Quaestio 2

¶ Distinctionis Octaue. Questio Secunda.

Secundo quaero utrum deus solus sit summe simplex

¶ Et videtur quod non sit simplex: quia simplicitas non dicit perfectionem simpliciter tunc enim forma esset simpliciter perfectior quam compositum igitur simplicitas non est in deo.

¶ Secundo sic: quia quod forma debeat inesse alicui hoc est perfectionis: licet sit imperfectionis quod dependeat / igitur primum ponendum est in deo quod in eo sit forma dans esse alicui materie vel subiecto: quare etc.

¶ Tertio quod alicui est accidens nulli est substantia: sed sapientia vel iusti cia est accidens in creatura: igitur similiter in deo.

¶ Quarto sic. Uidetur quod solus deus non sit simplex quia punctus et vnitas videntur onnino indiuisibilia: igitur summe simplicia.

¶ Quinto sic. Forma est simplici et inuariabili necessaria consistens vt dicitur in sex principiatoriis igitur et cetera / et concludit hoc maxime de formis immaterialibus.

¶ Sexto sic. Prima principia vt materia et forma sunt simplicia quia alias esset processus in infinitum in componentibus: igitur etc. Magister in litera et Augusti¬

¶ Contia nus sexto de trinitate capitulo. quinto dicit quod spiritus sanctus est equalis patri pro pter summam simplicitatem. Et idem eodem sexto dicit quod nulla creatura est vere simplex. In ista quaestione sic procedam. Primo ostendam quod deus est simplex in generali.

¶ Secundo discurram per modos simplicitatis in speciali.

¶ Tertio ostendam quod nulla creatura est omnino simplex / et per consequens quod solus deus est summe simplex sic illud est omni

¶ Primum ostendo non simplex quod nec est compositum ex aliis / nec componibile alteri: nec alterum componibile sibi vt patet: sed sic est de deo quod probo. Primo sic. Purus actus independens simpliciter nullam includit potentiam receptiuam nec aliquam dependentiam. Sed omne compositum ex aliis vel componibile alteri necessario includit aliquam potentiam vel dependentiam ad aliquid igitur etc.

¶ Secundo sic. Illud quod est compositum vel alteri componibile potest esse pars alicuius vel includit aliquas partes in se: sed hoc est impossibile in deo cum deus sit infinitus simpliciter intensiue non potest excedi ab aliquo sicut pars / nec includere aliquid excessum vt partem: igitur etc.

¶ Tertio sic. Infinitum intensiue includit per identitatem realem esse componibile sibi in eodem: sed nullum tale est compositum vel componibile: igitur etc.

¶ Quarto sic. Quod est in vltimata perfectione non est in potentia ad aliquam perfectionem ( patet de se ) nec includit aliquam potentiam ad perfectionem. et per consequens nec est compositum nec componibile sed deus cum sit primum necesse esse est huiusmodi. hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum ar¬ ticulum premitto quod multiplex potest intelligi conpositio / et similiter simplicitas: vna compositio po¬ n test intelligi ex materia et forma sicut ex principiis essentialiter distinctis vel ex accidente et subiecto. Alia compositio potest intelligi ex esse et essentia. Tentia ex actu et potentia. Quarta ex genere et differentia. Quinta ex partibus quantitatiuis. Sexta ex quod partibus homogeneis licet non quantitatiuis.

¶ Di¬ si co igitur primo quod deus est simplex per negationem ni compositionis et ex materia et forma. Primo quia n omne compositum ex materia et forma dependet ab aliquo efficiente patet: quia causalitas materie et forme est imperfecta: igitur per necessitatem redicitur ad causalitatem perfectam cuiusmodi est causalitas efficiens vel finalis. Hoc etiam patet quia materia quantum est de se est in potentia contradi ctionis et mere passiua. Ad formam igitur quantum est de se non est sub aliqua forma nisi per aliquod reducens ipsum de potentia ad actum: hoc autem non potest forma ipsa substantialis reducere materiam ad actum nisi informando eam et formaliter non autem effectiue: igitur oportet quod ab aliquo efficiente reducatur ad actum forme a quo dependet ipsum compositum: sed deus cum sit primum efficiens non dependet ab aliquo efficiente / igitur etc. Ista ratiopotest adduci de quacumque compositione substantiadi ex aliquibus realiter differentibus / nichil enim substantialiter componit seipsum: sicut nec causat veli efficit seipsum / et ita omne compositum substantiale necessario dependet ab aliquo extrinseco componen te et efficiente quod nec est ipsum nec pars eius: pro pter quod ponit commentator duodecimo metaphisice quod in deo non differunt realiter vita et intelligere vel sapientia: quia tunc necessario deus esset conpositus et haberet aliquod efficiens prius ipsi et conponens.

