¶ Uidetur quod non Primo sic ad deletionem peccati mortalis sufficit sola contritio interior: sicut habetur per scriptu ram et per sanctos frequenter: igitur non est necessaria confessio ad salutem. Unde et de Petro dicit Ambrosius Lauant enim lachrime delictu: quod voce pudor est confiteri. Et ibidem lachrymas lego. satisfactionem non lego. nec etiam confessionem legimus de petro: quare etc. et quacumque hora ingemuerit peccator etc. dicitur in ezechie.

¶ Secundo sic: Sola precepta decalogi sufficiunt ad salutem obseruanda iuxta illud Mathei. Si vis ad vitam ingredi serua mandata. sed confiteri non est praeceptum decalogi nec continetur sub aliquo talium preceptorum: quia praecepta decalogi obligabant sub lege mosayca. non autem sic tenebantur confiteri. ergo etc.

¶ Tertio sic. Nullus tenetur ad impossibile. sed impossibile est adultum peccatorem confiteri. aliquando sicut loquimur de confessione: puta si nondum sit baptisatus vel si sit mutus. Nec tenetur per scriptum: quia no in uenitur de hoc praeceptum. vel si sit barbarus sacerdotinon potens intelligi a sacerdote. nec tenetur per interretem. quia non inuenitur hoc expressum sub praecepto vel si non habet copiam sacerdotis sicut latro in patibulo. nec tenetur confiteri laico. vel si probabiliter praesumit aliquid contra caritatem euenturum ex parte vel malicia sacer dotis vel sui ex tali confessione: vel probabiliter timet: ergo etc. adducuntur multe auctoritates a

¶ Contra magistro inlitra vna est Ambrosii non potest quisquamiustificari a pctato nisi ante fuerit pectantum confessus. Secunda est Augustini. Nemo dicat sibi occulte ago penitentiam. nouit deus: quia in corde ago. sequitur ergo sine causa dictum est qua solueritis in terra soluta erut in celo: et sine causa claues date sunt verbum christi frustramus. et super psalmum non absorbeat me profundum etc. dicit puteus est profunditas iniquitatis: in quam si cecideris: non claudet super te os suum si tu non clauseris os tuum. Et multe auctoritates in canone de penitentia.

¶ In ista quaestione sic procedam.

¶ Primo inquiram quo iure vel praecepto teneatur aliquis confiteri: et vtrum ex necessitate alicuius praecepti¬

¶ Secundo inquiram quid includit illud praeceptum de confessione et includebat a principio: et ad quid artabat

¶ Tertio quid est circa illud praeceptum postea vlterius explicatum vel explicitum.

¶ Ultimo ad rationes

¶ Quantum ad primum articulum praemitto quod non potest inueniri aliquod ius vel praeceptum: quo teneatur aliquis confiteri homini nisi triplex: puta vel praeceptum legis nature vel iuris nature vel praeceptum positiuum legis divine seu iuris diuini: vel praeceptum positiuum iuris ecclesiastici vel legis ecclesiastice. Illud est verum de iure nature: cuius veritas statim nota est intellectui bant disposito ex terminis ipsis: et hoc tanquam principium legis vel iuris nature. sicut in speculabilibus principium est quod est notum ex terminis: siue quod sequitur: et potest deduci euidenter ex aliquo per se noto ex terminis. et hoc tanquam conclusio legis vel iuris nature. conclusio dico practica: sicut et principia legis cuiuslibet practica sunt. Et dico: quod nichil aliud directe et per se est de lege vel iurenature nisi principium vel conclusio talis sic demonstrata: vt dictum est. Extendendo tamen et minus proprie dicitur aliquando aliquid esse de iure nature: quod nec est conclusio nec principium: sed tamen consonum est: et notum est statim conuenire leginature. cuiusmodi sunt aliqua positiua posita praecipue ab actore nature scilicet deo: qumo accipitgratiam et extendit ius nature: quando dicit: quod illa sunt de lege nature nature: quae sunt a deo posita in scriptura veteris vel noui testamenti. et hoc verum est quantum ad aliqua non quantum ad omnia: licet de omnibus intellexerit gratianus cui non oportet in hoc adherere.

¶ Dele ge diuina positiua vel iure diuino positiuo prout distinguitur contra ius vel legen nature. sunt omnia illa: quae pro tpore legis tradite a deo ponuntur in scriptura obseruanda: et non sunt euidentia in sua agibilitate ex terminis: nec euidenter demonstrabilia ex ipsis: nec euidenter eis consona. cuiusmodi fuerunt omnia mere cerimonialia in lege antiqua iudeorum: vel mosayca pro tpare illius legis obseruanda: et nostra cerimonialia pura quae continentur in lege euangelica. vt quod deus sit collem dus in eucharistia vel immolatione eius et huiusmo di: licet non repugnent talia legi nature. Et quod talia non sint de lege nature: patet ex variabilitate ipsorum non enim necessario permanent in omni lege: sicut illa quae sunt de lege vel iure nature.

¶ De lege autem vel iure positiuo ecclesiastico mere sunt illa quae papa vel ec clesia statuit obseruanda vltra illa quae sunt de iure nature et vltra ius positiuum diuinum: quod continetur in scriptura propter conuersationem honestiorem in moribus. et propter reuerentiam maiorem in suscipiendis et dispensandis sacramentis. dixerunt aliqui: quod con¬

¶ His premissis fesio fienda homin est de lege nature et quod confitendum esse homini: est conclusio sequens ex lege nature vel ex principiis summis.

