Quaestio 3

¶ Distinctionis decimequarte. Questio Tertia.

Tertio quero utrum Christus habuerit perfectam noticiam vel scientiam omnium in proprio genere ab instanti sue conceptionis.

¶ Uidetur quod non quia Luce. 2. dicitur quod PuerIesus proficiebat etate et sapientia. Nec valet dicere quod euam gelista loquitur secundum exteriorem apparentiam quia secundum Augustinum. 83. q. dist. 33. Loquentem contra illos qui dicebant christum non doluisse veraciter in passione secundum apparentiam tantum illa quae dicuntur sed in euam gelio historice non sunt exponenda ac si fuissent methaphorice dica vel tropologice quia sic posset exponi tota hystoria euangelum et nihil esset verum ad literam secundum seriem hystorie. Cum igitur istdem sit dictum hystorice ad literam debet exponi secundum veritatem reiet existentiam non solum secundum apparentiam. Si ergo proficiebat sapientia secundum eandem naturam secundum quam proficiebat etate secundum Ambrosium de spiritu sancto videtur quod non habuerit ab initio perfectam noticiam omnium in proprio genere quia de noticia rerum in verbo non potest intelligi talis profectus.

¶ Secundo sic. Christus fuit vere viator et in statu meriti nobiscum vt patet et per consequens habuit noticiam et modum cegnoscendi viatoris. Sed modus cognoscendi viatoris est habere noticiam experimentalem acquisitam via sensus memorie et experientie et etiam discursiuam ab vno in aliud sicut patet primo posteriorum et secundo et primo metaphi. Talis autem non habet perfectam noticiam omnium a principio. ergo etc.

¶ Confirmatur prapostolum ad hebreos quinto vbi dicit quod ex hiis quae passus est didicit obedientiam.

¶ Secundo sic. Si christus habuit perfectam noticiam omnium in proprio genere ergo habuit noticiam singularium omnium et contingentium. Sed hoc est impossibile quia non potuit habere noticiam singularium omnium nisi per proprias species infinitas et suo intellectum quod est impossibile. Similitet etiam singularia non sunt intelligibilia per se et directe sed vniuersalia tantum. Similiter etiam non potuit habere noticiam contingentium in proprio genere quia cum illa non represententur per speicies terminorum non possunt cognosci intuitiue vt videtur christus autem ab instanti conceptionis non nouit omnia intuitiue quia non fuerunt sibi omnia realiter praentia secundum quod homo. ergo etc. Magister in littera dist. 19. quod christus

¶ Contra nullam assumpsit ignorantiam. S si non habuisset perfectam noticiam omnium ab instanti sue conceptionis in proprio genere christus assumpsisset aliquam ignorantiam. Potuisset enim aliqua nosse in proprio genere que tamen ex tunc non nouisset. ergo etc.

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo inquiram ad euidentiam huius questionis. Utrum scientia rei in proprio genere dicat in anima christ aliquid absolutum vel aliquid essentialiter relatiuum.

¶ Secundo ponam vnam opinionem de questione preoposita et arguam contra eam et soluam ad motiua eius.

¶ Tertio respondebo aliter ad questionem.

¶ Ultimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum est vnaopinio que dicitur fuisse de mente Aristotelis quod habitus scientie create cuiusmodi est scientia christi que est de re in proprio genere est aliquid essentialiter relatiuum et quiditatiue per se primo modo sicut pater suo modo.

¶ Tamen isti variantur in modo dicendi. Nan aliqui dicunt quod scientia est pure et mere respectus et non nisi respectus vel aliquid respectiuum.

¶ Alii verocum hoc quod est aliquid absolutum et vtrumque essentiali ter et quiditatiue. Est enim habitus de prima speciqualitatis et sic est aliquid absolutum et est essentialiter ad aliud puta ad scibile et sic est essentialiter relatiuum. Quod autem scientia sit essentialiter relatiua isto modo probatur pluribus viis.

¶ Prima est ista. Illu est essentialiter ad aliquid vel relatiuum quod non potest intelligi non intellecto alio. hoc patet quia omne mere absolutum intelligi potest non intelligendo aliud quia est ad se. Sed scientia intelligi non potest non intelligendo scibile sicut nec pater non intelligendo filium quia pater est filii pater ita scientia est scibilis scientia. ergo etc.

¶ Secundo sic. Illud est essentialiter relatiuum ad aliud quod non potest manere non manen te illo alio. Patet Sed scientia manere non potest de structo scibili quia destructo scibili destruitur scientia licet non econuerso. ergo etc.

¶ Tertio sic. Si scientia esset aliquid absolutum pure ad ipsam posset esse mutatio vt videtur. Nam ratio Aristotelis quare ad scientiam et virtutem non est mutatio in parte intellectiua est quia ista sunt ad aliquid. vii. phisicorum. ergo etc.

¶ Secundo sic Si scientia non est esseliter ad aliquid vel alid Puta ad scibile vel obiectum sequitur quod acciden taliter sit ad ipsum et per consequens cum sit aliquid absolutum prius potest esse sine tali respectu. Sed hoc est falsum quia tunc per accidens dependeret scientia ab obiecto. ergo etc.