¶ Secundo sic. Unitas compositi cum sit perfectior non potest reduci in vnitatem materie nec forme: quia quelibet earum est diminuta respectu illius reducti ( dico sicut in aliquid perfectius vel eque perfectum cuiusmodi oportet esse aliquam causam totalem effectiuam cuiuslibet entitatis create causate ) igitur oportet quod reducatur in aliquam aliam entitatem et vnitatem que non videtur nisi efficientis. Sed entitas diuina non reducitur in aliquid sicut in efficiens nec in seipsum nec in aliquid aliud: igitur et cetera.

¶ Tertio sic. et est contra illud de materia et forma et subiecto et accidente: quod est purus actus non componitur ex materia et forma nec ex subiecto et accidente. Patet quia omne tale includit potentiam receptiuam et passiuam: deums est huiusmodi: igitur et cetera.

¶ Secundo probo quod deus non est compositus exesse et essentia. Omne compositum ex esse et essentia quantum est ex se est possibile esse secundum Auicemnam: vt dictum est in questione precedente. Sed deus cum sit primum et necesse esse: non est possibile non esse: igitur et cetera.

¶ Secundo sic. Illud quod est purum esse subsistens non est compositum ex essentia et esse: sed deus est huiusmodi vt probatum est supra: igitur et cetera¬

¶ Tertio sic. Illud de cuius conceptu quidditatiuo est esse constituens eundem penitus conceptum cum essentia non est compositum ex essentia et esse / quia idem non componitur sibiipsi: sed deus est huiusmodi ex questione precedente: igitur et cetera.

¶ Tertio probo quod deus non est compositus ex actu et potentia / quia est purus actus sicut dictum est supra. Secundo quia omne compositum ex actu et potentia est possibile esse sed deus non est possibile: sed necesse esse: igitur etc.

¶ Quartum dimitto probandum vsque ad vltimam questionem huius distinctionis vbi ostendam quod deus non est in genere.

¶ Quinto propatur quod deus non est compositus ex partibus quanti tatiuis / posset enim intelligi deus quantus: vel quia esset subiectum quantitatis vel quia esset quantitas quedam molis subsistens: vel quia esset virtus extensa per accidens in aliquo corpore per se extenso sicut albedo. Sed nullo istorum modorum potest hoc intelligi: non primo modo quia tunc deus esset componibilis accidenti et ens dependens / et secundum se imperfectum et potentiale / que omnia repugnant sibi. Nec secundo modo quia quantitas molis accidens est / et natum inherere quod repugnat deo: Nec tertio modo hoc probat Aristoteles. viii. phisicorum quod virtus primi motoris non est in magnitudine probatio. quia talis virtus sic extensa per accidens est maior in maiori magnitudine / cum igitur virtus primi motoris sit infinita non potest poni in magnitudine finita: quia tunc posset dari aliqua virtus finita sed illa est impossibilis igitur etc. Ista ratio non probat apud illos qui dicunt quod quantitas actu infinita non est impossibilis ( sicut reputo verum ) ideo aliter de ducitur quod virtus infinita si ponatur in magnitudine coextensa sequuntur duo contradictoria: sequitur enim quod mouebit in non tempore et motu proprie accepto vt distinguitur contra mutationem quia mouebit naturaliter et toto conatu. Omnis enim talis forma naturaliter agit et ex toto impetu: et sequitur quod mouebit in non tempore propter diuersam distantiam partium mobilis a virtute quanta mouente / et quia impossibile est esse motum in non tempore cum sit per essentiam successiuus: igitur sequuntur incompossibilia et per consequens positio est incompossibilis quod virtus diuina cum sit infinita sit virtus in magnitudine coextensa: igitur etc. Ista deductio Aristotelis nichil valet: quia non plus sequitur quod vitus infinita in magnitudine moueat in non tempore quam quod virtus infinita separata posset mouere innon tempore licet non necessario moueat: vel etiam si necessario moueat sicut diceret Aristoteles. Non est enim minus potens virtus infinita extra magnitudinem: nec minus excedit virtutem finitam in vigore quam si esset in magnitudine. Dico igitur quod dictum est nullum si est virtus infinita in magnitudine mouet in non tempore. Repugnat enim motui esse in non tempore quacumque virtute: quia est essentialiter successiuus: et si non repugnaret dico quod virtus extra magnitudinem infinita ita non posset mouere in non tempore et ita moueret / si necessario et immediate moueret sicut virtus in magnitudine. Unde non est ista ratio cogens ad probandum quod deus non sit quantus.

¶ Secundo sic. Quia tunc deus esset componibilis alicui quanto et potentialis et imperfectus quod est falsum.