¶ Quod probatur. hec est nota naturaliter: quod quilibet reus debet iudicari per alium. sed non potest iudicari per alium super peccato occulto sal tem nisi accusetur a seipso. ergo debet seipsum accusare alte ti a quo iudicetur. Et si pctantum sit occultum consonum est iu ri naturali: quod accuset se in occulto et in secreto. igi tur notum est et deductum ex lege nature confessionem secretam proprii peccati alteri esse faciendam. Et non melius alicui quam sacerdoti: vt videtur.

¶ Hoc confirmatur: quia in lege nature statim requirebatur talis confessio a deo secundum glosam super illud genesis. Adam vbi es vox ( inquit ) est increpantis et confessionem requirentis positio non est vera. Primo¬

¶ Sed tni in quiasi confiteri esset de legenature: eo modo quo accipimus in proposito: sequeretur quod sub omni lege sic fuisset confitendum. sed hoc est falsum. nec inuenitur hoc in lege nature. nec in lege mosayca. Bene enim inueniuntur multe auctoritates in lege antiqua de confessione generaliquam faciebant sacerdotes deo pro se et pro popule sicut et Daniel et multi alii sancti dicentes peccaui mus. etc. Uel de confessione delicti proprii publici in non obseruatione legalium. vel de confessione facta deo super peccatis propriis: quando recognoscebant coram deo proprium peccatum: et petebant veniam super eo. vel de confessione et laude diuini nominis sed nulla inuenitur auctoritas expriessa de confessione: sicut accipimus: nec vnquam habuit ibi locum

¶ Secundo quia non est notum de lege nature: quod vnus homo sit iudex alterius super peccato occulto et se creto. homo enim non habet iudicare nisi ea quae patent deus autem intuetur cor. Sed magis notum est: quod vnusquisque sit iudex proprii peccati occulti: et vindicet ipsum: quam aliquis homo alius. Et magis videretur si bi commisisse hoc deus quam alteri. vt sicut deordinauit seipsum in peccando: ita tanquam minister legis vel iudicis superioris iudicet seipsum et puniat. et reordinet. Et ita consequenter non est notum nec deduci bile ex lege nature: quod alteri modo praedicto sit confitendum.

¶ Dico igitur quod confiteri illo modo quo accipimus in proposito: non est de lege nature. Ad rationem dico quod notum est de lege nature: vel saltem valde consonum naturaliter notum: quod reus est iudicandus ab aliquo. et hoc ab aliquo alioquia nullum delictum relinquendum est impunitum in vniuerso si in ipso est aliquis rector summus et iustus. quod licet demonstrari non possit: tamen magis consonum est naturaliter notis: quam oppositum sed de alio quam de deo quod per ipsum sit reus iudicandus de peccato occulto: non est notum ratione naturalinec demonstrabile ex naturaliter notis: nec statim notum esse consonum talibus. Cum dicis vltra: quod non potest iudicari nisi accuset seipsum. dico quod non oportet: quod seipsum accuset deo: vt possit ab eo iudicari. quia deus nouit omnia peccata antequam fiant. Et dato quod oporteat se accusare: non concluditur per omnia ista nisi quod deo est confitendum. Et hoc concedo esse consonum legi natu re sicut fecerunt iusti penitentes in omni lege confitentes deo peccatum suum non vt sciret: sed vt remitteret: scientes quidem sine tali remissione deum tanquam iudicem iustum vindicaturum de illo peccato. Sed ex hoc non concluditur confessio fienda homini: qui sit iudex peccati oc culti: sicut patet. Non est enim hoc naturaliter notum nec demonstratum nec statim notum esse consonum legi nature: quod homo sic sit iudex alterius: vel debeat esse quia nullus homo potest esse iudex peccati homins nisi vt minister summi iudicis. hoc autem magis vderetur commissum vnicuique de peccato proprio: sicu superius dicebatur. Si dicas quod homo est iudex alterius hominis in republica. dico quod verum est de illis que possunt sibi innotescere in illo iudicio cu¬ iusmodi sunt publica.

¶ Ad auctoritatem dico: quod deus non requirebat confessionem ade homini fiendam sed sibi scilicet deo: non vt sciret: quia bene sciebat peccatum ade: sed vt adam penitere et pctantum suum confitendo seipsum humiliaret: et veniam impetraret: Te quod confessio est tantum deus

¶ Alii dixeru et iure positiuo ecclesiasti co vel papali: et non de iure nature: nec de iure diuino positiuo. Et hanc opinionem tenet glosator de penitentia distinctione quinta in principio: vbiprius diuersas opiniones recitans de penitentia subdit: melius dicitur eam institutam a quadam vniuersali ecclesie traditione: potius quam ex noui vel vel teris testamenti auctoritate.

¶ Et ad hoc innuit vnum argumentum. quia confessio non est necessaria apud grecos. Unde nec habent consuetudinem confitendi. esset tamen necessaria si esset instituta noui testamenti auctoritate: vel si esset de iure diuino. positio non videtur vera. Primo

¶ Sed iui a quia non inuenitur praeceptum ecclesiasticum de confessione in canone alibi: nisi in illo capitulo: "omnis vtriusque sexus": extra de penitem ciis et remissionibus: quod fuit positum ab Innocentio tertio in consilio lateranensi: sed ante illud tenpus maximis temporibus decesserunt doctores ecclesie. sicut Augustinus et alii qui praedicauerunt confessionem esse necessariam et habebatur consuetudo confitendi tanquam necessaria in ecclesia: patet in libro Augusti. de vera et falsa penitentia et in aliis multis. quare etc.