¶ Quinto sic. Sicut se habet visio ad visibile sic scientia ad scibile. Sed visio essentiali ter est ad visibile nec potest esse sine visibili vt patet ergo etc.

¶ Confirmatur per philosophum et commentatorem quinto metaphisice vbi videntur dicere hoc expresse quod scientia est per se ad scibile sicut mensuratum ad mensuram. Dicit enim ibi Aristoteles quod si cut illa que sunt secundum necessarium et potentiam sunt ad aliquid id quod sunt ita et mensurabile ad mensuram non tamen econuerso sicut in illis et Commentator dicit ibi sicut in mensurato et mensurato inscito et intellecto intellectus est in sua substantia relatus qua re. etc.

¶ Hoc vltimo confirmatur per philosophum et Commentatorem. ix. metaphi. Ubi dicitur quod ars vel scientia siue etiam habitus potentie quedam sunt Sed planum est quod potentia quiditatiue et essentia liter et essentialiter ad aliquid et relatiue dicitur. ergo etc.

¶ Dicunt ergo isti quod scientia in christo essentialiter et relatiue dicitur et quiditatiue sicut apparet ex praedictis. non obstantibus Dico quod ha¬

¶ Sed istis bitus scientialis est aliquid essentialiter absolutum et impossibile est quod essentia liter et quiditatiue sit ad aliquid vel relatiuum ad ob iectum creatum. Sed omnis respectus noticie vel scientie create ad obiectum creatum est sibi simpliciter accidentalis. Probo ergo quod scientia non est respectus nec quiditatiue relatiua.

¶ Prima ratio est. Illud quod manet in re et in effectu non manente scibili non est quiditatiue relatiuum ad scibile. Probatio. Nam impossibile est quod relatiuum essentialiter et quiditatiue maneat sine termino sicut impossibile est esse relationem sine termino / quia ad non ens non est relatio realis sicut patet. Sed scientia vel habitus scientialis manet in re et in effectu non manente vel existente scibili. Probatio quia intelligitur rosa et diffinitur et per consequens scitur aliquid de ipsa vel sciri potest et haberi scientia rosa non existente immo nulla rosa existente vt patet de omni noticia vel scientia abstractiua ergo etc.

¶ Si dicas quod rosa vel obiectum noticie ab tractiue manet in esse representato per speciem Contra quia eadem est difficultas de respectu specienad obiectum. Contra quia non implicat contradictionem noticiam abstractiuam manere non manente speciesicut et non manente obiecto nec ipsa species est termi¬ natiua noticie nec obiectum etiam vt in specine relucens sic quod esse representatum sit ratio terminandi noticiam quia istud esse vel non est nisi rationis vel si est reale non est aliud ab esse representati et ita non terminasicut nec species repaetentatiua nec poni esse reale obie cti quia obiectum poni non est esse in re vel realiter

¶ Et nota quod in tota ista positione accipitur noti cia vel scientia pro aliquo ente per se vno quo forma liter et denominatione intrinseca habens dicitur et est formaliter sciens et hoc modo procedunt iste rationes.

¶ Si dicas quod scientia saltem abstractiua non men suratur ab obiecto secundum suum esse existentie in re licet secundum suam quiditatem cui vt sic accidit quod existat vel non existat et per consequens eodem modo refertur ad obiectum non existens sicut ad existens sicut vniformite est de subiecto existente vel non existente. Dico quod norefertur actualiter et realiter ad obiectum non existens actu licet vniformiter sit de ipso existente vel non existente quantum ad id quod est absolutum. Et dico quod ad obiectum existens in potentia refertur in potentia tantum realiter et non in actu: licet enim obiectum mensurat per suam quiditatem et non per existentian saltem in aliqua noticia abstractiua tamen non potest actu mensurare nec actu terminare respectum realem actualem nisi actu existat. Est enim ita pure nihil realiter quando non existit sicut chimera licet sibi non repugnet esse sicut chimere repugnat et ita non potester minare realem respectum licet possit dici et esse suum denominatium ab absoluto non per respectum habitus vel actus et denominatione extrinseca sicut vrina suo modo dicitur sana a sanctitate animalis. Item scientia logice est de secundis interioribus que non habent esse reale et per consequens non possunt terminare aliquam relationem realem. Item in metaphisica de ente quod nullam habet vnitatem realem et similiter de quodlibet vniuersali de quo est scientia secundum istos. ergo etc.

¶ Secundo sic. Illud quod est in praedicamento absolus to et ad se non est essentialiter nec quiditatiue ad aliquid vel relatiuum ad aliud creatum. Probatio quia omne quod est praedicamenti absoluti esseliter ad se dicitur non autem ad aliud distinctum essentialiter ab ipso nec etiam ad aliquid aliud quiditatiue quia ista repugnant in eodem per se conceptu per se primoo. scilie et ad se et ad aliud. Sed scientia est quiditatiue ad se et in praedicamento qualitatis quia ista est per se primo modo. Scentia est qualitas ergo non est essentialiter ved ditatiue ad aliud. puta ad obiectum.