¶ Ultimo probo quod deus non est compositus ex partibus homogeneis vt albedo: vel caliditas infra speciem suam: quas aliqui vocant gradus et quas partes oportet ponere in omni forma que suscipere potest intensionem et remitsionem / et magis et minus hoc probo sic: quia omne habens tales partes non est actus purus sed sub¬ vna parte. est in potentia ad aliam sed deus est actus purus.

¶ Secundo sic nullum habens tales partes dicit sibi omnes suas ex suo conceptu quiditatiuo. Patet quia tunc vbicunque saluaretur conceptus eius quidditatiuus saluarentur omnes partes vel gradus: sed deus distinguit sibi ex suo conceptu quid ditatiuo omnem gradum diuine essentie possibilem gitur et cetera.

¶ Sic igitur dico quantum ad si cundum articulum quod deus est vere et summe simplex per negationem cuiuscunque compositionis quia nec est compositus ex aliquibus nec alicui componibilis: nec est aliquid componibile sibi. Confirmatur est enim deus quicquid habet excepto relatiue vndecimo de trinitate capitulo quarto.

¶ Quantum ad tertium articulum dico quod est vna opinio quod omne creatum necessario est compositum ex actu et potentia et per consequens nullum creatum est simplex.

¶ Hoc probant dupliciter. Primo sic. Nullum creatum est purus actus quia tunc esset deus: nec pura potentia tunc esset nihil: igitur est compositum ex actu et potentia.

¶ Secundo sic. Ens per participationem est compositum ex participante et participato sed omne creatum est ens per participationem igi tur et cetera. Componitur igitur ex actu sicut ex participato et potentia sicut ex participante. Confirmatur quia omne creatum cadit et recedit a simplicitate primi.

¶ Sed contra hoc arguitur quia si omne ens creatum est compositum realiter non est compositum nisi ex creatis. Tunc quero de aliquo illlorum aut est compositum ex aliis creatis et sic erit processus in infinitum quod est falsum: vel non est compositum et sic non omne creatum est compositum. Preterea prima componentia non sunt composita alias non essent prima: sed in rebus creatis est dare prima componentia principia enim non sunt ex aliis. primo physicorum igitur et cetera.

¶ Dicunt igitur isti quod compositio est in quolibet creato non expositiuo et positiuo reali: quorum vnum sit actus et aliud potentia. Sed ex positiuo et negatiuo: quod est: quia in omni creatura est aliquid positiuum et aliqua negatio vel carentia alicuius nati inesse: non quidem secundum se: sed secundum commune sibi quod est ens: quia in omni creato est aliqua perfectio entis sicut talpe deficit aliqua perfectio sibi non repugnans secundum genus suum quod est animal quod est visus..

¶ Secundo dicunt quod omnis essentia creata vel est composita exmateria et forma vel est mataria vel forma quarum vtraque est alteri componibilis. Si est accidens planum est quod est componibile alicui subiecto vel aliquod subiectum sibi. De substantiis etiam separatis que sunt forme non tamen materiales. Patet: quia non sunt simplices quia sunt in genere: et per consequens componuntur ex actuali et potentialii ex genere et differentia: etiam sunt receptiua intel iectionum et volitionum et affectionum que sunt accidentia secundum fidem quicquid de hoc senserit Aristoteles vt alias apparebit. passignat quod in quolibet

¶ Onus alius ente creato essentialiter distincto ab alio est compositio ex actuali et potentiali: quia natura in ipso composita cum sua differentia indiuiduali est sicut aliquid potentiale respectu illius differentie indiuidualis. Distinguitur enim realiter natura et differentia indiuidualis et non faciunt vnum nisi per compositionem. Ita relatio et fundamentum compositionis. Unde sicut et relationis vestigialis vel respectus.

¶ Sic igitur dicit iste concordans in conclusione cum alio quod nulla creatura est simplex / nec aliqua realitas creata: quia quelibet vel est composita vel alteri componibilis / sicut realitas generis est componibilis. Realitas etiam cu iuscunque differentie: realitas etiam cuiuscumque specieicomposita ex genere et differentia vel ex materia et forma: cum hoc et realitas cuiuscumque indiuidui exgenere et differentia indiuiduali: et cum hoc aliquando ex materia et forma sicut in substantiis compositis: in omni ente creato essentialiter distincto est compositio ex respectu ad deum et suo fundamendo. et forte sic de aliquibus aliis respectibus. igitur secundum ista quod solus deus ¶Concludo est summe simplex quia ipse solus est non compositus ex aliis nec componibilis alteri nec aliud componibile sibi nulla autem creatura est talis. quare etc. Dico tamen quod proprie loquendo ex positiuo et negatiuo vel priuatione non est compositio in creatura. Sic enim forte posset ponit compositio in deo quod non est verum: sed aliis modis ex positiuo et positiuo vt dictum est.