¶ Secundo quia non videtur probabile: quod ecclesia tam arduum et tam graue preceptum im posuisset hominibus: nisi aliunde habuisset.

¶ Tet tio quia si hec opinio esset vera: sequeretur quod papanon teneretur confiteri. non enim obligaretur ad illud positiuum ius vel preceptum praedecessoris sui. quia non habet imperium par imparem.

¶ Quarto quia infideles non tenerentur ad preceptum de confessio ne. quia super eos papa non habet potestatem precipiendi. secundum aposto. prime ad chorinthios secundo quid mihi est de his qui foris sunt iudicare. quare etc.

¶ Ad motiuum vero illius glosatoris de grecis non videtur valere nam apud grecos est necessarius baptismus fluminis tanquam tabula prima post naufragium: et similiter vt videtur penitentia tanquam tabula secunda et per consequens ex praecepto diuino non pumano positiuo solum vt videtur. nec est notum quod non confiteantur. nec hoc imponitur eis ab aliquo doctore sicut alie abusiones eorum: cum tamen ista esset abusio valde magna et non minor quam alique alie que imponutur eis: et esset notabilior discordia eorum in hoc ab ecclesia romana: quam conficiendo in fermentato vel vti forma illa baptismi baptisetur seruus christi de quibus non tacent latini quod si omnino affirmetur esse verum quod greci non confitentur: adhuc non est argumentum sufficiens. potest enim dici: quod multas consuetudines et necessarias dimiserunt: postquam ab ecclesia recesserunt. et similiter istam omittere potuerunt. quod confiteri peccata sua¬

¶ Dicunt alii homini sacerdoti est de in re diuino positiuo non tantum ecclesiastico. et est pre ceptum diuinum positiuum euangelicum implicitum in illo dicto Iohamn. xx. Accipite spiritum sanctum quorum remiseritis peccata remittuntur eis et quorum retinueritis retenta sunt.

¶ Quod de¬ claratur sic. Nam in isto verbo data fuit potestas apostolis: ac per hoc sacerdotibus ipsis remittendipeccata: et retinendi: non principaliter sed ministeria liter et arbitrarie in foro conscientie vel penitentie primum enim est proprium dei. sed non possunt arbitra ri nec iudicare arbitrarie in causa ignota. et per consequens oportet quod causa peccatoris vel peccatorum cis manifestetur. sed hec manifestatio est confessio igitur ex collatione potestatis clauium facta sacet dotibus per verbum illud arbitrandi vel iudicandi in cauia peccati obligantur peccatorres ad accusandum se eis tanquam arbitris: et ita ex preceptodiuino tenentur aliquado confiteri. Alioquin frustra conferrentur claues et frustraretur verbum christi: sicut videtur dicere Augustinus in auctoritate allegata superius. de ipso ad oppositum in principio questionis.

¶ Et confirmatur arguendo sic nulli imponitur vel committitur potestas iudiciaria vel arbitraria: nisi alicui imponatur necessitas sub mittendi se illi. quia / nullus est iudex alicuius: in cu nus voluntate vel potestate est iudicare ab illo iudice vel non iudicari. Tunc enim ille nullam auctoritatem iudicandi haberet: nec teneretur iudicatus pa rere illi iuri vel iudicio iudicantis et ita ad nihil ille haberet auctoritatem iudicandi. sed sacerdotibus in illo verbo commititur auctoritas iudicandi secundum omnes. ergo ex illo verbo imponitur peccatoribunecessitas aliquando confitendi et accusandi se sacet dotibus et in ratione precepti.

¶ Tertio sic. quilibet tenetur ex praecepto diuino recuperare gratiam perditam per peccatum. et hoc per remedium ad hoc institutum: et qua rationeinstituitur a deo remedium precipitur vt per remedium institutum recuperent gratiam. Et est exemplum. Nam eodem verbo quo dictum est apostolis: euntes baptimate omnes gertes. etc. obligati sunt omnes ad baptismum: vt habeant primam gratiam: de lege communi dico. sed in illo verbo accipite spiritum sanctum. etc. institutaest absolutio penitentialis a sacerdotibus facta inremedium recuperandi gratiam perditam per peccatum actuale mortale. que absolutio fieri non potest sine confessione: per quam habet sacerdos noticiam de causa rei: et instituitur ibi penitentia tanquam secunda tabula post naufragium: igitur eodem verbo obligantur peccatores et praeceptorie ad confessio nem faciendam.

¶ Si dicatur quod alia via recuperam di gratiam est possibilis quam per confessionem: licet suscipere sacramentum etiam sit vna via recuperande et ideo non videtur quod aliquis peccator necessitetur vel arcetur ad aliquam istarum: sed potest recuperare gratiam vel per contritionem sine sacramento vel huiusmodi aliquam viam: vel per susceptionem sacramenti. Contra hoc quia licet sit alia via recuperandi: ista tamen est facilior et certior. quia difficile esgt habere tantam displicentiam vel aliquam actionem ita perfectam que sine sacramento sufficeret per modum meriti de congruo ad deletionem pcti. Similiter etiam est certior: et potest aliquis esse magis certus: quod non ponat obicem sacramento sed cum displicentia pectim intendat suscipere quod intendit ecclesia: quam habeat interiorem contritionem sufficientem ad iustificationem. Ubi autem est via facilior et certior in potestate hominis ad gratiam recipiendam vel recuperandam: ad illam homo rationabiliter obligatur. sicut patet etiam de baptismo fluminis licet per alium modum puta per baptismum flaminis vel sanguinis possit haberi prima gratia: tamen ponitur primus baptismus sub precepto tanquam via facilior et certior et magis expediens communitati. Et sic in proposito de penitentia vt videtur. quia exponens se alteri vie difficiliori: et incertiori exponeret se peri culo: sicut probabiliter videretur. f quod predicta non co¬