¶ Tertio sic Non magis essentialiter et quiditatiue est scientia ad aliquid. puta ad obiectum quam accidens ad subiectum. Sed accidens non est essentialiter et quiditatiue ad subiectum quia manet a subiecto separatum. ergo etc

¶ Quarto sic. Si scientia est essentialiter respectvel quiditatiue quero in quo fundatur istud respectum vel respectus oportet quod super aliquid absolu tum. Aut igitur super absolutum quod est est anima vel intellectus immediate. Aut super aliud. Non su per aliud quia inter animam vel intellectum et scientiam non videtur esse aliquod medium fundans scientiam vel talem respectum igitur super animam. Cum igitur respectus ponatur posito fundamento et termino praecipue intrinsecus et de quarto genere sequitur quod posita anima et scibili ponatur scentia quod est falsum.

¶ Nota quod intellectio non est actio. Tum quia actionis non est actio intellectionis que est verbum est actioscilicet gignitio verbi secundum Augustinum. Tum quia non est in agente nec denominat ipsum. patet. Nec enim est in intellectum agente nec in obiecto nec in intellectu possibili vt actiuus est si sic ponatur nec denominat ista. Non enim dicuntur ista intelligentia vel in telligere. Tum quia non habet terminum productum alium a se. Tum quia manere potest intellectio nulla actionecreature manente vertute diuina igitur intellectio non est actio creature. Assumptum patet quare etc.

¶ Pereasdem rationes potest probari quantum ad primam tertiam et quartam quod non passio licet ipsam bene concemitetur actio et passio naturaliter et de communi lege.

¶ Quinto sic. Non magis habitus est essentialiter respectiuus quam actus: quia non minus mensuratur ali obiecto quam habitus. Sed actus non est formaliter vel quiditatiue respectiuus vel respectus quia actus potest esse sine obiecto. Actus scilicet abstractiuus immoactus aliquis intuitiuus sicut dictum est supra. Si militer etiam actus intuitiuus intelligendi de diuina essentia est quo formaliter beatificatur creatura et per consequens est aliquid nobilius et maioris entitatis quam quodlibet accidens corporale quantumcumque abso lutum. Sed non est probabile quod tale quiditatiue sit respectus etiam merus respectus. ergo etc.

¶ Si dicas quod intelligere est pati / et pati est respectus. Dico quod intelligere nec formaliter nec essentialiter est pati vel passio de genere passionis. Nec etiam actio de genere actionis cum ad intelligere frequenter terminet tur et actio et passio de genere actionis et passionis sed concomitatiue dictum est et quantum ad modum si gnandi de intelligere quod est actio concomitatiue de eo quod est pati quia ipsum in intellectum concomitatur passio productiua eius in intellectu passiuo vel possibil seu receptiuo. ergo etc.

¶ Sexto sic. Illud quodem inclinatiuum et dispositiuum potentie ad actum non est respectus vel aliquid quiditatiue respectiuum quia sicut respectus non est ratio agendi ita nec ratio inclimandi vt videtur. Sed habitus est huiusmodi. ergo etc.

¶ Septimo sic. Illud cuiusspecies est aliquid abso lutum tantum quiditatiue est absolutum quiditatiue tantum Probatio quia secundum te genus et differentia et species sunt idem penitus extra intellectum et in nullo distinguntuur extra intellectum. Sed species scientie puta grammatica absolutum est tantum nec dicitur quiditatiue ad aliquid ergo nec genus eius quod est scientia.

¶ Dicitur ad hoc quod non ore si species abso luta est non ad aliquid quod propter hoc genus non sit ad aliquid Unde et in quinto metaphi. dicitur quod aliquo per accidens dicuntur ad aliquid quia genus suum dicit tur ad aliquid et exemplificatur de medicina que dicitur ad aliquid non per se sed ratione sui generis. puta scientie. Ponitur aliud exemplum de ymagine et figura quia ymago est aliquid. 7. de tri. ca I. et tamen figura non licet sit superius ad ymaginem. Sic suo de scientia et grammatica econuerso. Et ratio assignatur quia grammatica includit obiectum in suo significato quia est scientia de littera et ideo non dependet dependentia eius in seipsa terminata est. Sed scientia in communi sic non includit obiectum et ideo dependet ad extrinsecum sicut ad obiectum michi quod ista dicta sunt

¶ Sed videtur nula. Nam primum dictum est contra eos quantum ad hoc quod si genus et species contr et differentia sunt totaliter idem sicut vnum per se et quiditatiue et primo est ad aliud ita et reliquum¬

¶ Pretereaquero. Si genus probatur quiditatiue de specie vel non. Non potest dici quin praedicetur quiditatiue. Tunc arguo. Quicquid quiditatiue conuenit generi et speciei. Sed generi quiditatiue conuenit esse ad aliquid per te. ergo et speciei. Non ergo per accidens.

¶ praterea Quicquid non conuenit quiditatiue speciei nec generi. Sed speciei quiditatiue non conuenit esse ad aliquid secundum te. ergo nec generi contra te¬

¶ Confirmatur per commentatorem ibidem quinte metaphisice. vbi dicit sic quod aliquod genus sit relatiuum et species non sit relatiua. Causa in hoc est qui non est genus in rei veritate quod opinatum est esse genus. Scientia enim non est genus medicine in reveritate nisi scientia dicatur secundum comparationem ad scientem et medicina ad medicum.

