¶ Uidetur quod non. Augustinus. 7. de trini. c. v. Non si pra cut in creatura sapientia et iusticia sunt due qualitates ita in deo: sed quae iusticia ipsa est et sapientia. Ex hoc arguo sic praedicatio in abstractis non est vera nisi per se primo modo: sed illa quorum vnum praedicatur de alio et ecomuerso per se primo modo non distinguuntur ex natura reivt patet: quia idem praedicatur de seipso diffinitio de diffinito et econuerso: ergo etc.

¶ Secundo sic. quecumque ex natura rei distinguuntur et quodlibet illorum est simpliciter simplex se totis distinguuntur: et per consequens in nullo conueniunt nec sunt idem aliquoo: sed quodlibet attributum est simpliciter simplex: ergo si ab aliquo distinguitur ex natura rei se toto distinguitur.

¶ Tertio sic. sicut quodlibet distinctum secundum rationem ab alio est res distincta ab alio vel ens rationis. Ita quodlibet distinctum ex natura reiab alio ens realiter est. Si ergo attributum distinguitur ab attributo ex uatura rei: sequitur quod sit res distinctaab alio et ita necessario distinguuntur vt res et res hoc est falsum: ergo etc.

¶ Quarto sic. Si distinguuntur exnatura rei distinguuntur sicut quidditas et quidditas formalitas et formalitas: sed formalitas vel quidditas cuiuslibet est sua realitas: ergo distinguuntur sicul realitas et realitas: ergo realiter sed hoc non stat cum simplicitate diuina: ergo etc.

¶ Contra Damascenus I li. c. iiii. si iustum sit bonum et si quod ad tale dixeris non naturam dicis dei: sed quae circa naturam: ergo attributa ex natura rei distinguuntur ab essentia vel a natra: et pari ratione ad inuicem vt videtur non obstante diuina simplicitate.

¶ In ista quaestione sic procedam.

¶ Primo ponam vnam opinionem probabilem et commune.

¶ Secundo premittam aliqua ad ponendum aliam que magis placet michi: et ponam ipsam arguendo contra primam.

¶ Tertio respondebo ad questiones prime opinionis.

¶ Ultimo ad rationes principales ad primum. Est vna opinio communis et

¶ Quantum famosa aputdm mtrtos quod attributa diuina non distinguuntur ab inuice nec ab essentia ex natra rei et quod impossibilis est de eis talis distinctio et intelligi bilis.

¶ Ad hoc autem adducuntur plures rationes. Prima est ista. quacumque distinguuntur ex natura rei distinguuntur realiter: quia sicut non est ens nisi rationis vel reale in anima et esm animam: ita cum distinctio sit passio entis non est nisi rationis et realis. Realis autem est qua est ex nam rei: sed attributa non differunt re secundum eos. Siliter etiam quia facerent compositionem ergo non distinguuntur ex nam rei.

¶ Secundo sic. Multi plicato inferiori metiplicatur superius necessario vt patet multiplicato enim homine multiplicatur animal: sed formalitas est inferius ad realitatem per entitatem sicut et manlitas: ergo multiplicata formalitate metiplicatur entitas et realitas: sed attributa non mlitiplicantur et distinguuntur secundum plrs realitates: ergo nec secundum formalitates nisi voces formalitatum mihilitatum.

¶ 3o sic. vnitas est perfectionis in ente quod pertinet ad primitatem: ergo ens perfectissimum primum ad omnia qrgo sunt perfectionis in ipso est maxime vnum ex natura rei si cut est maxime perfectum: sed attributa ad diuinam perfectionem pertinent non sic relationes / ergo secundum attributa deus est maxime vnus et summus et indistinctus ex natura rei.

¶ Quarto sic Si attributa distinguuntur ex natura rei quidditatiue ( sicut dicunt aliqui oportet quod diffinitione distinguantur sed que differunt diffinitione differunt re et essentia: quia diffinitio dicit essentiam: ergo attributa differunt re quod est falsum

¶ Quinto sic. Sicut essentia vel attributum est infinitum realiter et immensum: ita et formaliter est idem al teri realiter: et si non esset idem realiter non esset simpliciter nec realiter infinitum et immensum: ergo siliter eo ipso est infinitum formaliter et est idem formaliter alteri / et si non sit idem sibi formaliter non est infinitum formaliter nec immensum: quia non comprehendit aliam formalitatem

¶ Sexto sic. Si attributa sunt distincta ex natura rei et quodlibet ipsorum est actu formaliter infinitum et infinitate propria ( sicut ponunt alii ) sequitur quod intellectus diuinus plura habet prima obiecta et adequata simpliciter / et quorum quodlibet mouet ipsum per rationem propriam et primo: quia quodlibet attributum est infinitum formaliter et similiter de bonitate: sed hoc est impossibile quia tunc sequeretur quod actus intelligendi multiplica rentur in deo: et per consequens actus generandi et haberemus plures filios et plura verba de actu volendi: et haberemus plures spiritus sanctos quod est in sanum.

¶ Septimo sic. Si essentia diuina distinguitur ab attributo ex natura rei et conuenit cum ipso realiter vel potius est idem et distinguitur / quod est impossibile et contra alios: aut alio et alio formaliter / sed hoc est impossibile quia restat querere de illo alio sicut de duobus primis / et est processus in infinitum. Standum est ergo in primis quia non distinguuntur ex natura rei.

¶ Octauo sic. Impossibile est quod plura secundum rem sint vnum ex natura rei sed tantum secundum rationem: ergo econuerso impossibile est quod vnum secundum rem sit multa ex natura rei vel distingua tur / sed attributa sunt vnum secundum rem / ergo impossibile est quod distinguantur secundum naturam et ex natura rei¬

¶ Nono quicquid est forma et idem alteri est sibi idem formaliter sicut quicquid est materia et est idem alteri est idem sibi materialiter: sed quodlibet attributum est idem alteri etiam secundum se et simpliciter idem / ergo est idem formaliter.

¶ Decimo sic posse multiplicari per vnam formalitatem est melius ipsum quam per plures formalitates / sicut posse in plura per vnam formam quam per plures secundum Dionysium celestis Hierarchie. 12. c. de angelis superioribus qui habent scientiam magis vniuersalem et vnam et perfectiorem quam inferiores: et in de causis dicitur de intelligentiis quae habent noticias vniuersalite omnes. Et doctores tenent quod pauciores spiritus inte ligunt angeli superiores et tamen perfectius. Et patet in exemplo de sole qui potest in plura perfectius per vnam formam suam quam inferiora per multas / sed quod est melius ponendum est in deo secundum Anselmum monologion. v. x. c. Alii autem ponunt distinctionem formalitatum in principiis propter ipsa principia vel productiones in diuinis ergo etc.

¶ Undecimo sic. Si attributum et attributum distinguuntur sicut formalitas et formalitas / accipio attributum secundum illud precise quo distinguitur ab alio et vt sic est aliquid aut nichil: si aliquid tunc duo attributa sunt duo aliquid vel aliqua: et per consequens realiter distinguuntur: si nichil extra intellectum non distinguuntur quia nichil extra intellectum non distinguitur ex natura rei ab aliquo: ergo etc.

¶ Duodecimo sic et est ratio vnius supra vbi innuitur si attributa distinguuntur ex natura rei distinguuntur sicut duo absoluta Tunc sic aut manent distincta et diuisa et sic suppositum diuinum in quo sunt ambo non est vnum: quia ratio vnius est ratio indiuisionis. 76. Methaphisice: aut sunt vnita et sic suppositum habens ipsa non est simplex sed compositum et ita ponere in eodem simplici vno distinctionem est dicere ipsum / vel non dicere vnum / vel non esse simplex. Sic autem non est de relationibus pluribus in eodem ( vt dicit iste ) quia simplicitas alicuius non tollit comparationem eius realem / vel etiam plures relationes etiam reales eius ad multa.

¶ Ad hoc adducuntur auctoritates multe. Prima est Augustini septimo de trinitate capitulo primo. vbi eo modo quo concedit distinctionem relationis ab essentia quando dicit quod non eo pater quo deus: neque distinctionem essentie ab attributo et econuerso / quando dicit quod eo sapiens quo deus: ergo negat distinctionem formalem attributi ab essentia / et per onsequens attributi ab attributo.

¶ Secunda est Augusti ni. 12. confessio. capitulo sexto. Sapientia inquit tua. vult et est incommunicabilis / ista est praedicatio formalis et denominatiua actus volendi de sapientia: sed numquam velle sic potest praedicari niside eo quod est totaliter idem et indistinctum voluntate: licet per idemptitatem posset de alio predicari: ergo sapientia et voluntas non distinguuntur ibi ex natura rei.

¶ Tertia auctoritas est Boetii de trinitate vbi dicit quod omnia predicamenta transeunt in substantiam sed sola relatio manet: sed si sic distinguerentur attributa non solum manet relatio sed alia sicut sapientia et cetera: ergo etc.

¶ Quarta est Anselmi sicut pluries allegatum est supra monologion. x vii. quod omnia que sunt in deo essentialiter sunt ibivnomodo et vna consideratione: sed hoc non potest intelligi nisi ex parte obiecti: ergo essentia ( cuiusmodi sunt attributa ) non distinguuntur ibi ex natura rei.

¶ Quin ta est Damasceni / qui dicit primo libro quod omnia in diuinis sunt idem preter generationem et ingenerationem et pro cessionem vel spirationem: sed attributa non sunt aliqua istorum / ergo sunt idem.

¶ Sic ergo dicunt isti quod non est ponenda distictio aliquorum in diuinis ex natura rei / nisi relationum et suppositorum per ipsas: et nulloo aliquorum absolutorum: quia ho necessario tollit simplicitatem diuinam.

