Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros Sententiarum

Liber 1

Praefatio

Praefatio

Prologus

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Distinctio 1

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 2

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Distinctio 3

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 1

Quaestio 5

Quaestio 6

Distinctio 4

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 5

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 6

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 7

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 8

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 9

Quaestio 1

Distinctio 10

Quaestio 1

Distinctio 11

Quaestio 1

Distinctio 12

Quaestio 1

Distinctio 13

Quaestio 1

Distinctio 14

Quaestio 1

Distinctio 15

Quaestio 1

Distinctio 16

Quaestio 1

Distinctio 17

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 18

Quaestio 1

Distinctio 19

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Distinctio 20

Quaestio 1

Distinctio 21

Quaestio 1

Distinctio 22

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 23

Quaestio 1

Distinctio 24

Quaestio 1

Distinctio 25

Quaestio 1

Distinctio 26

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 27

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Distinctio 28

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 29

Quaestio 1

Distinctio 30

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 31

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 32

Quaestio 1

Distinctio 33

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 34

Quaestio 1

Distinctio 35

Quaestio 1

Distinctio 36

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Distinctio 37

Quaestio 1

Distinctio 38

Quaestio 1

Distinctio 39

Quaestio 1

Distinctio 40

Quaestio 1

Distinctio 41

Quaestio 1

Distinctio 42

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 43

Quaestio 1

Distinctio 44

Quaestio 1

Distinctio 45

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 46

Quaestio 1

Distinctio 47

Quaestio 1

Distinctio 48

Quaestio 1

Liber 2

Prologus

Distinctio 1

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Distinctio 2

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 3

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctiones 4-5

Quaestio 1

Distinctio 6

Quaestio 1

Distinctio 7

Quaestio 1

Distinctio 8

Quaestio 1

Distinctio 9

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 10

Quaestio 1

Distinctio 11

Quaestio 1

Distinctio 12

Quaestio 1

Quaestio 1

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 13

Quaestio 1

Distinctio 14

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 15

Quaestio 1

Distinctio 17

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Distinctio 18

Quaestio 1

Distinctio 19

Quaestio 1

Distinctio 20

Quaestio 1

Distinctiones 21-22

Quaestio 1

Distinctio 23

Quaestio 1

Distinctio 24

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 25

Quaestio 1

Quaestio 1

Distinctiones 26-28

Quaestio 1

Distinctio 29

Quaestio 1

Distinctio 30

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctiones 31-32

Quaestio 1

Distinctio 33

Quaestio 1

Distinctio 34

Quaestio 1

Distinctio 35

Quaestio 1

Distinctio 36

Quaestio 1

Distinctio 37

Quaestio 1

Distinctio 38

Quaestio 1

Distinctio 39

Quaestio 1

Distinctiones 40-41

Quaestio 1

Distinctio 42

Quaestio 1

Distinctiones 43-44

Quaestio 1

Liber 3

Collatio

Distinctio 1

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Distinctio 2

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 3

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 4

Quaestio 1

Distinctio 5

Quaestio 1

Distinctio 6

Quaestio 1

Distinctio 7

Quaestio 1

Distinctio 8

Quaestio 1

Quaestio 1

Distinctio 9

Quaestio 1

Distinctio 10

Quaestio 1

Distinctio 11

Quaestio 1

Distinctio 12

Quaestio 1

Distinctio 13

Quaestio 1

Distinctio 14

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Distinctio 15

Quaestio 1

Distinctio 16

Quaestio 1

Distinctio 17

Quaestio 1

Distinctio 18

Quaestio 1

Distinctio 19

Quaestio 1

Distinctio 20

Quaestio 1

Distinctio 21

Quaestio 1

Distinctio 22

Quaestio 1