¶ Ex quo patet quod concedere aliqua se habere sicut vere genus et voram speciem et dicere vnum esse pure absolutum qui ditatiue et reliquum respectiuum. Puta genus est vnum nihil dictum et scientia secundum quod accipitur in. I metaphisice. non est vere genus medicine sicut dicit Commentator. Unde et medicina ibi accipitur pro a te que proprie non est scientia sed mechanica magis veoperatiua.

¶ Nota quod non intendit Aristoteles nec Commentator quod in re nec secundum rei proprietatem alicuius generis respectui sint species absolute vel econuerso sicut intelligunt isti et valde grosse. Credo enim quod et scientiam et medicinam vel grammaticam posuit qui ditatiue absolutam in ratione habitus ad primam speciem qualitatis pertinentia et quantum ad illa quibnomina imponuntur. Sed scientiam bene posuit respectum vel respectiuum quantum ad illud a quo hic imponitur quia imponitur a respectu quem habet ad scibite licet ille sit sibi accidentalis. Non tamen sic nomina specialium scientiarum a respectibus imponuntur licet habeant respectus ad obiecta in spe ciali sicut scientia ad scibile in communi quia tamen ab illis respectibus non imponuntur nomina dicuntur scientie speciales non esse ad aliquid nisi secundum genus suum quod est scientia. Non autem intelligendo sicut dicunt. Uel intellige hoc sicut dicitur in corpore questionis secundum Commentatorem et sic quoncunque dicatur sane nichilhebent de intento.

¶ Exemplum de ymagine et figura in litera non est ad propositum. Tum quia figura superius est et ymago inferius et non oportet quod quecumque conueniunt quiditatiue inferiori quod conueniant quid tatiue superiori licet econuerso. Tum quia non loquitur ibi Augustinus de ymagine nisi secundum impositionem nominis qua dicitur ymago quasi ymitago et sic relatiue dicitur sicut ymitari. Similiter etiam ratio opposita non valet quia non apparet ratio quarescientia non ita includit scibile in communi sicut granmatica hoc scibile in speciali. Puta literam. Similiter etiam per istam rationem sequitur quod grammati ca dicitur ad aliquid licet includat illud aliquid

¶ Ultimo quia impossibile est quod aliquid in suo conceptu includat terminum sue dependentie sicut probatum est in primo et ita si grammatica dependet ad litteram non includit ipsam in suo conceptu: et ita parum terminatur dependentia eius sicut et scientie

¶ Ultima ratio principalis est contra eos ex dictis eorum quia dicunt aliqui ipsorum quod scientia est aliquid absolutum inquantum habitus et respectiuum inquantum ducit in noticiam obiecti. Tunc arguo aut eo dem formaliter indistincto extra intellectum est habitus et aliquid absolutum seu aliquid respectiuum. ant alio et alio. Non potest dici quod eodem formali¬ ter indistincto quia impossibile est hoc quod eadem forma litas sit ad se et ad aliud. Nam omne illud quod relatiue dicitur est aliquid excepta relatione septimo de trinitate. Igitur alio et alio formaliter extra intellectum. Sed quecumque formaliter distinguuntur ex tra intellectum realiter distinguuntur et essentialiter secundum eos. Nec faciunt vnum per se primo modn. nec etiam aliquid vnum de ipsis per se primo mondo predicatur. ergo sequitur quod scientia non. est aliquid vnum per se. Nec de ipsa aliquid per se primo modo predicatur sed per accidens. Et vltra sequitur quod illud absolutum quod dicit scientia non dicitur essentialiter seu quiditatiue ad aliud sed per vnum respectum essentialiter distinctum ab eo et sic accidentaliter vel per vnum accidens. 1 quantum ad hunc articulum

¶ Dico igitur quod habitus scientialis vel actus quicumque qui est respectu obiecti primarii creati est aliquid absolutum de prima specie qualitatis quod non est respectus nec aliquid respectiuum qui ditatiue ad obiectum. Sed respectu eius ad obiectum est simpliciter accidentalis sibi sic quod manente tali habitu secundum id quod est potest talis respectus non inesse actus et est respectus qui est accidentalis habitui qui est de quarto predicamento secundum Aristotelem in predicamentis et in quinto metaphisice. Unde nec Aristoteles nec Commentator vnquam dixerunt quod scientia diceretur quiditatiue ad aliquid sicut pater. Bene tamen dixerunt quod per se et hoc verum est pro tanto quia non per accidens aliquo illorum duorum modorum quos ponit quintometaphisice nec sicut medicina nec sicut album: quia forte secundum Aristotelem licet scientia significet aliquid absolutum ad quod significandum imponitur tamen imponitur a respectu ipso ab obiectum. Puta ad scibile. Quarto quia non ita contingenter omnino consequitur iste respectus ipsam scientiam sicut similiatudo consequitur album secundum Arist. manente scientia secund suum absolutum ore manere scibile vel in seipso vel sal tem in aliquo repentatiuo quod tamen non reputo esse vorum. Potest enim manere saltem virtute divina non manente obiecto nec aliquo eius repoaesentatiuo et dato quod mane ret repaesentatiuum quod est species tamen ad ipsum non refertur scientia sicut ad mensuram quia illud non est obiectum nec primo cognitum per ipsam aliorum. Dico quod totum

¶ Ad primum ergo ilud cui nonem scientie imponitur quod est absolutum potest intelligi non intelligen do aliud puta obiectum licet non possit intelligi illud a quo nomen imponitur puta respectus ille accidem talis.