¶ Secundo concludo quod non oportet quod omnis realitas creata vel increata reperta sit in composita ex positiuo et positi no aliquo reali quia tunc esset precessus in infinitum licet oporteat hoc de omni essentia creata.

¶ Nota hic quod idem simplex indistinctum extra intellectum per idem sibi / potest dici actuale et potentiale vel potentiale quia sibi non repugnat non esse vel ens actu esse: sed cadit et deficit ab actualitate primi que est pura ac per hoc in potentialitatem cadit: ita quod non est imaginadum scilicet quod actus et potentia in quolibet creato sint distincta realiter licet aliquando sit ita / nec per consequens quod semper faciant compositionem proprie dictam: sed bene arguunt eam pro tanto quod est tale vel in se compositum sicut patet deus composito ex materia et forma vel ex genere et differentia vel ex natura et differentia indiuiduali / vel quia est alteri componibile sicut ipsa differentia indiuidualis que non est in se composita in simplicibus naturis: saltem nec realitas supremi generis nec realitas differentie cum quelibet istarum est al teri componibilis. Nota tamen quod non omnis compositio talium est respectus realis: quia tunc esset processus in infinitum sed solum compositio eorum que essentialiter distinguntur. Unde stant ista duosimul quod aliquid vel aliqua sint realiter compositassicut potentia et actus formaliter idem sunt et essentialiter cum hoc quod talis compositio non sit respectus realis sicut deus vere et realiter est creator et dominus creature et tamen respectus domini ad creaturam non est in eo realis nec potest ita dici de conponentibus essentialiter distinctis que possunt separari et non vniuntur / nec per mutationem realem quam sequitur necessario vnio et compositio qui est respectus realis. Nunc respondeo ad rationes prime opinionis. quod si esset pura po¬

¶ Ad primam dico tentia obiectiua nichil esset reale sed non est talis potentia.

¶ Ad secundum dico quod concludit si bene deducatur quod crea¬ tura est composita ex deo et ex seipsa sicut ex participante et participato / et ideo dico quod creatura dici tur ens per participationem non quia habeat partem et partem / sed illuid quod est non compositum habet rationem partialis esse et defectum respectuesse diuini a quo est / et quod est / quasi totale et perfectum esse non defectiuum esse in aliquo. Ad confirmationem patet ex dictis.

¶ Ad primum principale dico et quod licet simplicitas non dicat perfectionem simpli¬ pro citer sed solum negationem imperfectionis que est licompositior tamen potest poni in deo sicut vnitas que non dicit negationem / et sicut relatio que non dicit perfectionem simpliciter. Uel aliter quod simplicitas et perfectio simpliciter tamen non sequitur quod materia sit perfectior quam compositiuum: quia licet materia sit simplicior: compositum tamen est actuam lius. Actualitas autem in creaturis est maior perfectior quam simplicitas ita quod secundum istam solutionem perfectionis simpliciter licet in deo sint equales simpliciter: in creaturis tamen habent gradus Prima solutio magis michi placet.

¶ Ad secundum dico quod impossibile est quod forma det esse per conpositionem sine dependentia: tamen dico bene quod aliqua forma dat esse aliquando sine hoc quod informeisicut natura dat esse supposito non per informatio nem. Similiter etiam suppositum dat subsistere nature non per informationem.

¶ Ad tertium dico quod sapientia creata que est accidens nec aliquod eius est in deo nec aliquid vniuocum sibi: sed sapientia est aliquid transcendens / et conuenit enti ante diuisionem sui in deum et creaturam / et ideo nullo modo in deo est accidens / nec facit in ipso compositionem quantumcunque ponatur distincta ex natura rei a diuina essentia. Similiter de aliis attributis et relatione.

¶ Ad quartum dico quod materia et forma sunt componibilia et sunt etiam composita ex aliquibus realitatibus realiter non autem ex essentialiter distinctis et ideo non valet processus in infinitum quia materia et forma non sunt simpliciter prima componentia sed quidditas materie: sed sua differentia indiuidualis et similiter de forma et ille amplius non componuntur ex aliis.

¶ Ad sextum dico quod forma est simplex ( saltem forma respectiua extrinsecus adueniens de qua intelligit ibi / et hoc per negationem compositionis ex principiis essentialiter distinctis cuiusmodi sunt materia et forma / vel etiam ex partibus quantitatiuis per se intrinsecis non autem quin sint componibiles cum sint accidentia vel composite ex genere et differentia et actuali et potentiali sicut de aliis dictum est supra.