Distinctio 23

Quaestio 1

Distinctio 24

Quaestio 1

Distinctio 25

Quaestio 1

Distinctio 26

Quaestio 1

Distinctio 27

Quaestio 1

Distinctiones 28-30

Quaestio 1

Distinctio 31

Quaestio 1

Distinctio 32

Quaestio 1

Distinctio 33

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Distinctio 34

Quaestio 1

Distinctio 35

Quaestio 1

Distinctio 36

Quaestio 1

Distinctio 37

Quaestio 1

Distinctio 38

Quaestio 1

Distinctio 39

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 40

Quaestio 1

Liber 4

Collatio

Distinctio 1

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 2

Quaestio 1

Distinctio 3

Quaestio 1

Distinctio 4

Quaestio 1

Distinctiones 5-6

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Distinctio 7

Quaestio 1

Distinctio 8

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 9

Quaestio 1

Distinctio 10

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 11

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Distinctio 12

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctio 13

Quaestio 1

Distinctio 14

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Distinctio 15

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 16

Quaestio 1

Distinctio 17

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctiones 18-19

Quaestio 1

Distinctiones 20-21

Quaestio 1

Quaestio 1

Distinctio 22

Quaestio 1

Distinctio 23

Quaestio 1

Distinctio 24

Quaestio 1

Distinctio 25

Quaestio 1

Distinctio 26

Quaestio 1

Distinctio 27-29

Quaestio 1

Distinctio 30

Quaestio 1

Distinctiones 31-32

Quaestio 1

Distinctiones 33

Quaestio 1

Distinctiones 34-36

Quaestio 1

Distinctiones 37-39

Quaestio 1

Distinctiones 40-42

Quaestio 1

Distinctiones 43

Quaestio 1

Quaestio 1

Quaestio 3

Quaestio 4

Distinctiones 44

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctiones 45

Quaestio 1

Quaestio 1

Distinctiones 46

Quaestio 1

Distinctiones 47

Quaestio 1

Distinctiones 48

Quaestio 1

Distinctiones 49

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 1

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Distinctiones 50

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

How to Cite

Next

Praefatio

1

¶ Reuerendi patris fratris Ioannis de Bassolis minori te / Sacre Theologie professoris / ac interpretis profundissimi in primum sententiarum. prefatio. Rincipium verborum tuorum veritas. Beatus Gregorius. 20. moralium loquens de sacra scriptura et scientia eius sic dicit Omnem scientiam atque doctrinam sacra scriptura sine aliqua compassione transcendit eo quod vera predicat ad celestem patriam vocat a terrenis desideriis ad superna amplectenda cor legentis inuitat vsu fastidium tollit et tanto amplius diligitur quanto amplius meditatur animum legentis humilimis virtutibus adiuuat sublimibus sensibus leuat omnibus colligitur quod scien¬

2

¶ Ex quibus tia sacre scripture que in libro sententiarum quasi aurum preciosum in thesauro reconditur in quatuor priuilegiis ceteras scientias humanitus adinuentas antecellit. Est enim honore dignior quod tangitur ibi sacra scriptura omnem scientiam etc. Secundo est fulgore clarior quod tangitur eo quod vera praedicat. Tertio est valore potior seu melior quod tangitur ad celestem patriam vocat etc. Quarto est vigore firmior vel potior quod tangitur ibi quod vltimo animam legentis etc. quatuor per ordinem in verbis de

3

¶ Et ista ipsa propositis describuntur. In quibus tanquam caput et principium aliarum scientiarum nuncupatur cum dicitur principium etc. Est enim scientia pre ceteris excessiue dignitatis quia principium Secundo est scientia expressiue claritatis quia verorum. / Tertio ipsa est scientia possessiue repletiue seu diciatiue bonitatis quia tuorum. Quarto est scientia permansiue firmitatis quia veritas. Habet enim preceteris eminentie dignitatem quia principium et hoc a causa originali. Secundo habet euidentie claritatem quia verborum et hoc ex causa formali habet opulentie vel affluentie bonitatem et hoc ex causa finali quia tuorum habet nichilominus permanentie firmitatem ex causa materiali quia veritas. Est igitur scientia dignissima sicut principium. Scientia clarissima quia verborum. Scientia plenissima ditissima seu carissima quia tuorum. Scientia firmissima quia veritas.