¶ Quarti dicuui gunt confesionem esse de praecepto diuino ex illo verbo. Accipite spirtum sanctum. etc. Liceti enim data sit apostolis et sacerdotibus potestas iudicandi et cognoscendi de causa pctioris et instituta sit absolutio penitentialis in verbo illo Accipite. etc. non tamen ex illo verbo preceptum est pctoribus: quod sacedotibus se submittant: quod ipsis confiteantur. quia diceretur: quod sacramentum et potestas clauium super pectorem instituta sunt ibitanquam vtilia et bona: non tamen tanquam necessaria sicut etiam sacramentum matrimonii institutum est a deo tanquam vtile efficax et bonum: sed non tanquam necessarium. tunc omnes ex praecepto obligarentur ad matrimonium quod est falsum. diceretur ergo quod volentibus se subdere et sacerdotibus confiteri sacramen tum penitentie est bonum et efficax: et non tamen exillo verbo est necessarium: nec cadit confessio subprecepto. et sacerdotes bene habent ptantem arbitradivel iudicandi: si pectonres se submittant: quod non habent illi: qui non sunt sacerdotes: quantumcunque peccatores se submittant. sed non est necessarium ex hoc quod peccatores se debeant submittere: dato quod sacerdotes sint iudices arbitrarii. Patet per exemplum si papa qui nulli determinato sacerdoti subiectus est: quin libere possit confiteri cuiuscumque sacerdotilicet cuilibet sacerdoti date sint claues. Patet etiam in alio exemplo. si sint plures curati vel sacerdotes alicuius persone: et qulibet insolidum: licet quilibet habebat potestatem super eum: et sit iudex suus: potest tamen se non subicere vni illorum ad confitendum sed alteri tantum. Similiter vltimum de via faciliori non concludit: quod ex illo verbo cadat hoc subprecepto: licet satis probabiliter concludat: quod rationabile fuit ponere confessionem sub diuino preceptoNec est efficax ratio de baptismo: qui fuit positus sub precepto in illo verbo euntes baptisate. etc. Nam sequitur qui crediderit et baptisatus fuerit saluus erit: qui vero non crediderit: nec per consequens baptimatus fuerit: condemnabitur. Similiter etiam baptismus tunc non fuit institutus sed alias sicut dictum est supra. Sed sic non dicitur in proposito. bene enim dicitur quorum remiseritis pecca. ta: remittuntur eis: et quorum retinueritis retentasunt: sed non dicitur quorum non remiseritis: non remittentur et quorum non retinueritis: non retinebuntur. et ita videretur relinqui in patatnte pectotoris quantum est ex illo verbo: quod se submittat vel non submittat sacerdoti in confessione: nec ex illo verdo cadit confessio sub precepto.

¶ Dicunt ergo quod sub precepto diuino cadit confessio fienda aliquamdo a peccatore post baptismum sacerdoti. sed istud preceptum non est expressum in scriptura nec potest efficaciter trahi ab aliquo verbo scripture: sed tamen creditur fuisse traditum apostolis a christo:o etiam istud preceptum publicarunt: et ecclesie obseruandum reliquerunt: sicut et de aliis multis: que tenet ecclesia ex traditione apostolorum que: tamen in canone scripture non exprimuntur. Iuxta illud Io. multa quidem et alia fecit Iesus: que non sunt scripta in libro hoc. vnde ecclesia tenet multa per apostolos promulgata oretenus sine scriptura. Et habetur extra de celebratione missarum cum marthe.

¶ Nec est putandum: quod apostolus Iacobus illud instituerit vel promulgauerit in epistola sua quando dicit confitemini alterutrum pctam vestraPrimo patet quod preceptum de confitendo non de dit quia auctoritatem non habuit obligandi totam eo clesiam cum esset episcopus Hierosolimitanus: nisi diceretur. illam ecclesiam hierosolimitanam a principio vel in principio fuisse principalem inter omnes alias et per consequens episcopum eius principalem patriarcham: et caput totius ecclesie: quod non concederent romani: nec est verum. Similiter etiam non publicauit preceptum de confitendo in illo verbo: non enim seruauit modum loquendi: quem habuerunt apostoli publicando precepta vt pateret quod non auctoritate sua precipiebant: sed praeceptum domini publicabant. Patet in pluribus locis de paulo pre cipio inquit non ego: sed dominus. Quando autem vult facere propriam persuasionem dicit. Dico ego non dominus. alioquin enim non posset constare ecclesie: quod ipse vt preco publicaret preceptum: nisi ex modo loquendi perpenderetur. Sic autem non facit Iacobus ibidem sed quasi propriam persuasionem faciens loqui tur. Confitemini alterutrum pctam vestra. Nec ponit ibi praeceptum de confitendo. quod patet ex mode loquendi eo enim quod dicit. Confitemini alterutrunon plus dicit confitendum esse sacerdoti: quam alteri. Similiter ex eo quod sequitur. Et orate pro inuicennon posuit illud sub praecepto. sed per primum inducebat populum ad humilitatem confitendi mutuo se esse peccatores. iuxta illud prime. Io. primo. Si dixerimus: quia peccatum non habemus: ipsi nos seducimus. Similiter per consequens inducebat ad mutuam charitatem in actus deuotionis et orationis quam debemus facere pro inuicem ad consequendum fine salutis. Ultimo dicitur quod confessio cum hoc quod est de iure diuino positiuo apostolis tradito a Christo et et ab ipsis promulgato oretenus sine scriptura autentica est: etiam de iure ecclesiastico extra de penitem tiis et remisionibus "Omnis vtriusque sexus". Nisi quod forte diceretur quod magis datum est ibi praeceptum demodificatione confessionis quam de confessione. Et iste quartus modus dicendi potest probabiliter sustine ri. hec de primo articulo principali