¶ Ad secundum dico quod scientia abstractiua cniuscumque obiecti creati alterius a se potest manere in esse sine illo obiecto.

¶ Nota hic quod habitus vel actus intelligendi seu scientialis potest probari non esse relatio nec actio vel passio per hoc quod est terminus actionis per se primus. Huius enim operationes sunt fines et non sunt actiones sed termini actionum. Non sic autem actio de genere actionis quia actionis non est actio nec respectus seu relatio naturaliter sed magis causatio eius praesupponit causationem fundamenti vel termini et non terima tur ad eam actio primo sed secundario: licet igitur dicatur passio non tamen est de genere passionis sicut dictum est 8. Si dicas quod est actio causatiua habitus vt per se teri et ita de genere actionis nego primm. Sed ben verum est quod accidenter causatur ad habitu non quod sit actio productiua eius sed intelligere et habitus sunt due forme absolute et ordinate terminantes duas actiones ordinatas et eis correspondentes.

¶ Ad philosophum dico quod destructo scibili destrutur scientia pro tanto quia negato scibili negatur scientia deipso id est si aliquid non est scibile non est scientia de ipso et ex hoc nihil ad propositum. Uel sic quod deus structo scibili per omnia destruitur scientia quia manente scientia oportet manere scibile saltem in representatiuo secundum ipsum. Sed dico quod ad illud repasentatiuum vt ad obiectum mensurans non refertur.

¶ Ad tertium de mutatione Dico quod ad scientiam non est mutatio phisica secundum qualitates sensibiles et immediate ab extrinco alterante primo sed magis accipitur facta tali alteratione preuia in sensu et de illa mutationiloquitur ibi philosophus. Non tamen obstat quin ad ipsam sit aliqua spiritualis mutatio que non est proprie motus nec terminus motus et quin possit esse aliquid absolutum spirituale non autem sensibile vel qualitas sensibilis.

¶ Ad quartum dico quod accidetaliter scientia refertur ad obiectum extrinsecum quia per relationem accidentalem sibi eo modo quo dictum est supra. Potest tamen dici quod per se accipiendo illud a quo nomen imponitur et sic etiam ad Aristotelem. 7. phisicorum quando dicit quod virtus vel scientia est ad aliquid

¶ Nota hic de dicto Aristotelis. 7. phisicorum quod scientia et virtus est ad aliquid et ideo ad eas non ergo mutatio quod istud medium vel ista ratio non videtufacere ad propositum suum. Intendit enim probare quod ad primam speciem qualitatis non est mutatio et planum est quod scientia et virtus non sunt ad aliquid vt pertinent ad primam speciem qualitatis sed sunt aliqua abso luta. Si dicas quod respectus concomitantur ita potest dici de qualitatibus tertie speciei et ita ad ipsas non esset mutatio quod est falsum et contra ipsum ibidem et ita sicut negatur vis medii sui et dicitur processus suus non valere ita potest negari dictum suum scilicet quod scientia vel virtus est ad aliquid.

¶ Aliter dicitur ab aliqo bus quod ipse non loquitur ibi secundum opinionem propriam sed secundum opinionem platonis quam imponit sibi Augustinus. 12. de trinitate. vltimo. et philosophus primo posteriorum. Dicebat enim quod in anima habetur scientia antequam vniatur corpori et non adquiritur in homine per aliquam mutationem anime sed sedatis passioni bus corporis et facta mutatione circa corpus anima recordatur eorum que prius nouit Et ad hoc vide tur exemplum quod philosophus ponit in litera de puero. Et ibidem dicit commentator in fine commenti quod loc tur secundum opinionem platonis. Potest aliter dici situt in praecedentibus est responsum.

¶ Ad quintum dico quod visio creata absolute loquendo potest esse sine vbiecto creato sicut dictum est supra.

¶ Ad philesophum et commentatorem patet ex predictis quid discendum. Non est enim intentio eorum quod quiditas scientie est ad aliquid. Cum enim quiditas scientie sit habi tus et per consequens de predicamento absoluto qualitatis et predicamenta essentialiter distingantur. Im possibile est quod idem essentialiter sit habitus et ad aliquid vel relatiuum de genere vel predicamento relationis.

¶ Quo ergo dicit philosophus quod scientia est ad aliquid secundum se.

¶ Dico quod potest exponi noquantum ad id quod est et cui nomen imponitur sed quantum ad respectum realem qui ipsam consequitur ad obiectum a quo est scientia est inseparabilis secundum Aristotelem eo modo quo dictum est supra secundum ipsum sicut subiectum a per se passione: tamen im¬ hoc non conuenio cum Aristotele. Unde dico quod talis respectus simpliciter est accidentalis absoluto habitus quod est scientia sicut etiam substantia patris habet pro accidente paternitatem et ita per ad cidens substantia patris refertur. Si tamen accipiatur scientia pro toto aggregato et absoluto quod est habitus et relatione vel respectu sicut etiam pater quod significat principaliter paternitatem connotando substantiam vel subiectum sic potest dici quod scientia per se est ad aliquid suo modo sicut simile vel pater. Sed accipiendo sic scientiam non accipitur principaliter pro habitu sed magis pro respectu quem pono accidere habitui et scientie. Si aliter intelligant Aristoteles et commentator sicut tu imponis eis nego eos tecum.