4

¶ Dico igitur primo quod scientia sacre scripture habet pre ceteris dignitatem eminentie quasi principium sicut enim principium dignius aliis propositionibus in scientia. vnde et dignitas appellatur sic recte ista scientia aliis scientiis dignior est et inter ipsas obtinet principatum. Unde et ipsa est scientia caput habens et dea scientiarum sicut dicitur de metaphisica in prologo metaphisice propter quod pulcre de ipsa dicitur in figura. Gen. 2. c. Plantauerat autem dominus deus paradisum voluptatis a principio in quo posuit hominem quem formauerat Gesi. 2. vbi tanguntur quatuor quae pro¬ bant huius scientiae praecellentem dignitatem. Est enim ista scientia diuinitus inspirata et radicata quod tangitur cum dicitur. Plantauerat autem dominus deus. Secundo dico quod est diuinitus mirabiliter decorata paradisum inquit voluptatis. Tertio quia est diuinitus eternaliter ordinata a principio inquit. Quarto quia est diuinitus mirabiliter sociata fecundata et habitata in quo posuit hominem etc.

5

¶ Dico primo quod ipsa est diuinitus inspirata et radicata profundius specialiter vel singularius. Dominus enim deus plantauit eam et inspirauit in faciem eius spiraculum vite. Non enim aristoteles philosophus non galienus medicus non legista iustinianus sed quis dominus plantauit qui est thesaurus et plenitudo omnis scientiae et ideo ipsa est liberrima ad principandum. Est enim scientia domini scientia dei vel diuina: diuina inquam possit non humana non terrena non animalis et diabolica sicut illa sapientia mundana: sed dominus. plantauit eam sicut vineam praeciosam cuius vinum delectant deum et hominem sicut oliuam copiosam cuius oleum sanat debiles sicut primulam gratiosam cuius odor recreat diligentes. Plantauit igitur dominus deus ipsam. Plantauit enim eam dominus iesus in quo habetur stilus gloriose sublimitatis et auctoritatis in cuius sermone silet ventus prophetice vanitatis et cuius cogitatione placatur abyssus curiose profunditatis propter quod dicitur in psal. 79. Dux itineris fuisti in conspectu eius et plantasti radices eius et impleuit terram operuit montes vmbra eius et arbusta cedros dei extedit palmites suos vsque ad mare et vsque ad flumen pro pagines eius dux itineris fuisti. dicitur quod ipsam regulasti plantasti etc. quia ipsam profundasti operuit montes quia ipsam sublimasti. Extendit palmites quia ipsam dilatasti vel aliter exponitur. dux itineris fuisti ipsam rectificando et plantasti radices eius ipsam profundando operuit montes vmbra eius ipsam exaltando / extendit etc. ipsam dilatando longum esset exponere.

6

¶ Secundo dico quod ipsa est a deo decorata iocundius quia paradisus voluptatis in quo inuenitur humor aquarum interne deuotionis viror herbarum externe praetensionis fructus arborum perfectionis causatus auium diuine confessionis Si enim philosophia illa terrena habet mirabiles voluptates et delectationes ob sui pulchritudinem multo fortius sacra scriptura. Unde recte dicitur paradisus voluptatis et ortus delitiarum quia in ea inuenitur humor interne deuotionis decor vel candor floride et externe conuersationis fructus sapide et viuide operationis. Et causatus auium armonice iubilationis ergo ipsa est ortus conclusus fons signatus et emissionis sue paradisus malorum punicorum cum pomorum fructibus canticorum. 4o. Iste est paradisus in quo egregie deriuantur quatuor fluuii aquae divine sapine quae sunt quatuor libri sententiarum ad irrigandum vniuersam superficiem terre. Iste est paradisus de quo Adam iste terrenus omnis sapiens mudanus. Emisit inquit eum dominus deus de paradiso voluptatis vt operaretur terram de qua sumptus est Gen. 3. Ista est etiam qua vniuersa irrigantur sicut paradisus antequam subuerteret dominus sodomam et gomorram ergo scriptura sacra et gratia doctrine sue est sicut paradisus in benedictionibus. De isto paradiso dicit Damascenus libro quarto. Pulsemus inquit in paradisum pulcherrimum scripturarum omnimodis intellectualium volucrum cantilenis circumsonantem aures nostras tangentem quasi cor ipsum et contristatum et consolatum.