¶ Quantum ad secundum articulum videlicet quid includit illud praeceptum diuinum de confitendo. Dico quod includit quis tenea confiteri et quid et cui et quando et quomodo. Quis primo quia adultus peccator pcton mortali: quod incurrit post baptismum: Adultus dico habens vsum rationis et cognoscens vel potens cognoscere peccatum quod incurrit. Per quem adultum non intelligitur quod sit tante etatis praecise. sed quod habebat sufficientem etatem cognoscendi iustum et institutum secundum legenvel contra legem dei. quia malicia in multis supplet etatem. Et non solum in malis secundum verba conmunia: quibus dicuntur tales doli capaces: verumetiam in bonis extra illud dictum beate Agnetis: fides non in annis sed in sensibus inuenitur. Et deus omnipotens mentes magis comprobat: quam etates. Et hoc potest perpendi breuiter quando aliquis instructus vel ordinate interrogatus percipit distincte quid iustum vel iniustum in lege diuina et ad ordinatas interrogationes ordinate respondet.

¶ Secundo continet istud praeceptum: quid debet aliquis confiteri. quia dico: quod pectcantum mortale. et omne de quo habetur memoria. Et hoc praemissa inquisitione diligenti secundum possibilitatem fragilitatis humane. Et intelligo quantam inquisitionem aliquis posset apponere circa aliquid multum arduum quod sibimultum esset cordi. Et omnia illa pctam ad memoriam reducta debet confiteri eidem sacerdoti: sic quod nullum eorum scienter omittat dicendum alteri dimidiando vel diuidendo confessionem. quia secundum Augustinum de vera et falsa penitentia: et ponitur distinctione decima. quedam vni celant: et alteri manifestandum conseruant. quod est se laudare: et ad ypocrisim tendere et semper venia / carere: ad quam credunt per frustra peruenire. Nec solum peccata sunt conftenda verum etiam circumstantie trahentes ad aliam speciem pcti. vel speciali prohibitione prohibite: vt circumstentia sacrilegii in furto: vel adulterii cognoscendo non suam et huiusmodi. Et frequentia etiam quia ponit multitudinem peccatorum. Alique autem alie sunt circumstantie: que licet aggrauent pec catum: non tamen eo modo: quo predicte. de quibus non est ita certum: si eas oportet confiteri: tamen tu tum est et vtile eas confiteri. de aliis autem que nihil pertineant ad rem. fatuum est et superfluum confiteri. vt quod iste peccauit cum vna: que vocabatur bertha et alia que vocabatur martina. Ad confessionem vero nullius peccati venialis tenetur quis ex praecepto diuino. Nam in peccato veniali non consistit naufragium. penitentia autem est secunda tabula post naufragium. ideo etc.

¶ Tertio continet hoc preceptum cui debet peccator confiteri. quia sacerdoti. Et non cuicunque: sed magis apparebit inferius quia sententia lata a non suo iudice est nulsa. Solum enim talis sacerdos habet ptantem ligandi et soluendi in ecclesia. Ex quo patet quod nullus tenetur confiteri laico. nec confessio sibi facta est sacramentalis: licet possit esse materia verecundie et confusionis punitiue peccati. sed quia accusatio in tali fore fit ad hoc: vt sequatur sententia: et nec laicus nec aliquis non sacerdos autoritatem habet sententiandi: ex nullo precepto tenetur quis ad confiten dum laico. Et vtilius forte esset non confiteri laico si posset confitens equalem verecundiam per seipsum habere recogitando peccata sua. Immo forte diceceret quis: quod necessarium est non confiteri laico. quia nulli licet seipsum diffammare nec prodere petantum suum decultum precipue alicui qui non praesumitur celator secreti: nec praesumit. melius consulere pctonri quam peccator sibiipsi. Et dato adhuc quod sciret melius consulere: non deberet sibi prodi. quia posset requiri consilium ponendo casum in vniuersali de aliquo sine reuelatione pecti sui. Quid igitur de maleficis dam natis confitentibus laicis. Dicitur quod simplicitas excusat eos ne peccent in hoc. et humilitas eorum est eis meritoria: pro quanto volunt sacramentum peni tentie supplere sicut possunt. Sed de viro sciente et discreto: qui bene nosset: ad quid est confessio instituta: nec necessarium esset nec vtile forte immo perculosum sic laicis confiteri nisi propter maiorem verecundiam.

¶ Quarto continet illud praeceptum: quando debet quis confiteri. quia quandocumque est in pericu lo mortis. Quilibet enim quando imminet iudicium damnationis vel misericordie: debet se ad miseri cordiam preparare: quantum potest. Istud autem non tantum est in infirmitate mortis: sed quando aggreditur actus arduos: in quibus verisimile est: quod mors immineat: sicut in bello mortali vel naufragio et huiusmodi. tunc enim praecepto diuino tenetur confiteri si habet peccatum mortale de quo non fuerit confessus. Et quando vult exercere actus aliquos specilis reuerentie vt quando vult communicare et huiusmo di. quia de similibus simile est iudicium.