¶ Quantum ad secundum articulum premitto primo quid est esse idem formaliter et ex natura rei / et quid est esse distinctum formaliter et ex natura rei. Dico autem in hoc quod esse idem formaliter et ex natura rei est esse sibi idem per se in primoo dicendi ter se: et hoc dupliciter vel adequate sicut idem sibiipsi / vel diffinitio de diffinito et econuerso vt hoboni ho animal rationale homini / vel aliquid tale correspondens diffinitioni in non habentibus diffinitionem proprie sumptanvel inadequate / vt animal hoi vel rationale hoi / et non econ uerso quia homo non pertinet ad animal / nec ad rationale intrinsece / nec predicatur de eis per se primo: sed per accidens sicut etiam animal de rationali et econuerso suo modo. Unde dico quod illud est idem formaliter et quidditatiue alicui quod vel est diffinitio eius / vel quid diffinitionis / vel quidditas eius in non habentibus propriam diffinitionem sicut deus: vel est pars methaphisica diffinitionis eius predicata vel predicabilis de ipsa per se primo modo Secundo requiritur ad hoc quod vtrumque dicat aliquod positiuum extra intellectum / et hec est prima conditio et quod ponatur prima. Hoc patet: quia hic loquimur de formali ydenptitate ex natura rei. Res autem aliquid positiuum dicit ad non esse distinctum formaliter aliquid ab aliquo actualiter et ex natura rei dico quod plura requiruntur. Primo requiritur quod ambo sint in natura rei¬ vel in illis seu in illo quibus distinguuntur non potentia liter sed actu. Unde forme in materia non distinguun tur formaliter quandiu sunt in potentia. Secundo quod ibi non sit formaliter sicut effectus in causa antequam producantur sicut gratia exempli vermis vel planta dicuntur esse insole: de quibus planum est quod non distinguuntur formalitr ab ipso sicut nec sunt formaliter in ipso. Tertio quod non sint confusibiliter et indistincte / sicut mixtibilia immixto / quae proprie non distinguuntur formaliter in ipso / nec sunt ibi secundum formas et actualitates proprias / sicut dicetur infra. Quarto requiritur quod ambo dicant aliquid positiuum extra intellectum: quia distinctio rei vel entis formalis non est non entis nec etiam entis rationis. Ultio mo requiritur quod sint extra intellectum secundum proprias rationes formales quae debentur eis per se primo modo distinguendi per se / secundum quarum quelibet habens ipsam vere formaliter et proprie posset dici et esse tale. Et iste conditiones possunt intelligi supra in distinctis rea ter licet pauciores ibi inueniuntur: hoc voco distingui aliqua formaliter ex natura rei / et hec omnia ad talem distinctionem requiruntur: licet ad non idemptitatem pasciores sufficiunt de quo non curo modo. Sic ergo accipiatur distingui formaliter in praesenti questione.

¶ Secundo premitto quod distinctio potest capi vno modo secundum quod opponitur idemptitati formaliter. Aliomodo secundum quod opponitur conditioni necesse esse ad fundamentum idempttatum puta vnitati. Tertioo secundum quod opponitur poten tialitati / et confusioni vel confusibilitati. Primomodo distinctio importat solam relationem: sicut identitas cui opponitur / et hoc vel distinguendo aliquam relatio nem positiuam: vel negando relationem idemptitatis de quo non curo modo. Secundomodo accipiendo distinctionem prout distinctio opponitur vnitati sic potest dicere vel priuationem vel negationem vnitatis / si accipiatur vt dicit priuationem vnitatis sic dicit carentiam vnitatis eorum que nata sunt facere vnum et sunt in potentia vnum / et per consequens distinctio importat semper imper fectionem sicut et priuatio proprie accepta. Si autem a cipiatur vt dicit negationem vnitatis aliquorum entium ad seinuicem: que secundum talem vnitatem non sunt actu vnum nec apta nata facere vnum / sic distinctio dicit aliquam imperfectionem quam imperfectionem non importat formaliter et ex se. Si autem accipiatur tertiomodo distinctiovt opponitur confusioni et potentialitati / sicut Aristoteles accipit. vii. metaphisice quando dicit quod actus distguit et separat / sic nunquam dicit imperfectionem: sed vel dicit vel saltem arguit perfectionem: quia actum vel actualitatem.

¶ Ad propositum dico quod accipiendo primo modo distinctionem prout opponitur idemptitati et est relatio in diuinis nulla est distinctio ex natura rei inter aliqua quae sunt ibi / quia distinctio non est relatio realis positiua: sicut nec idemptitas cui opponitur: sed solum sunt ibi per opus intellectus iste relationes. Unde et quantum ad hoc bene dixerunt antiqui quod in diuinis non est distinctio ex natura rei: hoc probatur vltra quia perhoc ostenditur quod relationes communes non sunt reales in diuinis distinctione. xxxi. Si accipiatur secundo modo prout distinctio dicit priuationem vnitatis: sic dico quod non est aliqua distinctio in diuinis ex natura reissicut nec aliqua priuatio vel imperfectio. Si autem ad cipiatur vlterius vt dicit negationem vnitatis eorum ergo non possunt habere talem vnitatem: sic dico quod in diuinis est distinctio ex natura rei / et inter personas nega tio realis vnitatis / quia bene dicitur quod hec persona non est realiter alia: nec vna eadem cum alia. Et similiter de relationibus: et inter essentiam et relationem est distinctio formalis ex natura rei: quia negatio vnius ab alia formaliter per se primo modo: quaniam hec est vera ex natura rei quod essentia per se primo modo est relatio et econuerso sicut dicetur infra. Similiter dico in proposito de attributis ad inuicem et ad essentiam et econuerso: sicut statim probabitur. Si autem accipiatur distinctio vt opponitur potentialitati sic omnino ponenda est in diuinis a quibus excluditur ex natura rei omnis potentialitas et omnis confusio vel confusibilitas. praemissis dico quod attributa inter¬

¶ is ergo se et ab essentia diuina et econuerso formaliter distinguuntur ex natura rei: quia sunt aliqua positiua extra intellectum quorum vnum non pertinet a ad aliud per se primo modo / nec est sibi quidditatiue et formaliter idem: et ita distinguuntur ex natura rei eo modo quo expositum est in secundo preambulo / loquendo de ista distinctione.

¶ Hoc autem probatur multipliciter. Primo de essentia et omnibus attributis: que secundum proprios conceptus quidditatiuos per se primo modo dicunt perfectionem simpliciter necessario sunt distincta et summe perfecta formaliter: patet quia in summe perfecto formaliter sunt eo modo quo formaliter dicunt perfectionem simpliciter: alias ipsum non potest dici perfectum secundum vnum quodque illorum vt patet. Sicut nichil potest dici formaliter album nisi in ipso sit albedo secundum propriam rationem suam qua dat esse album formaliter / et qua consequenter distinguitur a nigredine Sed attributa et essentia secundum proprias rationes et quid ditates quae licet distinguantur formaliter dicunt tamen perfectionem simpliciter secundum Anselmum monologion. xy. vbi dicit quod multa secundum rationes proprias dicunt perfectionem simpliciter / et patet ibi ex intentione sua. alio quin non est nisi vnica perfectio simpliciter in vniuerso puta perfectio diuine essentie / quod est falsum et contra Anselmum. v. de trini. vbi dicit quod oportet intelligere deum viuentem sapientem iustum / et sic de aliis emanando multas perfectiones / ergo attributa et essentia distinguuntur in eo formaliter: quia ipsa in summa per fecta formaliter et ex natura rei distinguuntur. Dico quod non per opus rationis quia ens rationis non spectat ad perfectionem simpliciter: sicut dictum est supra.

¶ Secundo illa quorum secundum aliquod ipsorum potest dici habens ipsum vere et formaliter tale ex natura retac si nullum aliorum haberet distinguuntur in ipso forma liter et ex natura rei vt patet: da oppositum predicati sequitur oppositum subiecti. Dato enim quod non distinguantur si sint vna perfectio formaliter vt patet: accipio illam vnam et vocetur quomodo tu vis secundum illam quae est ibi formaliter et vna formaliter: sed nunquam secundum aliquam aliam / sicut nec deus dicitur formaliter talis secundum aliquam entitatem vnitiue contentam in ipso / nec est formaliter talis tunc esset formaliter asinus et leo / nec obstat quod dicunt aliqui ad hoc quod non oportet quia asinus dicit imper fectionem et ideo secundum asinitatem vnitiue contentam non est asinus: sed bene est sapiens quia sapientia dicit perfectionem simpliciter. Non valet hoc quia quod vnum dicat perfectionem simpliciter aliud vero non / nichil immutat nec variat quin oporteat quod illud per quod aliquod dicitur formale tale ex natura rei: et circumscripto opere intellectus ac si nullum aliorum per impossibile haberet: sic in ipso se cundum propriam rationem formalem. Sed deus secundum suam essentiam vel quodlibet attributum dicitur et est format talis / ac si per impossibile nullum aliorum haberet sio talis vere dicitur et est deus / et vere dicitur et est sa¬ piens et cetera / ac si tantum esset sapiens / ac si ista essent forme distincte in ipso / et multo verius quam dicatur lac album vel dulce et ex natura rei / sicut sua essentia et quidditate que est diuinitas est formaliter deus ex natura rei non per intellectum / ita et sus sapientia sapiens / et sua iusticia iustus: et est sicut etiam dicitur pater vel filius ex natura rei per paternitatem et filiationem distinctas ex natura rei. ergo etc

¶ Tertio sic. Illud quod tale realiter secundum aliquid necessario habet realitatem distinctam realiter a qua cunque alia realitate sicut patet inducendo per singulasicut se habet realitas ad diuinum esse reale: ita se habet formalitas vel quidditas formalis alicuius ad diuinum esse formaliter tale: cum igitur deus sit formaliter sapiens et non nisi secundum sapientiam / necessario habet distinctam rationem formalitatis sapientie: et similiter de scientia et aliis attributis. Dices quod ista ratio est contra me / quia deus est realiter sapiens per realitatem sapientie: et realiter iustus per realitatem iusticie: et tamen non habet distinctam realitatem sapientie et iusticie / et ita in proposito quod habeat distinctam formalitatem sapientie et iusticie. Dico quod non est simile nec contra me quia esse realiter tale id est summe perfecte et simpliciter excludit omnem imperfectionem: et ideo realie tale et tale excludit distinctionem realitatum et mult tudinem realem / licet non formalem ita quod realitates non sunt realiter distincte sed formaliter: sed esse formaliter tale vel etiam realiter non excludit id quoc est perfectionis puta multitudinem et distinctionem formalitatum / quia iste dicunt perfectiones simpliciter secundum conceptus proprios et quidditatiuos et in proposito ideo etc. Fortifica ergo rationem praecedentem arguendo sic. Quicquid est reale aliqua realitate non excludens omnem imperfectionem habet realitatem distinctam aliam et aliam secundum quam dicitur tale realiter et tale / sicut patet de genere et differentia in specie / ita quod realitas ratione imperfectionis in omni non excludente imperfectionem variatur et multiplicatur si tamen ipsum dicatur quod sit reale vel realiter tale et tale / ergo in omni includente omnem perfectionem et excludente omnem imperfectionem oportet quod illud quod dicitur tale formaliter distincte sit distinctum formaliter ab eo quo dicitur alter tale puta sapientia iusticia et econuerso in deo.

