitulo. "Non te superet vt aliquem opprimas."

¶ Psalmista. 4. psalmus. "Irascimini et nolite peccare."

/ 36. psalmus. "Desine ab ira et derelinque furorem. Mansueti habitabunt terram: et delectabuntur in multitudine pacis."

¶ Salomon in prouerbiis. capitulo 3. "Mansuetis dominus gratiam dabit."

/ 12. capitulo. "Fatuus statim vindicat iram suam: qui autem dissimulat in iuriam callidus est."

/ 15. capitulo. "Responsio mollis frangit iram: sermo durus suscitat furorem."

/ 16. capitulo. "Indignatio regis nuncius mortis: et vir sapiens placabit eum. In hylaritate vultus regis vita."

/ 18. capitulo. "Spiritum ad irascendum facilem quis poterit sustinere:"

/ 22. capitulo. "Noli esse amicus homini iracundo: neque ambules cum viro furioso: ne forte discas semitas eius et sumas scandalum anime tue"

/ 25. capitulo. "Lingua mollis frangit duritiam."

/ 26. capitulo. "Qui imponit stulto silentium iras mitigat. Homo iracundus suscitat rixas."

/ 27. capitulo. "Ira non habet misericordiam: nec erumpens furor: et impetum concitati spiritus ferre quis poterit:"

/ 29. c. "Uir iracundus prouocat rixas: et qui ad indignandum facilis est erit ad peccata procliuior."

/ 30. capitulo. et penultimo. "Qui prouocat iras perducit discordias."

/ Idem in ecclesiaste capitulo 7. "Nesiis velox ad irascendum. Ira in fine stulti requiescit."

¶ Cronica de nugis philosophorum. capitulo 4. scilicet de chilone. "Chilo vnus de septem sapiententibus iubebat ire dominari."

¶ Aristoteles rethoricorum libro i. capitulo 20. "Quecunque presentia letificant: et sperantes et memorantes vt in pluribus: propter quod et irasci delectabile. nullus enim irascitur ei qui videtur impotens cruciatum sortiri: neque his qui multum supersunt potentia: aut si irascatur mitius. Irati tristantur vehementer non punientes: sperantes autem gaudent."

/ Libro 2. capitulo 8. "Infirmi egentes amantes sitientes totaliter concupiscentes: et non assequentes iracundi sunt et facile commobiles."

/ 5. capitulo. "Irasci contrarium est ei quod est mitescere: et ira mansuetudini. Mansuetudo est destitutio et quietatio ire. Ad confitentes iuste flagellari quietamur ab ira. Ad humilitates cessat ira. Impossibile est simul timere et irasci. Quietat iram tempus: quietat autem et alterius ira maior: et ab alio recepta punitio prius. Filocrates dicente quodam irato populo. Cur non respondes. nondum ait: sed tunc cum alium videro criminatum. mites enim fient cum in alios iram expenderint. Non fit ab ira iustum."

/ 6. capitulo. "Factiua inimicitie est ira. Iratus tristatur: odiens autem non."

/ 8. capitulo. "Ausiuum est ira. Iniusta pati ire factiuum est."

/ 16. capitulo. "Iuuenes sunt animosi et acute ire: et quales assequi impetu et minores sunt ire. Nullus iratus timet."

/ Idem etichorum libro 3. capitulo 8 "Impetuosissimus est furor ad pericula. Irati quidem dolent: punientes autem delectantur."

/ Libro. 6. "Mansuetudo est medietas contra iras. Qui quidem in omnibus opem irascitur adhuc autem et vt oportet et quoniam et quanto tempore laudatur: mansuetus autem iste vtique erit: si quidem mansuetudo laudatur. vult enim mansuetus imperturbatus esse et non duci ad passionem: sed secundum quod ratio or dinabit. Non irasci in quibus opem videtur insipientis esse. Iracundi velociter irascuntur: et quibus non oportet: et in quibus non oportem: et magisquam oportet: quiescunt autem velociter. Punitio quietat impetum ire: delectationem pro tristitia facientes."

/ Libro 7. capitulo 6. "Ira consequitur rationem aliqualiter."

/ Idem magnorum moralium libro i. capitulo 41. "Neque deficiens ira neque superabundans laudabile est."

/ Libro 2. capitulo 17. "Nullus iratus non tristatur."

/ Idem hyco nomicorum libro i. "Iracundi non bene subiiciuntur."

/ Idem polyticorum. libro 5. capitulo 7. "Iratorum fere plurimi punitionis gratia insurgunt. Ira cumtristitia adest."

/ Idem de hystoriis animalium. libro 8. capitulo i. "Minus sunt iracuda femella omnia masculinis excepta vrsa et pardolo."

/ Idem topicorum. libro 4. "Qui irascitur contristatur priore in eo tristitia facta. non enim ira tristitie: sed tristitia ire est causa."

/ Idem elementorum libro i. "Conturbati minus possunt obseruare omnes"

¶ Iesus filius sirach: in ecclesiastico capitulo 8. "Cum iracundo non facias rixam."