7

¶ Dico tertio quod ipsa est diuinitus eternaliter ordinata vel ordinata principalibus quia a primo deus enim deus primo debuit prouidere scientiam de seipso antequam de aliis sicut ipse est primum ens et primum scibile inter omnia entia et non ante alias scientias istam adinuenit prudentia sua sicut dicitur Baruth. 3. et ipsa de seipsa dicit dominus possedit me in initio viatum suarum antequam quicquam faceret a principio ab eter¬ non ordinata sum et ex antiquis antequam terra fieret etc Prouerbiorum. 8. vbi manifestum est quod preponitur vnus propter rectitudinem sui. Preponitur terris propter sui latitudinem vel amplitudinem. Preponitur fontibus propter sui limpitudinem. Preponitur montibus et collibus propter sui celsitudinem. Preponitur abissis propter sui profunditatem. Preponitur fluminibus propter sui mobilitatem. Preponitur omnibus aliis breuiter propter sui solemnitatem. Ipsa enim est qua omnia fuerunt mensurata qua omnia fuerunt figurata qua omnia fuerunt ponderata qua omnia fuerunt ordinata et id omnibus. Preponitur sicut ars omnipotenter dei plena rationibus omnium vincentium. 6 de trinitate. Igitur a principio dominus possedit me: quia a deo primitus in spirata in initio viarum suarum: quia a deo primitus regulata antequam quicquam faceret: quia a deo primitus fabricata. A principio quia antequam primitus acceptata. Est enim liberrime possessionis ad occu pandum possidendum obtinendum rectissime ostensio nis ad dirigendum veterrime durationis ad reuerendum et celerrime promotionis ad erigendum suos possessores quia a principio. dico quod ipsa est diuinitus habi

8

¶ Quarto tata fecundius quia in ipsa sicut in paradiso posuit hominem quem formauerat id est formandum disposuerat dominum iesum. In scriptura namque sacra inuenitur homo iste dominus Iesus christus qui ipsam semper custodiuit semper excoluit semper defendit sicut adam positus fuerat in pa radiso vt operaretur et custodiret illum. Sed ille de terra fuit terrenus non est vis de eo sed noster habitator et cultor sacre scripture est secundus. Adam de celo celestis et ipse est ille homo mirabilis qui se cundum sacram scripturam non solum est homo sed etiam est homo deus de quo homine dicitur Genesis. 20. Tulit deus hominem et posuit eum in paradiso voluptatis vt operaretur et custodiret illum. Quod etiam dicitur Ezechielis. 28. Tu signaculum similitudinis plenus sapientia et perfectus decore in deliciis paradisi dei fuisti. Tu signaculum altitudinis quia in scripturis scientiis fuisti figuratus plenus sapien tia quia de scripturis fuisti inspiratus est formatus perfectus decore quia in scripturis et secundum scripturas fuisti conuersatus in deliciis paradisi fuisti etc. quia in scripturis legis coronatus et in eis delectatus inuenitur in sacra scriptura christi figuratio contemplatio christi / conuersatio christi delectatio vel premiatio seu exaltatio de ipso enim precipue scriptum est Apocalipsis. 2o. Uincenti dabo edere de ligno vite quod est in paradiso dei mei lignum vite in medio paradisi dicitur et Genesis 1. Afferens fructus duodecim per menses singulos. Et potest hoc exponi de scriptura in medio ecclesie quasi in medio paradisi vel de christo in medio scripture. Affert enim duodecim fructus studentibus in scriptura. In primis enim tribus anni mensibus affert tres fructus. In primo fructum fidei in cognoscendo. In secundo fructum fidei confitendo. In tertio fructum caritatis in diligendo et isti sunt menses incipientium. In tribus secundis mensibus affert tres alios. In primos fructum patientie in sustinendo. In secundo fructum diligentie. In pri mo fructum prudentie in iudice constantie in tolle rando. In secundo fructum iusticie in operando. Intertio fructum clementie in miserando et isti sunt tres menses proficientium. In tribus tertiis affert. In primo fructum humilitatis obediendo. In secundo fructum austeritatis vel sinceritatis in continendo. In tertio fructum tenuitatis et paupertatis in possidendo et isti sunt menses excellentium et perfectorum. Sed in tribus vltimis mensibus qui sunt men ses vite beate affert primo fructum divine claritatis ad intuendum. In secundo fructum diuine bonitatis ad perfruendum. In tertio fructum divine bonitatis ad permanendum fructus scilicet visionis fruitionis et tentionis de dignitate et auctoritate huius sacre scripture. Nota Augustinum de ciuitata dei libro. II. ca. II. principale vbi