¶ Quarto sic. Quecumque secundum primos conceptus quidditatiuos suos habent distinctionem formalem vbicunque reperiuntur sal uis illis conceptibus: habent distinctioem formalen hoc patet quia primus conceptus quidditatiuus alicuius est secundum quod ipsum abstrahit ab esse in effectu vel in conceptu et causatur ipsum. Planum est enim quod vbicumque inueniatur aliquid ipsum / aut aliquid et non aliquid quidditatiue / sed attributa seu primus conceptus quidditatiuus suo modo habent distinctionem formalem: quia sapientia quidditatiue non est nisi sapientia / et iusticia non est nisi iusticia / non autem sapientia sicut humanitas non est nisi humanitas: ergo vbicumque reperiuntur in deo habent distinctionem formalem. Sic ergo probatum sit de attributis et essentia in communi.

¶ Ad hoc etiam possunt addici rationes facte in precedenti questione contra opinionem contrariam in communi / et potest esse vna: quia non videtur minus quod relatio quae non est perfectio simpliciter manet indistincta in summo perfecto quam a tributum quod dicit perfectionem simpliciter. It quia nisi attributa distinguerentur ex natura rei non essent scibilia enti reali / nec per consequens intuitiua noticia de ipsa esse sicut nec idem de seipso.

¶ Modo restat probare de aliquibus attributis in speciali et arguo primo sic. Impossibile est contra dictoria verificari de eodem respectu eiusdem et secundum idem / alias falsificatur primum principium sed de deo respectu mali culpe verificantur intelli quo gere et non velle ex natura rei. Si ergo intelligere et ivelle sint totaliter idem et non distinguntur ex natura rei ( sicut tu dicis ) sequitur quod de eodem respectueiusdem mali culpe verificantur contradictoria scilicet intelligere et non intelligere / velle et non velle / simul et et secundum idem / quia secundum eandem potentiam exnatura rei intellectus et voluntas. Dicitur ad hoc quod quando est aliquod illimitatum vel infinitum continens aliqua plura perfectionaliter omnia possunt verificade illo quacunque de illis dum tamen non dicant imperfe ctionem / et ideo sicut due potentie limitate sicut intellectus et voluntas per actus diuersos et distinctos possunt intelligere et non velle aliquid / quia vna intelliget et alia non volet / ita vna essentia vel potentia limitata diuina eodem actu totaliter distincto potest dici intelligere aliquid et non velle intelligere illud quod vt comparatur ad intellectum quem continet / et nolle vel non velle vt comparatur ad bonitatem.

¶ Contra istam solutionem primo sic. non minus est principium in ente illimitato vel infinito puta in deo siue continente quod alia quam in ente limitato et finito quod continetur. Sed de ente limitato et finito est impossibile quod idem actus totaliter indistinctus ex natura reiaffirmetur vel negetur simul et semel de ipso / et respectu eiusdem obiecti / et secundum idem / et hoc virtu te primi principii de quolibet affirmatio etc. siue etiam predicatum dicat perfectionem siue non / ergo equae impossibile est hoc de ente infinito et illimitato. Cum ergo deus intelligat mala ex natura rei / et simul non velit malum quia esset malus / sequitur quod intelligere et velle non sunt totaliter vnus actus. Preterea secundo quia licet deus contineat perfectiones creatas puta intellectum et voluntatem creatam virtualiter et perfectionaliter et eminenter secundum quas non potest dici velle vel intelligere totaliter / quia pari ratione posset dici peccare / non tamen continet perfectiones suas intrinsecas secundum quas dicitur intelligere vel velle non formaliter sicut dictum est et probatum. Preterea etiam dato quod per comparationem fantasie tue ad ista extrinseca dicas deum intellegere malum. Non tamen obstat quin secundum rei veritatem deus velit ita mala sicut intelligit mala. Ex quo intelligere et velle sunt totaliter idem ex natura rei. Preterea etiam ex quo sunt idem totaliter sunt idem ex natura rei quia ad quodcumque comparatur vnum et reliquum et per consequens quamcunque denominationem habet vnum ex sui comparatione et reliquum et quicquid est obiectum vel connotatum vnius ipsum est vel esse potest connotatum alterius siue ex natura rei siue excomparatione intellectus. Ex quo enim secundum te imtelligere et velle tanta vnitate sunt vnum in re sicut intelligere et etiam intellectus et voluntas sicut intellectus: quia quicquid est obiectum vnius et alterius in re / et ita quod est intellectum est volitum a deo hoc est falsum. ergo etc.

¶ Secundo arguo sic de intellectu et voluntate: potentia que ex natura rei se potest determinare contingenter et libere ad obiectum aliquod ex natura rei distincta est ex natura rei ab illa potentia que non potest se terminare ex natura read illud obiectum libere nec contingenter hoc patet quia alias de eodem verificantur simul contradictoria et secundum idem ex natura rei / et sic perit omnis distinctio et omnis scientia: sed voluntas in diuinis potest se determinare libere et contingenter ad alteram partem et contingenter ad vtramque que est obiectum ad finem vel respectu obiecti quod est ad finem. vt patet / quia nullum contingens vt dicit non vult contingenter et libere / liberior enim est voluntas diuina quam creata. Similiter etiam si non posset se deteminare ad nullum posset determinari. Similiter etiam si est totaliter cum intellectu: et bonitas non potest se determinare nec intellectus poterit eam determinare. Intellectus autem non potest seiipsum ex natura rei ad obiectum determinare / quia nulla potentia naturalis potest se determinare ad aliquid eorum quod equaliter se habent ad ipsam: quia pari ratione quare se determinaret ad vnum et ad aliud / et ita simul ad opposita: et ideo Aristoteles nono methaphisice dicit quod necessario ad talem determinationem requiritur appetitus / vel pro heresi intellectus / aut sicut suppositio ad presens vbicumque sit est potentia mere naturalis non libera. igitur etc.

¶ Tertio sic ad idem quorumcunque principiorum modi agendi proprii non possunt coincidere in idem vel in eundem modum nec etiam principia ipsa in idem principium ex natura rei. Tum quia secundum me modus agendi secundum quod teneat se ex parte principii non dicit alquid positiuum vltra principium. Tum quia si diceret aliquid tamen non separatum a principio nec principium ab ipso / sed modus agendi nature seu inte lectus et voluntatis non possunt coincidere in eundem modum principiandi vel agendi / quia modus agendi nature est modus agendi naturaliter et necessario quantum est ex parte sui et ex toto impetu et conatu suo respectu cuiuscumque obiecti. Modus autem agendi voluntatis respectu obiecti ad finem qui non habet necessariam connexionem ad finem est agere contingenter et libere: sed isti modi in eodem principio non possunt concurrere / quia tunc aliquid posset esse productum naturaliter seu necessario et libere et contingenter ab eodem principio: quod est impossibile. ergo etc. Dices forte quod agere necessario est proprius modus agendi nature vbi natura distinguitur absolute / non autem vbi concurrit interdum / sed ibi non est proprius modus voluntatis sicut nature vel etiam agere contingenter et libere ita proprius nature sicut voluntatis.

¶ Contra accipio naturam et voluntatem in communi modo tunc argue quicumque proprius modus agendi est nature modus agendi necessario et naturaliter / sicut voluntate agre libere et contingenter respectu eorum que sunt ad finem ideo habent rectam habitudinem ad finem: Sed voluntas vbicumque inueniatur seruat modum proprium siue sit voluntas creata siue diuina erge et natura. Similiter enim plus videtur quod natura posset trahi a modo suo ad modum voluntatis quam econuerso / cum ipsa natura prior sit voluntate. Preterea etiam non magis differunt voluntas diuina quam voluntas creata seruant enim quelibet modum suum agidi libere et contingenter respectu eorum que sunt ad finem: ergo similiter ille seruant modum agendi naturaliter et necessario respectu cuiuscunque subiecti Preterea etiam confirmatur ratio predicta quia si naturale est idem cum voluntate ergo modus agendi cum modo / ergo agere naturaliter erit ideo quod agere voluntarie / et econuerso: sed mundus creatus est voluntarie: ergo naturaliter et de necessitate nature quod est hereticum.

¶ Quarto sic. Principium productiuum eiusdem rationis ( existens productiuum inquam plurium eiusdem rationis ) non terminatur ex se ad certam multitudinem productorum: sed sicut ex se potest in plura et ita in infinita / hoc in omnibus principiis productiuis siue vniuocis siue equiuocis Patet. Idem calor formaliter potest esse principium pductiuum infinitorum calorum / sicut vnius vel duo rum vel trium saltem successiue. Similiter patet desole et omnibus aliis a deo. Est enim propositio ista frequenter superius dicta quod nichil eiusdem rationis exi stens se habens ad aliqua plura eiusdem rationis est determinatum ex se ad certam multitudinem ipsorum et patet hoc de principio quia sicut vnum productum non est ita adequatum virtuti sue quin possit aliud producere: ita nec duo quin possit tertium / nec similiter tria quin possit in quartum / et sic in infinitum saltem successiue. Si igitur essentia diuina eiusdem rationis realis existens ( quia ad hoc nichil faceret diffinitio rationis sicut dictum est supra ) est immediatum principium productiuum plurium suppositorum diuinorum eiusdem rationis in diuinis sicut dicis: sequeretur quod ex se non sit determinata ad certam multitudinem suppositorum: sed sicut sunt duo ita possunt esse infinita supposita producta in diuinis: et si posstent esse sunt actu: quia ibi esse possibile ad intra est necesse esse actu.

¶ Contra istam rationem quartam notadifficultatem: quia cum obiectum quod est diuina essentia in ratione communi obiecti concurrendo cum potentia sit productiuum diuinarum personarum sub certa multitudine: tamen non oportet in obiecto ipso vt obiectum: ponere distinctas potentias productiuas immo nec potentiam aliam distinctam ab eo ex natura rei: quia prius oporteret distinguere principium productiuum se tenens ex parte potentie et sic sunt necessario due potentie productiue distincte abinuicenm et per consequens ab essentia et natura rei. Ita enim videtur sufficere vna potentia et indistincta ex parte principii quae sicut exparte obiecti.

¶ Ad quod dicunt aliqui quod etiam in ratione obiecti et vt distincta ab intellectu et voluntate non est productiua personarum: tunc enim oportet ponere relationes correspondentes / et essent in diuinis plures paternitates quarum vna fundaretur super essentiam vt obiectum: et alia supra intellectum vel potentiam actiuam. Similiter de spiratione actiua et ita falsum est quod sumitur.