¶ Hec igitur de primo articulo principali. Et sicut dictum est de scientia vel habi tu ita potest dici de specie et actu et talibus quibuscunque.

¶ Nota quod secundum aliquos scientia est relatiuum et ad aliquid secundum dici sicut et virtus / et caput / et manus: sed non sequitur ex hoc quod sit relatio. Est enim qualitas secundum philosophum et Augustinum. Refert eni dicere quod virtus sit relatio et quod sit relatiua concretiuevel ad aliquid. Sicut refert dicere quod caput sit ad aliquid secundum dici et quod sit relatio / quia primum est verum et secundum falsum. Unde quando dicit philosophus quod in aliquid non est motus et quod virtus sit ad aliquid. Uerum dicit in minori sed non sequitur ex hoc quod virtus vel scientia sit relatio vel quod per se primo modo seu essentialiter includat relationem sicut constitutum ex relatione et fundamento sed connotatiue dicit eam sicut simitas nasum.

¶ Quantum ad secundum articulum. Est vna opinio de questione quod anima christi cum illa noticia visuali qua videt verbum et omnia in verbo habet noticiam habitualem rerum omnium in proprio genere sibi infusam ab instanti sue conceptionis et hoc est rationabile ponere multomagis quam de angelis de quibus tamen ponitur quod habent et habuerunt ab instanti sue creationis noticiam ha pitualem multorum valde per species concreatas sibi vel per habitus.

¶ Secundo dicunt quod cum illanoticia infusa rerum in proprio genere ponenda est in christo noticia habitualis multarum rerum acquisitavia sensus memorie et experientie de hiisdem de qui bus habetur noticia infusa in proprio genere et hoc est conueniens. Non enim minus potuit christus aliquid adicere quam aliquis alius homo. Cum enim haberet perfectum intellectum agentem et possibilem et fanta smata. Intellectus agens potuit abstrahere species a fantasmatibus. Alioquin fuisset frustra inhristo et ita christus ex sensu et ymaginatione adquisiuit noticiam habitualem multorum sicut dicunt. Nec est incompossibilis noticia ista adquisita alicuius inproprio genere cum noticia eiusdem infusa sicut nec cognitio matutina et vespertina de eodem obiecto quas tamen ambas simul ponit Augustinus in beatis super Genesim ad literam. ab aliis impugna¬

¶ Sed ista opinio tur. Primo sio quinto metaphisice. dicitur quod impossibile est duo accidentia eiusdem rationis stare simul in eoden subiecto precipue. Hoc est verum de accidentibus ab solutis cuiusmodi est scientia sicut dictum est in articulo praecedenti. Sed iste due noticie habituales eiusdem obiecti sunt eiusdem rationis quia habent indem prosubiecto et obiecto secundum te. Nec obstat quod vnaest infusa et alia adquisita. Nam diuersitas agentium sola non variat rationem effectus. Eiusdem enim rationis est homo creatus et homo generatus. Similiter geometria infusa et adquisita. ergo non patest simul stare in anima christi.

¶ Secundo in christo non est ponendum aliquid frustra. Sed vna illarum fuisset vel esset frustra quia ambo sunt eiusdem rationis et vtraque est perfecta secundum ipsos. ergo etc.

¶ Tertio sic. Si christus vel aliquis habeat noticiam adquisitam de aliquo et perfectam no est necessarium immo frustratorium infundi sibi noticiam de eodem. ergo similiter si christus habuit perfectam noticiam habitualem infusam in instanti sue conceptionis sequitur quod frustra adquisiuit et ponitur habuisse adquisitam.

¶ Item Si christus illam eandem quam ponunt modo adquisitam habuisset per infusionem sicut fuit possibile non idiguisset adquisitione nec adquisiuisset quia infusio suppleuisset adquisitionem. Igitur pari ratione cum habeat aliquam eiusdem rationis sibi infusam non indiget ad quisita.

¶ praterea etiam quia ille contradicit sibiPonit enim ille in suo tertio sicut imponitur sibi quod intellectus agens anime christi nullam speciem causabat in intellectu suo possibili sed tantum erat ibi vt lumen ad intelligendum. quare etc.

¶ Dicunt igitur isti quod nulla noticia habtiualis rerum in proprio genere ponen da est in anima christi adquisita sed tantum infusa ab instanti conceptionis rum de intellectu¬

¶ Ad rationes alio agente dicunt quod icet nullam speciem abstraxerit in christo nec anima christi per ipsum aliquam noticiam habitualem adquisierit tamen non fuit frustra in christo sicut nec potentia generatiua in beatis nec potentia augmentatiua in Adam quia erat ad perfectionem et integritatem nature in christo sicut erit etiam in beatis quibus secundum aliquos nihil substrahet: preuentus enim fuit ab agente superiori infundente noticiam et ita non potuit cau sare eam sicut ignis non posset calefacere aliquid iamsumme calidum si approximaretur sibi. vel posset dici quod intellectus agens non fuit frustra in christo licet non abstraheret quia saltem erat sibi sicut lumen sicut etiam alibi ipsi dicunt.