9

¶ Sequitur secundum tangitur quod ista scientia habet pre ceteris claritatem euidentie et tangitur in hoc quod dicitur verbum. Uerbum enim sicut scitis de sua ratione est quid expressiuum conceptus mentis. Unde et cum aliquis loquitur vel profert verbum dicimus quod declarat et manifestat conceptum suum. Uerbum enim declaratiuum est et manifestatiuum conceptus et obedientia de quo formatur conceptus et per consequens verbum. In hoc ergo quod ista scientia pre ceteris est manifesta et clara recte dicitur scientia verborum non quia sit sermocinalis scientia sicut grammatica logica et rethorica: sed quia est clara et manifesta. Unde et super omnem dispositionem stellarum luci comparata inuenitur prior. est enim lux vera que illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum vt dicitur Ioan. 7. Propter quod de ipsa dicitur. Prouer. primo. Sapientia foris predicat in plateis dat vocem suam in capite turbarum clamitat in foribus portarum verbis profert verba sua. Ecce quam pateunt et clare docet ista sacra scientia pro pter quatuor claritates quatuor sensuum secundum quos a sacris doctoribus exponitur qui sunt quasi quatuor ra dii luminares quatuor fluuii speculares quatuor ocu li visuales quatuor tituli generales quatuor rote quibus currus scripturarum deportatur quatuor porte quibus deus sapine subintratur quatuor note quibus cantus scripturarum mensuratur quatuor columne quibus tentorum scripture sustentatur. Et isti quatuor sensus in verbo praefato desi gnantur. Sapina enim foris praedicat quantum ad sensum historia cum siue historialem secundum quem locutus est beatus Hieronymus. In plateis dat vocem suam quantum ad sensum tropologicum vel moralem secundum quem locutus est beatus Gregorius in capite turbarum clamitat / quantum ad sensum analogicum secundum quem locutus est Ambrosius vt sic habeat sacra scriptura quadruplices sensus claritatem et quadruplicis doctori correspondentem auctoritatem.

10

¶ Tangitur primo claritas sensus historici. Propter quod dicitur quod diuina sapientia foris praedicat in isto sensu quod non dicitur in hoc vt in pluribus foris apparet et patet quasi omnibus in superficie littere patentis et simplicitate verborum quae despicitur a superbis propter quod dicebat apostolus dum placuit deo per stulticiam praedicationis saluos facere credere I corin I. Egrediebatur sapientia foris in hoc sensu et loquebatur in idipsam. Iste sensus est primus inter alios quasi prius ordo lapidum in rotionali iudicum et in veste ponderis aaron in quo describuntur parentum magnalia ad addiscendum exprimendum et reos leuandum: quia ipse alterum sensuum fundamentum aliorum fulcimentum aliorum nutrimentum.