¶ Aliter diceretur quod licet obie ctum seu essentia sit productiua per modum obiecti: nunquam tamen vt concurrit cum diuersis potentiis / et ita non requiritur alia distinctio potentiarum quam que ponitur inipsa / que conueniat sibi vt obiectum est: quod tamen oportet necessario si ipsa in ratione obiecti sufficeret ad productionem personarum non concurrendo cum potentiis distinctis que ponuntur si cum intellectu et voluntate Dices quod licet essentia diuina cum sit eiusdem rationis et non sit ex se determinata ad dualitatem suppositorum productorum determinatur tamen per aliquid vel per aliqua / puta per relationes seu productiones actiuas vel passiuas / vel per supposita producentia que sunt duo tantum / quorum vnum est ab alio et tertium suppositum est ab ambobus.

¶ Contra quod non quod determinatur per suppositum vnum vel duo. Patet quo quia suppositum habetia principio quod possit in plura / vel quod ad aliqua se extendat non econuerso. Quod non a relatione patet: quia relatio non spectat ad principium nisi sicut conditio suppositi agentis quae non potest determinare principium / vt dictum est supra. Preterea etiam quia relatio citius accipit suam determinationem ex fundamento vel principio quam econuerso vt pat Quod non a terminis vel productionibus passiuis patet: quia cum sint posteriores necessario presupponunt determinationem in principio. Quod non per pruductiones actiuas patet per idem sicut de relationibus ex parte producentium. Patet etiam ex alio / quia necessario et naturaliter et simul cum multiplicantur ipsis productionibus passiuis: ergo non plus determinant quam ille. Preterea pari ratione diceretur quod quarta persona esset a tribus / et quinta a quatuor: et sic in infinitum: sicut et dicis michi quod vna est ab vna / et tertia a duabus: sed principium est eiusdem: ergo non valet illa solutio.

¶ Alius dicit ad istam rationem quod ipsa non concludit nec est alicuius valoris. Primoquia si ratio concluderet / concluderet quod essentia diuina haberet esse plura principia alterius rationis ad hoc vt determinate esset principium plurium productorum eiusdem rationis sub certa multitudine / puta duorum sequentium: quia sicut in creaturis producta per printipia alterius rationis non sunt eiusdem rationis / puta productiuum per naturam et voluntatem / ita sequeretur quod diuina supposita vel producta non essent eiudem rationis / cuius oppositum ratio presupponit in maiori / et ita destruit seipsam ex apparentibus.

¶ Secundo non valet quia ipsa est contra fidem / et etiam talia argumenta de isto patet quia maior est de apparentibus scilicet ista / nullum principium productiuum plurium eiusdem rationis existes est determinatum exse ad certam multitudinem productorum: vnde et per inductionem probatur: illa minor est ex fide / scilicet ista essentia diuina in ratione principii productiuest determinata et ad certam multitudinem productorum puta ad dualitatem / ergo non est principium productiuum ipsorum per eandem formalitatem. ergo etc. Si argumentum est bonum sequeretur quod exoppossito conclusionis cum altera premissarum possum inferre oppositum alterius secundum Aristotelem primo priorum. Accipio ergo oppositum huius comclusionis scilicet istam / essentia diuina eiusdem rationis est principium productiuum personarum diuinarum / que est magis apparens vel eque ex apparentibus sicut maior: quia per ipsam conceduntur plures: quia communiter omnes et theologi et philosophi ponunt in deo vnam formalitatem et vnam actualitatem. Iungatur ergo ista cum maiore que est ex apparentibus cum ista: sequeretur oppositum alterucontra fidem: vnde dicendo si nullum principium productiuum plurium eiusdem rationis secundum eam dem eormalitatem est productiuum duorum suppositorum eiusdem rationis ergo non est tantum productiuum duorum suppositorum determinate. nec est determinatum ad certam multitudinem / quod est hereticum et contra minorem acceptum ex fide: et tamen tantum valet istud argumentum sicut primum: immo si primum valet istud necessario valet.

¶ Tertio non valet ratio quia nichil ponitur in maiore quantum ad hoc quod subiectum potest esse per se causa predicati: vel sequitur oppositum conclusionis. Tria enim sunt in maiore scilicet principium productiuum plurium eius¬ dem rationis secundum eandem formalitatem sed nullum istorum est causa predicati puta indeterminationis productorum secundum multitudinem. Quod non primum patet: quia pater in diuinis est principium productiuum / et tamen non nisi duorum productorum de terminate. Quod non tertium patet / quia sol per vnicam virtutem suam formaliter facit in medio lucem / et per calorem et per alias species in materia secundum determinatam multitudinem: quia species a sole producibiles non procedunt in infinitum. Relinquatur ergo quod secundum sit causa scilicet istorum productorum plurium eiusdem rationis / sicut etiam probatur in ducendo. Cum igitur causa indeterminationis ad certam multitudinem productionum vel productorum sit pluralitas productionum eiusdem rationis / vel contrarietas productorum plurium rationis: ideo vna formalitas ex parte producentis ex certa pluralitate productorumon determinat inferri pluralitas formalitatum vel rationum in principio productiuo / sed magis in productis: quia semper maior est vnitas in principiis quam in principiatis: non enim a multis vnum sed multa ab vno.

¶ Dicit ergo iste quod illa ratio non concludit sed aliunde accipitur certitudo multitudiuis suppositorum quam ex pluralitate formalitatum puta ex dualitate et certa multitudine emanationum que determinate conueniunt diuine essentie / et quas diuina essentia sibi determinat: et tantum duas / sicut eadem substantia anime determinat sibi duas potentias super omnes / scilicet intellectum et voluntatem secundum ponentes quod potentie anime differunt ab essentia eius essentialiter et in ordine quo dam: quia primo intellectum secundo voluntatem: sic essentia diuina hanc productionem vel emanationem primo et illam secundo. Et hee emanationes sunt alterius rationis et quelibet adequatur per vnum productiuum: et ita secundum emanationes accipitur dua litas productorum / quia ibi non differt productio vel emanatio et productum vel emanans. Etiam si dicatur quod ab vno non procedit nisi vnum: dicitur quod verum est immediate: sed bene plura ordine quodam. Ad formam vero rationis dicit quod maior est vera quamdo principium productiuum plurium eiusdem rationis est productiuum eorum per productiones eiusdem rationis / sicut est etiam in creaturis et adduci tur in exemplis ad probandum illam: sed sic non est in diuinis / et ideo vniuersaliter non est vera: et tunc ad menorem in diuinis licet filius et spiritus sanctus sint supposita eiusdem rationis / non tamen producuntur productionibus eiusdem rationis: ideo possunt product et producuntur in multitudine determinata ipsarum productionum que sunt alterius rationis. Aliter dicunt quod potest dici ad minorem quod filius et spiritus sanctus sunt eiusdem rationis inquantum sunt vnus deus et inquantum ens / non tamen inquantum produci sicut nec inquantum persoue / sed vt sic alterius et alterius rationis: quia productum non est formaliter productum nec constitutum esse per productionem passiuam quae est ipsa sua relatio / et est alterius rationis a relatione et productione alterius. Ideo non est vera minor sicut posuit / et dato quod sit vera adhuc ratio non concludit sed est periculosa et potest verti contra fidem.

¶ Contra ista dico primo quod prima instantia contra rationem est nulla / non enim oportet quod ratio arguat distinctionem formalem principiorum in essentia quod propter hoc producta sint alterius et alterius rationis. etiam in diuinis si manent eiusdem essentie et eiusdem rationis sicut dictum est supra / sunt enim vniuocepducta. Quando dicis quod in creaturis illa que producuntur per diuersa principia formalia sunt alterius et alterius rationis. Dico quod non est / verum vniuersaliter / sicut patet de calore producto a sole et a calore / et de mure generato per putrefactionem et per propagationem. Unde sicut dixi supra eadem natura vel supposita eiusdem nature possunt haberediuersa principia productiua / ita quod vnius natur e possunt haberi plures modi communicandi et pluraprincipia distincta secundum speciem / non solum quorum quodlibet agat per modum nature sicut in exeoplis adductis / et quorum vnum sit voluntas et aliud sit natura vt de homine asino: generato homo cum homine asinus cum asino. Et licet productiones distinguantur et sint alterius rationis / tamen producta possunt esse eiusdem rationis / precipue in natura diuina illimitata sicut dictum est. Unde dico quod licet dictum Commentatoris octauo phisicorum quod vnius nature non est vnus modus communicandi / non sit verum: sed sunt distincta principia sicut est in proposito secundum me / in diuinis tamen suum dictum est verum si non ponuntur principia alterius rationis: sed tantum vnius rationis. Ita quod vnum principium eiusdem rationis nunquam communicat naturam vnam nisi vno modo / et secundum productionem vnius rationis ego retorqueo argumentum contra te quod si principium vtrius que productionis divine est eiusdem rationis / et per consequens quod producta / quod tamen negas de productionibus / et concedis de productis. Ego autem qui pono distinctionem in princio possum ponere productiones alterius rationis / et cum hoc producta eiusdem rationis: quia habent eandem naturam et eiusdem dem rationis / et supposita eiusdem nature

¶ Contra secundam instantiam dico quod ipsa est nulla quia si negatur argumentum illud quod adducitur contra fidem sicut dicit instantia. Probo tibi de argumento vno de quo negari non potest quin sit bonum apud fideles / et quod ipsum sit contra fidem: immo breuiter de omnibus argumentis in quibus accipiuntur alique premisse de fide: accipiamus istud in quacunque natura sunt tres persone realiter distincte per relationes / in ea sunt tres relationes realiter distinctem quia distincta non plus distinguntur quam distinctiua: sed in natura diuina sunt tres persone realiter distincte i relationes accipiatur ista ex fide / ergo sequitur quod in diunis sunt relationes realiter distincte: quia distincta non plus distinguntur. Istud est argumentum ligans obiectiue fidelem quia statim negaret per sonam quin concederet minorem / licet non valeret Accipio oppositum conclusionis scilicet illud in diuina natura non sunt tres relationes realiter distincte que magis est apparens vel ex apparentibus quam sibi opposita: quia philosophi qui secuti sunt apparentiam secundum te prius concessissent eam quam conclusionem oppositam vt patet intuenti: conclusio autem non est ex apparentibus / sed bene ex fide. Tum iungatur ista cum altera premissarum / puta cum illa maiore que est manifesta et quam nullus potest negare rationabiliter: sequitur opositum minoris contra fidem: arguendo sic in quarto secunde in omni natura in qua sunt tria supposita distincta realiter per relationes sunt tres relationes realiter. Sed in natura diuina non suat tres relationes realiter distincte / ergo in natura diuina non sunt tres persone realiter per relationes distincte. ergo etc. Similiter de multis aliis synonimis / quos dimitto grutia breuitatis.