¶ Ad exemplum de cognitione matutiva et vespertina non est simile quod iste sunt alterius tioionis habentes diuersa prima obiecta quia matutinahabet verbum pro primo obiecto et rem pro obiecto se cundario. Sed vespertina habet rem creatam pro obiecto primario sed iste ambe in proprio genere quas ponunt habent idem obiectum primarium et sunt eiusdem rationis. sit de istis opinionibus

¶ Sed quicquio non yvdeo aliquam impossbiltiatem prime opinionis. Non enim video quare christus non potuerit adquirere noticiam habitualem alicuius in proprio genere non obstante quod prius habuerit noticiam eiusdem habitualem infusam in proprio genere quia siue sint eiusdem rationis siue non non video quod sint adinuicem formaliter repugnantes siue incompossibiles sirut nec alie due alterius rationis vel etiam due species eiusdem rationis et posset dici multum bene quod sunt alterius rationis sicut amicicia infusa et adquisita sunt alterius rationis quantumcunque circa idem obiectum. Patet de caritate et naturali amicicia adquisita respectu ipsius dei et sic in pro¬ posito posset dici et per hoc omnes rationes aliorum vitari nisi vltima que est contra aliquem ponentem istam positionem. Non autem contra positionem. Patet enim quod non ponetur aliqua eorum frustra si essent alterius rationis licet infusa esset perfectior. Sicut nec ponitur frustra vespertina cum matutina sed ad sustinendum pluribus modis sic etiam nec si essent eiusdem rationis quia licet essent eiusdem rationis tamen pluribus modis haberentur. Probabilius tamen dicitur quod alterius rationis et magis potest sustineri nec est inconueniens licet sint eiusdem potentie et obiecti sicut dictum est supra. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum Respondeo ad questionem praemittendo primo quid est noticia in proprio genere.

¶ Et dico quod inprposito vocatur noticia in proprio genere noticia rei create que non est in verbo nec per verbum sicut per obiectum primo cognitum: sed obiectiue per seipsam. Ita quod ipsa res creata cognita secundum se sit ratio primo terminans actum scientie vel noticie talis et primo terminas seu etiam aliquid creatum per quod habet cognosci. Hoc praemisso dico aliqua per ordinem. E tprimo de noticia infusa quam habuit christus de rebus in proprio genere.

¶ Primum quod habuit ab instanti sue conceptionis species infusas omnium simplicium terminorum possibilium et hoc loquendo de speciebus indiuiduorum quibus habitis non fuit necesse haberi alias species vniuersalium quiditatum quia ille includuntur in singularibus vt patet et sic habet noticiam habitualem abstractiuam omnium simplicium terminorum tam vniuersalium quam singularium tam affirmationum quam negationum vel priuationum per praedictas species. Nec obstat quod predicte species sint infinite sicut et singularia immoinfinities infinite sicut et quiditates sunt infinite possibiles et cuiuslibet quiditatis possibilia sunt infinita indiuidua. Non enim repugnant nec sunt sibi imcompossibiles circa animam christi infinite eiusdem rationis sicut nec due. Nec etiam infinite alterius rationis sicut nec due. Et ideo saltem vertute diuina possunt esse simul infinities infinite.

¶ Secundo dico quod in anima Christi est omnis noticia habitualis que dicitur hapitus respectu quorumcunque ponatur habitus siue respectu principiorum si tamen respectu principio. rum sit ponendus habitus siue respectu quarumcunue conclusionum necessariarum. Unde ipse habuit habitum cuiuslibet complexionis respectu cuius pomendus est habitus vel habitualiter nouit omnem complexionem talem necessariam noticia habitua li abstractiua et oppositas conclusiones vel complexiones tanquam impossibiles per eosdem habitus quia rectum est iudex suiipsius et obliqui habuit noticiam abstractiuam habitualem de omnibus complexionibus respectu quarum sunt ponendi habitus non tamen secundum eundem habitum vel per eundem habitum sicut ponunt aliqui sed diuersos piuersis complexionibus correspondentes. Unde dico quod habuit scientiam abstractiuam omnium conclusionum scibilium infusam.

¶ Tertio dico quod quam tum ad noticiam habitualem contingentium siue presentium siue preteritorum siue futurorum quod si est aligua noticia habitualis talium et aliquis habitus ponendus qui non sit error: sed sit veridicus quod omnem talem habuit sibi infusum a deo. Unde et habuit omnem prophetiam et mysteria omnia isto mode abstractiue et omnem virtutem intellectualem sicut prohete habuerunt particularia lumina prophetie. ita iste habuit omnem lumen prophetie de omnibus. Si vero non ponatur aliquis habitus respectu istorum tunc sum quantum ad noticiam habitualem de istis expeditus.

¶ Quarto dico quod quia opinio non dicit virtutem intellecualem secundum quod huiusmodi quod christus non habuit aliquam opinionem nec errorem habitum. Similiter nec fidem quia imperfecta et enigmatica vel obscura et incompossibilis beatitudini ex ordina tione diuina noticia est licet sit virtus intellectualis secundum certam noticiam habitualem de omnibus que cunque habitualiter nouit Licet enim sciuerit omnes opiniones et opinata tamen non opinando sed rectitudinaliter nouit omnia et ideo non habuit opinionem saltem cui esset formido et imperfectio noticie annexa.