11

¶ Secundo tangitur claritas sensus tropologici cum dicitur. In plateis dat vocem suam predicationis sicut scitis praedicant in plateis et in locis communibus sicut in ecclesiis. Ecclesie enim recte platea dicitur quia est locus complanatus emundatus et dilatatus in talibus plateis sapientia dat vocem quia in sensu morali praedicat quid agendum quid canendum quid tuimiendum quid sperandum quid sequendum propter quod ipsa in plateis. Sicut cynamomum et balsamum aromatimans odorem dedi quasi mirra electa odo rem suauitatis. Unde et in figuram dicitur Neemioctauo quod congregatus est omnis populus quasi vit vnus ad plateam. Et sequitur quod benedixit esdras domino deo voce magna et quod legerunt in libro legis dei distincte et aperte ad intelligendum et iste est secundus ordo lapidum in quo describuntur magnalia ad exequendum.

12

¶ Tertio describitur claritas ensus anagogici cum dicitur in capite omnium tur barum clamitat iste sensus clamitat potissime in capitibus turbarum in prelatis et doctoribus non in tut bis propter sui claritatem excellentem que est claritas contemplationis. Unde et loqui sub isto sensu attribuitur Augustino doctori precipuo et volanti super alios quasi aquila grandis ponens in arduis nidisuum vbi. 3o de hoc prudentia sensu scripture dicitur Prouerbiorum. 8. Sapientia clamitat et dat vocem suam in excelsis summis quia verticibus. Et quid dicit. Ecce praebete inquit aures vos qui continetis multitudines et placetis vobis in turbis nationum Sapientie sexto. Isti sunt precipue doctores et prelati iste est tertius ordo vbi describuntur parentum imagnalia ad contemplandum.

13

¶ Quarto tangit claritatem sensus allegorici cum dicitur in foribus portarum vrbis. Per fores portarum vrbis non intelligo nisi figicias et imaginatur earum: quia per eas sicut per fores ingrediuntur ad thalamum scriptura rum ad vrbem sicut ad exteriora ad interiora intratur / et hoc per sensum allegoricum siue figuralem propter quod dicitur de sapientia. Prouerbiorum. 8. quod ipsa stans iuxta portas ciuitatis et in ipsis foribus loquitur. Et iste est quartus ordo lapidum in quo de scribuntur parentum magnalia ad pretendendum. figurandum istam: ergo claritatem quadruplicem habet scriptura sacra et ideo clarissima vt accedat deverbis eius illud prouerbiorum primo. Parabole si lomonis filii Dauid regis Israel ad sciendam sapientiam et disciplinam ad intelligendum verba prudentie et suscipiendam eruditionem doctrine iusticiam iudicium et equitatem vt detur paruulis astucia ado lescentulis autem scientia et intellectus audiens et sapiens sapientior erit et intelligens gubernacula possidebit. Ecce claritas omnibus patens propter quod pulcre dicit de ipsa Augustinus ad volusianum. Medo inquit quo sacra doctrina contexitur omnibus est accessibilis quasi enim amicus familiaris sine fine ad cor in doctorum pariter et doctoris. Et beatus Gregorius in prologo moralium. Sacra scriptura inquitomnes scientias locutionis sue more transcedit: quia il vno et in eodem sensu dum narrat sensum prodit miste rium et sicut misteriis prudentes exercet sic plerumque superficies simplices fouet. De secundo principali vbi tagitur quod hec scientia habet pre ceteris claritatem euidentie 9 tertium vbi tangitur quod hec