/ 25. capitulo. "Non est ira super iram mulieris."

/ 28. capitulo. "Homo iracundus incendit litem."

/ 30. capitulo. "Zelus et iracnndia minuunt dies."

¶ Terentius in hecyra. capitulo 8. "Pueri inter sese quam pro leuibus noxiis iras gerunt."

Salustius in catilinario. "Que apud alios iracundia dicitur ea in imperio superbia atque crudelitas appellatur."

Uirgilius. eneide libro 5. parum vltra medium. "Uim suscitat ira"

¶ Oratius in epistolis. 2. epistola. "Ira breuis furor est: animum rege: qui nisi paret Imperat: hunc frenis hunc tu compesce cathenis."

¶ Tullius tusculanarum questionum. libro 3. "Numque sapiens irascitur."

/ Libro 4. "Ira est libido puniendi eum qui videatur lesisse iniuria. Animus qui turbatus et concitatus cohibere se non potest: nec quo loco vult insistere."

/ Idem in oratione pro marco marcello: "Iracundia est inimica consilio."

/ Idem de oratore. libro 2 "Habet et voluntatem nocendi iracundia."

¶ Ouidius epistolarum. 3. epistola. "Uince animos iramque tuam qui cetera vincis."

/ Epistola 7. "Flendo diffundimus iram."

/ Idem sine titulo: siue amorum. libro i. capitulo 8. "Sed nunquam dederis spaciosum tempus in iram. Sepe simultates ira morata facit."

/ Libro 2. capitulo 12. "Cadit ira metu."

/ Idem de arte amandi. libro i. "Ut fragilis glacies interit ira mora:"

/ Libro 3. et finali. "Pertinet ad faciem rabidos compescere mores Candida pax homines: trux decet ira feras. Ora tument ira: nigrescunt sanguine vene. Lumina gorgoneo seuius igne micant."

/ Idem de remedio amoris. libro i. "Dum furor in cursu est currenti cede furori."

/ Idem de tristibus. libro 3. capitulo 6. "Quo quisquam est maior magis est placabilis ire. Et faciles motus mens generosa capit."

/ Epistola. 12. "Omne trahit secum cesaris ira malum."

/Idem methamorph libro i. "Seua cupidinis ira subest."

/ Libro. 13 "Facit ira potentem."

/ Idem de fastis. libro 5. "Iustum preterit ira modum."

¶ Mattheus in euangelio. capitulo 5. "Omnis qui irascitur fratri suo reus erit iudicio."

¶ Iacobus apostolus. epistola vnica. capitulo 3. "Sit omnis homo velox ad audiendum: tardus ad loquendum: et tardus ad iram."

¶ Paulus apostolus in epistola ad ephesios. capitulo 3. "Sol non occidat super iracundiam vestram."

¶ Seneca de ira. libro i. "Ira in temeritatem prona est: et pericula dum inferre vult: non timet."

/ Libro 2. "Nunquam iracundia admittenda est: aliquando simulanda. Fortiora solidaque natura ingenia antequam disciplina molliatur prona in iram sunt. Nihil magis facit iracundos quam educatio mollis et blanda: Maximum remedium ire mora est. Quid est gloriosius quam iram in amicitiam commutare."

/ Libro 3. "Cetera vitia impellunt animos: ira precipitat. Animus affectus nimis offenditur."

/ Idem epistolarum ad lucillum. libro 3: epistola 4. "Immodica ira gignit insaniam. Ingentis ire exitus furor est."

/ Libro 19. epistola 8. "Iracundi hominis iracunda oratio est."

/ Idem tragediarum in hercule furente. capitulo 3. "Arma non seruant modum Nec temperari facile: nec reprimi potest Stricti ensis ira"

/ In thieste. capitulo 7. "Ira cum magnis agitata causis Gram rumpit generatque bellum."

In hyppolito. capitulo 2. "Furor cogit Semper peiora. Siste furibundum impetum."

/ Capitulo. 7. "Quid sinat inausum femine praeceps furor."

/ In troas. capitulo 4. "Iuuenile vicium est regere non posse impetum."

/ Capitulo. 7. "Dabit ira vires."

/ In medea. capiutlo 3. "Ira que tegitur nocet."

/ Capitulo. 7. "Grauis ira regum est semper"

/ Idem in prouerbiis. "Fulmen est vbi cum potestate habitat iracundia. Iratus etiam facinus consilium putat."

¶ Lucanus libro 4. "Timeatque furentes. Et morti faciles animos."

/ Libro. 7. "Frenosque furentibus ira. Laxat."

¶ Ualerius maximus libro 9. titulo de ira. "Semiramis assyriorum regina cum ei circa cultum capitis sui occupate nunciatum esset babyloniam defecisse altera parte crinium adhuc soluta protinus ad eam expugnandam eucurrit. Nec prius decorem capillorum in ordinem quam tantam vrbem in potestatem redegit. Quo circa statua est in babylone posita illo habitum quo adulti omnem exigendam celeritate precipiti tetendit."