¶ Et ideo dico ad formam istantie quando accipis oppositum conclusionis si ista essentia diuina per eandem formalitatem est productiua personarum diuinarum et dicis quod ipsa est ex apparentibus vtrum veris vel falsis / vel non ex apparentibus veris declaratum est supra per Commentatorem / et si ex falsis nichil valt Quero a te de quibus apparentibus loqueris / aut de apparentibus per rationem naturalem et isto modo non est illa apparens: quia tunc productio diuina intrinseca haberetur per rationem naturalem: aut ex apparentibus per theologiam et de apparentibus theologorum et fidelium / et sic dico quod illa non est apparens nec ex apparentibus sicut nec est vera: immoest falsa: quia tibi apparet et illis quos tu sequeris sicut et multa alia falsa viderentur et apparerent esse vera / et non sunt / et tunc dico quod ille syllogissmus quem tu facis nichil valet / quia peccat in materia nec habet minorem ex apparentibus sicut tu dicis: stat primus syllogismus bonus pro fide et veritate.

¶ Contra tertiam instantiam dico quod totum subiectum per se est causa predicati in maiore illius / non alterum tantum nec secundum nec tertium sicut tu inducis et frustra. Et dico quod hoc totum si principium productiuum se cundum eandem rationem formalem plurium eiusdem rationis / hoc totum subiectum est causa indeterminationis talis principii vel ratio arguitiua sufficiens illius predicati quod est indeterminatio eius talis principii secundum se ad certam multitudinem productorum. Et dico quod semper vbicumque inueneris tale subiectum inuenies tale predicatum sine aliqua instantia / et ideo nichil valet inductio tua personarum diuisim in partibus subiecti / sicut nec sic inducens in partibus hominis integrabilibus dicendo pes non est risibilis / caput non est risibile / et sic de aliis: ergo homo non est risibilis. Et est fallacia manifesta. Similiter nichil valet Anima non est risibilis / corpus non est risibile: ergo non totus homo: licem enim secundum te totus homo non dicat nisi corpus et animam simul. Quando ergo dicis vltra quod determinatio certe multitudinis vel principii ad certam multitudinem productorum debet reduci ad emanationes. Dico quod hoc est falsum quia nec ex productionibus actiuis nec ex passiuis potest accipi determinatio ista sicut probatum est.

¶ Contra primam responsionem ad hanc principalem rationem. Quando dicis ad formam articuli quod maior propositio non est veranisi quando productiones sunt eiusdem rationis ab eodem principio productiuo. Dico quod siue productiones sint eiusdem rationis siue non: non tamen principium est eiusdem rationis / et etiam producta. Maior est veraSecundo dico quod si principia sint eiusdem rationis / et producta sunt eiudem rationis sicut patet inducendo in omnibus productionibus de mundo. ita quod tu qunmdo dicis quod principium est eiusdem rationis et etiam pro ducta / et cum hoc dicis quod productiones sunt alterius et alterius implicans contradictionem / quia dicis etiam ex alio latere quod productones saltem passiue sunt idem cum productis / et etiam productiones non distinguum tur nisi ex principiis / terminis / vel modi principiam di / vbi autem vnum principium ibi tantum vnus modus principiandi / et ideo non valet. Quando dicis vel tra ad minorem quod filius et spiritus sanctus non sunt eiusdem rationis est falsum: quia sunt supposita eiusdem nature / et secundum te saltem terminus formalis vtriusque productionis a quo debet accipi secundum te alibi vnitas vel distinctio rationis et secundum reiveritatem / si hoc accipiatur a termino terminus est eiusdem rationis puta essentia et manent producta eiusdem rationis: a terminis enim talibus vtpote a personis non potest supponi distinctio productionum passiuarum originaliter: quia ipse includuntur intrinse ce in ipsis personis: sicut etiam nec a principio totali productiuo potest sumi distinctio paternitatis vel generationis actiue a quacumque alia: quia et ipsa includitur in ipso pertinens intrinsece ad ipsum. Oportet igitur quod aliunde sicut dicetur in presenti questione. Quando dicetur quod verum est inquantum entia et habentia naturam diuinam non autem inquantum producti quia sic concludit productiones que sunt alterius rationis. Dico quod non valet. Nam cum iste productiones passiue non sint nisi relationes constitutiue personarum productarum / et sint conditiones suppositorum etiam secundum te / nunquam tollit ab eis quod non sint ( simpliciter loquendo ) supposita eiusdem rationis: sicut nec differentie indiuisibiles tollunt ab indiuinis quin sint eiusdem rationis / et producta eiusdem rationis quando producuntur in creaturis sub eadem speciequantumcunque differentie indiuiduales sint alterius et alterius rationis / et ideo dico quod stat illa ratio in robore suo / nec in aliquo impeditur per praedicta: sed ista nullum principium productiuum eiusdem rationis existens eiusdem rationis est determinatum ex se ad certam multitudinem productorum. Sed essentia diuina ( secundum alios ) est principium productiuum plurium suppositorum eiusdem rationis / ergo non est de terminata ad dualitatem illorum / vel ipsa determinatur per aliquid a se / quod est falsum sicut probatum est supra / vel secundum aliam et aliam rationem formalem est productiua ipsorum / quod est verum.

¶ Secundo arguo sic ad conclusionem supradictam. Idem principium eiusdem rationis existens non habet simul duoprincipiata sibi adequata simpliciter in perfectione de eadem substantia. Patet in omnibus principiis et principiatis siue vniuocis siue equiuocis. Etiam in sole de quo arguerunt alii Et probatur perrationem quia principium tale producit principiatum sibi simpliciter adequatum ex tota virtute principiis et secundum omnem rationem et gradum actiuitatis in ipso / et ideo non remanet in ipso actiuitas ad aliquid aliud producendum vt videtur quia adequatur sibi in eadem substantia. Alias etiam videtur quod possent esse plures filii in diuinis / quia filius non generare. tur per productionem adequatam simpliciter principio productiuo / saltem extensiue. Patet hoc etiam quia sicut diuina potentia eadem vt est potentia operatiua / puta intellectiua vel volitiua / non potest habere duo obiecta prima sibi simpliciter adequata infra naturam diuinam siue in vna persona siue in dua bus. Ita videtur quod necinquantum productiua putadicitiua vel spiratiua non possit habere duo producta sibi simpliciter adequata: sed filius et spiritus sanctisunt duo producta quorum quodlibet adequatur simpliciter suo principio productiuo: alias alterum esset imperfectum vel princpium scilicet principiatum quod est falsum: ergo impossibile est quod ambo sint forma iter vnum principium productiuum.

¶ Ultimo sic Impossibile est quod illa producta quorum quod libet ade¬ quat suum principium productiuum et intensiue et extensiue sint ab eodem principio formaliter: hoc pa tet de se: sed filius et spiritus sanctus sunt huiusmo di vt patet. Quod intensiue patet ideo probo quod extensiueita quod principium filii non potest se extendere ad aliquem amplius producendum in diuinis. Quod enim multiplicantur principiata ab eodem principio in creaturis / vel hoc est quia principiata sunt alterius rationis / vel quia si sint eiusdem rationis / quodlibet tamen non habet totam naturam secundum quam sunt eiusdem rationis. Primum habet locum in productioni bus equiuocis. Secundum habet locum in vniuocis Sed planum est ex supradictis quod filius yspiuns sanctus sunt producta eiusdem rationis et quodlibet habet totam naturam illam et quasi sunt eiusdem rationis. ergo etc. Unde sicut calor productus haberet in se totam naturam caloris possibilem extra calorem producentem nunquam calor posset alium producere. Ita in proposito dico quod si tota natura diuina perfecte est in quolibet producto diuino / impossibile est quod multiplicentur nisi a principiis alterius et alterius rationis non a principio eiusdem rationis: ergo concludo quod voluntas et intellectus in diuinis distingum tur formaliter ex natura rei / sicut dictum est supra. Et similiter de aliis attributis et non solum a seinui cem: sed ab essentia. Ad idem potest adduci de intellectu illa ratio que adducta fuit in precedenti questione contra modum communem seu opinionem / quia intellectus non causat primam sui distinctionem a quocumque alio ergo oportet quod distinguantur primo a quaecumque alio ex natura rei.

¶ Ad hoc adducuntur auctoritates. Prima est Augustini quinto de trinitate. Ubi dicit quod filius non est spiritus sanctus / nec econuerso quia filius precedeti qumo natus: spiritus sanctus qumo datus: et intentio sua est per totum librum quod filius procedit per modum nature et vt verbum: spiritus autem sanctus vt donum et vt amor a voluntate / sed si intellectus et voluntas non essent distincta principia ex natura rei: ita bene spiritus sanctus procederet per modum intellectus sicut filius / et ita esset verbum: et filius ita procederet a voluntate sicut spiritus sanctus: et esset donum quantum esset ex natura rei et in read quod nichil valet illa comparatio ad extra quam adducunt alii ad hoc soluendum / que non est nisi aliquid rationis / que sunt falsa et contra Augustinum Alius dicit quod hoc non valet: sed quod verbum et filius dicant eandem relationem puta generationem passiuam vel filiationem et donum et spiritus sanctus eandem / puta processionem passionem que sunt omnino alterius rationis: et possibiles eidem conuenire ideo filius est verbum / et spiritus sanctus est donum. Fundantur autem iste relationes super essentiam vnam et eandem formaliter in re: tamen prima magis fundatur super eam vt est intellectus / et alia super eam vt est voluntas: non quia voluntas et intellectus sint distincta principia ex natura rei: sed quia ( vt subdit postea ) essentia vt fundat vel principiat primam dicitur a nobis intellectus / vt autem alia dicitur voluntas. Et quando argui tur contra eos / quod quando aliqua sunt totaliter idem quicquid conuenit vni et alteri ex natura rei: dicunt quod verum est quicquid absolutum: sed non oportet quod relatiuum: quia vnum simplex habet multas relationes / et tunc diuersimode concipitur secundum quod ad diuersa comparatur: modo producere filium et spiritum sanctum non sunt absoluta sed respectiua. ideo etc.

¶ Ista dicta nichil valent. Primo quia sunt falsa. Secundo quia destruunt seipsa. Unde quando dicis quod filiatio vel generatio passiua et spiratio sunt diuerse processiones: dico quod falsum est supposito quod sint ab eodem principio sicut tu dicis / nisi forte secundum rationem / et caput tuum: hoc probatum est supra / ideo accipitur falsum: ita quod sint relationes alterius rationis necessario oportet eas reducere in principia alterius rationis suppositis predictis.