¶ Quinto et vltimo continet praeceptum illud: quomodo debet confiteri quia cum displicentia peccati: quod incurit vel praecedente vel in existente. Et cum proposito abstinendi: vel saltem habituali vel quasi virtuali abstinendi vel saltem cum non proposito recidiuandi: et obediendi ecclesie insatisfaciendo et explendo sibi satisfactionem iniunctam a sacerdote: et ab ipso voluntarie receptam. Non quod oporteat eum recipere aliquam vel velle recipere: sed potest non recipere aliquam: et expectare satisfactionem soluendam in purgatorio et non propter hoc minus sacerdos debet eu absoluere sicut dicit vnus doctor: sed si aliquam recipit veltendit a sacerdote recipere: debet proponere ipsan adimplere obediendo sacerdoti iniungenti.

¶ Sed istud videtur dubium. quia non minus tenetur obedire sacerdoti in recipiendo quam in explendo receptum vt videtur. Et ita non solum tenetur adimplere receptam: verumetiam tenetur recipere rationabiliter iniunctam saltem aliquam leuem: Alioquin videtur posse praesumi contra eum: quod est fictus. Nescio quid est certum de hoc: et ideo sub dubio reliquatur. diceretur tamen quod sicut sacedos potest iniungere penitentiam minorem: si peccator nolit recipere maiorem peccato suo correspondentem: ita potest nullam imniungere: si peccator nullam velit recipere sed velii vsque ad pugatorium expectare. Nec propter hoc minus debet absoluere: praesumendo quod sit fictus et immemor sue salutis in tali foro conscientie in quo confitetur. debet tamen sibi insinuare: quod grauior pena ab ipso in purgatorio exquiretur. Hec de secundo articulo principali.

¶ Quantum ad tertium articulum in quibus specificatum fuerit hoc praeceptum ab ecclesia. dico quod non quantum ad omnia praedicta sed quantum ad aliqua. dicitur enim in illa decretali: "omnis vtriusque sexus" vbi inuenitur specificatio huius praecepti specialiter: quod "omnis vtriusque sexus cum ad annos discretionis peruenerit". Et habenti iurisditionem super confitentem sicut non est hic aliqua specificatio quantum ad quis debet confiteri. quia hoc eodem modo intelligitur: sicut superius expositum est de adulto vel adulta.

¶ Secundo dicitur ibi quod teneatur confiteri omnia pctam sua. Et dicunt aliqui: quod est aliqua specificatio quantum ad illa: de quibus est confitendum quia licet quando quis habet mortalia confitenda non teneatur confiteri venialia ex vi diuini praecepti: in mo nec venialia simpliciter teneatur confiteri: tamen ex vi huius praecepti ecclesiastici: si non habet nisi sola venialia tenetur illa confiteri quia dicitur in praecepto: quod omnia pctam sua: sed si habet mortalia. tenetur precise illa confiteri et non venialia nisi de congruo¬

¶ Sed istud nihil est dictum quia cum in illo capitulo. dicitur: omnis vtriusque sexus omnia peccata sua:aut fit ibi distributio pro pctins venialibus: aut non. si sic ergo habens mortalia tenetur ad confessionem venialium: sicut habens sola venialia. si non igitur in nullo casu virtute huius praecepti tenetur ad confessionem venialium. Et est contradictio plana in dictis ponendo eundem intellectum istorum verborum et vnum non obligari ad confessionem venialium putahabentem peccata mortalia et alium obligari. scilcem non habentem mortalia sed sola venialia.

¶ Secundo quia sequeretur quod aliquis per hoc quod incurreret pctantum mortale: absolueretur a pcepto confitendi velnialia. quia si non habet nisi sola venialia: tenetur ad confessionem illorum. si incurrit mortale confitendum iam non tenetur ad confessionem venialium. hoc autem est absurdum.

¶ Tertio quia ecclesia non specificauit preceptum de penitentia vel confessione: nisi imquantum vtitur ipsa penitentia vt secunda tabula post naufragium: quod quidem naufragium non est in venialibus. ergo nulli praecepit confiteri de venialibus in quocumque casu. nec aliquis tenetur necessario conteri de venialibus in quocumque casu immo in actua li voluntate pecti venialis vel in actu venialis moriens saluabitur. vapulabit tamen. et multominus tenetur de eis necessario confiteri. quia nec alteri. vnd in hoc dico: quod ecclesia non specificauit praeceptum. et fuisset valde durum praeceptum de confitendo omnia venialia. Sed alio modo delentur frequenter venialia non cogitando etiam de ipsis: vt per motum feruentis charitatis in deum. vnde dico: quod talis qui haberet sola venialia: posset se representare et diceri sacerdoti: domine non habeo conscientiam pecti mortalis: date mihi eucharistiam sine confessione. et ille deberet sibi dare. et in hoc sufficienter agnosceret vultum pectoris suitquantum ad ipsum et ad pectus suum denecessitate pertineret et deberet sibi sacerdos crederi in tali foro nec deberet praesumere ipsum esse immemorem salutis sue: sicut habetur extra de officio ordinarii significauit etc. per simile. quia dicitur ibi: quod confitenti penitentialiter per omnia est credendum. quia non est verisimile: quod sit immemor salutis sue. sic dico etiam de isto volente recipere eucharistiam sine confessione dicente se non habere nisi venialia. Unde dico: quod per illud verbum. Omnia pctam sua: in nullo specificatur praeceptum: et intelligendum est solum de mortalibus.