¶ Lex digestione titulo ad legem iuliam de adulteriis. libro si adulterium cum incestu. §. imperatores. "Difficilimum est iustum dolorem temperare."

/ Titulo de regulis iuris libro quicquid. et de diuortiis. libro iii. "Quicquid calore iracundie vel sit vel dicitur non prius ratum est quam si perseuerantia apparuerit iudicium animi fuisse."

¶ Marcialis cocus libro vndique suscepto. capitulo 3. "Ira mouet gladium."

¶ Auctor libelli de formula honeste vite. capitulo 4. "Ad iram sis tardus."

¶ Cecilius firmianus: de beata vita libro 4. "Tres sunt affectus qui homines in omnia facino ra precipites agunt. Ira cupiditas libido."

¶ Augustinus: in epigrammatibus prosperi epigramma 93. "Nulli irascenti sua ira videtur iniusta. Ab omni indignatione cito redeundum est ad mansuetudinis lenitatem nam pertinax motus facile in eius odium transit cui non celeriter ignoscitur."

¶ Prudentius de psicomachia. capitulo 4. "Ipsa sibi est hostis vesania: seque furendo. Interimit moriturque suis ira ignea telis."

¶ Fulgentius. libro 2. fabula 14. "Furor etiam sapientibus aliquando subrepit. Omnis sapientia integritate morum suorum contra furiam virtute animi vendicat. Omnis sapiens furorem suum in corde celat."

¶ Cato. capitulo i. "Irasci ab re noli. Ira te tempera."

/ Capitulo. 2. "Ira odium generat: concordia nutrit amorem."

/ Capitulo. 3. "Iratus de re incerta contendere noli. Impedit ira animum ne possit cernere verum."

¶ Cassiodorus: epistolarum. libro 3. epistola i. "Indignatio ceca est. Furor instantiam plerumque precipitat."

/ 11. epistola. "Iracunda contemne."

/ libro 4. epistola 10. "Iniquum quippe nimis est quod delectat iratum. Furentes iusta non sentiunt: quia dum commoti in vindictam seuiunt rerum temperantiam non requirunt"

/ Libro 6. epsitola 9. "Iracundus luminum feruore declaratur."

/ Libro 10. epistola 11. "Iram vince."

/ Libro 11. epistola 8. "Grauius semper irascitur qui contra propositum commouetur."

/ Libro 12. et finali. epistola i. "Quam periculosum est pati iudicem rationabiliter iratum: et illum de fortunis tuis decernere quod te constat grauitur imitasse."

/ Idem de amicitia. capitulo 24. "Ira procul absit: cum qua nihil considerate nihil recte fieri potest. Qui sequitur sue mentis impetum et non rationem: vix aut nunquam in corripiendo proficiunt."

¶ Gregorius in pastorali capitulo 28. "Habet tristis ex propinquo iram."

/ 41. capitulo. "Nonnumquam mansueti cum presunt vicinum et quasi iuxta positum torporem defidie patiuntur: et plerumque nimia resolutione lenitatis vltra quam necesse est vigore districtionis emolliunt. Iracun di cum regiminum loca percipiunt quo impellente ira in mentis vesaniam deuoluuntur: eo etiam subditorum vitam dissipata quietis tranquillitate confundunt. Amplectantur mansueti sollicitudinem: damnent iracundi perturbationem. Menti furore ebrie omne rectum quod dicitur peruersum videtur."

¶ Isydorus solliloquiorum. libro 2. capitulo 21. "Refrena iracundie impetus. Si non potes iram vitare: vel tempera Irascentem patientia delinire. Blandimento iracundiam furentis dissolue."

¶ Bernardus in libro de improbatione viciorum capitulo 4 "Te tua precipitant si non caueris ab ira. Sepius iratur placidus reticendo coartat. Mansuetudo fera flectit sine verbere mentem."

¶ Gualterius de castellione. libro i. "Mansuesce rogatus. Uindictam differ donec pertranseat ira."

/ Libro. 10. et finali. "Immemor ira sui est: et quo rapit impetus illuc. Ebria discurrit: et se sociosque flagellat."

¶ Mattheus vindocinensis in poetria. parte 2. capitulo 3 "Ira patet vultus exteriore nota."

/ Capitulo. 4. "Intimat ira nocens exitiale nephas."

/ Capitulo. 8. "Ira mouet lites: lis prelia: prelia mortem."

¶ Gaufridus in poetria. capitulo 107. "Ira genus flamme: materque furoris ab ipso. Felle trahens oritur: cor et interiora venenat."

¶ Ricardus iudex venuxinus libro de pertractione nuptiarum. capitulo 28 "Ieiunus leniter subitam scandescit ad inram."

¶ Auctor libelli qui incipit astrolabi. "Accensas mollis responsio mitigat iras. Auget eas potius dura creatque nouas. Ira potentis erit quasi fulgoris ictus habenda. Sicut hic est. sic est illa cauenda tibi."

¶ Prouerbia vulgaria. "Chi piegora se fa louo elmanduga."