¶ Secundo dico quod destruunt seipsa et implicant contradictionem Dicunt enim quod prima relatio magis fundatur supra essentiam vt est intellectus et secunda vt est voluntas et postea dicunt quod intellectus et voluntas non distinguntur ex natura rei: aut ibi fundatur relatio prima supra essentiam vt res est / vel aliquid ex natura rei aut vt dicitur aliquid tale et est ens rationis. Non secundo quia realis relatio nunquam habet fundamentum ens rationis: ergo primo modo. Cum ergo prima fundetur supra essentiam vt intellectus: et secunda vt voluntas inter intellectum et voluntatem est aliqua distinctio ex natura rei / quod contradicit principali suo dicto et conclusioni principali.

¶ Tertio quando dicunt quod quandocumque aliqua sunt idem totaliter ex natura rei non quicquid conuenit vni et ex natura rei conuenit alteri / loquendo de relatiuis. Contra quero a te cui alterum conuenit quod dicis non conuenire illi / vel illis que sunt totaliter idem / aut nichilo. aut alicui alteri: non nichilo / ergo alicui aliteri ex natura rei / quia non potest conuenire enti rationis: ergo est ibi alterum ex natura rei / quod tu negas. Preterea hoc plane est manifestum: quia certum est quod relationes diuine eidem essentie et fundamento conueniunt Si ergo intellectus et voluntas ita sunt principium ex natura rei sicut essentia est idem fundamentum / quecumque relatio vel productio conuenit vni ita et alteri Et patet per dictum suum sequens quod idem simplex potest habere diuersas relationes ad multa et comparationes quae omnes idem simplici conueniunt

¶ Nota hic quod maximum inconueniens est nec potest homo ad maius deduci quam dicere quod aliqua sint totaliter idem in re causata vnitate qua idem sibiipsi / et quod aliquid in re conueniat vni quod non alteri: quia est affirmare et negare eidem de eodem: et est ponere contradictoria manifeste / et hoc siue in finitis et limitatis / siue in infinitis et illimitatis / siue in absolutis / siue in respectiuis: et melius esset ponere digitum superos sicut faciebat Eraclitus: nec esset cum talibus hominibus disputandum. Si dicas quod deus et deitas sunt penitus idem in re / et tamen vni conuenit generare et alteri non. Unde ista est vera deus generat vel generatur / non autem ista diuinitas generat vel generatur. Similiter etiam volitio diuina simplex et volitio efficax sunt penitus idem actus / et tamen multa vult deus prima volitione que non vult secunda. Similiter noticia visionis et noticia simplex quorum prima non se extendit ad aliqua ad quae se extendit secunda. Similiter ens et entitas / et tamen ens de aliquo dicitur de quo non est entitas. Similiter de multis aliis vt de homine et ente sunt penitus idem ( non ponendo vniuocationem entis ) et tamen ens predicatur de asino / et conuenit sibi: non autem homo: quare etc.

¶ Dico ad omnia ista et consimilia quod ego prius concederem omnia talia non esse idem penitus / quam ego concederem contradictoria scilicet quod aliquid conueniat in re alicui et non conueniat alicui quod est penitus idem illi: et per consequens non conueniat sibi et conueniat. Unde dico quod nunquam verificatur talis contradictio in aliquo predictorum: sed si sunt idem penitus et totaliter idem in re nullo modum penitus distincta / oportet necessario quod quicquid conuenit vni illorum in re conueniat alteri: licet forte impediatur predicatio talis propter diuersum modum significandi idem penitus in re: vel propter connotatum ab intellectu quod potest esse aliud et circa idem aliud vel respectu eius / et connotatur per intellectum sed cum modus significandi vel connotatio (cum nichil ponat in re / nec nichil tollata re / nec variet rem ) non potest facere quin in re quicquid conuenit vni conueniat alteri / quod est sibi totaliter idem ) Conueniat dico in re quicquid de modo significandi vel connotatione vel preostentatione intellectus que non potest variare. Quando dicunt vltra quod illa propositio vera est in absolutis ex se / sequitur de relatiuis quia relatiua vel potius relationes fundantur in absolutis. Preterea etiam ex hoc sequitur quod si intellectus et voluntas sunt totaliter idem sicut dicis quod velle vt est aliquid absolutum ita bene conuenit intellectui sicut voluntati / et intelligere ita bene voluntati sicut intellectui. Patet igitur quod ista dicta sunt nulla. quare etc.

¶ Secunda auctoritas est Augustini contra Maximinum libro. 1. c. 9. vbi facit hoc argumentum. Si deus pater potest esse sapiens iustus: bonus / et sic de aliis sine compositione ( sicut concedebat Maximinus / quanto magis dicit vnus deus simplex potest esse trinitas / quod negat Maximinus Hoc autem argumentum nullum est / si ille perfectiones tantum distinguerentur secundum rationem videlicet. Uult ergo habere Augustinus quod iste perfectiones et trinitas sunt in deo ex naturu rei / nec aliquod istorum facit compositionem. Non enim perfectiones attributales que sunt in eodem supposito secundum Maximinum / ergo nec persone multo minus licet plus distinguantur: quia non stant in vno supposito. Hec videtur mens Augustini. Ex quo patet quod concludit auctoritas quod attributa distinguantur aliter sicut persone trinitatis.

¶ Ad hoc est auctoritas Damasceni libro primo capitulo octauo. Ubi dicit quod generatio est opus nature / creatio vero est opus voluntatis. Modo quero cuius nature et voluntatis: aut que sunt in deo ex natura rei / aut per opus rationis et entia rationis: non secundo quia deus non generat nec creat per ens rationis sicut per principium agendi quo / ergo primo modo: ergo de intentione Damasceni est quod inter naturam et voluntatem est aliqua distinctio ex natura rei / alias si sunt totaliter idem non distingunt generationem a creatione sicut intendit per principia. Sed creatio ita bene est opus nature sicut generatio / et ita creatura producitur naturaliter sicut filius / quod est absurdum.

¶ Quarta est auctoritas Damasceni primo libro capitulo septimo / qui dicit quod inter omnia nomina de deo qui est est nomen magis proprium / quia esse diuinum est pelagus substantie infinitum. Si igitur esse non distinguitur omnino sed est omnino idem cum sapientia quare est magis proprium nomen quam sapientia. Est igitur proprium nomen per modum perfectionis diuine non sicut totum est pars ( proprie loquendo de parte et toto sicut dictum est supra ) sed sicut perfectum suas perfectiones formales. Ad hoc idem est auctoritas allegata ad propositum in principio quaestionis et hec sufficiant ad presens quia multe sunt alie.

¶ Dico igitur quod valde probabiliter loquendo in multo probabilius quam alii potest dici quod perfectiones attributales distinguntur in deo et ab inuicem et ab essentia ex natura rei / eo modo quo dictum est supra. hec de secundo articulo principali.

¶ Quantum ad tertium articulum premitto vnum ad solutionem rationum quescilicet quecunque distinguntur realiter distingum tur etiam formaliter ex natura rei realiter accipiendo distinguere vel formaliter sicut est superius declaratum. Quecumque enim realitter differunt / sicut realitas et res / realitas vel res et res quarum vna non transit ydemptice cum alia ex infinitate amborum vel alterius / necessario sic se habent vt sint quod vnum non est de conceptu quidditatiuo alterius per se primo et methaphisice loquendo: non autem oportet quod econuerso quecumque distinguntur formaliter distinguantur etiam realiter / sicut realitas et realitas vel res et res etc. Nam differre realiter vel distingui / addit super distingui formaliter vnam conditionem / scilicet quod neutrum eorum que dicuntur differre sic actu immen sum et infinitum compossibile sibi in eodem supposito: quia si alterum ex sua ratione formali sit immen sum et infinitum necessario comprehendit realitatem alterius / ita quod amborum est realiter eadem realitas / non tertia ab ambobus sicut dicetur infra sed idem cum ambobus et idem quod ipsa. Si autem neutrum sit infinitum similiter et immensum / etiam ex sua formali ratione dico quod sic distinguntur formaliter quod etiam realiter distinguntur.

¶ Ex quo patet quod inferre inter aliqua duo differentiam realem ex differentia vel distinctione formali ex natura rei est fallacia manifesta consequentis ab insufficiente. Similiter dico quod est fallacia secundum quid ad simpliciter inferendo distinctionem simpliciter ex distinctione secundum quid.

¶ Secundo apparet ex hoc quod in creaturis quecunque distinguuntur formaliter ex natura rei. distinguntur etiam realiter vel sicut realitas a ralitate / vel sicut res a re non transeunte in aliam / quia in creaturis nichil est simpliciter infinitum et immensum Unde et in creaturis dico quod nulla est predicatio per idemptitatem vera: sed solum in deo sicut dictum est supra. Quod autem infinitum vel immensum includit necessario realitatem alicuius sibi compossibilis sic tamen quod quidditatiue non sunt idem sicut dictum est supra. quia infinitas talis necessario excludit omnem imper fectionem ab eo cui conuenit. Non autem perfectionem vel quod non est imperfectionis. Distinctio autem realis inter compossibilia in eodem supposito ab inuicem a quolibet illius suppositi necessario includit vel arguit imperfectionem / quia vel compositionem vel aggregationem. sed formalis distinctio predicta nullam imperfectionem includit / nec per consequens per infinitatem excluditur. ideo etc.

¶ Hoc premisso respondeo ad rationes aliorum. Quando dicis quecumque distinguntur ex natura rei realiter distinguntur. Quero quid intelligis per realiter distingui / vel intelligis distingui extra intellectum et extra animam et non per intellectum. Et isto modo probatur maior et est vera / quia talem distinctionem non facit intellectus: sed inuenit in re et est in re ex natura rei / et nichil sequitur contra me: vel intelligis in maiori realiter distingui sicut rem aliquam / vel realitatem a re alia / vel a realitate non transeuute in ipsam. Et tunc dico quod maior est falsa sicut dictum est supra. Nec probatio est ad proposisitum vt patet de ente in anima et extra animam. Nec isto modo attributa distinguntur ex natura rei. Et ideo nichil habes.

¶ Ad secundum dico quod multiplicato inferiori multiplicatur superius eo modo quo et inferius ad formalitatem: de hoc est dubium apud illos qui dicunt quod ens non praedicatur de entibus quidditatiue: sed magis denominatiue. Et isti negant minorem et dicunt quod sola prima perfectio in diuinis est formalitas que est essentie entitas debet dici et dicitur formaliter / non autem aliquid aliud in diuinis nisi per idemptitatem / nec aliqua alia formalitas: et ideo non est nichil / nec ipsa multiplicata multiplicatur entitas vel realitas: tamen non curo: concedatur minor cum sano intellectu / quod sequitur. Planum est quod non sequitur nisi quod multiplicatur vel distinguitur realitas seu entitas formaliter sicut et formalitas / non autem realiter vel essentialiter sicut nec formalitas hoc concedo.