¶ Tertio dicitur ibi proprio sacerdoti. vbi videtur aliquibus fieri specificatio quantum ad illum: cui est confitendum. Et patet dici quod specificatum est quantum ad hoc forte: quod in primitiua ecclesia quando apostoliet discipuli discurrebant hinc et inde praedicando verbum dei: non erant dyoceses et parrochie distincte si cut modo. sed nunc erat iste sacerdos huius gentis per quam transibat. nunc alterius ad quam ibat et nunc vnus erat hic sacerdos: nunc alius. et tunc licebat cuis cumque confiteri. quilibet enim habebat iurisditionem. super quemlibet penitentem et ordinariam forte et quantum ad hoc erat proprius sacerdos quoquomodo: et non erant proprii sacerdotes sicut modo. Sunt enim parrochieet dyoceses distincte. et sic propriis sacerdotibus est comfitendum. nec quilibet habet ptantem alium quemlibus absoluendi.

¶ Est tamen aduertendum: quod proprius sacet dos alicuius multipliciter dicitur. vno modo dici tur proprius sacerdos ille. qui est ordinarius et sic proprius sacerdos dicitur quilibet habens iurisditionem super alium ordinariam. Et sic tam papa quam episco¬ pus quam sacerdos parrochialis potest dici sacerdos proprius alicuius. Et sic commissarii non sunt proprinacerdotes. Alio modo dicitur proprius sacerdos in ter ordinarios ille qui habet proximam et immediatam et inferiorem iurisditionem super aliquem vel aliquos Et hoc modo sacerdos parrochialis dicitur sacendos proprius et non papa vel episcopus. Tertio modo potest dici sacerdos proprius alicui et magis secundum proprietatem vocabuli: qui est sacerdos istius et nullus alius. ita quod ipse solus est sacerdos illius. Quarto modo potest dici proprius alicui. quia est sacerdos eius et nullius alterius. Et hoc modo posset dici proprius: qui solus esset solius. Et includit vtrum que modum praedictum quantum ad quid. Ultimo modo lotest dici sacerdos proprius quilibet sacerdos habens iurisditionem super istum peccatorem siue ordinariam siue commissariam a quocumque potente committere siue a papa siue ab episcopo siue a parrochiali sacerdote seu a quocumque alio potente committere.

¶ Et prosequendo ista patet quod illud capitulum non intelligit de proprio sacerdote primo modo quia tunc non sufficeret confiteri alicui commissario: quod est falsum et contra ordinarios: qui tota die committunt ptantem absoluendi non solum superiores: vt papa vel episcopi: sed et inferiores curati suis capel lanis. et multofortius hoc potest facere papa vel episcopus. Patet etiam: quod non intelligitur de sacerdote proprio secundo modo. quia tunc non sufficeret confiteri pape vel episcopo superiori sacerdotis sui sed oporteret confiteri sacerdoti parrochiali: quod est falsum nec audent parrochiales sacerdotes dicetur oppositum Non enim sic audent latrare contra papam et episcopos diuites: sicut contra pauperes priuilegiatos. Similiter non potest intelligi de proprio sacerdote tertiovel quarto vel quinto modo patet. quia tunc non possent esse plures sacerdotes vnius ex equo. quod est falsum etiam de parrochialibus non solum de parrochialiet superioribus ad ipsum. Similiter non possent esse plures subditi: qui possent confiteri vni sacerdoti: suod est falsum. Et patet etiam per hoc quod nec intel ligitur de proprio sacerdote hoc modo.

¶ Et per consequens relinquitur quod intelligitur de proprio sacerdo te vltimo modo. Et quod nulla est ratio Brige ordina riorum contra commissarios super intellectu illius capituli de proprio sacerdote. Nec per hoc quod sunt ordinari plus habent potestatis quam commissarii. Nec per illud verbum modificatur praeceptum in aliquo excluden do commissarios plusquam ordinarios: sed tantum limitando aliquos aliquibus et ita bene ordinariis sicut commissariis.

¶ Quarto dicitur in illo capitulo: quod semel in anno vbi videtur specificatio quantum ad quando vel tempus in quo est confitendum: quia simel in anno. Et illud semel videtur ad minus esse circa pascha quo tempore secundum illud capitulum tenetur quilibet xpianus communicare: nisi in casu et ex causa. ita quod quando istud quantum ad diuinum praeceptum fuit indeterminatum pro quocumque tempare ante mortem: post specificationem vero ab ecclesia est in de terminatum ad quodcumque quando vnius anni: semper tamen oportet habere voluntatem actualem vel habitualem confitendi.

¶ Si dicatur quod hec specificatio est laxatio. quia prinus tenebatur quis statim confiteri habita oportunitate modo non tenetur nisi semel in amno: et potest expectare vsque ad quadragesimam. Dico quod vtrumque est dubium apud aliquos: quibusdam dicentibus quod et tunc et nunc aliquis habens pctantum mortale statim tenebatur et tenetur confiteri habita oportumitate. Aliis dicentibus quod non: sed potest pectotor expectare et potuit cum voto vel voluntate confitendi modo semel in amno: vel prius semel ante mortem. ita quod sufficit haberevoluntatem confitendi pro quando praeceptum obligat. voluntatem dico sic quod non habeat noluntatem: Si enim noluntatem actualem haberet: mortaliter peccaret. Et istis vltimis consentio. Non enim minus videtur necessarium statim confiteri: habita oportunitate: nec sic omittens confiteri transgreditur aliquod preceptum: nec peccat nouo pctio: licet melius et tu tius faceret si statim confiteretur. Et ita dico: nec ante specificationem tenebatur statim confiteri. Et ita dico quod specificatio non est relaxatio sed potius artatio. hec de tertio articulo principali¬