14

¶ Sequitu et scientia pre ceteris habet bdonitatem opulentie ex causa finali quia tuorum. Est eni verborum sed non quorumcunque verborum puta vanorum falsorum malorum sed tuorum domine iesu christo qui es verbum bonum a patre eructatum. Eructauit inquit verbum bonum ergo tuorum. Est enim scien¬ tia tuorum ministeriorum prodigiorum tuorum vesti giorum tuorum stipendiorum et iudiciorum. Est dico ministeriorum tuorum de tuo genere nobilissimo. Est tuorum prodigiorum quia de tuo opere strenuissimo Est tuorum vestigiorum: quia de tuo fidere dilectissimo. Est tuorum stipendiorum quia de tuo munere fertilissimo vel clarissimo. Propter primum dico quod mentem ornat verissimis de tuo genere. Propter se cundum mentem cibat meris deliciis de tuo opere. Propter tertium mentem leuat altis fastigiis et suspiriis pro tuo federe. Propter quartum mentem ditat plenis diuitiis de tuo munere. Ergo bene tuorum ministeriorum que mentem ornant veris scientiis. Mirabilia enim testimonia tua etc. et mirabilis facta est scientia tua. Psal. 18. Tuorum etiam prodigiorum que mentem cibant meris deliciis de tud opere. Quod dulcia faucibus meis eloquia tua etiam delectasti me domine in factura tua. Tuorum etiam vestigiorum que mentem leuat altis suspiriis de tuo federequam habuisti ad nos in tua incarnatione benedicta. Prope eim es tu domine et omnes vie tue veritas immo potius claritas. Unde ista sunt verba federis quod pepigit dominus filiis israel. Sed tuorum stipendiorum qui mentem ditant summis diuitiis de tuo munere. Ideo dilexi mandata tua super aurum et topamion. In via testimoniorum tuorum delectatus sum sicut in onnibus diuitiis inclina cor meum ad faciendas iusti ficationes tuas ineternum propter retributionem Psal. 118. De istis diuitiis exclamat apostolus. Ad Romanos. II. Altitudo diuitiarum sapientie et scientie dei I huius sacre scientie que est in fructu plenissima et habet opulentie bonitatem quod notatur cum dicitur tuorum. De vtilitate huius scientie loquitur Augustinus. 14 de trinitate in principio dicens. "Non vtique quicquid sciri potest ab homine potesin rebus humanis vbi plurimum superuacue vanitatis et noxie curiositatis est huic scientie tribuo. Sed illud tantummodo quo fides saluberrima qui ad veram beatitudinem ducit nutritur defenditur et roboratur qua scientia non pollent plurimi fideles quanuis polleant fide plurimum. Aliud est enim scire tantummodo. quod homo credere debeat. Aliud autem scire quam admodum hoc ipsum et piis opituletur et contra impios defendatur". Ex quibus patet vtilitas sacre scripture quam habent ex fine suo: vt scilicet "fides saluberrima nutriatur / defendatur et roboretur et tandem finaliter beatitudo" que non nisi eterna est felciter attingatur trprincipali

15

¶ Sequitur quartui vbi sacrascriptura describitur tanquam illa que habet pre aliis permanentie firmitatem ex causa materiali: quia ve ritas. Est enim veritas mea totum quod hic dicitur sine alicuius errore amissione: quia procedit imme diate a diuina veritate: et ideo ista est veritas admirabilis veritas predicabilis veritas ruminabilis veritas inuincibilis. Ista est illa veritas que est singularis regularis veritas salutaris. Et veritas aliarum exemplaris secundo Esdri octao. Ueri tas manet et inualescit ineternum et viuit et obtinet in secula seculorum: vbi tangit quatuor quare permanet ista scientia et veritas plusquam alie.

16

¶ Primo quia ipsa diuinis fundamentis collocatur. veritas in quit manet: secundo quia diuinis incrementis augmentatur et inualescit ineternum tertio quia diuinis argumen tis comprobatur: quia viuit: quarto quia in diuinis conplementis accumulatur et obtinet in secula seculorum.

17

¶ De primo nota quod fundamenta eius in moltibus sanctis. Psal. 79. Fundamentum enim scripture sacre christus est petra solidissima supra quam fundata est veritas scripture et super auctoritatem eius I ad corin. 3. Fundamentum aliud nemo ponit praeter id quod positum est dominus iesus christus et ideo veritas domini manet ineternum. praes. 119. Ponam enim in fundamentis svon lapidem argularem electum praeciosum omnis qui credit in me non confunde ysa. 28.