¶ Ad tetium dico quod vnitas realis omnium compossibilium in eodem supposito vel ad inuicem vel saltem ad id quod est perfectionis in eo arguit perfectionem in ente: quia arguit tale suppositum impliciter perfectum et actu infinitum et immensum: et talis vnitas est in diuinis ponendenda / et ipsam ponoibi. Sed dico quod vnitas formalis in perfectionipus simpliciter / non est perfectionis simpliciter / nec arguit aliquam perfectionem: immo nec est possibilis in aliquo. sed est includens contradictionem necessario: quia includit quod sint perfectionis simpliciter / et quod non sint in aliquo prefecte et distincte secundum proprios conceptus quidditatiuos secundum quos dicunt perfectionem simpliciter. Et ideo dico quod impossibile est quod pertinentia ad inuicem perfectionem sit summe vnum formaliter: sed necessario distinguumtur formaliter: licet inter se ordinem habeant et interipsa sit vna perfectio prima simpliciter / sicut perfetio essentie: quia in diuinis non est abire in infinitum.

¶ Ad quartum dico quod attributa non distinguuntur diffinitione vel diffinitionibus proprie acceptis: quia diffinitiones non habent / sicut nec deus nec aliquid deo inirinsecum est in genere / nec diffinibile proprie Sed dico quod quiddttatiue distinguuntur / pro tantoquod suis propriis conceptibus methaphisicis conuenientibus sibi per se primo modo distinguntur non autem diffinitionibus proprie accipiendo diffinitiones tunc enim realiter distinguerentur.

¶ Ad quintum dico quod si essentia diuina vel attributum non esset formaliter immensum et infinitum nulla esset idem alteri attributo: quia infinitas excludit imperfectionem / et per consequens distinctionem realem a quolibet sibi compossibili. Non autem excludit id quod est perfectionis vel arguit perfectionem puta distinctionem formalem cuiuslibet sue perfectionis. Et ideo non oportet dato quod attributum vel essentia sint formaliter infinita quod eadam formaliter attributo nec attributum attributo.

¶ Ad sextum cico quod intellectus diuinus et voluntas diuina non habent nisi vnum primum obiectum quod est essentia secundum rationem essentie: que quasi motiua est intellectus vel voluntatis ad intellectionem vel volitionem omnium aliorum atributorum qundcunque formaliter infinitorum et relationum: et hoc est rationabile: quia est eadem simpliciter et realiter conditionibus ipsis: et ideo non manent actus intelligendi nec volendi / nec per consequens verba vel filii vel spiritus sancti: quia stat gnitas primi obiecti formaliter quod est essentia que est prima perfectio inter omnes. etc. Nec habet intellectus diuinus vel voluntas duo vel plura obiecta imma sibi adequata / sicut dictum est supra de quacunque potentia in diuinis vt operatiua est.

¶ Ad septimum dico quod eodem formaliter essentia diuina est eadem realiter cum attributo et attributum cum at tributo / et distinguitur ab eodem formaliter non autem realiter. Hoc autem non est impossibile quia idemptitas realis et distinctio formalis non opponuntur / licet sit impossibile quod eadem formaliter sint aliquid idem alteri formaliter / quia idemptitas formalis et distinctioformalis opponuntur.

¶ Ad octauum dico quod plurarealiter vel secundum rem eodem modo quo sunt plura non sunt nec possunt esse vnum secundum rem: sed dico quod bene aliter sunt vnum non solum secundum rationem sed etiam secundum essentiam: quia sicut dixi supra. Ista duo stant simul / quod scilicet aliqua sint distincta secundum rem / vel sicut realitas et realitas: et tamen quod sint vnaet eadem essentia / sicut secundum me genus et differentia realiter distinguuntur in natura quacumque specifica / et tamen sunt idem essentialiter et eadem essentia. Nec valet quod dicitur ab aliquibus quod non distinguntur nisi secundum rationem sicut ipsi declarant in albedine dicunt enim quod eadem simplex forma cuiusmodi est albedo per eandem realitatem et indistinctam tota liter ex natura rei conuenit formaliter cum nigredine inquantum color / et non distinguitur a nigredine formaliter inquantum talis color / sed hoc est per comparationem ad diuersa / quia inquantum comparatur ad nigredinem distinguitur ab ipsa / sicut extremus color ab extremo / et sunt contrarii colores maxim e distantes. Et dicunt quod comparata nullo modo conueniunt. Sed Sed si albedo et nigredo comparantur ad visum ( cu ius sunt motiue ) et ad subiectum receptiuum ipsarum sic conueniunt adinuicem / quia eadem est potentia cognitiua siue receptiua amborum / et ita non distingutur in albedine ratio generis a ratione differenti realiter sed tantum secundum rationem et opus rationis in albedine. Ista dicta sunt nulla breuiter. Primo quia sicut probatum est supra distictione octaua genus et differentia in quacumque natura specifica realiter distinguntur. Secundo patet impossibile est simpliciter quod eidem formaliter aliquid conueniat ex natura rei formaliter cum aliquo et distinguatur forma liter ab eodem: quia alias dici posset quod omnia essent idem preter opus rationis / non enim est possibile immo impossibile quod aliquid eidem formaliter conueniat formaliter et ex natura rei / et distinguatur formaliter ex natura rei ab eodem / ita quod per idem aliquid sit idem vel conueniat essentialiter cum alio / et distinguatur essentialiter ab eo et similiter etiam deconuenientia et differentia reali. Si autem detur illud potest dici quod omnia sunt idem realiter et essentialiter / sed differunt secundum rationem et fantasiam tuam: sed species coloris puta albedo conuenit ex natura rei et formaliter cum alia specie puta cum nigredine Alias non plus conuenient in re quam diuersa predica menta / vel deus et creatura et distinguntur ex natura rei per suas differentias et formaliter ergo impossbile est quod per idem formaliter et ex natura rei. Similiter si teneatur istud dictum nulla appareret ratio quare ens non sit ita vniuocum entibus sicut genus spociebus: vnde dicis quod non sed per comparationem ad aliqua extrinseca. Dico quod nichil valet aut si est per conparationem ad extrinseca in aliquo ex parte sui con¬ ueniunt et in aliquo distinguuntur et sic habeo propositum aut in nullo ex parte sui non conueniunt: vnde dico quod solum in extrinseco quod est idem respectu ambo rum / priuta potentia cognitiua vel subiectum / et tunc omnia accidentia que habebunt ita idem subiectum vel eandem potentiam cognitiuam ita conuenienter sicut albedo et nigredo / et cum ita sit de scientia geometrie et de theologia / vel de grammatica / vel quacunque alia / et de opinione quacumque / et de fide / et de omnibformis substantialibus que secundum te immediate respiciunt materiam primam vt subiectum vel quasisubiectum / et respiciunt eandem potentiam cognitiaam puta intellectum / sequitur quod omnia ista sint vnum in genere proximo et immediato / sicut albedo et nigredo. quare etc. Preterea impossibile est quod aliquid comueniat in genere absoluto et distinguatur per differentiam absolutam solum per comparationem ad extra: quia et ipsa comparatio ad extra et quicquid sequitur ipsam est ens rationis et respectus rationis: sed albedo et nigredo conueniunt in genere absoluto coloris / quod eft genus subalternum qualitatis et per differentias ab volutas eiusdem generis vt patet / ergo non solum per comparationem ad extra. Sed quaero a te quaerel magis albedo et nigredo sunt per se motiue et obiecta eiusdem potentie et receptibiles in eodem subiecto quam albedo et grammatica: non potes dicere nisi quia plus conueniunt quam albedo et grammatica. Aut ergo illa conuenientia est preter intellectum et secundum aliquid ex natura rei: aut tantum rationis: sed si secundum aliquid ex natura rei habeo propositum quod albedo et nigredo in aliquo conueniunt ex natura rei: in quo non conueniunt albedo et grammatica. Si propter conuenientiam rationis hoc est falsum / quia nec ens rationis nec aliquid per ens rationis mouet sensum / ita quod si albedo et nigredo non conuenirent ex natura rei in aliquo numquam essent motiua eiusdem potentie sensitiue plusquam albedo et granmatica. Aliter etiam potest argui de subiecto. Unde dico quod dicta illa sunt friuola nec valent aliquid. Preterea albedo et nigredo differunt sicut contraria led contraria sunt que sub eodem genere distant vt dicitur decimo methaphisice. Sed illa que sub eodem genere distant non conueniunt nisi solum secundum fantasiam et intellectum tuum. Alias nescio quare non possent omnia poni sub eodem genere per opus intel lectus / loquendo de genere methaphisico quare etc. Greuiter inconuenientia et absurda sequuntur ad isti dictum quod omnino dimittendum est sicut absurdum Patet etiam secundum illos qui distingunt potentias ex obiectis quod oportet dicere velint nolint quod albedo et nigredo conueniant in colore ex natura rei non solum per opus rationis / quia potentia realis non agit suam entitatem per vnitatem ab ente rationis: nec ab vnitate eius. Preterea qumo due species puta homo et asinus sunt eiusdem generis: non propter idem subiectum ipsarum quia non suut in subiecto / nec propter eandem materiam quia tunc omnia habentia materiam essent in eodem genere proximo / nec propter eandem potentiam cognitiuam puta intellectum / quia tunc omnia entia essent eiusdem generis. Ad maiorem dico et dicendum est quod ipsa est falsa. Persone enim diuine distinguntur realiter et etiam relationes / et tamen sunt vnum t vnus est deus essentialiter ex tra intellectum non per opus rationis patet manifeste: ita dico quod licet attributa sint vnum secundum rem possunt tamen distingui form aliter ex natura rei non solum per opus rationis sicut predictum est. Preterea dico quod attributa quia sunt vnum secundum rem / non distinguuntur secundum rem sicut nec alia que sunt idem realiter et secundum rem / et ideo nichil valet.

¶ Ad nonum dico quod maior falsa est: non enim oportet quod licet sit eadem forma et sit idem alteri realiter quod sit sibi idem formaliter / sicut dictum est supra Unde argumentum currit super falsam et equiuocam lmaginationem de esse idem formaliter / vel sicut forma forme / vel sicut formalis conceptus methaphisicus alteri. Unde est enim quod forma si est realiter idem alteri est sibi idem formaliter pro tanto quia non materialiter vel sicut materialiter / sicut etiam accipitur de materia / sed non oportet quod formaliter vel per se primo modo.