¶ Ad primum principale argumentum dico quod tempore praecedente institutionem. confessionis sacramentalis et diuulgationem sufficiebat contritio interior: nec requirebatur propositum confitendi seu confessio talis. Sed post institutionem non sufficit. sed requiritur voluntas confitendi oportunitate habita. sic saltem quod non habeatur voluntas sed si occurrat habeatur voluntas confitendi pro quando tenetur. licet ergo per contritionem bene deleatur aliquando pctantum: tamen tenetur talis confiteri ex precepto diuino.

¶ Sicut etiam licet bene percipiatur aliquando gratia ante baptismum per motum bonum liberi arbitrii: tamen tenetur talis ad baptismum fluminis. Et contra hoc non valet: quod arguitur de petroquia tempore negationis vel contritionis sue non erat sacramentum penitentie institutum: sed postea fuit istitutum. Io. xx Accipite spiritum sanctum. etc. Et similiter illud de Ezechie. vel dic quod licet contritione deleatur pctanum: obligatur tamen ad confessionem post tempus institutionis sacramenti peniten tie.

¶ Ad secundum dici potest: quod preceptum de confitendo reducitur ad aliquod praeceptum decalogi. puta ad illud. Diliges dominum deum tuum: vel ad illum Memento vt diem sabati sacrifices. sicut et omnes cerimonie legis antique et legis noue que cadebant vel cadunt sub praecepto: ad praeceptum aliquod de colendo deum reducebantur vel reducuntur non tamen sunt de lege nature nec manent pro omni statu vel lege: sicut preceptum de colendo deum: secundum ponentes illud esse de lege nature saltem potest dici consonum legi vel iuri nature. Nam ex maiori de lege nature puta quod deus est colendus: et minori de lege nature positiua: non sequitur nisi conclusio positiua me re: vt deus est colendus: sicut placet vel sicut praecipit sibi. sed ipse vult coli a pctore per confessionem: a sacerdote per eucharistiam. hoc est mere positiuum Et ita non sequitur nisi conclusio mere positiua: puta quod peccatori est confitendum et huiusmodi. Et sic etiam suo modo de cerimoniis antique legis. conclusio enim sequitur conditionem debilioris praemisse.

¶ Ad tertum argumentum dicitur breuiter: quod imnullo illorum casuum tenetur confiteri: licet de aliquibus dicatur contrarium. Non in primo casu: quam do nundum est baptisatus. patet quia baptismus esgt ianua sacramentorum. Nec post baptismum tenetur confiteri de illis: que incurrit ante baptismum quia baptismus est sufficiens remedium contra illaet quantum ad culpam et quantum ad peuam. Si sit mu¬ tus: etiam non tenetur confiteri etiam nec in scriptocuius oppositum dicunt aliqui et ratio est. quia scriptum quantum est ex natura sua: publicum est vel publicari potest. et patulum est cuicumque legenti. ita quod est signi ex natura sua contrarium secreto confessionis: nec est ad hoc idoneum. Et similiter per ipsum tollitur verecum dia sic confitentis: que est magna pena penitentis. Et hoc nisi confitens perscriptum esset praesens confessori.

¶ Et ideo quod dicitur tertio questone quinta quod quis potest confileri per scripturam. Io. exponit quando confitens est praesens. quia absens non potest licite. igitur ab sens expectet praesentiam cum proposito confitendi ea habita. Sed nec forte talis confessio percriptum a scribente praesente videretur sacramentalis propter rationem supradictam. quia scriptum non est idoneum signum: nec per consequens ad talem confessionem videretur quis obligari de necessitate siue praesens siue absens Ita quod sicut sacerdos mutus sacramentaliter absoluere non potest: ita nec peccator mutus potest sacramen taliter confiteri. Similiter in tertio casu per interpretem non tenetur barbarus sacerdoti confiteri quia licet interpres et sacerdos teneatur celare: tamen si vellent malignari: possent testificari contra confitentem: et factum publicare in praeiudicium comfitentis et confessionis.

¶ Ex quo etiam patet: quod nullus tenetur confiteri pluribus sacerdotibus simul. et si fiat non est confessio sacramentalis. Si dicatur quod per signa potest confiteri.

¶ Dicit vnus doctor quod per signa vtrique communia et secreta potest confiteri: sed non per interpretem. Et pari ratione de muto posset dici: quod per signa posset confiteri. sic enim video hoc esse necessarium. Nisi forte diceretur quod immo in his casibus: Alioqui mutus et barbarus a benficio tanti sacra menti excluderentur. Et ideo in istis nihil temerarium asseratur sed probabiliter dictum sit: quod superius dicebatur de non habente copiam sacerdotis patet. quia pro tund non tenetur confiteri nec clerico nec laico: sicut superius dicebatur. In vltimo casu etiam non tenetur confiteri proprio sacerdoti: puta si sciat eum vel nouerit esse soli citatorem ad pectantum vel reuelatorem confessionis vel huius modi in casibus multis non tenetur confiteri pro prio sacerdoti: sed debet recurrere ad superiorem: vel alteri confiteri de licentia eius. Et si non praet alteri confiteri idem est iudicium de ipso: sicut de non habente copiam sacerdotis.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2