18

¶ Secundo dico quod diuinis incrementis augmontatur inualescit ineternum non decidit in terram ista veritasnon quia tota vnum aut vnus apex non praeteribit a lege donec omnia fient. Istud est gramen synapis quod proiectum in terram in tantum creuit quod super omnia olera aliarum scientiarum apparuit et in eo nidificauerunt aues celi maxine intelligentes et doctores qui quotidie crescebant et fructifica bant in scientia dei. Propter quod et semen est verbum dei mathei. 13. quod attulit fructum aliud tricesimum aliud sexagesimum aliud centesimum. Unde et ipsa dicit de seipsa. Gen. 3. Comparauit me dominus sorori mee et inualuit so ror eius lippa oculis lya est mundana et terrena scientia et ista est Rachel pulcherrima et decora. Illa mundana licet plures filios et auditores habeat quam ista tamen isti preponderant et praeualent secundum rei veritatem. Nam per filium istius theologum bonum et deuotum filii alterius scientiae dipericulo liberantur sicut per Ioseph accrescentem fililve fuerunt liberati.

19

¶ Tertio dico quod diuinis argumentis vigoratur quia viuit non eii mortua sicut ille sed est vitam habens et argumenta viuentia facit: quia ad hebreos 4. dicitur quod viuus est sermo dei et efficax et penetrabilioromni gladio ancipiti pertingens vsque ad diuisionem anime et compagum quoque et medullarum et non est aliqua creatura inuisibilis in cospectu eius etc. Inquit enim christus. Egosum via veritas et vita. Ioan. 14. Uia sine deuio veritas sine dubio vita sine tedio. Ego inquit viuo et vos scolares mei viuetis. Qui me inuenerit inueniet vitam et lignum vite his qui apprehenderunt eam. Prouen 3o. et hauriet salutem a domino.

20

¶ Quarto dico quod ipsa ergo diuinis complementis cumulata quia obtinet in sclentia sclentio rum. Ista veritas sic fuit cumulata et consummata quod si bi subiecit totum mundum imparatores reges principes duces magistratus et tyramnos quia superborum et sublimiscolla propria vertute calcauit. Ecclesiastici. 24. Et inomni gente primatum tenuit. Unde primo machabeorum dicitur quod obtinuit regiones gentium et tyramnos et facti sunt il li in tributum. In tributum facti sunt illi regiones gentium et tyramni quando ad fidem christi conuersi fidei iugo dulcis magistri Iesu christi sunt subiugati ita vt soli regi et principi et doctori huius scripture regi seculorum immor tali inuisibili soli deo esset honor et gloria in sclentia sclenti rumamen I ad thimo.

21

¶ Secundo ergo excellit alias scientias in firmitate permanentie nec mirum quod ipsa est solida ta propit etarum oraculis martirum propugnaculis et omnium iustorum habitaculis et receptaculis. Propter quod deipsa dicit maximus contra curiosos et dubios perserutatores istius veritatis. Nouerimus itaque: quia non sine magno discrimine de religionis veritate disputamut quam talltorum sanguine confirmatam videmus magni periculi res est si post prophetarum oracula post apostolorum testimonia post martirum vulnera veteren fidem quasi nouellam discutere presumas cum post tam manifestos duces in errore permaneas et post morientium sudores ociosi disputatione contendas.

22

¶ Ueritas ergo est ista doctrina sacra illa inquam de qua di¬ citur. 3. Esdre. 4 quod forte vinum corporalis vinolemtie fortior est rex mundialis excellentie fortiores sunt mulieres animalis immundicie sed super omnia vincit veritas divine sapientie scientialis theologie: ergo carissimi persistamus in ista veritate vt dicatur de quolibet nostrum veritas mea et misericordia mea cum ipso et in nomine meo exaltabitur cornu ei Psal. 88. Quomodo exaltabitur sicut dicitur alibi. Cornu eius exaltabitur in gloria. Psal. cxi. Ad quam nos perducat dominus iesus christus doctor veritatis qui cum patre et spiritu sancto viuit et regnat in secula seculorum. Amen.

Back to TopNext

On this page

Praefatio

Praefatio