¶ Ad decimum dico quod posse in plura per vnam formalitatem quando neutra formalitas dicit perfectionem simpliciter etiam per vnam formam melius est quam per plures sicut exemplifica tur de sole. Tamen in exemplis sunt aliqua dubia de speciebus vel scientia angelorum superiorum de quo non curo modo vsque ad secundum. Sed dico quod formalitates iste vel conceptus methaphisici formales et per se primo modo dicunt perfectiones simpliciter. Similiter etiam dicunt perfectiones secundum quarum quamlibet natum est haberi productum simpliciter adequatum et intensiue et extensiue principio productiuo in diuinis. Et ideo impossibile est hoc quod vnquam aliquod suppositum possit in plura talia producta secundum eandem formalitatem vel rationem formalem principii. Sic autem non est de sole qui nec secundum aliquod productum secundum aliquam perfectionem simpliciter vel saltem nullum sibi simpliciter adequatum intensiue et extensiue nec de eadem materia vel substantia sicut est in diuins.

¶ Ad vndecimum dico quando dicitur quod attributum inquantum attributum distinguitur ab eo. etc. Dico quod ista reduplicatio inquantum / et sic de aliis dupliciter accipitur. Aliquando enim notat rationem accipiendi illud quod importatur per ipsam ita quod significat rationem aliquam vel conditionem eius cui additur. Aliquando autem non solum importat hoc sed cum hoc denotat quod illa ratio vel conditio est causa et ratio precisa inherentie predicati ad subiectum / et secundumhoc tenetur dupliciter. Uno modo specificatiue / alio modo reduplicatiue. Primo modo est exemplum sicut dicimus motus est actus entis in potentia secundum quod huiusmodi ly secundum quod importat rationem secundum quam motus est actus mobilis vel mobile potius subiectum motus quia cum in mobili non sint nisi due rationes actus scilicet et potentie. Motus est actus eius secundum rationem sue possibilitatis et potentie / sic autem non accipitur vt ratio inherentie predicati ad subiectum sed magis cum dicitur album secundum quod album vel inquantum album disgregat notatur / quod ratio quarehoc principium disgregare inheret et conuenit albo est ipsa albedo et tunc accipitur reduplicatiue et infert vniuersalem ex primo priorum / sicut hic etiam homo in eo quod homo est risibilis: ergo omnis homo est risibilis. Ad propositum in argumento ly inquam tum potest notare rationem vel conditionem subiecti vel accipiendi subiectum. Et sic dico quod attributum inquantum distinguitur ab attributo est res vera / et aliquid: sed non alia res nec aliquid aliud realiter ab alio attributo: sed eadem res et idem aliquid realiter. Secundo modo acipiendo hic inquantum / dico quod attributum licet sit aliquid et res / non tamen inquantum distinguitur ab attributo: quia tunc notatatur quod distinctio sit causa istius inherentie vel conueninentie predicati ad subiectum / et tunc est sensus quod attributa sunt res distincte realiter: quod est fal sum quia distinctio non est causa quod sint res sic distinctelideo non valet.

¶ Ad duodecimum dico quod illa ratio nichil valet quia si esset bona dico quod sequeretur quod due relationes in eodem supposito non distinguererentur realiter nec ex natura rei. Probatio. Aut enim sunt diuise et manent et sic suppositum non est vnum / quia ratio vnius est ratio indiuisionis sicut tu dicis / aut sunt coniuncte et sic suppositum non est simplex: sed compositum sicut dicis / ergo eadem ratio que mouet de absolutis tenet de relatiuis quia non minus sunt relationes in eodem supposito quam absoluta vt patet quando dicis de puncto. Dico quod si punctum est aliquid positiuum et habet relationes reales ad omnia necessario est componibile cum ipsis / sicut. subiectum in accidente: vel saltem sicut cum alia realitate quemadmo dum est in omnibus creaturis / et ita non est omnino simplex sicut dicis. Est etiam componibile alicui sicut accidens subiecto: quia si est aliquid positiuum necessario est accidens. Et tunc dico vltra quod necessario est compositum ex genere et differentia / quia si est accidens necessario est in aliqua specie accidentis / et ita si est aliquid positiuum / exemplum est contra te: si non est aliquid positiuum tunc non est pro te quia ad nichil habet relationem realem. Et ideo dico quod ratio illa nulla est / et maior simpliciter est falsa. Ita bene enim aliqua absoluta possunt distingui in aliquo ex natura rei modo praedicto sicut relationes / et per consequens qui potest intelligere vnum et potest intelligere aliud ita beneritatem Augusti

¶ Ad primam auctodi. Dico sicut diprius / quod non eodem formaliter deus est deus quo sapiens / sed concomitatiue et conuertibiliter / non sic autem eo deus quo pater / vel eo pater quo deus / quia non adequate nec couertibiliter nec secundum perfectionem / quia diuinitas dicit perfectionem simpliciter non autem relatio: quia licet deitas predicetur de omnibus imdiuinis / non tamen paternitas puta de filiatione: nec secundum mutuitatem / quia licet deitas includat realitatem paternitatis non tamen econuerso / quia quod paternitas sit eadem realiter essentie hoc non prouenit ex parte eius sed ex parte essentie. Attributa autem sunt idem essentie / licet non formaliter: tamen realiter / et adequate et secundum predicationem. quia de quibuscumque praedicatur attributum et essentia et aliud attributum et econuerso: et secundum perfectionem quia sicut essentia dicit perfectionem simpliciter formaliter infinitam ita et quodlibet attributum / et mutuo etiam quia sicut ex parteessentie prouenit quod sit realiter eadem cum attributo ita ex parte et infinitate attributi quod sit.

¶ Ad secundam auctoritatem dico quod illa praedicatio quando dicit Augustinus sapientia tua vult et est incommutabiliter vera. Sed propter duo. Primo propter idemptitatem realem sapientie cum voluntate / et essentialitatem vel communitatem actus essendi et volendi / qui etiam conueni rent essentie si per impossibile esset separata ab omni supposito / et est sensus quod voluntas tua que est eadem realiter sapientie tue vult et est. Ex quo patet quod non potest dici quod ita diceret vel posset concediquod essentia generet propter identitatem realem patris ad essentiam: quia actus generandi non est actus nisi suppositi non autem essentialis. Si autem contendas omnino quod Augustinus voluit habere predicationem formalem / tunc potest exponi quod sapientia tua vult aliquid quod est sapientia tua vult et hoc est voluntas vult. Et ita iuuenitur de multis locutionibus concessis a sanctis aliquando quod oportet eas exponere sicut dictum est supra de ista. Se lus pater est deus.

¶ Ad tertiam auctoritatem. Dico quod omnia alia predicamenta transeunt / veletiam attributa in ipsam substantiam: non quia sint idem formaliter essentie / sed quia omnia sunt principaliter ad se et absolute et habent modum predicandi similem substantie quantum ad hoc. Relatio autem non / sed ad aliquid.

¶ Ad Anselmum dico sicut dictum est supra quod sunt ibi omnia essentialia secundo modo et vna consideratione / vel quia sunt idem realiter non sicut in creaturis: vel quia secundum modum predicandi generalem omnia sunt absoluta et ad se essentialia. dico non relatiuaet essentialia simul.

¶ Ad vltimam dico quod omnis sunt idem realiter in diuinis preter generationem et cetera. Non oportet autem quod formaliter. Consimiliter potest dici ad illud Boetii quod essentia continet vnitatem et relatio multiplicat vnitatem.

¶ Ad primum principale dico quod sapientia et iusticia sunt idem realiter in diuinis et ideo vnum predicatur de alio etiam in abstracto per identitatem et non in primo modo dicendi per se. Unde dico quod non omnis predicatio vera in abstractis est vera per se primo modo. et cetera.

¶ Ad secundum dico quod quodlibet attributum se totum formaliter distinguitur ab alio: et est iden realiter cum alio / nec est inconueniens aliquod vt dictum est supra.

¶ Ad tertium dico quod non oportet quod sicut distincta secundum rationem sunt distincta et diuersa entia rationis / quod quecumque distincta ex natura rei sint distincta entia realia seu res alie vel diuerse / et hoc prouenit ex ampliori perfectione rei vel entis realis super ens rationis. Illud enim fecundius est et perfectius / et ideo se compatitur multorum distinctionum manente sua realivnitate: ens autem rationis: quia non est nisi rationon compatitur se cum hoc: et ideo quecunque distiguuntur secundum rationem sunt distincta entia rationis. Aliter potest dici quod idem realiter distinguitur a seipso secundum rationem / ita quod non opotet aliquid distinctum secundum rationem esse plura entia rationis / sicut nec esse ens rationis: sed idem ens reale a seipso distinguitur secundum rationem Sic etiam diceretur in proposito quod non oportet quam cunque distincta ex natura rei distingui realiter / si cut rem et rem diuersam: sed idem realiter in seipse recipit distinctionem formalem.

¶ Ad quartum dico quod formalitas rei alicuius est sua realitas et econuerso / nec distinguuntur in aliquo ex natura rei: et ideo dico consequenter quod sicut vnum multiplica tur vel manet vnum / ita et reliquum. Et ideo dico quod vtraque manet vnum realiter et distinctum forma liter ab aliquo / sicut dictum est supra. Nota hic quod formalitas et realitas sapientie idem sunt penitus extra intellectum nullo modo distincta ex natura rei. Similiter realitas et formalitas iusticie / similiter et essentie / similiter et relationes / quia conformali¬ tas alicuius dicatur illud cui correspondet proprius per se conceptus eius quidditatiuis ex parte obiecti / et hoc sit etiam sua realitas et entitas vel quidditas sicut patet manifeste quod humanitas que est hominis formalitas est hominis quidditas entitas et realitas: quia alias esset processus in infinitum / quia si non sunt idem penitus realitas et formalitas: sequitur quod habent distinctos vel diuersos conceptus cum ambo dicant aliquid positiuum et sic realitas habet proprium formalem et quidditatiuum conceptum et pari ratione distinguitur a realitate conceptus sicut prima formalitas / et sic in infinitum. Et ideo dico quod sicut formalitas essentie et sapientie sunt idem realiter: quia vnum ratione infinitatis transit in identitatem cum alio / sic quod est predicabile de alio in abstracto / ita et realitas sapientie et realitas essentie sunt idem realiter per eandem rationem / et sicut ille distinguuntur forma liter / ita et iste quia non sunt eedem per se primo modo / et ita stant simul ista quod sint distincte realitates aliquorum / et tamen non distinguantur realiter / si sint idem realiter / quia nec ille realitates distinguum tur realiter / sed formaliter modo predicto / sic ad istam questionem.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 4