¶ Quinto dico quantum ad noticiam actualem infusam quia de habituali iam dictum est quod quedam est abstractiua et quedam intuitiua. De intuitiua notitia infusa creaturarum vel rerum aliarum a deo in proprio genere posset dici quod omnia intuibilia anima christi in proprio genere intuebatur siue presentia siue non et habebat actus intuitiuos omnium intuibilium siue existerent et essent sibi presentia siue non existerent nec essent presentia quia intuitiua noticia potest esse non existentis realiter nec paesentis sicut dictum est in primo. Ita quod siue simplicia siue complexa siue quiditates siue singularia siue necessaria siue contingentia siue positiua siue negatiua intuibilia omnia videbat in tellectualiter et in proprio genere sicut probabiliter potest dici non obstante quod haberet omnem noticiam ab stractiuam in eodem genere. Intuitiua enim et abstractiua sicut simul de eodem sicut puto vertute diuina. Non enim video quare plus repugnet si ambe sint reiin proprio genere quam si vna sit in verbo puta intuitiua et alia sit in proprio genere sicut abstractiua tamen ille stant simul.

¶ Sexto dico de abstractiua actuai infusa quod sane potest dici quod christus habuit omnem noticiam actualem abstractiuam de quolibet creato intelligibili qualecumque sit siue simplex siue complerum siue contingens siue necessarium siue existens siue non ens siue affirmatiuum siue negatiuum et correspondenter ad suam noticiam habitualem infusam quantum ad species et habitus supradictos et secundum ipsos no quis dem cooperantes ad infusionem actuum vel actus infusos sed eis correspondentes in mente et conformiter se habentes. Licet etiam christus secundum illos habitus vel species quando sibi placuisset potuisset elicere alios actus aliquos saltem successiue ab infusis et alterius rationis vel forte eiusdem rationis.

¶ Septimo dico quantum ad noticiam cause christi adquisitam et primo quantum ad hapitualem quod non habuit noticiam habitualem add ltam siue per species siue per habitus omnium rerum / sed tantum illorum quorum accepit species per sensum vel habitus via sensus memorie et experientie frequentando actus circa talia sicut et nos et quod in simili noticia profecit.

¶ Octauo de actuali noticis adquisita puta de actu cognoscendi non infuso. Dico quod in intellectu nullum talem actum habuit circa aliquod obiectum sicut et nos. Nam loquendo de tali actu omnia qunecumque intellexit per talem actum abstractiue intellexit sicut et nos et nihil intuitiue. Sed de actua li noticia abstratiua dico quod non habuit etiam noti¬ ciam omnium sed solum illorum que abstrahendo a fantasmatibus intellexit sicut et nos et in tali noticia potuit proficere et profecit. In fantasia vero non habuit nisi abstractiuam noticiam adquisitam siue habitualem siue actualem sicut et nos et eorum solum que ab ipso fuerunt sensata exterius et species ad suam faltasiam et in illa profecit deriuate nec est rationabile ibiponere aliquam speciem vel noticiam infusam sicut posita est in intellectu vt videtur.

¶ Ultimo de noticia sensitiua exteriori. Patet quod non habuit noticiam nisi eorum que sensit sicut nec nos. Sic de ista questione potest dici. Si autem non placet tot ponere in anima christi pone pauciora sicut tibi videtur expedire.

¶ Ad primum principale dico quod puer proficiebat sapientia non solum secundum apparentiam sed secundum rei veritatem loquendo de noticia adquisita eo modo quo dictum est supra non autem de infusa. Similiter etiam de sensibili experientia.

¶ Ad secundum de viatore et statu merendi potest dici per idem. Tamen etiam potest dici dato quod nullanhabuisset noticiam adquisitam adhuc secundum infusam potuisset mereri et ita non includit.

¶ Ad tertium dico quod potuit habere infinitas species omnium singularium et cognoscere ea directe secundum noticiam infusam quicquid sit de adquisita quia loquendo de adquisita idem est iudicium sicut de nobis nec omnia intellexit vt dictum est supra.

¶ Ad illud de contingentibus Dico quod potuit ea cognosccre intuitiue terminis non existentibus in re vel etiam abstractiue ecundum noticiam infusam sicut et prophete. Fuit enim summus inter prophetas si tamen noticia prophetalis sit abstractiua vel habitualis. Si autem dicatur quod non sunt ponende tot noticie habituales vel actuales in anima christi potest dici quod christus habuit noticiam infusam omnium quiditatum pertinentium ad perfectionem vniuersi de terminatarum ad esse ex diuina voluntate multofortius quam in angelis de indiuiduis etiam multis nobilioribus vniuersi habet noticiam habitualem perspecies infusas et noticias habituales omnium complexorum eo modo quo dictum est supra.

¶ Quantum ad noticiam actualem potest dici quod non habuit nisi actua les noticias quas placuit sibi elicere conformiter secundum habituales quae ponuntur et quando sibi placuit et tunc non hapuit aliquas sibi infusas / sed elicitas secundum habituales infusas vel est adquisitas sicut sibi placuit. Sic de isto.